Preview - Openbaar onderwijs aan de Amstel

8
november 2010
Nieuws aan de AmstelPersoneelsblad Openbaar Onderwijs aan de Amstel

2
Nieuws aan de Amstel
is het personeelsblad van Stichting
Openbaar Onderwijs a/d Amstel
Het blad verschijnt vier maal per jaar
Eindredactie: Stafbureau OOadA
Redactieadres:
Postbus 51356, 1007 EJ Amsterdam
e-mail: carolinebink@ooada.nl
Teksten: OOadA,
tekstbureau Heart Feelings
Fotografie: OOadA
Opmaak: Toewan
Druk:Den Hartog
Zie voor een digitale versie van het blad:
www.openbaaronderwijsaandeamstel.nl
8
Nieuws AmstelPersoneelsblad november 2010 aan de Amstel de aan Onderwijs Openbaar
Inhoud
Coverfoto: 2 e Daltonschool Pieter Bakkum
4 In memoriam Kees van Veen
5 Op een frisse school leren kinderen beter
Vijf OOadA-scholen worden dit najaar omgebouwd tot Energieke Scholen
6 Samen de baas
De Theo Thijssenschool werkt met een managementteam.
De ervaringen zijn positief
10 ‘Coachingsvragen zijn niet langer raar’
In gesprek met onderwijsconsulent Josje Derksen
11 Diep nadenken over een ijskast
Day a Week School ondersteunt slimmeriken
12 ‘Er liggen hier veel kansen en mogelijkheden’
De Notenkraker verhuisde naar Brede School Bockesprong
13 Personeelsdag 2010
Kijk je Rijk. Voor ieder kind passend onderwijs. Medewerkers wisselden
ideeën en ervaringen uit tijdens de personeelsdag in september
En verder
3 In beeld: 2 e Daltonschool Pieter Bakkum
8 Personeel aan de Amstel
9 Bove-landers: column Peter Bovelander
16 Aangeklikt
In beeld
2 e Daltonschool
3

In memoriam Kees van Veen Op een frisse school leren kinderen beter
Kees werkte sinds een aantal jaar voor ons bestuur. We hebben hem leren kennen als een
artistieke man.
Dit werd bevestigd in alles wat hij deed: wat een creativiteit. In zijn vrije tijd schilderde en
fotografeerde Kees en zong hij in het Westerkerkkoor Amsterdam.
Wij hebben samen fijn gewerkt aan het personeelsblad. Wij overlegden de onderwerpen
voor het volgende blad. Vervolgens ging hij op de motorfiets door de stad naar de scholen
voor interviews en fotografie. Ook deed hij de vormgeving. Kees verzorgde op die manier een
prachtig personeelsblad voor Openbaar Onderwijs aan de Amstel.
Toen in januari dat lange wachten bij de 2 e Dalton. Daarna het vreselijke bericht dat hij op
de brug voor de school onderuit was gegleden met zijn motor. Als gevolg van dat beetje ijs
dat er die dag nog lag. Een geperforeerde long en een zeer ernstige schouderbreuk. Van de
intensive care van het Medisch Centrum Alkmaar naar het VU medisch centrum. Daarna, na
vele weken, naar het revalidatiecentrum op de Overtoom.
Een lange weg te gaan voor Kees. Dat wist hij ook.
Voorzichtig probeerde hij in april een paar uurtjes aan het werk te gaan en vooral onder de
mensen te komen. Aan dat laatste had hij sterk behoefte. Hij vond het vreselijk moeilijk om
alleen te zijn. Hij leek niet eenzaam maar toch vlogen de muren op hem af. Hij voelde zich
onbegrepen door de instanties en dokters over zijn geestelijke gezondheid.
In juni het afschuwelijke bericht van Kees’ overlijden. Voor iedereen totaal onverwacht. Vlak na zijn zestigste verjaardag nam Kees het
besluit niet meer verder te willen.
Onderstaand stuk is een gedeelte uit het prachtige lied van Frans Halsema dat op Kees zijn crematie werd gespeeld.
Verdomme Kees
Gek toch hoe vlug dat went
Want God je weet, ik mocht je erg graag
Ik wist wat ik aan je had
Nou ja, hoe noem je dat
Behalve dus, dat ik je een beetje mis
Nou ja, op mijn manier
Is alles eender hier
In het bestuurskantoor hangt een selectie van foto’s die Kees voor OOadA heeft gemaakt.
Je moet er wat voor over hebben: stof en wat bouwoverlast. Maar
dan krijg je ook wel een energiezuinige, gezonde school aldus
Martien Verheij en David Mulder, stafmedewerkers huisvesting.
De voormalige archiefruimte van Basisschool Oostelijke Eilanden (BOE)
lijkt wel op een minifabriek. Grote pijpen lopen over het plafond
en langs de muren. Zij komen uit in een enorme metalen kast, een
ventilatiesysteem. De installatie is het gevolg van een ingrijpende
renovatie die deze maanden plaatsvindt in de BOE. Behalve de BOE
worden ook de Oscar Carré, de Dongeschool en
twee locaties van De Burghtschool opgeknapt.
De verbouwingen horen bij een grootschalig
renovatieprogramma om het binnenklimaat van
Amsterdamse basisscholen te verbeteren en het
energieverbruik terug te dringen (zie kadertekst).
“De renovatie is tweeledig,” vertelt Martien
Verheij in de personeelskamer van de BOE. “Het
gaat om energiebesparende maatregelen, zoals
nieuwe dak- en gevelisolatie, dubbele beglazing,
nieuwe cv-ketels en energiezuinige verlichting.
De aanpassingen verschillen per locatie.” Verder
krijgen alle gebouwen een slim, zelfregulerend
ventilatiesysteem dat de luchtkwaliteit verbetert
door continu frisse, koele lucht aan te voeren.
Martien Verheij
En dat was hard nodig in de BOE, waar het kwik
‘s zomers tot 35 graden kon stijgen. Ook zorgde de bedompte lucht
met een hoog CO -gehalte voor allerlei gezondheidsklachten zoals
2
hoofdpijn, buikpijn, en misselijkheid. Martien: “Te veel CO in het
2
pand heeft bovendien een negatief effect op leerprestaties, denk
aan concentratieproblemen. Schoolgebouwen moeten juist een
leerhulpmiddel zijn met optimale kansen voor kinderen en leerkrachten.
De renovatie draagt hieraan bij.”
Daglicht
De frisse lucht laat nog even op zich wachten, want de ventilatiesystemen
worden pas dit najaar afgemonteerd. Wel heeft de BOE
een vernuftige thermostaat, die de temperatuur in balans houdt, en
nieuwe energiezuinige tl-lichten. Siebe Hentzepeper, directeur van
de BOE, die even is aangeschoven, is er blij mee: “De oude lampen
waren erg schemerig, wat heel vermoeiend is voor je ogen. Nu hebben
de klaslokalen veel helderder licht met een betere spreiding, alsof je
voortdurend in het daglicht zit.”
Ineens valt tijdens het interview het licht uit. Siebe zwaait wild met zijn
armen, waarop de lichtbakken weer aanfloepen. “Bewegingssensoren,”
grijnst Martien, “om energie te besparen. Als een lokaal leeg is, gaat
het licht na twintig minuten automatisch uit. Maar dat gebeurt ook als
je lang stilzit.”
Op de BOE zijn leerkrachten enthousiast over de voorzieningen. Al
vonden sommige het moeilijk hun oude lampen weg te doen. Ook
is het even wennen aan de pijpen die over de plafonds van de school
lopen. Martien: “Waar dat kon, zijn de pijpen verstopt achter muren
en plafonds. Hier op de BOE, met een
antroposofische architectuur, ging dat niet
altijd. Daarom hebben wij ze esthetisch
in zicht gebracht.” Verder is de BOE, net
als de andere scholen, nog niet van de
bouwoverlast af. Martien verzucht: “Uit
veiligheid zijn alle bouwkundige ingrepen
deze zomer gedaan. Nu werken wij veel
op woensdag en in het weekend. Maar
scholen hebben er wel last van.” “Ach,”
relativeert Siebe, “wij moeten nu nog
even door het bouwstof, maar daarna
krijgen wij zuurstof.”
David Mulder
Energieke Scholen
Amsterdamse basisscholen moeten Energieke Scholen worden, met een gezond binnenklimaat, laag energieverbruik en minder CO 2 -uitstoot.
Daarom zijn het rijk, gemeente en schoolbesturen dit voorjaar een grote renovatie van schoolgebouwen gestart. De aanpassingen moeten
leerprestaties verbeteren, ziekteverzuim terugdringen en de stad een stukje duurzamer maken. Het gaat om 160 schoolgebouwen. De meest
zorgwekkende, waaronder vijf OOadA-locaties, zijn het eerst aan de beurt. Eind 2010 zit hun renovatie erop.
Zie ook: www.nieuwamsterdamsklimaat.nl/energiekescholen
4 5

Samen de baas
Een school leiden kan ook anders. Niet met een directeur en een adjunct, maar met
een breed gedragen managementteam. De ervaringen op de Theo Thijssenschool zijn
positief.
Peter Sargentini, directeur Theo Thijssenschool
Draagvlak voor beslissingen
“Na het vroegtijdige vertrek van een adjunctdirecteur
medio 2008 wilde ik een andere
managementconstructie. Bij voorkeur een
managementteam dat van binnenuit vorm
krijgt. Dat geeft meer stabiliteit en continuïteit,
en het scheelt veel inwerktijd. Ik had Judith
en Marijke al voor de managementfuncties
op het oog. Judith was bouwcoördinator
op de Anjelierstraat. Marijke heeft al jaren
de dagelijkse leiding in de dependance
in de Palmstraat. Wij startten in augustus
2008, eerst informeel. In maart 2009, na
afstemming met het onderwijsteam en de
medezeggenschapsraad, was de nieuwe
structuur officieel. Judith en Marijke konden
vervolgens na een sollicitatieprocedure
formeel aan de slag.
Marijke is nog steeds verantwoordelijk voor
de dagelijkse gang van zaken in de Palmstraat.
Judith en ik leiden de Anjelierstraat. Daarnaast
trekt Judith veel schoolbrede projecten.
Uiteindelijk ben ik eindverantwoordelijk als er
wat aan de knikker is en hak de knopen door.
Door samen te overleggen en af te wegen
kunnen wij goed onderbouwde beslissingen
nemen. Je bekijkt kwesties namelijk van alle
kanten. Bovendien hebben Judith en Marijke
invloed op de besluitvorming. Dat straalt uit
op het team en vergroot het draagvlak voor
beslissingen.
De samenwerking loopt uitstekend. Er is
onderling goed vertrouwen. En de dames
hebben een groot incasseringsvermogen,
raken niet in paniek en weten veel zelf op te
lossen. Misschien kan ik zo langzamerhand
wat meer verantwoordelijkheden bij hen
neerleggen, zoals formatieplannen en
financiën. Ik ga er namelijk op korte termijn
uit. Het is goed dat er dan mensen zijn die
weten hoe de school reilt en zeilt.”
Samen besluiten nemen
“Ik werk al ruim tien jaar in de bovenbouw. In
de loop der jaren zag ik wat er zoal speelt in
een school en kreeg daar ideeën bij.
Judith Sambeek, locatieleider Anjelierstraat,
leerkracht
Ik wilde wel wat meer de managementkant
op en nadat de adjunct was vertrokken, kon
ik Peter vervangen tijdens zijn wekelijkse
bapo-dag. Tegelijk vroeg hij mij voor het
nog te vormen managementteam. Het
zou voorlopig tijdelijk zijn en ik kon een
managementopleiding volgen. Ik dacht: dan
moet ik er maar inspringen.
Wij hebben alledrie verschillende, complementaire
taken. Dat werkt goed. Marijke
regelt alles op de Palmstraat. Ik vervang
Peter bij afwezigheid op de Anjelierstraat.
Verder houd ik mij steeds meer bezig met
beleidsmatige zaken en projecten, zoal digitale
rapporten en taakbeleid. Ook sta ik soms nog
voor een groep. Peter houdt de financiën
strak in de gaten en schrijft de jaarplannen.
Samen nemen wij besluiten en bepalen welke
kant het onderwijs op moet. Dat gebeurt voor
beide locaties.
Het is wel lastig om vanuit een positie als
leerkracht deze managementstap te maken.
Ik heb ineens meer verantwoordelijkheid
en moet soms boven collega’s staan. Dat is
wennen voor hen, maar ook voor mij. Aan de
andere kant ben ik als teamlid voor collega’s
makkelijk benaderbaar en weet ik goed wat in
het team speelt.
Peter geeft de ruimte om mij in mijn functie te
laten groeien. Hij delegeert stap voor stap. Ik
krijgt niet ineens tien klusjes in mijn schoenen
geschoven, maar kan zeggen: ‘Ik heb dit
teugeltje onder controle, doe mij er nu nog
maar één’.”
Meedenken vanuit het team
“Ik geef al vijftien jaar met ontzettend veel
plezier leiding aan de dependance in de
Palmstraat. Dat doe ik naast mijn werk als
leerkracht voor groep 1/2. Toen Peter mij
vroeg voor de managementfunctie moest ik
wel even nadenken. Het zou een zwaardere
functie zijn en ik wil absoluut ook voor de
klas blijven staan, daar ligt mijn hart. Maar
het betekende ook een mooie verdieping.
Collega’s waren erg positief over mijn
Marijke van Santen, locatieleider Palmstraat,
leerkracht groep 1/2
aanstelling, omdat ik veel heb opgebouwd in
de Palmstraat.
Ik heb nu meer taken dan vroeger.
Eerst bestierde ik de Palmstraat met alle
voorkomende kwesties: het ouderspreekuur,
vragen van collega’s, ziektemeldingen,
bezetting, bestelling van meubilair en
lesmateriaal. Nu denk ik en beslis ik mee over
de onderwijskundige lijn voor de hele school,
zoals het schoolwerkplan en studiedagen.
Het is een voordeel dat ik uit het veld kom.
Je vraagt dus niet alleen van bovenaf hoe
het gaat, maar denkt ook mee vanuit het
team. Wel draait het management de hele
week door, ook als ik voor de groep sta. Als
het dan druk is, moet ik de verdeling groep/
management goed bewaken.
Peter vraagt altijd onze mening en wij zijn
allemaal gelijkwaardig. Ook overleggen wij op
een vast punt in de week, heel gestructureerd.
Verder heeft Peter vertrouwen in ons. Als ik
bijvoorbeeld vind dat er nieuw meubilair voor
de kleutergroepen moet komen, vertrouwt hij
op mijn oordeel en laat mij vervolgens mijn
gang gaan. Dat voelt goed.”
6 7

Personeel aan de Amstel
Stand van zaken invoering Functiemix
Voor de zomervakantie hebben jullie allemaal een informatiepakket
ontvangen over de invoering van de Functiemix op
onze scholen.
Namens de Taakgroep Personeel informeer ik jullie graag over
de huidige stand van zaken ten aanzien van de invoering van
de Functiemix.
De invoering van de Functiemix is inmiddels in de teamvergaderingen
van alle scholen besproken.
Nu is het zaak om op basis van het schoolformatieplan en het
schoolplan per school te bepalen welke LB-functies er in het
schooljaar 2010-2011 gerealiseerd kunnen worden. Elke directeur
zal in een teamvergadering hiervoor voorstellen neerleggen.
Vervolgens zal er voor de te realiseren functies een functieomschrijving
worden opgesteld. Dit gebeurt op basis van
de functiebeschrijving LB-Functie zoals die binnen onze
stichting is vastgesteld. Vervolgens zal aan de MR van de
school gevraagd worden deze functieomschrijvingen vast te
stellen waarna de werving & selectie (op schoolniveau) kan
worden gestart. Het streven is om per 1 januari 2011 de eerste
kandidaten te benoemen in een LB-functie.
Indien blijkt dat er op een school géén geschikte kandidaten
zijn, of dat er géén belangstelling is voor de nieuwe functie,
dan kan besloten worden de werving bestuursbreed te
trekken.
Inmiddels heeft de Taakgroep Personeel een procedure ontwikkeld
voor de werving & selectie voor de LB-functies. Deze
zal aan het directieberaad en de GMR worden voorgelegd ter
vaststelling. Zodra de procedure is vastgesteld zullen jullie
hier nader over worden geïnformeerd.
Mochten er over dit onderwerp nog vragen leven dan
kunnen jullie deze stellen aan je directeur of, via e-mail aan
ondergetekende: timabaar@ooada.nl.
Namens de Taakgroep Personeel, Tima Baar
Herhalingscursussen Bedrijfshulpverlening
Op woensdagmiddag 17 en 24 november 2010 zullen de
Herhalingscurussen BHV + AED plaatsvinden. Alle deelnemers
die hiervoor in aanmerking komen zullen door Kompas BHV,
via e-mail, worden uitgenodigd. De cursussen vinden plaats
op vier locaties te weten: 6e Montessorischool Anne Frank,
15e Montessorischool Maas&Waal, 2e Daltonschool Pieter
Bakkum en De Kleine Reus.
namens afdeling P&O, Tima Baar
Amsterdam Toerisme & Congres Bureau
Bove-landers
Beroepstrots of arrogantie
De laatste jaren is het imago, of de status, van het leraarsberoep een belangrijk
discussiepunt in de media. De buitenwereld laat bijvoorbeeld blijken geen hoge
dunk te hebben van de opleiding tot leraar. Ook klagen de leraren zelf regelmatig
over de wijze waarop autoriteiten maar ook ouders tegen hen aankijken en leraren
behandelen. Kortom, er is sprake van botsende beelden en verwachtingen rondom
het beroep van leraar.
Ik moest hieraan denken toen de reacties op de personeelsdag binnendruppelden.
Deze berichten waren veelal positief en zelfs enthousiast. Vooral het kijken in elkaars
keuken en het uitwisselen van werkervaringen werd inspirerend gevonden. Grappig
is daarbij dat deze ontmoetingen vaak het gevoel gaven dat men het met de eigen
school eigenlijk best goed getroffen had. Het thema ‘Passend onderwijs’ was daarbij
minder belangrijk dan het snuffelen aan elkaars werkplek en aanpak.
In gesprekken na afloop van de lezingen hoorde ik diverse prikkelende suggesties
voor het uitbouwen van dit experiment. Zo wilde een leerkracht graag af en toe ook
daadwerkelijk meedraaien op een andere school. Zij vroeg zich af of wij daar niet een
deel van de studie-uren, als onderdeel van de (e)normjaartaak, voor konden gaan
gebruiken. Een ander had het beeld gekregen dat bij diverse collega’s op andere
scholen interessante kennis en ervaring te halen viel. Waarom zouden wij hen geen
workshops laten geven op een volgende personeelsdag of op een teamscholing?
Meerdere leerkrachten wilden hun collega’s van andere scholen ook graag eens in
de klas aan het werk zien. Konden wij de volgende keer de personeelsdag niet over
twee verschillende ochtenden verdelen, waardoor men niet alleen in elkaars keuken
zou kunnen kijken maar ook het kookproces zelf kunnen meemaken?
Dit alles riep bij mij de gedachte op dat wij op deze manier een aardige start hebben
gemaakt met het werken aan ons eigen beeld van het beroep van leraar. Dat proces
begint namelijk bij onszelf. Door over de grenzen tussen klassen en scholen heen te
stappen en te gaan leren van elkaar. Pas als wij de eigen praktijk kritisch onder de
loep nemen, en goede voorbeelden gaan uitwisselen en overnemen, ontstaat weer
een collectief gevoel van trots op het eigen vak. De buitenwereld wordt het best
overtuigd wanneer wij eerst intern onze gemeenschappelijke kracht ontwikkelen en
tonen.
Dan kunnen wij ook afrekenen met vormen van arrogantie die helaas ook af en toe
op de personeelsdag werden waargenomen. Collega’s die met de neus in de lucht op
een andere school kwamen ‘omdat het nu eenmaal moest van de bazen’. Zelf vonden
zij dat weinig nuttig omdat zij op de eigen school in zuid alles toch al prima voor
elkaar hadden? Ik ben ervan overtuigd dat je met een dergelijke houding veel kansen
maar ook veel inspirerende ervaringen aan jezelf en aan je school voorbij laat gaan.
En ons imago wordt er op die manier ook niet beter op! Wat mij betreft, blijven wij
de komende tijd zoeken naar mogelijkheden voor uitwisseling en gemeenschappelijk
leren.
8
9

‘Coachingsvragen zijn niet
langer raar’
Josje Derksen werkt twee dagen per week bovenschools als onderwijsconsulent.
Een gesprek over haar werk: leerkrachten coachen.
Waar komen de hulpvragen vandaan?
“Bij aanvang van het schooljaar kunnen
directeuren aangeven welke coachingsvragen
er liggen en met welke prioriteit. Met P&O
stem ik vervolgens af welke trajecten ik
als eerste oppak. In de loop van het jaar
komen ook andere aanvragen binnen. Soms
geven leerkrachten zelf aan dat zij gecoacht
willen worden, soms constateert een
directeur in een functioneringsgesprek een
ontwikkelingsbehoefte.
Verder ondersteun ik starters die net in dienst
zijn. Elke starter moet wennen en heeft
nu eenmaal vragen. Ik heb met hen een
kennismakingsgesprek en ik consulteer ze in
de klas. Het voordeel is dat starters zo, los
van hun functioneren, altijd ondersteuning
krijgen. En als zij mij eenmaal kennen, zullen
zij mij sneller benaderen als zij weer ergens
tegenaan lopen.”
Welke problematiek kom je zoal tegen?
“Doorgaans hebben starters moeite met
klassenmanagement, orde, effectieve instructie
en de organisatie in de klas. De meeste zitten
nog geen vijf minuten op hun stoel maar
lopen de hele dag in plaats van eens even
zitten en observeren. Zij hebben de neiging
teveel over te nemen. Ook willen zij zeker in
hun eerste jaar alles goed doen. Dat is op zich
heel positief, maar zij moeten wel in de gaten
houden dat je als starter realistische, haalbare
doelen moet stellen.
Meer algemeen betreft het vakinhoudelijke
vragen, over bijvoorbeeld communicatie,
effectieve instructie, en de eigen motivatie
van leerkrachten. Maar ook ondersteuning bij
herintreding na ziekte.”
Waarom is die ondersteuning van starters
zo belangrijk?
“Zorg en aandacht voor het personeel heeft
direct effect op de kwaliteit van het onderwijs.
Het is immers een ervaringsgericht vak. De
eerste drie jaren zijn, structureel voor een
leerkracht, de meest kwetsbare. Ik richt mij dan
met coachen en video interactieve begeleiding
op pedagogisch didactisch handelen.”
Wat krijg je terug van directeuren?
“Na een coachingsaanvraag van een directeur
stel ik met hem of haar vooraf vast waaruit de
terugkoppeling bestaat. Soms is dat alleen de
data melden waarop de coachingsgesprekken
plaatsvonden. De feedback is over het algemeen
heel positief. De directeuren zien
ontwikkeling bij een leerkracht. Soms krijgen
leerkrachten door anders te functioneren ook
ander contact met hun directeur. Maar ook de
feedback van leerkrachten zelf is belangrijk.
Zij ervaren het bijvoorbeeld als ‘veilig’ dat zij
worden gecoacht door iemand van buiten de
school.”
Zijn er nog nieuwe ontwikkelingen?
“Er zijn leerkrachten met goede initiatieven
die mij benaderen om hun ideeën binnen
OOadA te verspreiden. Ik zou deze mensen
met inspirerende ideeën, maar ook leerkrachten
met vragen een platform willen
bieden, bijvoorbeeld via de website. Met
artikeltjes en tips. Of iets organiseren waar zij
onderling contact kunnen hebben en elkaar
kunnen raadplegen.”
Is er meer aandacht gekomen voor het
vak onderwijsconsulent?
“Ik denk dat het vak toegankelijker is geworden
en dat directeuren makkelijker contact
zoeken. Het is goed dat de faciliteit er is,
maar directeuren moeten ook hun eigen weg
vinden. Zij zijn immers de verantwoordelijke;
ik ben ondersteunend.
Verder is het een goede ontwikkeling dat er
meer transparantie is in het functioneren van
leerkrachten, en dat het niet meer raar is een
coachingsvraag te hebben en ondersteuning
te vragen. Je kunt dan preventief zijn, iemand
ondersteunen en samen oplossingen vinden. In
plaats van dat het een functioneringsprobleem
wordt.”
Diep nadenken over een ijskast
Eindelijk eens je hersenen laten kraken samen met andere
bollebozen. Dat kan tijdens Day a Week School.
In de mediatheek van de school zitten achttien kinderen in groepjes
gebogen over lange reeksen cijfers. Zij zoeken uit hoe je het vijftiende
Fibonnaci-getal kunt berekenen. “Samen bespreken, iedereen doet
het weer anders,” maant hun leerkracht Fransca Hoetink. Ida, Lucas en
Leeuw overleggen hardop. Leeuw besluit de reeks in Arabische cijfers
te maken. Maar hij loopt vast, want wat is 7 in het Arabisch?
De kinderen hebben vandaag
Day a Week School (DWS). Hierbij
volgen bijzonder intelligente
kinderen uit de hogere groepen
één dag per week speciale,
uitdagende lessen (zie ook
kadertekst). Een ware uitkomst,
vindt Rob Wolthuis die voor
OOadA het project intern leidt.
“Deze slimmeriken krijgen vaak
te weinig aandacht. Leerkrachten
denken snel: die redden het
wel. Maar zulke leerlingen moet
je ook op de proef stellen en
confronteren. Anders kunnen zij
lusteloos en gedemotiveerd raken,
en uitvallen. Met DWS proberen
wij dat te voorkomen door hen
passend onderwijs te bieden.”
Om te bepalen of een leerling een DWS-kandidaat is, doen alle
leerlingen in groep 5 een selectieopdracht. Zij moeten bijvoorbeeld
aangeven hoeveel kentekencombinaties je kunt maken met twee
letters en drie cijfers. Rob: “Sommige kinderen snappen er niets van.
Anderen tonen weer geen interesse. En er zijn kinderen die zich serieus
in de opdracht vastbijten. Om hen gaat het.”
Driedimensionale puzzel
De DWS-opdrachten zijn gericht op wiskunde, taal, wetenschap,
filosofie en denkstrategieën. Zo moeten de kinderen nadenken
en discussiëren over Socratische vragen, verklaringen zoeken voor
onweer, en vijf overeenkomsten noemen tussen een televisie en
een ijskast. Fransca: “Het is interessant onderwerpen helemaal uit
te diepen. Om te proberen en te ontdekken. En echt ergens over te
moeten nadenken. Leerlingen hebben dan hun eigen leerproces beter
in de hand. Dat geeft plezier in het leren.” Ook is er veel aandacht voor
sociale omgang, zoals samenwerken in projecten (ontwerp als team
een hoed voor prinsjesdag) en genuanceerd antwoord geven in plaats
van impulsief reageren.
“De meeste ouders, kinderen en leerkrachten zijn positief. DWS voorziet
in een behoefte,” aldus Rob. “In hun eigen klas zijn hoogbegaafde
kinderen vaak heel onzeker of zij raken er geïsoleerd. Bij DWS kunnen
zij zichzelf zijn, uiten wat zij weten,
en leuke interactie hebben met
anderen.” “Wel hebben sommigen
liever les op hun eigen school
in de buurt van hun vrienden,”
vertelt Fransca. En omdat de lessen
tijdens reguliere schooltijd en op
andere scholen plaatsvinden, zijn er
weleens praktische problemen met
roosterindelingen en logistiek.
Pauze. Gejuich, want het regent.
Binnen blijven is leuker. Lucas en
Leyla pakken hun leesboek, Floris
maakt een driedimensionale puzzel
en Leeuw gaat op zoek naar een
Arabische cijferreeks. Shulamit tekent
een gezicht en roept: “Kun je zonder
neus ruiken?”
Day a Week School
Tijdens Day a Week School (DWS) volgen honderd Amsterdamse
bollebozen uit de groepen 5, 6, 7 en 8 één dag per week een aangepast,
prikkelend onderwijsprogramma. De lessen vinden onder
andere plaats op de Theo Thijssenschool, obs de Witte Olifant en de
12e Montessori De Stern. Leerkrachten van de deelnemende scholen,
waaronder vijf van OOadA, verzorgen zelf de lessen. DWS loopt sinds
maart 2010 als pilot van gezamenlijke schoolbesturen: de ASKO,
Bestuurscommissie Noord, OOadA en schoolbegeleidingsdienst het
ABC. In het kader van passend onderwijs heeft OOadA als initiatief
hierin een forse bijdrage geleverd.
Zie ook: www.hetabc.nl/abcactiviteit/day-week-school
10 11
© Fotografie ABC

12
De Notenkraker verhuisde afgelopen maart, midden in het schooljaar, naar de nieuwbouw van Brede School
Bockesprong. Hoe verliep dat? En bevalt de nieuwe plek?
‘Er liggen hier veel
kansen en mogelijkheden’
Scherp blijven
“Vijf jaar geleden werden de plannen om onderdeel te worden
van Brede School Bockesprong concreet. Eindelijk, want wij waren
totaal uit ons oude, stoffige pand gegroeid. Voor gym, dans en
muziek gingen wij naar andere locaties, en collega’s zaten in een
dependance. Met de faciliteiten in het nieuwe gebouw zouden wij
ons profiel als kunstmagneetschool weer goed kunnen uitdragen. Ik
heb mij daarom ingespannen voor een danszaal, een toneelruimte en
een goed geoutilleerd lokaal voor beeldende vorming. Met succes.
Je moet wel scherp blijven. Niet iedereen begrijpt hoe een school
werkt. Ook was er bijna geen kast- en opbergruimte. Ik heb toen
zelf een systeem bedacht, dat de architect heeft overgenomen.
Verder bleek het gebouw ineens vanwege bezuinigingen in elkaar
geschoven. De gangen zijn daarom erg smal, wat voor opstoppingen
bij de kapstokken zorgt.
De verhuizing zelf liep heel soepel. Wel een megaklus! Die gigantische
zolder opruimen, bepalen wat weg moet, wat meegaat, nieuw
meubilair bestellen. De school moest intussen gewoon doordraaien.
De kinderen zijn met een verhuisproject voorbereid. Ook was er na
de verhuizing een symbolische overtocht. Hierbij gingen de kinderen
eerst naar hun oude school. Onder treurmuziek hebben zij hun
vertrouwde laatjes, die daar nog waren, in zelf versierde verhuisdozen
ingepakt en afscheid genomen. Daarna ging het in een vrolijke stoet
naar hun nieuwe school, waar de lessen weer meteen verder gingen.”
Jacqueline Bras, leerkracht groep 1/2 Notenkraker, projectleider
verhuizing
Brede School Bockesprong
Sinds maart 2010 vormt de Notenkraker met basisschool
De Nautilus, de GGD, welzijnsorganisatie Combiwel en
een logopediepraktijk Brede School Bockesprong in Oud-
Zuid. Dit multidisciplinaire netwerk van onderwijs zorg
en welzijn biedt kinderen, ouders en buurtbewoners een
samenhangend programma tijdens en na school. Het doel:
de ontwikkelingskansen van kinderen vergroten en een
ontmoetingsplek zijn voor de hele buurt.
Jacqueline Bras en Antoinette van Zalinge
Niet zeuren
“Alles is hier heerlijk schoon en nieuw. Maar wennen is het zeker.
De routine en vanzelfsprekendheid van de oude school zijn weg. Die
moet je nu opnieuw vaststellen en afspreken. Onderling, maar ook
met de andere school in dit pand. In de Bennebroekstraat waren wij
de enige gebruiker van het gebouw. Hier moeten wij eerst overleggen
of bijvoorbeeld de gymzaal vrij is. Maar wij hebben nu wel prachtige
faciliteiten. Niet zeuren, dus.
De nieuwbouw was nog niet klaar, toen wij erin trokken. Zo lag de
buitenspeelruimte nog open. Er reed bouwverkeer heen-en-weer,
van die happers met stenen, tussen spelende kinderen. Aannemers
zijn dan nog verbaasd ook, als je protesteert.
Wij geven nu zes maanden les in de nieuwbouw en ook nu nog
hameren wij op veiliger ramen en duidelijke vluchtplannen. Daarnaast
worstelen wij met kleine lokalen en te weinig ruimte om ons onderwijs
goed te kunnen vormgeven.
Verder komen wij nog niet optimaal toe aan het uitdragen van ons
profiel kunstmagneetschool. Er moeten bijvoorbeeld nog vitrines komen
voor werkstukken. Ook de samenwerking met partners in de brede
school moet nog naar een hoger plan. Wel zie je dat de overgangen naar
de verschillende lessen, de naschoolse activiteiten en de BSO soepeler
verlopen. Dat geeft veel tijdwinst en dus meer onderwijstijd.
Er liggen in deze nieuwe situatie dus veel kansen en mogelijkheden
die wij zeker gaan uitwerken. Maar de focus op het onderwijs gaat
nu even voor.”
Antoinette van Zalinge, directeur Notenkraker
Zie ook: www.youtube.com, zoektermen: ‘Notenkraker’ en ‘verhuizing’
Personeelsdag 2010
Passend onderwijs. Natuurlijk! Maar hoe pak je dat aan? Tijdens de OOadApersoneelsdag
wisselden medewerkers ideeën en ervaringen uit.
“Ontzettend leuk om andere scholen
te bekijken. Je wordt ook weer trots
op je eigen school onder andere op de
ruimten die wij hebben en het concept
van het natuurlijk leren.”
Maaike Sluijter, intern begeleider
De Springstok
Op woensdag 29 september vond onze
tweede algemene personeelsdag plaats.
Het motto was ‘Kijk je rijk’ en het thema
was ‘passend onderwijs’. Op deze dag
gingen wij voorbij de grenzen van de eigen
school en keken in elkaars keuken. Hoe
gaan collega’s om met passend onderwijs
(onderwijs en zorg op maat binnen de
school)? Voor het antwoord bezochten
medewerkers elkaar ’s ochtends op de
werkplek. Daar wisselden zij ervaringen uit
over didactiek en pedagogiek in de klas.
Ook was er aandacht voor de organisatie
van het onderwijs en de samenwerking
met externe ondersteuners.
Tijdens het middagprogramma in theater
Tuschinski gaven externe sprekers
pedagogische adviezen. Daarna was
cabaretgroep Op Sterk Water aan de
“De ochtend was zeker voor herhaling
vatbaar. Je spreekt je collega’s
normaal weinig, dus dit was echt een
kijkje bij de buren. Het verhaal van
spreker Marcel van Herpen ‘s middags
vond ik heel inspirerend.”
Michiel Jehee, leerkracht
Nicolaes Maesschool
beurt voor een komische afsluiting. Het
borrelbuffet aan het einde van de dag bood
gelegenheid collega’s op een informele
manier beter te leren kennen.
13

Kijk je rijk bij De Scholekster
Impressie van de ochtend
Stipt 10.30 uur verwelkomt directeur Ellen
Koops van de 9e Montessorischool De
Scholekster haar gasten tijdens de OOadApersoneelsdag
(zie kadertekst). Na uitleg over
het montessorionderwijs houdt Ellen een
laptopje omhoog. Het blijkt een Schoolmate,
boordevol educatieve software (Taal, Rekenen,
Wereldoriëntatie, Algemeen), toetsen en
programma’s voor remedial teaching. Zij vertelt
dat kinderen hier bij toerbeurt mee werken.
Bij het zien van de verwonderde gezichten
lacht Ellen: “Wij zijn een Montessorischool
uit 2010. Naast klassiek montessorimateriaal
gebruiken wij moderne leermethoden om
passend onderwijs te bieden.” “Werkt het
altijd?” vraagt iemand. “Ja,” antwoordt Ellen
volmondig. Het is webbased, met een extern
beheer. Wij geven per e-mail bij de leverancier
aan met welke specifieke programma’s wij de
volgende dag willen werken. De leverancier
zet die klaar. Kinderen hebben vervolgens
toegang met hun eigen inloggegevens en
kunnen zelfstandig aan de slag.”
Dat brengt Ellen bij de kern van haar
verhaal. “Wij willen álle kinderen passend
onderwijs bieden, niet alleen de zwakkere.
Ieder kind moet zich zo goed mogelijk
kunnen ontwikkelen en wij kijken wat
die daarvoor nodig heeft. Dat gaat niet
alleen om rekenen en taal, maar ook om
dagelijkse dingen, zoals gedrag. Daar is een
nauwkeurige, actuele administratie voor
nodig. Goed gegevensbeheer geeft namelijk
inzicht in de situatie, waardoor je snel en
adequaat kunt handelen. De Scholekster
gebruikt, net als alle OOadA-scholen, het
leerlingenadministratiesysteem Parnassys.
Op de ABC-rapporten na is onze administratie
digitaal.”
Ellen onderbreekt zichzelf: “Loop vooral
ook even rond.” Maar iedereen blijft liever
luisteren. “Super dat leerkrachten zoveel
documentatie zelf bijhouden,” merkt iemand
op. “En zit iedereen hier lachend achter
de computer?” wil een ander weten. Dat
heeft jaren geduurd, geeft Ellen toe. “Maar
• Personeelsdag OOadA 29 september 10.30-11.30 uur.
• Bezoek aan 9 e Montessorischool Scholekster
(175 leerlingen, 20 medewerkers).
• Bezoekers: middenmanagement van De Burght, Nicolaas Maes,
Oscar Carré. Administratieve krachten van Alberdingk Thijm /De Jordaan:
De Kleine Reus, Merkelbach, De Stern.
wij hebben als team een duidelijke keuze
gemaakt voor digitaal werken en afgesproken
dat de administratie ons allemaal aangaat. Alle
docenten hebben daarom een eigen laptop.
Wie het moeilijk vindt daarmee te werken of
wie iets in Parnassys niet begrijpt, krijgt altijd
hulp van collega’s. Zo motiveren wij elkaar.”
En dan is het tijd. De vertrekkende bezoekers
zijn onder de indruk van de digitale aanpak
op de Scholekster. Iemand schrijft op een
feedbackkaart: ‘laten wij van elkaar leren’.
“Ik vond het heel leuk
om op andere scholen
rond te kijken. Er zijn
veel overeenkomsten
en je doet ook goede
ideeën op.”
Anita Neus,
leerkracht onderbouw
De Springstok
“Het is zo fijn om
weer blij met je
eigen school te zijn
wanneer je andere
scholen hebt gezien.”
Jean Himpers,
leerkracht Basisschool
Oostelijke Eilanden
(BOE)
Kijk je rijk bij Tuschinski
• Personeelsdag OOadA 29 september, 12.00-19.00 uur
• Tuschinski, inleiding door Peter Bovelander. Daarna de volgende sprekers:
Marcel van Herpen en Harrie Steenstra. Afsluiting door Herbert de Bruijne.
• Na de pauze cabaretgroep ‘Op Sterk Water’ en borrel en buffet.
Passend onderwijs is een cruciaal onderdeel van kwalitatief goed onderwijs
Opbrengst gericht werken
en Sturen op de kwaliteit
van de resultaten
Pedagogisch klimaat
■ Leerkrachten
■ Leerlingen
■ Ouders
PIJlErS VOOr kWAlItEIt:
■ Pedagogische interactie
■ Didactische instructie
■ Klassenmanagement
■ Sturing schoolleiding
■ Voorzieningen
■ Borging van kwaliteit
In relatie tot de specifieke schoolpopulatie
en -situatie
Verbetertrajecten:
■ Lezen
■ Taal
■ Rekenen
■ Didactiek
e.d.
Passend Onderwijs:
■ Basiszorg
■ Breedte zorg
■ Diepte zorg
Het vervolg van Passend
Onderwijs
Komend jaar zal op alle scholen verder
gesproken moeten worden over het
‘Passender’ maken van ons huidige onderwijsaanbod.
Centraal daarbij zal staan dat
wij de externe ondersteuning veel dichter
op de scholen moeten organiseren. De input
van deze dag kan daar zeker bij gebruikt
worden en teams kunnen ook aanvullende
ondersteuning aanvragen bij dit onderwerp.
14 15

Jochem Apeldoorn is leerkracht
van groep 4 op De Kleine Reus
Jullie school staat midden in het
centrum van Amsterdam. Welke
voordelen biedt dat jou?
“Het is voor mij een buurtschool. Ik
woon in de Pijp en kan in principe
lopend naar mijn werk. Het heeft ook
invloed op de populatie. Bij ons is die
meer progressief: kunstenaars, musici
en grafisch vormgevers. Ik voel mij
daar wel bij thuis.”
Je werkt op een brede school. Wat
merk je daarvan?
”Ten eerste hebben wij voor-, tussen-
en naschoolse opvang. Ik heb in een
lokaal gewerkt dat na schooltijd werd
gebruikt voor de naschoolse
opvang. Na school was ik
die ruimte dus kwijt. Dat
was praktisch wel te doen,
maar soms ook lastig. Het
voordeel is dat je meer
mogelijkheden hebt. Wij
hebben bijvoorbeeld een
toneelzaal, een peuterspeelzaal
en een (nsa)
activiteitenorganisatie in
de school. Soms maken wij
daar gebruik van.”
Je staat nu als leerkracht
voor groep 4. Waar gaat
je voorkeur naar uit en
waarom?
“Ik heb niet echt een voorkeur. Ik
heb heel lang groep 1 en 2 gedaan,
later groep 5/6 en groep 7/8. In de
onderbouw ben je meer met ouders
bezig, ik zie mijzelf daar niet meer
staan. Ik kan nu op een ander niveau
een gesprek voeren met de kinderen.
De Kleine Reus is een OGO-school. Wij
zijn dus thematisch bezig. Daar kan ik
veel tijd aan besteden. De kinderen
hebben bijvoorbeeld net een krant
gemaakt met artikelen en foto’s.”
Je bent nu twaalf jaar leerkracht.
Wat vind je het leukst aan je werk?
“Elk jaar maak ik met de kinderen
een voorstelling. Persoonlijk vind ik
dat wel een hoogtepunt. Wij doen
het hele proces van decorbouw,
schrijven, muziek, zingen. In principe
bedenken de kinderen het allemaal.
Wij praten erover en ik stel de juiste
vragen. Waar gaat het over? Wat
willen jullie? Wat gaat er gebeuren? Zo
vond vorig jaar de voorstelling plaats
tijdens de sinterklaasperiode en de
kinderboekenweek met het thema
eten. Ik zag dus al een sinterklaas met
obesitas voor mij maar het werden
giftige pepernoten. Dat proces is heel
leuk.”
Wat heb je gezien op de
personeelsdag wat je op jouw
school ook graag zou zien?
“Wij zitten hier erg krap met ons
speelplein. De ruimte is beperkt
en er is geen zon. Het plein van de
Boekmanschool en de Maas en Waal
vond ik heel mooi. Dat zouden wij hier
heel graag zien.”
Wat is jouw glansmoment in jouw
onderwijscarrière?
“Vorig jaar ontstond door de kou
spontaan met de kinderen een plan.
Er stonden veel kleumende ouders
voor mijn raam. Wij hebben toen
warme chocolademelk uitgedeeld. En
uiteindelijk zijn wij dat gaan verkopen
om geld in te zamelen voor Haïti na
de aardbeving. Dat vind ik van die
kleine dingen, waarvan ik echt kan
genieten.”
Welk kind speelde een belangrijke
rol in je schoolleven?
”Ons tweehonderdste kind was
echt een ‘kleine reus’. Dat was Colin,
nu al in groep zes. Heel puur en
ontwapenend.”
Wie klikken wij de volgende keer
aan?
“Ingmar Schönhage van De Burght. Ik
heb een tijdje met hem gewerkt. Het
is een goede vriend van mij, maar wij
zien elkaar te weinig.” Aangeklikt