leis Archief van het Koninklijk Paleis

chief van het Kon
Arc h i e f vA n he t Ko n i n K l i j K PA l e i s I 10
oninklijk Pa
Inventaris van het archief van
is Archie
chief van
prinses Marie van Hohenzollern-Sigmaringen,
Gravin van Vlaanderen
an het Koninklijk
(1794-1850) 1852-1912
Paleis
BAu d o u i n d’h o o r e
lijk Paleis Archief
et Koninkl
rchief van het Konink
Paleis Archi
is Archief van het Koninklijk Paleis

INVENTARIS VAN HET ARCHIEF VAN
PRINSES MARIE VAN HOHENZOLLERN-SIGMARINGEN,
GRAVIN VAN VLAANDEREN
(1794-1850) 1852-1912

ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN
ARCHIEF VAN HET KONINKLIJK PALEIS
INVENTARISSEN
10
ISBN : 978 90 5746 126 2
Algemeen Rijksarchief
D/2009/531/008
Bestelnummer: Publ. 4764
Algemeen Rijksarchief
Ruisbroekstraat 2
1000 Brussel
De volledige lijst van onze publicaties kan u gratis bekomen op eenvoudig verzoek
(publicat@arch.be) of raadplegen op internet (http://arch.arch.be).

ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN
ARCHIEF VAN HET KONINKLIJK PALEIS
INVENTARISSEN
10
Inventaris van het archief van
prinses Marie van Hohenzollern-Sigmaringen,
Gravin van Vlaanderen
(1794-1850) 1852-1912
door
Baudouin D’HOORE
Brussel
2009

Wijze van aanvragen
Archieven beschreven in deze inventaris kunnen in de leeszaal ter raadpleging
worden aangevraagd onder de benaming Archief van prinses Marie van
Hohenzollern-Sigmaringen, Gravin van Vlaanderen.
Het gewenste document kan worden aangevraagd met het inventarisnummer, d.i.het
nummer dat u aantreft links vóór elke archiefbeschrijving.
Beperkingen van de raadpleging en de reproductie
Alle stukken zijn vrij raadpleegbaar. Zij kunnen worden gereproduceerd
overeenkomstig de tarieven en voorschriften van het Archief van het Koninklijk
Paleis.
Voorkeurvorm voor het citeren van het archief
Bij het citeren in annotaties en in voetnoten wordt het archief de eerste maal met
zijn volledige naam geciteerd. Nadien kan worden volstaan met een verkorte
referentie.
Volledig: ARCHIEF VAN HET KONINKLIJK PALEIS, Archief van prinses
Marie van Hohenzollern-Sigmaringen, Gravin van Vlaanderen,
nr.10
Verkort: AKP, MvH-S G in vV, nr. 10
En Français:
Complet: ARCHIVES DU PALAIS ROYAL, Archives de la princesse Marie
de Hohenzollern-Sigmaringen, Comtesse de Flandre, n° 10
En abrégé: APR, MvH-S C tesse dF, n° 10

INHOUDSOPGAVE
ALGEMENE BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF ................................. 9
PRINSES MARIE VAN HOHENZOLLERN-SIGMARINGEN, GRAVIN VAN
VLAANDEREN........................................................................................................................ 9
I. IDENTIFICATIE.............................................................................................................. 9
II. GESCHIEDENIS VAN ARCHIEFVORMER EN ARCHIEF ........................................ 9
A. Archiefvormer.............................................................................................................. 9
1. Naam ....................................................................................................................... 9
2. Biografie.................................................................................................................. 9
B. Archief ....................................................................................................................... 10
1. Geschiedenis.......................................................................................................... 10
2. Verwerving ............................................................................................................ 10
III. INHOUD EN STRUCTUUR.......................................................................................... 11
A. Bereik en inhoud ........................................................................................................ 11
B. Selecties en vernietigingen......................................................................................... 12
C. Aangroei..................................................................................................................... 12
D. Ordening..................................................................................................................... 13
IV. RAADPLEGING EN GEBRUIK................................................................................... 15
A. Voorwaarden voor de raadpleging............................................................................. 15
B. Voorwaarden voor de reproductie.............................................................................. 15
C. Taal............................................................................................................................. 15
D. Toegangen.................................................................................................................. 15
E. Toelichting bij het gebruik......................................................................................... 15
V. VERWANT MATERIAAL............................................................................................ 16
A. Documenten met een verwante inhoud...................................................................... 16
B. Literatuur.................................................................................................................... 16
VI. BESCHRIJVINGSBEHEER .......................................................................................... 16
INVENTARIS.................................................................................................... 17
I. ARCHIEF GEVORMD DOOR PRINSES MARIE VAN HOHENZOLLERN-
SIGMARINGEN, GRAVIN VAN VLAANDEREN .............................................................. 17
A. Persoonlijk curriculum............................................................................................... 17
B. Dagboeken, agenda’s en notities................................................................................ 17
C. Briefwisseling ............................................................................................................ 18
1. Brieven van familieleden....................................................................................... 18
2. Brieven van Belgische en buitenlandse particulieren ........................................... 22
D. Stukken van financiële aard ....................................................................................... 26
E. Huldeblijken............................................................................................................... 26
F. Tekeningen, etsen, aquarellen en olieverfschilderijen ............................................... 27
5

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
1. Tekeningen............................................................................................................. 27
2. Etsen ...................................................................................................................... 29
3. Aquarellen ............................................................................................................. 30
4. Olieverfschilderijen............................................................................................... 30
5. Fotografische reproducties van schilderijen en aquarellen van de Gravin van
Vlaanderen................................................................................................................. 31
G. Albums met verzamelde prenten, tekeningen en aquarellen...................................... 31
H. Familiale herinneringen ............................................................................................. 32
1. Prinses Charlotte van Wales ................................................................................. 32
2. Groothertogin Stéphanie van Baden, geboren de Beauharnais............................ 32
3. Prins Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen................................................ 32
4. Prins Leopold van Hohenzollern-Sigmaringen..................................................... 32
5. Koningin Stefanie van Portugal, geboren prinses van Hohenzollern-Sigmaringen33
6. Prins Boudewijn van België .................................................................................. 33
7. Prinses Henriette van België................................................................................. 33
8. Prinses Joséphine van België................................................................................ 33
9. Kindertekeningen van de prinsen Boudewijn en Albert en van prinses Henriette 33
10. Koningin Carola van Saksen, geboren prinses Wasa ...................................... 34
II. BIJ HET ARCHIEF AANWEZIGE DOCUMENTATIE, ALBUMS MET ETSEN EN
LITHO’S, PUBLICATIES EN FOTOALBUMS .................................................................... 34
A. Documentatie ............................................................................................................. 34
B. Albums en portefeuilles met etsen, litho’s, tekeningen en foto’s .............................. 35
C. Publicaties .................................................................................................................. 40
1. Betreffende kunst ................................................................................................... 40
2. Toeristische reisgidsen.......................................................................................... 41
3. Publicaties betreffende Europese vorstenhuizen................................................... 41
4. Devotieboeken ....................................................................................................... 42
5. Andere publicaties................................................................................................. 43
D. Fotoalbums................................................................................................................. 45
1. Portretfoto’s .......................................................................................................... 45
2. Privé familiefoto’s ................................................................................................. 46
3. Topografische foto’s.............................................................................................. 47
4. Kunst...................................................................................................................... 50
5. Prentkaarten.......................................................................................................... 51
III. ARCHIEF GEVORMD DOOR FAMILIELEDEN ....................................................... 51
A. Prins Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen..................................................... 51
B. Prinses Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen, geboren prinses Joséphine van
Baden .............................................................................................................................. 52
C. Prins Boudewijn van België....................................................................................... 52
D. Koningin Carola van Saksen...................................................................................... 53
1. Archief betreffende haar grootmoeder, groothertogin Stéphanie van Baden,
geboren de Beauharnais ............................................................................................ 53
2. Archief betreffende haar ouders, prins Gustaaf Wasa en prinses Louise van Baden54
3. Briefwisseling ........................................................................................................ 55
4. Diverse archiefbescheiden .................................................................................... 55
5. Albums met herinneringen en portretfoto’s........................................................... 56
6. Albums met litho’s en gravures............................................................................. 57
6

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
7. Publicaties............................................................................................................. 58
E. Prinses Elisabeth van Thurn und Taxis...................................................................... 59
IV. BESCHEIDEN ZONDER MERKBAAR VERBAND .................................................. 59
BIJLAGEN......................................................................................................... 61
A. Nadere toegang tot de etsen, aquarellen en olieverfschilderijen van de Gravin van
Vlaanderen...................................................................................................................... 61
B. Nadere toegang tot de albums met portretfoto’s........................................................ 73
C. Nadere toegang tot het album met prentkaarten van Belgische kastelen................... 83
CONCORDANS VAN DE OUDE NAAR DE NIEUWE
INVENTARISNUMMERS............................................................................... 89
7

ALGEMENE BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF
PRINSES MARIE VAN HOHENZOLLERN-SIGMARINGEN,
GRAVIN VAN VLAANDEREN
I. IDENTIFICATIE
Referentie: BE AKP/APR, MvH-S G in vV (en français : MvH-S C tesse dF) (543 –
133)
Naam: Archief van prinses Marie van Hohenzollern-Sigmaringen, Gravin
van Vlaanderen
Datering: (1794-1850) 1852-1912.
Beschrijvingsniveau: Archiefbestand
Omvang: 453 nrs. (14 s.m.)
II. GESCHIEDENIS VAN ARCHIEFVORMER EN ARCHIEF
A. ARCHIEFVORMER
1. NAAM
Prinses Marie van Hohenzollern-Sigmaringen, Gravin van Vlaanderen.
2. BIOGRAFIE
Prinses Marie-Louise-Alexandrine-Caroline van Hohenzollern-Sigmaringen werd op 17
november 1845 geboren te Inzigkofen bij Sigmaringen (Baden-Württemberg), als jongste
dochter van de laatste regerende vorst van Hohenzollern-Sigmaringen, Karl-Anton, en prinses
Joséphine van Baden. Haar broer Karl werd in 1881 koning van Roemenië (Carol I), haar zus
Stéphanie werd door haar huwelijk in 1858 koningin van Portugal.
Op 25 april 1867 huwde prinses Marie in Berlijn met prins Philippe van België, Graaf van
Vlaanderen, de broer van koning Leopold II. Uit het huwelijk werden vijf kinderen geboren :
Boudewijn (1869-1891), Henriette (1870-1948, echtgenote van prins Emmanuel van Orléans,
Hertog van Vendôme), Joséphine (1870-1871), Joséphine (1872-1958, echtgenote van prins
Karl van Hohenzollern), en Albert (1875-1934, die in 1909 koning der Belgen werd).
De Graaf en Gravin van Vlaanderen woonden tijdens de winter in hun paleis op de hoek van
de Regentschapsstraat met het Koningsplein (thans Rekenhof), tijdens de zomermaanden op
het kasteel van de Amerois bij Bouillon. Ze beschikten ook over een buitenverblijf in
Zwitserland, villa Haslihorn. De Gravin reisde ook veel, o.a. naar de Zwitserse bergen, naar
Mont-Dore (Auvergne) en naar het kasteel van Umkirch (Duitsland) bij haar moeder.
Tekenen en schilderen waren belangrijk in de opvoeding van meisjes van hoge adel. Voor
prinses Marie was een passie gegroeid die ze ook op volwassen leeftijd met succes zou
verderzetten. Bij haar talrijke reizen in Europa nam ze altijd haar schetsboekjes mee. Naast
9

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
tekeningen maakte ze ook aquarellen en olieverfschilderijen. Vanaf 1867 legde ze zich toe op
het maken van etsen waarvan een aantal werden tentoongesteld en gepubliceerd in publicaties
van o.a. de Société des Aquafortistes Belges en de Société Internationale des Aqua-Fortistes
waarvan ze ere-voorzitster was. In 1910 werd een album uitgegeven met 22 etsen van zichten
langs de Semois die ze had gemaakt tijdens haar verblijven in het kasteel van de Amerois. De
Gravin deed ook veel aan liefdadigheid, waarbij ze vaak een aquarel of ets schonk om te
worden verloot in een tombola voor een goed doel.
Muziek was de andere grote passie van de Gravin van Vlaanderen. Zelf speelde ze piano en
woonde ze graag concerten bij. Haar passie voor muziek deelde ze met haar schoondochter,
koningin Elisabeth, aan wie ze een grote collectie partituren zou nalaten.
In 1891 was het overlijden van haar oudste zoon, prins Boudewijn, amper 21 jaar oud, een
harde klap voor haar. Tussen 1895 en 1906 werden negen kleinkinderen geboren. In
november 1905 overleed haar echtgenoot. Na het overlijden van haar schoonbroer, koning
Leopold II, in december 1909, werd haar zoon Albert de derde koning der Belgen. De Gravin
van Vlaanderen overleed te Brussel op 26 november 1912 en werd bijgezet in de koninklijke
crypte van de O.-L.-Vrouwekerk van Laken.
B. ARCHIEF
1. GESCHIEDENIS
Het archief van de Gravin van Vlaanderen werd bewaard in haar paleis aan de
Regentschapsstraat te Brussel (thans Rekenhof). Een deel werd mogelijks ook bewaard in
haar buitenverblijf, het kasteel van de Amerois bij Bouillon. Het archief bleef in de
Regentschapsstraat tot aan haar overlijden in november 1912. Een deel van het archief werd
vervolgens verdeeld onder de drie erfgenamen: prinses Henriette, Hertogin van Vendôme,
prinses Joséphine, prinses Karl van Hohenzollern, en koning Albert I. Deze laatste bracht zijn
deel van de archieven over naar het kasteel van Laken. Ook een deel van de bibliotheek van
de Gravin van Vlaanderen werd toen geïntegreerd in de bibliotheek van het kasteel van
Laken. Toen koningin Elisabeth in januari 1951 haar intrek nam in het kasteel van
Stuyvenberg, nam ze de archieven van haar schoonouders mee.
2. VERWERVING
Korte tijd na de oprichting in 1962 van de archiefdienst van het Koninklijk Paleis, liet graaf
de Meeûs d’Argenteuil, Grootmeester van het Huis van Koningin Elisabeth, de archieven van
de Graaf en Gravin van Vlaanderen overdragen aan André Molitor, de toenmalige
Kabinetschef van de Koning, teneinde ze uiteindelijk bij het Archief onder te brengen. Het
aanwinstenregister van het Archief van het Koninklijk Paleis maakt in maart 1963 melding
van 1 kist met 17 liassen en banden. Wellicht betrof het voornamelijk de briefwisseling van
zowel de Graaf als de Gravin. Na het overlijden van koningin Elisabeth in november 1965,
volgden nog verschillende neerleggingen, al lijkt het aanwinstenregister onvolledig te zijn
bijgehouden.
Een aantal boeken, albums met etsen en litho’s, alsook fotoalbums uit de bibliotheek van de
Gravin van Vlaanderen die zich tot dan in de bibliotheek van het kasteel van Laken bevonden,
werden, op vraag van E. Vandewoude, toenmalige archivaris van het Koninklijk Paleis, tussen
1973 en 1978 in meerdere keren overgebracht naar het Archief van het Koninklijk Paleis. De
10

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
meeste banden dragen het monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug en zijn nog
voorzien van hun nummer uit de bibliotheek van Laken.
III. INHOUD EN STRUCTUUR
A. BEREIK EN INHOUD
Het archief heeft voornamelijk betrekking op België en Duitsland, van de tweede helft van de
19 de eeuw tot 1912.
Er dient benadrukt dat het archief werd gevormd door de Gravin van Vlaanderen als privé
persoon. Het betreft dus niet het archief dat werd gevormd door de Grootmeesteres van haar
Huis, door haar secretaris, haar goederenbeheerder, een hofdame of enig ander personeelslid.
Uitzondering vormen een aantal brieven gericht aan hofdames, o.a. naar aanleiding van het
overlijden van prins Boudewijn in 1891.
Het archief bevat heel wat ontvangen briefwisseling. Naast brieven van voornamelijk haar
echtgenoot (1902-1905), haar zoon Albert en haar nicht koningin Carola van Saksen, zijn er
ook bijna 1.800 prentbriefkaarten aanwezig. Hun bewaring is zeker meer te danken aan de
afgebeelde prent dan aan de neergepende boodschap op de keerzijde. Deze kaarten bieden
vooral waardevolle informatie over de reisgewoonten van de hoge Europese adel rond 1900.
De briefwisseling met particulieren die, zoals de familiale briefwisseling, ook zeer onvolledig
bewaard is gebleven, werpt niettemin een licht op haar contacten met culturele middens
(aquarellisten) en op haar ere-voorzitterschap van talrijke verenigingen.
De Gravin hield sporadisch ook agenda’s en dagboeknotities bij. Stukken van financiële aard
zijn amper aanwezig, terwijl huldeblijken, o.a. naar aanleiding van haar huwelijk in 1867,
talrijker voorkomen.
Tekenen en schilderen waren echte passies voor de Gravin, zoals blijkt uit de bewaarde
schetsboekjes, etsen, aquarellen en olieverfschilderijen van haar hand. In haar werk toonde ze
een duidelijke voorkeur voor de landschappen die ze zag tijdens haar vele reizen in Europa,
alsook in de omgeving van de Semois, vlakbij het kasteel van de Amerois waar ze tijdens de
zomermaanden vertoefde.
De Gravin verzamelde ook familiale herinneringen zoals tekeningen van haar kinderen. Bij
het archief zijn ook een aantal publicaties uit de bibliotheek van de Gravin bewaard gebleven
die haar interesses goed weerspiegelen, zoals catalogussen van tentoonstellingen, toeristische
reisgidsen en devotieboeken.
Het iconografisch materiaal is uitzonderlijk rijk en gevarieerd. Er zijn albums met ingekleefde
tekeningen, aquarellen en litho’s van diverse kunstenaars die werden verzameld door de
Gravin en ook die ze erfde van haar schoonmoeder koningin Louise, van haar nicht Carola
van Saksen of van haar grootmoeder groothertogin Stéphanie van Baden.
De albums met portretfoto’s gaan terug tot 1860. Het betreft voornamelijk familieleden aan de
kant Hohenzollern-Sigmaringen en kennissen. Opmerkelijk is een album met uitsluitend
foto’s van personen uit de muziek- en theaterwereld die de Gravin heeft zien optreden tussen
1860 en 1868. Terwijl ze op haar reizen aanvankelijk litho’s en prenten kocht als herinnering
aan de bezochte plaatsen, werd het vanaf de jaren 1870 de gewoonte om foto’s te kopen en
die in albums te verzamelen. Er zijn specifieke albums aanwezig over o.a. Italië, Spanje,
Anhalt, Roemenië en Sigmaringen. De eerste prentbriefkaarten werden op het einde van de
11

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
19 de eeuw gecommercialiseerd en werden snel collector-items, zoals blijkt uit een album met
320 zichten van Belgische kastelen, allemaal voorzien van de handtekening van de eigenaar.
Naast het archief gevormd door de Gravin zelf, bevat de inventaris ook archief gevormd door
familieleden en die de Gravin heeft geërfd. De gewoonte om na een overlijden de ontvangen
brieven terug te bezorgen aan de schrijver verklaart dat de meer dan 700 brieven die de
Gravin tussen 1850 en 1883 aan haar vader richtte aanwezig zijn. Een aantal stukken gevormd
door prins Boudewijn werden na diens overlijden piëteitsvol bewaard door zijn moeder.
Aangezien koningin Carola van Saksen geen kinderen had aan wie ze haar archieven kon
nalaten, heeft ze een groot deel geschonken aan haar lievelingsnicht, de Gravin van
Vlaanderen. Op de meeste stukken noteerde ze in haar bevend handschrift “Gräfin v.
Flandern”. Bij de van Carola van Saksen geërfde archieven bevinden zich naast brieven ook
een aantal zeer fraaie albums met tekeningen en prenten, alsook archief over de
gemeenschappelijke grootmoeder van Carola en de Gravin, groothertogin Stéphanie van
Baden, geboren de Beauharnais.
Vermeldenswaardig is ook een dagboek van prinses Elisabeth van Thurn und Taxis,
echtgenote van infant Miguel van Portugal, hertog van Braganza. De opvallend openhartige
inhoud geeft inzicht in de psychologie van een jonge Europese prinses in de 19 de eeuw.
B. SELECTIES EN VERNIETIGINGEN
Een groot deel van het archief dat de Gravin van Vlaanderen heeft gevormd, is niet bewaard
gebleven. Het is duidelijk dat de archieven zich bij haar overlijden in een ongeordende en
moeilijk toegankelijke staat bevonden, waardoor de erfgenamen voor een onoverzichtelijke
massa papier stonden. De archieven werden verdeeld onder haar drie kinderen en enkel
diegenen die geërfd werden door koning Albert I, zijn opgenomen in deze inventaris. Zowel
de families van Orléans als van Hohenzollern zijn via de prinsessen Henriette en Joséphine in
bezit gekomen van archief van de Gravin van Vlaanderen.
De gewoonte van de tijd om bij een overlijden brieven terug te bezorgen aan hun schrijver
verklaart ook het ontbreken van een groot deel van de briefwisseling. De brieven die de
Gravin van haar dochters Henriette en Joséphine ontving werden hen teruggegeven, en enkel
de brieven van koning Albert I zijn aanwezig. Die laatste bezorgde na het overlijden van zijn
moeder de brieven terug die ze had ontvangen van haar hartsvriendin, hertogin d’Ursel.
Wellicht is hetzelfde gebeurd met de meeste brieven van andere regelmatige correspondenten
zoals haar hofdames. De Gravin heeft na het overlijden van haar vader de brieven die ze hem
had geschreven teruggekregen. Hetzelfde is zeker ook gebeurd met de brieven aan haar
moeder, maar die laatsten ontbreken in het archief. Er is ook geen verklaring voor het feit dat
de brieven van de Graaf van Vlaanderen aan zijn echtgenote enkel zijn bewaard voor zijn
laatste levensjaren, van 1902 tot 1905.
Opmerkelijk is wel dat, in tegenstelling tot de gewone brieven, de meeste ontvangen
prentbriefkaarten wel bewaard zijn gebleven. Hun bewaring hebben die kaarten duidelijk
meer te danken aan de afgebeelde foto of tekening dan aan de inhoud van de boodschap op de
keerzijde.
C. AANGROEI
Er is geen toekomstige aangroei te verwachten, tenzij er nog stukken opduiken die
verkeerdelijk bij andere archiefvormers waren ondergebracht.
12

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
D. ORDENING
Door het ontbreken van elk spoor van archiefschema van de archiefvormer heeft E.
Vandewoude in zijn handschriftelijke inventaris van het archief van de Graaf en Gravin van
Vlaanderen (z.d.) gepoogd een logische ordening aan te brengen in het deel dat door de
Gravin werd gevormd. De ordening bestond uit de volgende rubrieken:
- Ingekomen briefwisseling
- Dagboeken en agenda’s
- Huldeblijken
- Familiale herinneringen
- Muziekpartituren
- Losse foto’s
- Fotoalbums
- Prentbriefkaarten
- Etsen, schetsen en aquarellen van de Gravin van Vlaanderen
- Albums met verzamelde prenten, etsen en litho’s
- Losse gravures.
Deze ordening, die eerder thematisch is, hielp vooral om orde te scheppen in de aangetroffen
chaos. De voorliggende inventaris brengt enkele belangrijke veranderingen aan deze
structuur. Tijdens de inventarisatie werden in het depot van het Archief van het Koninklijk
Paleis bescheiden gevonden afkomstig van de Gravin van Vlaanderen en die nog niet in een
archiefbestand geïntegreerd waren. Mede hierdoor drong een diepgaande herwerking van de
ordening van Vandewoude zich op.
Eerst en vooral werd gekozen om een strikt onderscheid te maken tussen de archieven
gevormd door de Gravin en die gevormd door familieleden. Die laatste heeft de Gravin na het
overlijden van hun vormer geërfd, zonder er zelf nog iets aan te veranderen.
Een aantal rubrieken uit de inventaris van Vandewoude worden niet meer opgenomen in de
voorliggende inventaris. De muziekpartituren werden in 2004 door Heddo Heine geïntegreerd
in de “Catalogus muziekbibliotheek Archief van het Koninklijk Paleis Brussel” (p. 41-131).
Terwijl Vandewoude de partituren enkel alfabetisch had geordend, zijn ze nu thematisch
geordend (vocale en instrumentale muziek, voor orkest of solo) ter wille van de
gebruiksvriendelijkheid voor musicologen. De losse foto’s en gravures (o.a. veel portretten
van leden van Europese vorstenhuizen) zullen respectievelijk in de Algemene Fotocollectie en
in de Verzameling Kaarten, Plannen en Tekeningen van het Archief van het Koninklijk Paleis
worden geïntegreerd.
De fotoalbums werden thematisch geordend (portretten, familiefoto’s, topografie en kunst),
teneinde beter te beantwoorden aan de vermoedelijke oude orde die de Gravin in haar
bibliotheek had aangebracht.
Een aantal bescheiden die door Vandewoude waren ondergebracht bij de Gravin van
Vlaanderen, bleken niet door haar te zijn gevormd. In de meeste gevallen betreft het
bescheiden die werden gevormd door haar echtgenoot, de Graaf van Vlaanderen. Twee
albums met portretfoto’s van de families van Beieren, Portugal en Oostenrijk-Hongarije
bleken in de jaren 1890 gevormd te zijn door prinses Elisabeth, hertogin in Beieren, de
toekomstige schoondochter van de Gravin. Die albums horen duidelijk bij de privé albums
van koningin Elisabeth. Voor de verwijzing raadplege men de concordans.
13

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Het archiefschema van de voorliggende inventaris ziet er uiteindelijk als volgt uit :
I. ARCHIEF GEVORMD DOOR PRINSES MARIE VAN HOHENZOLLERN-
SIGMARINGEN, GRAVIN VAN VLAANDEREN
A. Persoonlijk curriculum
B. Dagboeken, agenda’s en notities
C. Briefwisseling
1. Brieven van familieleden
2. Brieven van Belgische en buitenlandse particulieren
D. Stukken van financiële aard
E. Huldeblijken
F. Tekeningen, etsen, aquarellen en olieverfschilderijen
1. Tekeningen
2. Etsen
3. Aquarellen
4. Olieverfschilderijen
5. Fotografische reproducties van schilderijen en aquarellen van de Gravin van
Vlaanderen
G. Albums met verzamelde prenten, tekeningen en aquarellen
H. Familiale herinneringen
1. Prinses Charlotte van Wales
2. Groothertogin Stéphanie van Baden, geboren de Beauharnais
3. Prins Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen
4. Prins Leopold van Hohenzollern-Sigmaringen
5. Koningin Stefanie van Portugal, geboren prinses van Hohenzollern-Sigmaringen
6. Prins Boudewijn van België
7. Prinses Henriette van België
8. Prinses Joséphine van België
9. Kindertekeningen van de prinsen Boudewijn en Albert en van prinses Henriette
10. Koningin Carola van Saksen, geboren prinses Wasa
II. BIJ HET ARCHIEF AANWEZIGE DOCUMENTATIE, ALBUMS MET ETSEN EN
LITHO’S, PUBLICATIES EN FOTOALBUMS
A. Documentatie
B. Albums en portefeuilles met etsen, litho’s, tekeningen en foto’s
C. Publicaties
1. Betreffende kunst
2. Toeristische reisgidsen
3. Publicaties betreffende Europese vorstenhuizen
4. Devotieboeken
5. Andere publicaties
D. Fotoalbums
1. Portretfoto’s
2. Privé familiefoto’s
3. Topografische foto’s
4. Kunst
5. Prentkaarten
14

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
III. ARCHIEF GEVORMD DOOR FAMILIELEDEN
A. Prins Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen
B. Prinses Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen, geboren prinses Joséphine van
Baden
C. Prins Boudewijn van België
D. Koningin Carola van Saksen
1. Archief betreffende haar grootmoeder, groothertogin Stéphanie van Baden, geboren
de Beauharnais
2. Archief betreffende haar ouders, prins Gustaaf Wasa en prinses Louise van Baden
3. Briefwisseling
4. Diverse archiefbescheiden
5. Albums met herinneringen en portretfoto’s
6. Albums met litho’s en gravures
7. Publicaties
E. Prinses Elisabeth van Thurn und Taxis.
IV. BESCHEIDEN ZONDER MERKBAAR VERBAND
IV. RAADPLEGING EN GEBRUIK
A. VOORWAARDEN VOOR DE RAADPLEGING
Alle nummers van het archiefbestand zijn vrij raadpleegbaar.
B. VOORWAARDEN VOOR DE REPRODUCTIE
Voor de reproductie van archiefstukken gelden de voorwaarden van toepassing in het Archief
van het Koninklijk Paleis.
C. TAAL
Het merendeel van de stukken is in het Frans of het Duits opgesteld. Er zijn ook enkele
bescheiden in het Engels en het Roemeens.
D. TOEGANGEN
Deze inventaris vervangt de oude handschriftelijke toegang Inventaire des archives du Comte
et de la Comtesse de Flandre van E. Vandewoude (z.d.), met aanvullingen van G. Janssens. In
bijlage vindt men de concordantie met de oude nummers terug.
Op de etsen, aquarellen en olieverfschilderijen van de hand van de Gravin van Vlaanderen
werden nadere toegangen gemaakt. Ook voor de albums met portretfoto’s en een album met
320 prentkaarten van Belgische kastelen zijn er nadere toegangen opgenomen in bijlage van
deze inventaris.
E. TOELICHTING BIJ HET GEBRUIK
Gehuwde prinsessen en andere vrouwen van adel (met uitzondering van echtgenotes van
regerende vorsten) worden aangeduid met de voornaam van hun echtgenoot. Zo is bv. de
moeder van de Gravin van Vlaanderen prinses Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen,
geboren prinses Joséphine van Baden. Prinses Carola Wasa, echtgenote van koning Albert I
van Saksen, daarentegen, wordt koningin Carola van Saksen.
15

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Voor de verwantschappen met leden van Europese vorstenhuizen, raadplege men het werk
van C. Cannuyer, De Europese vorstenhuizen. De gekroonde families die het oude continent
maakten (1989).
Bij de briefwisseling wordt na de omvang en uiterlijke vorm het aantal stukken vermeld
tussen ronde haakjes. De brieven zelf zijn ook genummerd in potlood. Ook bij de albums met
foto’s, etsen, litho’s en prentbriefkaarten, en de etsen, tekeningen, aquarellen en
olieverfschilderijen van de hand van de Gravin van Vlaanderen, worden de aantallen vermeld
en zijn de stukken in potlood genummerd.
V. VERWANT MATERIAAL
A. DOCUMENTEN MET EEN VERWANTE INHOUD
Een aantal bescheiden betreffende de Gravin van Vlaanderen is aanwezig in het archief van
haar echtgenoot, prins Philippe van België, Graaf van Vlaanderen. In het archief van het privé
secretariaat van koning Albert I bevinden zich slechts enkele brieven en telegrammen van zijn
moeder. De algemene fotocollectie van het Archief van het Koninklijk Paleis bevat heel wat
foto’s van het gezin van de Graaf en Gravin van Vlaanderen.
In het Legermuseum bevat het fonds Louis Wilmet afschriften gemaakt in 1937 van archieven
(vooral familiale briefwisseling) die Wilmet heeft mogen inzien in het kasteel van Tourronde
(Haute-Savoie), bij prinses Henriette, Hertogin van Vendôme en dochter van de Gravin van
Vlaanderen.
B. LITERATUUR
CLEMENT-BODARD, S. (red.) Bouillon et la Semois. Paysages et villégiature pour une
princesse (1869-1912), tentoonstellingscatalogus, Bouillon, 1983.
CLEMENT-BODARD, S. (red.) La Princesse Marie de Flandre, artiste et mécène. Estampes
et Aquarelles de 1867 à 1912, tentoonstellingscatalogus, Bouillon, 1990.
HEIDE, H. Catalogus Muziekbibliotheek Archief van het Koninklijk Paleis Brussel,
onuitgegeven, Brussel, 2004.
PARIDAENS, M.-A. Inventaire du fonds d’archives “Louis Wilmet” (Centrum voor Militaire
Geschiedenis Inventarissen 6), Brussel, 1980.
VI. BESCHRIJVINGSBEHEER
Het archief van prinses Marie van Hohenzollern-Sigmaringen, Gravin van Vlaanderen, werd
geordend en beschreven door Baudouin D’hoore, 2007-2008.
De ordening gebeurde op basis van de onuitgegeven inventaris van E. Vandewoude en van de
richtlijnen en (een combinatie van) de model-archiefschema’s uit H. COPPENS, De
ontsluiting van archieven. Richtlijnen en aanbevelingen voor de ordening en beschrijving van
archieven in het Rijksarchief (Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën,
Miscellanea Archivistica. Manuale, 21), Brussel, 1997. De beschrijving volgde ook de
richtlijnen uit vermeld werk, evenals de richtlijnen opgesteld door de International Council
on Archives, zie ISAD(G) : Algemene Internationale Norm voor Archivistisch Beschrijven,
vertaling van de tweede uitgave, Antwerpen, 2004. Voor de redactie van de inventaris werden
de “Richtlijnen voor de inhoud en vormgeving van een archiefinventaris” van H. Coppens
(juli 2007) gevolgd.
16

INVENTARIS
I. ARCHIEF GEVORMD DOOR PRINSES MARIE VAN
HOHENZOLLERN-SIGMARINGEN, GRAVIN VAN
VLAANDEREN
A. PERSOONLIJK CURRICULUM
1. Diploma’s van deelname aan de Annual Exhibition of Paintings on China by
Amateurs and Artists in de Messrs Howell & James’ Art Gallery te Londen.
1881-1883. 2 stukken
2-3. “Catalogue de la Bibliothèque Musicale de S.A.R. Madame la Comtesse de
Flandre”, handschriftelijke catalogus van de muziekbibliotheek van de Gravin
van Vlaanderen.
1883. 2 delen
Toelichting: De muziekpartituren werden opgenomen in de ‘Catalogus Muziekbibliotheek Archief
van het Koninklijk Paleis Brussel’ van Heddo Heide (2004) waarin kan worden gezocht op naam
van de componist.
2. « I. Morceaux et Partitions à Deux Pianos, Quatre Mains et Huit Mains » ;
3. « II. Morceaux et Partitions pour Piano Solo, Piano et Chant, Piano avec
accompagnement de Violon, Flûte, Violoncelle ou Harmonium. Hommages”.
4. Stukken betreffende de interesse van de Gravin van Vlaanderen voor de grotten
van Saint-Remacle te Cugnon-sur-Semois.
1900-1901. 1 omslag
Inhoud: Bevat twee brieven van Eugène Haverland aan kolonel Burnell en kopie van een rapport
van de eerste aan de gouverneur van de provincie Luxemburg.
5. Stukken betreffende het testament van de Gravin van Vlaanderen.
1901-1908. 2 stukken
Inhoud: Bevat een brief van Greyson aan de Gravin (24 mei 1901) en autograaf testament (3 april
1908).
6. Diploma van deelname aan de Consciencefeesten georganiseerd door het
Muziekfonds van Brussel, van 14 tot 21 juli 1912.
1912. 1 stuk
B. DAGBOEKEN, AGENDA’S EN NOTITIES
7-11. Diverse aantekeningen.
1864-1909. 5 delen
7. Citaten, 1864-1877.
8. Dagboeknotities, 1882.
9. Herinneringen, dagboeknotities en citaten, 1891-1907.
10. Dagboeknotities, 1907-1909.
17

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
11. Dagboeknotities over een reis in Italië, z.d.
Inhoud: Bevat vooral kunsthistorische informatie over bezienswaardigheden in Rome en Firenze.
12. Agenda met per dag van het jaar een spreuk of uitdrukking.
[ca. 1867?]. 1 deel
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 227 B 13.
Inhoud: Met op 25 april aantekeningen van de hand van de Gravin van Vlaanderen.
13-28. Agenda’s met dagboeknotities.
1888-1896, 1902-1906, 1910-1911.
Taal: Tot en met 1906 in het Duits geschreven, in 1910 en 1911 in het Frans.
16 delen
13. 1888.
14. 1889.
15. 1890.
16. 1891.
17. 1892.
18. 1893.
19. 1894.
20. 1895.
21. 1896.
22. 1902.
23. 1903.
24. 1904.
25. 1905.
26. 1906.
27. 1910.
28. 1911.
29. Nota over culturele bezienswaardigheden te Brugge, naar aanleiding van een
bezoek aan de stad, op 28 mei 1889.
1889. 1 stuk
30. Aantekeningen over lectuur.
[na 1893 ?]. 1 deel
31. “Chronique du Haslihorn”, dagboeknotities over het jaarlijkse verblijf te
Haslihorn.
1899-1912.
Toelichting: In opbergdoos van donkergroen fluweel. Vanaf 1899 verbleef de Gravin van
1 deel
Vlaanderen jaarlijks tussen eind juli en begin oktober enkele weken in haar buitenverblijf te
Haslihorn in Zwitserland.
Inhoud: Het register deed ook dienst als “gulden boek” voor de genodigden van de Graaf en
Gravin van Vlaanderen te Haslihorn. Bevat voor 1905 ook enkele bladzijden van de hand van
prinses Henriette.
C. BRIEFWISSELING
1. BRIEVEN VAN FAMILIELEDEN
32-36. Brieven ontvangen van familieleden.
1856-1912. 1 pak
32. Prins Philippe van België, Graaf van Vlaanderen. 1902-1905. (159)
Toelichting: In doos met opschrift door de Graaf van Vlaanderen op de rug “Philippe Marie
Enfants”. Van de briefwisseling voor de periode tussen 1867 en 1901 is niets bewaard gebleven.
18

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
33. Prins Albert van België. 1882-1912. (357)
34. Prins Albert van België, tijdens zijn reis naar de Verenigde Staten van Amerika.
1898. (11)
35. Prinses Elisabeth van België, geboren hertogin in Beieren. 1900-1912. (42)
Toelichting: In omslag met opschrift “Briefe von meinem Sohn Albert …. Elisabeth 1906”.
36. Koningin Carola van Saksen, geboren prinses Wasa van Zweden. 1856-1907.
(344)
Toelichting: In opbergdoos met annotatie van de Gravin van Vlaanderen op de rug “Lettres de ma
cousine Carola Reine de Saxe 1852-1887 I volume”.
37. Telegrammen ontvangen van prinses Joséphine van Baden, moeder van de Gravin
van Vlaanderen, betreffende de gezondheidstoestand van prins Karl-Anton van
Hohenzollern-Sigmaringen.
1885. 1 omslag
38-46. Prentbriefkaarten ontvangen van kinderen, schoonkinderen en kleinkinderen.
1898-1912. 1 pak
38. Prinses Henriette van België, hertogin van Vendôme. 1899-1912 en z.d. (293)
Inhoud: We zien o.a. Assisi, Assouste, Bayonne, Bazel, Belmont, Bétharram, Biarritz, Bologna,
Brighton, Burgos, Cannes, Chantilly, Dreux, Franzenfeste, Fréjus, Fuentarrabia, Gavarnie,
Hasparren, Innsbruck, Itsatsou, Keszthely, Londen, Lourdes, Luzern, Mariabrunn, Menton, Meran,
Milaan, Mont-Dore, Monte Carlo, Neuilly-sur-Seine, Pamplona, Parijs, Pau, Reigate, Saint-Jean-
Pied-de-Port, Saint-Raphaël, Sainte-Maxime, San Sebastian, Wenen, Zaragoza, Zürich, de kastelen
van Anet, Belmont-House, Chantilly, la Grange-Lafayette, Keszthely, Mentelberg, Rubein,
Runkelstein, Saint-Michel, Sigmaringen, Sorel en Versailles, en portretten van de Gravin van
Vlaanderen, prinses Henriette, haar kinderen Marie-Louise, Sophie, Geneviève en Charles-
Philippe van Orléans, prinses Louise van Orléans en haar zoon prins Jozef-Clemens van Beieren,
Isabelle gravin van Parijs, de hertogen van Aumale, Montpensier en Orléans, hertogin Karl-
Theodoor in Beieren, keizer Willem II van Duitsland met zijn gezin, prins Eitel-Frederik van
Duitsland, koning Edward VII van Groot-Brittannië, keizer Frans-Jozef van Oostenrijk, koningin
Carola van Saksen, koning Alfonso XIII en koningin Victoria-Eugenia van Spanje en de pauselijke
nuntius Granito di Belmonti.
39. Prins Emmanuel van Orléans, hertog van Vendôme. 1906-1909. (16)
Inhoud: We zien o.a. Avila, Granada, Irun, Modena, Sevilla, Toledo, Zürich en het kasteel van
Pau.
40. Marie-Louise, Sophie, Geneviève en Charles-Philippe van Orléans. 1900-1908.
(43)
Toelichting: Kinderen van prinses Henriette. Koosnamen Mimi, Topi, Genette en Chappy.
Inhoud: We zien o.a. Ecclesbourne, Innsbruck, Mont-Dore, Parijs, de kastelen van Filolie en Saint-
Germain-en-Laye, en portretten van Sophie (Topi) van Orléans en de hertog van Nemours.
41. Prinses Joséphine van België. 1898-1912. (373)
Inhoud: We zien o.a. Andernach, Bad Ems, Bazel, Berlijn, Boekarest, Bozen, Braubach,
Braunfels, Breslau, Brocken, Camenz, Caux, Charlottenburg, Dresden, Düren, Düsseldorf,
Eguisheim, Frankfurt, Gardameer, Genua, Glurns, Hall, Igls, Immenstadt, Innsbruck, Jauernig,
Keulen, Koblenz, Krauchenwies, Luik (Sint-Jacobskerk), Mengen, Meran, Radolfzell,
Ravensburg, Remagen, Rhens, Roncegno, Schierke, Sigmaringen, Stolzenfels, Straatsburg, Trier,
Überlingen, Veurne, Wildenstein, Wilsdruff, Zangberg, Zürich, de kastelen van Dampierre,
Fragsburg, Grottenstein, Hohenzollern, Mentelberg, Namedy, Rheinstein, Sigmaringen, Soheit,
Tirol en Wehrburg, en foto’s van prinses Marie-Gabrielle in Beieren en haar kinderen, de keizers
Willem I en Willem II en keizerin Augusta-Victoria van Duitsland, kroonprins Frederik-Willem
van Duitsland, kroonprinses Cecile van Duitsland en haar zoon prins Willem, de prinsen Adalbert,
August-Willem en Heinrich van Duitsland, prins Eitel-Frederik van Duitsland en zijn echtgenote
prinses Sophie van Oldenburg, prinses Victoria-Louise van Duitsland, koning Edward VII van
Groot-Brittannië, de prinsen Leopold en Albert en de prinsessen Stefanie en Marie-Antoinette van
Hohenzollern, hertog Johan-Albrecht van Mecklenburg, hertogin Sophie-Charlotte van Oldenburg,
19

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
keizer Frans-Jozef van Oostenrijk, de koninklijke familie van Roemenië, koning Frederik-August
III en koningin Louise van Saksen, prinses Johan-Georg van Saksen geboren prinses Maria-
Immaculata der Beide Siciliën, Arnold Böcklin, Georg Kopp aartsbisschop van Breslau, en von
Manteuffel.
42. Prins Karl van Hohenzollern. 1903-1912 en z.d. (78)
Inhoud: We zien o.a. De Haan, Grödnerjoch, Innsbruck, Oberbärenburg, Piatra, Reichenhall,
Rheineck, Sigmaringen, Singapore, Tivoli, en portretten van hertog Frederik van Anhalt,
groothertog Frederik en groothertogin Louise van Baden, keizer Willem II, keizerin Augusta-
Victoria, prins Eitel-Frederik en prinses Victoria-Louise van Duitsland, koning Edward VII van
Groot-Brittannië, de prinsen Karl-Anton en Leopold van Hohenzollern, koning Carol I van
Roemenië en paus Pius X.
43. Stefanie, Marie-Antoinette en Albert van Hohenzollern. 1900-1912 en z.d. (53)
Toelichting: Kinderen van prinses Joséphine. Koosnamen Maussy, Dicky en Buby.
Inhoud: We zien o.a. Berlijn, De Haan, Gardameer, Gebhardsberg, Straatsburg, Wildkirchli, het
kasteel van Hohenzollern, en portret van prins Karl-Anton van Hohenzollern.
44. Prins Albert van België. 1904-1911. (5)
Inhoud: We zien o.a. Khartoum, Oostende (pier, villa Osterrieth) en Seis am Schlern.
45. Prinses Elisabeth van België, geboren hertogin in Beieren. 1902-1912. (101)
Inhoud: We zien o.a. Antibes, Antwerpen (kathedraal), Assouan, Bayreuth, Berchtesgaden,
Berlijn, Brighton, Brussel (Ter Kamerenbos, Naamsestraat, Louisalaan, Grote Markt,
Waterloolaan), Cannes, Cortina, De Haan (Leopoldlaan), Egypte, Flims, Godshill, Königsee,
Levico, Londen, Luxor, Middelburg, Nancy, Napels, Neuötting, Nice, Oostende (villa Osterrieth,
dijk), Pontresina, Potsdam, Puget-Théniers, Reims, Riffelberg, Santa Margherita Ligure,
Straatsburg, Tervuren (kerk), Thebe, Verdun, Vulpera, Vouziers, Westende (kerk, café
Lekkerbek), Wildbad Kreuth, Zermatt, de kastelen van Nymphenburg, Possenhofen en Tegernsee,
en foto’s van de prinsen Albert, Leopold en Karel van België, prins Carol van Roemenië en prins
Luitpold in Beieren.
46. Prinsen Leopold en Karel (Charles-Théodore) van België. 1907-1912. (12)
Inhoud: We zien o.a. Antibes, Brussel (Grote Markt, Beurs, Jubelpark en Congreskolom),
Oostende (Maria-Hendrikapark), de kastelen van Ciergnon en Laken, en portret van de Hertog van
Montpensier.
47-67. Prentbriefkaarten ontvangen van leden van Europese vorstenhuizen en verwanten.
1900-1912. 1 pak
47. Beieren, hertogin Karl-Theodoor in, geboren infante Marie-José van Portugal.
1909. (1)
Inhoud: We zien hertog Karl-Theodoor in Beieren.
48. Beieren, hertogin Marie-Gabrielle in, echtgenote van prins Rupprecht van
Beieren. 1909-1910. (6)
Inhoud: We zien o.a. Rehefeld, Rome, Ulm, en het kasteel van Weinburg.
49. België, prinses Clémentine van, echtgenote van prins Victor Napoleon. 1901-
1912. (53)
Toelichting: Nicht van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien o.a. Agay, Alsemberg, Beigem (kerk), Eze, Fréjus, Genval (kasteel Belloy), Goé,
Goffontaine, Grimbergen (kasteel Poddegem), Halle (O.-L.-V.kerk), Laken (koninklijk park),
Linkebeek, Luzern, Millstatt, Saint-Tropez, Salzburg, Weissenfelser See, en portretten van prinses
Clémentine, de kinderen van de prinsessen Henriette en Joséphine van België, en prins Leopold
van België.
50. België, prinses Louise van, echtgenote van prins Filip van Saksen-Coburg. 1906.
(1)
Toelichting: Nicht van de Gravin van Vlaanderen.
51. Douglas-Hamilton, Mary, echtgenote van prins Tassilo Festetics von Tonla. 1900-
1912. (24)
Toelichting: Volle nicht van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien o.a. Berlijn, Boedapest, Dresden, Keszthely, Londen, Lourdes, Rome, Sint-
20

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Petersburg, Wenen, de kastelen van Berzencze, Feltorony en Keszthely, en foto van keizer Willem
II van Duitsland.
52. Guarini, Maria, echtgenote van graaf Vittore Rocca. 1905-1912. (14)
Toelichting: Volle achternicht van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien o.a. Bologna, Illiez, en foto’s van Maria Guarini en Louise Rocca.
53. Hohenlohe-Langenburg, prins Ernst en prinses Sandra van. 1908 en z.d. (2)
Inhoud: We zien prinses Ernst van Hohenlohe-Langenburg, geboren prinses Alexandra van
Saksen-Coburg, met haar kinderen Gottfried, Marie-Melitta, Alexandra en Irma.
54. Hohenzollern, prins Leopold van. 1902. (1)
Toelichting: Broer van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien het kasteel van Sigmaringen.
55. Hohenzollern, prins Willem van. 1905-1909. (14)
Toelichting: Neef van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien o.a. Cannes, L’Esterel, Fréjus, Unter-Engadin, de kastelen van Sigmaringen,
Tarasp en Weinburg, en foto van de kroonprinses van Duitsland, geboren prinses Cecile van
Mecklenburg-Schwerin, met twee kinderen.
56. Orléans, prinses Louise van, echtgenote van prins Alfons van Beieren. 1906. (1)
Inhoud: We zien prinses Louise met haar echtgenoot en hun zoon, Jozef-Clemens van Beieren.
57. Pepoli, Antoinette, echtgenote van graaf Carlo Taveggi (?). 1902 en z.d. (5)
Toelichting: Volle nicht van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien o.a. het kasteel van Sigmaringen.
58. Pepoli, Luisa, echtgenote van graaf Domenico Guarini. 1901-1912. (24)
Toelichting: Volle nicht van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien o.a. Bologna, San Marino, San Tomè, Tripoli, het kasteel van Gradara, en foto’s
van Luisa Pepoli en Louise Rocca.
59. Roemenië, koning Carol I van. 1901-1906. (6)
Toelichting: Broer van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien o.a. Botosani, en foto’s van koning Carol I, prins Carol en de prinsessen
Elisabeth en Marie van Roemenië.
60. Roemenië, kroonprinses Marie van, geboren prinses van Saksen-Coburg. 1912. (1)
Toelichting: Aangetrouwde nicht van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien Boekarest.
61. Saksen, koningin Carola van, geboren prinses Wasa van Zweden. 1900-1907. (26)
Toelichting: Volle nicht van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien o.a. Dresden, Gorheim, Lichtenstein-Honau, Oels, Parijs, Schwerin,
Sigmaringen, de kastelen van Dornreichenbach, Sigmaringen en Werenwag, en foto’s van koning
Albert I, de prinsen Ernst, Georg en Friedrich-Christian en de prinsessen Margarete en Alix van
Saksen.
62. Saksen, prinses Mathilde van. 1910-1912. (7)
Inhoud: We zien o.a. Dresden en Miramar.
63. Saksen, lid van de koninklijke familie van (Cerry) ?. 1900-1909. (27)
Inhoud: We zien o.a. Carolasee, Dresden, Oberbärenburg, Rabenauergrund, het kasteel van
Châtelard, en foto’s van koning Albert I en koningin Carola van Saksen.
64. Saksen-Coburg, prins Filip van. 1907-1911. (5)
Toelichting: Aangetrouwde neef van de Gravin van Vlaanderen, echtgenoot van prinses Louise
van België.
Inhoud: We zien o.a. Marienbad en de kastelen van Primkenau en Sinaia.
65. Spanje, infante Maria de la Paz van, echtgenote van prins Louis-Ferdinand van
Beieren. 1908. (1)
Inhoud: We zien foto van Maria de la Paz en Louis-Ferdinand.
66. Taveggi, Frederica, gezegd Frieda, echtgenote van Clement Geyr von
Schweppenburg. 1901-1912. (15)
Toelichting: Volle achternicht van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien o.a. Bologna, Forli, Gardameer, Val-Mont, Rome, en koning Albert I en prinses
Marie-José te Rapallo.
21

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
67. Thurn und Taxis, prinses Louisa van, echtgenote van prins Frederik van
Hohenzollern. 1902-1912. (74)
Toelichting: Schoonzus van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien o.a. Cannes, Gardameer, Keulen, Levante, München, Oeynhausen, Porta
Westfalica, Ravenna, Regensburg, Reims, Rheineck, Spa, Taxis, Thal, Weinburg, de kastelen van
Arolsen, Braunfels, Egg, Hohenhonnef, Laken, Mentelberg, Sigmaringen, Sinaia en Taxis, en
foto’s van prinses Marie-Gabrielle in Beieren, prins Albert en prinses Margaretha van Thurn und
Taxis, en leden van de familie van Hohenzollern.
68. Afschrift van een passage van een brief van prins Philippe van Orléans, Hertog
van Orléans, aan de Gravin van Vlaanderen, betreffende prinses Henriette van
België, Hertogin van Vendôme.
1906. 1 stuk
Toelichting: Handschrift van prinses Henriette op briefpapier van het kasteel van de Amerois.
2. BRIEVEN VAN BELGISCHE EN BUITENLANDSE PARTICULIEREN
69-121. Brieven ontvangen van particulieren.
1867-1912. 1 pak
69. Alanic, Mathilde, Franse schrijfster. 1908. (1)
70. Alberdingh, juffrouw. 1888. (2)
Inhoud: Gericht aan gravin Louise d’Yve de Bavay, hofdame van de Gravin van Vlaanderen. Met
bijgevoegde tekening van A. Ver-Huell, voorstellende een vrouw die loopt, omringd door vlinders.
71. Auerbach, Bertholde. 1867. (1)
72. Baes, Jean, schilder. 1889. (1)
73. Barcelona, gemeentebestuur (Quinta Exposición Internacional de Arte). 1870. (1)
74. Becker, August, Duitse schilder. 1876. (1)
75. Berten, Maria. 1910. (1)
76. Biermé, Maria, Belgische schrijfster. 1911-1912. (4)
77. Bles, V. du, van de Cercle artistique et littéraire van Brussel. 1889. (1)
78. Bock, Fr., kanunnik van Aken. 1870. (1)
79. Bosmans, Jules, secretaris van de Gravin van Vlaanderen. 1907. (1)
Inhoud: Met bijgevoegde catalogus van de tentoonstelling met werken van Charles Michel en
Victor Uytterschaut.
80. Bourse du Travail Gratuit pour Femmes uit Brussel. 1892-1894. (4)
Inhoud: Met bijgevoegd exemplaar van Jos. Hoyois “Dix mots sur le travail des femmes à
Bruxelles”, Ronse, 1892, ingebonden met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de band,
en een nota over de Bourse.
81. Brossel, G., Duitse schrijfster. 1887. (2)
Inhoud: Met bijgevoegde nota van G. Andrews, attaché bij de Administration des Biens et Affaires
de S.A.R. le Comte de Flandre, over G. Brossel.
82. Buet, Charles, Franse schrijver. 1889. (1)
83. Cercle artistique et littéraire de Bruxelles. 1887. (1)
84. Donnet, A., luitenant-kolonel, vleugeladjudant van de Graaf van Vlaanderen.
1891. (3)
Geschiedenis: Overgebracht uit Raversijde na het overlijden van prins Karel in 1983 (nr. C 3).
Inhoud: Betreft de bijzetting van prins Boudewijn in de koninklijke crypte van de kerk van Laken.
85. Douste de Forlis, Jeanne. 1889. (1)
86. Förster, Clara von. 1911. (1)
87. Funck-Brentano, Sophie. 1890. (1)
88. Geffeken, Duits diplomaat. 1887-1888. (2)
89. Godard, Magdeleine. Z.d. (1)
22

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
90. Gomzé, Corneil. 1895. (1)
Toelichting: Geschilderd op vijf zwarte kartonnen bladen.
91. Goossens, Pierre-Lambert, aartsbisschop van Mechelen. 1898. (1)
92. Indy, Vincent d’. 1890. (1)
93. Janssens, René, Belgische schilder. 1909. (1)
94. Lasch, Carl, Duits schilder. 1875. (2)
95. Leempoels, Jef, Belgische schilder. 1909. (1)
96. Lehner, conservator van het Fürstlich Hohenzollernsches Museum te
Sigmaringen.1867-1890. (12)
97. Lhanenburg, Ed. 1888. (1)
98. Mercier, Désiré-Joseph, kardinaal, aartsbisschop van Mechelen. 1907. (1)
99. Mücke, Henri, Duitse schilder. 1862. (2)
100. Neut, Hélène. 1891. (1)
101. Noüy, graaf de. 1912. (2)
102. Polko, Elise, geboren Vogel. 1887-1889. (5)
103. Portaels, Jean-François, Belgische schilder. 1881-1889. (3)
104. Rodenbach, Georges, Belgische schrijver. Z.d. (1)
105. Rommelaere, W. 1911. (1)
106. Rutten, G., pater Dominicaan. 1910. (3)
Inhoud: De brief van 25 juli 1910 is gericht aan een hofdame van de Gravin van Vlaanderen.
107. Samuel, Charles. 1909. (1)
Inhoud: Gericht aan gravin Louise d’Yve de Bavay, hofdame van de Gravin van Vlaanderen.
108. Schäfer, Bernhard, Duitse professor. 1889. (1)
109. Schelike, Doris von, geboren gravin Matuschka. 1890. (2)
110. Scheuren, Duitse schilder. 1867. (1)
111. Schillings, Max. 1912. (1)
112. Schmid, Friedrich. 1874. (1)
113. Schmid, Prof. Dr. Ludwig. 1879-1889. (4)
114. Société Internationale des Aqua-Fortistes uit Brussel. 1870-1876. (6)
Inhoud: De brieven zijn o.a. ondertekend door de voorzitter, Félicien Rops. Bevat ook het
“Rapport de la Commission administrative exercice 1887-1888”, 1889.
115. Steudel, Prof. Albert. 1874. (1)
116. Tardieu, Amédée, dokter te Mont-Dore. 1910. (1)
Inhoud: Bevat een voorschrift voor de genezing van zona.
117. Wallner, L., componist. 1911. (1)
118. Weling, Anna von. 1882-1890. (6)
119. Zander, von, kolonel van het regiment van Karl-Anton van Hohenzollern. 1889.
(1)
120. Zimmerman, Agnes. 1890. (1)
121. Zoellner, Joseph, muzikant. 1912. (2)
Inhoud: Met bijgevoegde gesigneerde postkaart met de leden van het Zoellner-kwartet.
122. Brief van Victor Dumortier aan baron Goethals, schilder, betreffende een gedicht
aangeboden door de eerste aan de Gravin van Vlaanderen.
1875. 1 stuk
123. Brieven gericht aan de Gravin van Vlaanderen en aan haar hofdames naar
aanleiding van het overlijden van prins Boudewijn.
1891. 1 omslag (39)
Toelichting: De hofdames zijn gravin Ida van der Burch, gravin Cornet d’Elzius, barones Snoy
d’Oppuers en barones van den Bossche d’Heylissem.
23

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
124. Brieven ontvangen van luitenant-kolonel Harry Jungbluth en Dr. L. Melis,
betreffende de reis van prins Albert naar de Verenigde Staten van Amerika.
1898. 1 omslag (16)
Geschiedenis: Oud nummer AKP, Privé secretariaat van koning Albert en koningin Elisabeth, nr.
435-436.
125-157. Prentbriefkaarten ontvangen van particulieren.
1899-1912. 1 pak
125. Andrighetti, G. en J. 1901-1912. (107)
Inhoud: We zien o.a. Ascot, Bagshot, Bludenz, Bosvoorde, Brussel (Koningsplein, Louisalaan,
Museum voor Schone Kunsten, Sint-Jakob-op-de-Coudenberg, Terkamerenbos, Tervurenlaan,
Wereldtentoonstelling van 1910, Zavel), Christiana, Clapham, Dohan, Drogenbos (molen), Edam,
Elsene (vijvers), Firenze, Frimley, Gardameer, Haarlem, Kopenhagen, Laerdalen, Leuven (abdij
van het Park), Linkebeek, Lubeck, Malmöhus, Mont-Saint-Guibert (kerk), Olsene, Oosterbeek,
Parijs, Poschiavo, Priëne, Skansen, Sunninghill, Toblacher-See, Tongeren (O.-L.-V.kerk),
Trondheim, Ukkel, Velp, Volendam, Windlesham, Zoniënwoud, Zutphen, en de kastelen van
Amerois, Bierbais en Werner de Merode.
126. Avernas, graaf Charles d’. Z.d. (1)
Inhoud: We zien het kasteel van Freybühel.
127. Barton, Alix. 1910. (1)
Inhoud: We zien Gent (Gravensteen).
128. Beughem, burggraaf de. 1909. (1)
Inhoud: We zien een foto van mevrouw Steinheil.
129. Bläder, Julia. 1911. (1)
130. Borchgrave d’Altena, gravin Yolande de, hofdame van de Gravin van Vlaanderen.
1911-1912. (4)
Inhoud: We zien o.a. Brugge (Begijnhof), Palermo, Pesto en Siracuse.
131. Bossche d’Opheylissem, barones Gustave van den, geboren gravin Georgine
d’Oultremont, hofdame van de Gravin van Vlaanderen. 1903-1909. (3)
Inhoud: We zien o.a. Aubel (adbij van Val-Dieu) en Barcelona.
132. Brimont, Marie-Mathilde de, gravin de la Tour. 1905. (1)
Inhoud: We zien het kasteel van Le Vernet-la-Varenne.
133. Burch, gravin Ida van der, hofdame van de Gravin van Vlaanderen. 1901-1912.
(22)
Inhoud: We zien o.a. Bosvoorde (vijver), Brussel (Zavel, Vlaamse Schouwburg), Chairières-la-
Grande, Luik (prinsbisschoppelijk paleis), Mechelen, Moulin-du-Ruy, Perk, Smyrna [Ismir], Spa,
Tervuren, Vielsalm, en het kasteel van Barisart
134. Callemeyn, Alice. Z.d. (1)
135. Giers, A. de. 1910. (1)
136. Hemricourt de Grunne, gravin Marie, gezegd Pussy, de, hofdame van de Gravin
van Vlaanderen. 1905-1909 en z.d. (19)
Inhoud: We zien o.a. Forsthaus, Löwenburg, Lugano, Rothesay, Schlangenbad, Semur, Vézelay en
de kastelen van Époisses en La Roche-en-Brenil.
137. Lannoy, gravin Aline de. 1905. (1)
Inhoud: We zien Einsiedeln.
138. Lannoy, gravin Anna de, hofdame van de Gravin van Vlaanderen. 1902-1912. (45)
Inhoud: We zien o.a. Anvaing, Bazel, Beaulieu, Beverloo (kamp), Brunnen, Brussel (Grote Markt,
Anspachmonument, Zavel), Caen, Cannes, Dover, Evreux, Falicon, Goeschenenalp, Hohfluh,
Laghet, Laqueuille, Marseille, Middelkerke (kerk), Saint-Menehould, Sonnenberg, Vielsalm, en de
kastelen Crabelshof en van Vorselaar.
139. Liedekerke, N. de. 1909. (1)
Inhoud: We zien het kasteel van Jehay.
24

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
140. Ligne, prinses Edouard de, geboren Eulalie, gezegd Illa, de Solms-Braunfels.
1905-1908. (2)
Inhoud: We zien het kasteel van La Neuveille en foto van Illa de Ligne met haar kleindochter
Elisabeth de Ligne.
141. Ligne, prinses Eleonore de. 1905. (2)
Inhoud: We zien de kastelen van Birstein en Braunfels.
142. Mandat Grancey, Anne de, weduwe van Aster de Kerchove de Denterghem. 1904-
1910. (5)
Inhoud: We zien o.a. Athene, Napels en het kasteel van Zonneschijn te Astene.
143. Massenbach, Dorothée. 1912. (1)
144. Mélis, dokter L., geneesheer van het Huis van de Koning en van de Gravin van
Vlaanderen. 1909. (1)
145. Mentzingen, barones Friedrich de, geboren gravin Régine de Liedekerke. 1910 en
z.d. (2)
Inhoud: We zien Freiburg en het kasteel van Baden-Baden.
146. Merode, gravin Henri de, geboren prinses Nathalie de Croÿ. 1909-1910 en z.d.(14)
Inhoud: We zien o.a. Assouan, Bethanië, Edfou, Jerusalem, Karnak, Luxor, en het kasteel van
Merode.
147. Metternich-Winneburg, gravin Klemens von, geboren Isabella de Silva y Carvajal.
Z.d. (1)
148. Oppel, Lizzie. 1908 en z.d. (2)
Inhoud: We zien o.a. Londen.
149. Oultremont, graaf en gravin John d’. Z.d. (1)
Inhoud: We zien het kasteel van Ham-sur-Heure.
150. Schaefer, A. 1907. (1)
151. Schreckenstein, Cécile de. 1903-1912. (16)
Inhoud: We zien o.a. Bad Wildungen, Düsseldorf, Kaiserswerth, Schlangenbad, en het kasteel van
Calcum.
152. Simonet, M. 1905-1912. (19)
Inhoud: We zien o.a. Baons-le-Comte, Cannes, Caudebec-en-Caux, Menton, Nice, Parijs, en de
kastelen van Montsoreau, Notre-Dame de Gravenchon, Saint-Michel, Séricourt en Val d’Arignan.
153. Solms-Braunfels, prinses Elisabeth de. 1900-1912 en z.d. (14)
Inhoud: We zien o.a. Fiesole, Frascati, Genua, Oeschinensee, Rome.
154. Ursel, hertogin Robert d’, geboren Antonine de Mun. 1899-1912. (101)
Inhoud: We zien o.a. Axenstrasse, Bellagio, Bellinzona, Brou, Brussel (Sint-Goedelekerk), Busset,
Cambrai, Carona, Castagnola, Clermont-Ferrand, Einsiedeln, Engelberg, Evian-les-Bains, Guéry
meer, Han (grot), Hingene, La Bourboule, Lourdes, Lugano, Lyon, Maredsous (abdij), Mont-
Blanc, Mont-Dore, Montecassino, Parijs, Rheineck, Rome, San Remo, Thiers, Turijn, Varambon,
Ventimiglia, Wailly, Wechselburg, de kastelen van Boissieu, Bourlon, Les Châtelets, Durbuy,
Grosbois-en-Montagne en Hingene, en portretten van prinses Marie-Louise van Orléans en prins
Leopold van België.
155. Whitehouse, Margaret. 1908-1912. (5)
Inhoud: We zien o.a. Genève.
156. Yve de Bavay, gravin Louise d’, hofdame van de Gravin van Vlaanderen. 1902-
1912. (14)
Inhoud: We zien o.a. Berlijn, Bologna, Brussel (Hallepoort, koninklijk park), Esterel, Firenze,
Rossignol, en foto van keizer Willem II van Duitsland met zijn gezin.
157. Niet geïdentificeerd. (101)
Inhoud: We zien o.a. Bayreuth, Boekarest, Bourg, Brandertal, Carnac, Carona, Coo, Dresden,
Efese, Juslenville, Laboe, Locarno, Lourdes, Lübeck, Mechelen (grote markt), Milaan, Neuillysur-Seine,
Nice, Oberbärenburg, Oostende (Van Izegemlaan), Ouchy, Padua, Priene, Rome, Ronia,
Salzburg, Sassnitz, Smyrna [Ismir], Stralsund, Venetië, Wenen en Westende, de kastelen van
Braunfels, Diez, Eisenbach, Heiligenberg, Lich, Montjardin-Aywaille, Runkel, Schwerin,
25

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Sigmaringen, Vendôme, Weilburg en Wespelaar, en foto’s van koningin Marie-Henriette, de
Gravin van Vlaanderen, prins Albert en prinses Elisabeth met de prinsen Leopold en Karel en
prinses Marie-José van België, operazangeres Ellen Gulbranson en paus Pius X.
D. STUKKEN VAN FINANCIËLE AARD
158-159. Uitgavenregisters (?).
1898-1912. 2 delen
158. 1898-1909.
159. 1910-1912.
160. Rekeningen en kwitanties.
1903-1912. 1 omslag
161. Stukken betreffende de lonen van het personeel.
1912. 1 omslag
E. HULDEBLIJKEN
162. Huldeblijk vanwege het stadsbestuur van Sigmaringen aan prinses Marie van
Hohenzollern-Sigmaringen, naar aanleiding van haar huwelijk met de Graaf van
Vlaanderen, op 20 april 1867.
1867. 1 stuk
Toelichting: In een paarse fluwelen band, bewaard in een groene kartonnen opbergdoos.
163. Huldeblijk vanwege personeelsleden van de familie van Hohenzollern-
Sigmaringen aan prins Marie van Hohenzollern-Sigmaringen, naar aanleiding van
haar huwelijk met de Graaf van Vlaanderen.
1867. 1 stuk
Toelichting: In een paarse fluwelen band, bewaard in een groene kartonnen opbergdoos.
164. Huldeblijk en gelegenheidsgedicht vanwege de stad Düsseldorf, naar aanleiding
van het huwelijk van de Graaf van Vlaanderen met prinses Marie van
Hohenzollern-Sigmaringen, 25 april 1867.
1867. 2 stukken
165. Register met citaten verzameld door Mathilde Goethals en aangeboden aan de
Gravin van Vlaanderen naar aanleiding van haar 25ste huwelijksverjaardag.
1892. 1 deel
Toelichting: In lederen band met monogram van de Gravin van Vlaanderen op het slot.
Inhoud: Met bijgevoegde droge bloemen gekleefd op een karton en een brief van Mathilde
Goethals aan de Gravin, 26 april 1892.
166. “Adresse de reconnaissance […]” en felicitaties aan de Gravin van Vlaanderen
naar aanleiding van het huwelijk van prins Albert met prinses Elisabeth in
Beieren, vanwege de goede werken waarvan ze ere-voorzitster is.
1900. 1 deel
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 229 F 14.
167. Programma van de galavoorstelling georganiseerd door de koninklijke
maatschappij Les Mélomanes in het Grand Théâtre van Gent, in aanwezigheid
van de Gravin van Vlaanderen, op 4 februari 1904.
1904. 1 katern
168. Huldeblijk aan de Gravin naar aanleiding van de galavoorstelling georganiseerd
door de koninklijke maatschappij Les Mélomanes in het Grand Théâtre van Gent,
26

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
op 4 februari 1904.
1904. 1 stuk
Inhoud: Bevat een verluchte bladzijde van de hand van Jules De Bruyne. In bijhorende
opberghoes.
169. Schrift met gedichten van Victor Meyer, opgedragen aan de Gravin van
Vlaanderen.
1909. 1 katern
170. Brochure met het gedicht “Le Fléau” van Fournier-Sarlovèze.
1910.
Inhoud: Met opdracht aan de Gravin van Vlaanderen.
1 stuk
171. Huldeblijk van de Maison centrale de toutes les Eaux Minérales uit Brussel, naar
aanleiding van de vijfde verjaardag van prinses Marie-José en van de verkoop van
flessenwater “Royale Marie-José”.
1911. 1 stuk
F. TEKENINGEN, ETSEN, AQUARELLEN EN
OLIEVERFSCHILDERIJEN
1. TEKENINGEN
172-194. Schetsboekjes met potloodtekeningen en aquarellen.
1852-1912. 23 delen
172. 1852-1858.
Inhoud: 59 blz. We zien o.a. Weinburg, kasteel Jägerhof, Dresden en kasteel Altenburg.
173. 1862-1864.
Inhoud: 31 blz. We zien o.a. Heidelberg, kasteel Eberstein, Küblis, Davos en Altenburg.
174. 1863-1864.
Inhoud: 43 blz. We zien o.a. Düsseldorf, Davos, Sertigtal, Fideris, Monstein en Badenweiler.
175. 1864.
Inhoud: 20 blz. We zien o.a. Griesbach, Badenweiler, Sausenburg, Zizers, Sargans, Mollis,
Kerenzen, Wallenstadt en Werdenberg.
176. 1865-1866.
Inhoud: 67 blz. We zien o.a. Weinburg.
177. 1865-1866.
Inhoud: 43 blz. We zien o.a. Mondlingen, kasteel van Chillon, Montreux, kasteel van Blonnay,
Villeneuve, Bex en kasteel van Glerolles.
178. 1869-1871.
Inhoud: 37 blz. We zien o.a. de Amerois, Dohan, Orval, Bouillon, Herbeumont, Luzern, Brixen,
Verona, Bellagio, Frauenfeld, Villers, Zoniënwoud, Sint-Job (Ukkel), Venetië, Bavena, Lago
Maggiore, Vogogna, Zürich en Muno.
179. 1872-1875.
Inhoud: 34 blz. We zien o.a. Weggis, Flüelen, Küssnacht, Zug, Stanz, Brunnen, Klosterwald,
Bouillon, Imnau, Fischingen, Mürringen, Cronberg, Königstein, Auerbach, Rüdesheim, Ehrenfels,
Segenhaus, Feldberg, Bois-Seigneur-Isaac, San Remo, Rothenthurn, Retie, Bregenz, Engelberg,
Herrenruti, Weggis, Beatenberg en Unterseen.
180. 1875.
Inhoud: 32 blz. We zien o.a. Ammersee en Chiemsee.
181. 1876-1880.
Toelichting: Met stempel “Archives Belgique Vendôme”.
Inhoud: 25 blz. We zien o.a. Achensee, Freiburg, Turijn, Pisa, Carregi, Firenze, Venetië, Amerois,
kasteel van Grimbergen, Bregenz, Walzenhausen, Marsburg, Zoniënwoud, Carlstadt, Monselice,
Compiobbi en Chantilly.
27

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
182. 1877-1888.
Inhoud: 49 blz. We zien o.a. bloemen, Sins, Tarasp, Fontana en Spandau.
183. 1879-1890.
Inhoud: 18 blz.
184. 1883-1884.
Inhoud: 24 blz. We zien o.a. Chiny, Zaandam, Brederode, Zaandvoort, de Lido bij Venetië,
Chioggia, Meran, Trouville en Steinach.
185. 1883-1887.
Inhoud: 56 blz. We zien figuren.
186. 1886-1889.
Toelichting: Met stempel “Archives Belgique Vendôme”.
Inhoud: 56 blz. We zien o.a. Bellagio, de Maas, Roche Vendeix, Waltsee, Umkirch, Vitznau,
Osteno en Sementina.
187. 1887-1889.
Inhoud: 22 blz. We zien figuren.
188. 1887-1893.
Inhoud: 55 blz. We zien o.a. Sinaia en Umkirch.
189. 1887.
Inhoud: 27 blz. We zien bloemen.
190. 1890-1891.
Inhoud: 45 blz. We zien o.a. Bern, Montreux, Villeneuve, Bouveret, kasteel l’Aigle, Huemoz,
Villars, Chesières, Sion, Finhaut, Mont Blanc, Gorbio, Menton en Bordighera.
191. 1907-1912.
Inhoud: 16 blz. We zien o.a. Isola Pescatore, Murols, Vilette, Lutry en Rheuse.
192. Z.d.
Inhoud: 57 blz. Bevat ook kindertekeningen van de hand van de kinderen van de Gravin (?).
193. Z.d.
Inhoud: 9 blz. We zien o.a. Mariakerke.
194. Z.d.
Inhoud: 7 blz. Niet geïdentificeerde landschappen.
195. Album met ingekleefde tekeningen en aquarellen.
1858-1886. 1 deel (102)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug.
Inhoud: We zien o.a. figuren, heiligen, stillevens en landschappen van o.a. Nideggen, Düsseldorf,
Jägerhof, Davos, Hohenems, Weinburg, Chassepierre, Scheer en Mortehan.
196. Album met ingekleefde tekeningen, aquarellen, etsen en prenten.
1881 en z.d. 1 deel (22)
Inhoud: We zien o.a. niet geïdentificeerde landschappen, Ukkel, karikatuur van een corpulente
dame en paarden.
197. Schetsen en tekeningen van niet geïdentificeerde landschappen en personen.
[ca. 1865-1900]. 1 omslag (9)
198. Schetsen van figuren, een kasteel (de Amerois ?), een landschap en panorama
vanop de Kemmelberg.
[ca. 1870-1910].
Toelichting: Bewaard in een portefeuille van de Société d’Aquarellistes Français.
1 omslag (9)
199. Tekeningen van niet geïdentificeerde landschappen.
1880 en z.d. 1 omslag (9)
28

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
2. ETSEN
200-203. Albums met ingekleefde tekeningen en proefdrukken van de etsen die erop
gebaseerd zijn.
1867-1910.
Nadere toegang: Zie bijlage A, p. 61-65.
Verwant materiaal: Nr. 204-207.
4 delen
200. Deel I. 1867-1880. (93)
Nadere toegang: Bevat vooraan een inhoudsopgave van de delen I-III, van de hand van de Gravin
van Vlaanderen.
201. Deel II. 1880-1886. (106)
202. Deel III. 1887-1910. (97)
203. Deel IV. 1872-1906. (20)
204-206. Proefdrukken van etsen die ook zijn opgenomen in nr. 200-203.
1867-1909.
Nadere toegang: Zie bijlage A, p. 65-67.
Verwant materiaal: Nr. 200-203.
3 pakken
204. Deel I. (42)
205. Deel II. (41)
206. Deel III. (65)
207. Serie proefdrukken van etsen die ook zijn opgenomen in nr. 200-202.
1872-1888. 1 pak (44)
Verwerving: In een roodlederen portefeuille met opschrift “Marie Ctesse de Flandre”.
Inhoud: Elke ets, doorlopend genummerd van 1 t.e.m. 41, bevat een autografe identificatie van de
hand van de Gravin van Vlaanderen.
Verwant materiaal: Nr. 200-206.
208. Originele tekeningen, proefdrukken en dubbels van etsen met zichten van de
Semois.
1883-1904 en z.d. 1 omslag (74)
Toelichting: In een portefeuille met opschrift “La Semois. Album de vingt-deux eaux-fortes de
S.A.R. Madame la Comtesse de Flandre. Préface de M. H. Carton de Wiart”.
Inhoud: We zien o.a. Chiny, Orval, Florenville, Conques, Herbeumont, Saint-Remacle, Bouillon,
Cugnon, Rochehaut, Alle, Laforêt, Vresse en Bohan.
Verwant materiaal: Nr. 209.
209. “La Semois. Album de vingt-deux eaux-fortes de S.A.R. Madame la Comtesse de
Flandre. Préface de M. H. Carton de Wiart”, portefeuille met etsen met zichten
van de Semois.
1910. 1 omslag (22)
Geschiedenis: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 144 A 4.
Toelichting: Exemplaar nr. 44, met autografe handtekening van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: We zien o.a. Chiny, Orval, Florenville, Conques, Herbeumont, Saint-Remacle, Dohan,
Bouillon, Cugnon, Corbian, Rochehaut, Alle, Laforêt, Vresse en Bohan.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave. Zie ook bijlage A (p. 67).
Verwant materiaal: Nr. 208.
210. Etsen met een detail van een ruïne en met een huis in een bos.
[ca. 1880-1910]. 1 omslag (3)
29

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
3. AQUARELLEN
211. Aquarellen met landschappen.
1864-1911 en z.d. 1 omslag (9)
Inhoud: We zien o.a. Venetië, het kasteel van de Amerois en landschap met kruis te Mont-Dore.
Nadere toegang: Zie bijlage A (p. 68).
212. Aquarellen met landschappen.
1880-1892. 1 omslag (20)
Toelichting: De aquarellen zijn op karton gekleefd, met identificatie van de hand van de Gravin
van Vlaanderen. In portefeuille met opschrift “Aquarelles Marie C tesse de Flandre” op het voorplat.
Inhoud: Zichten van Venetië, Firenze, Amerois, Bouillon, Bastine, Frahan, Sevilla, Heist, Biarritz,
Baveno, Bignasco, Gandria en Bellagio.
Nadere toegang: Zie bijlage A (p. 68-69).
213. Aquarellen met landschappen.
1880-1894. 1 omslag (9)
Toelichting: Op karton gekleefd, met identificatie van de hand van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: Zichten van Orval, Chassepierre, Perugia, Mont-Dore, en de kastelen van Salis en
Marschlins.
Nadere toegang: Zie bijlage A (p. 69).
214. Aquarellen met landschappen en bloemen.
1881-1894. 1 pak (18)
Toelichting: Ingelijste aquarellen bewaard in een portefeuille.
Nadere toegang: Zie bijlage A (p. 69-70).
215. Aquarellen met landschappen.
1909-1911 en z.d. 1 omslag (8)
Inhoud: Met zichten van o.a. Torcello, Haselburg en Zug.
4. OLIEVERFSCHILDERIJEN
216. Olieverfschilderijen op karton en op doek, voorstellende landschappen in Mont-
Dore, Zwitserland en Duitsland.
[ca. 1870-1910]. 1 pak (68)
Verwerving: In een portefeuille met etiket met opschrift van de hand van de Gravin van
Vlaanderen “Esquisses à l’huile d’après nature I du Mont-Dore II de Suisse et d’Allemagne”.
Nadere toegang: Zie bijlage A (p. 70-71).
217. Olieverfschilderijen op karton en op doek, voorstellende figuren en stillevens.
1873-1906 en z.d. 1 pak (45)
Verwerving: In een portefeuille met etiket met opschrift van de hand van de Gravin van
Vlaanderen “Etudes et Têtes à l’huile”.
Inhoud: We zien o.a. twee portretten van A. Burnell, vleugeladjudant van de Graaf van
Vlaanderen.
Nadere toegang: Zie bijlage A (p. 71).
218. Olieverfschilderijen met landschappen en een stilleven.
[ca. 1900]. 1 omslag (8)
Nadere toegang: Zie bijlage A (p. 71).
30

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
5. FOTOGRAFISCHE REPRODUCTIES VAN SCHILDERIJEN EN AQUARELLEN VAN
DE GRAVIN VAN VLAANDEREN
219. Fotografische reproducties van schilderijen en aquarellen met landschappen en
een interieur.
1866-1872. 1 omslag (8)
Toelichting: Op karton gekleefd en met identificatie van de hand van de Gravin van Vlaanderen.
Nadere toegang: Zie bijlage A (p. 72).
220. Fotografische reproducties van schilderijen en aquarellen.
1892-1905 en z.d. 1 pak (65)
Toelichting: Bewaard in portefeuille met opschrift “Société anonyme John Cockerill à Seraing
Belgique” en opgekleefd etiket met opschrift “Reproductions de tableaux”. Identificaties van de
hand van de Gravin van Vlaanderen.
Nadere toegang: Zie bijlage A (p. 72-73).
G. ALBUMS MET VERZAMELDE PRENTEN, TEKENINGEN EN
AQUARELLEN
221. Album met tekeningen, aquarellen en gouaches, gevormd door koningin Louise
en door de Gravin van Vlaanderen.
[1823-1900]. 1 deel (162)
Toelichting: Rijkelijk versierde lederen band met monogram L. (Louise), met beschermende
omslag eromheen.
Inhoud: Werken van o.a. H. Bellange, David Bles, Block, R. Buckner, Champia, Josephine Colin,
Copley Fielding, V. Courdouan, Jules David, Decamps, N. De Keyser, Delacroix, L. de
Maertelaere, P. Devigne, G. Doré, Dumée, Enfantin, Jules Gaildrau, Gandi, Ghirardi, Graaf van
Vlaanderen (?), O. Guète, Kellin, H. Kreins, Eug. Lami, Leoncini, D. Lesy, H. Leys, Montpezat,
A. Paosdocimi, A. Parvillée, Portaels, Redouté, J. Roberts, Schneider, R. Tirelli, G. Valentinelli,
M. Vancuyck, Van Moer, J. Vermeersch, J. Vervloet, Wheelright en W. Wyld. We zien o.a.
zichten van Firenze, Parijs (tuin van de Tuilerieën), Siëna (kathedraal), Venetië, de kastelen van
Ardenne, Eu, Meissen en Schreckenstein, allegorie van het Vorstenhuis door Henri Delacroix
(miniatuur 1848), antieke beelden, het beeld van Jeanne d’Arc door prinses Marie van Orléans, en
portretten van koning Leopold I, koning Louis-Philippe, prinses Sophia-Mathilde van Groot-
Brittannië (dochter van de hertog van Gloucester), de prins van Saksen-Coburg en prins de Croy.
222. Album met tekeningen, aquarellen en gouaches, gevormd door koningin Louise
en door de Gravin van Vlaanderen.
[1829-1897]. 1 deel (88)
Toelichting: Rijkelijk versierde lederen band met monogram L.
Inhoud: Werken van o.a. Jean Baes, H. Bellangé, Biondetti, V. Blatter, J. Boys, Caillat, Hippolite
Carnerey, de Courten, A. Dauzats, Fielding, A. Galbère, Gericault, Oscar Gué, Eug. Lami, A.
Lapito, Paul Martin, prinses Clémentine van Orléans, Redouté, Fried. Starke, Valentinelli en
Villeret. We zien o.a. interieur van een kerk, militairen, interieur van een moskee, bloemen,
zichten van o.a. Venetië, het Justitiepaleis van Brussel, marines en vrouwelijk naakt.
223. Album met tekeningen, aquarellen en gravures, gevormd door de Gravin van
Vlaanderen.
[ca. 1838-1895]. 1 deel (59)
Toelichting: In bruine lederen band.
Inhoud: Werken van o.a. L. Allavena, Bernried, J. Constanz, E. Heller, A. Krüger, E. Lessieux en
Vervloet. We zien o.a. zichten van Jeruzalem, boerderij van de Amerois, San Remo en portret van
prinses Henriette van België (?). Bevat ook enkele programma’s van theatervoorstellingen.
31

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
H. FAMILIALE HERINNERINGEN
1. PRINSES CHARLOTTE VAN WALES
224. Ex-libris van prinses Charlotte van Wales.
[begin 19de eeuw]. 1 stuk
Toelichting: Bewaard in een omslag met stempel “Service de S.A.R. la Comtesse de Flandre” en
opschrift van A. Scheler, bibliothecaris van de Graaf van Vlaanderen, “Ex libris de la P cesse
Charlotte de Galles d’un livre mis au rebut par Mgr”.
2. GROOTHERTOGIN STÉPHANIE VAN BADEN, GEBOREN DE BEAUHARNAIS
225. Brief van groothertogin Stéphanie van Baden, geboren de Beauharnais, aan haar
dochter, prinses Marie van Baden, hertogin van Hamilton.
1845. 1 stuk
226. Register met herinneringen van de Gravin van Vlaanderen aan haar grootmoeder,
groothertogin Stéphanie van Baden.
1860-1888. 1 deel
Inhoud: Bevat o.a. gedroogde bloemen, persknipsels, aquarel van de moeder van de Gravin van
Vlaanderen, en brief van Stéphanie van Baden aan haar kleindochter, prinses Stéphanie van
Hohenzollern-Sigmaringen.
227. “Souvenirs d’enfance et de jeunesse de ma Grand’Mère, Stéphanie de
Beauharnais, Grande Duchesse de Bade”, register met transcriptie van de
memoires van groothertogin Stéphanie van Baden, opgesteld in opdracht van de
Gravin van Vlaanderen (?).
[na 1860]. 1 deel
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 156 H.
Inhoud: Bestrijkt inhoudelijk de jaren 1789-1853.
3. PRINS KARL-ANTON VAN HOHENZOLLERN-SIGMARINGEN
228. Brieven gericht door prins Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen aan zijn
schoonbroer en schoonzus, markies William Douglas en prinses Marie van Baden,
betreffende de geboorte van zijn dochter, Maria.
1845. 1 omslag
Inhoud: Met bijgevoegde omslag met aantekening van de Gravin van Vlaanderen “Lettres
autographes de mon père adressées à ma tante (à la Duchesse d’Hamilton) lors de ma naissance
1845. achetées dans une vente d’autographes à Rome par Madame Mols d’Anvers et donné par
elle à moi”.
229. Schriften met persknipsels betreffende het overlijden van prinses Joséphine van
Hohenzollern-Sigmaringen, geboren prinses van Baden, en de 15de verjaardag
van het overlijden van prins Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen.
1900. 1 omslag
Inhoud: Met bijgevoegde brief van Zingeler aan de Gravin van Vlaanderen (?).
4. PRINS LEOPOLD VAN HOHENZOLLERN-SIGMARINGEN
230. Dossier betreffende de inhuldiging van een standbeeld van prins Leopold van
Hohenzollern te Sigmaringen.
1910. 1 omslag
Toelichting: Broer van de Gravin van Vlaanderen.
32

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
5. KONINGIN STEFANIE VAN PORTUGAL, GEBOREN PRINSES VAN
HOHENZOLLERN-SIGMARINGEN
231. Stukken betreffende prinses Stefanie van Hohenzollern-Sigmaringen, echtgenote
van koning Pedro V van Portugal.
1849-1859. 1 omslag
Inhoud: Bevat o.a. brief van keizer Napoleon III en prenten van het Oostenrijkse leger.
6. PRINS BOUDEWIJN VAN BELGIË
232. Dossier met drukwerk verschenen naar aanleiding van het overlijden van prins
Boudewijn.
1891. 1 pak (9)
Verwerving: Overgebracht uit Raversijde na het overlijden van prins Karel in 1983 (nr. C 3).
Inhoud: Acht stukken, waarvan twee met opdracht aan de Gravin van Vlaanderen.
233. Dossier betreffende de publicatie door kapitein E. Monthaye van een brochure
over prins Boudewijn.
1891. 1 pak
Verwerving: Overgebracht uit Raversijde na het overlijden van prins Karel (nr. C 3).
Inhoud: Bevat o.a. twee brieven van A. Donny, vleugeladjudant van de Graaf van Vlaanderen, aan
de Gravin van Vlaanderen, en talrijke persknipsels over deze brochure.
234. Stukken betreffende een certificaat van Dr. L. Melis over de doodsoorzaak van
prins Boudewijn.
1891-1909. 1 omslag (3)
7. PRINSES HENRIETTE VAN BELGIË
235. Dossier betreffende het huwelijk van prinses Henriette met prins Emmanuel van
Orléans, hertog van Vendôme, op 12 februari 1896.
1896. 1 omslag
Verwant materiaal: Zie AKP, archief van prins Philippe van België, Graaf van Vlaanderen, nr. 12.
8. PRINSES JOSÉPHINE VAN BELGIË
236. Dossier betreffende het huwelijk van prinses Joséphine met prins Karl van
Hohenzollern, op 28 mei 1894.
1894. 1 omslag
Verwant materiaal: Zie AKP, archief van prins Philippe van België, Graaf van Vlaanderen, nr. 10.
9. KINDERTEKENINGEN VAN DE PRINSEN BOUDEWIJN EN ALBERT EN VAN
PRINSES HENRIETTE
237. Tekeningen en olieverfschilderijen door prinses Henriette geschonken aan de
Gravin van Vlaanderen.
1883-1884. 1 omslag (5)
Inhoud: We zien een hond, Oostenrijkse militairen, een militaire aanval, de zee te Blankenberge en
het kasteel van Umkirch.
238. Tekeningen door prins Boudewijn en prins Albert geschonken aan de Gravin van
Vlaanderen.
1883-1886. 1 omslag (13)
Inhoud: We zien o.a. het kasteel van Sigmaringen, een olifant, een hert en een locomotief.
33

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
239. Album met kaarten van Afrika, getekend door prins Albert en geschonken aan de
Gravin van Vlaanderen naar aanleiding van haar feestdag, op 8 september 1886.
1886. 1 deel (24)
Toelichting: Met opschrift “Atlas de l’Afrique” op de kaft.
Inhoud: Kaarten van Afrika, Marokko, Algerije, Tunesië, Tripoli, Egypte, Nubië, Abessinië, de
Sahara, Senegambië, Guinea, Zuid-Afrika, Transvaal, Mozambiek, Zanzibar, Soedan, de eilanden
in de Indische Oceaan en de vrijhandelszone.
10. KONINGIN CAROLA VAN SAKSEN, GEBOREN PRINSES WASA
240. Kinderportret van prinses Carola Wasa, uitgeknipt uit zwart papier en op karton
gekleefd.
1839. 1 stuk
Toelichting: Met identificatie “Carola Prinzessin Carola von Schweden im Jahr 1839 (Königin
von Sachsen)” van de hand van de Gravin van Vlaanderen op de keerzijde.
241. “Trauer-Feier”, gelegenheidsdrukwerk bij het overlijden van koningin Carola van
Saksen.
1907. 1 stuk
Inhoud: Bevat een postkaart met foto van koningin Carola.
II. BIJ HET ARCHIEF AANWEZIGE DOCUMENTATIE,
ALBUMS MET ETSEN EN LITHO’S, PUBLICATIES EN
FOTOALBUMS
A. DOCUMENTATIE
242. Verzameling rouwprentjes van familieleden en kennissen.
1861-1907. 1 omslag
243. Dossier met tentoonstellingscatalogussen, notitities over kunstenaars en
persknipsels.
1873-1912. 1 pak
Inhoud: Betreft o.a. tentoongestelde aquarellen van de Gravin van Vlaanderen en de verkoop van
de schilderijen van koning Leopold II. Bevat ook de veilingcatalogus van de verzameling
schilderijen en beeldhouwwerken nagelaten door Louis-Philippe, koning der Fransen, 1851.
244. Ets voorstellende de Gravin van Vlaanderen.
1882. 1 stuk
Toelichting: In drie exemplaren.
245. Verzameling devotieprentjes.
1895-1912. 1 omslag
Toelichting: Twee prentjes bevinden zich in een lederen kader.
246. “Rapport sur l’Oeuvre Générale des Catéchismes”, rapport naar aanleiding van de
50ste verjaardag van de Oeuvre Générale des Catéchismes.
1898. 1 omslag
Inhoud: Met bijgevoegde brief aan de Gravin van Vlaanderen en programma van de
jubileumfeesten, 11 april 1898.
247. Transcripties van teksten van de schrijvers Sully Prudhomme, Anatole Le Braz en
Octave Feuillet over huizen.
1899. 1 deel
34

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 228 B 9.
Inhoud: In een kaft met schilderij van kasteel Sigmaringen op een achtergrond in goudverf.
248. Publicatie van Ed. Crahay over de dotatie van de Graaf van Vlaanderen,
verschenen in de Revue sociale catholique.
1904. 1 stuk
249. Dossier met persknipsels betreffende het overlijden van de Graaf van Vlaanderen.
1905. 1 pak
250. Kalender voor 1907 met reproducties van aquarellen van William Turner.
1907. 1 stuk
Verwerving: Met opdracht van prinses Henriette aan haar moeder, de Gravin van Vlaanderen, op
de verso.
B. ALBUMS EN PORTEFEUILLES MET ETSEN, LITHO’S,
TEKENINGEN EN FOTO’S
251. “Oeuvre de F.E. Weïrotter, peintre allemand, Mort à Vienne en 1771. Contenant
près de deux cent Paysages & Ruines, dessinés d’après nature, tant en France
qu’en Italie, & gravés à l’eau-forte avec beaucoup de goût, par lui-même”, album
met gravures naar schilderijen van Franz Edmund Weïrotter.
[na 1771]. 1 deel (86)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 153 A 20.
Toelichting: Uitgegeven door Basan & Poignant, Marchands d’Estampes, rue & Hôtel Serpente te
Parijs.
Inhoud: Bevat ook een gravure met het portret van Franz Edmund Weïrotter door J. Schmuzer.
252. “Sammlung malerischer Ansichten aufgenommen in Innern und in den
Umgebungen der merkwärdigsten Städte und Stecken der Schweiz”, album met
litho’s met zichten van Zwitserland.
1831. 1 deel (32)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug.
Inhoud: Tekeningen van I.B. Isenring, gelithografeerd door dezelfde. Zichten van St. Gallen,
Herisan, Appenzell, Zürich, Baden, Luzern, Bern, Solothurn, Bazel, Aaran, Lenzburg, Brugg,
Schaffhausen, Frauenfeld, Glarns, Zug, Schwyz, Altorf, Stanz, Sarnen, Freiburg, Genève,
Neuchatel, Lausanne, Sitten, Bellinzona, Thun, Thur, Rorschach en Einsiedeln.
253. “Schattenseiten der Düsseldorfer Maler, nebst verkürzten Ansichten ihrer letzten
Leistungen”, album met litho’s met voorstellingen van schilders in hun atelier.
1845. 1 deel (19)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 133 A 29.
Inhoud: Tekeningen van H. Ritter en W. Camphausen, gelithografeerd door W. Severin.
254. “Radirungen von T. Scheuren 1842”, album met etsen van T. Scheuren met
landschappen.
1846. 1 deel (14)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen. Overgebracht uit de bibliotheek van
het kasteel van Laken, nr. 241 D 25.
255. “Interiors and Exteriors in Venice by Lake Price Lithographed by Joseph Nash
from the Original Drawings”, album met litho’s met zichten van Venetië.
[ca. 1850]. 1 deel (26)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
35

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 147 A 26.
Inhoud: Opgedragen aan de Hertog van Devonshire. Tekeningen van Lake Price, gelithografeerd
door Joseph Nash.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave vooraan.
256. Album met etsen en litho’s, bestaande uit vijf delen :
- “Souvenirs de Rome. Douze Eaux-Fortes originales et inédites par Antonio
Piccinni”, portretten en genretaferelen, 1878; (13)
- “Vieux Rouen X Croquis dessinés d’après nature & gravés à l’eau-forte par E.
Nicole”, zichten van Rouen, 1877 (met inhoudsopgave); (10)
- “Versuche auf Stein mit Pinsel von Adolph Menzel”, genretaferelen, 1851; (6)
- “La Hollande. Eaux-fortes par Storm van ’s Gravesande”, zichten van
Nederland, z.d.; (13)
- “En Hollande. Au fil de l’eau et sur les calmes rives. 25 lithographies par
Armand Heins. Préface par Cyriel Buysse”, zichten van Nederland, z.d. (met
inhoudsopgave). (25)
1851-1878. 1 deel
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 153 A 24.
257. “Eine Reise in Bildern. Mit Benutzung von Photographien entworfen von Hermine
Stilke”, album met kleurenlitho’s op basis van foto’s met zichten van
verschillende Europese landen.
[1867?]. 1 deel (18)
Verwerving: Geschonken door prinses Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen aan haar
dochter, de Gravin van Vlaanderen, 20 april 1867. Met etiket “Bibliothèque de S.A.R. Mme la
Comtesse de Flandre. Amerois”. Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr.
225 A 14.
Inhoud: Tekeningen van Hermine Stilke, gelithografeerd door H. Menzler. Met zichten van o.a.
Ballenstedt, Stolzenfels, Heidelberg, Baden-Baden, Interlaken, Eismeer, Alpenthor, Pavia,
Firenze, Rome, Sorent, Napels, Venetië, Salzburg en Praag.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave vooraan.
258. “Album du Journal des Beaux-Arts”, album met etsen.
1871-1884. 1 deel (83)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 133 A 28.
Inhoud: Werken van F. De Baerdemaeker, Ed. Baes, Lionel Baes, de Biseau, E. Van den Bosch, J.
Boutry, L. Brunin, Cogen, Danse, G. Den Duyts, J. Dieudonné, Albert Dillens, Dirks, Alfred
Elsen, Léopold Flameng, L. Gallait, G. Geets, Lucien Gérard, Th. Gérard, A. Glibert, Ch. de
Gravesande, Th. Hannon, Jacquelart, Van Keirsbilck, E. Van de Kerckhove, François Van Kuyck,
Lauwers, A. Le Mayeur, Lenain, J. Linnig, W. Linnig, Meganck, De Mol, A. Numans, Parmentier,
E. Puttaert, W. Roelofs, Rolin-Jacquemyns, Schaefels, E. Smits, Sunaert, L. Tits, Van der Veken,
Charles Verlat, Albrecht De Vriendt, Juliaan De Vriendt en De Witte.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave aan het begin van elke jaargang.
259. “Ornamente aus der Blüthezeit Italienischer Renaissance (Intarsien)”, album met
litho’s met decoratie-elementen uit de Italiaanse Renaissance.
1873. 1 deel (25)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 147 A 20.
Inhoud: Tekeningen van Valentin Teirich.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave vooraan.
260. “Société Internationale des Aqua-Fortistes. Album d’eaux-fortes originales et
inédites”, album met etsen uitgegeven door de Société Internationale des Aqua-
36

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Fortistes.
1875. 1 deel (40)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 147 A 5.
Toelichting: De Gravin van Vlaanderen was ere-voorzitster van de Société Internationale des
Aqua-Fortistes.
Inhoud: Werken van de Gravin van Vlaanderen, Beauverie, Bracquemont, G. Coindre, Gilli, de
Gourcy, Ch. de Gravesande, J. Israëls, William Lesly, C. Meunier, De Mol, Montefiore, V.
Niederkorn, Puttaert, Roelofs, Félicien Rops, Saffrey, Savile Lumley, Th. T’Scharner, E. Smits, A.
Taiée, V. Vaillant, Verveer en Weissenbruch.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave.
261. “Société Internationale des Aqua-Fortistes. Cahier d’études eaux-fortes
originales et inédites”, album met etsen uitgegeven door de Société Internationale
des Aqua-Fortistes.
1875. 1 deel (62)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 147 A 6.
Toelichting: De Gravin van Vlaanderen was ere-voorzitster van de Société Internationale des
Aqua-Fortistes.
Inhoud: Werken van Baes, A. Belcour, Berthaut, Léon Boudot, G. Coindre, F. Daniel, Danse,
Desboutins, Dewitte, J. Gérard, L. Ghémar, J. Goethals, Ch. de Gravesande, Hamel, Hannon,
Hippert, Jacquelart, Willes Johnson, Lambrichs, Lenain, Marcette, Mars, C. Meunier, De Mol,
Montefiore, Numans, E. Ourry, P. Parmentier, E. Puttaert, Félicien Rops, Th. Scharner, E. Smits,
Taelemans, Taiée, Thamner, graaf d’Ursel, Vaillant en H. Vanderhecht. Met bijgevoegde brochure
met de statuten van de Société Internationale des Aquafortistes (1874) en nota over de Société
(1875).
Nadere toegang: Met inhoudsopgave.
262. “Eaux-fortes de Lepic. Comment je devins Graveur à l’Eau-Forte par le comte
Lepic. La Gravure à l’Eau-Forte essai historique par Raoul de Saint-Arroman”,
album met etsen van graaf Lepic en een historisch essay over de etskunst.
1876. 1 deel (81)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 148 A 1.
263. “Malerische Ansichten aus Nürnberg von L. Ritter. Mit text von Dr. Robert
Dohme”, album met etsen van L. Ritter met zichten van Neurenberg.
1876. 1 deel (25)
Verwerving: Aan de Gravin van Vlaanderen geschonken door haar broer, prins Leopold van
Hohenzollern, op 8 september 1876. Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken,
nr. 258 A 2.
264. “Cahier de 25 eaux-fortes d’après Frédéric Van de Kerkhove”, album met etsen
naar schilderijen van Frédéric Van de Kerkhove.
1877. 1 deel (25)
Verwerving: Met opdracht “A Son Altesse Royale Madame la Comtesse de Flandre” op het
voorplat en monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de bibliotheek
van het kasteel van Laken, nr. 227 B 9.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave vooraan.
Toelichting: Uitgegeven door Le Journal des Beaux-Arts.
265-266. “Radirungen herausgegeben von der Gesellschaft für Radirkunst zu Weimar”,
albums met etsen van Duitse kunstenaars.
1877-1883. 2 delen
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 147 A 9.
37

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Inhoud: Werken van U. Brendel, R. Danz, U. Frenzel, W. Friedrich, baron von Gleichen-
Ruszwurm, Otto Günther, Th. Hagen, E. Herger, G. Kofen, Willem Linnig, R. Lorenz, F. Mäcler,
C. Malchin, Karl Rettich, F. von Schennis, Hans Schmidt, O. Schulz, U. Struys, Konrad Uhrendts,
F. Urndt en E. Weichberger.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave vooraan elke jaargang.
265. 1877-1878, 1880. (43)
266. 1881-1883. (42)
267. “Vingt eaux-fortes de Jules Jacquemart”, album met etsen van de Franse schilder
Jules Jacquemart.
1881.
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 225 A 5.
Toelichting: Uitgegeven door de Gazette des Beaux-Arts uit Parijs.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave vooraan.
1 deel (20)
268. “Das alte Bern. Nach Zeichnungen und eigenen Aufnahmen gesammelt durch Ed.
von Rodt Architekt”, album met tekeningen van Ed. von Rodt met zichten van
Bern.
1885. 1 deel (24)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 147 A 13.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave vooraan.
269. “Die Wandgemaelde des Landgrafensaales auf der Wartburg von Moritz von
Schwind in Holzschnitt ausgeführt von August Gaber”, album met houtsneden van
de wandschilderingen in de Landgrafensaales van de Wartburg.
[tweede helft 19de eeuw]. 1 deel (8)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 147 A 18.
Inhoud: Houtsneden van Moritz von Schwind.
270. “Künstlerheim. Festgeschenk für Freunde der Kunst. 25 Originalzeichnungen in
Feder und Blei, Kreide und Kohle”, album met foto’s van aquarellen en
tekeningen.
[tweede helft 19de eeuw]. 1 deel (25)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 225 A 13.
Inhoud: Werken van Ferdinand Barth, Robert Beyschlag, Josef Brandt, Eduard Grützner, Gabriel
Hackl, Karl Haider, Fritz Aug. Kaulbach, Hermann Kaulbach, Josef Krieger, Eduard Kurzbauer,
Wilhelm Leibl, Alexander Liezenmayer, Heinrich Lossow, Adolf Menzel, Ludwig Passini, Carl
von Piloty, Otto Seitz, Benjamin Vautier, Josef Weiser, Josef Wopfner en Ernst Zimmermann.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave vooraan.
271. “Mont-Dore”, album met litho’s met zichten van Mont-Dore in de Auvergne.
[tweede helft 19de eeuw]. 1 deel (24)
Toelichting: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 299 A 17.
Inhoud: Tekeningen van Ch. Bour, gelithografeerd door Eug. Cicéri en Hubert Clerget.
272. Portefeuille met etsen, litho’s, gravures, prenten en foto’s van werken vervaardigd
door leden van Europese vorstenhuizen en door diverse kunstenaars.
1796-1887. 1 deel (65)
Inhoud: Met identificaties van de hand van de Gravin van Vlaanderen. Bevat werken van o.a.
prinses Charlotte van België, prinses Sophie van Saksen-Coburg, koning Leopold I, koningin
Victoria en prins-gemaal Albert van Groot-Brittannië, koning Ferdinand II van Portugal, A.
Hendschel, Jan Block, Théodore Chassériau, Ch. Chaplin, Ed. Lanteri, Jan Styka, H. Leys, Simone
Cantarini, Adrien Moreal, Félicien Rops, Dominique Ingres en Pietro Perugino.
38

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
273. “Zeichnungen von Sandro Botticelli zu Dante’s Goettlicher Komoedie nach den
originalen im Vatican. Supplement zu dem Codex im K. Kupferstichkabinet zu
Berlin”, portefeuille met facsimile uitgave van de tekeningen van Sandro
Botticelli bij de ‘Divina Comedia’ van Dante.
1887. 1 pak (94)
Inhoud: Onvolledige reeks. Bevat Inferno : Titelblatt, I, VIII-X, XII-XIII, XV-XXXIV ;
Purgatorio : I-XXXIII ; Paradiso : I-XXXII.
Toelichting: In bruinlederen portefeuille met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug.
Uitgegeven door Josef Strzygowski (Berlijn).
Nadere toegang: Met gedeeltelijke inhoudsopgave vooraan.
274. “Tours et Tourelles Historiques de la Belgique, d’après les Aquarelles de Mr Jean
Baes, Architecte, Sous-Directeur de l’Ecole des Arts décoratifs de Bruxelles,
Chevalier de l’Ordre de Léopold”, portefeuille met kleurenlitho’s van torens van
kerken, belforten en stadhuizen in België, naar aquarellen van Jean Baes.
1890. 1 pak (50)
Verwerving: Exemplaar nr. 2 (van 12), opgedragen aan de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: Zichten van Aalst, Antwerpen, Bergen, Blankenberge, Brugge, Brussel, Chimay, Diegem,
Diest, Dinant, Doornik, Edingen, Geel, Gent, Halle, Heist, Herentals, Hoogstraten, Ieper, Kortrijk,
Léau, Leuven, Lier, Luik, Mechelen, Namen, Oudenaarde, Sint-Truiden, Veurne, Visé, Walcourt
en Zottegem.
Toelichting: In lederen opbergdoos met koperbeslag. Litho’s van J.-E. Goossens, uitgegeven door
E. Lyon-Claesen (Brussel).
Nadere toegang: Met inhoudsopgave vooraan.
275-281. Portefeuilles met etsen uitgegeven naar aanleiding van de jaarlijkse wedstrijd van
de Société des Aquafortistes Belges.
1890, 1893-1894, 1908-1911. 7 omslagen
Toelichting: De Gravin van Vlaanderen was ere-voorzitster van de Société. Bewaard in paarse
portefeuilles.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave per jaar.
275. 1890. (15)
Inhoud: Werken van Baertsoen, C. Benoit, Ch. Bernier, F. Buyck, L. Danse, A. Demol, M. Destré-
Danse, J. Guiette, F. Hanno, E. Lucq, G. Monteney, C. Périn, H. Rul, G. Talaupe en L. Titz.
276. 1893. (13)
Inhoud: Werken van E. Cosyns, D. De Haene, W. Geets, J. Guiette, A. Heins, F. Maréchal, H.
Meunier, F. Proost, A. Rassenfosse, L. Titz, E. Wesmael en R. Wytsman.
277. 1894. (15)
Inhoud: Werken van R. Van Bastelaer, Cl. Benoit, Ch. Bernier, H. Buyck, M. Cantineau, O.
Coppens, A. Craco, P. Craps, M. Destrée-Danse, Alf. Duriau, E. Lueq, H. Meunier, Ad. De Mol,
G. Mouteney en A. Rassenfosse.
278. 1908. (15)
Inhoud: Werken van P. Abatucci, O. Coppens, A. Delstanche, P. Dom, A. Geudens, W. Harou, A.
Heins, R. de Heusch, A. Lemayeur, E. Thysebaert, L. Titz, W. Vaes, M. Van der Loo, E. Van Zele
en E. Wesmael.
279. 1909. (15)
Inhoud: Werken van O. Coppens, A. Delstanche, Cl. De Porre, R. Erenst, Franchomme, L. Haeck,
W. Harou, A. Heins, A. Lemayeur, R. Lombaerts, M. Mercier, E. Philippe, R. Van Bastelaer, M.
Van der Loo en F. Van Loo.
280. 1910. (10)
Inhoud: Werken van J. Celos, A. De Goij, E. Philippe, H. Ramah, A. Rassenfosse, R. Schulz, L.
Titz, E. Thysebaert en M. Van der Loo.
281. 1911. (15)
Inhoud: Werken van Blariaux-Lebacq, H. Bodart, J. Celos, R. Dela Haye, A. Delstanche, P. Dom,
39

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
A. Geudens, M. Langaskens, F. Lantoine, G. Lemmers, E. Philippe, H. Ramah, M. Seghers, J.
Smits en A. Van Holsbeek.
282. “Umkirch”, portefeuille met olieverfschilderijen van gravin Louise d’Yve de
Bavay, voorstellende het kasteel van Umkirch en zichten van de omgeving.
[ca. 1900]. 1 pak (7)
Toelichting: De schilderijen bevinden zich in een passe-partout. In witte portefeuille met opschrift
“UMKIRCH” en monogram van de Gravin van Vlaanderen. Het kasteel van Umkirch was de
zomerresidentie van de ouders van de Gravin van Vlaanderen.
Inhoud: Met bijgevoegde brief van gravin Louise d’Yve de Bavay, Hofdame van de Gravin van
Vlaanderen, aan de Gravin, z.d.
283. “Neuf eaux-fortes de Théodore Verstraete publiées à l’occasion de l’Exposition de
ses oeuvres organisée à Anvers, au Cercle Royal Artistique par l’Art
Contemporain, juin-juillet 1906”, portefeuille met etsen van Théodore Verstraete.
1906. 1 omslag (9)
Verwerving: Exemplaar nr. 1 (op 50), ingetekend door de Gravin van Vlaanderen. Overgebracht
uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 145 A 9.
Toelichting: In bruinlederen portefeuille met opschrift “Theod. Verstraete” en koperbeslag.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave.
284. “Album de crestaturi in lemn infatisand 243 obiecte dupa originale taranesti
intocmit de Dimitrie Comsa professor la seminarul andreian”, album met litho’s
van houten voorwerpen die zijn ingekerfd met traditionele Roemeense motieven.
1909. 1 deel
Toelichting: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 147 A 2.
Taal: Roemeens.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave vooraan.
C. PUBLICATIES
1. BETREFFENDE KUNST
285. Association Belge de Photographie. Album de la deuxième Exposition d’Art
Photographique à Bruxelles 4-19 avril 1896, Brussel, 1896. 1 deel
Verwerving: Exemplaar (nr. 11) aangeboden aan de Gravin van Vlaanderen. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 227 B 8.
Inhoud: Met afbeeldingen van de tentoongestelde foto’s.
286. La Belgique artistique et littéraire. Aux victimes de la catastrophe de Sicile-
Calabre. 28 Décembre 1908, Brussel, 1909. 1 deel
Verwerving: Opgedragen aan de Gravin van Vlaanderen en met haar monogram op de rug.
287. Exposition générale des Beaux-Arts. Catalogue 1893, Brussel, 1893. 1 deel
288. Exposition générale des Beaux-Arts. Bruxelles 1907. Catalogue, Brussel, 1907.
1 deel
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 288 D 24 en 231 G 9.
289. Exposition Isidore Verheyden. Cercle artistique et littéraire. Bruxelles, 1907,
Brussel, 1907. 1 deel
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 283 A 29.
290. XXXe exposition triënnale de Gand. Salon de 1877. Notice sur les tableaux &
objets d’art exposés au Casino, Gent, 1877. 1 deel
40

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
291. Société des Aquafortistes Belges. Exercice 1905, Brussel, 1905. 1 deel
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de kaft.
Inhoud: Jaarverslag.
292. Société des Aquafortistes Belges, Brussel, 1906. 1 deel
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 288 D 22/23 en 231 G
7/8.
Toelichting: Twee exemplaren.
293. La Société des Beaux-Arts. Première exposition, Brussel, 1894. 1 deel
Inhoud: Met aantekeningen over de prijzen van schilderijen.
294. La Société des Beaux-Arts. Troisième exposition, Brussel, 1896. 1 deel
295. Société royale d’Encouragement des Beaux-Arts d’Anvers fondée en 1788.
Exposition triennale de 1891. Catalogue explicatif, Antwerpen, 1891. 1 deel
296. STÖCKL A., Illustrirter Katalog der Jubiläums-Kunst-Ausstellung Karlsbad
veranstaltet anlässlich des 25jährigen Kunsthändler-Jubiläums, Karlsbad, z.d.
1 deel
297. Ville de Gand. Exposition du Cercle des Beaux-Arts, Place du Marais 4,
Catalogue. Janvier-Février 1881, Gent, 1881. 1 deel
2. TOERISTISCHE REISGIDSEN
298. CHABORY L. en CHABORY-BERTRAND D., Guide du promeneur au Mont-
Dore et à la Bourboule. Guide du baigneur aux eaux du Mont-Doré, Clermont-
Ferrand, 1892. 1 deel
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 220 E 9.
299. Eastbourne, s.l., z.d. 1 deel
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 219 E 3.
300. GALESESCU A., Sinaia et les environs (Roumanie), Boekarest, 1903. 1 deel
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 294 E 34 en 221 F 34.
301. Kurstadt Marienbad. Illustrierter Führer, Marienbad, 1909. 1 deel
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 294 E 31.
302. ZINGELER H., Sigmaringen und Seine nächste Umgebung, Sigmaringen, 1877.
1 deel
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 221 F 24.
3. PUBLICATIES BETREFFENDE EUROPESE VORSTENHUIZEN
303. COPPÉE F., A l’Empereur Frédéric III, Parijs, 1888. 1 deel
Verwerving: Met opdracht “A Son Altesse Royale la Comtesse de Flandre avec les profonds
respects de François Coppée”.
304. DE BARREME H., Madame la grande-duchesse Stéphanie de Bade, Parijs, 1860.
1 deel
305. Die letsten Augenblicke Ihrer Kaiserlichen Hoheit der Frau Grossherzogin
Stephanie von Baden, Mannheim, 1860. 1 deel
306. Fürstin Josephine von Hohenzollern geb. Prinzessin von Baden. Geb. 21.
Oktober 1813. Gest. 19. Juni 1900, s.l., z.d. 1 deel
41

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
307. ZINGELER K.-T., Die Vermählung des Fürsten Philipp Christof Friedrich von
Hohenzollern-Hechingen mit der Markgräfin Maria Sidonia von Baden. Vortrag
gehalten in der XVII. General-Versammlung des Vereins für Geschichte und
Alterthumstunde am 15. Juli 1884, s.l., 1884. 1 deel
308. ZINGELER K.-T., Karl Anton von Hohenzollern und die Beziehungen des
Fürstlichen Hauses Hohenzollern zu dem Hause Zähringen-Baden. Festschrift zur
Goldenen Hochzeits-feier Ihrer Königlichen Hoheiten des Fürsten Karl Anton von
Hohenzollern und der Fürstin Josefine, geb. Prinzessin von Baden am 21.
October 1884, Sigmaringen, 1884. 1 deel
Toelichting: Exemplaar van prins Albert van België (?).
4. DEVOTIEBOEKEN
309. CRAMPON A., Nouveau Testament de Notre Seigneur Jésus-Christ traduit sur la
vulgate avec introductions, notes et sommaires, Doornik, 1884. 2 delen
Verwerving: Geschonken door de prinsessen Henriette en Joséphine en door prins Albert aan hun
moeder, 8 september 1891.
Toelichting: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op het voorplat. Bewaard in een
opberghoes.
310. DE BOECK J.-B., Histoire du Saint Sang de Miracle conservé à Bois-Seigneur-
Isaac depuis le V juin, de l’an MCCCCV, Nijvel, 1896. 1 deel
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de kaft en opdracht “A Son Altesse
royale, la Comtesse de Flandre, en mémoire de Sa visite à la chapelle de Bois Seigneur Isaac, le
Samedi avant la fête de la Pentecôte, 1895: l’abbé J.B. De Boeck, chapelain”.
311. Die Nachfolge Christi von Thomas a Kempis, Mainz-Leipzig, 1860. 1 deel
Verwerving: Aangeboden door kanunnik Fr. Bock aan prinses Marie van Hohenzollern-
Sigmaringen, ter herinnering aan haar huwelijk met de Graaf van Vlaanderen, Pasen 1867.
Toelichting: Op de band geborduurde boom en wapenschilden van de Graaf en Gravin van
Vlaanderen. Met aan de binnenkant van de band geborduurde neogotische voorstelling van Maria
met het kind Jezus. Bewaard in een donkerblauwe opbergdoos.
312. Gebetbüchlein für Verehrer Maria, enthaltend: die nothwendigsten Gebete eines
katholischen Christen, Gotha, 1857. 1 deel
Verwerving: Met binnenin opschrift “Von der lieben Marie Düsseldorf 1859 Marie v.
Hohenzollern” en monogram van de Gravin van Vlaanderen.
Toelichting: Bewaard in een opberghoes.
313. GEMMINGER L., Armen Seelen-Vergissmeinnicht. Ein Gebet- und
Betrachtungsbuch zum Troste der armen Seelen, Regensburg, 1893. 1 deel
Verwerving: Geschonken door koningin Carola van Saksen aan de Gravin van Vlaanderen.
314. Ich weiss, dass mein Erlöser lebt! Glaubensworte für Tage der Prüfung
ausgewählt von I. K. H. der Grossherzogin Luise von Baden, Bielefeld, 1905.
1 deel
315. LACORDAIRE H.-D., Sainte Marie-Madeleine, Parijs, 1902.
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rugmarge.
Toelichting: Bewaard in een kartonnen opberghoes.
1 deel
316. LASAUSSE A., L’heureuse année ou l’année sanctifiée par la méditation des
sentences et des exemples des saints, Tours, 1859. 1 deel
Verwerving: Met binnenin monogram van de Gravin van Vlaanderen.
42

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
317. LEDOUX S.-M., La plus affligée des mères ou manuel de dévotion aux douleurs
de Marie contenant plus de cinq cents méditations ou considérations d’après les
saints docteurs et les écrivains ascétiques avec un grand nombre d’exercices de
piété et de prières, Parijs-Lyon, 1888. 1 deel
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de band.
318. Manuel de l’archiassociation des Dames de Charité de la Miséricorde, Brussel,
1893. 1 deel
Verwerving: Met vooraan opschrift “écrit par Madame Vloeberghs” van de hand van de Gravin
van Vlaanderen.
Toelichting: Bewaard in een rode opbergdoos.
319. Marquise de Mun – Réflexions – 1876-1877, Brugge, z.d. 1 deel
Verwerving: Geschonken door hertogin d’Ursel, geboren Antonine de Mun, aan de Gravin van
Vlaanderen, juni 1894.
320. Memento domine. Gedenkbuch für die lieben Verstorbenen ausgedacht und
zusammengestellt von Einigen um ihre Todten Trauernden, Wenen, z.d. 1 deel
Inhoud: Bevat aantekeningen van de Gravin van Vlaanderen over overleden familieleden en
kennissen tussen 1859 en 1905.
321. Officium pro defunctis cum missa et absolutione nec non exsequiarum ordine
juxta ritum monasticum, Solesme, 1892. 1 deel
Toelichting: Met vooraan opschrift “Hedingen 23 juni 1900” van de hand van de Gravin van
Vlaanderen.
322. L’Ordre des Dames de la Croix de l’Étoile, établi par Sa Majesté l’Impératrice
Eleonore douairière de Ferdinand III, Wenen, 1871. 1 deel
323. SCHÄFER B., Officium parvum Beatae Mariae Virginis. Das kleine Offizium der
seligsten Jungfrau Maria. I. Bändchen: Lateinischer und deutscher Text, Munster,
1889.
Toelichting: Bewaard in een zwarte opbergdoos.
1 deel
324. Soliloques de Saint Augustin, traduction nouvelle revue très exactement sur le
latin, Parijs, 1891. 1 deel
Verwerving: Geschonken door hertogin d’Ursel, geboren Antonine de Mun, aan de Gravin van
Vlaanderen, op 31 mei 1895.
325. TRICALET (NN), Année spirituelle, exercices de piété pour chaque jour de
l’année, extraits de S. François de Sales et de Fénelon. Janvier, février, mars,
avril, mai, juin, Rijsel-Parijs, z.d. 1 deel
Verwerving: Geschonken door hertogin d’Ursel, geboren Antonine de Mun, aan de Gravin van
Vlaanderen, februari 1895.
5. ANDERE PUBLICATIES
326. Bruxelles Exposition. Organe Officiel de l’Exposition Internationale de Bruxelles,
Brussel, 1897. 1 deel
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug.
327. DE ROYER DE DOUR H., La législation belge relative aux habitations
ouvrières et à l’institution des comités de patronage, Parijs, 1892. 1 deel
Verwerving: In roodlederen band met monogram van de Gravin van Vlaanderen.
328. DRUMAUX A., Fleurs d’Ardenne. Poésies, Brussel-Parijs, 1887. 1 deel
Verwerving: Met opdracht “A Son Altesse Royale Madame la Comtesse de Flandre. Hommage de
mon profond respect Arthur Drumaux. Hasselt, 17 mai 1887”.
43

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
329. GLADBACH E., Les constructions en bois de la Suisse relevées dans les divers
cantons et comparées aux constructions en bois de l’Allemagne, Parijs, 1870.
1 deel
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 224 A 4.
330. GRÖBBELS I.W., Der Reihengräberfund von Gammertingen auf höchsten Befehl
seiner Königlichen Hoheit des Fürsten von Hohenzollern, München, 1905. 1 deel
Verwerving: Met opdracht “die lieben Marie, Februar 1905 von ihren Bruder Leopold” van prins
Leopold van Hohenzollern aan zijn zus, de Gravin van Vlaanderen. Met monogram van de Gravin
van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 147 A
11.
Inhoud: Met foto’s en tekeningen van archeologische vondsten te Gammertingen.
331. HAILLOT C., L’armée Considérée comme Agent d’assimilation dans l’expansion
coloniale. Discours prononcé au Congrès International Colonial de Bruxelles le
18 août 1897 par le Capitaine Haillot, attaché militaire aux Légations de France,
en Belgique et dans les Pays-Bas, Brussel, 1897. 1 deel
Verwerving: Met opdracht “A Son Altesse Royale Madame la Comtesse de Flandre, hommage très
profondément respectueux du cap. Haillot”.
332. History of the Abbey and Palace of Holyrood, Edinburg, 1849. 1 deel
Verwerving: Met monogram van prinses Marie van Hohenzollern-Sigmaringen. Overgebracht uit
de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 294 E 19.
333. Ine hôtlaie di chansons avou des novais airs notés, Sint-Truiden, 1892. 1 deel
Verwerving: Met opdracht “Hommage de l’auteur à Son Altesse Madame la Comtesse de
Flandre”.
Inhoud: Liederen in het Waals.
334. JANE P., Le chant lyrique, Londen, 1874. 1 deel
Verwerving: Met opdracht “A Son Altesse Royale Madame la Comtesse de Flandre, hommage du
plus profond respect. Ad. Van Soust de Borkenfeldt”.
335. Kate Greenaway’s Malbuch für das kleine Volk, München, z.d. 1 deel
336. KERVYN DE LETTENHOVE H. en VAN ZUYLEN VAN NYEVELT A.,
Souvenir des fêtes inaugurales des ports de Bruges 1907 Exposition de la Toison
d’Or Cortège & Pas de l’Arbre d’Or, Brugge, 1908.
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug.
1 deel
337. MASOIN E., De l’opportunité d’interdire les séances publiques de magnétisme
animal. Rapport communiqué à l’Académie royale de médecine de Belgique dans
la séance du 25 février 1888, Brussel, 1888. 1 deel
Verwerving: Met opdracht “A Monseigneur le Comte de Flandre et à Madame la Comtesse,
hommage respectueux de l’Auteur E. Masoin”.
338. Memorandum van den wedstrijd voor het benuttigen der beschikbare gronden ten
gevolge de slechting der versterkte omheining van Antwerpen, Antwerpen, 1911.
1 deel
Verwerving: Met bijgevoegde brief van de ‘Studie-commissie tot inrichting der Antwerpsche
Agglomeratie’ aan de Gravin van Vlaanderen, 12 april 1912, en opschrift “A Son Altesse Royale la
Comtesse de Flandre” op de kaft. Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr.
251 E 15.
339. Parabeln von Dr. Friedrich Adolph Krummacher. Erstes Bändchen, Essen, 1820.
1 deel
44

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Verwerving: Exemplaar van prinses Joséphine van Baden en van haar dochter, prinses Marie van
Hohenzollern-Sigmaringen.
340. Protection de l’Enfance. Arrondissement de Verviers. Album d’Autographes et de
Dessins édité à l’occasion des Fêtes données à Spa au profit de l’Oeuvre du 3 au
6 août 1901 sous le haut patronage de Sa Majesté la Reine des Belges, Luik,
1901. 1 deel
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op het voorplat. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 122 A 18.
Inhoud: Met ingekleefde brief van Lucie Cerexhe, lid van de Comité de la Protection de
l’Enfance, aan de Gravin van Vlaanderen, 7 augustus 1901.
341. PÜB W., Leitsaden bei dem Unterrichte in der Geschichte des Preussischen
Staates, Koblenz, 1857. 1 deel
Verwerving: Opschrift “1859 Marie v. Hohenzollern” en monogram van dezelfde.
342. Shakespeare-Feier zu Düsseldorf im Saale der städtischen Tonhalle, Düsseldorf,
1864. 1 deel
343. SOVET D., Die physische Erziehung der Kinder von der Geburt bis zur Pubertät,
Leipzig, z.d. 1 deel
Verwerving: Met opdracht “A Son Altesse Royale Madame la Comtesse de Flandre. Temoignage
du profond respect et de l’entier dévouement de l’auteur Sovet, medecin du Domaine royal à
Beauraing”.
344. SYLVA C., Weihnachtskerichen von Pallanza, Pallanza, 1891. 1 deel
345. VESPUCCI A., Ricordi, Torino, 1885. 1 deel
Verwerving: Met opdracht “À S.A.R. la Comtesse de Flandre humble hommage de l’auteur”.
346. Ville de Bruxelles. Comité de Patronage des habitations ouvrières et des
institutions de prévoyance (institué par la loi du 9 Août 1889). Distribution
solennelle des prix d’ordre & de propreté en la Salle des Milices de l’Hôtel-de-
Ville de Bruxelles le Lundi 26 Décembre 1898, Brussel, 1899. 1 deel
Toelichting: Ingebonden in blauwlederen band met verguld opschrift “Hommage à Son Altesse
Royale Madame la Princesse Marie Comtesse de Flandre”.
347. VON ENDE J., Rosen und Dornen. Lebenserinnerungen in Liedern, Düsseldorf,
1909. 1 deel
D. FOTOALBUMS
1. PORTRETFOTO’S
348. Album met portretfoto’s van familieleden en kennissen, voornamelijk in Berlijn.
[1860-1861]. 1 deel (54)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 232 B 2.
Nadere toegang: Zie bijlage B (p. 73-74).
349. Album met portretfoto’s van personen uit de muziek- en theaterwereld.
[1860-1868]. 1 deel (42)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 231 B 22.
Inhoud: Met aanduidingen van plaatsen en data (chronologisch geordend), vermoedelijk waarop de
Gravin de betrokken personen heeft zien optreden.
Nadere toegang: Zie bijlage B (p. 74-75).
350. Album met portretfoto’s van familieleden en kennissen.
[ca. 1863-1867]. 1 deel (94)
45

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Verwerving: Houten platten met wapenschild van de Graaf en Gravin van Vlaanderen op de
voorzijde en monogram van de Gravin van Vlaanderen op de achterzijde. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 228 B 3.
Nadere toegang: Zie bijlage B (p. 75-76).
351. Uitvouwbaar album met portretfoto’s van familieleden.
[ca. 1865].
Nadere toegang: Zie bijlage B (p. 76).
1 deel (8)
352. Album met portretfoto’s van familieleden en kennissen.
[ca. 1865-1870]. 1 deel (111)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 227 B 14.
Nadere toegang: Zie bijlage B (p. 76-78).
353. Album met portretfoto’s van leden van de koninklijke familie van Groot-
Brittannië en personaliteiten.
[ca. 1867-1868]. 1 deel (23)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 231 B 20.
Nadere toegang: Zie bijlage B (p. 78).
354. Album met portretfoto’s van leden van Europese vorstenhuizen.
[ca. 1868-1876].
Nadere toegang: Zie bijlage B (p. 78-79).
1 deel (34)
355. Album met portretfoto’s van familieleden en kennissen.
[1868-1879].
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 232 B 1.
Nadere toegang: Zie bijlage B (p. 79-80).
1 deel (75)
356. Album met portretfoto’s van familieleden en kennissen.
[1870-1875]. 1 deel (43)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 231 F 16.
Nadere toegang: Zie bijlage B (p. 80-81).
357. Album met portretfoto’s van familieleden en kennissen.
[ca. 1875]. 1 deel (31)
Nadere toegang: Zie bijlage B (p. 81-82).
2. PRIVÉ FAMILIEFOTO’S
358. Album met familiale foto’s en herinneringen.
1856-1902. 1 deel (80)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 283 D 13.
Inhoud: Bevat ook enkele tekeningen. We zien o.a. prins Karl-Anton en prinses Joséphine van
Hohenzollern-Sigmaringen met hun kinderen Marie, Leopold, Karel, Anton en Frederik, Marie
von Csubuck, Anna Picard, hertog Frederik I van Anhalt en prinses Antoinette van Saksen-
Altenburg, Mary en Carlo Douglas-Hamilton, koningin Elisabeth van Roemenië (Carmen Sylva),
prinses Antoinette van Portugal, de Graaf van Vlaanderen, en zichten van Schotland, kasteel
Weinburg, Wildbad, kasteel van de Amerois, Imnau, Potsdam, Bonn (?), Davos en Schierke.
359. “Reiseerinnerungen”, album met vakantiefoto’s.
[ca. 1898-1900]. 1 deel (174)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 147 A 1.
Inhoud: We herkennen o.a. de Graaf en de Gravin van Vlaanderen, prins Karl van Hohenzollern en
zijn echtgenote, prinses Joséphine van België, zijn kinderen Stéphanie, Marie-Antoinette en Albert
van Hohenzollern, en zijn vader, prins Leopold van Hohenzollern, koning Albert I en koningin
Carola van Saksen, prinses Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen, geboren prinses Joséphine
van Baden, prinses Henriette van België en haar echtgenoot, prins Emmanuel van Orléans, Hertog
46

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
van Vendôme, prins Albert van België en prins Elisabeth van België, geboren hertogin in Beieren.
We zien o.a. de kastelen van Sigmaringen en de Amerois, Bouillon, het Koningsplein te Brussel,
Umkirch en villa Haslihorn in Zwitserland.
360. Album met foto’s van en betreffende koningin Carola van Saksen.
[na 1902]. 1 deel (24)
Inhoud: We zien o.a. interieurs van Villa Strehlen en Sibyllenort, en herkennen o.a. de Gravin van
Vlaanderen en koning Albert I van Saksen.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave achteraan.
3. TOPOGRAFISCHE FOTO’S
361-364. Albums met litho’s, gravures, schetsen, aquarellen en foto’s van Duitsland,
Oostenrijk, Tsjechoslowakije en Zwitserland.
1851-1868. 4 delen
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 145 A 3-6.
361. I. 1851-1861. (96)
Inhoud: Litho’s van A. Seifert, J.U. Locher, J.T. Wood, A. Rottmann, Joh. Poppel, G.M. Kurz,
aquarel van A. Krüger. We zien o.a. Neisse, Dresden, Carlsbad, Liebenstein, Seeberg, Mainz,
Weinburg, Freiburg, Rorschach, Wallensee, Londen, Zürich, Berlijn, Ems, Düsseldorf, Reutlingen,
Liechtenstein, Beuron, Ulm, Oberwesel, Heiden, kastelen van Sigmaringen en Bruchsal.
362. II. 1864-1868. (83)
Inhoud: Foto’s van o.a. G. Völkerling en G.Th. Hase. We zien o.a. Altenburg, Dresden, Dessau,
Wörlitz, Kühnau, Bad Griesbach, Sankt Gallen, Rammersdorf, Benrath, Sigmaringen, Inzigkofen,
Constanz, Rheineck, Zerbst, Berlijn, Chillon, Evian, Sankt Moritz, Montreux, Stuttgard, Davos,
Prätigän, Düsseldorf, Beuron, Pillnitz, Meissen, Bastei en de kastelen van Sigmaringen en
Moritzburg.
363. III. Ca. 1868. (63)
Inhoud: We zien o.a. de Kaiservilla te Bad Ischl, Boedapest, Sankt Wolfgang, Salzburg, Kufstein,
Wenen, Praag en Zirl. We zien o.a. groepsfoto bij een gletsjer te Morteratsch (Zwitserland), met de
Graaf en Gravin van Vlaanderen, de hertog van Saksen-Altenburg, de hertog en hertogin van
Anhalt, gravin A. Agnado geboren Freystedt, luitenant-kolonel T.A. Burnell, en barones van den
Bossche d’Heylissem geboren gravin d’Oultremont, augustus 1868.
Verwant materiaal: De (ooit ingekaderde) groepsfoto bij een gletsjer komt ook voor in AKP,
Algemene fotocollectie, nr. 6373.
364. IV. Z.d. (149)
Inhoud: Foto’s van o.a. H. Emden, G. Böttger en B. Johannes. We zien o.a. Wenen, Frankfurt,
Mainz, Baden Baden, Wiesbaden, Nurenberg, Bamberg, München, Dresden, Meissen,
Coburgpaleis in Wenen, kastelen van Schönbrunn, Sybillenort, en berglandschappen in
Zwitserland.
365. Album met foto’s van zichten van o.a. Duitsland, Frankrijk, Zweden en
Zwitserland.
[ca. 1865?]. 1 deel (40)
Inhoud: Bevat ook foto’s van litho’s. We zien o.a. Pfäfers, de kathedraal van Straatsburg, en de
kastelen van Bernburg en Drottningholm.
366-367. “Ansichten aus Anhalt”, albums met foto’s van zichten uit Saksen-Anhalt.
1865-1866. 2 delen
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug.
Inhoud: Foto’s van G. Völkerling. We zien o.a. Wörlitz, Ballenstedt, kasteel Bernburg, en niet
geïdentificeerde landschappen met voornamelijk bomen.
366. Deel I. (46)
367. Deel II. (49)
47

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
368. “Monuments d’Arles photographiés par D. Roman”, album met foto’s van Arles.
[1862?]. 1 deel (12)
Verwerving: Met opschrift “von Antoinette bekommen ¾ 1862 M.H.” van de hand van prinses
Marie van Hohenzollern-Sigmaringen. Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken,
nr. 218 E 15.
369. “Vues de Belgique”, album met foto’s van zichten uit België.
[ca. 1870-1890?]. 1 deel (51)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 133 A 18.
Inhoud: Foto’s van o.a. E. Fierlants. We zien Brussel (Stadhuis, Grote Markt, Maison du Roi
(Broodhuis) met standbeeld van Egmont en Horn, Sint-Hubertusgalerij, Sint-Goedelekerk,
Justitiepaleis, Nationale Bank, Muntschouwburg, Noordstation, Kruidtuin, Congreskolom,
Parlement, Koninklijk Park, Koninklijk Paleis, Koningsplein, Regentschapsstraat, kerk van de
Zavel, Hôtel d’Arenberg (thans Egmontpaleis) ), het kasteel van Laken, Leuven (stadhuis en Sint-
Pieterskerk), Antwerpen (stadhuis, Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, Grote Markt en Koninklijk
Paleis), Oudenaarde (Stadhuis), Brugge (Stadhuis, Belfort, Heilig-Bloedbasiliek, de reien en het
Brugse Vrije), Doornik (Belfort, kathedraal), Ieper (Lakenhalle), en de kastelen van Heylissem en
Bois-Seigneur-Isaac. We zien ook beelden van Amsterdam.
370. “Abtei Beuron in Hohenzollern”, album met foto’s van de Benedictijnenabdij van
Beuron en omgeving.
[ca. 1880]. 1 deel (25)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug.
Inhoud: Foto’s van G. Wolf. We zien de abdij van Beuron, de St. Mauruskapel, kasteel
Werrenwag, en muurschilderingen met taferelen uit het leven van de heilige Benedictus van
Nursia en andere religieuse voorstellingen.
371. “Voyage en France hiver 1861-62”, album met litho’s en foto’s van een reis in
Frankrijk en Zwitserland.
1861-1862. 1 deel (49)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 146 A 20.
Inhoud: Met identificaties van de hand van prinses Marie van Hohenzollern-Sigmaringen. Bevat
ook een aquarel van haar met onderschrift “vue de ma fenetre Hyères”. We zien Bingen,
Straatsburg, Olten, Bern, Solothurn, Neuchatel, Genfer See, Nyon, Coppet, Genf, Lausanne, Lyon,
Tarascon, Avignon, Marseille, Toulon, Hyères en Parijs.
372. “Vues d’Italie”, album met foto’s van Italië.
[ca. 1880?]. 1 deel (117)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 133 A 30.
Inhoud: We zien o.a. Genua, Pavia, Pisa, Firenze, Sienna, Perugia, Assisi, Parma, Bologna,
Ferrara, Monza, Milaan, Verona, Padova, Venetië en Trento. Bevat o.a. vijf ingekleurde foto’s van
Venetië met identificaties van de hand van de Graaf van Vlaanderen.
373. “Bilder aus der Heimath 1877 Krauchenwies Weinburg”, album met foto’s van
Krauchenwies en Weinburg.
1877. 1 deel (41)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 133 A 16.
Inhoud: Foto’s van A. Mencke. We zien o.a. kasteel Sigmaringen (?) en herkennen o.a. prins Karl-
Anton van Hohenzollern-Sigmaringen en zijn echtgenote, prinses Joséphine van Baden.
374. Album met foto’s en prentkaarten van het Laggo Magiore en van het Comomeer.
[1907-1908]. 1 deel (60)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 228 C 15.
Inhoud: We zien o.a. Pallanza, Castagnola, Lugano en San Vincenzo.
48

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
375. “Scavi di Civita Lavigna e Nemi”, album met foto’s van de archeologische
opgravingen en vondsten te Civita Lavinia (thans Lavunio) en bij het Nemimeer
(Italië).
1885. 1 deel (20)
Verwerving: Monogram van de Graaf van Vlaanderen op de rug. Met ingekleefde brief van J.
Savile Lumley aan de Gravin van Vlaanderen, 30 december 1885. Overgebracht uit de bibliotheek
van het kasteel van Laken, nr. 146 A 2.
376. “Oeuvre des Flamands à Paris. Mission Belge”, album met foto’s van het
liefdadigheidswerk dat de Vlaamse arbeiders in Parijs en Frankrijk bijstaat.
1909. 1 deel (9)
Verwerving: Met opdracht aan de Gravin van Vlaanderen, 5 juni 1909. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 231 F 17.
Toelichting: Ere-voorzitster was de Hertogin van Vendôme, geboren prinses Henriette van België.
377. “România Album L.S.Domnitorulu Romanilor Carol I. Episcopie de Curtea de
Argis”, album met foto’s van Roemenië.
1866. 1 deel (62)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 133 A 19.
Inhoud: Foto’s van Charles P. Szathmari. We zien o.a. Bucesti, Cozia, Pasere, Cotroceni, Bistritza,
Prahova, Stavropoleos, Horezu, Radu-Voda, Hanu-Manuc, Piata, Sinaia en Curtea de Argis. We
zien o.a. kloosterlingen, zigeuners, landbouwers en orthodoxe clerici.
378. “Bilder aus der Heimath 1877 Schloss Sigmaringen”, album met foto’s van het
kasteel van Sigmaringen.
1877. 1 deel (58)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 133 A 17.
Inhoud: Foto’s van A. Mencke en F. Kugler. We zien het kasteel en het omliggende landschap,
alsook interieurs.
379. Album met foto’s van het kasteel van Sigmaringen en van leden van de familie
van Hohenzollern, o.a. bij een hulde aan het standbeeld van prins Karl-Anton van
Hohenzollern-Sigmaringen.
[ca. 1910]. 1 deel (26)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 145 A 12.
Inhoud: Foto’s van Selle & Kuntze (Potsdam). We herkennen o.a. prins Karl van Hohenzollern,
zijn echtgenote prinses Joséphine van België en hun zoon prins Albert van Hohenzollern, koning
Ferdinand I van Roemenië en zijn echtgenote, geboren prinses Marie van Saksen-Coburg, en prins
Willem van Hohenzollern.
380. “Voyage en Espagne 31 mars – 5 mai 1882”, album met foto’s van een reis in
Spanje en Marokko.
1882. 1 deel (102)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 153 A 18.
Inhoud: Foto’s van J. Laurent. We zien Barcelona, Valencia, Sevilla, Cadix, Malaga, Granada,
Cordoba, Toledo, Madrid, het Escoriaal, Tanger en Gibraltar, schilderij van Alfred Dehodenco en
plaatselijke bevolking.
381. “Souvenir de Strasbourg”, album met foto’s van Straatsburg.
[ca. 1865]. 1 deel (18)
Inhoud: Bevat ook foto’s van litho’s.
49

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
382. “Ricordo di Venezia Fotografie di Carlo Naya”, album met ingekleurde foto’s van
Venetië.
[ca. 1865]. 1 deel (12)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 114 A 8.
4. KUNST
383. “Andenken an die Heimath”, album met foto’s van schilderijen met bijbelse
taferelen van de 15de-eeuwse schilders Hans Schülein, Bartholomäus Zeitblom en
Martin Schaffner.
1867. 1 deel (21)
Verwerving: Aangeboden aan de Gravin van Vlaanderen naar aanleiding van haar huwelijk, 10
april 1867. Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 147 A 25.
384. “Museum Sigmaringen”, album met foto’s van muurschilderingen met
voorstellingen van Noord-Europese Renaissanceschilders.
[ca. 1870]. 1 deel (22)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 228 B 13.
Inhoud: Foto’s van E. Bilharz.
385. Album met foto’s van schilderijen, aquarellen en etsen.
[ca. 1880]. 1 deel (49)
Inhoud: Werken van o.a. A. Achenbach, Camphausen, von Everdingen, Flamm, J. Haubag,
Lessing, E. Leutze, Mintrop, H. Mücke, H. Salentin, G. Schubert, A. Seel, J.U. Schirmer en B.
Venitier.
386. “Friedrich Preller’s Odyssee-Landschaften Nach den Original-Cartons
photographirt von Joseph Albert”, album met foto’s van de prenten die Friedrich
Preller maakte over de Odyssee van Homerus.
[ca. 1880?]. 1 deel (16)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen. Overgebracht uit de bibliotheek van
het kasteel van Laken, nr. 148 A 3.
387. “Modele de cusaturi Pentru Costume Nationale Romane”, album met foto’s en
prenten van patronen van traditioneel Roemeens textiel en van vrouwen in
traditionele klederdracht.
1894. 1 deel (44)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 228 B 5.
Inhoud: Foto’s van Jôn Niculescu. Bevat o.a. een portret van koningin Elisabeth van Roemenië
(Carmen Sylva) in traditionele klederdracht.
Taal: Roemeens.
388. “Die Festfeier des 50jährigen Jubilaüms der Düsseldorfer Akademie in der
Künstler-Gesellschaft “Malkasten” am 24. Juni 1869, nach dem Leben
aufgenommen von Gebrüder G. & A. Overbeck”, album met foto’s van de
figuranten die deelnamen aan de festiviteiten voor de 50ste verjaardag van de
kunstvereniging Malkasten uit Düsseldorf.
1869. 1 deel (46)
Verwerving: Met monogram van de Gravin van Vlaanderen op de rug. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 228 B 8.
Nadere toegang: Met inhoudsopgave vooraan.
50

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
5. PRENTKAARTEN
389. Album met prentkaarten van Belgische kastelen, de meesten met de handtekening
van de eigenaar.
[ca. 1900]. 1 deel (320)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 227 B 11.
Nadere toegang: Zie bijlage C (p. 83-88).
390. Album met prentkaarten van het kasteel van de Amerois en de omgeving van
Bouillon.
[ca. 1900]. 1 deel (136)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 144 A 1. Nr. 71
ontbreekt.
Inhoud: We zien Alle, Auby, Charleville, Chiny, Cugnon, Curfoz, Dohan, Florenville, Frahan,
Herbeumont, Mézières, Mortehan, Neufchâteau, Noirfontaine, Orval, Poupehan, Rossignol, Saint-
Hubert, de Semois, Sensenruth en Vresse.
391. “De çi – de là à Bruxelles et en Brabant”, album met prentkaarten van tekeningen
van genretaferelen door Amédée Lynen.
[ca. 1900]. 2 delen (200)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 287 B.
Inhoud: Twee exemplaren. In één exemplaar ontbreekt prentkaart nr. 58.
392. “Fürstenkunst im Dienste der Wohltätigkeit”, album met prentkaarten van
schilderijen, aquarellen en tekeningen vervaardigd door leden van Europese
vorstenhuizen en op initiatief van koningin Carola van Saksen verkocht ten
voordele van de strijd tegen longkanker.
[ca. 1907]. 1 deel (64)
Verwerving: Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 224 C 6.
Inhoud: Bevat ook foto’s van koningin Carola van Saksen, hertogin Mathilde van Saksen, keizer
Willem II van Duitsland, prinses Leopold van Hohenzollern, geboren prinses Antoinette van
Portugal, prinses Albert von Thurn und Taxis, geboren aartshertogin Margaretha van Oostenrijk,
aartshertogin Maria-Josepha van Oostenrijk, keizerin Victoria van Duitsland, geboren prinses van
Groot-Brittannië, prinses Waldemar van Denemarken, geboren prinses Marie van Orléans, koning
Carlos I en koningin Amélie van Portugal, prinses Emmanuel van Orléans, geboren prinses
Henriette van België, de Gravin van Vlaanderen, prins Willem van Hohenzollern, prinses Feodora
van Sleeswijk-Holstein, prinses Georg-Victor van Waldeck Pyrmont, geboren prinses Louise van
Sleeswijk-Holstein, en prinses Frederik van Waldeck Pyrmont, geboren prinses Bathildis van
Schaumburg-Lippe.
III. ARCHIEF GEVORMD DOOR FAMILIELEDEN
A. PRINS KARL-ANTON VAN HOHENZOLLERN-SIGMARINGEN
393-395. Brieven ontvangen van zijn dochter, prinses Marie van Hohenzollern-
Sigmaringen, Gravin van Vlaanderen.
1850-1883. 3 delen (715)
Toelichting: Ingebonden in drie banden.
Inhoud: Bevat vanaf 1878 ook brieven van zijn kleinkinderen, de prinsen Boudewijn en Albert en
de prinsessen Henriette en Joséphine van België.
393. 1850-1867.
394. 1867-1874.
395. 1875-1883.
51

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
B. PRINSES KARL-ANTON VAN HOHENZOLLERN-SIGMARINGEN,
GEBOREN PRINSES JOSÉPHINE VAN BADEN
396-400. Nouveau paroissien complet, divisé en quatre parties et en cinq volumes, Parijs,
1889. 5 delen
Verwerving: Exemplaar geschonken door de Gravin van Vlaanderen aan haar moeder, prinses
Joséphine van Baden, 27 mei 1890.
Inhoud: Bevat ook enkele losse devotieprentjes.
396. Première partie. Du 1 er dimanche de l’Avent jusqu’à la Septuagésime.
397. Deuxième partie. 1 er volume: de la Septuagésime jusqu’au dimanche des
Rameaux.
398. Deuxième partie. II e volume: Quinzaine de Paques.
399. Troisième partie. Du Iie dimanche après Paques jusqu’au X e dimanche après la
Pentecôte.
400. Quatrième partie. Du X e dimanche après la Pentecôte jusqu’au I er dimanche de
l’Avent.
C. PRINS BOUDEWIJN VAN BELGIË
401-402. Briefwisseling tussen prins Boudewijn en zijn zus, prinses Joséphine.
1885-1890. 2 omslagen
401.
Toelichting: Bewaard in een doos met het wapenschild en de initialen van prins Boudewijn.
Boudewijn aan Joséphine. (46)
Inhoud: Met bijgevoegd kattebelletje van de hand van de Gravin van Vlaanderen “Lettres de notre
bien aimé Baudouin à Joséphine”.
402. Joséphine aan Boudewijn.
Inhoud: Met bijgevoegd kattebelletje van de hand van de Gravin van Vlaanderen “Lettres de
Joséphine à Baudouin”.
(25)
403. Visitekaartjes van prins Boudewijn en voorgedrukte kaarten waarbij de
vleugeladjudant van de prins mensen uitnodigt.
[ca. 1890]. 1 omslag
404.
Toelichting: De visitekaarten zijn bewaard in een omslag met opschrift “Cartes de visite de
Baudouin” van de hand van de Gravin van Vlaanderen.
Flowers of devotion. Compiled from approved sources, Londen, 1882. 1 deel
Verwerving: Met opdracht van Maria Mc Shane aan prins Boudewijn naar aanleiding van de
voorbereiding op zijn plechtige communie, 1 juni 1882.
405. FOUQUES DUPARC C., Vie chrétienne de l’enfance. Lectures quotidiennes,
Parijs, 1878. 1 deel
Verwerving: Met opdracht van de Gravin van Vlaanderen “Pour mon cher Baudouin en souvenir
de sa première confession 30 avril 1878”.
406. Paroissien Romain d’après les imprimés français du XVme Siècle, Parijs, 1858.
1 deel
Verwerving: Met monogram van prins Boudewijn op de kaft.
Inhoud: Met opdracht en handtekeningen van personeelsleden van het Huis van de Graaf en
Gravin van Vlaanderen, naar aanleiding van de plechtige communie van prins Boudewijn, 1 juni
1882. Bewaard in een opbergdoos met bijgevoegde omslag met initialen ‘ET’ en tekst over het
Lam Gods (Agnus Dei).
407. Paroissien romain contenant les offices de tous les dimanches et des principales
fêtes de l’année en Latin et en Français, Tours, 1879. 1 deel
Verwerving: Met opdracht van de Gravin van Vlaanderen “Pour mon cher Baudouin 4 septembre
1881”.
52

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
D. KONINGIN CAROLA VAN SAKSEN
1. ARCHIEF BETREFFENDE HAAR GROOTMOEDER, GROOTHERTOGIN
STÉPHANIE VAN BADEN, GEBOREN DE BEAUHARNAIS
408. Verzameling archiefbescheiden betreffende Stéphanie de Beauharnais, echtgenote
van groothertog Karel van Baden.
1794-1854. 1 omslag
Verwerving: In omslag met opschrift “Grafin v. Flandern” van de hand van koningin Carola van
Saksen.
Inhoud: Bevat o.a. stukken over haar geboorte, haar adoptie door keizer Napoleon, haar huwelijk
en dotatie, de afstand van grondgebied van de koning van Württemberg aan de groothertog van
Baden, de schenking van wandtapijten door keizer Napoleon aan de groothertog van Baden, een
inventaris van meubels van de groothertogin van Baden, en de nalatenschap van graaf de Lezay-
Marnésia (grootvader van Stéphanie). Stuk nr. 6 bevat een autografe handtekening van keizer
Napoleon I.
409. Akte waarbij Karel-Frederik, markgraaf van Baden, instemt met het
huwelijkscontract tussen zijn kleinzoon, prins Karel van Baden, en Stéphanie de
Beauharnais, 22 februari 1806.
1806. 1 stuk
Toelichting: Met uithangend zegel in vergulde opbergdoos. Bewaard in een doos met monogram
van de Graaf van Vlaanderen op de rug.
410. Album met tekeningen en aquarellen gevormd door groothertogin Stéphanie van
Baden, geboren de Beauharnais.
[ca. 1810-1830]. 1 deel (58)
Toelichting: Roodlederen band met slot en sleutel. Op de band prijkt de letter S met kroon
bovenop.
Inhoud: Werken van o.a. Eugène Isabey, C. Kuntz, C. Frommel, Louisa Cockburn, Ciceri, Franz-
Xaver Nachtmann (?), Daffinoer, Girgenti, Schelfhaut, Rumeau, Bouton en Spina. Bevat ook
enkele ingekleefde kattebelletjes van de Gravin van Vlaanderen met biografische informatie over
sommige kunstenaars. We zien o.a. zichten van Nemen (?), Neckersteinach, Sorrent, het kerkhof
van Père Lachaise en het Parlement in Parijs, Heidelberg, meer van Bourget, tuin van de villa
Borghese in Rome, meer van Luzern, kasteel Umkirch, Baden, Berwick, Salzburg, bloemen,
schepen en een paardenren.
Vernietiging: Heel wat tekeningen werden verwijderd, zoals blijkt uit sporen van lijm. De tekening
achteraan van Rio de Janeiro ontbreekt.
411. Akte waarbij de stad Mannheim twee tuinen en een huis op de weg van
Schwezingen schenkt aan groothertogin Stéphanie van Baden, 30 juli 1811.
1811. 1 stuk
Verwerving: Schenking naar aanleiding van haar bevalling van een dochter (Louise).
Inhoud: Akte op perkament met uithangend zegel, met bijgevoegde vergulde sleutel, in donkerrode
opbergdoos met vergulde motieven van druiventrossen.
412. Album met tekeningen en aquarellen gevormd door groothertog Stéphanie van
Baden, geboren de Beauharnais.
[ca. 1820-1836]. 1 deel (36)
Verwerving: In band met op de kaft een aquarel achter glas, voorstellende het “Garten Haus” van
groothertogin Stéphanie van Baden door Raulino. Met binnenin etiket “Gräfin von Flandern”. Het
album is bewaard in een donkerpaarse doos met monogram van de Graaf van Vlaanderen.
Inhoud: Werken van o.a. prinses Amélie van Beieren (?), de prinsessen Joséphine en Marie van
Baden, Gasnier, Th. Groux, C. Vandeleur, Moritz Fettelbach, Agricola. We herkennen o.a. zichten
van Fontana, Jeruzalem, kasteel Umkirch, portretten van groothertog Karel van Baden, van de
53

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
hertog van Reichstadt (l’Aiglon) en van prinses Marie van Baden, bloemen en vlinders. Bevat ook
gedroogde bloemen.
413. Album met gedichten, uittreksels van literaire werken en gedroogde bloemen,
gevormd door groothertogin Stéphanie van Baden of door haar dochter, Louise
van Baden.
1824-1832. 1 deel
Toelichting: Binnenin is er een etiket “Gräfin von Flandern”. Het album wordt bewaard in een
opbergdoos met opschrift “Album de la reine Carola de Saxe” en het monogram van de Gravin
van Vlaanderen.
Inhoud: De teksten zijn in het Duits, Frans en Engels geschreven. Op het voorplat prijkt een
tekening achter glas van een niet geïdentificeerd gebouw.
414. Genealogische aantekeningen en persknipsel over Stéphanie de Beauharnais.
[19de eeuw]. 1 omslag
Inhoud: Betreft ook de familie Murat.
2. ARCHIEF BETREFFENDE HAAR OUDERS, PRINS GUSTAAF WASA EN PRINSES
LOUISE VAN BADEN
415. Album met gravures, prenten, tekeningen en aquarellen gevormd door prinses
Louise Wasa, geboren prinses van Baden (?).
[ca. 1828-1835]. 1 deel (183)
Toelichting: Bruine lederen band met slot en sleutel. Bevat binnenin het monogram van koningin
Carola van Saksen en het opschrift “Gräfin von Flandern”.
Inhoud: Met werken van o.a. G. Childs, Bellange, S. von Perger, C. Agricola, E. Swebaeh,
Desmadryl, F. Malick, Charles Heath, Carl Schutz, V. Adam, A. Deveria, Devereu. Bevat o.a.
zichten van Dover, Interlaken, Le Havre, de kastelen van Warwick en Windsor en portret van
Walter Scott.
416. Huwelijkscontract van prins Gustaaf Wasa van Zweden en prinses Louisa van
Baden, 1 november 1830.
1830. 1 stuk
Toelichting: In een band overtrokken met blauw fluweel, met in het achterplat drie met elkaar
verbonden uithangende zegels.
417. Album met tekeningen en aquarellen gevormd door prinses Louise Wasa, geboren
prinses van Baden.
1833 en z.d. 1 deel (50)
Toelichting: Donkerrood lederen band met slot. Bevat binnen stempel met monogram van
koningin Carola van Saksen en opschrift “Gräfin von Flandern”. Overgebracht uit de bibliotheek
van het kasteel van Laken, nr. 147 A 10.
Inhoud: Voorstellingen van bloemen, vogels, vrouw met baby, doopsel van prinses Carola Wasa
(?), slaapkamer van prinses Louise Wasa (?), paleis te Hietzing, Griekse en Albanese militairen,
vrouw in Oosterse klederdracht, een Chinees, landschap in Asië, en zichten van Crevola en
Lausanne, door o.a. Jos.-Aug. Satory, Fendi, Wigornd, Alb. Schindler en baron Dürckheim. De
tekeningen op p. 15, 17, 21, 30 en 37 ontbreken.
418. Album met litho’s, gravures, tekeningen en aquarellen gevormd door prinses
Louise Wasa, geboren prinses van Baden.
[ca. 1833-1850]. 1 deel (101)
Toelichting: In bruine lederen band, met kapot slot. Met binnenin de monogrammen van prinses
Louise Wasa en van haar dochter prinses Carola, en etiket “Gräfin Flandern”.
Inhoud: Werken van o.a. L. Schnell, C. Grünewald, C. Haldenwang, Fortier, C. Frommel, P.
Wagner, Morat, J. Velten, H. Bebi, Wigand en J.-C.-A. Richter. We zien o.a. zichten van kasteel
Umkirch, Mannheim, Heidelberg, Baden, Ebensteinburg, Gernsbach, Rothenfels, Forbach,
Eberstein, kasteel Windeck, klooster van Lichtenthal, Carlsruhe, Freiburg, Falkenstaig,
54

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Feldberger-See, Titi-See, Donaueschingen, Meran, kasteel Sigmaringen, Domeran, en interieurs
van een kasteel (?).
3. BRIEFWISSELING
419. Brieven ontvangen van haar grootmoeder, groothertogin Stéphanie van Baden.
1842-1859. 1 pak (241)
Toelichting: In portefeuille met opschriften “Lettres de bien Aimée + Grandmaman à moi” en
“Gräfin Flandern”.
420. Brieven ontvangen van haar tante, prinses Karl-Anton van Hohenzollern-
Sigmaringen, geboren prinses Joséphine van Baden.
[ca. 1850-1900]. 1 pak (216)
Toelichting: In omslag met opschrift “Anciennes lettres de Tante Joséphine”.
421. Brief ontvangen van haar nicht, prinses Marie van Hohenzollern-Sigmaringen.
[ca. 1860]. 1 stuk
422. Brieven ontvangen van Franz Nollz.
1881-1885. 1 omslag (6)
423. Brief ontvangen van koning Oscar II van Zweden en Noorwegen, om de geboorte
te melden van diens kleinzoon, prins Oscar-Fredrik.
1882. 1 stuk
Toelichting: De pasgeboren prins is de toekomstige koning Gustaaf VI-Adolf van Zweden. Aan de
brief is een onvolledige brief gekleefd van prins Oscar-Gustaaf-Adolf (latere koning Gustaaf V)
van Zweden, vader van de pasgeboren prins, aan koningin Carola van Saksen.
424. Brief ontvangen van Carl Hochschild, minister van Buitenlandse Zaken van
Zweden, betreffende de begrafenis van de laatste telgen van de Wasa dynastie in
de kerk van Riddarholmen te Stockholm.
1884. 1 stuk
425. Postkaarten ontvangen van haar nicht de Gravin van Vlaanderen.
1900 en z.d. 1 omslag (4)
Inhoud: Met afbeeldingen van residenties van de Graaf en Gravin van Vlaanderen, met name het
paleis aan de Regentschapsstraat te Brussel, het kasteel van de Amerois te Bouillon en villa
Haslihorn in Zwitserland.
4. DIVERSE ARCHIEFBESCHEIDEN
426. “Livre d’heures d’après les Manuscrits de la Bibliothèque Royale”, boek met
facsimile van verluchte bladzijden uit getijdenboeken bewaard in de Bibliothèque
Royale van Parijs. 1846. 1 deel
Verwerving: Exemplaar van prinses Carola Wasa, vermoedelijk geschonken naar aanleiding van
haar bekering tot het katholieke geloof, op 4 november 1852.
Toelichting: Groene fluwelen band met zilveren bloemmotieven. Bewaard in een roodlederen
opbergdoos met binnenin steekkaart met beschrijving van het boek en briefje met opschrift
“Gräfin Flandern” van de hand van koningin Carola van Saksen.
Literatuur: Rijkdom bedreigd, Brussel, 1990, p. 111.
427. Gelegenheidsdrukwerk naar aanleiding van het zilveren huwelijksjubileum van
koning Albert I en koningin Carola van Saksen.
1878. 1 stuk
428. Welkomstgroet van de gemeente Strehlen aan koningin Carola van Saksen bij
haar terugkeer uit het buitenland, op 17 mei 1882.
55

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
1882. 1 stuk
Toelichting: De koningin verbleef in het buitenland om gezondheidsredenen.
429. Stukken betreffende een verblijf van koning Albert I en koningin Carola van
Saksen in Zweden.
1888. 2 stukken
430. Schilderij op karton met zicht op een niet geïdentificeerd kasteel en een brug.
[19 de eeuw]. 1 stuk
Toelichting: Met op de keerzijde het monogram van koningin Carola van Saksen met opschrift
“Lit: Ed. N° 56” en etiket “M. v. F.” (Marie von Flandern).
5. ALBUMS MET HERINNERINGEN EN PORTRETFOTO’S
431. Album met prenten, tekeningen en gouaches van prinsen en prinsessen van de
families van Zweden (Wasa), Baden en Saksen, en van uniformen van het
Zweedse leger, gevormd door koningin Carola van Saksen.
[ca. 1804- 1839]. 1 deel (51)
Toelichting: Lederen band met genaaide bloemmotieven.
Inhoud: Werken van o.a. M. Jasev, E. Peter, Wigand, F.-J. Hill, Joh. Ender, C. Agricola, C. Fridon,
Fr. Hohbach en Wilhelm Hensel. We herkennen o.a. prinses Louise van Baden, prins Gustaaf
Wasa, prinses Carola Wasa, prins Carl van Zweden, prinses Amélie van Beieren (?), de prinsessen
Carolina (?), Sofie en Amélie van Baden, de prinsessen Sofie en Amélie van Zweden, de
prinsessen Margaretha, Sofia, Elisabeth en Sidonia van Saksen, koningin Amalia van Saksen.
Bevat ook gedroogde bloemen en een stukje stof van een uniform (?) van prins Gustaaf Wasa.
432. Album met jeugdherinneringen van koningin Carola van Saksen.
1840-1847. 1 deel (198)
Toelichting: Album in blauw geribd fluweel, met slot. Met etiket “Album 15” op de rugmarge en
etiket “Gräfin von Flandern” binnenin. Het album werd vermoedelijk aangelegd door haar
moeder, geboren prinses Louise van Baden.
Inhoud: Bevat brieven met o.a. nieuwjaarswensen van Carola aan haar ouders, tekeningen en
aquarellen van Carola, voorstellende kinderen, bloemen en fruit, zichten van Beuron, Eichhorn,
Mannheim, Moravetz en Umkirch, gedroogde bloemen, tekening van Osterwald voorstellende
groothertogin Stéphanie van Baden, foto’s van groothertogin Stéphanie van Baden en van een
hond, en vrome plaatjes.
433-435. Albums met diverse herinneringen van koningin Carola van Saksen.
1850-1894. 3 delen
Toelichting: Elk van de drie delen in lederen band met verguld opschrift “Erinnerungen” en slot, is
bewaard in een opbergdoos met zelfde opschrift en binnenin het opschrift “Gräfin von Flandern”.
Inhoud: Bevat brieven en telegrammen, foto’s, tekeningen, programma’s van officiële
plechtigheden, theatervoorstellingen (charades), concerten, avondfeesten, sportmanifestaties en
reizen, huldedichten, liederen, menu’s en tafelplannen, visitekaarten, wenskaarten, lijsten van
personen, diverse aantekeningen en gedroogde bloemen.
433. I. 1850- 1879. (96)
Inhoud: Met bijgevoegde omslag met opschrift “Clef des 3 albums de souvenirs de la Reine de
Saxe” en de kapotte sleutel binnenin. Bevat o.a. kaarten van Zwitserland en foto’s van prins
Gustaaf Wasa en van Dresden.
434. II. 1880-1887. (109)
Inhoud: Bevat o.a. een “Lettre d’Association” van de abdij van Lérins, een plattegrond van
Cannes, borduurwerk, communieprentje van prinses Joséphine van België, heiligenkalender,
stukken over het huwelijk van aartshertog Otto van Oostenrijk met prinses Maria-Jozefa van
Saksen, en foto’s van een hond en van een gedekte tafel.
435. III. 1888-1894. (101)
Inhoud: Bevat o.a. foto’s van het Gardameer, kasteel Gripsholm, niet geïdentificeerde kapel in
Zweden, kasteel Klamm en een hond, prent van het Grand Hôtel de Knokke, stukken over het
56

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
overlijden van de hertogin van Hamilton (geboren prinses Marie van Baden), plattegrond van een
paviljoen en brochure van pater Castelein “Éloge funèbre de S.A.R. le prince Baudouin”.
436. Album met wenskaarten gericht aan koningin Carola van Saksen.
1893-1903. 1 deel (347)
Toelichting: Lederen band met opschrift “Glükwünsche”. In donkergroene opbergdoos.
Inhoud: Bevat naast wenskaarten ook enkele kleine tekeningen en aquarellen en foto’s toegestuurd
n.a.v. o.a. verjaardagen, kerstmis, Nieuwjaar en Pasen door o.a. kroonprins Gustaaf en
kroonprinses Victoria van Zweden, prinses Marie-Thérèse van Thurn und Taxis, prinses Joséphine
van Baden, prinses Henriette van België, prinses Joséphine van België, de Gravin van Vlaanderen,
koning Carol I van Roemenië, prins Frederik van Hohenzollern-Sigmaringen, prins Leopold van
Hohenzollern-Sigmaringen. Met reeksen postkaarten met zichten van Graz en van de woning van
de Graaf van Vlaanderen aan de Regentschapsstraat te Brussel, en met honden.
437. Album met portretfoto’s.
[ca. 1876-1880]. 1 deel (92)
Toelichting: Met opschrift “Gräfin von Flandern” van de hand van koningin Carola van Saksen.
Nadere toegang: Zie bijlage B (p. 82-83).
6. ALBUMS MET LITHO’S EN GRAVURES
438. “Vues des Alpes et glaciers les plus remarquables de la Suisse”, album met
ingekleurde litho’s van zichten van de Alpen en gletsjers in Zwitserland.
[ca. 1800]. 1 deel (40)
Verwerving: Met monogram van koningin Carola van Saksen op de rugmarge.
Inhoud: Opgedragen door R. Hentzi aan koning Gustaaf III, koning Gustaaf IV Adolf en prinsregent
Karel van Zweden. Tekeningen van Rosenberg, Clement, C. Wolff en Fuesly, gegraveerd
door Descourtis en F. Janinet.
439. “Ansichten von Dessau und Woerlitz”, album met ingekleurde litho’s met zichten
van Dessau en Woerlitz.
[na 1801]. 1 deel (20)
Verwerving: Met monogram van koningin Carola van Saksen op de rug en binnenin opschrift
“Gräfin Flandern” van haar hand. Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr.
133 A 26.
Inhoud: Tekeningen van o.a. H. Wehle en Kuntz, gelithografeerd door C. Haldewang en
Schlotterbeck.
440. “Graimberg. Vues de Heidelberg”, album met gravures van Heidelberg.
[na 1816]. 1 deel (28)
Verwerving: Met monogram van koningin Carola van Saksen op de rug en monogram van haar
moeder, prinses Louise van Baden, binnenin. Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van
Laken, nr. 133 A 14.
Inhoud: Tekeningen van Charles de Graimberg (1812-1816), gegraveerd door C. Haldenvang. We
zien de kastelen van Heidelberg, Mittelburg en Hinterberg, de abdij van Neuburg, en Heiligenberg.
441. “Rheinansichten von Kunz”, album met gravures van landschappen langs de Rijn.
[na 1819]. 1 deel (38)
Verwerving: Met monogram van koningin Carola van Saksen op de rug en monogram van haar
moeder, prinses Louise van Baden, binnenin.
Inhoud: Tekeningen van o.a. J. Roux en Rudolph Kuntz, gegraveerd door L. Schnell. We zien o.a.
Worms, Leiningen, Wachenheim, Limburg, Haardt, Hartenburg, Eppstein, Neustadt, Bieberich,
Ellfeld, Rudesheim, Johannisberg, Bingen, Rolandseck, Nonnenwörth, Asmannshausen, Rheineck,
Rheinstein, Ehrenfels, St. Rochus, Falkenberg, Sonneck, Bacherach, Oberwesel, St. Goar,
Rheinfels, Liebestein, Sternberg, Braubach, Trier, Mühlheim, Keulen, Bonn en Layen.
442. “Ansichten von Heidelberg von Graimberg”, album met gravures met zichten van
Heidelberg.
57

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
[na 1820]. 1 deel (16)
Verwerving: Met monogram van koningin Carola van Saksen op de rug en monogram van haar
moeder, prinses Louise van Baden, binnenin. Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van
Laken, nr. 133 A 15.
Inhoud: Tekeningen van Ch. de Graimberg, gegraveerd door Ch. Haldenwang, Aubert en Fortier.
443. “Die Lebenden Bilder und Pantomimischen Darstellungen bei dem Festspiel:
Lalla Rukh aufgeführt auf dem Königlichen Schlosse in Berlin den 27sten Januar
1821, bei der Anwesenheit I.I.K.K.H.H. des Grossfürsten Nicolaus und der
Grossfürstin Alexandra Feodorowna”, album met gravures van taferelen uit een
pantomime.
1823. 1 deel (12)
Verwerving: Met monogram van koningin Carola van Saksen op de rug en opschrift “Gräfin
Marie v. Flandern”. Overgebracht uit de bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 133 A 22.
Inhoud: Tekeningen van W. Hensel, gegraveerd door F. Berger, F. Meyer en H. Moles.
444. Album met litho’s van zichten uit Beieren.
[19de eeuw]. 1 deel (12)
Toelichting: Exemplaar van koningin Carola van Saksen.
Inhoud: Tekeningen van G. Dillis, gelithografeerd door S. Warnberger. We zien o.a.
Wolfrathshausen, Miesbach, Seefeld, Tegernsee, Traunstein, Reichenhall, Chiemsee, Würmsee,
Starhemberg en de kastelen van Branenberg en Hohenaschau.
445. Album met ingekleurde litho’s met zichten van de omgeving van Wenen.
[19de eeuw]. 1 deel (93)
Verwerving: Met monogrammen van koningin Carola van Saksen en van haar moeder, prinses
Louise van Baden. Opschrift “Gräfin v. Fldrn” van de hand van Carola. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 264 B 14.
Inhoud: Tekeningen van T. Raubino, L. Mohn en Fide.
446. Album met litho’s van landbouwers in Zwitserland en Duitsland, en van militairen
in diverse Europese landen op het einde van de 18de eeuw.
[19de eeuw]. 1 deel (72)
Verwerving: Met opschrift “Gräfin Flandern” van de hand van koningin Carola van Saksen.
Inhoud: Litho’s van Ch. de Mechel, Ludwig Ebner en Steinler.
447. Album met gravures met genretaferelen.
[19de eeuw]. 1 deel (10)
Verwerving: Met monogram van koningin Carola van Saksen binnenin. Overgebracht uit de
bibliotheek van het kasteel van Laken, nr. 264 B 15.
Inhoud: Tekeningen van o.a. Sophie Reinhard.
7. PUBLICATIES
448. ALBACH J.S., Saintes harmonies. Prières pour les Chrétiens catholiques,
Wenen, z.d. 1 deel
Toelichting: Met binnenin monogram van koningin Carola van Saksen.
449. Année spirituelle, contenant une conduite et des exercices pour chaque jour de
l’année, propres à nourrir la piété d’une âme chrétienne; dédiée à la reine,
Clermont, 1813. 2 delen
Toelichting: Met monogrammen van prinses Louisa Wasa, geboren prinses van Baden, en van haar
dochter, koningin Carola van Saksen. Bevat enkele losse vrome plaatjes.
450. SWIFT D., Gulliver’s Travels into Remote Nations, Londen, 1840. 1 deel
Toelichting: Met binnenin monogram van koningin Carola van Saksen.
58

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
E. PRINSES ELISABETH VAN THURN UND TAXIS
451. Dagboek van prinses Elisabeth van Thurn und Taxis, echtgenote van infant
Miguel van Portugal, hertog van Braganza.
1877-1879. 1 deel
Toelichting: Prinses Elisabeth van Thurn und Taxis overleed kinderloos in 1879. Haar zus Louise
huwde datzelfde jaar met prins Frederik van Hohenzollern-Sigmaringen, broer van de Gravin van
Vlaanderen. Ook dit huwelijk bleef kinderloos, wat verklaart dat het dagboek eigendom kon
worden van de Gravin van Vlaanderen.
IV. BESCHEIDEN ZONDER MERKBAAR VERBAND
452. Héliane, autograaf scenario van een dramatische komedie in drie bedrijven, door
Béatrix d’Aulande.
[ca. 1909]. 1 pak
453. Le Singe, autograaf scenario van een tragi-komische komedie in drie bedrijven,
door Béatrix d’Aulande.
[na 1909]. 1 stuk
59

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
60

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
BIJLAGEN
A. NADERE TOEGANG TOT DE ETSEN, AQUARELLEN EN
OLIEVERFSCHILDERIJEN VAN DE GRAVIN VAN
VLAANDEREN
Nr. 200-203 : Albums met originele tekeningen en proefdrukken van etsen
De nummers links verwijzen naar de in potlood aangebrachte nummering. De identificatie
tussen aanhalingstekens is die die de Gravin van Vlaanderen heeft aangebracht vooraan deel I
en op de etsen zelf. Tussen haakjes wordt telkens verwezen naar losse exemplaren van
dezelfde afbeeldingen die bewaard worden in de nummers 204-206.
Nr. 200 : Deel I
1-4 “Nr 1 Motif à Davos (canton des Grisons Suisse) ma première eau forte”,
berghutten te Davos, 1867-1868 (Idem nr. 204 / 1)
5-6 “Nr 2 Fontaine à Thal (canton de St Gall, Suisse)”, woning in de bergen met
waterpomp (?) op het voorplan te Thal, 1868
7-8 “Nr 3 Entrée du cloitre d’Inzigkofen (Hohenzollern)”, ingang van het klooster van
Inzigkofen, deur met enkele treden ervoor, z.d. (Idem nr. 204 / 2)
9-10 “Nr 4 Cloitre d’Inzigkofen”, interieur van het klooster van Inzigkofen met
geknielde man biddend voor een altaar, 1869
11-12 “Nr 5 Château de Fulneck en Moravie”, kasteel van Fulneck, 1869 (Idem nr. 204 /
3)
13-15 “Nr 6 Château et ville de Werdenberg (canton de St Gall, Suisse)”, kasteel van
Werdenberg, op een heuvel met huizen eronder, 1870 (Idem nr. 204 / 4)
16-18 “Nr 8 Château dans l’eau d’après une aquarelle de C. Scheuren apartenant à la
Princesse de Hohenzollern”, kasteel aan een meer, 1872 (idem 21)
19-20 “Nr 7 Château de Glerolles (lac de Genève Suisse)”, kasteel van Glerolles, met
ophaalbrug, 1872
21 Idem 16-18
22-24 “Nr 9 Vieux pont à Lucerne Suisse”, houten brug in Luzern, 1872
61

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
25-27 “Nr 10 Château de Greifenstein (canton de St. Gall Suisse)”, kasteel van
Greifenstein, 1875
28-30 “Nr 13 Château d’Hohenems Vorarlberg Tyrol”, kasteel van Hohenems, 1874
(Idem nr. 204 / 5)
31-34 “Nr 11 Cour d’une maison à Baveno, Lac Majeur”, binnenkoer van een huis te
Baveno, 1874
35-39 “Nr 12 Corte del Remer Grand Canal à Venise”, binnenkoer met trap te Venetië,
1874
40 Het kasteel van Sigmaringen, z.d. (Idem nr. 204 / 6)
41-46 “Nr 14 Rue à Werdenberg Canton de St. Gall Suisse”, straat te Werdenberg, met
houten gevels, een man, een vrouw en drie schapen, 1875
47-48 “Nr 15 Motif d’un village en Hongrie”, zicht van een niet geïdentificeerd dorp in
Hongarije, met een man met stok op de voorgrond en een kruis op de achtergrond,
1875 (Idem nr. 204 / 7-8)
49-53 “Nr 17 Porte à Ilanz Canton des Grisons Suisse”, toegangspoort tot de stad Ilanz,
1876
54-57 “Nr 22 Vue de Sigmaringen (à l’envers)”, het kasteel van Sigmaringen, 1876 (Idem
nr. 204 / 9-13)
58-60 “Nr 16 Ruine d’Eppstein dans le Taunus”, toegangspoort te Eppstein, gezien vanop
een binnenkoer, z.d. (Idem nr. 204 / 14)
61 “Nr 19 Palais Madame à Turin”, paleis Madama te Turijn, 1876
62 “Nr 18 Maisons à Rheineck Canton de St. Gall Suisse”, huizen te Rheineck, 1877
63-66 “Nr 20 Motif pris à Uccle près de Bruxelles”, huisje in het bos te Ukkel, 1877
(Idem nr. 204 / 15-16)
67-70 “Nr 25 Motif à Lanterbrunnen, canton de Bern, Suisse”, twee huisjes met bergen op
de achtergrond te Lanterbrunnen, 1879
71-73 “Nr 21 Porte à Zug, Canton de Zug, Suisse”, poort te Zug, 1879 (Idem nr. 204 / 17-
26)
74 “Nr 23 Motif pris à Zizers”, ruïne van een kasteel (?) te Zizers, met huis ervoor, z.d.
(Idem nr. 204 / 27)
75-77 “Nr 24 Cour de l’hotel des deux tours à Vérone”, binnnenplein te Verona, 1879
(Idem nr. 204 / 28-31)
78-79 “Nr 26 Motif du lac des 4 cantons entre Brunnen et Fuelen”, meer in Zwitserland
met bootje en berglandschap op de achtergrond, z.d. (Idem nr. 204 / 32)
80-81 “Nr 27 rue à San Remo, Italie, d’après un dessin de la Pr. Hered. de
Hohenzollern”, straat te San Remo, z.d. (Idem nr. 204 / 33)
82-89 “Nr 28 Composition”, meer bij een bos, 1880 (Idem nr. 204 / 34-41)
62

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
90-93 “Nr 29 Etude (faite dans le vestibule aux Amerois)”, man met baard, zittend aan een
tafel en lezend in de vestibule van het kasteel van de Amerois, 1879 (Idem nr. 204 /
42).
Nr. 201 : Deel II
1-7 “Nr 30 Les ruines d’Orval d’après un dessin de Van der Hicht”, ruïnes van de abdij
van Orval, 1879 (Idem nr. 205 / 1-3)
8-12 “Nr 31 Escalier à Meran”, trap leidend naar een balkon met houten afdak te Meran,
1880 (Idem nr. 205 / 4-9)
13-16 “Nr 32 à la Tellesplatte Lac des 4 cantons, d’après mon tableau à l’huile”, vrouw
met mand op een weg, met links houten huisje en grote boom te Tellesplatte, 1880
17-22 “Nr 33 Vue sur Bouillon d’après mon tableau à l’huile”, zicht op het platteland
rond Bouillon, 1881 (Idem nr. 205 / 10-11)
23-28 “Nr 34 Vue prise à Feldkirch, Vorarlberg”, zicht van Feldkirch met houten huisjes
links en een beek rechts, 1881 (Idem nr. 205 / 12)
29-33 “Nr 35 Vue prise à Feldkirch, Vorarlberg”, zicht van Feldkirch met een brug links,
huisjes rechts en een kasteel op de achtergrond, 1881 (Idem nr. 205 / 13)
34-38 “Nr 36 Cloitre à San Gregorio à Venise”, binnenkoer van het klooster van San
Giorgio in Venetië, 1881
39-44 “Nr 37 Dans les ruines d’Orval Ardennes”, de ruïnes van de abdij van Orval, 1881
45-50 “Nr 38 Etude d’arbres Amerois”, studie van bomen in het bos van de Amerois,
1881 (Idem nr. 205 / 14)
51-53 “Nr 39 Pointe sèche (composition)”, landschap met onweer (?), 1881 (Idem nr. 205
/ 15-17)
54-55 “Nr 40 Portrait de Marie-Christine (archiduchesse)”, portret van aartshertogin
Marie-Christine, landvoogdes van de Oostenrijkse Nederlanden, 1881
56-58 “Nr 41 à Vérone, Piazza del Erbe au fond”, zicht op een steegje uitgevend op de
piazza del Erbe te Verona, 1881
59-63 “Nr 42 Château de Vieux-Ansembourg Luxembourg”, neerhof (?) van het kasteel
van Ansembourg, met een vrouw met een mand op de rug, 1883
64-67 “Nr 43 Motif de la foret noire”, landschap met huisje met strooien dak in het
Zwarte Woud, 1883
68-72 “Nr 44 Rue à Pérouse”, dalende straat in Perugia, 1883 (Idem nr. 205 / 18-20)
73 “Nr 45 Sur le canal du Nord Hollande”, kanaal in Nederland met zeilboot op de
voorgrond, molens in de verte, en veel wolken, 1884
74-75 “Nr 46 Sur le canal du Nord près de Zandam”, kanaal bij Zaandam met zeilboten
en een molen in het midden, 1884 (Idem nr. 205 / 21)
63

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
76-83 “Nr 47 Escalier dans le rocher château de Sigmaringen”, buitentrap in het kasteel
van Sigmaringen, 1884 (Idem nr. 205 / 22-33)
84-90 “Nr 51 Rue à Chioggia (Venise)”, steegje tussen twee huizen te Chioggia, 1884
91-92 “Nr 48 Entrée de la Passeynstrasse à Méran Tyrol”, huis met deel boven een steeg
te Meran, 1885
93-98 “Nr 49 En chemin pour Chioggia Venise”, de lagune van Venetië met twee schepen
en de stad Chioggia in de verte, 1886 (Idem nr. 205 / 34-35)
99-100 “Nr 50 Maderaner Thal près de St Gotthard”, berglandschap met sparren in het
Maderaner Thal, 1886
101-102 “Sur le quai à Lucerne”, huis met trap te Luzern, 1886 (Idem nr. 205 / 36)
103-106 “Nr 52 Entrée du Maderaner Thal”, berglandschap in het Maderaner Thal, met
grote rost op de voorgrond, 1886 (Idem nr. 205 / 37-41)
Nr. 202 : Deel III
1-5 “Nr 53 Près de Lugano”, steegje in de buurt van Lugano, 1887
6-12 “Nr 54 à l’Isola Pescatore Lac Majeur”, huizen met aangemeerde bootjes ervoor,
1887 (Idem nr. 206 / 1)
13-18 “Nr 55 en Norvège d’après une esquisse à l’huile de Portaels”, rotslandschap in
Noorwegen met zwaar bewolkte hemel, 1887 (Idem nr. 206 / 2-13)
19-24 “Nr 56 Etude de la mer à Blankenberghe”, de zee met enkele bootjes te
Blankenberge, 1887
25-28 “Nr 57 à l’Isola Pescatore Lac Majeur”, huis te Isola Pescatore met kerktoren die
er boven uitsteekt, 1888
29-33 “Nr 58 à Himmelreich forêt noire”, landschap te Himmelreich met een kleine kapel
half verscholen achter bomen, in het Zwarte Woud, 1888
34-41 “Nr 59 à Herbeumont Ardennes, d’après mon tableau à l’huile”, een vrouw met
een mand op de rug en een man begeven zich op een weg te Herbeumont naar een
huis omringd door bomen, 1889 (Idem nr. 206 / 14-25)
42-46 “Nr 60 à l’Isola Pescatore”, persoon met mand begeeft zich in een smal steegje te
Isola Pescatore, 1889 (Idem nr. 206 / 26-29)
47-49 “Nr 61 Etude chalets et montagnes”, berglandschap met chalets, 1890 (Idem nr.
206 / 30)
50-55 “Nr 62 Le marché au Mont-Dore Auvergne”, de markt van Mont-Dore met een
paard drinkend aan een waterbak, 1890 (Idem nr. 206 / 31-37)
56-62 “Nr 63 Vue du […] Rothstock d’Axenstein (lac des 4 cantons)”, berglandschap te
Rothstock Axenstein met huisje op de voorgrond, 1890 (Idem nr. 206 / 38-42)
63-69 “Fileuse”, vrouw aan het spinnen bovenaan een buitentrap, 1903 (Idem nr. 206 /
43-50)
64

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
70-72 “Nr 64 Impression brouillard dans la montagne au Mont-Dore (étude)”,
berglandschap te Mont-Dore met groep sparren in het midden, 1903 (Idem nr. 206 /
51-55)
73-80 Weg in een dorp met een schuine kruis, 1904
81-83 Landschap met kruis links vooraan, 1905
84 “La Maladurie à Bouillon”, huizen langs het water te Bouillon, 1906
85-91 “Isola Pescatore”, huis te Isola Pescatore waarvoor een boot is aangemeerd, 1909
(Idem nr. 206 / 56-65)
92-97 Berglandschap met een kerkhof en een groot kruis, 1909
Nr. 203 : Deel IV
1 Cfr. 201, nr. 76-83
2-3 Cfr. 201, nr. 91-92
4 Cfr. 201, nr. 99-100
5 Cfr. 201, nr. 93-98
6 Cfr. 201, nr. 101-102
7-8 Huisje met watermolen aan een meer, 1903
9-15 Cfr. 202, nr. 84
16-17 Cfr. 203, nr. 7-8
18 Cfr. 202, nr. 1-5
19 Cfr. 200, nr. 19-20
20 Niet geïdentificeerd kasteel aan een meer met drie zeilboten
Nr. 204-206 : Portefeuilles met proefdrukken van etsen opgenomen in de albums met
etsen (nr. 200-203)
Nr. 204 (Cfr. nr. 200, deel I)
1 Cfr. 200, nr. 1-4
2 Cfr. 200, nr. 7-8
3 Cfr. 200, nr. 11-12
4 Cfr. 200, nr. 13-15
5 Cfr. 200, nr. 28-30
6 Cfr. 200, nr. 40
65

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
7-8 Cfr. 200, nr. 47-48
9-13 Cfr. 200, nr. 54-57
14 Cfr. 200, nr. 58-60
15-16 Cfr. 200, nr. 63-66
17-26 Cfr. 200, nr. 71-73
27 Cfr. 200, nr. 74
28-31 Cfr. 200, nr. 75-77
32 Cfr. 200, nr. 78-79
33 Cfr. 200, nr. 80-81
34-41 Cfr. 200, nr. 82-89
42 Cfr. 200, nr. 90-93
Nr. 205 (Cfr. nr. 201, deel II)
1-3 Cfr. 201, nr. 1-7
4-9 Cfr. 201, nr. 8-12
10-11 Cfr. 201, nr. 17-22
12 Cfr. 201, nr. 23-28
13 Cfr. 201, nr. 29-33
14 Cfr. 201, nr. 45-50
15-17 Cfr. 201, nr. 51-53
18-20 Cfr. 201, nr. 68-72
21 Cfr. 201, nr. 74-75
22-33 Cfr. 201, nr. 76-83
34-35 Cfr. 201, nr. 93-98
36 Cfr. 201, nr. 101-102
37-41 Cfr. 201, nr. 103-106
Nr. 206 (Cfr. nr. 202, deel III)
1 Cfr. 202, nr. 6-12
2-13 Cfr. 202, nr. 13-18
14-25 Cfr. 202, nr. 34-41
26-29 Cfr. 202, nr. 42-46
66

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
30 Cfr. 202, nr. 47-49
31-37 Cfr. 202, nr. 50-55
38-42 Cfr. 202, nr. 56-62
43-50 Cfr. 202, nr. 63-69
51-55 Cfr. 202, nr. 70-72
56-65 Cfr. 202, nr. 85-91
Nr. 209 : Album met etsen “La Semois”, 1910
I “Chiny”, landschap met vijver te Chiny
II “Ruines de l’Abbaye d’Orval”, ruïnes van de abdij van Orval
III “Les Forges Roussel près de Florenville”, kasteel bij Florenville
IV “Les Étangs de Conques”, de vijvers van Conques
V “Herbeumont”, landschap te Herbeumont
VI “Les Rochers entre Marbehan et Cugnon”, de rotsen tussen Marbehan en Cugnon
VII “La Grotte de Saint-Remacle”, de grot van Saint-Remacle
VIII “Dohan”, landschap te Dohan
IX “Rue à Bouillon”, straat te Bouillon
X “Dans le Château de Bouillon”, binnenkoer van het kasteel van Bouillon
XI “Escalier dans le rocher”, trap in een rots met zittende vrouw
XII “La Tour de Charles-Quint”, de toren van Keizer Karel in het kasteel van Bouillon
XIII “Vue sur Bouillon prise sur la route de Paliseul”, Bouillon gezien vanop de weg van
Paliseul
XIV “A Cugnon : chemin de Poupehan”, landschap te Cugnon met een kruis op de
voorgrond
XV “Corbion”, het dorp Corbion
XVI “Vue de Rochehaut sur Frahan”, landschap met Rochehaut sur Frahan
XVII “Vue d’Alle”, het dorp Alle
XVIII “Moulin à Alle”, watermolen te Alle
XIX “Laforêt”, het dorp Laforêt
XX “Vresse”, landschap rond het dorp Vresse
XXI “Moulin près de Vresse”, watermolen bij Vresse
XXII “Bohan”, landschap rond het dorp Bohan
67

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Nr. 211 : Aquarellen met landschappen, 1864-1898
1 Kasteel les Amerois, 1874. Opschrift op de keerzijde “Amerois 21 août 74, jour de
l’incendie”
2 Dennenbomen en berglandschap, z.d.
3 Detail langs een kanaal in Venetië, 1864
4 Vijver in de bergen, z.d.
5 Winterlandschap met molen, 1898. Opschrift op de keerzijde “Tausend herzliche
Wünsche für 1898”
6 “Idaladorin Venezia”, zicht van Venetië, z.d.
7 Huizen in grisaille, z.d.
8 Berglandschap in grisaille, z.d.
9 Landschap met kruis op het voorplan te Mont-Dore
Nr. 212 : Aquarellen met landschappen, 1880-1892
1 “Cloitre de San Gregorio à Venise”, binnenplein van het klooster van San Gregorio in
Venetië, 1880
2 “Au quai des esclavons Venise”, kaai met aangemeerde zeilbootjes te Venetië, 1880
3 “Cloitre d’Ognisanti à Florence”, binnenplein van het klooster van Ognisanti in Firenze,
z.d.
4 “Près des Amerois en Ardennes”, heuvellandschap in de omgeving van het kasteel van de
Amerois, 1880
5 “Maisons au bord de la Semois à Bouillon. Ardennes”, huizen langs te Semois te
Bouillon, 1880
6 “Vieux moulin à Bastine Semois Ardennes”, verlaten watermolen te Bastine langs de
Semois, z.d.
7 “Château de Bouillon. Ardennes (août 1880)”, het kasteel van Bouillon gezien vanaf de
overkant van de Semois, 1880
8 “Maisons à Frahan Semois Ardennes (Frahan 5 août 1881)”, huisjes te Frahan, 1881
9 Niet geïdentificeerde boerderij, z.d.
10 “Rue à Seville Espagne (9 avril 1882)”, straat in Sevilla, 1882
11 “Tour du captif Alcazar de Séville Espagne”, toren van het Alcazar van Sevilla, 10 avril
1882
12 “Près de l’Alcazar à Seville. Espagne”, stadszicht in de omgeving van de Alcazar van
Sevilla, 10 avril 1882
13 “Barque de pecheur de Heyst”, vissersboot op het strand van Heist, 18 mai 1884
68

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
14 “Biarritz (14 mai 1885)”, landschap met de zee te Biarritz, z.d.
15 “Puits à Baveno Lac Majeur”, huisje met een waterput (?) te Baveno, september 1887
16 “À Bignasco Vallée de la Maggia Lac Majeur”, huizen te Bignasco met berg op de
achtergrond, z.d.
17 “Maisons à Baveno Lac Majeur”, huizen te Baveno, z.d.
18 “À Gandria sur le Lac de Lugano Suisse”, huizen te Gandria, 25 september 1889
19 “À Bellagio Lac de Come”, huizen te Bellagio, o.a. langs het water, 26 september 1888 en
21 september 1889
20 Niet geïdentificeerde boerderij (?), 1892.
Nr. 213 : Aquarellen met landschappen, 1880-1894
1 “Ruines d’Orval Ardennes 3 juli 1880”, ruïne van de abdij van Orval, 1880
2 “Chassepierre sur la Semois Ardennes”, landschap te Chassepierre langs de Semois, 1880
3 “Rue à Pérouse Italie”, afdalend steegje te Perugia, 1880
4 “Sur la route de Latour Mont-Dore Auvergne”, landschap met een huisje langs een weg
tegen een heuvel bij Mont-Dore, 1889
5 “Château des Salis à Malans près de Ragatz”, het kasteel van Salis te Malans, 1889
6 “Château des Salis à Malans près de Ragatz”, het kasteel van Salis te Malans, 1889
7 “Château de Marschlins près de Ragatz”, het kasteel van Marschlins bij Ragatz, z.d.
8 “Route de La Bourboule”, weg met bomen te La Bourboule, z.d.
9 “Au Mont-Dore Auvergne été 1894”, landschap met bomen te Mont-Dore, 1894.
Nr. 214 : Aquarellen met landschappen en bloemen, 1881-1894
1 Niet geïdentificeerde kapel (van het kasteel van de Amerois ?), z.d.
2 Berglandschap met rivier in een dal, z.d.
3 Kerk in Cotroceni (Roemenië), 1881
4 Het kasteel van Sinaia (Roemenië), z.d.
5 Watermolen te Ragerz (?), z.d.
6 Een meer omringd door bergen, met enkele huisjes en een kerk, z.d.
7 Berglandschap met een meer, z.d.
8 Houten chalet, z.d.
9 Berglandschap met meer op de voorgrond, z.d.
10 Venetië (?), z.d.
69

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
11 Chalet in een bos, z.d.
12 Boerderij (?) bij een meer, z.d.
13 Brug over een beek, met berglandschap op de achtergrond, z.d.
14 Interieur met kruisribgewelf, z.d.
15-18 Bloemen, z.d.
Nr. 216 : Olieverfschilderijen met landschappen in Mont-Dore, Zwitserland en
Duitsland
1-3 Berglandschappen
4 Landschap met de kerktoren van Lissewege (?)
5-6 Landschappen
7 Zittende oude vrouw
8-18 Berglandschappen
19 Vrouw zittend voor een open raam, in een boek lezend
20 Meer met een bootje
21 Steegje in een dorp
22-23 Berglandschappen
24 Binnenplein van een boerderij (?)
25-27 Berglandschappen
28 Kerhof
29-34 Berglandschappen
35 Kerk met een kerkhof ervoor
36-39 Berglandschappen
40 Vrouw staand naast een ezel
41-42 Berglandschappen
43 Landschap bij een meer
44 Studie van handen
45-49 Berglandschappen
50 Smalle straat met een persoon
51-55 Berglandschappen
56 Weg in een dorp met een kruis
57-61 Berglandschappen
62 Toren of ruïne van een kasteel (?)
70

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
63 Jagers in een vallei
64 Meer met berglandschap op de achtergrond
65 Dorpsgezicht
66-67 Berglandschappen
68 Kop van een ezel.
Nr. 217 : Olieverfschilderijen met figuren en stillevens
1-2 A. Burnell, vleugeladjudant van de Graaf van Vlaanderen
3-5 Niet geïdentificeerde mannen
6-30 Niet geïdentificeerde vrouwen
31-33 Niet geïdentificeerde meisjes
34 Studie van een oor
35 Tuinier zittend op een stoel
36-37 Stillevens met kruik, fruit en fles
38-39 Vaas met bloemen
40 Kandelaar en boeken waarvan een geopend met opschrift “Amerois juni 26 – 1883
MF”
41 Vrouw lezend in het kasteel van de Amerois, omringd door een harnas en opgezette
vogel en hertekop
42 Landschap met personages
43 Rotsen tussen het gras
44 Meer met ondergaande zon (?)
45 Drie karren bij een berg hooi (?) op het Koningsplein te Brussel, 26 april 1888.
Nr. 218 : Olieverfschilderijen met landschappen en een stilleven
1 Vaas met bloemen
2-5 Berglandschappen
6 Huis omringd door bomen
7 Stadsgezicht met afgebroken huis (?)
8 Landschap met ondergaande zon.
71

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
Nr. 219 : Fotografische reproducties van schilderijen en aquarellen van de Gravin van
Vlaanderen
1 “Gemalt mai 1866 Dusseldorf”, landschap met bomen, 1866
2 “Gemalt Dusseldorf dezember 1866”, landschap in de bergen met een vrouw op een
weg, 1866
3 “Gemalt Dusseldorf märz 1867”, een meer omringd door bergen en sparren, 1867
4 “MF.1869 Brussel”, bomen aan de ingang van een bos, 1869
5 “Gemalt Brussel november 1869”, interieur van een klooser (?) met gewelfd plafond,
1869
6 “Gemalt Brussel märz 1870”, meer in de bergen met een kapel op de voorgrond, 1870
7 “Gemalt Brussel Herbst 1872”, bomen bij een meer, 1872
8 “Vue de Bouillon du Rond le Duc Ardennes belges”, landschap in de omgeving van
Bouillon, z.d.
Nr. 220 : Fotografische reproducties van schilderijen en aquarellen van de Gravin van
Vlaanderen
1-7 “Motif en Ardennes Amerois appartient au Comte de Flandre”, het bos bij het kasteel
van de Amerois, met een kabbelend beekje
8-15 “en Auvergne, tableau donné à une fancy fair à Liège fevrier 1905 acheté par
Monsieur Hanquet de Coune”, rotslandschap in de Auvergne
16-19 “d’après mon tableau vue de rond le Duc près de Bouillon, Ardennes. Le tableau a fait
partie de l’exposition de Chicago, donné à une lotterie à Dresde, apart. À M.
Kühnscherf”, bos in de omgeving van Bouillon
20-25 “Chênes sur la route des 4 chemins à Bouillon donné à une lotterie propriétaire
inconnu”, landschap met eiken te Bouillon
26-29 “Dohan sur Semois, appartient à la Duchesse de Vendôme”, landschap met brug te
Dohan
30-37 “Herbeumont et les étangs de Conques, appartient à la Reine des Belges janvier
1890”, landschap met de vijvers van Conques te Herbeumont
38-40 “Les étangs de Conques Ardennes Belges, tableau donné à une fancy fair à Bruges,
appartient à Madame Peers Denterghem”, landschap met de vijvers van Conques in
de Ardennen
41-44 “rue de l’église à Menton, tableau donné à la fancy fair 1892 acheté par la Duchesse
d’Ursel (Harcourt)”, straatje met treden te Menton
45-48 “les deux églises à Menton 1892 tableau app. À la Reine de Saxe”, zicht van Menton
met twee kerktorens
72

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
49-54 “d’après mon tableau ‘Composition’ donné à Liège à une lotterie, gagné par monsieur
Pastor”, landschap met bomen
55-60 “Mignon, appartient à la Pr. Henriette”, portret van een jonge vrouw met een
tamboerijn in de hand
61-63 “Vallée de la Semois près de Bouillon, d’après mon tableau à l’huile”, vallei van de
Semois bij Bouillon
64-65 “d’après un tableau vue sur la vallée de la Semois du côté de Dohan, appartient à
Joséphine”, zicht van de vallei van de Semois in de omgeving van Dohan.
B. NADERE TOEGANG TOT DE ALBUMS MET PORTRETFOTO’S
Per album is de doorlopende nummering in potlood aangebracht.
Album 348 : Familieleden en kennissen, voornamelijk in Berlijn
1 Frau von Clebeck (?)
2 Maria von Clebeck (?) (idem 34)
3 Prinses Elisabeth zu Wied (toekomstige koningin van Roemenië, Carmen Sylva)
4 Prinses Elisabeth von Solms
5 Prins en prinses von Hohenlohe-Bartenstein
6 Gravin Louisa …, geboren prinses von Hohenlohe
7 Prinses Hedwig Radziwill
8 Prinses Mathilde Radziwill
9 Mevrouw von Cuder, geboren von Lerenfo..?
10 Mevrouw von …elfendt, geboren von Lieds…?
11 Barones von Schukmun (?)
12 Gravin Valérie Hohenthal
13 Gravin Virginie H…n ?
14 Juffrouw von Goltz
15 Gravin Franciska L…l ?
16 Gravin Maria Schulenburg (?)
17 Gravin Louise Ronitz, geboren gravin Schwerin (?)
18 Dr Lögner (?)
19 Angus
20 De heer Guillaird
21 Gravin Elisabeth von Gerlin, geboren barones von Synn (?)
22 Mevrouw von …inn (?)
23 Mevrouw Allmann
24 De heer Lefergel (?)
25-26 Mister Carver
27 Markies Joachim-Napoleon Pepoli (onkel Pepoli)
28 Markiezin Pepoli, geboren prinses Frederika van Hohenzollern-Sigmaringen (tante
Frieda)
29 Generaal von Berden (?)
30 Oberst von … (?)
31 De heer von M…fisch (?)
32 Mevrouw von M…fisch (?)
33 Caroline Schültze (?)
73

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
34 Maria von Clebeck (?) (idem 2)
35 Lora Schultyn (?)
36 De heer von Clebeck (?)
37 Prins Louis Napoleon (Prince imperial), zoon van keizer Napoleon III van Frankrijk
38 Prins Karel van Hohenzollern-Sigmaringen (toekomstige koning Carol I van
Roemenië)
39 Juffrouw von Melling (?)
40 Miss Ellen Edwards
41 Gravin Schall (?)
42 Juffrouw Marie von Cerrini
43 Antoinette Pepoli
44 Luisa Pepoli
45 Prins Karel van Hohenzollern-Sigmaringen
46 Mevrouw von Schenck (?)
47-48 Niet geïdentificeerd
49 Mevrouw von Blügsell (?)
50 Juffrouw von Commeras (?)
51 Niet geïdentificeerd
52 Prins Karel van Hohenzollern-Sigmaringen
53 Carlo Hamilton
54 Hertog Frederik I van Anhalt
Album 349 : Personen uit de muziek- en theaterwereld
1 Mevrouw Lücd… ?
2 Désirée Artôt (operazangeres) (idem 33)
3 Roger
4 Mevrouw von Lulgorisky ( ?)
5 Mevrouw G… ?
6-7 Juffrouw Schubert ( ?) (operazangeres, in een opera van Charles Gounod)
8 De heer Goldschmidt
9 Jenny Lind (operazangeres)
10 Juffrouw von Edelsberg
11 De heer Wockhonusen (?)
12 Niet geïdentificeerd
13 Niet geïdentificeerd (Musikdirector)
14 Isi…ln (?) (Musikdirector)
15 Mevrouw L…ringar (?)
16 Clara Schumann (pianiste)
17 Henri Vieuxtemps (componist en violonist)
18 Carlotta Patti (operazangeres)
19 Niet geïdentificeerd
20 Mevrouw Nimmen … (?)
21 …meister de Sovert (?)
22 …meister …unc (?) (violonist)
23 Juffrouw Aglaya Orgéni (operazangeres)
24 De heer …öning (?)
25 Mevrouw Meyer … ?
74

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
26 Juffrouw Linthens (?)
27 De heer …su (?)
28 Mevrouw Lucca (operazangeres, als Selika in ‘L’Africaine’ van Giacomo Meyerbeer)
29-31 Wonhtel (?) (operazanger, o.a. als Vasco da Gama in ‘L’Africaine’ van Giacomo
Meyerbeer) (idem 34)
32 H. Wo…orsky (?)
33 Désirée Artôt (operazangeres) (idem 2)
34 Wonhtel (?) (operazanger, als Vasco da Gama in ‘L’Africaine’ van Giacomo
Meyerbeer) (idem 29-31, 34)
35 Mevrouw Frinb-Lliven… (?)
36 Caroline Miolan-Carvalho (operazangeres)
37 De heer Fort
38 Marie Sass (operazangeres, als Selika in ‘L’Africaine’ van Giacomo Meyerbeer)
39 Edmond Got (acteur van de Théâtre Français)
40 De heer Lafontaine (acteur van de Théâtre Français)
41 Madeleine Brohan (actrice van de Théâtre Français)
42 Benoît-Constant Coquelin (acteur van de Théâtre Français)
Album 350 : Familieleden en kennissen
- Prinses Joséphine van Baden
- Niet geïdentificeerd
1 Prins Willem van Hohenzollern
2 Prinses Leopold van Hohenzollern, geboren prinses Antoinette van Portugal, met baby
3 Prinses Leopold van Hohenzollern, geboren prinses Antoinette van Portugal
4 Prins Anton van Hohenzollern
5-6 Prins Frederik (Fritz) van Hohenzollern
7 Prins Albert van Saksen-Altenburg
8 Prins Leopold van Hohenzollern
9 Hertogin van Dalécarlie (?)
10 Hertog van Dalécarlie (?)
11 Niet geïdentificeerd
12 Juffrouw von Lindheim
13 Niet geïdentificeerd
14 Juffrouw van Larisch
15 Mevrouw Nodin
16-17 Niet geïdentificeerd
18 Groepsfoto met uiterst rechts generaal Burnell
19 Baron de Maerken
20 Monsieur de Werner
21 Monsieur de Osten
22 Monsieur Kratz
23 Brauchitsch
24 Monsieur de Osten
25 Niet geïdentificeerd
26 Kolonel Gustav Rainh
27 Dr Koch
28 Kapitein de Collas
75

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
29 Barones de Schreckenstein
30 Baron de Schreckenstein
31 H. von Normann
32 Niet geïdentificeerd
33 Anna von Kalckreuth
34 Graaf von Kalckreuth
35-37 Niet geïdentificeerd
38 Adjudant Ennes (?)
39-42 Niet geïdentificeerd
43 Mevrouw de Chabran, geboren de Croÿ
44 Prinses von Landsberg, geboren prinses de Croÿ (?)
45 Niet geïdentificeerd
46 Dame de Croÿ
47-52 Niet geïdentificeerd
53 Barones de Maerken
54-55 Niet geïdentificeerd
56 Mevrouw von Massenbach
57 De heer von Massenbach
58-63 Niet geïdentificeerd
64 von Quadt, hofdame van prinses Friedrich van Pruisen
65-67 Niet geïdentificeerd
68 Baron von Tranque (Franque ?)
69-73 Niet geïdentificeerd
74 Frau von …ordom (?)
75-79 Niet geïdentificeerd
80 Elisabeth von Eynatten
81-92 Niet geïdentificeerd
Album 351 : Familieleden
1-2 N.
3 Prins Leopold van Hohenzollern
4 Prinses Leopold van Hohenzollern, geboren prinses Antoinette van Portugal
5 Hertog Frederik I van Anhalt en zijn echtgenote, prinses Antoinette van Saksen-
Altenburg
6 N.
7 Mary Douglas-Hamilton
8 Carlo Douglas-Hamilton
Album 352 : Familieleden en kennissen
1 Groothertog Frederik I van Baden en de groothertogin, geboren prinses Louisa van
Pruisen
2 Prins Lodewijk van Baden
3 Hertog Frederik I van Anhalt (idem 21, 62)
4 Niet geïdentificeerde peuter
5-8 Niet geïdentificeerd
9 De heer en mevrouw von Niedermayer
76

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
10 G.G. Weilenmann
11 Professor Stindil (?)
12-13 Niet geïdentificeerd
14-15 Koning Carol I van Roemenië (idem 75)
16 Mevrouw Euler (?)
17 De heer Euler (?)
18-19 Niet geïdentificeerd
20 Hertogin Antoinette van Anhalt, geboren prinses van Saksen-Altenburg
21 Hertog Frederik I van Anhalt (idem 3, 62)
22-25 Niet geïdentificeerd
26 Prinses Elisabeth zu Wied (?) (Carmen Sylva) met haar moeder (in rouw) en een
portret van haar vader (?)
27 Niet geïdentificeerd
28 Prinses Elisabeth zu Wied (toekomstige koningin van Roemenië, Carmen Sylva)
29 Koningin Carola van Saksen, geboren prinses Wasa van Zweden
30 Prins Anton van Hohenzollern-Sigmaringen
31 Niet geïdentificeerd
32 Hertog Ernst I van Saksen-Altenburg
33 Hertog Ernst I van Saksen-Altenburg en zijn echtgenote, prinses Agnes van Anhalt
34 Prinses Marie van Saksen-Altenburg (?)
35-36 Niet geïdentificeerd
37 Broer van Gravin van Vlaanderen (?) (foto van schilderij te paard)
38-48 Niet geïdentificeerd
49 Marie Schultze
50 Niet geïdentificeerd
51 Prins Leopold van Hohenzollern (?)
52 Prins Willem en prins Ferdinand van Hohenzollern
53-56 Niet geïdentificeerd
57 Prinses Alexandrina van Pruisen (?)
58 Prinses Leopold van Hohenzollern, geboren prinses Antoinette van Portugal, met baby
59 Gravin van Vlaanderen met haar moeder, prinses Joséphine van Baden
60-61 Niet geïdentificeerd
62 Hertog Frederik I van Anhalt (idem 3, 21)
63 Hertogin Antoinette van Anhalt, geboren prinses van Saksen-Altenburg
64 Prins Leopold van Anhalt
65 Prins Frederik van Anhalt
66 Prinses Elisabeth van Anhalt (in kader met wapenschild van Anhalt)
67 Prins Edward van Anhalt
68 Prins Aribert van Anhalt
69 Prinses Alexandra van Anhalt (in kader met wapenschild van Anhalt)
70-74 Niet geïdentificeerd
75 Koning Carol I van Roemenië (idem 14-15)
76 Niet geïdentificeerd
77 Mary Douglas-Hamilton
78 Keizer Maximiliaan van Mexico
79 Keizerin Charlotte van Mexico, geboren prinses van België
80 Barones Idesbalde Snoy et d’Oppuers, geboren barones Marie Goethals
81 Gravin Claire d’Yve de Bavay
77

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
82-83 Niet geïdentificeerd
84 Burnell
85 Niet geïdentificeerd
86 Prins Edward van Anhalt
87 Prins van Anhalt (?)
88-91 Niet geïdentificeerd
92 Koningin Victoria van Groot-Brittannië
93 Prins-gemaal Albert van Groot-Brittannië, geboren prins van Saksen-Coburg (foto van
een prent)
94 Niet geïdentificeerd
95 Prins Albert-Edward van Groot-Brittannië, prins van Wales, en zijn echtgenote,
prinses Alexandra van Denemarken
96 Vrouw in traditionele klederdracht van Roemenië (foto van een litho)
97 Koning Carol I van Roemenië omringd door Roemenen (foto van een litho)
98 Boerendans van Roemenen in traditionele klederdracht
99-102 Niet geïdentificeerd
103 Mary Douglas-Hamilton
104-106 Niet geïdentificeerd
107 Rittmeister von Borries
108-111 Niet geïdentificeerd
Album 353 : Leden van de koninklijke familie van Groot-Brittannië en personaliteiten
1-3 Prins Albert-Edward van Groot-Brittannië, Prins van Wales (toekomstige koning
Edward VII)
4 Prinses Alexandra van Wales, geboren prinses van Denemarken
5-8 Kinderen van de prins van Wales (?)
9 Prins en prinses van Wales met twee kinderen
10 Prinses Louise van Groot-Brittannië
11 Prins Leopold van Groot-Brittannië, Hertog van Albany
12 Prinses Louise en prins Leopold van Groot-Brittannië
13 Niet geïdentificeerd
14 Hertogin van Teck, geboren prinses Mary-Adelaide van Groot-Brittannië, met haar
dochter Mary (toekomstige koningin van Groot-Brittannië)
15 Sir William Knollys
16 Hertogin van Manchester
17 Hertog van Manchester
18 Sylvain van de Weyer (ambassadeur van België in Groot-Brittannië)
19 Mevrouw Sylvain van de Weyer (?)
20-23 Niet geïdentificeerd
Album 354 : Leden van Europese vorstenhuizen
1 Niet geïdentificeerd
2 Kroonprinses Louise van Denemarken, geboren prinses van Zweden, met drie
kinderen (?)
3-4 Niet geïdentificeerd
5 Marie Leiningen, prinses von Lerden (?)
78

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
6 Niet geïdentificeerd
7 Prinses Stéphanie van België
8-9 Niet geïdentificeerd
10 Broer van de Gravin van Vlaanderen (?)
11 Niet geïdentificeerd
12 Koningin van Beide-Siciliën (?)
13 Hertogin van Genua (echtgenote van prins Ferdinand van Savoie), geboren prinses
Elisabeth van Saksen
14 Prinses Clémentine van België
15 Kind van prinses Louise van België (?)
16 Niet geïdentificeerd
17 Prins August van Saksen-Coburg
18 Prinses Marie-Mercedes van Orléans, infante van Spanje
19 Niet geïdentificeerd
20 Prins Philippe van Orléans, Graaf van Parijs
21 Gravin van Parijs, geboren prinses Marie-Isabella van Orléans, infante van Spanje
22 Amalia zu Fürstenberg (?)
23-24 Niet geïdentificeerd
25 Prins Louis van Monaco (toekomstige prins Louis II)
26 Niet geïdentificeerd
27 Broer Gravin van Vlaanderen (?) (idem 32)
28-29 Niet geïdentificeerd
30 Prinses Stéphanie van België (?)
31 Aartshertog Rudolf van Oostenrijk
32 Broer Gravin van Vlaanderen (?) (idem 27)
33 Prinses Louise van België
34 Niet geïdentificeerd
Album 355 : Familieleden en kennissen
1-3 Koning Carol I van Roemenië (idem 6-7, 29, 31)
4 Koning Carol I van Roemenië en zijn neef Carlo Douglas-Hamilton (?)
5 Koningin Stéphanie van Portugal, geboren prinses van Hohenzollern-Sigmaringen
(foto van een litho)
6-7 Koning Carol I van Roemenië (idem 1-3, 29, 31)
8 Niet geïdentificeerd
9 Koningin Elisabeth van Roemenië, geboren prinses zu Wied (Carmen Sylva) (idem
30)
10 Mary Douglas-Hamilton (idem 20)
11 Prins Frederik van Hohenzollern (idem 22)
12 Prins Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen (idem 14)
13 Prinses Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen, geboren prinses Joséphine van
Baden (idem 15-16)
14 Prins Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen (idem 12)
15-16 Prinses Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen, geboren prinses Joséphine van
Baden (idem 13)
17 Koningin Carola van Saksen, geboren prinses Wasa van Zweden
18 Prins Willem van Hohenzollern
79

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
19 Prins Ferdinand van Hohenzollern
20 Mary Douglas-Hamilton (idem 10)
21 Marie Schulze
22 Prins Frederik van Hohenzollern (idem 11)
23-24 Koningin Marie-Henriette in een rijtuig (faëton) met vier paarden (idem 37)
25 Vier personen (o.a. de Gravin van Vlaanderen ?) bij een rijtuig (faëton) met vier
paarden
26-27 Graaf en Gravin van Vlaanderen bij een rijtuig (faëton) met twee paarden
28 Een paard
29 Koning Carol I van Roemenië (idem 1-3, 6-7, 31)
30 Koningin Elisabeth van Roemenië, geboren prinses zu Wied (Carmen Sylva) (idem 9)
31 Koning Carol I van Roemenië (idem 1-3, 6-7, 29)
32 Groepsfoto met prinses Clothilde (aartshertogin Jozef van Oostenrijk), prinses Amélie
en prins Ferdinand (toekomstige koning Ferdind I van Bulgarije) van Saksen-Coburg,
en prinses Thérèse van Beieren.
33 Graaf Antonio Gaddi
34-35 Prinses Leopold van Hohenzollern, geboren prinses Antonia van Portugal
36 Prinses Alexandra van Wales, geboren prinses van Denemarken, met een paard en
twee kinderen (?)
37 Koningin Marie-Henriette in een rijtuig (faëton) met vier paarden (idem 23-24)
38 Prinses Marguerite van Orléans
39 Niet geïdentificeerd
40 Baron en barones Schoulepnikov
41-46 Niet geïdentificeerd
47 Hertog Ernst I van Saksen-Altenburg
48 Hertog Frederik I van Anhalt
49-54 Niet geïdentificeerd
55 Berthold Auerbach
56-59 Niet geïdentificeerd
60 Prinses Leopoldine de Croÿ
61 Leopold von Werner
62 Niet geïdentificeerd
63 Kolonel Candjorne (?) (gesigneerd)
64 Niet geïdentificeerd
65 Prinses Louise van België (?)
66-68 Niet geïdentificeerd
69 Prins Adolf-Frederik V van Mecklenburg-Strelitz en zijn echtgenote, prinses Elisabeth
van Anhalt
70 Prinses Louise van België en prins Filip van Saksen-Coburg
71-72 Niet geïdentificeerd
73 Prins François der Beide-Siciliën, Graaf van Trapani
74 Prinses François der Beide-Siciliën, Gravin van Trapani, geboren aartshertogin Marie-
Isabelle van Oostenrijk-Toscane
75 Prins van Duitsland (Hohenzollern)
Album 356 : Familieleden en kennissen
1 Mary Douglas-Hamilton
80

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
2 Prins Louis van Monaco (?)
3-4 Niet geïdentificeerd
5 Laetizia of Antonietta Pepoli met haar echtgenoot, graaf Antonio Gaddi of graaf Carlo
Taveggi (links) en Luisa Pepoli met haar echtgenoot graaf Domenico Guarini (rechts)
6 Niet geïdentificeerd
7 Prins Alfred van Groot-Brittannië (?)
8 De prinsen Willem, Ferdinand en Karl (Carlo) van Hohenzollern
9 Niet geïdentificeerd
10 De prinsen Leopold, Frederik, Edward en Aribert van Anhalt
11 De prinsessen Elisabeth en Alexandra van Anhalt
12 Mary Douglas-Hamilton met haar zoon, prins Louis van Monaco
13 Prins Louis van Monaco (toekomstige prins Louis II) (idem 20-21)
14 Prinses Marie van Pruisen (?, cfr. nr. 18)
15 Prins Frederik (Fritz) van Hohenzollern (verkleed)
16 Koning Carol I van Roemenië (te paard) (idem 19, 37)
17 Niet geïdentificeerd
18 Prinses Marie van Pruisen en prins Frederik (Fritz) van Hohenzollern (verkleed)
19 Koning Carol I van Roemenië (idem 16, 37)
20-21 Prins Louis van Monaco (idem 13)
22-23 Niet geïdentificeerd
24 Koningin Elisabeth van Roemenië, geboren prinses zu Wied (Carmen Sylva) (idem
38)
25 Koning Carol I van Roemenië met zijn dochter, prinses Marie
26 Niet geïdentificeerd
27 Carlo Douglas-Hamilton
28-30 Niet geïdentificeerd
31 Prinses Willem zu Wied, geboren prinses Marie van Nederland
32 Prins Willem zu Wied
33 Graaf Kalkreuth
34 Gravin Kalkreuth (?)
35-36 Niet geïdentificeerd
37 Koning Carol I van Roemenië (idem 16, 19)
38 Koning Elisabeth van Roemenië, geboren prinses zu Wied (Carmen Sylva) (idem 24)
39 Burnell
40 Prinses Marie van Roemenië (?)
41 Niet geïdentificeerd
42 Mevrouw de Sequeira
43 Niet geïdentificeerd
Album 357 : Familieleden en kennissen
1 Prinses Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen, geboren prinses Joséphine van
Baden
2 Gravin van Vlaanderen met prinses Joséphine van België
3 Prinses Henriette van België (idem 25)
4 Prinses Joséphine van België
5 Prins Leopold van Hohenzollern en zijn echtgenote, prinses Antoinette van Portugal
6 Prins Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen
81

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
7 Prins Philippe van België, Graaf van Vlaanderen (idem 12)
8 Koningin Marie-Henriette (met diadeem)
9 Prins Frederik van Hohenzollern en zijn echtgenote, prinses Louisa van Thurn und
Taxis
10 Koning Carol I van Roemenië en koningin Elisabeth (Carmen Sylva), geboren prinses
zu Wied
11 Niet geïdentificeerd
12 Prins Philippe van België, Graaf van Vlaanderen (idem 7)
13 Terlinden
14-21 Niet geïdentificeerd
22 Burnell
23 Niet geïdentificeerd
24 Prins Boudewijn van België
25 Prinses Henriette van België (idem 3)
26-27 Niet geïdentificeerd
28 Terlinden
29-31 Niet geïdentificeerd
Album 437 : Album gevormd door koningin Carola van Saksen
1 Niet geïdentificeerd
2 Niet geïdentificeerd (idem 32, 53)
3 Prinses Joséphine van Baden (prinses Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen) en
haar zus, prinses Marie van Baden (hertogin Douglas-Hamilton)
4 Niet geïdentificeerd
5-6 Prins Gustav Wasa van Zweden (idem 68-70)
7 Paus Leo XIII
8 Koningin van Beide-Siciliën (idem 42)
9-11 Niet geïdentificeerd
12 Hertogin Maximiliaan in Beieren, geboren prinses Ludovica van Beieren
13-15 Niet geïdentificeerd
16 Hertog Ernst I van Anhalt (?)
17 Hertog Ernst I van Saksen-Altenburg
18-19 Niet geïdentificeerd
20 Prinses Frederik van Hohenzollern, geboren prinses Louise van Thurn und Taxis
(idem 40, 58)
21-22 Niet geïdentificeerd
23 Gravin van Vlaanderen en baby
24-31 Niet geïdentificeerd
32 Niet geïdentificeerd (idem 2, 53)
33-33bis Niet geïdentificeerd
34 Roger de Montesquie
35 Niet geïdentificeerd
36 Koningin Margaretha van Italië, geboren prinses van Savoie-Genua
37 Koning Umberto I van Italië
38 Koning Umberto I, koningin Margaretha en kroonprins Victor-Emmanuel van Italië
39 Prins Frederik van Hohenzollern en zijn echtgenote, prinses Louise van Thurn und
Taxis (idem 41)
82

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
40 Prinses Frederik van Hohenzollern, geboren prinses Louise van Thurn und Taxis
(idem 20, 58)
41 Prins Frederik van Hohenzollern en zijn echtgenote, prinses Louise van Thurn und
Taxis (idem 39)
42 Koningin van Beide-Siciliën (idem 8)
43 Hertogin van Genua (echtgenote van prins Ferdinand van Savoie), geboren prinses
Elisabeth van Saksen
44-45 Niet geïdentificeerd
46 Prins Jan-George (?) van Saksen (idem 72)
47-51 Niet geïdentificeerd
52 Hertogin Maximiliaan in Beieren, geboren prinses Ludovica van Beieren, met
kleindochter (?)
53 Niet geïdentificeerd (idem 2, 32)
54 Niet geïdentificeerd
55-56 Gravin van Vlaanderen
57 Groepsportret met Joséphine van Hohenzollern-Sigmaringen, geboren van Baden, de
Gravin van Vlaanderen, koningin Elisabeth van Roemenië (Carmen Sylva) en drie
andere dames
58 Prinses Frederik van Hohenzollern, geboren prinses Louise van Thurn und Taxis
(idem 20, 40)
59 Prins Louis van Monaco (toekomstige prins Louis II)
60 Koning Albert I van Saksen
61-63 Niet geïdentificeerd
64 Prinses Elisabeth van Saksen, echtgenote van de Hertog van Genua
65 Prinses Karl-Anton van Hohenzollern-Sigmaringen, geboren prinses Joséphine van
Baden
66 Aartshertogin Rudolf van Oostenrijk, geboren prinses Stéphanie van België (?)
67 Niet geïdentificeerd
68-70 Prins Gustav Wasa van Zweden (idem 5-6)
71 Niet geïdentificeerd
72 Prins Jan-George (?) van Saksen (idem 46)
73 Prins Maximiliaan (?) van Saksen (idem 77, 87)
74 Niet geïdentificeerd (dame rechts idem 81 met kind)
75 Prins Boudewijn van België
76 Niet geïdentificeerd en hertogin Sophie in Beieren (?) (rechts)
77 Prins Maximiliaan (?) van Saksen (idem 73, 87)
78-80 Niet geïdentificeerd
81 Niet geïdentificeerd (dame idem 74 rechts)
82-86 Niet geïdentificeerd
87 Prins Maximiliaan (?) van Saksen (idem 73, 77)
88-91 Niet geïdentificeerd
Nr. 389.
C. NADERE TOEGANG TOT HET ALBUM MET PRENTKAARTEN
VAN BELGISCHE KASTELEN
83

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
De nummers verwijzen naar de in potlood aangebrachte nummering in de rechter
benedenhoek. Tussen vierkante haakjes staat de naam van de gemeente indien die verschilt
van de naam van het kasteel. Tussen ronde haakjes staat de naam van de eigenaar van het
kasteel.
1-5 Tourneppe (gravin Cornet de Grez)
6 L’Hermite [Braine-l’Alleud] (Georges Snoy)
7 Braine-le-Château (graaf de Robiano)
8 Bois d’Hautmont [Wauthier-Braine] (Gabrielle du Roy de Blicquy)
9 Sint-Genesius-Rode (Valentine de Jonghe d’Ardoye)
10-15 Bois-Seigneur-Isaac (Marie Snoy)
16 Limburg Stirum [Huldenberg] (Thierry de Limburg Stirum)
17 Yezer [Overijse] (graaf Ferd. de Marnix)
18-20 Coloma [Sint-Pieters-Leeuw] (graaf van der Dilft)
21-22 Lubbeek (gravin de T’Serclaes de Wommersom)
23-24 Limal (baron de Fierlant)
25-26 Wommersom (gravin J. de T’Serclaes de Wommersom)
27 Korbeek-Lo (barones de Dieudonné de Corbeek-over-Loo)
28 Kortenaken (M. de Wouters d’Oplinter)
29 Wespelaar (Elisabeth de Spoelberch) (idem 31-32)
30 Sint-Pieters-Rode (gravin Eugène de Grunne)
31-32 Wespelaar (Elisabeth de Spoelberch) (idem 29)
33 Leefdaal (baron de Liedekerke)
34 Fontaine [Vorst] (M. Fontaine Vander Straeten)
35 Sint-Lambrechts-Woluwe (baron Fernand de Wykerslooth)
36 Allard [Ukkel] (Victor Allard)
37 Wemmel (gravin M. de Limburg Stirum)
38 Perk (graaf de Ribaucourt)
39 Pont-Brulé [Vilvoorde] (graaf Cornet d’Elzius de Peissant)
40 Haren (d’Assche)
41 Linterpoort [Weerde] (gravin Aug. d’Ursel)
42 Moriensart [Ceroux-Mousty] (graaf van der Dilft de Borchvliet)
43 Rivieren [Ganshoren] (graaf de Villegas)
44 Aische-en-Refail [Perwez] (van Goidtshoven)
45 Malèves (baron de Vrint)
46-48 Laclaireau (of Lacraireau) [Ethe] (gravin de Briey)
49-50 Venneborg [Deurne] (Frédegand Cogels)
51-52 Schotenhof [Schoten]
53-54 ’s Gravenwezel (barones Gillès de Pélichy, geboren de Brouchoven de Bergeyck)
55-56 Schoten (Mevrouw A. Ullens de Schooten)
57 Zevenbergen [Ranst] (de Gilman de Zevenbergen) (idem 60)
58 Selzaete [Wommelgem] (Gustave Agie)
59 Byckhoven [Wijnegem] (barones de Gruben)
60 Zevenbergen [Ranst] (de Gilman de Zevenbergen (idem 57)
61 Donck [Donk] (d’Oultremont – Baillet Latour)
62 Ter Borgt [Donk] (barones du Bois de Nevele)
63 Ter Laeken [Booischot]
64 Bellen-Hof [Brasschaat] (P. Hanoteau, geboren gravin de Baillet)
84

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
65 Groeningenhof [Kontich] (della Faille de Waerloos)
66 Groenenborgerhof [Wilrijk] (Adrien van de Werve)
67 Halle [Zandhoven] (baron de Borrekens) (idem 72)
68 Broechem (Moretus de Bouchout)
69-70 Liere [Zandhoven] (Ch. van de Werve)
71 Veldwyck [Ekeren] (barones L. de Borrekens)
72 Halle [Zandhoven] (baron de Borrekens) (idem 67)
73-74 Gestel [Lier] (barones de Bieberstein Rogalla Zawadska) (idem 79-90)
75 Herenthout (baron van Reynegom de Buzet)
76 Crabelshof [Pulle] (van de Werve)
77 Mélis [Puurs] (burggraaf de Beughem)
78 Zielbeke [Ruisbroek] (C. Lefebvre)
79-90 Gestel [Lier] (gravin O. van der Straten Ponthoz en barones de Bieberstein Rogalla
Zawadska) (idem 73-74)
91 Zellaar [Bonheiden] (de Vrière)
92 Schiplaken (Terlinden)
93 Motte [Sint-Truiden] (L. Ullens-de Donnea)
94 Bornem (graaf de Marnix) (idem 111)
95-96 Rameyen [Gestel] (de Cock)
97 Achel (gravin A. Cornet de Peissant)
98 Postel (baron Ch. de Broqueville)
99 Yeuse [Saint-Léonard] (baron de Vinck de Winnezeele)
100 Prenthaegen (C. de Sauvage Vercour, geboren Roly de Vien)
101 Cortessem [Kortessem] (Paul Bernard de Fauconval)
102 Brandepoel [Alken] (baron Ullens de Schooten Whettnall)
103 Mont St-Jean [Halen] (baron Ullens de Schooten Whettnall)
104 Vogelsanck (baron Léon de Villenfagne)
105 Croenendael [Bilzen] (baron Arthur de Rosen)
106 Zanger Hey [Bilzen] (baron Rodolphe de Lamberts-Cortenbach)
107-108 Schoonbeek [Bilzen] (graaf Théod. de Renesse)
109 Terbist [Sint-Truiden] (G. Van Hom Le Jeune)
110 Ryckel [Sint-Truiden] (barones L. de Pitteurs Hiégaerts)
111 Bornem (graaf Ferd. de Marnix) (idem 94)
112 Neerrepen [Tongeren] (graaf Ch. de Meeùs)
113 Schalkhoven [Tongeren] (ridder C. de Borman)
114 Hamal [Tongeren] (graaf de Grunne)
115 Ordange [Sint-Truiden] (barones L. de Pitteurs Hiégaerts)
116 Horne [Sint-Truiden] (ridder de Menten de Horne)
117 Loye [Lummen]
118-119 Alden-Biesen (M. Roelants du Vivier)
120-121 Burght [Lummen]
122 Stevoort [Hasselt] (N. de Groote)
123 Wideux [Hasselt] (graaf de Brigode)
124 Mombeck [Hasselt] (ridder de Donnea de Hamoir)
125 Gors op Leeuw [Sint-Truiden] (ridder de Donnea)
126 Voordt [Sint-Truiden] (barones M. de Tornaco)
127-128 Bloemendaal [Beernem] (ridder de Vrière)
129-130 Hemsrode [Anzegem] (Louise de Limburg Stirum)
85

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
131-132 Nieuwburg [Oostkamp] (L. Peers de Nieuwburg)
133 Sint-Michiels (baron Henri Kervyn de Lettenhove)
134 Ter Lucht [Sint-Andries] (ridder de Formanoir de la Cazerie)
135-137 Tillegem [Sint-Michiels] (C. de Penaranda)
138 Tour Rouge [Sint-Michiels] (baron de Serret)
139 Noorveld [Sint-Andries] (barones Joseph Kervyn de Lettenhove)
140 Beernem (barones Snoy)
141 La Bruyère [Sint-Andries] (van Outryve d’Ydewalle)
142 Tudor [Sint-Andries] (ridder Stanislas van Outryve d’Ydewalle)
143 Peereboomveld [Sint-Andries] (ridder Emmanuel van Outryve d’Ydewalle)
144 Rumbeke [Roeselare] (gravin Thierry de Limburg Stirum)
145-148 Ardooie (burggraaf de Jonghe d’Ardoye)
149-151 Viviers (graaf de la Barre)
152-154 Lombise (de la Boëssière-Thiennes)
155 Velaines (gravin Ferd. de Lannoy)
156-158 Hembise [Cambron Saint-Vincent] (graaf du Chastel – Andelot)
159 Bois de Lessines (markies d’Yve de Bavay)
160-162 La Folie [Ecaussinnes-d’Enghien] (gravin de Spangen)
163 Presles [Châtelineau] (Henriette d’Oultremont) (idem 239-240)
164 Nouvelles [Hyon-Ciply] (baron Pycke)
165 Maulde (burggraaf Cossée de Maulde)
166-169 Beloeil (prins de Ligne)
170 Barisart [Spa] (gravin H. van der Burch)
171 Ormeignies [Ath] (graaf de Rouillé)
172 Grandmetz (Rotsart de Hertaing)
173-176 Moustier [Frasnes] (baron du Sart)
177 La Cattoire [Blicquy] (d’Oultremont)
178 La Bruyère [Molenbaix] (baron Gillès de Pélichy)
179 Wez-Velvain [Taintegnies] (gravin Henri du Chastel)
180-182 La Cattoire [Blicquy] (d’Oultremont)
183-184 Louvignies [Chaussée Notre-Dame] (gravin de Villegas de Saint-Pierre)
185-187 Soheit (markies Imperiali)
188 La Neuville [Huy] (prins de Ligne)
189 Suarlée [Rhisnes] (baron de Mévius)
190 Bossierre [Saint-Gérard] (de Thomaz de Bossierre)
191-192 Vichenet (gravin de Romrée de Vichenet, geboren de Beauffort)
193-201 Ochain [Clavier]
202 Marchin (gravin Gaëtan de Robiano)
203-205 Villers-le-Heest (baron de Pitteurs de Budingen)
206 Géronsart [Jambes] (baron Thysebaert)
207-208 Noisy (graaf de Liedekerke Beaufort)
209-212 Celles (graaf de Liedekerke Beaufort)
213-214 Hun [Annevoie] (baron de Beeckman)
215 Hex (graaf Alfred d’Ansembourg)
216 Longchamps (baron de Selys Longchamps)
217 Herzée-Blehen [Hannut] (graaf Cornet d’Elzius de Peissant)
218-219 Forêt (juffrouw de Fabribeckers)
220-222 Baudries [Gavere] (gravin Louis d’Ansembourg)
86

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
223 Wodémont (gravin L. de Borchgrave d’Altena)
224 Montjardin [Remouchamps] (de Theux)
225-226 Altenbrouck [Fouron-le-Comte] (de Behault)
227-228 Jemeppe (C. de Sauvage Vercour)
229 Lexhy (barones de Blanchart Surlet)
230 Ooidonk [Deinze] (graaf t’Kint de Roodenbeke)
231-234 Ham-sur-Heure (graaf John d’Oultremont)
235 Evelette-Libois (Imperiali Liedekerke)
236-238 Loverval (gravin de Merode, geboren de Rochechouart-Mortemart)
239-240 Presles [Châtelineau] (Henriette d’Oultremont) (idem 163)
241 Cruyshautem [Kruishoutem] (Piers de Raveschoot)
242 Beirlegem (Spangen)
243-244 Olsene (mevrouw Stanislas Piers de Raveschoot)
245-249 Mielmont [Gembloux] (markies de Beauffort)
250 Corroy-le-Château [Gembloux] (markies de Trazegnies)
251-252 Ferooz [Gembloux] (gravin de Romrée de Vichenet, geboren Beauffort, en graaf P.
de Borchgrave d’Altena)
253 Barisart [Spa] (graaf van der Burch)
254 Poucques [Poeke] (baron R. Pycke)
255 Xhignez [Sprimont] (Pirmez-de Looz)
256 Sainte-Aldegonde [Deurle] (baron H. della Faille d’Huysse)
257-258 Waulsort (de Halloy)
259-261 Marche-les-Dames (prinses Pauline d’Arenberg)
262-266 Seilles (graaf de Borchgrave d’Altena)
267-268 Dhuy (St Mauris burggravin de Namur d’Elzée)
269-270 Harlue (gravin Léon de Grunne)
271-272 Reux [Leignon] (Jules Goffinet)
273-274 Taviet (barones A. d’Huart)
275-277 Mianoye [Ciney] (M. Vermeulen de Mianoye)
278-280 Conjoux (graaf de Villers)
281-282 Barcenal [Ciney] (graaf H. de Villermont)
283 Chevetogne [Leignon] (graaf L. van den Steen)
284 Namèche (Albéric de Pierpont)
285-287 Saint Fontaine [Havelange] (graaf de Liedekerke)
288 Buresse (graaf Martini)
289-290 Pailhe (graaf Fl. de Liedekerke)
291 Libois [Havelange] (graaf Henry de Liedekerke)
292 Jodoigne-Souveraine (Woestyne de Traux de Wardin)
293 Vonêche (barones Frédéric d’Huart)
294 Loupoigne (graaf Charles de Nicolay)
295-296 Les Croisettes (prins Charles de Ligne)
297-299 Rossignol (van der Straten Ponthoz)
300 Rendeux (Orban de Xivry)
301-302 Saint-Jean (graaf Adolphe de Limburg Stirum ?)
303-309 Durbuy (graaf Auguste d’Ursel)
310-314 Eysden [Eisden] (graaf de Geloes)
315-316 Villa des Dragons [Vielsalm] (baron St Paul Sincay)
317-318 Chez Nous [Vielsalm] (burggraaf de Jonghe)
87

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
319 Amstenraad (Eugénie d’Ansembourg)
320 Petite-Somme (graaf de Vaux)
88

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
CONCORDANS VAN DE OUDE NAAR DE NIEUWE
INVENTARISNUMMERS
De oude inventarisnummers zijn die van de handschriftelijke inventaris van het archief van de
Graaf en Gravin van Vlaanderen door E. Vandewoude.
Een aantal nummers werd overgebracht naar andere bestanden, Graaf van Vlaanderen,
Algemene Fotocollectie, Albums Albert en Elisabeth en Verzameling Kaarten, Plannen en
Tekeningen.
Oude inventarisnummers Nieuwe inventarisnummers
Graaf van Vlaanderen
106 122
305 401-402
310 234
315 235
316 236
748 342
754 301
755 302
811 331
902 / 7 229
902 / 8 249
Gravin van Vlaanderen
950 32
951 33
951 bis 33
951 ter 34
952 35
953 36
954 225
955 393-395
955 bis 124
956 69
957 71
958 72
959 73
960 74
961 76
962 78
89

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
963 80
964 81
965 82
966 83
967 92
968 85
969 77
970 87
971 88
972 89
973 91
974 93
975 94
976 101
977 95
978 97
979 96
980 99
981 98
982 100
983 102
984 103
985 104
986 105
987 106
988 107
989 108
990 110
991 111
992 112-113
993 115
994 114
995 116
996 86
997 109
998 118
999 119
1000 117
1001 120
1002 121
1003 70
1004 47, 50-51, 53-57, 60, 62-63, 65-66
1005 38-40
1006 41
1007 42
1008 44-45
90

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
1009 46
1010 49
1011 59
1012 67
1013 61
1014 64
1015 48
1016 125
1017 129
1018 134
1019 58
1020 52
1021 138
1022 139
1023 141
1024 143
1025 144
1026 145
1027 146
1028 147
1029 151
1030 152
1031 157
1032 153
1033 154
1034 131
1035 155
1036 157
1037 157
1038 7-11
1039 31
1040 30
1041 13-28
1042 166
1043 170
1044 224
1045 408
1046 409
1047 411
1048 414
1049 Graaf van Vlaanderen, nr. 367
1050 228
1051 37
1052 12
1053 230
1054 231, 419
91

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
1055 420
1055 bis 416
1055 ter 427
1056 428
1057 423
1058 424
1059 422
1060 429
1061 425
1062 241
1062 a 433-435
1062 b 436
1062 c 432
1062 d 417
1062 e 430
1062 f 437
1062 g 413
1063 403
1064 451
1065 5, 158-161, 248
1066 243
1067 4
1068 2-3
1069-1364 Muziekpartituren
1365-1536 Algemene fotocollectie
1537 348
1538 355
1538 bis 354
1539 353
1539 bis 350
1540 349
1541 351
1542 357
1543 356
1544 Albums koningin Elisabeth
1545 352
1546 Albums koningin Elisabeth
1546 bis 358
1547 360
1548 a Albums prins Albert (koning Albert I)
1548 b Albums prins Albert (koning Albert I)
1548 c 359
1549 366-367
1550 368
1550 bis Algemene fotocollectie
1551 369
92

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
1551 bis 372
1552 370
1552 bis 375
1552 bis / 1 Algemene fotocollectie
1553 388
1553 bis 299
1554 376
1555 Algemene fotocollectie
1556 377
1556 bis Ontbreekt
1557 384
1557 / 1 379
1557 bis Algemene fotocollectie
1557 ter 382
1558 381
1559 371
1560 373
1561 380
1562 361-364
1563 365
1563 bis 374
1564 Algemene fotocollectie
1565 Algemene fotocollectie
1565 bis Algemene fotocollectie
1566 385
1566 / 1 386
1566 / 2 220
1567-1581 Losse prentkaarten
1582 389
1583 390
1584-1591 Losse prentkaarten
1592 391
1593 Losse prentkaarten
1594 392
1595 172
1596 176
1597 179
1598 182
1599 188
1600 189
1600 bis 195
1600 bis / 1 196
1601 198
1602 213
1602 bis 212
1603 211
93

Archief van het Koninklijk Paleis Nummer toegang: 133
1604 199
1605 218
1606 200-203
1607 204
1608 205
1609 206
1610 206
1611 207
1612 244
1613 222
1614 Graaf van Vlaanderen, nr. 369
1615 410
1616 412
1617 431
1618 415
1619 418
1620 223
1621-1858 Verzameling KPT (gravures)
1785 Albums prins Albert (koning Albert I)
1786 180
1787 186
1859 426
1860 216
1861 217
1862 175
1863 177
1864 194
1865 173
1866 183
1867 178
1868 190
1869 191
1870 184
1871 Algemene fotocollectie
1873 214
1875 221
1876 277
1878 280
94

4764
ISBN 978-90-5746-126-2
9789057461262
A
K ev
hA