OUDERE WERKNEMERS Een overzicht van maatregelen om ...

Ontevredenheid stimuleert vervroegd uittreden. Redenen voor ontevredenheid zijn:
ervaring van onbegrip en onderwaardering, routinematig en eentonig werk, het gevoel geen
inbreng te kunnen leveren en een tekort aan uitdaging en ontwikkelingsmogelijkheden
(Thunnissen et al. 2000). De kans is groot dat ouderen die langer blijven werken tot de
tevreden groep behoren. Dit verklaart onder andere waarom onderzoekers in het algemeen een
lineaire, licht positieve relatie constateren tussen leeftijd en algemene arbeidstevredenheid.
Anderen constateren een meer U-vormige relatie met een daling tot circa 35 jaar en daarna
ook een stijging in positieve zin (Oswald & Warr, 1996, Haasnoot, De Gilder & Schabracq,
1996). Er worden verschillende redenen voor deze positieve relatie gegeven:
1. Naarmate mensen ouder worden, krijgen zij meer aantrekkelijke banen, zowel qua
inkomen als qua inhoud. Dit wordt de ‘jobchange’ hypothese genoemd.
2. Ouderen hechten minder waarde aan baankenmerken als de hoogte van salaris en
promotiekansen dan jongeren.
3. De ‘grinding down’-hypothese stelt dat mensen hun aspiraties verlagen bij het ouder
worden.
4. Volgens de ‘accommodatiehypothese’ passen mensen na verloop van tijd hun waarden
en normen aan de gegeven situaties aan. Ouderen zijn meer tevreden omdat zij al
langere tijd in dezelfde werksituatie verkeren en hun attitude ten aanzien van het werk
hebben aangepast aan de situatie.
5. Omdat de meeste studies crossectioneel van aard zijn, kunnen leeftijdsverschillen
wellicht ook verklaard worden door cohortverschillen en daarmee samenhangende
verschillen tussen generaties, arbeidsmarkt etc.;
6. Er kan sprake zijn van selectie door het ‘healthy worker effect’ (zie hoofdstuk 1). In
de meeste studies is de onderzoeksgroep van oudere werknemers relatief klein en
select;
7. De algemene tevredenheid stijgt met het ouder worden door niet aan werk gerelateerde
factoren (Oswald & Warr, 1996, Haasnoot, De Gilder & Schabracq, 1996).
In hun onderzoek, begin jaren 90 onder 10.000 Britten, vonden Oswald & Warr (1996)
ondersteuning voor deze laatste factor: arbeidstevredenheid zou door factoren als
levensfase en persoonlijke omstandigheden beïnvloed worden.
3.2.2. Werk
Tot nu toe zijn de individuele factoren behandeld die samen de ‘human resources’ (het
menselijk potentieel) vormen. Nu komen de kenmerken van het werk aan bod. De interactie
47