OUDERE WERKNEMERS Een overzicht van maatregelen om ...

over het grote geheel). Deze mensen functioneren goed in een werkomgeving die naar eigen
inzichten kan worden vormgegeven.
De integratie van informatie heeft gevolgen voor de verwerkingssnelheid van het
werkgeheugen. Het zou kunnen zijn dat het werkgeheugen met de jaren niet alleen trager
wordt door de vermindering van capaciteit maar ook doordat bij besluitvorming steeds meer
informatie wordt betrokken.
Neuropsycholoog Robert Sternberg ziet wijsheid als het gebruik van intelligentie en
ervaring met als doel het verwezenlijken van een gemeenschappelijk goed. Een wijs mens
vindt de juiste balans tussen eigen belangen, de belangen van anderen en de belangen van
grotere verbanden, zoals de maatschappij cultuur of religie (Oden, 2002).
De Duitse ontwikkelingspsychologen Staudinger en Baltes (in Oden, 2002) definiëren
wijsheid als ‘expert knowledge of the fundamental pragmatics of life’: een wijs persoon weet
hoe hij in allerlei situaties in het leven het best kan handelen. Wijsheid bestaat volgens hen uit
vijf componenten, namelijk: grote feitenkennis, grote kennis over hoe het er in het leven aan
toegaat, een scherp bewustzijn van de context waarin men zich bevindt, kunnen omgaan met
onzekerheid en relativeringsvermogen. Zij constateerden dat wijsheid niet automatisch met de
jaren komt. Leeftijd is slechts een van de factoren die invloed kunnen hebben op het
ontwikkelen van wijsheid. Ook andere factoren als creatieve vaardigheden, open kunnen staan
voor nieuwe ervaringen en om kunnen gaan met onzekerheid zijn voorwaarden voor het
ontwikkelen van wijsheid. Verder zijn ‘wijze’ mensen volgens hen minder neurotisch en
minder extravert (Oden, 2002).
De hierboven beschreven kenmerken van mentale groei kunnen zich ontwikkelen met
het ouder worden. Helaas gebeurt dat vaak niet of niet voldoende. In hoofdstuk 3 worden de
problemen beschreven die oudere medewerkers in hun werk kunnen ondervinden. Eerst volgt
een algemene conclusie over dit hoofdstuk.
2.3. Leeftijd en arbeidsprestatie
Uit veel onderzoeken komt naar voren dat er geen relatie is tussen leeftijd en
arbeidsprestatie (Ilmarinen, 2001, Schabracq, 1998, Snel & Cremer, 1994, Vis, 2000).
Ilmarinen geeft hiervoor in het hierna beschreven model van ‘Salthouse’ een verklaring.
27