Brochure Gunnen op reële prijs en risico's delen - ProRail

Gunnen voor
een reële prijs
en risico’s delen
versie 2.0

Inleiding
ProRail wil een goed opdrachtgever zijn. Dus zijn we voorzichtig met het maatschappelijke geld
dat we uitgeven én betalen we fatsoenlijke prijzen voor de werkzaamheden die we opdragen.
Onze aanbestedingen zijn erop gericht tot reële prijzen te komen. Zo kunnen we voorkomen dat
we tijdens de uitvoering discussies moeten voeren over extra betalingen omdat het werk voor
een te laag bedrag was aangenomen. Hoe we ervoor zorgen dat we voor reële prijzen aanbesteden,
leest u in deze brochure.
Elk project kent natuurlijke (fi nanciële) risico’s. In de gangbare aanpak verdelen opdrachtgever
en opdrachtnemer deze risico’s vooraf volgens een vast patroon: ieder zorgt alleen voor zijn
‘eigen’ risico’s. Wij hebben ervaren dat deze benadering niet past bij de samenwerking die wij
nastreven met onze partners. Daarom heeft het verdelen van risico’s bij ProRail inmiddels plaatsgemaakt
voor het delen van risico’s, met meer gezamenlijkheid als kenmerk. Zo kunnen we echt
samen met onze opdrachtnemers onze doelstellingen bereiken. Voortaan is risico’s delen de
standaard bij onze opdrachtverlening. De verschillende vormen van risico’s delen worden in het
tweede deel van deze brochure beschreven.
De in deze brochure beschreven werkwijze geldt voor alle aanbestedingen van ProRail, dus voor
werken, diensten en leveringen.
Gunnen voor een reële prijs en risico’s delen - versie 2.0 ProRail 3

4
ProRail Gunnen voor een reële prijs en risico’s delen - versie 2.0
Gunnen voor een reële prijs
Ideaalmodel
Aanbesteden is een bijzondere manier om vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Voor de aanbesteder
is het een middel om een beter resultaat te behalen dan mogelijk is in rechtstreeks overleg
met één partij. Als een aanbesteding resulteert in een betere prijs-prestatieverhouding is de
opdrachtgever tevreden. Ook de opdrachtnemer is tevreden, mits hij een hogere prijs heeft bedongen
dan de uitvoeringskosten van de opdracht en zo de continuïteit van zijn bedrijf kan borgen.
Onaanvaardbaar hoge inschrijvingen
In de praktijk van het aanbesteden gaat het ideaalmodel niet altijd op. Het kan gebeuren dat de
aangeboden prijzen de waarde die de aanbesteder aan de opdracht toekent substantieel overschrijden.
Voor dergelijke situaties is een voorziening opgenomen in het Aanbestedingsreglement
Nutssectoren 2006 (ARN 2006 ).
Als de inschrijfprijzen substantieel hoger zijn dan ProRail op grond van een probabilistische
raming heeft begroot, nodigt ProRail de inschrijver uit – die gezien de gunningscriteria het meest
in aanmerking komt – om de wederzijdse begrotingen te vergelijken. Bedoeling ervan is te onderzoeken
of ProRail bij het opstellen van haar begroting een fout heeft gemaakt. (Het spreekt voor
zich dat deze inschrijver zijn aanbieding niet alsnog kan aanpassen.) Om de vergelijking en de
door de inschrijver gemaakte risico-inschatting transparant te maken wordt ook van hem een
probabilistisch geraamde begroting gevraagd.
simulatie
aanbesteder
aanbestedingsresultaat
aanbesteding
waarde prijs/prestatie kosten
500 -
450 -
400 -
350 -
300 -
250 -
200 -
150 -
100 -
50 -
0 -
winst
opdrachtnemer
Raming
trefzekerheid ondergrens
kans < : 25%
bedrag : e 27,099,852.34
e 20,000,000 e 30,000,000
e 40,000,000 e 50,000,000
exclusief BTW
- 100%
Als uit de vergelijking blijkt dat de begroting van ProRail zodanig moet worden bijgesteld dat de
prijs binnen een bepaalde bandbreedte ten opzichte van de begroting komt, dan zet ProRail de
gunningsprocedure voort (met de betreffende inschrijver).
- 90%
- 80%
- 70%
- 60%
- 50%
- 40%
- 30%
- 20%
- 10%
- 0%
kans

Als de vergelijking niet leidt tot bijstelling van de begroting van ProRail, dan wordt de aanbestedingsprocedure
‘mislukt’ verklaard (door de Tenderboard van ProRail). Daarna kan een nieuwe
aanbestedingsprocedure beginnen.
Zolang er geen wezenlijke wijziging van de opdracht plaatsvindt, kan dat met een ‘procedure
van gunning door onderhandelingen zonder voorafgaande oproep tot mededinging’ (oftewel
via onderhandse aanbesteding). ProRail zal in dat geval één of meer partijen rechtstreeks
uitnodigen om deel te nemen. Dat kunnen partijen zijn die al aan de eerdere aanbesteding deelnamen,
maar dat hoeft niet. Wel moet steeds aantoonbaar zijn dat elke partij die aan de tweede
procedure deelneemt, voldoet aan de eisen en criteria die golden bij de eerste aanbesteding.
ProRail kan ook besluiten om de eerdere opdracht te wijzigen, waarna een nieuwe aanbestedingsprocedure
(met voorafgaande oproep tot mededinging) volgt.
Ook kan ProRail helemaal afzien van de opdracht.
aanbesteding aanbestedingwinst
winst
aanbestedingsresultaat
aanbesteder aanbesteder
waarde waarde
opdrachtnemer opdrachtnemer
prijs/prestatie prijs/prestatiekostenkosten aanbesteding aanbesteding
aanbestedingsresultaat
winst winst
aanbesteder aanbesteder
waarde waarde prijs/prestatie prijs/prestatiekostenkosten Foutieve Foutieve begroting begroting ProRail ProRail Te hoge Te inschrijving
hoge inschrijving
Onaanvaardbaar lage inschrijvingen
Soms zijn er bij een aanbesteding geen hoge, maar (extreem) lage inschrijvingen. De praktijk leert
dat, wanneer ProRail de opdracht op grond van zo’n lage inschrijving zou gunnen, de uitvoering
doorgaans uiterst problematisch verloopt. Daarom heeft ProRail besloten nadrukkelijker te sturen op
aanbestedingsresultaten die een reële prijs vertegenwoordigen. ProRail stuurt langs twee routes.
De eerste route bestaat uit de snelle publicatie van de inschrijfbedragen en het van toepassing
verklaren van een ‘terugtrekregeling’. De tweede route loopt via de schakelbepaling in het
ARN 2006 op grond waarvan het Besluit aanbesteding speciale sectoren (Bass) rechtstreeks van
toepassing is op Europese aanbestedingsprocedures. Voor nationale procedures wordt diezelfde
regeling analoog toegepast. Beide routes worden hierna toegelicht.
aanbesteder
aanbestedingsresultaat
verlies
aanbesteding
waarde prijs/prestatie kosten
opdrachtnemer
Gunnen voor een reële prijs en risico’s delen - versie 2.0 ProRail 5
opdrachtnemer opdrachtnemer

6
ProRail Gunnen voor een reële prijs en risico’s delen - versie 2.0
Eerste route: terugtrekregeling (initiatief bij opdrachtnemer)
De terugtrekregeling komt er op neer dat een inschrijver zijn aanbieding kan afkopen tot drie
dagen na publicatie van de inschrijfbedragen. De inschrijver is dan een afkoopsom verschuldigd.
Deze afkoopsom moet binnen 30 dagen zijn voldaan om de terugtrekking te effectueren: de
inschrijving wordt geacht ‘nooit te zijn gedaan’. De inschrijver die – op grond van de de gunningscriteria
– eerstvolgende is, komt nu in aanmerking voor gunning.
De precieze terugtrekregeling (inclusief afkoopsom) maakt deel uit van de aanbestedingsstukken.
Tweede route: Bass (initiatief bij ProRail)
De tweede route loopt via of analoog aan artikel 59 van het Bass. Dit artikel voorziet in een regeling
voor inschrijvingen die gezien de te verrichten werken, leveringen of diensten abnormaal
laag lijken (in verhouding tot de eigen ProRail-begroting). In zo’n situatie zal ProRail de
inschrijver(s) schriftelijk verzoeken om binnen een bepaalde termijn uitleg te geven over de
samenstelling van de inschrijving, voor zover niet reeds op voorhand duidelijk is waardoor de
inschrijving abnormaal laag is.
De door de inschrijver te verstrekken verduidelijking kan verband houden met:
a. de bijzondere doelmatigheid van het productieproces, de dienstverlening of het bouwproces
b. de gekozen technische oplossingen of de uitzonderlijk gunstige omstandigheden waarvan de
inschrijver kan profiteren voor de levering van producten, het verrichten van de diensten of
de uitvoering van de werken
c. de originaliteit van het ontwerp van de inschrijver
d. bijzondere bepalingen inzake arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden die gelden op
de plaats waar de opdracht wordt uitgevoerd
e. eventuele staatssteun aan de inschrijver.
ProRail zal de inschrijving(en) afwijzen als zij de verduidelijkingen niet, niet tijdig of niet volledig
ontvangt. Als de gevraagde verduidelijkingen er op tijd zijn, gaat ProRail met de inschrijver(s)
overleggen om de samenstelling van de inschrijving(en) te onderzoeken tenzij op voorhand
duidelijk is waardoor de inschrijving abnormaal laag is.
Dit onderzoek, respectievelijk, indien geen nader onderzoek nodig was, de bevindingen van
ProRail, kan tot verschillende conclusies leiden:
1. De inschrijver heeft een juist beeld van de hoeveelheid werkzaamheden en de kosten die hij
daarvoor moet maken, en hij kan goed uitleggen waarom zijn inschrijving zo laag is. In dat
geval zal ProRail de gunningsprocedure met inbegrip van de betreffende inschrijving verder
voortzetten.
2. De inschrijver lijkt zich bewust van de hoeveelheid werkzaamheden en de kosten ervan, maar
heeft een (al dan niet strategische) inschrijving gedaan waarvoor hij de betreffende werkzaamheden
naar het oordeel van ProRail niet (winstgevend of) kostendekkend kan uitvoeren.
ProRail respecteert de commerciële vrijheid van de inschrijver, voor zover er voor ProRail geen
afbreukrisico is. ProRail accepteert geen inschrijvingen die niet kostendekkend zijn en evenmin
tarieven die niet marktconform zijn. In dat geval wijst ProRail de betreffende inschrijving
af. Datzelfde geldt voor inschrijvingen met te weinig uren of te lage normen. ProRail zal in
andere gevallen een aanvullende overeenkomst met de inschrijver sluiten (op basis van de
regeling in de aanbestedingsstukken). Daarin staat dat het resultaat dat de inschrijver bij de
uitvoering van de opdracht – volgens ProRail – zal maken, geen reden vormt voor de inschrijver
om op enig moment de voortgang van de uitvoering van de opdracht te stagneren of
bijbetaling te verlangen. Vervolgens zal ProRail de gunningsprocedure – met inbegrip van de
betreffende inschrijving en de aanvullende overeenkomst – voortzetten. Als de inschrijver een
aanvullende overeenkomst weigert, zal ProRail hem alsnog aan zijn inschrijving houden.
ProRail zal de inschrijver dan schriftelijk expliciet wijzen op de financiële risico’s die hij bewust
neemt met zijn onherroepelijke aanbieding.
3. De inschrijver lijkt zich niet bewust van de hoeveelheid werkzaamheden en de kosten ervan.
In dat geval zal ProRail hem alsnog de gelegenheid bieden om gebruik te maken van een terugtrekregeling.
(Het spreekt voor zich dat de inschrijver zijn inschrijfprijs niet mag verhogen.)
Als de inschrijver de terugtrekregeling afwijst, dan maakt ProRail een eigen afweging van de

isico’s. Daarbij kijkt ProRail vooral naar de fi nanciële draagkracht van de inschrijver en het
afbreukrisico voor ProRail bij een problematische uitvoering van de werkzaamheden. Als de
fi nanciële draagkracht van de inschrijver te beperkt is in verhouding tot de kosten die hij
moet maken voor de opdracht, dan wijst ProRail de inschrijving alsnog af. Afwijzing volgt ook
als problemen tijdens de uitvoering te risicovol zijn voor het functioneren van ProRail, bijvoorbeeld
tegenover haar vervoerders en fi nanciers. Ook hier geldt dat ProRail inschrijvingen
afwijst die niet kostendekkend zijn of tarieven worden aangeboden die niet marktconform zijn.
Datzelfde geldt voor inschrijvingen met te weinig uren of te lage normen.
Als ProRail de fi nanciële draagkracht van de inschrijver én het afbreukrisico aanvaardbaar
acht, dan zal ProRail een aanvullende overeenkomst met de inschrijver sluiten (zoals hiervoor
onder punt 2 beschreven).
4. Ondanks de toelichtingen van de inschrijver is niet duidelijk waarom de inschrijving abnormaal
laag is. In dat geval zal ProRail de betreffende inschrijving afwijzen.
Gunnen voor een reële prijs en risico’s delen - versie 2.0 ProRail 7

8
ProRail Gunnen voor een reële prijs en risico’s delen - versie 2.0
Risico’s verdelen
Ook na gunning wil ProRail de juiste voorwaarden voor een succesvolle uitvoering scheppen.
Een factor die mede dit succes bepaalt, is de wijze waarop de partijen omgaan met risico’s.
Risicoverdeling
Bijna alle algemene voorwaarden in Nederland (waaronder UAV-GC 2005 en UAV 1989) gaan
uit van een vaststaande verdeling van verantwoordelijkheden tussen opdrachtgever en
opdrachtnemer.
UAV-GC 2005:
Vaste verantwoordelijkheden opdrachtgever Vaste verantwoordelijkheden opdrachtnemer
a. Inhoud van de vraagspecifi catie, verstrekte a. Ontwerp en realisatie (en alles wat daarbij hoort,
informatie en wijzigingen door de opdrachtgever zoals tijdige verkrijging vergunningen en andere
publieke en private toestemmingen, voorzover de
opdrachtgever niet heeft aangegeven dat hij
daarvoor zal zorgen)
b. Tijdige beschikbaarheid van het werkterrein b. Voldoen aan algemeen gangbaar gebruik van het
object (‘fi t for purpose’), bijzonder gebruik expliciet
te regelen in het contract
c. Tijdige beschikbaarheid van gegevens c. Waarschuwingsplicht bij fouten of gebreken in de
(die de opdrachtgever heeft en die noodzakelijk vraagspecifi catie, in verstrekte gegevens en
zijn voor de realisatie) goederen, en in wijzigingen
d. Functionele geschiktheid van verstrekte en te d. Afstemming van de werkzaamheden op de
hergebruiken materialen bodemgesteldheid
e. Tijdige beschikbaarheid van ter beschikking
gestelde goederen
Het beginsel is: degene die een bepaalde beslissing neemt, is verantwoordelijk voor de gevolgen
ervan en is dus ook aansprakelijk als er schade ontstaat. Vanuit die gedachtegang is er ook een
vaste verdeling van risico’s: elke partij krijgt de risico’s die zijn gekoppeld aan de zaken waarover
hij/zij beslist. Dit klopt met de theorie van risicomanagement: een risico behoort te worden
gedragen door de partij die het best in staat is om dit risico te beheersen. Anders gezegd: degene
die bij de uitvoering van een opdracht ergens over beslist, lijkt het best in staat om het risico
te beheersen dat ermee is verbonden. Op papier lijkt deze risicoverdeling juist. Echter, in de
praktijk levert deze zwart-wit benadering noch voor de opdrachtgever, noch voor de opdrachtnemer
– het beste resultaat op.

Risicodeling
De gangbare risicoformule is: risico = kans x gevolg. ‘Kans’ staat daarbij voor de kans van optreden
en ‘gevolg’ voor het effect (in geld en tijd) als het risico daadwerkelijk optreedt. Uit deze formule
volgt dat er een partij is die het best in staat is om de ‘kans’ van optreden te beheersen en een
partij die het best in staat is de ‘gevolgen’ te beheersen. Vaak zal het dezelfde partij zijn die
het best in staat is om zowel de kans als het gevolg te beheersen. Een voorbeeld daarvan is de
productiviteit van de medewerkers en van de onderaannemers die de opdrachtnemer inzet.
De opdrachtgever heeft geen enkele invloed op de kans dat die productiviteit lager uitvalt (dan
normaal) én de opdrachtgever heeft geen invloed op het gevolg ervan. Alleen de opdrachtnemer
kan het gevolg beheersen door meer of meer ervaren hulppersonen in te zetten.
kans op ontstaan van het
risico wordt beheerst door
ProRail, en
omvang van het gevolg van
het opgetreden risico wordt
beheerst door ProRail
risico verdelen volgens
algemene voorwaarden
kans op ontstaan van het
risico wordt beheerst door
opdrachtnemer, en
omvang van het gevolg van
het opgetreden risico wordt
beheerst door opdrachtnemer
Echter, regelmatig blijkt dat de ene partij de kans op het ontstaan van een risico kan beheersen,
terwijl de andere partij juist vooral het gevolg ervan kan beheersen. Een voorbeeld daarvan is
het risico van het niet tijdig verkrijgen van publieke en private toestemmingen. Daarbij ligt de
kans op het ontstaan van het risico doorgaans bij de opdrachtnemer, terwijl de opdrachtgever
veelal effectiever kan communiceren met de instanties die de toestemmingen moeten verlenen.
Een ander voorbeeld is het risico dat de opdrachtgever apparatuur die nodig is voor de uitvoering
van de opdracht niet tijdig beschikbaar stelt. De kans hierop is een zaak van de opdrachtgever,
terwijl vooral de opdrachtnemer het gevolg kan beheersen door fl exibel om te gaan met
zijn werkvolgorde.
Het zijn juist dergelijke risico’s waarbij ‘kans’ en ‘gevolg’ bij beide partijen liggen die de effi ciëntie
en de effectiviteit van de uitvoering van de opdracht kunnen frustreren. Als de algemene
voorwaarden deze risico’s dan volledig bij één van de partijen leggen, heeft de andere partij
geen enkel belang om mee te helpen de gevolgen te beperken. De andere partij kan angst
hebben zo alsnog verantwoordelijkheid aan te trekken. Soms ook heeft de andere partij er juist
(fi nancieel of planningtechnisch) voordeel van dat een probleem ontstaat. Achteroverhangen is
in dergelijke situaties de gebruikelijke reactie.
ProRail stimuleert de actieve samenwerking door het ‘delen van risico’s’ als standaard te hanteren.
Deze benadering richt zich vooral op die risico’s waarbij de invloed op de ontstaanskans en de
invloed op de omvang van het gevolg zijn verdeeld over beide partijen. Met het delen van risico’s
beoogt ProRail tot een betere onderlinge samenwerking te komen en dus tot een effi ciënter en
effectiever bouwproces. ProRail realiseert zich dat daarvan alleen sprake is in een win-win-situatie:
beide partijen moeten er voordeel mee kunnen behalen.
Gunnen voor een reële prijs en risico’s delen - versie 2.0 ProRail 9

10
ProRail Gunnen voor een reële prijs en risico’s delen - versie 2.0
Zoals gezegd is risico’s delen voortaan de norm bij alle opdrachten die ProRail verleent. Daarvoor
bestaan drie verschillende vormen: de ‘nadere samenwerkingsafspraak’, het ‘samenwerkingsbudget’
en de ‘alliantie’. De precieze vorm is onderwerp van overleg tussen ProRail en de opdrachtnemer
tijdens de aanbestedingsprocedure.
Nadere samenwerkingsafspraak
ProRail en de opdrachtnemer kunnen een ‘nadere samenwerkingsafspraak’ maken voor de
gekwantificeerde en gekwalificeerde risico’s die de betreffende opdracht met zich meebrengt.
Daarbij geeft ProRail aan welke risico’s (die volgens het boekje bij haar horen) zij in de samenwerkingsafspraak
zou willen onderbrengen en welk bedrag ProRail daaraan toekent. Van de
inschrijvers wordt hetzelfde verwacht voor de risico’s die normaliter bij hen liggen. Elke inschrijver
kan een ‘eigen’ set van risico’s voor de samenwerking voordragen. Inschrijvers worden
niet gedwongen tot een nadere samen-
risico’s
ProRail
kans op ontstaan van het
risico wordt beheerst door
ProRail, maar
omvang van het gevolg van
het opgetreden risico wordt
beheerst door opdrachtnemer
gezamelijk te
managen risico’s
risico delen tijdens
aanbestedingsprocedure overeen
te komen afspraak
risico’s
opdrachtnemer
kans op ontstaan van het
risico wordt beheerst door
opdrachtnemer, en
omvang van het gevolg van
het opgetreden risico wordt
beheerst door ProRail
werkingsafspraak voor alle risico’s die
ProRail voordraagt. Afhankelijk van het
belang dat ProRail in de gunningsgcriteria
heeft toegekend aan bepaalde risico’s
kan dit de kans op gunning echter wel
kleiner maken.
Samenwerkingsbudget
Een inschrijver kan ook een reservering voor ‘zijn’ risico’s in de inschrijving opnemen en die beschikbaar
stellen voor een ‘samenwerkingsbudget’. In dat geval zal ProRail hetzelfde doen voor ‘haar’
risico’s: zij draagt bepaalde risico’s voor, gekoppeld aan geldbedragen bestemd voor het ‘samenwerkingsbudget’.
Als ProRail en de opdrachtnemer vervolgens optimaal samenwerken en samen beslissen over
de aanpak van risico’s kunnen de uitgaven beperkt blijven. Vooraf spreken ProRail en de
opdrachtnemer af hoe zij aan het einde van het werk het saldo van het samenwerkingsbudget
zullen verdelen.
Alliantie
De alliantie is een bijzondere, vergaande vorm van samenwerking 1 . In een alliantie worden risico’s
vergaand gezamenlijk gedragen, worden private- en publieke toestemmingen gezamenlijk
aangevraagd en wordt intensief samengewerkt aan optimalisaties, etc.
ProRail heeft de afgelopen jaren positieve ervaringen opgedaan met alliantiecontracten 2 .
De alliantievorm komt in beeld als een opdracht een zodanig risicoprofiel heeft dat noch de
opdrachtgever noch de opdrachtnemer de grootte en beheersbaarheid ervan goed kan overzien.
Er is dus ook geen reële inschatting te maken van de bedragen die ermee zijn gemoeid.
1 In zeer bijzondere situaties vormen ProRail en opdrachtnemer daarbij een gezamenlijke onderneming: een joint venture met
de juridische status van een v.o.f. Een dergelijke constructie kan fiscale consequenties hebben.
2 Zie onder ander de uitgave “No guts, no story”, ISBN-10: 9077947027; ISBN-13: 9789077947029

In zo’n situatie kan het zinvol zijn de risico’s en mogelijke optimalisaties tijdens de uitvoering
gezamenlijk te managen in een alliantieteam.
Een alliantie is altijd maatwerk, afgestemd op het specifi eke project. De kern van elk alliantiecontract
is harmonisatie van de belangen van opdrachtgever en opdrachtnemer. Die gelijkschakeling
van belangen wordt bereikt door de bevoegdheden om te beslissen over risico’s en
eventuele optimalisaties volledig te delen. Zo lossen ProRail en de opdrachtnemer eventuele
problemen echt samen op, waarbij op voorhand duidelijk is dat zij ook samen de fi nanciële
gevolgen dragen (allebei de helft of anderszins, afhankelijk van het alliantiecontract). Het succes
van de één is het succes van de ander.
Een alliantie omvat niet alle risico’s. Uitzonderlijke situaties (en ook gevolgen van (scope)wijzigingen
in de vraagspecifi catie) blijven voor rekening en risico van ProRail als opdrachtgever.
Omgekeerd blijven de typische uitvoeringsrisico’s voor rekening van de opdrachtnemer. Soms
ook is de afspraak in het alliantiecontract dat beide partijen gedurende een aantal maanden
samen een risico dragen en daarna één van de partijen.
De opdrachtnemer verdient zijn geld bij een alliantie op andere wijze dan bij een gewoon contract
(waar hij verdient door de marges op het werk, die groter of kleiner zijn wanneer hij meer of
minder effi ciënt werkt). Bij een alliantie zijn er twee contracten. In een uitvoeringscontract
wordt de feitelijke opdracht (met een normale marge) gegund aan de opdrachtnemer. Via het
alliantiecontract dat ProRail en de opdrachtnemer daarnaast aangaan, kan extra worden verdiend
door samen goede beslissingen te nemen over risico’s en optimalisaties van het werk.
Op deze wijze kan de opdrachtnemer een bovennormale marge behalen.
Doordat een alliantie sterk gericht is op het gezamenlijk managen van risico’s en optimaliseren
van het project, moet er een goede basis zijn voor het verrekenen van wijzigingen waartoe
samen wordt besloten. Vooraf moet er dus een realistische ‘prijslijst’ op het niveau van een
detailbegroting liggen aan de hand waarvan kan worden bepaald welk bedrag een optimalisatie
precies waard is. Onevenwichtigheden in de overeengekomen prijsopbouw zouden anders leiden
tot onevenwichtige afwegingen van optimalisaties en risicobeheersing.
Bij een alliantie moet de opdracht een reële prijsopbouw hebben maar ook een reële totaalprijs
(uitvoeringscontract en alliantiecontract). Zou de totale prijs te laag zijn, dan komt de alliantie
uiteindelijk geld tekort. Hoewel er geen ervaring is met een verliesgevende alliantie is duidelijk
dat dit het functioneren van de alliantie ernstig zou schaden. Meer nog dan bij gewone opdrachten
heeft ProRail daarom belang bij een reële totaalprijs voor allianties. Zij neemt zelf actief deel
in de alliantie en heeft sowieso niet de bedoeling om projecten te laten uitvoeren voor een te
lage prijs.
De totstandkoming van een alliantiecontract vergt actieve onderhandelingen in de aanbestedingsfase.
De inschatting van het uitvoeringscontract is redelijk rechttoe rechtaan. Op grond van de
aanbieding van de opdrachtnemer zal ProRail onderzoeken of er grote verschillen zijn met haar
eigen ramingen en volgt er eventueel afstemmingsoverleg (zoals in het eerste deel van deze
brochure beschreven onder Gunnen voor een reële prijs).
Echter, de gesprekken over de onzekerheden (de risico’s en de mogelijke optimalisaties) en de
‘prijslijst’ in alliantiecontracten zijn intensiever dan gebruikelijk. Immers, de partijen worden
gezamenlijk verantwoordelijk voor
deze onzekerheden en fi nanciële
gevolgen. Dit vraagt om een open
inhoudelijke discussie tussen ProRail
en de opdrachtnemer met reële
inschattingen als resultaat. Alleen zo
kunnen beide partijen hun voordelen
zien en dus écht samen aan de
slag voor het beste resultaat.
Gunnen voor een reële prijs en risico’s delen - versie 2.0 ProRail 11

Meer informatie
Als u vragen heeft naar
aan leiding van deze brochure
bent u welkom bij ons
secretariaat: AKI@ProRail.nl
Bezoekadres
Moreelsepark 3
3511 EP Utrecht
Postadres
Postbus 2038
3500 GA Utrecht
www.prorail.nl