Jaarverslag - Reclassering Nederland

Jaarverslag
2009
Naar de kern

2
Naar een veilige samenleving.
Met zachte én met harde hand.
Dit verslag is een maatschappelijke verantwoording, geen formele.
Getracht is de gegevens goed en toegankelijk te presenteren.
Eventuele fouten kunnen niet leiden tot enige aansprakelijkheid
van Reclassering Nederland.
Concept en tekst Het Kantoor, Utrecht
Fotografie Peter Oey
Vormgeving Studio MM, Eck en Wiel
Druk AltijdDrukwerk.nl, Utrecht
Begeleiding afdeling Media & Communicatie
isbn/ean 978-90-78501-05-3

Durf, daadkracht, doorzettingsvermogen. Die zijn nodig in het stre-
ven naar een veilige samenleving. In 2009 en voorgaande jaren heb
ik dat kunnen constateren. In eigen gelederen en bij zusterorganisaties.
Bij het Openbaar Ministerie, politie, rechters, gevangeniswezen,
maatschappelijk dienstverleners, gemeenten, bestuurders, noem
maar op… En – op hun eigen manier en schaal – ook bij daders, op
zoek naar het rechte pad.
Doordacht, doelmatig, doeltreffend. Dat zijn ankerpunten voor verbetering.
Die zijn er in 2009 volop geweest. En ze blijven er aan
komen. Want de samenleving, inzichten, denkwijzen, technieken en
normen veranderen voortdurend. Reclassering Nederland verandert
mee. Sterker: ze wil ook veranderingen in gang zetten. Mede daarom
schenkt dit jaarverslag bijzondere aandacht aan vernieuwingen.
En zelfs dan is het slechts een greep. Want op tal van fronten is er
verbouwd, bijgeslepen, aangescherpt. Inhoud, proces, werkrelaties:
uiteenlopende zaken zijn bekeken en bijgesteld. Onderzoek alles en
behoud het goede. Deze opdracht hebben we onszelf gegeven.
Duidelijk, direct, dynamisch. Zo zien we onze organisatie. Zo willen
we in ons werk staan. Met passie en professionaliteit. En bij al die
verandering, beweging en betrokkenheid blijven we scherp stellen
op de kern: zorgen dat mensen niet in de fout gaan. Niet wéér. Dit
verslag getuigt daarvan. Een kanttekening vooraf: het is ondoenlijk
om in kort bestek te vangen wat ze in 365 dagen meemaken
en verzetten, onze eigen 1890 medewerkers. En de tienduizenden
anderen met wie we ons verbonden voelen.
Sjef van Gennip
voorzitter Raad van Bestuur
3

Vernieuwing
4 Naar de kern
Vernieuwing alom. Reclassering Nederland geeft daar in 2009 volop
impulsen aan. Maar de oude waarden blijven. Die heeft ze opnieuw
bekrachtigd in haar missie. Die draagt ze uit. Met vuur en visie.
Actief bijdragen aan de veiligheid van de samenleving staat centraal.
Door risico’s te herkennen en te beperken. Door daders tot
ander gedrag aan te zetten. Niet goedschiks? Dan maar met dwang.
Kwaadschiks, zogezegd.
De stok wordt steviger. Reclassering Nederland voelt recente keuzes
van de wetgever als bijval. Steeds nadrukkelijker houdt deze dreiging
achter de hand. Door meer en duidelijk aan te sturen op voorwaardelijke
straffen. Door gevangenen voorwaardelijk vrij te laten en hen
niet het laatste deel van de straf kwijt te schelden. De spreekwoordelijke
stok achter de deur weet Reclassering Nederland te hanteren.
In de vernieuwde adviezen en toezichten heeft deze een vaste plek.
Bij de werkstraffen is hij als vanouds aanwezig. En aan plaatselijke
bestuurders van harte aan te bevelen bij het bewaken van de openbare
orde en veiligheid.
Het fundament deugt. De bijzondere voorwaarden palen het speelveld
opnieuw af. Beter bovendien. Reclasseringswerkers - maar ook
daders en verdachten - weten waar ze aan toe zijn, waar ze naartoe
moeten werken. Maar niets is zo veranderlijk als de mens en zijn
omstandigheden. Tijdens de proeftijd kunnen zich onverwachte dreigingen
voordoen: kans op recidive, onveiligheid van omgeving of
dader. Andere of aangescherpte bijzondere voorwaarden kunnen
nodig zijn. De gang naar de rechter of de officier van justitie is dan
mogelijk, maar doorgaans tijdrovend. Daarom krijgt de minister van
Justitie in april 2009 een brief van de reclassering. Daarin het verzoek
om een snellere procedure en meer handelingsruimte. Ook wil
de reclassering over de uitvoering van het toezicht aanvullende of
verduidelijkende aanwijzingen kunnen geven.
Vraagtekens bij wetsvoorstel. Tegelijk thuis en gevangen zitten. Het
kan. Op de plannen wordt gestudeerd. De reclassering maakt in september
2009 kritische kanttekeningen. De thuisdetentie lijkt zich te
beperken tot elektronische controle. Een kale straf, zonder begeleiding,
zonder te werken aan gedragsverandering, zonder stimulans
om daarna delictvrij door het leven te kunnen stappen. Een gemiste
kans, zo waarschuwt de reclassering.
De deur staat nog op een kier. De minister van Justitie zegt over
thuisdetentie dat al gestarte trajecten van onderwijs, werk, inkomen,
huisvesting en zorg door kunnen gaan. Allemaal gericht op reintegratie.
De reclassering meldt dat ze haar deskundigheid graag
beschikbaar stelt. Ook biedt ze controle via een enkelband aan. En
een goede risico-inschatting en diagnose, die vergeten lijken. Het is
duidelijk: vernieuwing is niet altijd een verbetering. Daarom is het
misschien beter om de wet thuisdetentie niet door te zetten. De
voorwaardelijke sancties bieden ruime mogelijkheden. Daarmee kan
het strafrecht prima uit de voeten.

Vernieuwen met vaart en volume. Advies, toezicht, trainingen,
lastige dadergroepen; op allerlei terreinen voert Reclassering
Nederland verbeteringen door. Getest en goed bevonden. Door
praktijkmetingen, maar ook door Openbaar Ministerie, rechters,
gevangenisdirecties en bestuurders om hun oordeel te vragen.
Door hen regelmatig bij proces en voortgang te betrekken. Datzelfde
geldt voor onderwijs en wetenschap.
Wetenschap draagt haar steentje bij. Aan vernieuwing en verankering.
Aan professionalisering en kwaliteit. De reclassering is inmiddels
zichtbaar in onderwijsprogramma’s, onderzoeken en kennisuitwisseling.
Vanuit Reclassering Nederland is er actieve betrokkenheid
bij speciale lectoraten aan de Brabantse Avans Hogeschool en de
Hogeschool Utrecht. De Vrije Universiteit in Amsterdam heeft een
leerstoel Reclassering en zoomt in op voorwaardelijke veroordelingen,
de aanpak van jongvolwassenen en werkstraffen. De Universiteit
Maastricht wil de vinger leggen op de oorzaak van crimineel
gedrag: slecht omgaan met poen of partner; een kort lontje; ziek,
zwakbegaafd of zorgbehoeftig; verslaafd aan gokken, drank of drugs.
En daarmee heeft ze het hele palet te pakken waarmee de reclasseringswerker
te maken krijgt.
Onderzoeksagenda is veelbelovend. Er ligt een advies voor de
komende jaren. Reclassering Nederland heeft daarvoor bouwstenen
aangereikt en er aan meegeschreven. De aanbevelingen zijn divers.
Daardoor slaan trainingen aan bij de doelgroep. Het is belangrijk om
te weten of werkstraffen en trainingen in groepsverband misdadige
besmetting tot gevolg hebben: of daders bij elkaar de criminele
kunst afkijken. Kijk naar wat het beste werkt: meer controleren
of meer ondersteunen. En bestudeer de invloed van lichamelijke
processen op crimineel gedrag; weeffouten of aantastingen in de
hersenen of een ontregelde hormoonhuishouding.
experiment werkcoaches voor jongvolwassen daders
instemming voortzetting deelname meerjarig onderzoek veelplegers
pleidooi werkstraf vaker combineren met - al dan niet voorwaardelijke - celstraf
meegewerkt opstellen van lijst met bijzondere voorwaarden in het strafrecht
vier arrondissementen optimalisering voorwaardelijke sancties
5

6
hij kampt met
Moord: het vonnis is duidelijk. Maar Jur voelt het anders. Géén moord.
Doodslag, dat wel. Onvergeeflijk, dat ook. Hij heeft z’n vrouw geduwd en
geslagen. Een strijd zonder winnaars, zo beseft hij boordevol zelfverwijt.
Hij draait de film weer af. De verliefdheid op de middelbare school,
havo 4. De gelukkige eerste jaren samen. Twee bevallingen. Twee keer een
postnatale depressie. Hij actief, zij steeds dieper in de put. Het werk gaat
hem fluitend af. Hij maakt lange dagen, voelt zich gewaardeerd. Dat is
thuis wel anders.
‘Piekeren, hè… Heb je net een mooi weekeinde met je dochter gehad,
krijg je voor je kiezen dat de schuur niet opgeruimd is. Verwijten,
verwijten, verwijten. Er moet een bom gebarsten zijn.’
Voordat hij het weet, ligt ze dood onderaan de trap. Halverwege geeft
hij haar nog een duw na. Dat maakt het moord. Want onderweg moet
er ruimte geweest zijn voor een moment van bezinning. Dat vinden
althans de mannen in de toga’s. Jur kan daar op dat moment niet mee
bezig zijn. Hij heeft zijn dochters hun moeder afgenomen. Niemand ziet
in hem nog de rustige leraar, de voorbeeldige huisvader met ruim tijd
voor de kinderen. Emotieloos, zo melden de kranten. Stijf van de
zenuwen, zo weet hij beter.
‘Je bent verdoofd. Alleen op de wereld. Het moordvonnis voelde niet
goed. Maar een hoger beroep zag ik niet zitten. Dat wilde ik mijn
kinderen niet aandoen. Mijn schoonfamilie evenmin.’
In de gevangenis wil hij eerst rust krijgen in zijn hoofd. Lezen en slapen.
Veel slapen om niet te hoeven nadenken. Ondertussen went hij aan het
gevangenisleven. Wantrouwen, drugsgebruik, grootspraak, geroddel,
liegen alsof het gedrukt staat; het komt allemaal voor. Toch maakt hij
twee vrienden. Vreemd genoeg ook moordenaars. Maar ze deugen. Het
zijn zo’n beetje de enige vrienden die hij nog heeft.
‘Ik ben blij met het contact met mijn dochters. De jongste zei
laatst dat ze me om de hele affaire wel een klap kon verkopen.
Maar dat ze me liever een knuffel gaf.’
Hij is onder voorwaarden vrij. Wil een baan, maar zou al blij zijn met
vrijwilligerswerk. Ondertussen draait het trainingsprogramma van de
reclassering. Gesprekken met de toezichthouder. Hij krijgt ruimte voor een
studie psychologie. En hij weet na zo veel jaren cel weer hoe lekker het is
om domweg in een tuinstoel in de zon te zitten. Maar liever werkt hij.
‘Ik ben en blijf een onderwijsman. Ik zou gedetineerden willen helpen.
Nu zijn ze vaak kansloos. Weinig opleiding, ongeletterd zelfs. Tegelijkertijd
wil ik met gevangenissen niks meer te maken hebben. Het boek
dichtdoen. Uit schaamte. Verdriet ook. Ik kan de klok niet terugdraaien.’
Jur 54 jaar
Vonnis 12 jaar, uitgezeten 8 jaar
Toezicht met enkelband
Dagbesteding 26 uur activiteiten, studeert psychologie
Krijgt hulp bij zoeken naar werk

de gevolgen
Over zichzelf ‘Ik ben een
onderwijs dier. Een mensenmens. In
de gevangenis hoefde ik maar een
vraag te horen en ik ging op zoek
naar antwoorden en hulp. Mijn
valkuil is dat ik me aanpas. Ik wil
iedereen plezieren. Soms kom ik
weinig aan mezelf toe.’
Over de reclassering ‘Ik kan veel
zelf oplossen. Mijn toezicht houder
helpt bij het zoeken van een baan. In
onderwijs of coaching? Lastig zat
met een strafblad. Een tip: maak
eerder in de gevangenis al contact.
Je weet daar echt niet wat je buiten
te wachten staat. Gelukkig had mijn
dochter me als woningzoekend
ingeschreven. Dus heb ik nu een
huisje.’
7

Adviezen
8 Doeltreffende wegwijzers
Een mijlpaal is bereikt. De nieuwe reclasseringsadviezen zijn in 2009
in gebruik genomen. Enkele jaren is er aan gesleuteld. De lat lag dan
ook hoog. Eenvoudiger, transparanter, overtuigender, eenduidiger,
gebruiksvriendelijker. Een kwestie van ontwikkelen en herijken. Van
ballast lozen. Van vernieuwen, zonder het kind met het badwater
weg te gooien. Het reclasseringsadvies kent nog maar twee varianten.
En beide vormen kenmerken zich doordat ze feitelijk verantwoord,
betrouwbaar en uitvoerbaar zijn.
De keuze is simpel. Het risico op recidive en de gekozen rechtsgang
zijn bepalend voor het soort advies. De uitgebreide vorm stoelt op
de RISc. Dit is een wetenschappelijk gefundeerd hulpmiddel om
de kans op recidive en schade in te schatten. Zo nodig halen de
adviseurs aanvullende technieken uit de kast. Bijvoorbeeld bij zedenmisdrijven
of verslavingsproblemen. Als de risico’s mee lijken te
vallen of de tijd ontbreekt om een verdachte stevig onder de loep te
nemen, biedt de QuickScan uitkomst. Als bijvoorbeeld bij supersnelrecht
zelfs daar de tijd voor ontbreekt, volstaat het oordeel van de
reclasseringswerker. Voorlopig. Want het Openbaar Ministerie en
de reclassering gaan de klokken nog beter gelijk zetten. Het stroomlijnen
van procedures en processen moet straks altijd ruimte bieden
voor een advies op basis van een QuickScan. Een professioneel oordeel
blijft geboden.
De rode draad is duidelijk. Adviezen moeten slachtoffers en samen leving
helpen beschermen. Minder risico, minder pijn, minder schade.
Dat kan alleen door samenwerking van alle spelers binnen het strafrecht.
In mei 2009 zetten deze dan ook feestelijk een hand tekening
onder bijbehorende ketenafspraken. Spelregels over kwaliteit, termijnen,
terugkoppeling. Krijgt bijvoorbeeld een verdachte tussentijds
meer misdrijven aangerekend, dan moet de adviseur op de hoogte
zijn. Is er onverwacht veel mis tussen iemands oren, dan vraagt dat
extra tijd om een psychiater in te schakelen. Rechters moeten weten
welk vlees ze in de kuip hebben. En niemand is gebaat bij mosterd
na de maaltijd.
Er zijn lessen geleerd. Samenspraak, gericht vragen, goed luisteren,
commentaren serieus nemen, proefdraaien in de praktijk; dat alles
leidt tot gedragen resultaten. Intern en extern. Nee, de adviseurs
worden geen verlengstuk van de computer. Ja, de officier van justitie
krijgt onderbouwd te horen of de verdachte nog te veranderen is en
welke prikkels de reclassering wenselijk acht. Nee, de reclassering
gaat niet op de stoel van het Openbaar Ministerie zitten. En, vanzelfsprekend:
de rechter gaat over het vonnis.
opgeleverd twee adviesvormen met bijbehorende computerondersteuning
ingevoerd reclasseringsbalies selecteren per dader passende adviesvorm
heringevoerd verbeterde QuickScan voor snel en deugdelijk advies
ondertekend afspraken met ketenpartners over processen en procedures
gestart intensief opleidingstraject voor alle adviseurs
voorbereid indicatiestelling via vaste stappen en beslisregels
opgeleid veertig adviseurs die collega’s ondersteunen bij indicatiestelling

Toezicht
Vernieuwing invoeren
Het laboratorium is verlaten. Het nieuw ontworpen toezicht werkt
ook in de praktijk. Vanaf half november 2009 kan in het hele land de
knop om. De ene na de andere regio haalt de nieuwe spelregels en
processen binnen. Er is niet over één nacht ijs gegaan. Van tekentafel
naar testunit. Vervolgens van proef naar praktijk. Van betrekkelijk
gecontroleerde omstandigheden naar de hectiek van alledag.
Tussentijds is de mening van rechters, officieren van justitie en
gevangenisdirecties gepeild. En in speciale focusgroepen hebben
medewerkers hun inbreng geleverd. Kritiek, commentaar, creativiteit.
Bange vermoedens en bijval. En steeds is er bijgestuurd. Het complete
ombouwtraject van het toezicht duurt bijna drie jaar. En al die
tijd gaat het gewone werk gewoon door.
Veiligheid staat voorop. Het nieuwe toezicht heeft tot doel gedragsverandering
te stimuleren en af te dwingen. Controle en begeleiding
zijn daarbij in balans. Overal hanteren de reclasseringsprofessionals
dezelfde uitgangspunten en maatstaven. Goed voor de rechtsgelijkheid.
Duidelijk voor de daders. Bevredigend voor de opdrachtgevers.
Openbaar Ministerie, rechters en gevangenisdirecties weten dat hun
opdrachten vertrekpunt van het toezicht zijn. Meer dan ooit is het
toezicht toegesneden op naleving van de bijzondere voorwaarden.
Niet alle daders zijn hetzelfde. En niet altijd zijn de gevaren hetzelfde.
Recidivekans, risico op letsel of schade; Reclassering Nederland
kijkt daar zorgvuldig naar. Persoonsgericht, zo heet dat in de moderne
strafrechttaal. En vervolgens is het risico bepalend voor de inzet
van menskracht en middelen. Altijd is het contact face to face. Met
meldplicht bovendien. En er zijn drie niveaus. Eerste toevallige misstap?
De laagste trede van toezicht, zo’n 27 uur per halfjaar.
Agressieve tijdbom, zedenmisdadiger of zware jongen? Intensief
toezicht, vier keer zoveel uren. Zo nodig met enkelband en controle
op alcohol en drugs.
Begeleiding is onmisbaar. Soms zijn daders niet in staat zich op eigen
houtje aan de voorwaarden te houden. Door wat in hun hoofd
speelt. Of in hun omgeving. Niet alleen de toezichtmachinerie
is omgebouwd, ook heeft de reclassering in 2009 inhoudelijke spelregels
opgesteld. Protocollen als leidraad en inspiratiebron van de
professionals. Over bijvoorbeeld benadering, werkwijze, ondersteuning,
planning, afspraken en praktische hulp. Voer voor de
toekomst. De vernieuwing gaat door.
opgeleverd compleet herontwerp met drie pakketten van toezicht
praktijktoets eerst in speciale testunit, daarna in vier werkgebieden
afgerond proefperiode met zo’n honderd toezichten nieuwe stijl
digitaal computersysteem ondersteunt nieuwe werkwijze
eenheid als leidraad voor begeleiding zijn protocollen ontwikkeld
9

10
hij gaat over
Een roofoverval: een reden heeft hij niet. Nog steeds kan hij die niet noemen.
Tohninio krijgt alles wat zijn hartje begeert. Merkkleding, vrijheid,
poen om zich te vermaken. Hij weet dat hij eigenlijk een verwend nest is.
De overval is geen schreeuw om aandacht. Want pa, ma en oma zijn er
gewoon voor hem. Altijd. Misschien is het toch de zucht naar spanning.
Het is een avond als alle andere. Met buurjongen en jonger broertje voor
de computer hangen. Gamen. Schieten op alles en iedereen. Dat voelt
lekker. Voor hun spelletjes hebben ze al maskers en in de kast ligt een
balletjespistool, aangeschaft voor stoerdere tijden. Het is maar een kleine
stap naar de voordeur. Giechelig stoten ze elkaar aan. Net een film! Een
stomme film. Letterlijk en figuurlijk. De taal van een dreigend pistool is
van alle landen en alle tijden. Eerst een homostel, dan een vrouw op de
fiets: ze weten niet hoe gauw ze hun spullen af moeten geven.
‘Ik was stil. Ik was de grote verschrikker. Dat klinkt misschien grappig,
maar ik kan er niet om lachen. Ik heb die mensen meer afgenomen
dan de lullige zestig euro aan buit. In de rapporten heb ik gelezen dat
ze niet meer over straat durven. Dat bedenk je toch niet, joh…’
Eerst kraait er geen haan naar. Maar dan gaat het broertje met een
geroofde telefoon bellen. De politie komt de veertienjarige ophalen.
Tohninio voelt zich schuldig maar zwijgt. Een paar dagen later is hij aan
de beurt. Om zes uur in de ochtend. Arrestatieteam, opengebroken deur,
getrokken wapens, afgezette straat. Het is ernst.
‘De vader van een vriendje is portier in de gevangenis. Hij keek me aan
en schudde alleen maar z’n hoofd. Dat deed pijn. Net als de verwijten
van mijn lievelingsneef door de telefoon. Terug in de cel had ik tranen
in de ogen. Nu ook weer. Je ziet ze niet. Ze komen er niet uit.’
Geen telefoon. Geen krant. Geen televisie. Geen tijdsbesef. Drie maanden
cel hakken erin. Elke dag schrijft hij een stukje dagboek. Spijt komt er
vaak in voor. Met hoofdletters. In zijn hoofd duiken de woorden van zijn
moeder steeds opnieuw op. Ze vertelt dat het leven bestaat uit vallen en
opstaan. Maar het draait om de manier van opstaan.
‘Een gozer als ik moest gepakt worden. Zoiets flik je niet! Ik had twee
jongeren bij me. Ik had de wijste moeten zijn. Dat weet ik nu.’
In afwachting van zijn vonnis mag hij aan de enkelband. De reclassering
motiveert hem voor een speciaal trainingskamp. Sporten. Uit een blik een
soort kattenvoer eten. Afzien. Van twintig meter duiken: nooit als eerste,
nooit als laatste. Zichzelf tegen komen. Discipline. En achteraf trots op
zijn certificaat. Trots als een pauw.
‘Af en toe rinkelen nog bellen in mijn hoofd: waarom? Waarom ben
ik zo in de fout gegaan?’
Tohninio 19 jaar
Vroeghulp en pre-toezicht met enkelband
Vier reclasseringsadviezen
Werkstraf 150 uur
Toezicht en behandeling

de schreef
Over zichzelf ‘Mijn verkeerde
vrienden heb ik afgestoten. Doei,
tabé. Ik mag terug naar mijn school
en straks heb ik een eigen bedrijf. Ik
kan dingen draaiend houden, dat
bleek ook uit allerlei tests. Ik wil een
mooie toekomst. Een wereld zonder
muren. Niets dat me tegenhoudt.’
Over de reclassering ‘Niemand
wil ermee te maken hebben. Er zijn
allemaal verhalen dat ze je hoofd
moe praten. Ik wil de reclassering
niet in de plus zetten, maar ik ben er
volwassen door gaan denken. Mijn
toezichthouder pakt me echt wel
aan. Tegelijker tijd toont ze vertrouwen.
Iemand met wie je geen band
hebt, kan je niet verder helpen.’
11

Tbs
12 Olievlek van verbetering
Het blijft een open zenuw. Zodra het woord tbs valt, begint
Nederland al te steigeren. En bij een misstap is het land te klein.
Ingetrokken verloven, de rem op voorwaardelijke invrijheidstellingen.
De weg terug naar de samenleving ligt in duigen. Klinieken raken
overvol. Een dergelijk infarct van het tbs-systeem heeft de wetgever
niet voorzien. Het staat haaks op de bedoelingen. De afgelopen
jaren hebben klinieken en de reclassering een medicijn gevonden én
uitgeprobeerd: het Forensisch Psychiatrisch Toezicht. De resultaten
zijn positief.
De aanpak is overtuigend. Speciaal opgeleide reclasseringswerkers
trekken alvast de kliniek in. En buiten de poort houden de behandelaars
nog een vinger aan de pols. Kortom: samenspel en gedeelde
verantwoordelijkheid. Bij de behandeling heeft de kliniek het voortouw.
Bij het toezicht de reclassering. Een toezicht dat bovendien
een tandje zwaarder is. En de klok rond beschikbaar! Opname,
behandeling en toezicht kunnen naadloos op elkaar aansluiten en
elkaar versterken. Daar is een voorbeeld aan te nemen bij andere
daders waar een steekje aan los is.
Niet elke tbs’er zit vast. Dat is ook niet de bedoeling. De rechter staat
voor de opgave om zich in het vonnis duidelijk uit te spreken. Over
dwangverpleging, behandeling en bijzondere voorwaarden. De uitkomsten
zijn gevarieerd: jaren de kliniek in, opname als de druk even
wat te veel is, dagbehandeling, naar het spreekuur van psychiater of
therapeut, medicijnen slikken, geen verslavende middelen gebruiken,
een contact- of gebiedsverbod. Maatwerk dus. Bij niet opgesloten
tbs’ers doen zich tussen de reclassering en instellingen voor geestelijke
gezondheidszorg problemen voor. Niet overal, maar wel al een
reeks van jaren. In 2009 is een project gestart om deze de wereld uit
te helpen.
Spanningen hebben hun oorzaak. Verschillen in speelveld, beroepshouding,
financieringsbronnen, rechtsregels, vooroordelen en verantwoordelijkheden.
Moet bijvoorbeeld de psychiater die weet dat
iemand weer in de fout wil gaan, justitiële autoriteiten inseinen?
Kan de behandelaar zomaar afhaken, terwijl toezicht wat anders
verlangt? Er is een projectteam gestart om te zorgen voor ordening,
stroomlijning en afspraken. Eerst plaatselijk. Langzaam toegroeiend
naar een landelijk dekkend netwerk van convenanten. Reclassering
Nederland trekt de kar. Ze weet echter dat papier geduldig is. De
praktijk van professionals is bepalend. Daarom is met GGZ-organisaties
ook gewerkt aan realisatie van een aantal proeftuinen. De
filosofie is helder: goed voorbeeld doet goed volgen.
project invoering maatregelen ‘Samen tbs verbeteren’
plan en praktijk opleiding van tbs-taakspecialisten
geregeld in alle regio’s tweewekelijks lokaal casuïstiekoverleg tbs
convenanten landelijke en lokale afspraken met klinieken
voortgang onderzoek door WODC en lectoraten Utrecht en Breda

Training
Opgaande lijn gaat door
Ander gedrag is aan te leren. Met de juiste technieken, bekwame
trainers en – zo nodig – met drang en dwang. De reclassering heeft
haar beleid rond gedragstrainingen de afgelopen jaren compleet
over een andere boeg gegooid. Wildgroei is weggekapt. Natte vingerwerk
is uit den boze. Wetenschap zet de toon: bewezen betrouwbaar,
officieel erkend. Reclassering Nederland heeft zich tot nu toe
gespecialiseerd in twee trainingen: Arbeidsvaardigheden (ArVa) en
cognitieve vaardigheden (coVa). De eerste komt maar moeizaam uit
de startblokken. De denktraining ontwikkelt zich gestaag. In 2009
hebben 724 deelnemers in 68 groepen gewerkt aan het opsporen en
veranderen van misplaatst gedrag door denkfouten. Een kwart meer
dan het voorgaande jaar. Die opgaande lijn zet door.
Schulden zijn vaak de boosdoener. Een verkeerde manier van denken
slaat ook gaten in het huishoudboekje. Daarom heeft Reclassering
Nederland een nieuwe budgetteertraining ontwikkeld. Als aanvulling
op de CoVa. De onafhankelijke, wetenschappelijke erkenningscommissie
heeft eind maart het sein op groen gezet om deze in
praktijk te brengen. De komende jaren moet de training haar waarde
bewijzen. Belangrijkste maatstaf: minder terugval in de misdaad.
Bewijzen en nog eens bewijzen. De trainingen moeten voortdurend
hun bestaansrecht aantonen. Spijkerhard. Met drie soorten onderzoek:
naar het doel, de uitvoering en het resultaat. Met name bij dit
laatste onderzoek is tijdgebrek voelbaar. Een weeffout bij het opzetten
van het systeem van erkenningen. Daardoor zijn er bij de CoVa
reeksen gegevens verzameld die achteraf niet bruikbaar blijken.
De onderzoekers en de onderzoeksopzet ontbraken nog. De les:
de ontwikkelaar, de uitvoerder en de onderzoeker van een training
moeten van meet af aan de klokken gelijk zetten. Er is nog een
extra aandachtspunt. De erkenning vraagt om na vijf jaar met overtuigende
cijfers over verminderde terugval te komen. Die termijn
blijkt feitelijk ondoenlijk, omdat de praktijk de eerste paar jaar de
kinderziektes moet elimineren.
Erkenning is geen harnas. De wetenschappelijke weg is lang.
Reclassering Nederland gunt zichzelf daarom ruimte om te experimenteren.
De roep klinkt uit de praktijk. Niet elke dader is bijvoorbeeld
geschikt en in staat om in groepsverband aan zijn denkvermogen
te sleutelen. Naast training in CoVa-groepen is een individuele
variant in de maak. Ook blijkt het een gemis dat mensen met een
korte gevangenisstraf buiten elke trainingsboot vallen. Op dat
gebied is prima leentjebuur te spelen bij het buitenland. In Engeland
en Canada zijn goede ervaringen met deze groep. In september
besluit het ministerie een beperkte proef te steunen.
voorbereiding One to One, trainingsprogramma cognitieve vaardigheden
succesje voorlopige erkenning voor leren budgetteren
digitaal opzetten trainingskalender voor alle betrokken instanties
video speciale coaches beoordelen elke training op kwaliteit
in onderzoek stoomcursus realistisch toekomstplan kortgestraften
samenspel vruchtbare werkconferentie van alle ketenpartners
13

14
Over zichzelf ‘Zonder mijn opa
was het nooit meer goed gekomen
met me. Hij heeft een streep
getrokken. Tot hier en niet verder. Ik
ben er altijd welkom. Een glaasje
ranja. Praten. Gewoon bij elkaar zijn.
Gelukkig zijn. Dat ben ik ook bij mijn
vriend, maar dat is anders.’
zij is een
Over de reclassering ‘Ik heb
goede adviezen gekregen. En toen
het ook op deze werkplek knalde,
hebben ze geholpen om alles weer
glad te strijken en goede afspraken
te maken. Ze zijn streng, maar dat
heb ik ook nodig. En nu zijn ze
geloof ik een beetje trots dat het zo
goed met me gaat. En daar ben ik
weer trots op.’

ekster
Daar baalt ze van. Nikki heeft een bijna onbedwingbare dwang tot
stelen. Tegenwoordig niet meer uit geldnood. Niet voor de kick. Zomaar.
En als ze op het werk de teugels laten vieren, gaat ze lanterfanten. Niet
uit luiheid. Zomaar.
Haar leven laat zich lezen als een slechte roman. Liefde is iets voor andere
kinderen. Moeder is alleen maar een woord. Vier jaar oud stuurt deze
haar weg om ergens anders te wonen. Een tocht langs ooms, tantes,
groot ouders, stieffamilie en kennissen begint. Ze is de tel al lang kwijt.
Met zeven jaar start het stelen. Snoep, zeepjes, glimdingen, alles wat
ogen en handen vinden. Met negen jaar volgt de eerste arrestatie. Elf jaar
oud gaat ze werken. Met dertien wordt ze van een internaat gestuurd.
Later vaker.
‘Ma is gierig. Ik moest alles zelf betalen. Al jong leefde ik op straat.
Zielig? Ik haalde mijn schouders op. Ik vond ze vroeger best prettig,
die kicks. Stelen, dealen, gebruiken, uitgaan, mensen tegen elkaar
uitspelen, vechten. Achteraf niks om trots op te zijn.’
Ze ziet eruit als een lieverd, maar is dat niet. Het marktplein is een
tijdlang van haar en haar dealende maatjes. Klein als ze is, bespringt
ze indringers. Als deze hulpeloos op de grond liggen, is het klaar.
Gewonnen! Werken wil maar niet lukken. Ze sleept een reeks ontslagen
achter zich aan. Een onbemenst kantoor: ritsrats, weg zijn de spullen.
Weg is de baan. Met een werkstraf gaat het bijna goed. Tot de laatste
dag. Ter plekke slaat ze aan het jatten.
‘Mijn vriend gaat mee winkelen en let op me. De reclassering heeft
me aan een baan geholpen. Maar ook daar vlogen de ruiten er bijna
uit. Toen hebben ze me stevig aangepakt. Maar goed ook. Sinds dat
moment heb ik ook niets meer gepikt.’
Ze zit op een beschutte werkplaats. Allemaal klussen beneden haar
niveau, maar voor ander werk heeft ze een verklaring van goed gedrag
nodig. Die zit er niet in. Dat snapt ze ook wel. Naast het reclasseringstoezicht
is ze ook onder behandeling. Pillen wil ze niet, praten wel. Ze
hebben een dwangstoornis ontdekt. ADHD. Mogelijk borderline. Ze is blij
dat ze een beetje ziek in haar hoofd is. Dan snapt ze waarom dingen
misgaan. Vervelend, want liever stopt ze haar leven in vaste hokjes.
‘Elke dag ligt vast. Elke afspraak schrijf ik op. Het is niet nodig, want
ik onthoud alles, maar toch… Zonder vast patroon raak ik de kluts
kwijt. Dan zak ik in de put. Of knap ik uit elkaar.’
Eigenlijk wil ze huisje, boompje, beestje. Maar geen kinderen. Wat
moeten die straks bij een Derde Wereldoorlog? Maar ja, als het een paar
jaar goed gaat met de vriend, misschien toch… Maar eerst wil ze leren
werken. Want met dat andere gedoe is ze wel klaar.
Nikki 21 jaar
Vroeghulp en pre-toezicht
Twee rapportages
Drie keer een werkstraf
Toezicht en vrijwillige behandeling
15

Werkstraf
16 Rijker en doeltreffender
Het kan altijd beter. Dat is de drijvende gedachte achter de geplande
aanpassing van de werkstraffen. Jarenlang zijn ze een succesnummer
binnen het strafrecht. Troetelkind van politici die willen
besparen. Maar ook van politici die vinden dat opsluiten geen
betere mensen oplevert. Een uitkomst voor officieren van justitie
en rechters als ze een boete te mager en de cel te zwaar vinden.
Maar uiteindelijk gaat het om gedragsverandering. Niet altijd biedt
een kale werkstraf het beste antwoord.
Het imago vertoont barstjes. Pers, publiek, politici zetten steeds vaker
vraagtekens of halen schamper uit. Het zou een flutstraf zijn. Een
lachertje. Zo gepiept. Beetje schoffelen, papiertjes prikken, bejaarden
koffie brengen. In 2009 is er ineens een opsteker. Vanuit het Nederlands
Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving komen
overtuigende cijfers. De werkstraf zet meer zoden aan de dijk dan
een korte gevangenisstraf, van minder dan een half jaar.
Wetenschappers turven maar liefst 47 procent minder terugval in de
misdaad. Niet op een achternamiddag, maar tijdens acht jaar onderzoek
onder 7000 daders. Het onderzoek ruggensteunt Reclassering
Nederland in haar verbeterdrang.
Stilstand is achteruitgang. Inhoudelijk zet de werkstraf weinig stappen
voorwaarts. Dit in tegenstelling tot de omvang. In dik tien jaar
is het aantal werkstraffen vervijfvoudigd. Tot een kleine 40.000 per
jaar. Reclassering Nederland neemt het leeuwendeel voor haar rekening.
De speciale werkstrafunits kanaliseren de wassende stroom.
Jaar na jaar. Maar ondertussen veranderen inzichten, groeien mogelijkheden,
worden beperkingen zichtbaar en liggen nieuwe wegen
open. Dus ondergaat de werkstraf vernieuwing.
Een probleem komt nooit alleen. Veel veroordeelden slepen in hun
kielzog allerlei ellende mee. Dakloos. Doelloos. Werkloos. Geen partner,
geen poen. Een hang naar drank of drugs. Weinig zekerheid, veel
zorgen. Herhaaldelijk vormen ze een obstakel om de werkstraf goed
af te ronden. En daarna krijgen ze hun leven niet goed op de rails.
Werkstraf+ kan uitkomst bieden. Ondersteuning bij het aanpakken
van problemen: beteugelen van agressie, werk vinden, de fles laten
staan, huishoudboekje sluitend krijgen, gedachten uit de knoop
halen. De reclassering onderzoekt de mogelijkheden. Er is geen rechterlijke
dwang, geen voorwaardelijke straf. Dat maakt deelname vrijwillig.
In eigen tijd. De reclassering signaleert de behoefte, legt contacten,
ondersteunt.
audits door eigen collega’s kritisch bevraagd over kansen
voorbereid pilots voor aangescherpte werkwijze en Werkstraf+
pleidooi werk- en andere straffen vaker combineren
proef laatste oproep om te verschijnen persoonlijk overhandigen
verscherpt twintig onverbiddelijke spelregels tijdens de werkstraf
ontwikkeld nieuwe procedures om werkstraf snel te voltrekken
verzoek stuur geen plegers van ernstige gewelds- of zedendelicten

Lokale veiligheid
Lappendeken versterken
Veiligheid is plaatselijk voelbaar. Reclassering Nederland ondersteunt
gemeenten en regio’s om daar vorm en inhoud aan te geven.
Ondernemend en van harte. Terugdringen van recidive blijft een
hoofddoel. Maar ook preventie en het in de kiem smoren van criminele
carrières krijgt daarbij aandacht. Zo neemt de reclassering op
verschillende manieren deel aan de Veiligheidshuizen. In 2009 is
daarvan de landelijke dekking tot stand gekomen. De nieuwe
samenwerking is breed: gemeenten, politie, Openbaar Ministerie,
jeugdzorg, kinderbescherming, welzijnsinstellingen, onderwijs,
woningcorporaties, gezondheidszorg en reclassering. Korte lijnen en
snel schakelen op het gebied van preventie, vervolging, berechting
en hulpverlening. Begeleiden van terugkeer na een gevangenisstraf
hoort daar bij.
Het is nog een lappendeken. De inschakeling van Reclassering
Nederland verschilt per regio en gemeente. Het gebeurt nog mondjesmaat,
maar over de hele lijn is er groei. In 2009 vertalen de
inspanningen zich in 37 contracten. Bij enkele tientallen gemeenten
gaat het om zogeheten nazorg. Het samenwerkingsmodel Nazorg
ex-gedetineerde burgers regelt de overgang van gevangenis naar
gemeente. Maar dan de praktijk! Deze leert dat de eerste 48 uur
bepalend zijn voor de kans op terugval. Te vaak gaat het dan nog
mis. Reclassering Nederland biedt gerichte ondersteuning aan. Ze
kent de mensen, de wegen en de valkuilen.
Burgemeesters zijn de baas. Niet van de gemeente, maar van de
openbare orde. Op dat gebied krijgen ze ook steeds meer bevoegdheden.
Tijdelijke huisverboden bij geweld binnen gezin of relatie,
een afkoelingsperiode. Stadion- of gebiedsverboden bij overlast door
relschoppers. Op dit terrein heeft Reclassering Nederland in 2009
herhaaldelijk de vinger opgestoken. Zo stuurt ze bijvoorbeeld in
februari een brief aan de Tweede Kamer. De reclassering verdient
een grotere rol in de wetgeving tegen voetbalvandalisme. Als deskundige
adviseur op het gebied van bijzondere voorwaarden, zoals
gebiedsgeboden en –verboden. Als toezichthouder op de naleving
ervan. Ze brengt de nodige ervaring met enkelbanden, stemherkenning
en controle op drank en drugs mee.
Het gaat om risico’s indammen. Ook zedenmisdadigers verlaten de
gevangenis. Hun komst in een buurt veroorzaakt vaak rumoer. Kijk in
2009 naar Eindhoven. Toch is de rolverdeling overzichtelijk. Burgemeesters
zijn verantwoordelijk voor de openbare orde. Gemeenten
voor de nazorg. Die verantwoordelijkheden kunnen heel goed
sporen. Ook ex-zedenmisdadigers hebben recht op een verantwoorde
terugkeer. Hen opjagen heeft geen zin. Reclassering Nederland
vindt dat risico-inventarisatie, huisvesting en een plan van aanpak
altijd op voorhand geregeld moeten zijn. Bij een verhoudingsgewijs
hoge kans op herhaling hoort daar reclasseringstoezicht bij. Zo
nodig langdurig.
gemeenten in totaal 37 projecten, waarvan 26 nieuw
contracten controle op huisverbod in zo’n vijftien gemeenten
convenant tegen huiselijk geweld in veertien Twentse gemeenten
vernieuwend reclasseringsvrijwilligers begeleiden zedenmisdadigers
project jongvolwassen daders Amsterdam snel en fel in de tang nemen
verzoek de bijdrage aan Veiligheidshuizen structureel financieren
17

18
Drugs doen hem de das om. Vooral coke. Maar Tom is bijna genezen.
In elk geval van zijn verslaving. En hij hoopt dat de boze mensen en
gevoelens ook weg blijven. Zijn verblijf in de kliniek zit er bijna op. Hij
verlaat deze met opgeheven hoofd en een certificaat. Zo God het wil.
Zijn leven is een berglandschap, op en af. Blowen. Easy does it. Dan de
hitsige kick van de coke. Geen rust meer. Verkeerde vrienden. Verkeerde
meisjes. Zijn huis lijkt wel een drugshol. Zijn vriendin doet rare dingen,
vermoedt hij dan en denkt hij nog steeds. Even weg naar de slaapkamer.
Coke in ruil voor seks. Zoiets moet het geweest zijn. Langzaam – maar
vooral heel zeker – raakt hij zelf verslingerd aan het witte poeder. Zijn
goede voornemens verdwijnen als sneeuw voor de zon.
‘Je gaat dingen zien die niet bestaan. Het mooie leventje ligt in
duigen. Ergens snap je dat er in je hoofd een ziekte zit. Mensen die
op het raam kloppen zijn meteen overvallers. Gelukkig hoor ik geen
stemmen. Zij blijven uit mijn buurt.’
Waan en werkelijkheid wandelen hand in hand. Hij krijgt ruzie met zijn
jeugdige vriendin. Ze vertelt thuis dat hij haar misbruikt heeft. Hij
ontkent. Hij is toch niet gek of onnozel. Ze wilde zelf en niet alleen met
hem. Bovendien was ze op dat moment al achttien. Dreigementen van
ouders en broer. Een rechter die hem zelfs het voordeel van de twijfel niet
gunt. Hij kan er nog boos over worden.
‘Rechters kunnen ook fouten maken. Maar goed, ik heb gevangen
gezeten en ben jaren clean geweest. In mijn proeftijd ging eerst ook
alles goed. De reclassering hield mij goed in de gaten en toch was ik
weer zwak.’
Gebruiken tijdens toezicht. De reclasseringswerker treft maatregelen.
Ze wil opname in een kliniek en een jaar verlenging van de proeftijd.
Ze krijgt haar zin. Makkelijk, want Tom verlangt naar hulp. Hij voelt
wanneer hij ziek wordt. Bij onrust beginnen zijn oren te trekken. En zijn
buik wordt hard. Zo’n signaal mag hij niet in de wind slaan. Dus gaat hij
de kliniek in voor een dubbele behandeling: om de cokeverslaving en de
psychoses onder controle te krijgen. Succes gloort. Hij maakt fietsen als
dagbesteding en blijft clean. De angsten en demonen blijven in hun
eigen rijk.
‘Ik heb eigenlijk geen vrienden. Alleen de heer God. Het lukt me niet
om in de kerk te gaan zitten. Maar hij zit in mij. Hij geeft me veel
steun. Door hem heb ik rust in mijn hoofd en mijn huis. En binnenkort
is er een afscheidsfeestje van de kliniek. Met z’n allen bowlen lijkt me
wel leuk.’
Tom 50 jaar
Vroeghulp na arrestatie
Voorlichtingsrapportage en advies
Werkstraf en drie jaar toezicht
Verlenging toezicht en opname verslavingskliniek
hij heeft

angsten
Over zichzelf ‘Ik ben altijd een
goede man geweest. Rustig. Ik heb
niks te maken met het kwade.
Mezelf heb ik altijd goed verzorgd.
Nu is mijn plan om weer conditie op
te bouwen. Maar ik moet uitkijken
dat ik niet dood ga door meteen
afstanden te rennen. Hyperventilatie
en zo.’
Over de reclassering ‘Ze moeten
niet zeggen dat ik niet op vakantie
mag. Ik wil! De mevrouw van het
toezicht is aardig, maar best streng.
Over waar ik ga werken, wat ik mag
doen. Niet blowen en zo. Ik zei dat ik
haar met voodoo heb behekst, maar
dat is echt niet zo. Dat is niet van
Curaçao, dat doen mensen van Haïti.
En God straft hen. Hij laat daar de
aarde sidderen.’
19

Buitenland
20 Veranderingen dienen zich aan
Misdaad kent geen grenzen. Eind 2009 zitten ruim 2500 Nederlanders
in buitenlandse cellen. Ze komen ook allemaal een keertje
terug. Als ze hun straf achter de rug hebben. Of als Nederland de
uitvoering daarvan voor haar rekening neemt. Die mogelijkheid
neemt hand over hand toe. Ook strafrechtelijk groeien de Europese
landen naar elkaar toe. Zo zijn begin december 2009 kaderbesluiten
van kracht geworden die de in- en export van gevangenen en straffen
regelen. Besluit 947 heeft voor de reclassering aanzienlijke gevolgen.
Dit schrijft voor dat het land van herkomst vanaf 2011 taak- en
voorwaardelijke straffen moet uitvoeren.
Het is passen en meten. Het vonnissende land zegt tegen Nederland
dat de veroordeelde eraan komt. Maar wetten en bepalingen verschillen
per land. Strafvormen en de maximale hoogten daarvan
eveneens. Voordat de reclassering een toezicht of werkstraf ter hand
kan nemen, is vaak een vertaalslag nodig. De straf moet hier passend
en uitvoerbaar zijn. Reclassering Nederland is in 2009 daarom
gestart met het opzetten van een Buitenlandbalie. Deze moet zorgen
voor het omzetten van de straf in een werkbare aanpak. Afstemming
met het overdragende land belooft nog een berg werk op te
leveren.
De verwachting moet kloppen. Daarom draagt Reclassering Nederland
bij aan een Europa-brede informatiestroom. Zo is een goed
toegankelijke database in de maak. Met daarin alle straffen, alle
maxima en mogelijkheden, in alle landen. Buitenlandse rechters en
officieren van justitie kunnen zo hun Nederlandse klanten van een
passend vonnis voorzien. Maar ook als ze hun straf helemaal in het
buitenland uitzitten, is er werk aan de winkel voor Reclassering
Nederland. Vaak komen ze gedeukt, geknakt, ontheemd of onwennig
terug. Hulp bij het oppakken van de maatschappelijke draad is voor
deze groep extra wenselijk. De verantwoordelijke gemeenten doen
steeds vaker een beroep op Reclassering Nederland. In veel gevallen
beschikt deze immers over contacten, bijzondere kennis en dossiers.
Een bijzondere vernieuwingsslag. Dat maken de overzeese
Rijksdelen door. Ze kiezen voor uiteenlopende koersen. 10-10-’10
wordt een gedenkwaardige dag voor de BES-eilanden. Bonaire, Sint
Eustatius en Saba komen dan volledig onder Nederlands bestuur.
Met alles erop en eraan, ook het strafrecht. Als het voorwerk en de
voortekenen niet bedriegen, gaat Reclassering Nederland daar verantwoordelijkheid
dragen. De uitvoering komt in handen van de
reclasseringsorganisatie op Bonaire. Er is druk gewerkt aan het
nemen van juridische hobbels en het overbruggen van een kloof. De
twee andere eilanden zijn niet alleen piepklein, ze liggen ruim achthonderd
kilometer verderop en hebben een andere cultuur en taal.
vrijwilligers verslagen van 7011 bezoeken aan 1983 gedetineerden
beschikbaar opleidingsmodule motiverende gesprekvoering voor vrijwilligers
in de cel 332 cursisten krijgen begeleiding bij afstandsonderwijs
opbouw paar maanden advies en bijstand reclasseringswerk Servië
contracten met grote gemeenten over nazorg na buitenlandse detentie
trainen het vak leren aan trainers agressieregulatie in Kroatië

Kortweg
Vernieuwing en voortgang
Te veel om op te noemen. Vernieuwingen krijgen in 2009 veel aandacht.
Maar die komen niet uit de lucht vallen. Vaak horen ze bij
lopende trajecten, bouwen voort op goede resultaten, geven vorm
aan nieuwe verhoudingen of passen in een trend. Een greep uit
besluiten en gebeurtenissen laat dat zien.
Advies & toezicht
Handreiking – Voorwaardelijke sancties beter toepassen • optimalisering dus •
vaker en effectiever • kortere doorlooptijden • afgestemde werkprocessen •
advies en toezicht professionaliseren • toetsing in vier pilots • Amsterdam,
Groningen, Maastricht, Zwolle/Lelystad • in totaal 720 trajecten • procesevaluatie
laat positief resultaat zien • management kan nog beter sturen op verandering
Studie – Start onderzoek naar effect reclasseringswerk • maart • leiding:
lector Anneke Menger van Hogeschool Utrecht • landelijke steekproef toezichtdossiers
• vragenlijsten • interviews • reconstructies van gesprekken • met en
bij reclasseringswerkers
Aansluiting – Betere informatieoverdracht over veelplegers • maart • belangrijk
bij overgang van jeugd naar volwassenenrecht • past in Rotterdam Veilig •
afspraken met Raad voor de Kinderbescherming en betrokken deelgemeenten •
gericht op vervolging en hulp
Primeur – Deelname aan verlofcommissie tbs-kliniek Limburg • juli • inhoudelijke
toetsing verlofaanvragen • Kliniek De Rooijse Wissel • advies en ondersteuning •
waardering van praktijkkennis • vaste reclasseringswerker, vaste vervanger
Geslaagd voorbeeld – Jongvolwassenen in de tang • december • afronding
proef voorwaardelijke sancties Amsterdam • hoopgevend resultaat • toename
vonnissen • betere samenwerking en afstemming • snellere start toezichten •
doorlooptijden drastisch verkort
Training
Geen tweede klap – Start dader training huiselijk geweld • juni • Utrecht •
vooral partnergeweld • eerst inzicht in situatie en gedrag • dan aanleren vaar-
digheden • twaalf sessies • carrouselmodel • meerdere regio's lanceren in 2009
soortgelijke trainingen
Werkcoach – Start proef zinvolle dagbesteding jongvolwassenen • september
• vier grote steden • werk of scholing • vijftig jongeren half jaar begeleiden •
onderdeel programma Jeugdcriminaliteit
21

22
Over zichzelf ‘Ik heb met het
leven gevochten en ik heb klappen
gehad. Hier en in Turkije voel ik
racisme. Maar ik kan daar niet boos
meer over worden. Ik merk dat
mensen zachtere gevoelens krijgen
als je echt contact maakt. Dan
verdwijnt discriminatie, als sneeuw
voor de zon. Mijn werk, mijn leven,
ze maken me nu blij.’
hij is
Over de reclassering ‘De regering
is goed bezig. De reclassering
laat je niet in de shit zitten. Soms
doen ze moeilijk of zeuren ze. Je
moet steeds voor een gesprek
komen, terwijl je ook aan de
telefoon kunt zeggen hoe het gaat.
Maar het is niet alleen controle. Ook
hulp. Je bent in de fout gegaan,
maar ze geven je toch weer een
hand. Mijn compliment.’

ontploft
Hij is ontploft. Met een mes gaat hij zijn collega te lijf. Met voorbedachte
rade, zegt de rechtbank. Desit herinnert zich vooral de plotselinge woede.
Die ene pesterige actie die bij hem de emmer doet overlopen. Dat steken
had hij niet moeten doen. Hij heeft straf verdiend. Hij heeft straf gehad.
Klaar. Over dat moment wil hij niet meer praten.
Eerst is hij een vreemdeling in zijn eigen land. Een Koerd in Turkije. Daarna
vreemdeling in een vreemd land. Nederland, land van zijn vriendin. Weg
van het gedwongen huwelijk dat hem vanaf zijn vijftiende bindt. Weg van
de plek waar een omvallende muur zijn tienjarig zoontje verplettert.
‘Ik wilde meteen de mensen hier leren kennen, weten hoe ze leven en
denken. Daarom heb ik ook geen schotelantenne en een Turkse
zender. Ik snap niet dat mensen hier dertig jaar kunnen wonen en
maar twee woorden Nederlands spreken. Ik ben blij dat ik mijn eigen
brieven kan schrijven.’
Nederland blijkt geen succesverhaal. De vriendin neemt de benen. Zijn
leidinggevend baantje bij een fabriek geeft hij op. Liever begint hij een
snackbar. Hij leent geld en komt bedrogen uit. Tot zijn nek in de schulden
gaat hij aan de slag als kok. Oproepkracht. Bij een chef-kok die pocht dat
hij racist is. Die bovendien moeilijk kan verkroppen dat zijn buitenlandse
hulp beter kookt. Na zes maanden slaat de vlam in de pan. Als het bloed
vloeit, komt er rust over hem. Hij gaat buiten op de politie staan wachten.
Het ergert hem dat de ambulance zo traag is.
‘Ik wil niet opscheppen dat ik iemand pijn heb gedaan. Het is ook niet
goed voor het beeld van Turkse mensen. Maar het was iemand die zei
dat hij buitenlandse mensen het liefst de kop zou afsnijden. Toch heb
ik hem een brief vol spijt en excuses gestuurd. Want de Koran zegt dat
je iedereen weer een hand moet geven. Ik heb nooit meer wat
gehoord. Ook goed…’
Een eis van 36 maanden cel. Dat is andere koek dan de paar weken die hij
in Turkije verwacht zou hebben. Het wordt achttien maanden, waarvan
zes voorwaardelijk. Twee jaar reclasseringstoezicht. Misdaad, straf en
begeleiding veranderen zijn leven. Hij stopt met zich laveloos drinken.
Voortdurend liegen doet hij niet meer. De behandeling tegen deze beide
kwalen helpt. Met steun van het UWV en zijn reclasseringswerker
voltooit hij een opleiding. Hij krijgt een baan. Hij heeft het gevoel dat de
zon in zijn leven weer gaat schijnen. Dat hij nu pas echt tot bloei komt.
Steeds opnieuw zegt hij dat hij goed bezig is. Het klinkt als een mantra.
Magie en gebed in één.
‘Ik ben nu bij mezelf gekomen. Ik hoef het gebeurde niet te vergeten
en ik kan het mezelf niet vergeven. Maar ik ben op de goede weg. Ik
ben goed bezig.’
Desit 42 jaar
Diagnose en aanvullend reclasseringsadvies
Vonnis 18 maanden cel, waarvan 6 voorwaardelijk
Reclasseringstoezicht en behandeling
Succesvol ondersteund bij vinden van een baan
23

Kortweg
24 Vernieuwing en voortgang
Werkstraf
Parkproject – Werkstraf in Amsterdamse Vondelpark • april • convenant met
stadsdeel Oud-Zuid • dagelijks 5-30 deelnemers • groot park, veel te doen •
meer zichtbaarheid werkstraf en Reclassering Nederland
Niet passend – Geen werkstraf voor ernstige misdaden • september • Brief
aan Tweede Kamer • uitsluiting zware gewelds- en zedendelicten • op andere
wijze gedrag veranderen • ook liever geen daders die herhaaldelijk hetzelfde
misdrijf plegen
Zorg en straf – Proef werkgestraften zorg bieden • oktober • te veel terugval
geconstateerd • onderliggende problemen aanpakken • werkgestraften formuleren
zelf zorgvraag • vrijwillige basis • begeleiding naar juiste hulp of instantie
• gemeente Breda financiert
Vernieuwing
Schoon schip – Taskforce Stop de bureaucratie pakt door • hele reeks actie-
punten • frustratie uitbannen • productiecriteria vereenvoudigen • overboord
met overbodige formulieren, stappen en handelingen • mogelijkheid tot
telewerken • verbetering lijncommunicatie
Herstelbemiddeling – Voortzetting regionale proefprojecten • Utrecht,
Arnhem, Amsterdam, Groningen • begeleide gesprekken • persoonlijke
confrontatie • dader en slachtoffer • vragen stellen, spijt betuigen • vindt plaats
in strafrechtelijk kader
Lijfwacht – Hulp na druk op de knop • maart • regio IJsselland • directe
verbinding alarmcentrale • dreiging ex-partners, eerwraak • aangifte na
alarmering is voorwaarde • vrouwenopvang Overijssel • politie • Openbaar
Ministerie • Stichting Huiselijk Geweld
Alert – Proef aansluiting signaleringssysteem Zorg voor Jeugd • maart •
met ruim 800 Brabantse instellingen • kinderen en jongeren tot 23 jaar •
problemen vroegtijdig opmerken • risico's indammen • betere coördinatie
ketenzorg • kortere lijnen
COSA – Start van netwerk rondom zedendaders • december • cirkels van
vrijwilligers controleren en begeleiden • grondige selectie en training vooraf •
supervisie van reclasseringswerker • begeleidend onderzoek door Avans
Hogeschool

Lokaal
Intensiever – Betere uitwisseling over tbs'ers en zedendelinquenten • januari •
ondertekening convenant • afspraken met Brabantse politie • landelijk streven is
25 • doel is scherp en sluitend toezicht • past in aanpak ‘Samen tbs verbeteren’
Huisverbod – Contract met gemeente Eindhoven over tijdelijke huisverboden
• januari • adviseren, controleren, begeleiden • gemeente betaalt • eerste drie
maanden negentien keer verbod • negen keer inschakeling Reclassering
Nederland • voorbeeld van succesvolle ketensamenwerking
Mensenhandel – Ondertekening convenant aanpak mensenhandel • februari •
Rotterdam is brandhaard • grote havenstad • ketensamenwerking • bundeling
kennis en contacten • tien partijen • daders opsporen • slachtoffers helpen •
daders zijn vaak eerst slachtoffer
Koploper – Noordelijk Noord-Holland stort zich op nazorg • september •
Heemskerk sluit als derde gemeente in regio contract • Hoorn en Den Helder
waren eerst • in ontwikkeling: Alkmaar en Langedijk
Loverboys – Regionaal meldpunt Limburg • november • signalen verzamelen •
centraal meld- en aanspreekpunt • schatting: jaarlijks 70 slachtoffers in de regio
• partners zijn welzijn, politie, Openbaar Ministerie • looptijd twee jaar
Succes – Nieuw convenant intensieve aanpak veelplegers en nazorg • december
• Hoorn • met politie, Openbaar Ministerie, woningcorporatie
IntermarisHoeksteen, Brijder Verslavingszorg • voortborduren op succes •
persoonlijke begeleiding werkt • minder dan 10 procent in de fout
Samen sterk – Bundeling krachten aanpak huiselijk geweld • december •
convenant • 14 Twentse gemeenten • deelname van 26 organisaties • afspraken
op hoofdlijnen • gemeenten hebben regierol • contractduur vier jaar
Reclassering Nederland: daders en verdachten
Meer mannen dan vrouwen 59.338 versus 10.136
Vaste baan of eigen bedrijf 39 procent
Werkloos 29 procent
Overige dagbesteding 35 procent
Geweldsdelicten groei van 32 naar 38 procent
Diefstal daling van 30 naar 25 procent
Drugsdelicten daling van 23 naar 15 procent
25

26
hij heeft een
Over zichzelf ‘Ik ben geen kwaaie
jongen, ik heb wél een kwaaie
dronk. Voor iedereen sta ik gauw
klaar en ik weet van aanpakken. Op
een negen­tot­vijf­mentaliteit kun
je mij niet betrappen. De laatste
anderhalf jaar gaat het een stuk
beter met me. Mijn oude levensstijl
heb ik achter me gelaten.’
Over de reclassering ‘Ik loop bij
de reclassering, de psycholoog en de
psychiater. Dat is geen straf voor me.
Ik wilde al veranderen. Dat gezeik
met justitie ben ik zat. Dat heeft me
mijn huwelijk, relatie en baan
gekost. Drank kost me meer dan me
lief is. Drank kost me alles wat me
lief is.’

kort lontje
Het strafblad is lang. Een pagina of acht vol mishandeling, vernieling,
belediging, bedreiging. Peter wil daar nu eindelijk wel een streep onder
zetten. 46 jaar: tijd om volwassen te worden. Rustig. Hij is zijn ADHD aan
het temmen. Pillen helpen. Hij dreunt namen en doseringen moeiteloos
op, als een blije boodschap.
Aan zijn jeugd kan het niet gelegen hebben. Geen kwaad woord daarover.
Nou ja, hij heeft altijd voor zijn plekje moeten vechten. Zijn zus wordt zijn
hele jonge leven lang wat voorgetrokken. Misschien begrijpelijk; hij is
niet echt een lieverdje. Maar ma deugt. Niet voor niks woont hij weer bij
haar. En pa was een prima peer. Niet voor niks heeft hij sinds de crematie
een sieraad met zijn as aan een halsketting. Daar moet vooral niemand
aan komen. Behalve als iemand problemen zoekt…
‘Pa heeft mijn eerste vier brommers betaald. Het begin van een
hobby. Sleutelen aan oude brommers. Wat mijn ogen zien, kunnen
mijn handen maken. Ik ben graag bezig. Om de haverklap verander ik
mijn kamer. Ma wordt er wel eens gek van.’
Alcohol is een boosdoener. Met zeventien jaar gaat het voor het eerst
mis. Hij lazert van de fiets. Een jochie van twaalf krijgt de schuld. Hij slaat
hem zo ongeveer het ziekenhuis in. Meteen 240 uur werkstraf. Veel helpt
dat niet. Iemand hoeft hem maar aan te stoten en er vallen al klappen.
Bloedneuzen, blauwe plekken, botbreuken. Hij kent een stuk of vijf
gevangenissen van binnen. Twee keer gaat hij aan de enkelband. De
laatste keer is het een werkstraf, gecombineerd met twee maanden
voorwaardelijke celstraf en de plicht tot behandeling. Het wordt ook echt
de laatste keer, zo belooft hij zichzelf.
‘Natuurlijk heb ik eerst ontkend dat iets met me mis was. Medicijnen
maken me nu rustig. Zelfs als iemand een kras op mijn scooter maakt.
Ik ben op de goede weg en kom afspraken met de reclas sering na. Ik
hoop dat het straks op het werk ook goed gaat. Ik kan niet tegen
collega’s die gelijk willen hebben of de baas spelen. Dat is mijn valkuil.’
De laatste straf komt ook door ruzie op het werk. Opmerkingen, sarren. En
dan een snijdende beweging voor de keel. Meppen, een knietje tegen de
ander zijn hoofd, kaak kapot. De rechter combineert dat met een eerdere
knokpartij. Eentje waarvan hij zich onschuldig weet. Hij stond met zijn
vouwfiets op een roltrap bij het station. Loopt iemand hem omver. Fiets
ontzet. Vliegen ook nog eens de dertig eieren door de lucht die hij
toevallig bij zich heeft. En dan holt die ander gewoon door… Niks sorry
zeggen. Nou, hij haalt nog nét de bloemenstal. Dan ligt hij op de grond
met een verbogen bril en een snee boven zijn oog. Nou ja, een sneetje.
‘Het ligt niet altijd aan mij. Maar ja, je bent bekend bij de politie en
de buurt. Die Peter is geen lieverdje. Daar hebben ze gelijk in. Maar
eens een mepper is niet altijd een mepper. Dat ga ik ze laten zien.’
Peter 46 jaar
Geweldpleging vaak na alcoholgebruik
Werkstraf van 80 uur
Bovendien twee maanden voorwaardelijk
Reclasseringstoezicht en behandeling
27

Vernieuwing
28 Verslag Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht is per 1 januari 2009 van zeven naar vijf personen
teruggebracht. In de loop van het jaar blijkt dit positief uit te pakken
voor focus en scherpte van het functioneren. De samenstelling is evenwichtig
en herbergt goed gespreide deskundigheden. De auditcommissie
functioneert naar behoren. De Raad van Bestuur zal in de toekomst
eenhoofdig zijn. De noodzakelijke statutenwijziging is in gang gezet.
De Raad van Toezicht vergadert in 2009 vijf keer plenair. Daarbij laat
ze alle lopende zaken de revue passeren. De insteek is steeds kritisch
afwegend én stimulerend; toezicht houden én sparren. De onder werpen
van de jaarlijkse strategische sessie zijn in 2009: lokale veiligheid en
motivational interviewing.
De Raad van Toezicht laat zich adviseren door een uit haar midden
gevormde auditcommissie. In aparte bijeenkomsten concentreert
deze zich op mogelijkheden en valkuilen op het gebied van financiën,
ICT en risico-analyses.
De Raad van Toezicht is te spreken over de wijze waarop belangrijke
vernieuwingen zijn ontwikkeld en worden ingevoerd. Hierbij gaat het
om het herontwerp van advies- en toezichttaken. De raad ziet met
belangstelling uit naar inhoudelijke verdieping en verbeterde uitvoering
van de werkstraf. De Raad van Toezicht hecht aan een degelijk fundament
van diensten en producten. Zo stimuleert ze wetenschappelijk
onderzoek naar werkwijze en resultaten.
De Raad van Toezicht heeft waardering voor de inspanningen om
gemeenten en regio’s te ondersteunen bij hun lokale veiligheidsbeleid.
Nazorg, het begeleiden van gedetineerden bij hun terugkeer in de
samenleving, maakt hiervan deel uit. Producten en diensten behoren te
sporen met het bestaande aanbod. Daarnaast benadrukt de raad dat de
dienstverlening transparant dient te zijn, zowel naar product, proces als
financiën. Ze hecht aan een strenge controle hierop.
De Raad van Toezicht adviseert om voor diensten aan gemeenten
aansluiting te zoeken bij de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Ook
dienen er organisatiebreed heldere kaders te zijn voor activiteiten
buiten het directe strafrecht. Dit staat ondernemerszin en een
proactieve aanpak geenszins in de weg.
De Raad van Toezicht heeft zich het afgelopen jaar met zorg gebogen
over de ontwikkelingen op het gebied van de informatie- en
communicatietechnologie. Het afbreukrisico is groot en financiële
gevolgen kunnen fors zijn. De raad houdt daarom de voortgang
nauwgezet in de gaten. Naar zijn oordeel is terecht en op een goede
wijze afscheid genomen van de hoofdleverancier van het registratie- en
informatiesysteem.

De Raad van Toezicht constateert dat de productie van het programma
Terugdringen Recidive achterblijft. Overigens al enkele jaren een
aandachtspunt. Het proces wijkt af van de gebruikelijke werkwijze.
Met de eveneens aan het programma deelnemende Dienst Justitiële
Inrichtingen zijn afspraken gemaakt over verbeteringen. De raad
heeft er vertrouwen in dat partijen op een constructieve wijze zorg
dragen voor dienstverlening op het gewenste niveau.
De Raad van Toezicht onderschrijft het streven naar minder bureaucratie.
Onder meer doordat de organisatie professioneel handelt, geeft ze
hieraan daadwerkelijk inhoud. De raad constateert dat dit in lijn is met
de Kamermotie Van Velzen.
De Raad van Toezicht heeft de jaarrekening 2008 goedgekeurd.
Het positieve resultaat is e 3,1 miljoen. Door toevoeging aan de
egalisatiereserve groeit deze tot e 6,1 miljoen. De raad vindt dat
het streven minimaal e 10 miljoen moet zijn. Ze is tevreden over het
planning & controlsysteem, dat de externe accountant met een 8
waardeert. De uitvoering van de control kan mogelijk nog wat scherper.
29

Gegevens
30 Bestuur
Raad van Bestuur
Sjef van Gennip, bestuurder
Raad van Toezicht
Voorzitter Ed Nijpels
Financieel deskundige Leon Bovée
Overige leden Joost van Dijk
Anton van Kalmthout
Margriet Meindertsma
Auditcommissie Leon Bovée
Joost van Dijk
Remuneratiecommissie Ed Nijpels
Margriet Meindertsma
Functies en nevenfuncties in 2009
Leon Bovée, directeur VTS Politie Nederland
■
Lid van de Raad van Toezicht Stichting Hogeschool Avans
Joost van Dijk, lid van de Raad voor de Rechtspraak Den Haag
■
■
■
Voorzitter Raad voor Rechtsbijstand in het ressort Amsterdam
Voorzitter Tuchtcommissie Nederlands Mediation Instituut (N.M.I.)
Lid-jurist Raad van Arbitrage voor de bouwbedrijven
Sjef van Gennip, algemeen directeur Reclassering Nederland
■
■
■
■
■
Lid van de commissie van Bezwaar en Beroep bij de
Raad voor Rechtsbijstand te Amsterdam
Voorzitter bestuur van de Werkgeversorganisatie in de Sport (WOS)
Lid van de Raad van Commissarissen bij Collegio,
‘Kennispraktijk voor de jeugdzorg’, adviesbureau
Lid van de Raad van Commissarissen van Woningcorporatie Haag Wonen
Voorzitter Raad van Commissarissen van de Opvoedpoli
Anton van Kalmthout, hoogleraar vrijheidsbeperking en
vrijheidsbeneming aan de Universiteit van Tilburg
■ Lid van de Raad van Toezicht van de Twern
■ Voorzitter Klachtencommissie van Ons Middelbaar Onderwijs (OMO)
■ Lid Klachtencommissie politieoptreden in West- en Midden-Brabant
■ Voorzitter Stichting Vrijplaats Tilburg
■ Honorair Hoogleraar State University of Krasnoyarsk (Russische Federatie)
■ Honorair Lector Juridische Hogeschool Avans/Fontys
■ Vice-Voorzitter Justitia et Pax Nederland
■ Voorzitter stichting Global Gate
■ Lid van Committee for the Prevention of Torture and Inhuman and
Degrading Treatment (CPT) van de Raad van Europa

Margriet Meindertsma, lid fractie PvdA in de Eerste Kamer
■
■
■
■
■
■
■
Lid Raad van Toezicht Gelre ziekenhuizen (Apeldoorn/Zutphen)
Voorzitter Raad van Toezicht woningstichting PWS Rotterdam
Lid Raad van Commissarissen Moes Holding B.V.
Voorzitter Raad van Commissarissen woningcorporatie Nijestee te Groningen
Voorzitter Stichting Vrienden van de WRZV (stichting voor ondersteuning daklozen)
Commissaris woningstichting SWZ Zwolle
Commissaris Nimwegen & Partners (organisatie- en adviesbureau
op terrein van bouwen en wonen)
Ed Nijpels, voorzitter NLingenieurs en Voorzitter Thuiswinkel.org
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Voorzitter GeoBusiness Nederland
Lid dagelijks en algemeen bestuur VNO-NCW
Voorzitter Raad van Toezicht TROS
Voorzitter Bosschap
Voorzitter Raad van Commissarissen Tinguely
Voorzitter Raad van Toezicht van de Raad voor de Accreditatie
Voorzitter Sena (stichting ter exploitatie van naburige rechten
voor producenten en uitvoerenden)
Voorzitter Stichting Milieu Centraal
Voorzitter Klimaatcentrum Internationale Rode Kruis
Voorzitter Maatschappelijke Adviesraad Waddenacademie
Voor een compleet overzicht zie www.NLingenieurs.nl
31

32 Balans
ACTIVA 31-12-2009 31-12-2008
Vaste activa
Materiële vaste activa
Gebouwen en terreinen 13.716.756 11.219.307
Inventaris en apparatuur 6.381.323 5.958.536
Vervoermiddelen 290.805 442.919
Financiële vaste activa
20.388.884 17.620.762
Leningen U/G 118.885 126.648
118.885 126.648
Totaal vaste activa 20.507.769 17.747.410
Vlottende activa
Vorderingen
Debiteuren 772.826 804.593
Overige vorderingen 1.881.060 1.315.721
Liquide middelen
2.653.886 2.120.314
Kas- en banksaldi 8.867.919 26.508.953
Deposito’s 27.000.000 5.000.000
35.867.919 31.508.953
Totaal vlottende activa 38.521.805 33.629.267
Totaal activa 59.029.574 51.376.677

PASSIVA 31-12-2009 31-12-2008
Eigen vermogen
Algemene reserve 10.343.160 8.880.937
Voorzieningen
10.343.160 8.880.937
Personele voorzieningen 6.640.360 7.030.211
Voorziening onderhoud 4.331.183 3.566.436
Langlopende schulden
10.971.543 10.596.647
Latente verplichtingen 7.240.398 7.727.029
Leningen O/G 49.845 76.614
Kortlopende schulden
7.290.243 7.803.643
Ministerie van Justitie 6.665.475 2.479.541
Crediteuren 8.305.804 8.128.135
Stichting Verslavingsreclassering GGZ Nederland 1.049.399 2.340.397
Leger des Heils 387.051 740.590
Belastingen en premies sociale verzekeringen 2.909.373 2.207.501
Schulden terzake pensioenen 1.213.139 1.052.969
Overige kortlopende schulden 9.894.387 7.146.317
30.424.628 24.095.450
Totaal passiva 59.029.574 51.376.677
Alle bedragen zijn in Euro’s
33

34 Exploitatierekening
Baten
Honoraria
In 2009 is aan de algemeen directeur een salaris van e 168.840 betaald.
De beloning voor de Raad van Toezicht bedraagt:
■ voorzitter e 15.000
■ overige leden e 8.000
2009 begroot 2008
Subsidie Ministerie van Justitie 142.986.553 147.474.749 129.740.308
Bijdragen van derden 3.423.978 1.877.000 1.887.030
Overige baten 2.239.266 32.829 1.737.746
Totaal baten 148.649.797 149.384.578 133.365.084
Lasten
Personele lasten 101.063.162 96.086.282 90.232.061
Afschrijvingen 3.028.717 3.542.949 1.491.210
Huisvestingslasten 13.103.409 11.028.037 10.480.358
Overige instellingslasten 7.212.486 8.854.464 11.404.957
Projectbestedingen 23.479.749 31.722.516 18.911.852
Totaal lasten 147.887.523 151.234.248 132.520.438
Resultaat reguliere bedrijfsvoering 762.274 1.849.670- 844.646
Financiële baten en lasten
Financiële baten 699.949 1.465.000 1.472.958
Exploitatiesaldo 1.462.223 384.670- 2.317.604
Alle bedragen zijn in Euro’s

Dienstverlening
Kerntaken t.o.v. planning van het totaal
Diagnose en advies 101,1% 20,35%
Toezicht en trainingen 106,5% 46,62%
Taakstraffen 100,2% 33,03%
101,5% 100%
Producten 2009 2008
Algemeen
Vroeghulpbezoek 9.861 9.111
Vroeghulpinterventie 1.666 1.398
Diagnose 4.559 8.964
RISc 11.603 11.700
Quick Scan 6.422 2.060
Voorlichtingsrapportage 9.778 9.783
Adviesrapportage 10.342 10.961
Maatregelrapportage 306 321
Toezicht 17.946 17.041
Toeleiding Zorg 4.065 3.125
Gedragsinterventie 644 935
Werkstraf 28.836 28.986
Leerstraf 274 368
Programma Terugdringen Recidive
106.302 104.753
Diagnoses 0 0
RISc 908 1.148
Adviesrapportage 3.139 2.047
Toezicht 476 180
Toeleiding zorg 302 166
Gedragsinterventie 101 228
4.926 3.769
Totaal 111.228 108.522
35

NAAR EEN VEILIGER SAMENLEVING
www.reclassering.nl