MemoRad 2012-4 - Nederlandse Vereniging voor Radiologie

artikelen
Pater theodor wulf (links) deed de aanzet voor het onderzoek naar radioactieve straling vanuit het heelal. Victor Hess (rechts) heeft de klus afgemaakt vanuit een luchtballon en
ontving daarvoor de nobelprijs in 1936.
bovenop de Eiffeltoren (driehonderd meter).
Tot zijn verbazing was de straling op die grote
hoogte niet minder dan in de onderaardse
grot. Daardoor kwam hij op het idee dat er
wellicht een tegenkracht was die uit de hemel
kwam. Een logische gedachte voor een
geestelijke.
Om dat te kunnen onderbouwen moest de
straling dus op nóg grotere hoogte gemeten
worden. Echter stond Wulf op de top van de
Eiffeltoren al met knikkende knieën vanwege
zijn hoogtevrees.
De Oostenrijkse natuurkundige Victor Hess
stapte twee jaar later – in 1912 – in een luchtballon,
om op ruim vijf kilometer hoogte het
experiment van Wulf af te maken. Daar mat hij
met Wulfs elektroscoop inderdaad straling die
kennelijk uit het heelal kwam: kosmische straling.
Hij kreeg daarvoor de Nobelprijs natuurkunde
in 1936.
De ontdekking van de kosmische straling door
Hess wordt nu – een eeuw later – overal herdacht.
Bij CERN in Genève wordt druk geëxperimenteerd
met een revolutionaire deeltjesversneller,
waarbij geprobeerd wordt de kleinste
deeltjes die we kennen te splitsen in nóg
kleinere deeltjes.
De Valkenburgse geoloog Lieven Spits
zegt hierover: “Zonder het voorwerk van
Wulf was dat onmogelijk geweest. De
huidige onderzoekers borduren voort op
zijn principes. Af en toe wordt daarbij ook
gerefereerd aan Wulf, die steevast wordt
opgevoerd als een ‘Duitse Jezuïet in Parijs’.
Terwijl zijn speurtocht toch hier in Valkenburg
begon. De Nobelprijs is hij door
zijn hoogtevrees misgelopen, maar Wulf
verdient toch minimaal een naar hem genoemde
straat in zijn eigen Valkenburg!”.
n
Kees Vellenga
Fotomontage: robert muts/media groep Limburg
J a a r g a n g 1 7 - n u m m e r 4 - 2 0 1 2 17