Lees hier hoofdstuk 10 - van Haaff

Hoofdstuk 10.
10-1
XVIIa. Caspar Cornelis Wilhelmus van HAAFF [94], zoon van (XVIa, p. 9-1) geb. te
Boxmeer op donderdag 31 dec. 1829, stucadoor, ovl. (47 jaar oud) te Arnhem op
donderdag 18 jan. 1877, begraven te Arnhem op maandag 22 jan. 1877, trouwt te Arnhem op
woensdag 11 nov. 1868 met Johanna DIESVELT [98], dochter van Hendrik DIESVELT
(groenboer) en Johanna GERRITSEN. Johanna was weduwe en geb. en ged. te Arnhem op
zondag 20 dec. 1829, ovl. (47 jaar oud) te Arnhem op dinsdag 20 mrt. 1877, begr. te Arnhem
op vrijdag 23 mrt. 1877. (Johanna huwde eerder te Arnhem (2 mei 1855) met Hendricus
PETERS [99] zoon van Alexander Peters en Johanna Jansen, overl. 14 apr. 1861.
Boedelbeschrijving.
In het bev. reg. van Boxmeer uit 1850 staat Caspar als timmermansleerling omschreven. Hij
vertrok 30 dec.1851 alleen naar Arnhem. Zijn moeder -die dan al weduwe is- komt 6 jaar later,
ook naar Arnhem samen met zijn broer Henricus en zijn zus Wilhelmina. Na haar overlijden
wordt Caspar Cornelis op 21.10.1861 door het Kantongerecht van Boxmeer beëdigt als voogd
over zijn jongste broer Hendricus Johannes en zijn zus Wilhelmina Theodora Maria. Toeziend
voogd was hun aangetrouwde oom Petrus Wilhelmus Cruysen (uitspr. Kantongerecht Arnhem
d.d. 3.6.1852). De nieuwe voogd wordt door de Kantonregter gewezen op de “opgelegde pligt
een boedelbeschrijving te doen opmaken”. Wsch. gebeurt dit te Arnhem want te Boxmeer is
het niet aangetroffen.
Uit het huwelijk tussen Caspar en Johanna worden 3 kinderen geboren:
1. Johanna Helena Mathilda van HAAFF [100], geb. en RK ged. te Arnhem op
maandag 4 sept. 1871, ovl. (55 jaar oud) te Nijmegen op donderdag 30 juni 1927,
begr. te Nijmegen op zaterdag 2 juli 1927, zij gaat in ondertrouw te Arnhem op
zondag 2 apr. 1899 en trouwt te Arnhem op woensdag 12 apr. 1899 met Nicolaas
ULJEE [101], geboren en RK ged. te Alphen a.d. Rijn op zondag 21 febr. 1875,
bronwaterfabrikant, overleden te Nijmegen op 20 mei 1926. Zoon van Jacobus
Hubertus Uljee (smid) en Hendrika van Trier.
Uit dit huwelijk 3 kinderen:
1. Jacobus Casper Antonius ULJEE geb. 1 febr. 1900 te Nijmegen. (Datum van
akte nr. 111 is volgens de transcribent fout)
2. N.N. [2617], geb. te Nijmegen op donderdag 14 febr. 1901, begr. te Nijmegen op
maandag 18 febr. 1901. In advertentie in het PGNC van 16 febr. 1901 staat het
volgende: “Ontijdig bevallen van twee leevenlooze meisjes”.
3. Maria Hendrika Johanna ULJEE geb. en ged. te Arnhem 1908 en op 15 jarige
leeftijd op 7 okt. 1923 overleden te Nijmegen.
“Op heden den 19e januari 1877 zijn voor de ambtenaar van de burgerlijke stand van
de gemeente Arnhem verschenen Caspar Heinrich Wilhelm Eijkholt oud 36 jaar van
beroep koffiehuishouder en Johannes Peters oud 52 jaar, van beroep landbouwer,
beiden wonende alhier, welke hebben verklaard dat op donderdag den 18e dezer
maand 's morgens om tien uur aan de Korenmarkt is overleden in de ouderdom van
47 jaar: Caspar Cornelis Wilhelmus van Haaff, geboren te Boxmeer en wonende te
Arnhem, stucadoor en echtgenoot van Johanna Diesvelt”.
“Op heden de 20e maart 1877 zijn voor de ambtenaar van de Burgerlijke stand van
de gemeente Arnhem verschenen Casparus Hendricus Wilhelmus Eijkholt oud 37
jaar, van beroep tapper en Gerrit Slaap oud 32 jaar, van beroep barbier, beiden alhier
wonende, welke hebben verklaard dat op dinsdag de 20e dezer maand 's morgens
om drie uur aan de Korenmarkt is overleden in de ouderdom van 47 jaar: Johanna

10-2
Diesvelt, geboren en wonende te Arnhem, zonder beroep, weduwe eerst van
Hendricus Peters en later van Caspar Cornelis Wilhelmus van Haaff”.
Op 17 april 1877 overlijdt eveneens te Arnhem de jongstgeboren zoon Casper
Wilhelmus (zie hieronder).
We zien dus dat Johanna op zesjarige leeftijd, in drie maanden tijd haar vader,
moeder en haar jongste broertje verliest. Samen met haar vierjarig broertje Hendricus
Cornelis is zij daardoor op 20 maart 1877 ineens wees geworden. Het is niet duidelijk
wie de voogdij neemt of krijgt over deze kinderen. (Uitzoeken!).
De enige oom die dan zeker nog in leven is, is Johannes Henricus van Haaff [44] die
inmiddels is gehuwd met M.H.P. de Poorter. Het ziet er echter niet naar uit dat deze
zich als voogden opwerpen. Mogelijk dat de familie Diesvelt hier een rol speelt. Uit dit
huwelijk worden zes kinderen geboren. Eén geboren te Nijmegen en de vijf anderen
te Arnhem.
Uit het inschrijvingsregister van de gemeente Alfen van het jaar 1894, voor de lichting
van 1895 is ingeschreven Nicolaas Uljee, geboren te Alfen den 21 febr. 1875
wonende te Alfen, van beroep smid. Zoon van Jacobus Hubertus Uljee en Hendrika
van Trier. Dat hem bij loting is ten deel gevallen nr. 5 en dat hij volgens door de raad
van de Nationale Militie uit hoofde van broederdienst van den dienst is vrijgesteld.
Nicolaas Uljee vestigt zich op 1 aug. 1898 te Nijmegen op de Graafseweg 51. Zijn
vorige woonplaats was Arnhem. Zijn vrouw voegt zich bijna een jaar later op 23 juni
1899 bij hem. Op 10 juli 1901 keren zij samen (met één kind) terug naar Arnhem. Op
27 jan. 1913 vertrekt het hele gezin opnieuw naar Nijmegen.
“De ambtenaar van den burgerlijken stand der gemeente Nijmegen verklaart dat de
huwelijksafkondigingen van Nicolaas Uljee, mineraalwatermaker, oud vier en twintig
jaren wonende te Nijmegen, zoon van Jacobus Hubertus Uljee smid en van Hendrika
van Trier, zonder beroep, beiden te Alfen en Johanna Helena Mathilda van Haaff,
zonder beroep oud zeven en twintig jaren, wonende te Arnhem, dochter van Caspar
Cornelis Wilhelmus van Haaff en van Johanna Diesvelt, beiden overleden, op zondag
den tweeden en den negenden april dezes jaars alhier hebben plaats gehad en dat
daartegen geen stuiting is beteekend. Nijmegen, den 12 april 1899”.
12 apr. 1899 “Op heden den twaalfden april des jaars achtienhonderd negen en
negentig verschenen voor ons ambtenaar van de burgerlijke stand der gemeente
Arnhem, provincie Gelderland, Nicolaas Uljee, oud vier en twintig jaren,
mineraalwaterfabrikant, geboren te Alfen en wonende te Nijmegen. Meerderjarige
zoon van Jacobus Hubertus Uljee, smid en van Hendrika van Trier, zonder beroep,
echtelieden, wonende te Alfen en Johanna Helena Mathilda van Haaff, oud zeven en
twintig jaren zonder beroep, geboren en wonende te Arnhem, meerderjarige dochter
van Caspar Cornelis Wilhelmus van Haaff in leven stucadoor en van Johanna
Diesvelt, echtelieden beiden overleden en laatst wonende te Arnhem,
die ons hebben verzocht om het huwelijk dat zij voornemens zijn onderling aan te gaan,
te voltrekken op welk verzoek recht doende, en gelet dat de afkondigingen voor het
huis der gemeente alhier hebben plaats gehad, voor de eerste maal op zondag den
tweeden april en voor de tweede maal op zondag den negenden april beiden dezes
jaars en te Nijmegen op dezelfde dagen en de akten daarvan behoorlijk zijn opgemaakt
en aangeplakt zonder dat ons eenige verhindering tegen dit huwelijk is aangekondigd.
Gezien de bijgebrachte en aan deze akte aangehechte stukken als:

10-3
Geboorteakte van de bruidegom, certificaat van voldoening aan de Nationale Militie,
geboorteakte der bruid, doodakten van bruids ouders, bewijs der onverhinderde
afkondigingen te Nijmegen.
Gehoord de mondelinge toestemming in dit huwelijk door de bruidegoms ouders,
beiden hierbij tegenwoordig.
Voorts door den bruidegom en de bruid ten overstaan van ons en van de na te noemen
getuigen verklaard zijnde, dat zij elkander tot echtgenooten aannemen en dat zij
getrouwelijk al de plichten zullen vervullen, die door de wet aan de huwelijken staat
verbonden zijn, zoo verklaren wij ambtenaar van den burgerlijken stand voornoemd in
naam der wet, dat Nicolaas Uljee en Johanna Helena Mathilda van Haaff door een
wettig huwelijk met elkander zijn verbonden.
Waarvan wij deze akte hebben opgemaakt in tegenwoordigheid van Antonius
Johannes Uljee, oud zes en twintig jaren, koopman wonende te Nijmegen, broeder van
den comparant, Casparus Wilhelmus Hendrikus Eijkholt, oud drie en dertig jaren,
bediende, neef der comparante, Hendricus Cornelis van Haaff oud zes en twintig jaren,
kapper, broeder der comparante en Cornelis Nahon, oud acht en dertig jaren, winkelier
alle drie wonende te Arnhem.
En is deze na voorlezing door de beide comparanten, de ouders van de comparant, de
vier getuigen, benevens ons geteekend.”
2. Hendrikus Cornelis [102], geb. en RK ged. te Arnhem op donderdag 16 jan. 1873,
kapper. Uit 1925 dateert een krantenbericht van een brand bij ene van Haaff in Tiel,
handelaar in rubberwaren? Betreft het hier dezelfde ?
3. Casper Wilhelmus [103], geb. en RK ged. te Arnhem op zondag 2 jan. 1876, ovl. (1
jaar oud) te Arnhem op dinsdag 17 apr. 1877, begr. te Arnhem op
vrijdag 20 apr. 1877.
“De 31e der maand december 1829 om zes uur des namiddags, verscheen voor de ambtenaar
van de Burgerlijke stand van de gem. Boxmeer Cornelis Wilhelmus van Haaff, oud 36 jaar, van
beroep bouwman en wonende te Boxmeer, welke ons vertoont heeft een kind van het mannelijk
geslacht geboren heden te vijf uur des namiddags uit zijn vrouw Mechtilda Maria Molmans, oud
30 jaar, zijnde zonder beroep en wonende eveneens te Boxmeer.
Hij verklaart dit kind te geven de voornamen van Caspar Cornelis Wilhelmus. Deze aangifte
gebeurde in bijzijn van Petrus van den Heuvel, Gerardus Herraets beide alhier woonachtig”.
Moeder Mechtildis M. Molmans blijft na het overlijden van haar echtgenoot op 15 mei 1842 alleen
achter met haar kinderen. Ze wonen in Boxmeer op het adres Keistraat 8. (latere Steenstraat).
Twee van de zeven kinderen zijn jong gestorven en op 16 nov. 1842 overlijdt ook nog haar zoon
Wilhelmus Hendrikus (dus de broer van Caspar Cornelis) te Arnhem op 16 jarige leeftijd.
(13 jan. 1845) Verkoping te Boxmeer van de goederen van wijlen den Heer Gijsbert Joseph van
Crimpen. Cornelis koopt de volgende zaken:
Cornelis van Hoof "een korfje met erwten" 0.20ct
Cornelis van Haaf "een vloot" 0.80ct
"een mand" 0.25ct
"een tafellaken en 12 serv." 16.50ct
"een schilderij" 0.30ct
Cornelis van Hoof "zes wijnglazen" 1.40ct
Cornelis van Hoof "zes handoeken" 1.55ct
Cornelis van Hoof "zes kussenslopen" 6.00ct
"twee lakens" 4.75ct
"zes kussenslopen" 7.50ct
"twee kussenslopen" 1.85ct

10-4
"een tafellaken" 4.00ct
"porceleinen bak en schotel" 0.50ct
Cornelis van Hoof "een overtrek" 0.85ct
Cornelis van Hoof "gordijntjes" 0.87ct
Cornelis van Haff "eene doos" 0.50ct
Tientallig stelsel.
Om te beginnen kan deze Cornelis niet vader Cornelis Wilhelmus [86] zijn, want deze overleed
in mei 1842. De enige mogelijkheid is, dat het dus zijn 16-jarige zoon Caspar Cornelis betreft,
hoewel me dat rijkelijk jong lijkt. Maar toch!
De vraag doet zich voor waarom Cornelis juist op dit moment deze aankopen doet. Gedurende
deze tijd zijn er legio openbare verkopingen en hij is nergens bij, maar hier dus alle dagen dat de
verkoping duurt.
Is dit wederom een bevestiging van de door de van Haaff's gedreven herberg of logement?
De aankopen betreffen goederen die te maken hebben met eten, drinken en slapen. Naar mijn
idee in een hoeveelheid die niet alleen voor eigen gebruik is. Wellicht dat hij in opdracht van zijn
moeder bovengenoemde zaken aanschaft. Opvallend is wel dat de tafellakens extreem duur zijn
in vergelijk met de andere artikelen die worden aangeschaft.
Bij de IJkwet van 21 augustus 1816 werd het metrieke stelsel (het eenvormig stelsel van maten
en gewichten) ingevoerd. Vanaf 1820 was dit verplicht in het toenmalige Verenigd Koninkrijk der
Nederlanden dat Nederland, België en het Groothertogdom Luxemburg omvatte. Eigenlijk was
het een herinvoering. Naast de verandering van maten en gewichten werd ook de gulden onder
handen genomen. Deze werd onderverdeeld in 100 centen. Koning Willem I zag vooral het
economische voordeel in van betere, uniforme maten en gewichten en trok zich van de
revolutionaire oorsprong ervan niets aan. Leuk is het dan ook om te zien dat de hierboven
genoemde bedragen in guldens en centen worden uitgedrukt. Deze munt werd voor het eerst in
1817 geslagen. Het woord cent komt van centime (= honderdste deel van een gulden)
Volgens het bevolkingsregister van Boxmeer vertrekt zoon Caspar op 30 dec. 1851 als 22-jarige
timmermansleerling naar Arnhem. Hij gaat dus “in de leer” om het timmermansvak te leren.
Pas zes jaar later op 20 nov.1857 volgen zijn moeder met broer en zus Henricus en Wilhelmina
en worden zij in de gemeente Boxmeer uitgeschreven en op 18 jan. 1861 overlijdt zijn moeder in
Arnhem.
"De ondergeteekende Gerardus Martinus Werson, mr. stucadoor wonende te Arnhem,
aangehuwd zwager van de na te noemen minderjarige kinderen; verklaart bij deze te magtigen
den Heer Willem Hendrik de Wijse, deurwaarder te Boxmeer, speciaal om hem te
vertegenwoordigen bij de zamenroeping van bloed- of aanverwanten der minderjarige kinderen
van echtelieden wijlen Cornelis Wilhelmus van Haaff en Maria Megtildis Molmans, welke kinderen
zijn genaamd, a. Hendrikus Johannes en Wilhelmina Petronella Maria (is dus Wilhelmina
Theodora Maria) van Haaff en bij die vergadering welke onder voorzitting van den Heer
Kantonregter in het kanton Boxmeer eerstdaags zal gehouden worden.
Namens hem constituant te verklaren dat het hem, in het belang der minderjarigen, allesins
gepast en noodzakelijk acht, dat Caspar Cornelis van Haaff, mr. stucadoor wonende te Arnhem,
broeder van de minderjarigen tot hun voogd worde benoemd.
Gedaan, opgemaakt en geteekend, onder belofte van goedkeuring als naar regten, binnen
Arnhem den 17e october 1861. G.H. Werson ".
“Heden den een en twintigsten october achttien hondert een en zestig compareerden voor ons
Hendrik Sander van Hien, kantonregter te Boxmeer, Arrondissement 's Hertogenbosch, provincie
Noordbrabant, geadsisteerd door den Griffier.

10-5
Petrus Wilhelmus Cruijzen, landbouwer te Boxmeer in hoedanigheid van toeziende voogd over
de na te noemen minderjarigen, benoemd bij ons geregistreerd proces-verbaal van den 3e juni
1852.
Te kennen gevende, dat door het op den achttienden januari dezes jaars, te Arnhem, alwaar zij
tijdelijk verblijf hield, plaats gehad hebbende overlijden van Maria Mechtildis Molmans, weduwe
van Cornelis Wilhelmus van Haaff de door hun in echt verwekte minderjarige kinderen genaamd:
Hendricus Johannes, geboren den 9e mei 1839 en Wilhelmina Theodora Maria, geboren 31
october 1841, ouderloos zijn geworden en hij ons mitsdien verzoekt daarover een voogd te willen
benoemen.
Ten welken einde mede vrijwillig zijn verschenen de navolgende naaste bloedverwanten van
genoemde minderjarigen, als:
1. Caspar Cornelis van Haaff, stukadoor, wonende te Arnhem, broeder
2. Gerardus Martinus Werson, stukadoor, wonende te Arnhem, aangehuwd broeder, voor welke
compareert Willem Hendrik de Wijse deurwaarder te Boxmeer kragtens onderhandsche volmagt
den 17e dezer te Arnhem afgegeven (zie boven) en op heden te Boxmeer geregistreerd. (Deel
19, fol.154 recto, door den ontvanger van de Voort goedgekeurd,
3. Reinier Crouwers, landbouwer, wonende te Sambeek, neef van moederszijde,
4. Gerardus Zweeren, landbouwer te Boxmeer, achterneef van vaderszijde, bij afwezigheid van
Arnoldus Molmans, oom van moederszijde, wiens verblijf hen niet bekend is.
Met wie wij geraadpleegt hebben over den persoon wiens benoeming tot voogd het meest met
de belangen der minderjarigen zoude strooken.
Waarop wij Kantonregter, gelet op het gedaan verzoek en gehoord de voornoemde
bloedverwanten en ons vereenigende met den persoon door hen met algemene stemmen
aangeduid,
Hebben benoemd, gelijk wij benoemen bij deze tot voogd over de meergenoemde minderjarigen,
den comparant Caspar Cornelis van Haaff voormeld. (De broer dus van beide minderjarigen!).
De benoemde verklaard hebbende deze betrekking te aanvaarden, heeft in onze handen den
eed afgelegd, gelijk geschiedt bij deze onder het uitspreken van de woorden "zoo waarlijk helpe
mij God Almagtig" dat hij de hem toevertrouwde voogdij naar behoren en getrouwelijk zal
waarnemen.
Daarna heeft de kantonregter den benoemde zijne verplichting als zoodanig onder het oog
gebragt en hem in het bijzonder gewezen op die welke hem oplegt een boedelbeschrijving te
doen opmaken.
Waarvan akte bij enkele vacatie. Gedaan en verleden te Boxmeer op dato als boven en hebben
wij deze, na voorlezing met den Griffier geteekend".
"Op heden den elfden november 1868, compareerde voor ons Meester Henri Jean Kronenberg,
wethouder der gemeente Arnhem, ambtenaar van de Burgerlijke stand:
Caspar Cornelis Wilhelmus van Haaff, oud acht en dertig jaren, stucadoor geboren te Boxmeer,
wonende te Arnhem, meerderjarige zoon van wijlen de echtelieden Cornelis Wilhelmus van Haaff
en Mechtilda Maria Molmans; en Johanna Diesvelt, weduwe van Hendricus Peters, oud acht en
dertig jaren, zonder beroep, geboren en wonende te Arnhem, meerderjarige dochter van Hendrik
Diesvelt, groenboer wonende alhier en van wijlen zijne huisvrouw Johanna Gerritsen.
Welke aan ons hebben verzocht om het huwelijk, hetwelk zij voornemens zijn onderling aan te
gaan, te voltrekken op welk verzoek, regt doende, en gelet, dat de afkondigingen voor het huis
der gemeente alhier, hebben plaats gehad, voor de eesrte keer op zondag den 18e october, voor
de tweede maal op zondag den 25e october, beide dezes jaars, en de acten daarvan behoorlijk
zijn opgemaakt en geaffigeerd zonder dat ons enige oppositie tegen dit huwelijk is aangekondigd.
Gezien het bijgebragte en aan deze acte geannexeerde stukken als:
1. Geboorteacte van de bruidegom uit Boxmeer,
2. Certificaat van voldoening aan de Nationale Militie
3. Geboorteacte van de bruid uit deze gemeente d.d. 20.12.1829.
4. Doodacte van Bruids vorigen man uit deze gemeente.
Zoo verklaren wij Ambtenaar van de Burgerlijke stand voornoemd dit paar in de wettelijke echt
verbonden.

10-6
Hiervan is acte opgemaakt in tegenwoordigheid van Hendrik Diesvelt, oud 72 jaren, landbouwer,
vader van de Comparante; Hendrik Peters oud 76 jaren, zonder beroep, oom van de
Comparante; Johannes Peters, oud 44 jaar, landbouwer, zwager van Comparante en Alexander
Peters, oud 40 jaren, landbouwer, zwager van de Comparante, wonende allen alhier.
En is dezelve na voorlezing door den comparant en de vier getuigen beneevens ons geteekend,
hebbende comparante verklaard niet te kunnen schrijven.
Op 4 sept. 1871 wordt de eerste dochter uit dit huwelijk geboren die de namen Johanna Helena
Mathilda van Haaff [100] meekrijgt. Zij huwt later met Nicolaas Uljee en brengt zes kinderen ter
wereld. Plaats en datum van overlijden (nog) onbekend.
Twee jaar later op 16 januari 1873 wordt te Arnhem geboren hun zoon Hendrikus Cornelis van
Haaff [102]. Hij staat later als kapper te boek en op 2 jan. 1876 wordt een zoon genaamt Casper
Wilhelmus [103] te Arnhem geboren.
“Op heden den 19e januari 1877 zijn voor de ambtenaar van de burgerlijke stand van de
gemeente Arnhem verschenen Caspar Heinrich Wilhelm Eijkholt oud 36 jaar van beroep
koffiehuishouder en Johannes Peters oud 52 jaar, van beroep landbouwer, beiden wonende
alhier, welke hebben verklaard dat op donderdag den 18e dezer maand 's morgens om tien uur
aan de Korenmarkt is overleden in de ouderdom van 47 jaar: Caspar Cornelis Wilhelmus van
Haaff, geboren te Boxmeer en wonende te Arnhem, stucadoor en echtgenoot van Johanna
Diesvelt”.
“Op heden de 20e maart 1877 zijn voor de ambtenaar van de Burgerlijke stand van de gemeente
Arnhem verschenen Casparus Hendricus Wilhelmus Eijkholt oud 37 jaar, van beroep tapper en
Gerrit Slaap oud 32 jaar, van beroep barbier, beiden alhier wonende, welke hebben verklaard dat
op dinsdag de 20e dezer maand 's morgens om drie uur aan de Korenmarkt is overleden in de
ouderdom van 47 jaar: Johanna Diesvelt, geboren en wonende te Arnhem, zonder beroep,
weduwe eerst van Hendricus Peters en later van Caspar Cornelis Wilhelmus van Haaff”.
Op 17 april 1877 overlijdt eveneens te Arnhem de
jongstgeboren zoon Casper Wilhelmus.
Als je even op je laat inwerken wat de hierboven
genoemde laatste drie berichten vertellen, dan speelt
zich hier in het voorjaar van 1877 een drama af. We
schetsten het al eerder. Eerst overlijdt Caspar Cornelis,
twee maanden later zijn vrouw en nog een maand later
hun jongste zoon.
XVIIb. Henricus Johannes van HAAFF [44] is de
tweede “overlevende” zoon van (XVIa p. 9-1), geb. te
Boxmeer op
vrijdag 10 mei 1839 om
10.00 uur, (getuigen:
A.Molmans en
M.Zweeren), modelmakerbeeldhouwer-stucadoor.
Hij maakte beelden voor het Panopticum in Amsterdam. Dit
Panopticum is gebouwd door architect T. Sanders en stond aan
de Amstelstraat 14-18. Beneden was een cafe en boven een
wassenbeelden galerij. H.J. overleed te Amsterdam op
zaterdag 22 mei 1915 om 11.45 uur, oud 77 jaar. Hij trouwde te
Tiel op vrijdag 29 juni 1866. Getuigen: Francis P. de Poorter,
J.M.Faassen, Caspar van Haaff en Bernardus Netelbeek met

10-7
Maria Helena Petronella de POORTER [45], dochter van Leonardus de POORTER [256]
(schrijnwerker/koopman) en Johanna Hermina (Maria) NETELBEEK [257], zij werd geb. te Tiel
op het adres Botermarkt 2 om 20.00 uur op woensdag 4 juni 1845. Ze werd RK gedoopt te
Tiel op donderdag 5 juni 1845. Doopheffers waren: Franciscus Petrus de Poorter en
Petronella Catharina van Pelt. Zij overlijdt (58 jaar oud) te Amsterdam op
woensdag 30 sept. 1903.
Moeder Mechtildis M. Molmans blijft na het overlijden van haar echtgenoot op 15 mei 1842 alleen
achter met haar kinderen. Ze wonen in Boxmeer op het adres Keistraat 8. Twee van de zeven
zijn jong gestorven en op 16 november 1842 overlijdt ook nog haar zoon Wilhelmus Hendrikus
(dus de broer van Henricus Johannes) te Arnhem op 16 jarige leeftijd.
Henricus Johannes vertrekt met
zijn moeder en zus Wilhelmina op
20 nov.1857 vanuit Boxmeer naar
Arnhem. Volgens een afschrift van
de Nationale Militie woont H.J. in
1858 te Arnhem. Hij is in het inschrijvingsregister
van de gemeente
Arnhem van dat jaar aanwezig en
loot vrij onder nr. 336.
Op 18 januari 1861 komt zijn
moeder in dezelfde plaats te
overlijden.
Tegelijk met zijn zuster Wilhelmina
Theodora Maria wordt H.J. op 9
januari 1863 op 21 jarige leeftijd
ingeschreven in het bevolkingsregister
van Tiel. Beiden komen dan
zeer waarschijnlijk uit Arnhem. Hij
staat te boek als stucadoor.
Ruim drie jaar later op 29 juni 1866
huwt hij met Maria Helena
Petronella de Poorter, dochter van
de Tielse koopman Leonardus de
Poorter en Johanna Hermina Netelbeek.
Uit dit huwelijk worden negen
kinderen geboren. Het tiende kind
komt in 1882 levenloos ter wereld.
Volgens het cohier van de
Hoofdelijke Omslag (gemeentelijke
belasting) van Tiel komt het
echtpaar van Haaff-de Poorter in
1866/67 te wonen op Zandwijk G 228. Het inkomen van stucadoor Henricus J. wordt bij
benadering geschat op f 501,- tot f 800,- 's jaars. Ze krijgen een aanslag van f 4,-.
In 1870 verhuist het gezin naar Zandwijk G 263 en wordt op 26 juni een zoon genaamd Wolterus
Hendricus Franciscus [47] geboren. Helaas overlijdt deze op 5 mei 1871.
In 1873 is de familie, inmiddels met vier kinderen, verhuisd naar Westluiden H 318 te Tiel waar
tot 1878 wordt gewoond. Hierna is het adres Westluiden H 8a. Ditzelfde huis verandert
waarschijnlijk van nummering in Westluidensche straat 10.
Hier woont men tot de zomer van 1885; het tijdstip waarop Henricus Johannes naar Amsterdam
vertrekt.

10-8
Bijgaand drie foto’s van Johanna Hermina Wouterina (Jeanette). Het meisje links staat samen
met haar vader en moeder (?) op de vorige bladzijde en is volgens mij hetzelfde kind, alleen dan
jonger. Het is dus denkbaar dat het echtpaar op de foto het echtpaar de Poorter-van Haaff
betreft. Zekerheid over wie deze personen zijn is er helaas niet. Er is geen enkele vermelding op
achterzijde foto of i.d. Maar bijgaande redenering is zeer plausibel.
Volgens de gemeentelijke belastingen ligt het geschatte inkomen van H.J. in 1873 tussen de f
801,- en f 1200,-. In 1878 zijn de grenzen iets verlegd en wordt zijn inkomen geschat tussen de f
1001,- en de f 1500,-. In 1881/82 bedraagt de aanslag dan ook f 24,75. Hierin komt het jaar
daarop duidelijk de klad, want in 1883 loopt het geschatte inkomen terug naar f 501,- tot f 800,-.
Het lijkt slechter te gaan en deze economische malaise is, voor zover het cohier van de
hoofdelijke omslag daar informatie over geeft, blijvend.
Tijdsbeeld
Rond deze tijd begon Nederland sterk te veranderen. De bevolkingsaanwas nam door verbeterde
gezondheidszorg en hygiëne toe. Er werd riolering aangelegd, vuil werd afgevoerd, waterleiding
werd aangelegd zodat men over schoon water kon beschikken. Toch stierven nog één op de vijf
zuigelingen en vele vrouwen in het kraambed. In 1880 waren er 4 miljoen Nederlanders maar dit
aantal was in 1920 toegenomen tot bijna 7 miljoen. Door industrialisatie en toenemede
voorzieningen voor de werkende klasse, werd de vraag naar huisvesting voor ambachtslieden en
geschoolde arbeiders steeds groter. Door het steeds groter worden aanbod van arbeidskrachten
waren de lonen laag, de werktijden extreem lang en de huisvesting minimaal.
De meeste kinderen kregen weliswaar een vorm van basisonderwijs, maar het duurde nog tot
1900 voordat de Leerplichtwet in behandeling werd genomen.
Door deze economische veranderingen naam de welvaart langzaam toe. De maatschappelijke
en politieke ontwikkelingen rond de eeuwwisseling vonden ook hun neerslag in de kunst en z’n
maatschappelijk toepassingen zoals bijvoorbeeld in de sociale woningbouw. De invloed van de
Amsterdamse School was steeds meer merkbaar en kunstenaars zoals bijv. Israels en Breiner
zochten hun onderwerpen steeds meer in de stad.
Henricus Johannes zal tot aan zijn baan bij het Pannopticum in Amsterdam waarschijnlijk als
stucadoor in de bouw gewerkt hebben. Uit zijn geschatte inkomen kunnen we opmaken dat dit
een redelijk betaalde baan was. Een hoofdonderwijzer had rond 1880 een jaarinkomen van zo’n
fl. 700,- terwijl inkomens onder de fl. 300,- beschouwd werden als onder de armoedegrens
liggend. De eerste jaren verdient H.J. dus het dubbele van een hoofdonderwijzer, maar in 1883
gaat het beduidend slechter. Waarschijnlijk is dit ook de reden dat hij zijn heil in de hoofdstad
gaat zoeken.
Door verbeterde lonen (organisatie van de werkende klasse) voor de mannen werd de noodzaak
voor vrouwen en kinderen om buitenshuis te gaan werken steeds minder. Uiteindelijk had het
totaalbeeld tot gevolg dat er kleinere gezinnen ontstonden, hoewel dit vanuit religieuze

10-9
overwegingen sterk werd afgeraden. Minder monden diende gevoed en de welvaart en welstand
nam langzaam toe.
Verhuizen en nog eens verhuizen.
Waarschijnlijk is dit ook de reden dat het gehele in Tiel wonende gezin op 12 juni 1885 wordt
uitgeschreven. Op het gezinsblad van het bevolkingsregister staan een aantal opmerkelijke
zaken vermeld die de moeite waard zijn om eens wat nader te bekijken.
Ten eerste het feit dat Leonardus Johannes op 23.10.1878 wordt uitgeschreven naar Roermond.
We komen met de levensbeschrijving van L.J. daarop nog uitgebreid terug (hij is dan negen
jaar!). Een tweede opmerkelijk feit is dat het gezin wordt opgesplitst.
Moeder M.H.P. de Poorter vertrekt met Theodorus, Henriëtte, Maria en Cecilia naar Arnhem. In
eerste instantie dacht ik dat ze daar bij haar zwager gaat wonen, maar die is in 1877 al
overleden. De enige link met Arnhem zijn de twee wees geworden kinderen van haar zwager.
Het zijn Johanna Helena Mathilda en haar broer Hendricus Cornelis van Haaff. Deze zijn
inmiddels 14 en 12 jaar geworden. Beiden blijven wel in Arnhem wonen na de dood van hun
ouders, maar wie er voor hen zorgt is tot nu toe onbekend. Mogelijk is dit de reden waarom
M.H.P. de Poorter naar Arnhem vertrekt om ook voor deze kinderen te zorgen. Helaas zijn er
door oorlogsschade geen bevolkingsregisters bewaard gebleven in Arnhem!.
Wat weer niet logisch lijkt is dat zij pas acht jaar na het overlijden van haar schoonzus en zwager
zich om deze kinderen bekommerd. Als je je werkeljk afvraagt hoe dit allemaal in z’n werk moet
zijn gegaan en wie er voor wie zorgt, dan is de nodige verdere studie absoluut noodzakelijk. De
vraag is alleen of de gegevens bewaard zijn gebleven.
Vader Henricus J. gaat daarentegen naar Amsterdam en neemt Jeanette en Mathilde mee. De
precisie waarmee de gezinsbladen werden bijgehouden, laat nog wel eens het een en ander te
wensen over. In januari 1886 worden ze echter pas ingeschreven in Amsterdam.
De oudste zoon; Cornelis Wilhelmus was toen al op de KMA in Breda. Henricus heeft tot 1
januari 1886 geen geregistreerd adres in Amsterdam. Het is zeer aannemelijk dat hij druk doende
is om werk en een onderkomen te zoeken.
Voor het eerste betrekt hij in jan. 1886 alléén (dus zonder de twee dochters) het huis Nieuwe
Leliestraat 171. Nog dezelfde maand (mog.7 jan. 1886) verhuizen vader, moeder en 6 kinderen
naar het pand aan de Nassaukade 73. Na ruim een half jaar is het gezin dus weer verenigd.
Zoon Leonardus is al in Amsterdam sinds 2 mei 1884. Hij is (na Roermond) uit Nijmegen naar
Amsterdam gekomen met zijn oom en tante (Wolterus Hendricus Franciscus de Poorter en Maria
Josina Hendriks). Deze hebben een hotelbedrijf in de Warmoestraat 87. Het zou heel goed
kunnen dat vader Henricus hier de tweede helft van 1885 met zijn twee dochtertjes logeert.
Zijn vrouw en vijf kinderen (Mathilde gaat ook mee) vertrekken op 12 mei 1886 echter al weer
naar Drumpt bij Tiel, waar ze de 28ste mei pas worden ingeschreven komende van Arnhem!
Kennelijk heeft de familie in Arnhem eerst als opvang gedient. Tot 1 nov. 1886 woont Henricus
alléén aan de Nassaukade.
Bent u er nog? Misschien nog een keertje opnieuw lezen? Hierna vinden er echter een aantal
gebeurtenissen plaats die minder eenvoudig zijn te verklaren.
Ten eerste vertrekt vader Henricus Johannes op 1 nov. 1886 naar de Heerenstraat 23. Hier
woont hij tot mei 1887. Hij is dan inmiddels in dienst getreden van het Amsterdams Panopticum.
Het Panopticum
Henricus Johannes had inmioddels een baan gevonden in Amsterdams wassenbeeldenmuseum.
Dit Panopticum toonde belangrijke persoonlijkheden, maar ook historische gebeurtenissen zoals
bijvoorbeeld "De onderwerpingsaudiëntie van den President-Sultan van Atjeh, bij de luitenantgeneraal
Van Heutz". Bij de “doop” van deze “Lombokgroep” op 14 mei 1895 werden de heren
van Haaff en van den Hove uitgebreid bedankt voor hun medewerking aan de totstandkoming
van deze groep.

10-10
“In tegenwoordigheid van eenige genoodigden
waaronder de burgemeester werd
vrijdagavond om acht uur de groep onthuld.
De heer Molzer deelde mede, dat het bestuur
zich ditmaal eenstemmig had verklaard voor
eene afbeelding van deze krijgsepisode.
Hulde bracht hij aan kapt. Wijnmalen en aan
den heren Bart van Hove (foto onder in zijn
atelier) en Van Haaff en Wenckebach voor
hunne medewerking.”
"Ik verwijs in het bijzonder de Heeren hoofden
van onderwijsinrichtingen op de veelvuldig
aanwezig zijnde interessante en leerrijke
verzamelingen op ethnologisch en
wetenschappelijk gebied en is het daarom in
het bijzonder den scholieren mogelijk gemaakt hunne practische kennis door 't zien van deze
belangrijke verzamelingen enorm uit te breiden. Voor deze gelegenheid krijgen gezelschappen,
studenten en scholieren, mits zij onder leiding hunner onderwijzers zijn, een belangrijke reductie
op de entree-prijzen", aldus de directie.
Verder waren er kamers uit Hindeloopen en Marken te zien en scènes uit het Amsterdamse
stadsleven.
Op internet kwam ik een aanbieding tegen van de volgende catalogus die echter niet meer te
krijgen was. Het betreft: “Beschrijvende catalogus van het groot Nederlandsch Pannopticum met

10-11
geschiedkundig overzicht” (1940. Amsterdam Nederlandsch Panopticum. Catalogus van de
verschillende beelden en groepen. Amsterdam ca. 1900. originele omslag met fraai geïll.
voorplaat. Totaal 32 pag. Vorstelijke personen, klederdrachten, folterwerktuigen, gruwelkamer,
maskers van moordenaars enz. (In het archief van de Stichting Elisabeth Otter-Knoll. Gem.
Archief Amsterdam)
Uit de inhoud van een catalogus blijkt een bizarre mengeling van educatie en amusement.
De eerste tien nummers van de catalogus van het geven daarvan een goede indruk.
1 Frederik August Reindel uit Maagdenburg. Een bekende scherprechter en beul.
2 De mooie Amerikaanse Lady Esau met haar wonderbaren mannelijke baard.
3 Een type uit Australië, zooals ze daar veelvuldig voorkomen.
4 Schuli Negerin, een merkwaardig type, zooals zij voor mooi in hun land doorgaan.
5 Mariette. Het albino-meisje.
6 Prinses Louise van Koburg, genoot een groote bekendheid.
7 De ontvoerde en vermoordde Baby van Kolonel Lindbergh van Amerika.
8 Castro, President van Venezuela.
9 Koning Humbert van Italië.
10 Excellentie Krup van Bohlen uit Essen. De kanonnenkoning en grootste ijzer-industrieel
ter wereld.
Naast de wassenbeelden van personen, beschikte het museum ook over opgezette dieren,
schedels, vogeleieren, schelpen, mineralen, en munten. De hele catalogus telde ruim 430
nummers.
Tot mijn grote genoegen, maar ook tot mijn verbazing kwam ik in een zondagsnummer van het
Utrechts Nieuwsblad uit 1897 een artikel tegen over het Amsterdams Panopticum. Ik wist dat
overgrootvader Hendricus Johannes van Haaff (1839-1915) bij het in 1881 opgerichte en door
Martin Wolff geopende “Nederlandsch Panopticum” had gewerkt, maar dat was dan ook alles. Ik
kon raden naar wat zijn functie daar geweest was. En nu ineens wandelt er een verslaggever het
domein van onze overgrootvader binnen en legt dit vast in het volgende artikel!
“In het Panopticum”
“Onlangs vestigden wij de aandacht op een nieuwe groep beelden in het Amsterdamsch
Panopticum, en toen bekroop ons de lust eens iets gewaar te worden van de geheimnissen der
werkplaats, waar zoo’n groep ineen gezet wordt.
De vriendelijkheid van den heer H.J. van Haaff, modelleur van deze inrichting maakte het ons
bijzonder gemakkelijk. We hadden slechts een zeer groot aantal trappen op te klimmen en toen
we de hoogte bereikt hadden, waar de wind harder scheen te stormen en van waar men het
uitzicht had over heel het zuidelijk deel der stad waren we aangeland in de werkplaats van het
Panopticum, het gebied waar de heer Van Haaff reeds meer dan elf jaar zijn kunst beoefent en
waar de timmermansbaas van Gogh zorgt voor de “lichamen zonder hoofies”.
’s Avonds in half duister spookt het hier. Lieve, frisse gezichtjes plotseling van de romp
gescheiden en nog met de levenstinten op de wangen; maar ook woeste geelbruine tronies met
starende kijkoogen, staan op planken aan de wand, hangen aan spijkers in de muur of zijn gezet
op tafeltjes en stoelen. Stil, zwijgend wachtend op herleving. Daar staat tegen de muur een
knaap zonder handen of voeten. Zijn gezicht is pijnlijk vertrokken, de kleur begint te wijken en zijn
kameraad zit verwrongen op een stoel, ziek en akelig. Met hun zwachtellichaam wekken ze
gedachten op aan vreeselijke martelingen, aan verstikkingsdood en brandsmarten.
Onder de planken staan kisten vol afgehouwen armen, handen en vingers, nu grauw en vuil
onder’t stof bedekt. Groote gipsvormen liggen in reien op de vloer. In een hoek hangt een groot
doek over een figuur. Voorzichtig haalt de heer Van Haaff het weg en een naakte vrouw vertoont
zich. Het is een schepping in gips van zijn voorganger. Zij zou in tricot gekleed als jongleuze het
publiek verbazen. De armen zijn haar nu ontnomen, doch die zouden zoo kunstig bewegen en in
den mond zou zij een moeilijk te balanceeren last dragen. Haar maag zou een machine zijn, dat

10-12
alles zou bewegen … maar helaas de levendmakende maag was te kostbaar en nu staart de
arme vrouw reeds jaren lang de lucht in.
Tegen de muur zijn overal platen en portretten opgeplakt en bij het raam staan tafeltjes en
stoelen, verf ingrediënten en bakken om was te smelten. Maar laten we de wordingsgeschiedenis
van een Panopticumbeeld van het begin af eens nagaan. Van de meeste figuren worden alleen
de handen en het hoofd van was gemaakt, de romp is een met zeegras gevulde zak of bestaat
uit bordpapier. Om nu het hoofd van was te gieten, wordt allereerst een model van klei
(pijpaarde) geboetseerd. Dit is uit den aard het voornaamste van den arbeid, omdat van het
kleimodel de vorm geheel afhangt. ’t Liefst boetseert Van Haaff naar ’t leven. ’t Profiel is dan
gemakkelijker te treffen en te controleeren; het model behoeft maar even naast het beeld van klei
plaats te nemen. Doch het komt maar zelden voor dat dit kan; meestal moet de modelleur zich
behelpen met portretten, soms zelfs met één. Zoo is b.v. de blinde fluitspeler geboetseerd naar
een tekening van Braakensiek in’t Groene weekblad. Werkt de modelleur naar een fotografie,
dan wordt deze geplaatst in een soort van
stereoskoop-kastje, waardoor hij een portret
voortdurend levensgroot voor zich ziet. Zoo’n
kleimodel kan bewaard worden zoolang men wil
mits het in natte doeken
gewikkeld blijft. Daar stond
b.v. een buste van onze
koningin, tijdelijk in den steek
gelaten toen de nieuwe
ijsvermaak-groep alle
beschikbare kracht vorderde.
Om de klei wordt nu een vorm
van gips gegoten, een vrij
eenvoudige bewerking, mits
men zorgt, dat de vorm
gemakkelijk is te “lossen”.
Voor een kop bestaat hij
meestal uit drie stukken. Eerst wordt het
achterhoofd begipst. Is die vorm hard, dan worden
in den rand eenige gaatjes geboord. Dan wordt
het aangezicht met een gipslaag bedekt en dat
hulsel wordt even voor het hard worden met een
draad over den neus in tweeën gesneden. De
vorm die aan den hals open blijft, bestaat dan uit drie stukken, die nauw aaneen sluiten; de
gaatjes en de daarin passende knobbeltjes maken dat men de deelen gemakkelijk ineen kan
zetten nadat de klei er uit los is gemaakt. Voor het gieten wordt geheel zuivere bijenwas gebruikt,
Ze wordt gesmolten en de gehele vorm wordt door de halsopening volgegoten en even daarna
weer leeg. In de vorm heeft zich dan een waslaagje afgezet en dan wordt hij opnieuw met
vloeibare was gevuld en weer leeggegooid. Dit wordt eenige malen herhaald tot de waslaag de
vereischte dikte heeft; aan de halsopening worden dan een paar lappen ingesmolten, waarmee
de kop later op de buste wordt vastgespijkerd en dan is het wassenbeeld klaar. Bijna sneeuwwit
vertoont het zich als het gipsen omhulsel is weggenomen. Genummerd wordt dit masker
bewaard om later weer dienst te kunnen doen. Het maagdelijk witte beeld komt nu in handen van
de kapper, den heer A. Coini op het Rembrandtsplein, die den hoofden van den gewenschten
haardos voorziet. Kleine plukjes haar van misschien vier of vijf haartjes worden telkens in de was
geduwd met een streekje was eroverheen waardoor het vastzit. De oogharen vereischen een
bijzondere bewerking. Daartoe worden haartjes geplakt op een dun randje papier en dit smalle
reepje wordt met een was-streekje op de oogleden bevestigd. Hebben nu de glasoogen een
plaats gekregen achter de opengesneden oogholten dan is het beeld, eenige retouche is
natuurlijk nodig, klaar met uitzondering van de de kleur. Gewoon beschilderen kan men de was
niet, dan zou zij haar min of meer doorschijnend waas verliezen. De kleur moet door de was
opgezogen worden en daartoe wordt zij met behulp van watten en vloeipapier op de waswangen

10-13
gelegd tot de goede tint is verkregen. Dan is de kop klaar. Voor de handen gaat men op
soortgelijke wijze te werk. De gipsvorm bestaat dan meestal uit een groot aantal stukken. Zoo
zagen we er een van gevouwen handen, die wel 15 a 20 stukken telde. Daar het aanleggen dier
gipsstukken achtereenvolgens plaats heeft is de moeilijkheid niet zoo groot als zij schijnt. Nu
komt het woord, of beter de daad aan den timmerman, die het lichaam, ook wel marlekijn
genoemd, ineen timmert. Door de armen en de beenen loopt een sterk ijzerdraad waardoor men
die ledematen door buiging de gewenschte houding kan geven. Waar de vorm van arm of been
bijzonder nauw luistert, omdat er geen kleedij over heen komt, wordt ook daarvoor een model in
klei geboetseerd en wordt daarvan een wassen of gipsen afgietsel gemaakt. Is de vorm van het
lichaam ook bijzonder dan wordt het geheel en al gemodelleerd. Het Panopticum is echter ook
een aantal voorwerpen en beelden rijk, waarbij een afgietsel van was niet bruikbaar zou wezen.
Zoo heeft men er indertijd een heel paard kunnen bewonderen. Om zo’n dier ineen te zetten volgt
men een ander procedé. Het model wordt weer van klei gemaakt; niet in z’n geheel, maar de
buitenste lagen om een houtgetimmerte heen, ten einde alleen de uitwendige deelen van klei te
krijgen. Daar wordt weer een gipsen afgietsel van gemaakt en dan wordt die vorm van binnen
beplakt met een soort van papierpap, tot men een laag heeft van ongeveer vijf vel dik grauw
papier. Die papieren hulsels worden ineen gezet en daarvan bouwt men het paard op, dat,
geverfd en van haren en tuig voorzien in natuurlijkheid niet voor een levenden viervoeter behoeft
onder te doen. Zoo’n Panopticum is een ware schijnvertooning. In al wat niet aan het daglicht
komt wordt de toeschouwer eigenlijk bedrogen. Er is bijvoorbeeld een voorstelling geweest van
de geschiedenis eener misdaad. De moordenaar ontgaat zijn straf niet; een beul staat bij hem; hij
zal onder de guillotine gelegd worden en een man is bezig hem de handen op den rug te binden.
Jawel, de handen! De modelleur had zijn plicht gedaan en een paar prachtige over elkaar
geslagen armen gemaakt, waaraan nog slechts het touw ontbrak. Maar toen de groep werd
opgesteld bleek het, dat men van die armen toch niets zien kon en de misdadiger werd maar
zonder armen onthoofd.
Zij liggen nu nog in een der vergaarbakken van de werkplaats. Het is in zeker opzicht een
ondankbaar werk om die mooie waskopjes te maken. Was is wel het meest onbestendige dat
men zich kan denken. In een maand of drie, vier verkleurt zij reeds en wordt geel en beelden die
dicht bij de rook van de zaal staan worden nog sneller vuil. Er is dan een voortdurend werk op de
zolders van het Panopticum. Telkens worden er beelden van beneden gehaald om gerepareerd
te worden. De kleur wordt er zoo goed mogelijk uitgetrokken en opnieuw wordt de juiste
gelaatstint er weer ingebracht. Was die eenmaal geel is geworden, blijft intusschen voor fijn werk,
ook na opsmelten, onbruikbaar. Zij kan dan echter nog dienen voor figuren die meer op den
achtergrond komen.
Ook met gips wordt er veel gewerkt. Zoo zijn bijvoorbeeld de geweren van de militairen van gips
gegoten en daarna gekleurd, Ja, zelfs de armen en beenen der kettingjongens in de
Lombokgroep zijn van gips, wijl hier beschildering mogelijk was. Het behoeft wel geen betoog,
dat de man die al die beelden boetseert, giet en bewerkt, en dit alles doet zonder eenige hulp,
een meer dan gewone kunstvaardigheid moet bezitten. De heer Van Haaff is dan ook een
kunstenaar in zijn vak en wij zagen toevallig nog een aardig staaltje daarvan in een arbeid, die nu
niet met het Panopticum in verband staat. Het was een mandje met bloemen geheel van gips
gevormd. Dit kunststukje, waarin de losse schikking en de naar de natuur vervaardigde bloemen
als seringen, lelietjes van dalen, rozen, enz. een zeer mooi geheel vormen. Intertijd, in 1879, is
het te Arnhem ingezonden geweest op een tentoonstelling van kunstwerk van levende
Nederlandsche meesters. Als men bedenkt dat al die takjes en blaadjes en fijne bloemen, stukje
voor stukje uit gips zijn opgebouwd begint men niet alleen den smaak maar ook het geduld van
den bewerker te benijden. In het modelleren was de bekende Frans Stracké leermeester van den
heer Van Haaff en overigens heeft de praktijk hem den Panopticumarbeid geleerd. Wie een
bezoek brengt aan het Panopticum mag wel eens denken aan den man die hoog in het gebouw
steeds bezig is aan zijn kunstigen arbeid. En klimt hij zelf eens naar boven dan zal hij daar vinden
een vriendelijke werker, die graag wat laat zien en die, als ge op ietwat vertrouwelijke voet met
hem komt, niet zonder eenige trots vertelt, dat hij de vader is van dien luitenant Van Haaff (zijn
zoon Cornelis Wilhelmus) wien in Atjeh tweemaal achtereen het paard onder het lijf werd
doodgeschoten. (Overgenomen uit de Telegraaf)

10-14
In sept. 1919 verschenen er al berichten in de krant dat het Panopticum ging verdwijnen en dat
besloten was het museum en “wasbedrijf” op te heffen. De vrijkomende ruimte werd gehuurd
“tegen een zeer loonende prijs” (1 miljoen gulden!) door de N.V. Amsterdamsche Bank die het in
oktober van hetzelfde jaar in gebruik neemt. Zeven oktober 1919 gaan de Panopticum beelden
onder de hamer. Tijdens een druk bezochte veiling gingen de wassenbeelden grif van de hand.
Allereerst de vorstelijke personen. Koningin en prins gingen voor f 160,- van de hand. De Oranjeprinsen
en de Duitse keizer verlieten het pand voor f 125,- maar Napoleon wisselde samen met
z’n paard voor f 155,- van eigenaar en Schiller en Goethe leverden elk f 25,- op . De prachtige
oud-Hollandse kast uit het Hindeloper interieur bracht maar liefst f 1150,- op.
Op de slotvergadering van de N.V. Nederl. Panopticum van 3 maart 1923 werd de
eindafrekening gepresenteerd en decharge verleend voor het gevoerde beleid. Het batig saldo
van fl. 200,- werd geschonken aan de “Algemeene armenkas”.
Frans Stracké
Was de zoon van een Duitse kunstschilder en
beeldhouwer die zich in Arnhem vestigde. Hij was de
jongere broer van Jean Theodore en Gottfried die beiden
ook beeldhouwer werden. Frans Stracké kreeg les in de
beeldhouwkunst van zijn vader, toen zij nog in Berlijn hun
atelier hadden. Eenmaal in Arnhem was Stracké lange tijd
verbonden aan de werkplaats van zijn vader, waar hij
vooral religieuze beelden maakte. Ook werd hij
waarschijnlijk ingezet voor het maken van modellen voor
het Arnhemse Twiss & Co. Van 1852 tot en met 1870 was
hij tevens leraar boetseren aan het Arnhemse Teeken- en
Bouwkundig Genootschap Kunstbeoefening. Via Ver
Huell werd Stracké in 1868 als hoogleraar aangesteld bij
de Amsterdamse Rijksacademie voor Beeldende
Kunsten, als opvolger van Louis Royer
Mede door de deelname van Hendricus Johannes aan de Nationale tentoonstelling in Arnhem in
1879 (een Indische tentoonstelling) zou je kunnen veronderstellen dat hij als jongen mogelijk ook
al in het atelier van Stracké in Arnhem heeft gewerkt en daar z’n opleiding kreeg.
In de negentiende eeuw trokken de Nationale Tentoonstellingen veel mensen, met als
hoogtepunt de expositie van 1879 in Arnhem met 200.000 bezoekers.
Sinds 20 november 1857 woonde hij met zijn moeder in Arnhem van waar hij in januari 1863
vertrok naar Tiel.
In het Cohier van hoofdelijke omslag (gemeentelijke belasting) staat H.J. te boek als stucadoor.
Van 1867-1872 in de bijna laagste klasse 2 (inkomen f 501,- -f 800,-), tot 1877 in klasse 3 (f 801-
f 1200,-) en tot 1882 in klasse 4 (f 1001,- - f 1500,-). Je zou kunnen zeggen dat het hem van
1878-1882 redelijk voor de wind gaat. Hierna zakt hij tot zijn verhuizing weer terug naar de 2 e
klasse.
Na in Tiel zijn gezin te hebben gesticht, verhuist hij in de zomer van 1885 naar Amsterdam waar
hij in 1886 in dienst van het Panopticum komt.
Vervolgens verhuist hij naar de Jan Steenstraat 196 waar Johanna Hermina Wouterina (Jeanette)
zich in augustus 1887 bij hem voegt. Ze wordt dan uitgeschreven bij haar oom en tante die
ook in Amsterdam wonen en waar ze tot dan toe heeft gewoond. Deze oom en tante zijn 15 nov.
1886 verhuisd van de Warmoestraat naar de Jan Steenstraat 257. Ze blijft dus in dezelfde straat
maar schuift een paar deurtjes op om bij haar vader te gaan wonen.

10-15
Vanaf 12 mei 1886 tot 26 sept. 1888 wonen zijn vrouw en vijf kinderen niet bij hem. Het verblijf
van zijn vrouw en kinderen in Amsterdam is dus van korte duur. Ze arriveerden 7 jan. 1886
immers uit Arnhem!. Op 26 sept. 1888 komt moeder Maria Helena Petronella de Poorter in
Amsterdam terug uit Wadenoijen (bij Tiel) samen
met Theodorus, Henriëtte, Maria en Cecilia.
Dezelfde kinderen die ook bij haar in Arnhem
waren. Mathilda komt op 15 okt. 1888 pas uit Tiel
terug naar Amsterdam. Zij heeft kennelijk niet bij
haar moeder gewoond of verblijft een maandje
langer bij andere familie (?) in Tiel. Met uitzondering
van Willem die 10 nov. 1888 als KNIL militair naar
Indië vertrekt en Leonardus, die voor 6 jaar bij het
Regiment Infanterie heeft getekend, is het gezin
weer helemaal compleet op de Jan Steenstraat 196.
Vervolgens gaat het hele gezin in mrt. 1889 naar
de Van der Heijdenstraat 211 en nog geen twee
maand later; op 9 mei verhuizen ze weer terug naar
de Jan Steenstraat. Nu naar nummer 227.
Op 8 jan. 1890 verlaat men de gemeente
Amsterdam om in de gemeente Nieuweramstel te
gaan wonen. Ook dit is echter van korte duur, want
in november van ditzelfde jaar zijn ze al weer terug
in Amsterdam en gaan wonen op de O.Z.
Voorburgwal 66. Op 18 apr. 1894 verhuist het hele
gezin opnieuw, nu naar Krommewaal 11. Vier jaar
later op 27 mei 1898 vertrekt men naar de
Westerdokstraat 24 boven.
Zijn vrouw Maria (H.P.) de Poorter overlijdt 30
september 1903 te Amsterdam en is 58 jaar oud
geworden. Er is vrij weinig van haar bekend. Zeer
waarschijnlijk staat ze met Henricus en hun oudste
dochter Jeanette op de foto en is de portretfoto van
haar. Onomstotelijk bewijs hiervoor is er niet. Henricus Johannes sterft 11 jaar later op 22 mei
1915 om 11.45 uur (beroep beeldhouwer) in de ouderdom van 76 jaar in de Marninxstraat 364-2
hoog. Zijn ongehuwde dochter Maria Woutera blijft als hoofdbewoonster op dit adres wonen.
Ofschoon er dus veel van adres werd gewisseld, lijkt de verhuisziekte van het gezin Van Haaff
mee te vallen. De meeste arme families verhuisden vaker, twee á drie keer per jaar, maar dan
wel elk jaar. De adressen waar het gezin woonde zijn typisch gemiddelde woningen, niet te arm,
maar ook beslist niet in een rijke buurt. Soms relatieve nieuwbouw zoals de Jan Steenstraat en J.
v.d. Heijdenstr in de Pijp, andere woningen in wat oudere wijken (zoals de Herenstraat en OZ
Voorburgwal). Echt progressie, dus vooruitgang in de woonlokatie is er niet te ontdekken. Het
was meer aanpassen aan de behoefte of de samenstelling van het gezin.
Interview met Mevr. van Zijl-Okhuizen; dochter van H.L.M. van Haaff en A. Okhuizen :
De vader van mijn moeder noemden wij altijd "Ome Hent", maar het was eigenlijk m'n opa. Hij
werkte in het Panopticum in Amsterdam, waar hij beelden maakte. Ik weet nog dat hij opgehaald
werd omdat hij naar het ziekenhuis moest. Het enige dat ik van hem weet is dat hij tegen m'n
moeder zei: " Ze geven me daar alleen maar sinaasappelsap te (vr)eten".
Hij woonde toen bij de zusjes. (Tante Til en Tante Mies = Marie.) Deze verzorgden hem op z'n
oude dag tot hij naar het ziekenhuis ging en daar overleed. Hij had heel grijs haar.

10-16
Ook A.Okhuizen (zoon van Henriëtte en A.Okhuizen sr.) heeft het gehad over "grootvader die in
het Panopticum werkte en beelden maakte”. Was de vrouw van mijn grootvader niet ene de
Poorter? Kwam haar familie niet uit Rotterdam? Ik dacht dat het een rederij was. Ja, want daar
zijn nog schepen genoemd naar Henriëtte en Cecilia. De rederij van Jos de Poorter bestaat nog.
Daar is de Poorterhaven naar genoemd".
Verder is er over Henricus Johannes van Haaff niet veel meer bekend. Er is één foto waar het
echtpaar van Haaff- de Poorter op staat met hun oudste dochter Jeanette. Met name door de
vele foto's die er van Jeanette zijn, is het vrij zeker dat zij het is die op deze foto staat. Hiermee is
het aannemelijk dat het (echt)paar op diezelfde foto haar ouders zijn. Ook de eerder
gepresenteerde portretten zouden wel eens van dit echtpaar kunnen zijn.
Tante Theo: "Ik heb wel eens van m'n vader gehoord dat m'n opa beelden maakte voor kerken.
Ook maakte hij prachtige plafonds". " Die familie de Poorter is zeer interessant. Je had Vincent
de Poorter, dat was weer een neef van de Stants'en. Ook Jos de Poorter van de rederij en de
scheepsbouwers uit Rotterdam, dat moet allemaal familie van mijn grootmoeder zijn".
Nog zoeken naar informatie die mogelijk nog bij de fam. de Poorter aanwezig kan zijn. Foto's?
Familie de Poorter.
Langs de Nieuwe waterweg, net voorbij Maassluis, lag ooit een particulier insteekhaventje
genaamd Poortershaven. Het complex was in 1902 aangelegd door Johannes Josephus de
Poorter en bestond uit een insteekhaven van ongeveer 350 meter lang en 30 meter breed. Het
haventje had een doorgang naar de Nieuwe Waterweg van zo’n 100 meter breed. Het
haventje slibde voortdurend dicht door het getij en de stromingen in de Nieuwe Waterweg en
moest daarom meerdere malen per jaar worden uitgebaggerd. Tussen het insteekhaventje en
de Nieuwe Waterweg lag een laad- en loskade, die aan de rivierzijde was voorzien van een
lange steiger. Op de kade stonden twee grote loopkranen voor het laden en lossen van
schepen. In de latere periode van het bedrijf heeft er ook nog een kleine torenkraan gestaan.
In de Poortershaven werd voornamelijk erts overgeslagen van binnenschepen op zeeschepen
en andersom. De firma’s N.V. Handelmaatschappij Jos de Poorter en N.V. Handelsinrichting
Poortershaven bezaten onder andere zeeschepen, buitenlandse ertsmijnen en een werf in
Sliedrecht. Aan de landzijde van Poortershaven liep de spoorlijn Hoek van Holland –
Rotterdam.
In 1935 had Jos de Poorter, op het terrein tussen de haven en de spoorlijn, twaalf woningen
laten bouwen. Welke bewoond werden door zo’n honderd (!) werknemers van de ertsoverslag.
Ook was er een quarantainebarak voor zieke zeelui, een kruidenierswinkeltje, een kantoortje

10-17
en nog een paar kleine gebouwtjes.
Hier was ook een spoorweghalte die werd aangeduid als ‘halte Poortershaven’. De halte was
op persoonlijk verzoek van Jos de Poorter speciaal door de Nederlandse Spoorwegen
aangelegd. Een voorwaarde van de NS was wel dat Jos de Poorter in geval van onrendabele
exploitatie de tekorten zou aanvullen. Wanneer hij dit niet meer zou doen dan zou de halte per
direct worden opgeheven. De verbinding per spoor was ook echt wel noodzakelijk, er was
naar de Poortershaven nog geen fatsoenlijke verharde verbindingsweg, de haven was slechts
via het voet- of fietspad langs de spoorbaan bereikbaar.
Door middel van een keersluis in de spoordijk stond het haventje van Poortershaven in
verbinding met de ten oosten van de spoorbaan gelegen vliet, Amersgat geheten. De sluis is
naderhand opgeruimd, met uitzondering van de sluisdeur aan de oostzijde van de spoordijk.
Zeemijnenopslag voor de Koninklijke Marine
In 1934 kregen de N.V. Handelmaatschappij Jos de Poorter en N.V. Handelsinrichting
Poortershaven uitstel van betaling. Dat uitstel werd enkele malen verlengd, maar uiteindelijk
werd in 1940 het faillissement uitgesproken. Twee jaar daarvoor, in 1938, had Jos de Poorter
Poortershaven al verkocht aan het Rotterdamse havenbedrijf en deze droeg het complex
vrijwel direct over aan de Koninklijke Marine.
Uit dit huwelijk van Hedrikus Johannes en Maria
Helena Petronella komen 10 kinderen voort:
1. Cornelis Wilhelmus [46], geb. te Tiel,
op Zandwijk, op maandag 18 nov 1867,
ged. RK te Tiel op maandag 18 nov 1867,
KNIL-officier, ovl. (58 jaar oud) te
Amsterdam op woensdag 16 dec 1925
Overleden om 22.00 uur in de leeftijd van
58 jaar, begr. te Amsterdam. Geboren als
zoon van de 27 jaar oude (stucadoor)
Hendrikus Johannes van Haaff. Willem
bracht zijn jeugd in Tiel door.
In de Staatscourant van 23 juli 1884 lezen
we het volgende: “ I.v.m. de uitslag van het
onlangs gehouden vergelijkend examen der
aspiranten naar eene plaatsing als cadet
aan de KMA, zullen in september a.s. bij
den aanvang van de nieuwe cursus, aan die
inrichting als cadet worden geplaatst C.W.
van Haaff
en L.P.J.
van der Stok voor de cavalerie in Oost-Indië.”
Op 28 aug. 1884, hij moet dan nog 17 jaar worden,
wordt hij ingeschreven in de registers van de KMA te
Breda waarna hij op 5 sept. van datzelfde jaar als cadet
wordt ingelijfd bij het wapen der Cavalerie in Oost Indië.
Korporaal in 1887.
Drie jaar later op 7 sept. 1887, hij is nog geen twintig,
wordt hij –omdat hij wordt overgepolaatst naar het 4 e
studiejaar- bevorderd tot korporaal. Tijdens zijn
cadettenperiode stond hij ingeschreven te Tiel. Hij was
lid van een aantal cadettenverenigingen zoals de
Muziekvereniging "Semper Crescendo" waar hij viool
speelde, de schermvereniging "Pro Patria" en de

10-18
Gymnastiekvereniging. Verder oefende hij zijn schietvaardigheid bij en de
Cavalerieschietvereniging "Kilacadmon" en sloeg hij regelmatig een balletje bij de
Cavalerie Lawn Tennis Club "De Huzaar".
Atjeh.
Op 8 april 1873 was een Nederlands-Indisch expeditieleger van drieduizend man op de
kust van Atjeh geland. De legerleiding had verwacht dat de 'inlanders' massaal de benen
zouden nemen. Maar het tegenovergestelde gebeurt. Met hun vlijmscherpe klewangs
storten de Atjeeërs zich op de Nederlands-Indische soldaten. Alleen al bij de landing
komen negen militairen om en raken er 43 gewond. Na drie weken vergeefse strijd wordt
de aftocht geblazen.
Deze schandvlek van Atjeh moest worden gewist, was de reactie van minister van
Koloniën Fransen van de Putte. De ambitieuze Van Heutsz ruikt zijn kans: hij geeft zich
onmiddellijk op voor het Nederlands-Indisch Leger. Sinds die tijd wordt er strijd gevoerd in
Atjeh en verzetten de inlanders zich tegen de Nederlandse overheersing. C.W. van Haaff
verschijnt pas zo’n 15 jaar later op het oorlogs-toneel van Atjeh.
Tweede luitenant in 1888.
Bij Z.M. besluit d.d. 25 juli 1888 werd C.W. bevorderd tot 2e luitenant en uitgezonden naar
Ned.Oost Indië. Hij vertrok op 10 november 1888 met s.s. "Soenda" om op 29 dec. in
Batavia te arriveren. In dit jaar werden er 77 officieren en 1889 manschappen naar Indië
getransporteerd. Stoomschip “Soenda” was in 1866 in Londen gebouwd door de Fa. Pile,
Spence & Co. en kwam in 1887 in handen van de Stoomvaart Maatschappij Nederland
(S.M.N.). In 1901, 35 jaar later, werd het in Genua gesloopt.
Vreemd genoeg bestaat er ook een bericht dat C.W. een maand later op 10 december
vertrok vanuit Amsterdam met het s.s. “Prinses Marie” naar Padang met een afdeling
aanvullingstroepen. Het transport bestond uit 3 onderofficieren en 50 minderen, onder
bevel van de van verlof terugkerende kapitein der genie F.C.A. Vemer en onder de
medegeleide van de 2 e luitenants C.J. Termijtelen (artellerie) en C.W. van Haaff
(cavalerie). 17 december 1888 lezen we in de Java bode: “De uit Nederland verwachte 2 e
luitenant der Cavalerie C.W. van Haaff wordt ingedeeld bij de eskadrons te Salatiga”.
In augustus 1889
waren er dusdanige
ongeregeldheden in
de “Noorderdistricten”
dat de
gouverneur het nodig
achtte troepen naar
dit gebied te sturen
om de rust te
herstellen. Vroeg in
de morgen
scheepten 150 man
–uitgeleide gedaan door het bataljonsmuziekkorps- zich in aan boord van het
gouvernements stomer “Zwaan”. (zie foto boven) Daarbij waren de 2 e luitenants
Veenhuizen, Veltman en van Haaff. Voor Willem was dit de eerste aktie waarbij hij
betrokken was.
Eerste luitenant in 1889.
Een paar maanden later, op 6 nov. 1889 wordt bij besluit No.27 Cornelis Wilhelmus
bevorderd tot 1e luitenant der Cavalerie. Met hem worden zijn studiegenoten P.H. Lisnet,
P.A. Schrassert en G.P. Gentil eveneens bevorderd. Op 23 april 1891 wordt C.W. van
Haaff, 1 e luitenant der cavalerie te Soerabaja een maand verlof naar Magelang verleend
tot herstel van gezondheid.

10-19
Moedwillig toebrengen van een kwetsuur.
Op 22 juli 1892 moet C.W. voor de krijgsraad van Soerabaja verschijnen (niet in
preventieve hechtenis zijnde). Het waarom leest u hieronder.
Bij sententie van het H.M.G. d.d. 3 febr. 1893 wordt hij veroordeeld tot een
gevangenisstraf voor den tijd van acht dagen, "wegens het moedwillig toebrengen van een
kwetsuur geen ziekte of onbekwaamheid tot persoonlijken arbeid van meer dan 20 dagen
ten gevolge gehad hebbende onder verzachtende omstandigheden".
Soerabaia, 7 maart 1893. (Brief van Corn. Wilh. aan de Gouverneur Generaal. Zie
handschrift.)
“Geeft met verschuldigden
eerbied te kennen van Haaff,
Cornelis Wilhelmus, 1e
luitenant der cavalerie in
garnizoen te Soerabaia,
dat hij bij vonnis van den
krijgsraad van Soerabaia d.d.
24 november 1892 inzake
van het moedwillig
toebrengen van eene
kwetsuur geene ziekte of
onbekwaamheid tot
persoonlijken arbeid van
meer dan twintig dagen ten
gevolge gehad hebbende
onder verzachtende
omstandigheden, is
veroordeeld tot eene
geldboete groot f 8,- acht
gulden, dat gemeld vonnis bij
sententie definitief van het
Hoog Militair Gerechtshof
d.d. 17 febr. 1893 ten
aanzien der straf is gewijzigd
en adressant is veroordeeld
tot gevangenisstraf voor de
tijd van acht dagen,
dat adressant het hem ten
laste gelegde te weten het
met zijn sabel verwonden van een Inlandsche huurkoetsier volmondig heeft bekend, de
daad heeft gepleegd in eene oogenblikkelijke opwelling van drift en die daad geen blijvend
letsel heeft veroozaakt.
dat adressant derhalve, te meer na het uiterst zachte oordeel van den krijgsraad ook bij
den hoogeren rechter op eene clemente uitspraak had mogen hopen,
dat adressant in het minst niet wenst tekort te doen aan den eerbied dien hoogere rechter
verschuldigd, doch slechts bij Uwe Excellentie met den meesten eerbied wenscht te
motiveeren dat adressant in stede van een clement oordeel een bij uitstek gestreng
oordeel van het Hoog Militair Gerechtshof moest ondervinden,
dat adressant zeer zeker zich van schuld is bewust en volkomen beseft dat hij door van
zijn wapen ten onpas gebruik te maken ook alle zicht heeft verloren bij Uwe Excellentie op
eene algeheele kwijtschelding van straf te mogen aandringen, doch zal hebben te boeten
voor het door hem gepleegde vergrijp,
dat echter eene gevangenisstraf van acht dagen naar adressants bescheiden meening
niet alleen op zich zelf reeds eene harde boetedoening is voor dat vergrijp, doch

10-20
inzonderheid door de wijze waarop die straf gemeenschappelijk in de civiele
strafgevangenis wordt ondergaan, voor adressant in den door hem bekleeden
officiersrang uiterst hard en grievend is,
dat hierdoor toch niet alleen het misdrijf wordt geboet, doch bovendien een odium (haat,
verwijt) op adressant zal blijven rusten, dat hem ook in zeer verder leven en carriere
steeds zal bijblijven, ook dan nog wanneer het feit, waarvoor de straf is ondergaan, reeds
lang vergeven en vergeten zal zijn en adressant zulks toch niet door eene enkele
onbezonnen lichtvaardige handeling zonder verstrekkende gevolgen meent te hebben
verdiend,
dat eene vervanging van de opgelegde vrijheidsstraf in eene min of meer zware geldboete
voor adressant die niet bemiddeld is, en uitsluitend van zijn tractement moet leven, reeds
eene gevoelige les en boetedoening zal zijn, doch dat leed althans niet gepaard gaat met
eene blijvende hardheid als boven bedoeld, en adressant vermeent dat de weinig
verstrekkende gevolgen van zijn daad, hem voor een dergelijk gunstbetoon niet onwaardig
hebben gemaakt, reden waarom adressant Uwe Excellentie met een meesten eerbied
nadert met het eerbiedige verzoek onderwerpelijk wel te willen gebruik maken van het
recht van genadebetoon en de aan adressant bij 's Hof sententie definitief van 17 februari
1893 opgelegde straf van acht dagen te willen cammuteeren in eene geldboete tot
zodanig bedrag als Uwe Excellentie zal vermeenen te behooren. 't Welk doende, C.W.
van Haaff.
Batavia, 27 mrt. 1893 lezen we het volgende:
"Hierbijgaand heb ik de eer het Hoog Gerechtshof weder aan te bieden het rekest van den
eersten Luitenant der Infanterie C.W. van Haaff, welke bij sententie definitief van het Hoog
Militair Gerechtshof is veroordeeld tot acht dagen gevangenis, ter zake dat hij moedwillig
eenen inlandschen huurkoetsier in wiens rijtuig de adressant gezeten was, met zijnen
sabel een steek in den bil heeft gegeven, omdat de man naar zijne meening niet hard
genoeg reed.
Het Hoog Militair Gerechtshof adviseert tot afwijzing van het verzoek, op grond, dat een
militair, die het hem door de staat toevertrouwde wapen uit loutere baldadigheid trekt en
daarmede een burger verwondt, altijd een ernstig vergrijp pleegt.
Met die meening kan ik mij vereenigen. Wel is door de substituut Advocaat Fiskaal niet tot
gevangenisstraf geconcludeerd, doch deze was ook van meening, dat de Krijgsraad den
adressant te zacht had gestraft en verzocht daarom appointement van appel.
Ik meen het hof dus te moeten adviseren den Gouverneur Generaal in overweging te
geven het gedaan verzoek van de hand te wijzen.
De Procureur Generaal bij het Hoog Gerechtshof van Ned. Indië, W. de Gelder".
Batavia, 6 apr. 1893. Aan Zijne Excellentie den Gouverneur Generaal van Nederlandsch
Indie.
Bij zijne met de bijlagen hiernevensgaande missive van den 17e maart j.l. nr. 23/22 heeft
het Hoog Militair Gerechtshof met een afwijzend advies ter vedere behandeling doen
toekomen, het rekest gedagteekend Soerabaia 7 maart 1893 van C.W. van Haaff, eerste
luitenant der Cavalerie, houdende verzoek dat de hem wegens het moedwillig toebrengen
van een kwetsuur geene ziekte of onbekwaamheid tot persoonlijken arbeid van meer dan
twintig dagen ten gevolge gehad hebbende, onder verzachtende omstandigheden bij
sententie definitief van het Hoog Militair Gerechtshof d.d. 17 februari 1893 verbeterende
het vonnis van uwen krijgsraad te Soerabaia van 24 november 1892, opgelegde straf van
acht dagen gevangenis bij wege van gratie in eene geldboete moge worden veranderd.
Op de gronden door het Hoog Militair Gerechtshof en door den Procureur Generaal
aangevoerd in zijn bijzijn hier nevensgaand schrijven van den 27e maart j.l. nr. 603
uitgebracht advies, waaraan eerbiedig wordt gerefereerd, zijnde ook het Hoog
Gerechtshof geene termen voorgekomen tot inwilliging van het verzoek, weshalve het de
eer heeft Uwe Excellentie in overweging te geven: het verzoek te wijzen van den hand.

10-21
Het Hoog Gerechtshof van Nederlandsch Indie. Ter ordonnantie van het College, De
Griffier, G. Dijkmeester.
Overplaatsing van Salatiga naar Soerabaja.
Bij de eskadrons te Salatiga is op 6 mei 1893 overgeplaatst de 1 e luitenant bij het L.H. 4 e
eskadron te Soerabaja, C. W. van Haaff.
Eskadron.
Een eskadron is een kleine tactische eenheid (ruiters) bij de cavalerie. De grootte is
vergelijkbaar met een compagnie bij de infanterie. Gewoonlijk bestaat een eskadron uit
twee tot vier gevechtspeletons en een eskadronsstraf. De eskadronscommandant was
meestal een ritmeester (kapitein) of een majoor.
1893 Besluit van 21 mei 1893.
Gelezen,
I. Het rekest gedagteekend 7
maart 1893 van C.W. van Haaff,
1e luitenant der Cavalerie,
houdende verzoek om
verandering in geldboete van de
straf van gevangenis voor de tijd
van acht dagen, waartoe hij is veroordeeld bij sententie definitief van het Hoog Militair
Gerechtshof aan N.S. van
17 febr. 1893, met
verbetering van het vonnis
van eendaartoe
benoemden krijgsraad te
Soerabaia van 24
november 1892, ter zake
van het moedwillig
toebrengen van eene kwetsuur, geene ziekte of
onbekwaamheid tot persoonljken arbeid van meer dan
20 dagen ten gevolge gehad hebbende onder
verzachtende omstandigheden
II. De missive aan het Hoog Gerechtshof van N.S. van
6 april 1893, Eerste Kamer nr. 230/1492 en bijlagen
waaronder het schrijven van het Hoog Militair
Gerechtshof aan N.S. van 17 maart 1893 nr. 23/22 en
het rapport van de Goeverneur Generaal, enz. Is
goedgevonden en verstaan: Voorschreven verzoek te
wijzen van de hand.
Op 22 juni 1893 is dit vonnis "ter executie gelegd". We
moeten ervan uitgaan dat Willem tot 30 juni in het
gevang heeft doorgebracht.
“Al in de nacht van donderdag 18 augustus 1893 wordt
er een detachement cavalerie onder bevel van de 1 e
luitenant Lisnet naar het Pangkadiengsche i.v.m.
oproer in die streek. De volgende ochtend vroeg
vertrok de 2 e compagnie, groot 150 man, onder
commando van de Kapitein der Infanterie Pauli, met de
tweede luitenaants Veenhuijzen, Veltman en van
Haaff, die aan boord gingen van de stoomer “De
Zwaan” uitgeleide gedaan door de Bataljonsmuziek”.

10-22
Sociëteit speelde een belangrijke rol.
“De vijfde juni 1895 staat in het blad “De Locomotief” geschreven: Bij de sociëteit te
Salatiga werden verschillende concoursen georganiseerd zoals carambole-biljart, kegelen,
Hollands biljart, ombre en whist. De ombrepartij werd tijdens dit concours gespeeld met
twaalf deelnemers. De 1 e prijs ging dit concours naar de luitenant der Cavalerie Van
Haaff”. Kennelijk beheerste (Cornelis) Willem dit kaartspel uitstekend. De uitreiking van de
prijzen vond plaats op Zaterdag de 8 e juni. Bij die gelegenheid werd een Thee dansant
gegeven.”
Ombre en whist.
Het spaanse kaartspel ombre werd met drie personen gespeeld en was in de 17 e -19 e
eeuw erg populair. Het werd vooral in “beschaafde kringen” gespeeld. Men speelde
zonder de achten, negens en tienen waarna elke speler 9 kaarten ontving. Voor het keren
van een kaart werd de term “tournez” gebruikt en er zaten 40
kaarten in het spel.
Whist was een engels “eenvoudig” tric-trac kaartspel waarbij
bijgaand bord werd gebruikt. Het werd gespeeld met 4 spelers
en 52 kaarten, waarbij twee spelers tegen de andere twee
spelen. Zeer geliefd spel waarbij grote opmerkzaamheid werd
verlangd.
Overgeplaatst naar Kotaradja in 1895 en even naar huis.
Op 30 oktober 1895 wordt C.W. van Haaff , 1 e luitenant der
Cavalerie, overgeplaatst naar Kotaradja van waaruit hij
waarschijnlijk naar Nederland afreist, want op 21 november
1895 vertrok Cornelis Wilhelmus al weer met s.s. “
Maetsnijcker” naar Telok Betong.
Krijgsverrichtingen tegen Atjeh.
Van 1895 tot 1902 heeft hij zich op diverse manieren onderscheiden tijdens
krijgsverrichtingen tegen Atjeh. Onder andere in de maanden maart tot en met november
1896. Op 8 april 1896 werd een een troepenmacht van 2 ½
bataljon op de been gebracht om de kampongs Lamkoenjit en
Biloel te ontzetten.
Aan bevelhebber, kolonel der infanterie J.W. Stemfoort (zie
foto) waren in het geheim door de Regeringscommissaris de
volgende orders meegegeven:
1. dat er bij deze eerste operatie zoveel mogelijk moest worden
gestreefd om de vijand zoveel mogelijk verliezen toe te brengen.
2. dat het verbranden van kampongs met strengheid moest
worden tekeer gegaan; een voorschrift waarop ook bij volgende
operaties moest worden gelet.
3. mocht de toestand ter plaatse het raadzaam maken Biloel en
Lamkoenjit niet bezet te houden, dan was de bevelhebber
gemachtigd deze bezetting op te heffen met medevoering van
geschut en munitie, terwijl aan het verdedigingsvermogen van de versterking zoveel
mogelijk afbreuk moest worden gedaan.
Vervolgens wordt uitvoerig, bijna van minuut tot minuut het verloop van de gehele actie
beschreven. Cornelis Wilhelmus was als 1e luitenant commandant van 1 peloton cavalerie
van 29 minderen. Met zijn peloton maakte hij deel uit van het 9e Bataljon (2 compagniën)
dat geleid werd door commamant luitenant-kolonel H. Bendien. "Alle troepen moesten om
6.00 uur te Lampeneroet zijn, behalve de beide compagniën van het 9e Bataljon die een
half uur later zouden afmarcheeren".

10-23
De 1e colonne bestaande uit 3 compagniën diende aan de westzijde van de weg van Tjot
Goeë - Biloel op te treden ten einde het contact met Lamkoenjit weer te herstellen. Aan
deze colonne werden 7 bereden ordonnansen toegevoegd. Uit het verslag is op te maken
dat C.W. hier waarschijnlijk niet bij was, maar
meeging met de tweede colonne.
De 2e colonne zou met hetzelfde doel aan de
oostkant van de eerder genoemde weg opereren.
De 3e (reserve) colonne moest de hoofdweg
volgen naarmate de 1e en 2e colonne voorwaarts
drongen. De algemene reserve bleef voorlopig in
Lam Peneroet.
De opmars naar Tjot Goeë werd ingeleid door
geschutvuur. De leiders van dit artillerievuur
kregen telefonisch orders van de bevelhebber
J.W. Stemfoort die zich te Tjot Goeë bevond. De
1e en 2e colonne werden tevens gesteund door
het 80mm geschut uit Tjot Goeë.
Na om 6.30 uur afgemarcheerd te zijn splitsten
de colonnes zich nabij Tjot Goeë in de hun
aangegeven marsrichting.
Beide colonnes kregen te maken met vijandelijk
vuur, maar uiteindelijk bereikte de reservecolonne
om 7.45 uur Tjot Goeë. De compagniën van het
14e en het 3e Bataljon moesten de bezetting in Lam Koemjit en Biloel aflossen.
Doordat de toegangen tot de kampongs zwaar versperd waren en de sawah's zeer
drassig, waren de bereden ordonnansen niet te gebruiken. Te voet volgden zij de colonne.
Met veel moeite moesten steeds weer allerlei stellingen en posities van de vijand worden
opgeruimd. Veel weerstand kwam uit Masdjid Oleh Soesoeh en uit stellingen langs de
Loëng Lemo. Ook uit Dinoeng werd hevig vuur gegeven.
Alle compagniën hadden het zwaar te verduren. Buiten 6 minderen, " sneuvelde de
commandant der 3e compagnie F.P.A. Geluk en de dwangarbeiders die de doden en
gewonden moesten transporteren waren nauwelijks vooruit te krijgen". Luitenant Dudok
van Heel zag zich verplicht om door een dwangarbeider geholpen het stoffelijk overschot
van zijn compagnies-commandant verder te dragen.
Door de vijand steeds verder vooruit te drijven, bereikte men uiteindelijk om 10.15 uur Lam
Koenjit.
Reeds om 8.20 uur was er uit Tjot Goeë een cavaleriepatrouille vertrokken, gevolgd door
een sectie infanterie. Doel van deze patrouille was om verbinding tot stand te brengen met
de 1e colonne. Een kwartier later keerde deze patrouille al weer bij de bevelhebber terug
met de mededeling dat het vijandelijk vuur verder doordringen naar het westen had belet.
Evenals bij de 1e colonne had men ook hier weinig aan de beiden ordonnansen. Toch
slaagden enkele cavaleristen waaronder zeer waarschijnlijk Cornelis Wilhelmus, om de
bevelhebber te bereiken.
Bij voortduring stuitte men op hevig vuur van de Atjehers. Op last van de bevelhebber
werden de kampongs Nesoeh en Toebaloe bezet en in brand gestoken en vervolgens
werd om 10.30 uur het bericht verzonden dat men tegenover Lamboekoeng stelling had
genomen maar dat er een tekort aan munitie dreigde.
Om 12.10 uur kwam het bericht van de bevelhebber: "Lamboekoeng bezet houden tot
dekking van de flank van de hoofdcolonne bij terugkeer". De 4e compagnie kreeg rond
13.00 uur het bevel om via de kortste weg terug te keren naar Tjot Goeë.
Aan de commandant van de algemene reserve was om 9.55 uur opgedragen, om de voor
Biloel en Lamkoenjit bestemde transporten, vivres, munitie en goederen van officieren,
enz. onmiddelijk onder dekking van een compagnie te doen opmarcheren.

10-24
Om 10.30 uur werd er door de chef van de staf een cavaleriepatrouille uitgezonden, welke
het bericht bracht dat het 14e Bataljon reeds in Lamkoenjit was. De patrouille had
onderweg een vijftal schoten gekregen.
“Om 11.07 uur bracht de luitenant van Haaff van Tjot Goeë een daar ontvangen
telefonisch bericht van den regerings-commissaris, dat vijandelijke benden gesignaleerd
waren, als in grooten getale van de VI Moekims in z.o. richting oprukkend"
Deze benden zouden op de terugweg voor problemen kunnen zorgen. Dit deed overste
van Vliet besluiten de aflossing van Biloel niet door te zetten, maar deze post te versterken
met een compagnie van het 3e. De genietroepen die inmiddels in Biloel waren
aangekomen, werden teruggezonden.
Om 12.45 uur werd aan beide colonnecommandanten schriftelijk order gezonden om op
Tjot Goeë terug te trekken. Afdelingsgewijs vond de terugtocht plaats, zodat de
onderdelen elkaar beurtelings door vuur konden beschermen.
De vijand volgde op de voet tot nabij Tjot Goeë. Vandaar kon ongestoord naar
Lampeneroet worden gemarcheerd.
Het doel van deze "excursie" was helaas niet ten volle bereikt. Biloel werd weliswaar
versterkt, maar niet afgelost. Zowel per spoor als te voet keerden de troepen naar Koeta
Radja terug.
De verliezen waren aanzienlijk. Gesneuveld waren: 1 officier, 7 minderen waaronder drie
europese, twee gewonde officieren en 23 minderen. De verliezen aan de kant van de
vijand bleven onbekend.

10-25
Op twintig april van hetzelfde jaar 1896 werd het besluit ten uitvoer gebracht om de
tijdelijke posten Tjot Rang en Kroeng-Gloempang op te heffen.
Hiertoe dienden de communicatiewegen tussen Tjot-Iri en Tjot-Rang en tussen Lam
Permai en Kroen-Gloempang te worden vrijgemaakt en gehouden.
Hiertoe werden drie colonnes gevormd. Bevelhebber was opnieuw kolonel der Infanterie
J.W.Stemfoort.
Volgens het verslag van deze operatie staat Cornelis Wilhelmus niet vermeld als staflid bij
de samenstelling van de colonnes. Toch is hij nadrukkelijk aanwezig.
In de nacht ervoor waren er berichten binnengekomen bij de bevelhebber die wezen op
een sterke tegenstand van de zijde der moslims, zodat met de betrekkelijk geringe
troepenmacht, de opheffing van vooral Groen-Gloempang niet plaats kon vinden.
De 1e luitenant der cavalerie van Haaff die met een patrouille bovengenoemde berichten
bij de bevelhebber had gebracht, sloot zich bij de 3e compagnie aan toen deze oprukte
richting Lam Hasan. Hij had nog een bericht voor Tjot Rang en hij meende via Lam Hasan
het beste zijn doel te kunnen bereiken. Rond 7.45 uur werd de colonne hevig beschoten
vanuit Tjot Bate en Na Reloh, hierbij raakte een fuselier gewond.
Lam Hasan werd zonder hindernissen doorgetrokken.
Luitenant van Haaff was van Lam Hasan doorgereden naar de driesprong 400m ten n-w
van Tjot Rang. Daar werd hij hevig onder vuur genomen uit de zuidrand van Na Reloh en
kampong Lam Tjeu.
Na vanuit de bedekte omgeving van de driesprong eerst de omgeving verkend te hebben,
werd de ruiter met harnachement (het harnachement bestaat uit al het tuig dat gebruikt
wordt om een paard te rijden) onder dekking van een cavalerist teruggezonden naar Lam
Hasan. De rest reed door naar Tjot Rang waar vanuit het begroeide terrein aan de
oostzijde van de weg veel vuur werd ontvangen.
Hierdoor werd het bevel gegeven "het oprukken der colonnes steunen door vuur te geven
in oostelijke, zuidelijke en noordelijke richting, geen munitie sparen".
Een ooggetuige schrijft: " Ik heb nog nooit zoveel munitie zien verknoeien als toen door
ons detachement. De geweren moesten wegens de hitte, met lappen worden omwonden.
Van tijd tot tijd wierp men een flesch klapperolie door de loopen. Werden deze te gloeiend,
dan plaatste men ze ter afkoeling in de tonnen met thee. Hoeveel duizenden patronen,
toen, zonder eenige kans op uitwerking door het detachement van Tjot Rang zijn
verschoten, is moeilijk te bepalen".
Enige tijd later, op de grote weg naar Tjot Iri werd
het paard van luitenant van Haaff op de terugweg
van de patrouille naar Lam Hasan, zwaar gewond.
De weg naar Gloempang was vol chicanes,
bomen lagen dwars over de weg en bruggen
waren vernield. “Den 1 e luitenant der cavalerie
C.W. van Haaff werd tweemaal zijn paard onder
hem doogeschoten”.
Om 10.45 uur kwam er een bericht van de
opperbevelhebber dat er dringend assistentie
gewenst was bij Tjot Rang om de aftocht te
dekken. Overste van Heutsz zette de gehele in
Lam Baid voorhanden krijgsmacht in. Hiervan
werd aan de bevelhebber kennis gegeven. Rond
11.30 uur zag de commandant van de
middencolonne Tjot Rang in vlammen opgaan. De
bezettingmacht verliet even later, tezamen met de
genie en de 5e compagnie (koloniale reserve) van
het 12e Bataljon de buitenpost en trokken zich in
nw-richting terug.

10-26
Nauwelijks zag de vijand dat de troepen afmarcheerden, of het opende van alle kanten
een hevig vuur, daarbij zoals altijd zeer behendig van het terrein gebruik makend.
Sectiegewijs trok men terug op Tjot Iri, waar rond 14.20 uur alles was verzameld zonder
dat er verliezen waren geleden.
Van hieruit vertrokken de genietroepen en alles wat tot de bezetting van Tjot Rang had
gehoord alsmede doden en gewonden, echter met uitzondering van de infanterie per extra
trein naar Koeta Radja. De overige troepen werden met de stoomtram naar Lam Permai
vervoerd, waar iedereen rond 16.00 uur gearriveerd was.
Kroeng Kloempang.
De voorhoede van de 4e compagnie rukte op tot Tjot Doe. De marechausseé daarop
doorging naar Kroeng Gloempang. Deze post werd zonder verliezen bereikt. Reeds om
9.30 uur werd hiervan een bericht gezonden aan de bevelhebber.
Vanuit diverse hoeken werd Kroeng Gloempang in de loop van de dag onder vuur
genomen, hetgeen door de atillerie werd beantwoord.
Om 11.45 uur werd door een patrouille van 4 cavaleristen het bericht aan de bevelhebber
overgebracht dat de brug ten NO van Tjot Doe hersteld was.
De cavalerie onderhield de hele dag de verbindingen met de midden- en de
zuidercolonne. Rond 12.00 uur droeg de algemeen bevelhebber de leiding voor de rest
van de terugtocht over aan overste van Heutsz. (Zie foto)
"Te 12.30 uur bracht eene cavaleriepatrouille onder den luitenant van Haaff aan den
majoor Soeters, die zich op dat oogenblik bij de reserve in Na Hatan bevond, het bericht,
dat de verbinding met den grooten weg verbroken was. Van Haaff had de order tot
teruggaan aan de noordercolonne gebracht en was reeds weer op den terugweg.
Hij stuitte daarbij op eene vijandelijke bende, sterk ca. 50 man, allen met geweren
bewapend en uniform gekleed (roode fez en zwarte badjoes); de geringe sterkte der
patrouille liet niet toe te chargeeren. Zonder opgemerkt te zijn, reed van Haaff daarom
naar Na Hatan terug".
Majoor Soeters liet spoedig
hierna opbreken om deze groep
aan te vallen maar stuitte bij
deze aktie op bijzonder veel
verzet aan de zuidrand van Lam
Gloempang. Het was
noodzakelijk om de beide
compagniën in stelling te
brengen. Sectiegewijs werd op
Tjap Tanah teruggetrokken.
Overste van Heutsz maakte om
13.15 uur aan de bevelhebber
bekend hoe de opstelling van de
troepen was. Deze berichtte dat
hij om 14.30 uur met de
transportcolonne naar Kroeng
Gloempang zou oprukken. De beide compagniën dienden in stelling te blijven. Hij gaf van
Heutsz de opdracht om te zorgen dat er te Lam Permai troepen aanwezig zouden zijn om
de terugtocht te dekken.
Nadat de weg naar Kroeng Gloempang was "verzekerd" en de vijandelijke elementen
waren opgeruimd, werd om 16.30 uur met karren opgemarcheerd richting K.G. Nauwelijks
vertoonden ze zich op het open gedeelte van de weg of ze werden van alle kanten
wederom door hevig vuur onthaald. De voorwagens bleven steken en hoewel direct werd
afgespannen, verwonde de vijand die blijkbaar goed was ingeschoten, twee paarden, een
kanonnier en een stukrijder. Twee 7cm stukken geschut werden in veiligheid gebracht.
Nadat de vijand was verdreven, bereikte men zonder ernstige incidenten uiteindelijk
Kroeng Gloempang. Nadat deze post geheel was ontruimd en aan het transport een flinke

10-27
voorsprong was gegeven, werden rond 18.15 uur de gebouwen in brand gestoken. De
bezetting trok zich samen met de genietroepen en de marechausseé der zuidelijke
colonne tussen de in stelling liggende troepen door terug richting Lam Permai.
Achtereenvolgens verlieten de verschillende afdelingen hun stellingen. De 1e compagnie
arriveerde om 20.00 uur in Lam Permai, gevolgd door het 3e Bataljon om 20.15 uur een
half uur later gevolgd door het detachement van deze post.
Aan de opdracht was voldaan. De verbruikte munitie bedroeg 158 granaten, 148
granaatkartetsen, 17.000 repeteer en ca. 40.000 Beaumontpatronen. De geleden
verliezen aan onze zijde bedroegen 1 officier en 3 man gesneuveld en 27 minderen
gewond. Bovendien sneuvelden vier rijkspaarden en werden 1 officierspaard en 1 muildier
gewond.
Aan vijands zijde werd Toekoe Hoesin Lhong Bata ernstig in de hals gewond. Verder
sneuvelden 27 atjehers en raakten er 40 gewond.
De eerste streek die voor een tuchtiging in aanmerking kwam, was Lam Krak Moekims.
Deze streek was nog altijd een haard van verzet en zoals het verslag weergeeft
"waarmede bovendien nog eene oude rekening te vereffenen viel".
Onder het Lam-Krakse werd verstaan het gehele gebied tussen Biloel en Ana Galoeng en
benoorden het gebergte gelegen. De weg er doorheen was niet verhard, niet
onderhouden en volgens de berichten deels dichtgegroeid en door waterleidingen
doorsneden. Met name in de natte tijd was deze weg voor voertuigen dus nauwelijks
bruikbaar. De paden in de kampongs waren doorgaans goed begaanbaar. Volgens de
laatste berichten lagen er diverse versterkingen en loopgraven van de vijand langs deze
weg. De Moekimhoofden waren over het algemeen allen vijandig, en de meeste
onruststokers kwamen uit deze streek.
Voor de tuchtiging werden 12 brigades marechausseé, 6 bataljons infanterie, 3 peletons
cavalerie, 3 batterijen en twee sectiën bergartillerie, 3 detachementen genietroepen en 6
ambulances ingezet.
Bevelhebber was opnieuw de kolonel der infanterie J.W. Stemfoort, terwijl Algemeen
Commandant van de cavelarie was; ritmeester Jhr. L.D.C. de Lannoy.
De 2e colonne stond onder bevel van luitenant-kolonel J.B. van Heutsz, terwijl 1e luitenant
C.W. van Haaff in deze colonne de commandant was van een peloton ruiters van 33 man.
Buiten de twee colonnes en een reservecolonne waren nog maar liefst 30 mandoers en
725 dwangarbeiders tot de beschikking van de commandanten om munitie, voedsel,
geniematerialen, verbandmiddelen, enz. te dragen.
1896 (9 juni) Met de marechaussee in de voorhoede marcheerde de 1e kolonne om 2.30
uur 's nachts af naar Lam-Peneroet. Een kwartier later volgde de 2e en nog een kwartier
later de 3e kolonne.
Door enig oponthoud door een brug die door de genie moest worden hersteld, ontstond
toen er even halt werd gehouden een schermutseling met enige vredige Adjehers die op
weg waren naar de passar. Op het horen van dit vuur had de kolonne-commandant de 1e
compagnie van het 3e bataljon ter ondersteuning vooruitgezonden. Toen dit echter
onnodig bleek, stuurde hij beide afdelingen door naar de vroegere Hollandse versterking
Biloel. De gehele 1e kolonne arriveerde hier een half uur later, met uitzondering van een
peloton dat ter bescherming van de genietroepen was achtergebleven.
De cavalerie der 2e kolonne onder aanvoering van 1e luitenant van Haaff werd door de
kolonne-commandant langs de 1e kolonne vooruitgestuurd met de opdracht om Lam-
Boekoeng en indien mogelijk Blang-Kirai te verkennen en verder de posities van de vijand
in Ateuh "uit te vorschen".
" De 1e luitenant van Haaff zond een ogenblik later uit Lam-Boekoen het bericht, dat die
kampong onbezet was. Zelf ging die officier met eene patrouille naar Blang Kirai waar hij
opnieuw niemand aantrof. Uit Koeta Ba, nabij de weg Kajoe-Leh-Biloel werd kort daarop
echter vijandelijk vuur ontvangen. Met een paar salvo's werd dit vuur beantwoord en
daarop ging men onmiddelijk tot den storm over" en in één aanloop werd doorgestoten

10-28
naar de west rand van Ateuh Raja. De vijand vluchtte en liet in de kampong een aantal
gesneuvelden achter
Overste van Heutz kwam daarop zelf naar Ateuh Raja waar hij de commandant van het 9e
gelastte naar de oostrand van deze kampong door te stoten. Vervolgens moest hij de
versterkingen Oedjong Blang en Tjot Lepong nemen.
Na een serie schermutselingen van de 1e en 3e kolonne, schaarden allen zich achter de
tweede kolonne. Tesamen bezetten zij een groot gedeelte van het terrein. Zo nu en dan
was er tegenstand. De fusilier van Dongen (No. 28365) kreeg een dodelijk schot toen hij
als eerste over een door de vijand aangelegde borstwering ging. Fusilier van Castricum
doode de Atjeher die het dodelijke schot had gelost.
Inmiddels was de cavalerie uitgezonden om contact te maken met de 1e kolonne. De hele
aanval had tot nog toe één dode en 17 gewonden gekost. Deze laatste groep werd onder
dekking van een sectie infanterie teruggezonden naar de reservekolonne in Biloel.
Om 8.21 uur in de ochtend werd aan de algemeen bevelhebber het volgende bericht
gezonden: " Zuid- en Oostrand van Ateuh Raja, noordrand van Lam-Krak -- Lam-Djamé
door ons bezet; we bereiden aanval op Masdjid Lam-Krak voor en hebben nog geen
verband met de 1e colonne".
Om 9.45 uur werd eindelijk duidelijk, dat de 1e colonne zich 100m ten oosten van Lam-
Poe-Poe bevond.
Reeds om 9.15 uur had kapitein Graafland (zie foto) van
de 1e colonne een zestal brigades vooruitgezonden om
de kampongs Lam-Krak en Lam-Toenong te verkennen.
Rond tien uur rukte de colonne verder op, omdat de
commandant berichten had ontvangen dat deze
brigades in een zwaar vuurgevecht waren geraakt nabij
Baha.
Na het afgeven van een serie schoten werd de benting
Baha bestormd. De bezetting; slechts een vijftal
Atjehers, vluchtte, doch viel in handen van de
marechaussee. Deze aanval bracht geen verliezen aan
Nederlandse zijde met zich mee.
Nadat rond 12.30 uur de achterhoede in Baha was
gearriveerd, werd de cavalerie vooruitgezonden om de
kampong te verkennen en contact te maken met de
reeds opgerukte marechaussee. Het was hoog tijd dat
men oprukte, wilde men nog met de vijand in contact komen. Het nog aanwezige
vijandelijke vuur werd door de artillerie uitgeschakeld. Op last van de colonnecommandant
werd om 9.50 uur het vuur gestaakt. Om 11.20 uur begon de opmars waarbij
voortdurend kleine groepen Atjehers werden verdreven. Steeds weer was er vijandelijk
vuur. Nadat alle bedreigende elementen waren verdreven, werd de artillerie naar Lam-
Oeri ontboden. Ze waren nog onderweg toen plotseling het 9e bataljon voorwaarts ging.
Zij verkeerden in de veronderstelling dat het 6e bataljon in de problemen zat en snelden te
hulp. Dit berustte echter op een misverstand. Steeds weer waren dit soort kleine
misverstanden aan de orde, grotendeels veroorzaakt doordat de onderdelen elkaars
positie soms slecht kenden. Met name de cavalerie speelde bij deze communicatie een
belangrijke rol.
De chef van de staf werd met een cavaleriepatrouille in zuidelijke richting naar de eerste
colonne gezonden, die hij om 12.30 uur nabij Baha aantrof. De commandant kreeg de
opdracht de koeta Baha zoveel mogelijk te slechten en op te rukken naar Balei Lam Oeri
"onderweg alles verbrandend".
Het slechten van Baha ging niet zo vlot als men had gedacht. Pas om 15.30 uur verliet de
1e colonne haar stellingen om naar Balei Lam Oeri op te rukken. Ruim een uur later werd
dit bivak bereikt. Artillerie en cavalerie waren hier reeds gearriveerd.
De compagniën van het 14e Bataljon bivakkeerden Bij Tjot Goeë om daar de volgende
ochtend direkt weer hun posities in te nemen. Twee andere compagniën van hetzelfde

10-29
bataljon brachten de nacht in Biloel door. Gedurende de nacht bleef het in alle bivaks
rustig.
1896 (10 juni). Het doel, dat de bevelhebber zich voor deze dag had gesteld, was
"eenvoudig het beeindigen van de tuchtiging der Lam-Krak Moekims en terugtrekken naar
Koeta Radja".
Om 6 uur 's ochtends hadden de colonnecommandanten beraad over de te volgen
strategie. De 2e colonne waar ook Cornelis Wilhelmus deel van uitmaakte kreeg opdracht
om, versterkt door de helft van het 7e bataljon en 4 brigades marechaussee met
repeteerkarabijnen het deel ten oosten van het voetpad naar de djoeroeng Lam-Oeri te
tuchtigen en huizen en erven te verwoesten, daarbij echter niet te ver in zuidelijke richting
gaande. Vervolgens moest men de terugtocht via Anak Bate over Boekloet en Lam-Barih
naar Lam-Boeroe aanvaarden.
De gehele dag ageerde de 2e colonne op zichzelf waarbij volgens het bevel, alles in het
doorgetrokken gebied werd platgebrand. De cavalerie die vooruit was gegaan om een
geschikte overgang over de Loeng Gadjah te zoeken voor de artillerie. Om 8.42 uur werd
de colonne-commandant op de hoogte gebracht van het feit dat er een overgang was
gevonden. De cavalerist die dit nieuws bracht zou tevens als gids dienen om de colonne
de weg te wijzen. De volgende opdracht van de cavalerie was om de noordrand van Ana
Batee te verkennen en vervolgens daar nadere bevelen af te wachten.
Om 11.30 uur kreeg overste van Heutsz het bericht dat het gehele gebied onbezet was.
Twee uur later kwam van cavalerie-commandant van Haaff het bericht dat de kampong
Lam-Tengah en het terrein ten zuiden van Lam-Barih onbezet waren bevonden. Hierdoor
kon het 6e en vervolgens het 9e bataljon langs de dijk naar Lam-Baroe marcheren.
Bij de terugtocht werd de colonne voortdurend door enkele vijandelijke schutters bestookt,
welk vuur alleen door de marechaussee van luitenant Dijkstra werd beantwoord. Om 3.20
uur viel het laatste schot en een half uur later keerden de troepen van Lam-Baroe naar
Koeta Radja terug.
In totaal sneuvelden twee europese fuseliers. een 2e luitenant, 13 europese, 2 ambonese
en 11 inlandse minderen raakten gewond. De batterij verloor één muildier.
Hiermee was de tuchtiging van Lam-Krak-Moekims afgelopen. De tegenstand in dit lange
tijd zo gevreesde deel van Groot Atjeh was zeer gering. De buit bestond uit drie
achterlaad- en 6 voorlaadgeweren.
1896 (16 juni) Amper 5 dagen later, waren de plannen voor de tuchtiging der V Moekims
Montassik uitgewerkt.
Nu maakte Cornelis Wilhelmus van Haaff onderdeel uit van het Algemeen Commando en
Staf als adjudant van kolonel J.W. Stemfoort.
De opdracht luidde:
"In de vroege ochtend van den 16e juni zal worden uitgerukt naar de V Moekims
Montassik, om de vijandelijke benden, die zich ophouden in de streek van Paja-Oe-
Senelop-Montassik en Lam-Pasei op te sporen en te verdrijven".
De militaire commandant nam zelf de leiding van het geheel op zich en voegde zich met
zijn staf aanvankelijk bij de 1e colonne aan.
Ten oosten van de weg van Kroeng Gloempang-Montassik lagen in plaats van sawahs,
moerassen waar tot aan de borst doorheen gewaad moest worden. Diepe sloten en beken
die niet op de kaart voorkwamen vertraagden de opmars aanzienlijk. Onderweg stuite men
op veel vijandelijk vuur. Bij Lam-Pagar sloeg een drom Atjehers op de vlucht voor luitenant
Wagener met zijn brigades marechaussee, richting Koeta Tengkoe di Lamey. "Het gelukte
hem verscheidene dier lieden neer te schieten".
Rond Kroeng Gloempang stuitte men wederom op hevig vuur. Twee compagniën rukten
direkt voorwaarts om steun te verlenen. De in batterij gekomen artillerie opende tevens het
vuur op de vijand waardoor deze in oostelijke richting verdwenen. Hierdoor kon de opmars
der gehele colonne ongehinderd plaatsvinden. Tjot Maraja werd bezet tot de 2e colonne
hier was gearriveerd.

10-30
De 27 e juli 1896 arriveerde te Padang uit Atjeh met het stoomschip Maetsuijcker, de 1 e luit.
Der Artillerie J.G. Stuifken, de 1 e luit. Der Cavalerie C.W. van Haaff, en P.van der Molen
(1 e luit. der Infanterie) plus 134 onderofficieren en minderen”.
Op 29 september 1896 wordt C.W. als 1 e luitenant der Cavalerie overgeplaatst naar Atjeh
en 30 oktober wordt Willem weer teruggeplaatst naar Padang vanuit het 4 e eskadron te
Atjeh. Op zich een vreemde move. Kennelijk gaat z’n overplaatsing naar Atjeh niet door.
Militaire Willemsorde.
"Als commandant eener officierspatrouille onder
een zeer hevig kruisvuur langs een gevaarlijken weg
met beleid en op stoutmoedige wijze berichten over
te brengen". Op 9 en 10 juli van dat jaar "voerde hij
als cavaleriecommandant bij een colonne de
verkenning van 's vijands stellingen uit met veel
beleid en stoutmoedigheid".
Deze verrichtingen lagen ten grondslag aan zijn
benoeming tot Ridder der Militaire Willems-Orde 4e
Klasse bij koninklijk besluit van 24 mei 1897, No. 59.
Tevens werd hem het Ereteken met de Gesp "Atjeh
1873-1896" toegekend.
Ziek of gewond?
Bericht in de krant van
31 jan. 1898 onder de
kolom “Aangekomen
vreemdelingen” de 1 e luitenant der Cavalerie C. W. van Haaff
van Fort-de-Kock!
Op 1 maart 1898 wordt de mede uit Atjeh geevacueerde 1 e
luitenant der Cavalerie C.W. van Haaff samen met de 1 e
luitenant der infanterie G.A. Leers opgenomen in het hospitaal
van Fort de Kock. Op 25 maart 1898 wordt hem twee
maanden verlof verleend naar Soekaboemi en Garoet wegens
ziekte. Hij wordt vanuit het rechterhalf 4 e eskadron,
geevacueerd van Atjeh naar Batavia.
Bevorderd tot ritmeester in 1900.
Elf dienstjaren na z'n laatste bevordering, kreeg hij bij Kon.
Besluit no.5 d.d. 9 dec. 1900 de rang van Ritmeester bij het
wapen der Cavalerie. De jaren hierna werd hem nog de Gesp
"Atjeh 29 maart 1896-1900" toegekend.
Afstandsrit Salatiga-Solo.
Van 14-16 juni 1900 wordt er een afstandsrit gehouden door de Militaire Vereniging tot
beoefening van de Hippische sport te Salatiga. Cornelis Wilhelmus doet ook aan deze
“marathon” mee met zijn paard Bob. De einduitslag laat zien dat C.W. niet in de prijzen viel
i.v.m. het “kreupelen” van zijn paard, dat krakal in de hoef had gekregen. C.W. werd
“gedwongen om met de tram van Tempel naar Djocja te stoomen”. Er worden voor onze
ritmeester dus geen tussentijden vermeld.

10-31
Op 20 september 1901 schrijft C.W. een antwoord op de brochure "Cavalerie tegen den
inlandschen vijand" van de heer J.G. Boon; luitenant der cavelarie.
Het is een soort kritische boekbespreking. Duidelijk is, dat de kennelijk nog onervaren
luitenant Boon kritiek uitoefend op ritmeester Jhr.
de Lannoy onder wiens commando Cornelis
Wilhelmus in 1896 geplaatst was. Het lijkt erop dat
hij de eer van zijn superieur -die dit kennelijk niet
zelf doet- verdedigt tegen de andersdenkende
Boon.
Uit het artikel blijkt overduidelijk dat de inzichten
van luitenant Boon hem niet in dank worden
afgenomen.
C.W. schrijft: " Zowel inhoud als strekking stelden
mij echter zeer te leur, de inhoud omdat ik mij met
schrijvers beschouwingen in het geheel niet kan
vereenigingen, de strekking, omdat die moest
dienen, niet om iets nieuws te leveren, maar enkel
een aanval beoogde op een werk, dat door
verreweg het merendeel der cavalerie-officieren tot
grondslag wordt genomen bij den uitoefening in
den velddienst van hun onderhebbend gedeelte
....".
Na een uitvoerig betoog waarin de cavalerist van
Haaff alle nieuwlichterij van Boon ontzenuwt eindigt
hij met de volgende opmerkingen: " Logisch denkende
cavalerie officieren zullen zeker niet met de
denkbeelden van schrijver Boon meegaan. Gaarne
wensch ik de schrijver dan ook toe, dat hij onder

10-32
commando van een bezadigd chef eens moge optreden tegenover een flinken en
standhoudenden vijand, waardoor zijne tactische inzichten zeker wel gewijzigd zullen
worden; dan krijgen we misschien wel eens een nieuwe en verbeterde uitgave zijner
kritiek in handen". Cornelis Wilhelmus schreef dit artikel in Salatiga, waar hij op dat
moment gelegerd was.
Willem, de commandant van Salatiga naar Soerabaja?
In het blad “De Locomotief” van 8 december 1900 lezen we het volgende: “ In verband met
de te verwachten mutaties binnen het officiers-corps van de Cavalerie, voornamelijk
wanneer de ritmeester De Lanoy van Batavia tot majoor militair-commandant te Salatiga
bevorderd wordt en als, naar verteld wordt, zijn collega Posno van hier naar het escadron
van Batavia overgeplaatst wordt, dan komt zeker hier als ritmeester de eerste luitenant
van Haaff, vroeger eenige tijd hier in garnizoen geweest, ook een groot voorstander van
sport en die meer dan eens opde de Sidho-ardjo’sche racebaan gezien werd. Hij zal dus
zeker ook krachtig willen meewerken in het belang van de Soerabaja’sche harddraverij- en
renvereeniging, waarvoor nog duizenden guldens nodig zijn”.
Op 12 januari 1901 lezen we het volgende: “ De zoo door zijn officieren en minderen
geachte ritmeester Posno, commandant van het escadron Cavalerie alhier (Soerabaja),
gaat toch heen en wel naar Batavia om daar –zijn tot majoor bevorderde collega Jhr. De
Lannoy- te vervangen.
Eerst heette het dat die overplaatsing ingetrokken was. In zijn plaats zou, naar
aanvankelijk luidde, ritmeester van Haaff komen (vroeger als 1 e luitenant een paar jaar in
Soerabaja in garnizoen gelegen hebbende) doch nu wordt verteld dat kapitein Lublink
Weddik met het bevel over het paardenvolk alhier belast zou worden, terwijl tot ritmeestercommandant
van een der escadrons van Salatiga zou promoveeren de 1 e luitenant Lisnet,
ook een oude bekende.
Voor Soerabaja is het vertrek van kapitein Posno een groot verlies want hij deed veel voor
de samenleving en ook aan sport; de officiersvereeniging betreurt zijn heengaan, de
burgerij eveneens, de Soerabaja’sche harddraverij en renvereeniging niet het minst. Want
de heer Posno zou in onze veste een race emplacement tot stand gebracht hebben
waarop zeker de Krokodillenstad trotsch moch zijn”.
Het heeft er alle schijn van dat de volgende carriërestap van Willem niet doorgaat. Hij blijft
als commandant gestationneerd in Salatiga, want op 7 jan. 1902 wordt de overplaatsing
van C. W. van de escadrons te Salatiga naar het 3 e escadron te Batavia ingetrokken.
Eretaken?
Op 26 februari 1902 stond in de Java-bode te lezen: “Heden morgen vertrok naar Djocja
een deputatie, bestaande uit den ritmeester C.W. van Haaff, den luitenant-adjudant C.G.
Daniëls en de 1 e luitenant J.G. Boon, om namens alle officieren der Cavalerie den
hoogbejaarden ritmeester J.P. Kohn aldaar met zijn dertigjarig jubileum als commandant
der lijfwacht-dragonders geluk te wensen. Hierbij werd hem als huldeblijk zijn levensgroot
portret aangeboden”. Rond half elf ’s ochtends begaven vele stadgenoten met de resident
aan het hoofd op de vrolijke tonen van de bataljonsmuziek, zich naar het huis van Kohn.
Hierna begeleide men de ritmeester naar de sociëteit waar de champagne al snel rijkelijk
vloeide. Kohn werd eerst door overste Weustmann toegesproken die in goed gekozen
bewoordingen de loopbaan van de ritmeester schetste. Hierna kwam ritmeester van Haaff
aan het woord die met nog twee officieren van de cavalerie uit Sallatiga ritmeester Kohn
een vergroot portret van hemzelf aanbood. Tot slot werd hij nog toegesproken door de
president van de soos.
Tot laat in de middag was men onder het genot van de bataljonsmuziek nog gezellig
bijeen en werd de wens geuit dat ritmeester Kohn nog vele jaren het commandantschap
van de lijfwacht zou mogen waarnemen!

10-33
Op 20 september van hetzelfde jaar werd J.L.W.F. van Leent onderscheiden met het
ridderkruis van de Militaire willemsorde 4 e klasse.
“Om half acht stonden daartoe de eskadrons der cavalerie en de compagnie
vestingartillerie op het kerkplein gereed. Na een korte inspectie over den troep door den
plaatselijken commandant, den ritmeester C.W. van Haaff, begon de eigenlijke
plechtigheid. Na het openen der ban werd eerst het koninklijk besluit der benoeming van
30 juni voorgelezen en vervolgens bracht ritmeester van Haaff de feiten in herinnering
waarvoor deze koninklijke onderscheiding verdient werd.”
Overgeplaatst naar Kotta Radja in 1902.
Op 22 november 1902 wordt ritmeester C.W. van Haaff van Salatiga overgeplaatst naar
het commandement en 4 e eskadron der cavalerie te Kotta Radja. Zijn collega en
studiegenoot ritmeester P.H. Lisnet gaat van Kotta naar Salatiga. Kennelijk vindt hier een
functieruil plaats. De dan tot overste bevorderde majoor Happé vertrok op diezelfde datum
naar Atjeh om aldaar een inspectie te houden. Wat daar hapert aan de cavallerie is nog
niet bekend schrijft de journlist!
Een jaar verlof.
Op 16 oktober 1903 werd hem een jaar verlof naar Europa verleend wegens langdurige
dienst, nadat hij zich dat jaar nog had beziggehouden met krijgsverrichtingen tegen Atjeh.
Door dit verlof kwamen de 1 e
luitenants J.W.F. Herfkens en P.
Sorgdrager voor bevordering in
aanmerking. Een dag later wordt
er gemeld dat Ritmeester
Hendriks van Soerabaja naar
Atjeh wordt overgeplaatst, daar
de ritmeester Van Haaff naar
Holland gaat.
Hij vertrok op 20 oktober 1903
vanuit Batavia met het s.s.
"Koning Willem III" (zie foto)
naar Nederland. Op 28 oktober
embarkeert hij te Sabang en op
21 november 1903 komen ze in
Genua in Noord-West Italie aan. Hoe hij van daar naar Amsterdam is gereisd? Hij moet
vlak voor de kerst van dat jaar hier zijn aangekomen.
Precies een jaar later op 5 nov. 1904 vertrekt hij weer met s.s. "Kon. Regentes" als
commandant van een detachement suppletietroepen, groot 36 onderofficieren en
minderen, dat op 28 nov. weer in Ned. Indië aankomt waar ze zich voegen bij de
eskadrons te Salatiga.
Vier januari 1905 ontvangt hij het onderscheidingsteken voor
langdurige trouwe dienst als officier met het cijfer 15 (XV).
De 17 e juni 1905 namen een twaalftal officieren waaronder
Willem en de nodige onderofficieren op het perron van
Salatiga afscheid van hun chef, majoor Posno. ”Uit enkele
opgevangen gesprekken en beantwoorde vragen bleek hoe
diep bij sommigen van hen de overtuiging zit, dat deze
vertrekkende chef een slachtoffer van kuiperijen (in dit
verband betekent dat: conspiratie, gekonkel, intrige, listigheid,
tegenwerking, slinkse streek of samenzwering) is en dat het
wapen der cavalerie daarmee een groot verlies lijdt. Er waren
zoals bleek toespraken gehouden en de heeren officieren
hadden bij monde van ritmeester van Haaff hun spijt

10-34
uitgedrukt. Maar geen woorden waren zoo welsprekend geweest als de slechts met
moeite teruggedrongen traan, die bijna bij ieder dier dapperen in het oog zich vertoonde”.
Eervol ontslag in 1905.
Op eigen verzoek wordt C.W. wegens ongeschiktheid voor alle militaire diensten
(schotwonden in beide kniëen; knie-paard-knie schot) wel ontstaan in en door de dienst,
eervol en met behoud van van recht op pensioen uit Hare Majesteits militaire dienst
ontslagen bij besluit d.d. 11 nov. 1905.
Hij kreeg een pensioen toegekend van f 2000,- per jaar bij besluit d.d. 15 december 1905.
Definitief naar Holland.
Cornelis Wilhelmus vertrekt op 4 januari 1906 uit Batavia met het s.s. “Prins Hendrik” waar
ze op 1 februari in Genua aankomen. Waarschijnlijk ontscheept hij samen met een deel
van Hare Majesteits troepen en schepelingen te Amsterdam waar hij zich op 17 mei
vestigt in de Tweede Helmerstraat 79. Hier woonde hij zo'n anderhalf jaar.
Op 6 december verhuist hij naar de Bosboom Toussaintstraat 26 vanwaar hij op 18 mei
naar de Tweede Helmerstraat 84 terugkeert. Hiervandaan verhuist hij waarschijnlijk naar
de Ceintuurbaan 268.
Commandant van de brandweer in 1907?
Uit een krantenberichtje uit de Prov. Geldersche en Nijmeegse Courant van 20 jan. 1907
lezen we dat Cornelis Wilhelmus van Haaff uit Amsterdam, oud ritmeester van het KNIL,
een voordracht houdt bij het afscheid van de commandant van de Brandweer in Nijmegen.
Maar er is meer, want op 27 febr. lezen we nota bene in het Bataviaans nieuwsblad:
“Twee gepensionneerde indische officieren de voormalige ritmeester der cavalerie van
Haaff en de kapitein der infanterie Jansen, zijn te Arnhem concurrenten voor de betrekking
van commandant van de brandweer. Beiden staan op de voordracht van Burgemeester en
Wethouders, maar de heer van Haaff moet de meeste kansen hebben, omdat hij met
paarden weet om te gaan”
Lid onderwijscommissie.
Op de laatste december 1909 wordt C.W. van Haaff bemoemd tot de commissie van
toezicht op het Lager onderwijs, samen met de heren P.H. de Wit, A.M.L.A. Jacot en G.
Goedhard. Op 1.2.1912 wordt hij herbenoemd. Op 12 juni van hetzelfde jaar verzoekt
C.W. eervol ontslagen te mogen worden uit deze functie.
Op 15 september 1910 is C.W. trouwgetuige bij zijn zuster Cecilia Antoinetta Petronella
van Haaff die op die datum met Gerhardus Johannes Kaak huwt.
Cornelis Wilhelmus maakte stereo-foto's, die na zijn dood in 1925 in het bezit van zijn
zuster Jeanette komen (geh. met C. Stants). Via zoon Cees zijn deze foto's waarschijnlijk
in Bronbeek terechtgekomen. Ik heb enkele zeer slechte kopiën van Stants gekregen. Nog
eens een brief naar of bezoek aan Bronbeek. (Zie correspondentie hierover.)
Stants beschrijft de foto's als volgt: "Ze hebben n.l. betrekking op het leven in de
standplaats of het garnizoen Salatiga als ik het wel heb, maar ook in actie te velde en in
het bivak, met de generaal Van Heutsz o.a. erop".
In 1923 wordt door C.W. van Haaff een boekje gepubliceerd “Kleine Spaanse
spraakkunst” waarvan een 2 e druk verscheen. Uitgever: Groos uit Heidelberg. Methode:
Gaspey-Otto-Sauer.
Maar al in 1918 was bij de Drukkerij Bril in Leiden van zijn hand verschenen “De Spaanse
Werkwoorden”, bewerkt naar de nieuwste officiële uitgaven van de Real Academia
Española. In de inleiding brengt C.W. in herinnering hoe verbreid de Spaanse taal is en
hoe relatief eenvoudig het is om deze taal aan te leren. De grootste moeilijkheid is nog het
vervoegen van de werkwoorden, temeer daar de Spanjaard zo weinig gebruik maakt van

10-35
persoonlijke voornaamwoorden. Het doel van zijn
geschrift was om de gebruiker een handleiding te
geven bij de conjugatie, waarbij hem het opmerken
van afwijkingen van de regelmatige vormen
gemakkelijk is gemaakt.
Na overlijden van "Willem" van Haaff op 16.12.1925
(hij is 58 jaar oud geworden) moet zijn nalatenschap
worden geregeld. Hij heeft geen testament laten
maken.
Het volgende
stuk uit 1926 is
aan ons
overgeleverd:
“Staat van
ontvangsten en
uitgaven in zake
de nalatenschap
van wijlen den
Heer Cornelis Wilhelmus van Haaff, in leven
gepensionneerd Ritmeester van het leger in N.O.I.,
laatst gewoond hebbende te Amsterdam, aan de
Ceintuurbaan 268 en aldaar op den 16en december
1925, ongehuwd, overleden, zonder bij testament
over zijne nalatenschap te hebben beschikt, die tot zijne eenige erfgenamen heeft
nagelaten zijn na te noemen broeder en zijn vijf na te noemen zusters ieder voor
een/zevende gedeelte, en de drie kinderen van zijn vooroverleden broeder, hierna te
noemen, tezamen voor een/zevende gedeelte of ieder voor een/een en twintigste gedeelte
der nalatenschap en welke nalatenschap thans bestaat uit:
ONTVANGEN
Opbrengst der gedeeltelijk verkochte meubilaire goederen,
tezamen: f 280,--
Het bedrag te verantwoorden door na te noemen
heer Th.J. van Haaff, wegens meubilaire goederen
die zich onder zijne bewaring bevinden
en gewaardeerd op f 74,70
Restant pensioen van De bank van Leening f 435,54
Contanten ten sterfdage aanwezig f 52,25
Saldo gedeponeerd geld Incassobank, alhier f 74,10
Uit een pensioenfonds f 200,--
Totaal ONTVANGSTEN f 1116,59
Waaruit BETAALD:
Kamerhuur over de maand januari
1926 met verschotten f 72,04
Kamerhuur over de maand febr. '26 f 60,--
Verhuizing meubilair f 19,10
Begraveniskosten f 391,--
Mr. Boerlage f 3,50
Inkomstenbelasting 1925/6 met kosten f 248,95
De Bruine, chemisier alhier f 27,10
Dr. Fassbender, arts alhier f 13,30
Kerkhoff's Vereenigde Aptheken alhier f 16,10

10-36
Berederingskosten f 40,--
=========
Tezamen f 891,09
Resteert voor de nalatenschap f 225,50
WAARIN zijn gerechtigd, zoals hiervoor is gemeld, de hiervoor genoemde broeder en de
vijf zusters van den erflater, genaamd: Theodorus Johannes van Haaff; Johanna Hermina
Woutera van Haaff, weduwe van Cornelis Abraham Stants; Henriette Ludovica Maria van
Haaff, gehuwd met Adriaan Okhuizen; Cicilia Antoinetta Petronella van Haaff, gehuwd met
Gerardus Johannes Kaak; Maria Woutera van Haaff en Mathilda Maria van Haaff, ieder
voor een/zevende gedeelte, of f 32,21 1/2 en de drie minderjarige kinderen van zijn
vooroverleden broeder Leonardus Johannes van Haaff, met namen: Eleonora Johanna;
Leonardus Johannes Wolterus; en Jacoba Jeanette Elizabeth van Haaff, tezamen voor
een/zevende gedeelte ad f 32,21 1/2 of ieder van hun voor een/een en twintigste gedeelte
groot f 10,73 1/2.
De ondergetekenden:
1. THEODORUS JOHANNES VAN HAAFF, handelsagent, wonende te Amsterdam aan de
Da Costastraat No.3;
2. JOHANNA HERMINA WOUTERA VAN HAAFF, zonder beroep, weduwe van den heer
CORNELIS ABRAHAM STANTS, wonende te Bussum, Bilderdijklaan 21;
3. ADRIAAN OKHUIZEN, gemeenteambtenaar, als in wettelijke algehele gemeenschap van
goederen gehuwd met HENRIETTE LUDOVICA MARIA VAN HAAFF, samen wonende te
Amsterdam;
4. GERHARDUS JOHANNES KAAK, ambtenaar bij de Rijksverzekeringbank, als in wettelijke
algehele gemeenschap van goederen gehuwd met CICILIA ANTOINETTA PETRONELLA
VAN HAAFF, samen wonende te Amsterdam, aan de Marnixstraat 364;
5. MARIA WOUTERA VAN HAAFF, zonder beroep, ongehuwd, wonende te Amsterdam aan
de Bosboom Toussaintstraat 46;
6. MATHILDA MARIA VAN HAAFF, zonder beroep, ongehuwd, wonende te Amsterdam aan
de Alberdinck Thymstraat 2; en
7. JOHANNA DOROTHEA ELISABETH SMIT, zonder beroep, wonende te Schoten
(Noordholland) Zaanerlaan 29, weduwe van den heer LEONARDUS JOHANNES VAN
HAAFF, als moeder voogdes harer uit het huwelijk met wijlen haar genoemde echtgenoot
geboren minderjarigen kinderen, genaamd: ELEONORA JOHANNA-; LEONARDUS
JOHANNES WOLTERUS- en JACOBA JEANETTE ELISABETH VAN HAAFF tezamen
uitmakende de eenige gerechtigden tot de nalatenschap van genoemden erflater.
Verklaren bij deze, dat alle baten behoord hebbende tot vorenbedoelde nalatenschap zijn
te gelden gemaakt en dat alle schulden van die nalatenschap zijn betaald;
dat de tengevolge van deze totale vereffening ontvangen gelden en gedane betalingen
hierboven zijn vermeld en dat deze ontvangsten en uitgaven hebben opgeleverd een
zuiver saldo van de geheele nalatenschap, groot f 225,50.
Voorts verklaarden de ondergeteekenden, die sub 1.2.5 en 6 genoemd, dat zij het hun
toekomende saldo der nalatenschap, die sub 3 en 4 genoemd, het hunne echtgenoote
toekomende saldo der nalatenschap en die sub 7 gemeld, als moeder voogdes harer drie
uit het huwelijk met nu wijlen haar genoemden echtgenoot geboren kinderen, het die
minderjarigen toekomende saldo der nalatenschap te hebben ontvangen en dat zij dus
hiermede de nalatenschap van genoemden erflater geheel hebben gescheiden en verdeeld
en te dier zake niets meer van elkander te vorderen hebben, elkander over en
weder kwiteeren en déchargeerende, zonder eenig voorbehoud en voorts dat de
algemeene papieren der nalatenschap alsmede deze staat van afrekening zullen
verblijven onder berusting van den ondergeteekende onder verplichting, om daarvan aan
de overige erfgenamen inzage en zoo iemand hunner zulks verlangt copyen ten zijnen
koste te geven.

10-37
Interview met A. Okhuizen; zoon van Henriëtte van Haaff en A.Okhuizen sr.
"Hij kwam veel bij tante Jeanette. Het was een echte "blauwpijper". Die kerel had een
hele blauwe kop, van het zuipen natuurlijk hè. Zo' n karafje cognac was niks voor hem
hoor. Dat had hij zo op. Ik weet nog dat hij lid was van Artis.
Toen hij gestorven was, mijn moeder lag nog in bed, kwam de sigarenwinkelier van de
hoek vragen of ik een oom had wonen op de Ceintuurbaan, boven een wijnhandel. Ik zei
dat dat klopte en hij vertelde dus dat die overleden was. Ik naar m' n moeder en ik vertel
haar dat er net gebeld is en dat oom Willem dood is. Toen zei ze: "Kan ik het helpen". Ze
draaide zich weer om en sliep verder. Ik ben er toen naar toe gegaan en het eerste kwam
ik Frans (van Haaff) tegen. Ik geloof dat die het eresabel heeft gekregen dat oom Willem
ooit eens van een radja in Indië had gekregen. Enfin, Frans weg. Toen kwam er een
andere tante en die pikte het horloge met ketting mee. Ik heb me rotgelachen. Hij had
zelfs nog met militaire eer begraven kunnen worden, maar dat wilde de familie niet. Ome
Willem was een echte achter uit de keel prater. Mijn vader heeft geloof ik zijn buro en zijn
schrijfmachine nog gekocht. En een hutkoffer. Ome Willem heeft ook nog een boekje geschreven,
in het Spaans. Ja, want onder in die koffer lag nog een manuscript voor een
boekje. Ik had daar weinig verstand van, dus bemoeide ik me daar niet mee. Het zal wel
weggegooid zijn. Hij speelde viool en ik herinner me dat dat instrument er ook nog was.
Waar z'n spullen verder gebleven zijn weet ik niet. Hij woonde gemeubileerd, dus...
De dokter die kwam, dat was een vriend van hem, stelde de dood vast en hoewel hij
voorover op bed lag, legde hij hem niet eens even goed. Hij wandelde zo weer de deur uit.
Hij moet wel een uniform gehad hebben, maar ik weet niet waar dat terechtgekomen is.
Het was een dikke niet al te grote kerel. Ik heb geloof ik eenmaal een foto van hem gezien
in een "Prins" (een tijdschrift). Zo'n zooitje militairen in Indië. Zeker een reünie of iets
dergelijks en daar stond hij ook op. Tante Jeanette had die "Prinsen" ingebonden en die
heb ik toen nog eens gehad. Waar die gebleven zijn weet ik niet meer. Verder heb ik geen
paperassen of zo gehad."
Mevr. van Zijl-Okhuizen (zus van A. Okhuizen): "De ritmeester heb ik maar één keer
ontmoet. Hij kwam een keer bij ons thuis en zei "ik ben je ome", waarop ik te kennen gaf
dat dat nieuw voor me was. Ik weet wel dat er ruzie geweest is over de medailles toen hij
was overleden. Plotseling waren ze allemaal verdwenen."
Tante Theo: "Ome Willem nam ons 's zondags altijd mee naar de concerten in Artis en in
het Concertgebouw. Het was een deftig meneertje, een echte militair. Hij liep heel rechtop.
Hij leek wel iets op m'n vader (Theo). Hij had ook van die donkerbruine ogen. Ik keek altijd
erg tegen hem op en ik vond het een heel interessante man. Daarna gingen we dan een
borreltje drinken. Dat deed hij graag. De hele familie van Haaff was er trouwens niet
afkerig van."
Tante Kitty:" Ome Willem lustte wel een flinke borrel. Opvallend aan hem was, dat hij
verschrikkelijk kleine voeten had. Hij moest zijn schoenen apart laten maken. Maat 36.
Ik ging altijd met hem mee naar Artis. Hij had een abonnement en koos mij dan om met
hem mee te gaan. Dan gingen we daar wat drinken, maar als ik verder iets van Artis wilde
zien, dan moest ik alleen gaan want hij bleef bij z' n borrel. Hij dronk whisky-soda en had
helemaal geen zin om met mij die tuin rond te wandelen. Hij woonde op de Ceintuurbaan
in een grote suite en ik geloof dat hij er op een bepaald moment nog aan gedacht heeft
om te trouwen vanwege zijn hoge pensioen. Bijv. met iemand die ongelukkig was en die
dan na z'n dood van z'n pensioen zou kunnen genieten. Ik herinner me nog wel zijn uniformen,
maar daar heb ik later niets meer van teruggezien.
Hij kwam zelden bij familie. Hij was wel erg gesteld op mijn moeder (Jacoba de Boer) en
wij gingen zo nu en dan wel naar hem toe. Bij Kaak en tante Ciel daar kwam hij nog wel

10-38
eens. Het was wel een knappe man. Klein van stuk, een buikje, bol gezicht en een donker
uiterlijk. Donker golvend haar, maar minder dan mijn vader (Theo)."
Tante Mieke (Nagel): " Ik heb hem niet gekend maar hij had veel medailles. Hij heeft er
drie gehad en wij hebben daar mee gespeeld. Mijn moeder (Smitt) had ze in een doosje
met knopen en dergelijke".
A.Okhuizen: Heeft U wel eens foto's gezien van Willem van Haaff; de KNIL-officier. "Nee,
foto's daarvan heb ik nooit gezien. Hij heeft op de KMA gezeten en toen is hij naar Indië
gegaan. Hij is daar twee keer gewond geraakt. Een schot in z'n hand en één in z'n
achterste. Ik zei nog tegen hem: "ben je zeker weggelopen". Hij kwam wel eens bij tante
Jeanette in Bussum. Ik heb jaren in Bussum bij tante Jeanette gewoond".
Nazien: Foto's Bronbeek (In 1996 geweest. Wel teksten gevonden maar geen stereofoto's.
"Prinsen" nazien. Uiteindelijk zijn de onderscheidingstekens van Ome Willem via
Cees Stants jr. in mijn bezit gekomen)
Na Willem gaan we weer door met de andere kinderen van Hendricus Johannes en Maria
Helena Petronella de Poorter.
2. Leonardus Johannes van HAAFF [32], geb. te Tiel op woensdag 28 apr. 1869, ovl.
(42 jaar oud) te Amsterdam op zondag 3 sept. 1911, (volgt XVIIIa, p. )
3. Wolterus Hendricus Franciscus van HAAFF [47], geb. te Tiel op
zondag 26 juni 1870 's avonds om 22.00 uur op Zandwijk. Een van de aangevers was
Johannes Leonardus Theodorus de Poorter, koopman, ged. RK te Tiel op
zondag 26 juni 1870, ovl. (10 maanden oud) te Tiel op dinsdag 2 mei 1871 Geboren op
Zandwijk (aktenr. 68), begr. te Tiel.
4. Theodorus Johannes van HAAFF (Theo) [48], geb. te Tiel op
donderdag 23 nov. 1871, ovl. (67 jaar oud) te Amsterdam op donderdag 15 dec. 1938,
begr. te Amsterdam, (volgt XVIIIb, p. ).
5. Johanna Hermina Wouterina
van HAAFF (Jeanette) [49], geb. en
RK ged. te Tiel op
dinsdag 10 dec. 1872 op Westluiden,
ovl. (76 jaar oud) te Bussum op
dinsdag 6 dec 1949, begr. te
Bussum, otr. te Amsterdam op
zondag 14 aug 1898, tr. (resp. 25 en
30 jaar oud) (Burgerlijke Stand) te
Amsterdam op
donderdag 25 aug 1898 met
Cornelis Abraham STANTS [79], zn.
van Cornelis Abraham STANTS
(1836-1915) korenfactor en Anna
KLIJNVELD (1835-1880).
Trouwgetuigen waren: Willem
Herman Stants; broer van de
bruidegom, 28 jaar en wonende te
Bussum, Leonardus Johannes van
Haaff broer van de bruid, boekhouder
28 jaar, wonende A'dam, Theodorus
Johannes van Haaff broer van de
bruid, oud 26 jaar wonende te Abcoude/Baambrugge en Hermanus Cornelis van Vliet,
houthandelaar, oud 30 jaar en wonende te Uithoorn, ged. RK te Amsterdam op
woensdag 29 apr. 1868, korenfactor, ovl. (47 jaar oud) te Bussum op vrijdag 4 juni 1915,
begr. te Bussum. In bevolkingsregister A'dam is geen gezinskaart te traceren in alf.

10-39
register.
Uit dit huwelijk 2 kinderen:
1. Cees STANTS [80], geb. te Amsterdam op zondag 20 aug 1899.
2. Ineke STANTS [81], geb. te Amsterdam.
Op zoek naar werk?
Volgens het bevolkingsregister van Tiel wordt het hele gezin waar J.H.W. (= Jeanette) deel
van uit maakt op 12 juni 1885 in Tiel uitgeschreven.
Onder de kolom "waar naar toe" staat echter een tweeledig antwoord vermeld. Vader
Hendricus Johannes gaat met Jeanette en haar 4-jarige zusje Mathilda Maria (Til) naar
Amsterdam. Waarschijnlijk wonen ze daar tijdelijk bij het echtpaar de Poorter-Hendriks
(zwager en aangetrouwde schoonzus) dat een hotelbedrijf in de Warmoestraat heeft.
De moeder (de Poorter) gaat met Theodorus Joh. (Theo), Henriëtta Ludovica Maria (Jet),
Maria Woutera (Mies) en Cecilia Antoinetta Petronella (Ciel) naar Arnhem.
Een enkele kanttekening kan hier geen kwaad. Om te beginnen zou volgens het
bevolkingsregister nog een zoon mee naar A'dam gaan t.w. Henricus Johannes. Als
geboortedatum krijgt deze "zoon" die van Mathilda Maria (18.01.1881) die op haar beurt
nooit in het bevolkingsregister is bijgeschreven (zij ontbreekt op de 3e blad van boek 35).
Het is duidelijk dat het hier om een foutje in de bevolkingshuishouding gaat.
Ervan uitgaande, dat de vader op zoek gaat naar werk in Amsterdam, lijkt het in eerste
instantie onwaarschijnlijk dat hij dat met een 4-jarige onder z'n arm doet. De aanwezigheid
van een zwager en een schoonzus in Amsterdam echter maakt dit heel wat aannemelijker.
De Arnhemse registers zijn in de oorlog helaas verloren gegaan. Dus van het verblijf van
Maria Helena Petronella en haar vier kinderen aldaar is bijna niets bekend. Wél weten we
dat een broer van Henricus Johannes; (Caspar Cornelis Wilhelmus van Haaff [90]) in
Arnhem woont en dat ze daar waarschijnlijk voorlopig worden opgevangen.
Naar de reden van deze gezinsscheiding is het slechts te gissen. Wsch. is het gezin te
groot (8 personen!) om zo maar "even" op de bonnefooi naar Amsterdam te trekken, maar
ook om bij een familielid in Arnhem aan te komen.
Op 7 jan. 1886 wordt Jeanette ingeschreven in Amsterdam waar ze gaat wonen bij haar
oom (Wolterus Hendricus Franciscus de Poorter) en haar tante (Maria Josina Hendriks).
Deze hebben een hotel in de Warmoestraat 87 en zijn op 2 mei 1884 uit Nijmegen naar
Amsterdam gekomen. Ze ontmoet daar ook haar broer Leo(nardus) weer die sedert 22
oktober 1880 al bij deze oom en tante verblijft. Het is niet ondenkbaar dat Jeanette die
inmiddels 13 jaar is samen met haar broer een handje helpt in het hotelbedrijf.
Het vreemde wil nu, dat Jeanette eveneens wordt ingeschreven in de Nieuwe Leliestraat
171 tezamen met haar broer en zusters (met uitz. van de twee oudste broers). Naar mijn
idee woont ze echter niet op dit adres. Want op 12 mei 1886 worden haar moeder, haar
zussen en haar broer Theo al weer uitgeschreven in Amsterdam. Hun bestemming is nu
Drumpt bij Tiel. Jeanette gaat echter niet mee en blijft op de Warmoestraat ingeschreven.
Op 15 nov. 1886 verhuist zij met haar oom en tante de Poorter mee naar de Jan
Steenstraat 257. Vier dagen eerder is haar broer Leo(nardus) uitgeschreven naar Kampen.
Bij zijn levensbeschrijving wordt duidelijk wat hij daar doet!
Aug. 1887 voegt Jeanette zich bij haar vader die sinds mei alleen in dezelfde straat woont
echter op nr.196. De kleine 14-jarige zal ongetwijfeld het huishouden voor haar vader
hebben moeten doen.
Ruim een jaar later keert de moeder op 26 september 1888 met 4 kinderen in Amsterdam
terug. Zonder Til en komende uit Wadenoijen bij Tiel. Ze voegen zich bij Jeanette en haar
vader in de Jan Steenstraat 196. De achtergebleven Til voegt zich een maandje later
(15.10.1888) bij het gezin, komende uit Tiel. Met uitzondering van de twee oudste jongens
die inmiddels in het leger zijn, is het gezin eindelijk weer compleet.

10-40
Vanaf dit moment komt er wat rust in de omzwervingen van de afzonderlijke gezinsleden.
Het gezin blijft in deze samenstelling bestaan, tot de meeste kinderen "uit huis trouwen".
Wel wordt er nog een paar keer verhuisd!
In maart 1889 bijvoorbeeld naar de van der Heijdenstraat 211 en in mei van hetzelfde jaar
weer terug naar de Jan Steenstraat 227. (Oom en tante de Poorter wonen dertig huizen
verder op nr. 257). Op 8 jan. 1890 is er weer een verhuizing naar Nieuweramstel (adres
onbekend) echter niet voor lang, want in november zijn ze al weer terug en gaan wonen op
de O.Z. Voorburgwal 66. Vanaf 18 apr. 1894 woont de familie op Krommewaal 11 (536/48)
waar ze het vier jaar volhouden. Dit betekent, dat ze "pas" op 27 mei 1898 verhuizen naar
de Westerdokstraat 24 boven.
De inmiddels 25-jarige Jeanette huwt op 25 augustus 1898 te Amsterdam met Cornelis
Abraham Stants.Trouwgetuigen waren: Willem Herman Stants, broeder des echtgenoots,
zonder beroep oud acht en twintig jaren wonende te Bussum, Leonardus Johannes van
Haaff, broeder der echtgenoote, boekhouder oud acht en twintig jaren wonende alhier,
Theodorus Johannes van Haaff, broeder des echtgenoote, zonder beroep oud zes en
twintig jaren wonende te Abcoude/Baambrugge en Hermanus Cornelis van Vliet,
houthandelaar oud twee en dertig jaren.
Geboren uit dit huwelijk een zoon; Cees (Cornelis Abraham) Stants op 25 augustus 1899
(exact één jaar later op hun huwelijksdag!) op de Nassaukade 30.
Op 19 april 1904 verhuist het gezin naar de Nicolaas Beetsstraat 146 (huis) waar ze tot
1915 wonen. Het gezin Stants wordt 15 april van dat jaar te Amsterdam uitgeschreven. Ze
verhuizen naar Bussum, Singel 48. De ouders van Stants woonden al sinds 1897 in
Bussum. Op 4 juni 1915 overlijdt echtgenoot Cees Stants sr. aan tuberculose.
Interview met A. Okhuizen:
"Cees Stants (jr.) is vorig jaar (1978) overleden. Ik weet nog wel in Bussum dat Cees
verloofd was. Hij zat toen in Dienst en dan ging hij naar Amsterdam in soldatenuniform hè.
Toen werd hij door Fien (Jippes) weer teruggestuurd om zich te verkleden, want in dat
apepakkie ging ze niet met hem uit. Ze had het altijd hoog in de bol. Ze noemde Cees
"Lum", waarom mag Joost weten.
Hij was net als zijn moeder (tante Jeanette) een hele zachtaardige man en net zo gastvrij
als z'n moeder".
Met wie ik ook sprak, bij tante Jeanette en ome Cees was het altijd de zoete inval. "Ze was
een heel zachtaardige vrouw en ontzettend gastvrij. Ze was gezellig dik, gezet, mollig of
hoe je het noemen wilt en ze had een dikke bos met haar. Ik weet nog goed, we waren pas
getrouwd en dan huurden we een tendem. Eerst gingen we dan naar tante Jeanette en vervolgens
naar mijn ouders (de Okhuizens) in Blaricum.
Dan zei ze altijd, als jullie nou op de terugweg zijn, kom dan hier eten. Echt hartelijk en
gastvrij. Soms kregen we zelfs de huur voor de tendem van haar terug. En dan was ik zo
slim om bij m'n vader en moeder nogmaals m'n hand op te houden. Zo ving je dubbel en in
de crisistijd kon je dat goed gebruiken. Zoon Cees had altijd veel vrienden die over de vloer
kwamen. Bijv. Cees van Doorn, Jan Bogaert, Vincent de Poorter, Jimmie Plent, enz."
Tante Mieke Nagel: "Familie Stants was duidelijk een gegoede familie. Ze hadden een
prachtige villa in Bussum. Toen we uit Amerika kwamen (1924) zijn we samen met Nora
[036] naar tante Jeanette geweest. Nora en haar man (Jan Selman) zijn er nog eens een
hele dag geweest".
Tante Kitty Rolf "We gingen altijd sinterklaas vieren bij ome Cees en tante Jeanette hier
achter het Elisabeth Gasthuis. De straat weet ik niet meer! Dan werden we met een rijtuig
gehaald en weer thuisgebracht en bovenop dat rijtuig lagen allemaal kado's. Oom Cees
was altijd ontzettend leuk voor kinderen. Tante Jeanette was een echte gastvrouw. Er was

10-41
daar altijd bezoek. Veel vrienden van Cees -die enig kind was- en altijd veel lol. Gezellig.
Een hele gezellige tante. Wij logeerden er veel in de vakanties. Ze was dol op kinderen.
Dus m'n broer (Frans), m'n zus (Theo) en ik gingen daar vaak logeren.
Eerst woonde ze op de Singel 48, toen op de Bilderdijklaan en later op de Albrechtlaan 30
in Bussum. Ik dacht dat het allemaal eigendom van Cees was, maar ze hadden het kennelijk
erg goed. Er waren altijd feesten en er was altijd van alles. Als we logeerden was ik
altijd degene die heimwee had. Frans ook wel hoor, want die stond altijd bij het hekje van
de trein een beetje uit te kijken of z'n moeder misschien kwam. Dat was al in de
Albrechtlaan. Oom willem; de ritmeester kwam ook wel eens bij tante Jeanette op visite.
Evenals vrijwel alle familieleden ". Na de oorlog trok de familie Okhuizen (zus en zwager
van Jeanette) in het huis van hun dochter Jet in Blaricum, dat onbeheerd stond. Ze wisten
toen nog niet, dat het schip waarop Jet naar Indië voer was getorpedeerd. Ze is daarbij
omgekomen. Dit huis stond aan de Bierweg en tante Jeanette schijnt hier ook nog
ingewoond te hebben, hoewel ze overlijdt op de Albrechtlaan.
Tante Theo: "De Stants'en hadden een Graansilo- en Elevatormaatschappij in Amsterdam.
En Cees jr., mijn neef dus, die is daar altijd op kantoor gebleven. Eerst heette het anders,
toen kwam de naam Stants er
in voor. Later was het zoiets
als de Ned. Graansilo- en
Elevator Mij. Misschien een
N.V. of zo."
"Tante Jeanette was een
vreselijk aardige en gastvrije
vrouw. Voor ons was het altijd
een verrukkelijk uitstapje naar
Bussum. Nogal een groot en
mooi huis en daar kwam altijd
de hele familie van Haaff bij
elkaar. Tussen m'n 13e en
16e jaar logeerde ik er
ontzettend veel. Het was er

10-42
altijd een gezellige boel. Het was werkelijk een alleraardigste vrouw.
Toen we klein waren werden de St.Nicolaasavonden altijd bij haar thuis gevierd. Dan
kwamen alle neefjes en nichtjes. Haar man, Cees Stants was dan Sinterklaas en dan
kregen we kadootjes en werd er 's avonds gegeten. Werkelijk, het was laten we zeggen
altijd een lichtpunt.
Op 6 dec. 1949 overlijdt Johanna Hermina Wouterina van Haaff-Stants te Bussum op de
Albrechtlaan 30. Evenals "oom" Cees wordt ook tante Jeanette 10 dec. 1949 op de Alg.
Begraafplaats te Bussum begraven in het familiegraf van Stants'en. Nazien
bevolkingsregister Bussum, i.v.m. plaats-datum van de diverse adressen waar Jeanette
woonde.
6. Henriëtta Ludovica Maria (Jet) [50], geb.
en ged. te Tiel op maandag 24 mei 1875, op
Westluiden om 17.00 uur, ovl. (70 jaar oud) te
Amsterdam op dinsdag 16 apr. 1946, begr. te
Amsterdam op vrijdag 19 apr 1946 op
begraafplaats Zorgvlied in graf 5-I-45, otr. te
Amsterdam op zondag 27 aug. 1899, tr.
(Burgerlijke Stand) te Amsterdam op
donderdag 7 sept. 1899. kerk.huw. (RK) met
Adriaan OKHUIZEN [82], zoon van Jan
OKHUIZEN [1438] en Adriana van den HOEK
[1439], geb. te Abcoude / Baambrugge op
dinsdag 30 sept. 1873, ambtenaar van het
waterleidingbedrijf. (Trouwgetuigen waren:
Aart Okhuizen, broer, vleeschhouwer oud 30
jaar en wonende te A'dam, Theodoor van
Haaff, broer zonder beroep, oud 27 jaar
wonende te Abcoude/Baambrugge, Johannes
Hibbel, zonder beroep oud 25 jaar en
wonende te Abcoude/baambrugge en
Cornelis Abraham Stants, korenfactor oud 31
jaar wonende te A'dam) ovl. (77 jaar oud) te Amsterdam op maandag 22 jan. 1951, begr.
te Amsterdam op begraafplaats Zorgvlied in graf N-II-333A op donderdag 25 jan. 1951.
In bevolkingsregister is in de alf. index geen ingang te vinden naar gezinskaart. Bij
Adriaan Okhuizen staat "afgedaan". Meer niet!.
Uit dit huwelijk 3 kinderen:
1. Jet OKHUIZEN [83], geb. te Amsterdam op maandag 15 juni 1903, RK. Het schip
waarop zij naar Indië reisde werd in de oorlog getorpedeerd, hetgeen zij niet overleefde.
2. Adriaan (Jan) OKHUIZEN [84], geb. te Amsterdam op dinsdag 26 juli 1904, RK,
ovl. (75 jaar oud) te Amsterdam op donderdag 12 jun 1980, begr. te Amsterdam.
3. Nettie OKHUIZEN [85], geb. te Amsterdam op donderdag 4 nov 1909, RK, zij
huwde met van Zijl.
Als het het gezin op 6 juni 1885 Tiel verlaat, gaat Henriëtte die inmiddels 10 jaar oud is,
met haar moeder, broer en twee zusters naar Arnhem. Hier gaan ze waarschijnlijk in de
buurt van (of bij) Caspar Cornelis Wilhelmus van Haaff wonen. Haar vader gaat met
Jeanette en Til naar Amsterdam.

10-43
Ze trouwde te Amsterdam met Adriaan Okhuizen op 7 september 1899 toen ze 24 jaar oud
was. Adriaan werd 30 september 1873 te Abcoude-Baambrugge geboren als zoon van Jan
Okhuizen en Adriana van den Hoek en overleed 22 januari 1951 te Amsterdam waar hij de
25ste op de begraafplaats Zorgvlied werd begraven.
Uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren. Met twee van hen had ik in 1979 een
interview dat hieronder is verwerkt. Haar moeder Maria Helena Petronella de Poorter
overlijdt 30 september 1903 te Amsterdam. Ze werd 58 jaar oud.
A.Okhuizen: "Mijn moeder was een humoristische, geestige vrouw in tegenstelling tot mijn
vader. Dat was een chagarijn om het zo maar eens te zeggen. Hij was het prototype van
een ambtenaar. Het eerste adres dat ik me herinner -ik denk dat ze daar direkt na hun
trouwen zijn gaan wonen- was in de Marninxstraat 364 of 366, daarvan ben ik niet
helemaal zeker meer.
Er vlak naast woonde een zuster van m'n moeder die met Kaak gehuwd was. (Cecilia).
Hun zoon is nu advocaat. (Foto op tendem uit ca. 1907/08 in Hoogland.)
Mijn moeder was een bedaard en rustig type. Soms was ze een beetje gedeprimeerd. Ik
heb haar nooit uitbundig meegemaakt. Na Amsterdam hebben ze in Blaricum gewoond.
Eerst aan de Noolseweg. Dat moet nog voor de oorlog geweest zijn in 1938/39. Onze
oudste zoon Hans is in 1941 geboren en toen woonden ze nog op de Noolseweg. Daarna
zijn ze weer teruggekomen naar Amsterdam waar ze in de Sarfatystraat woonden. Dat
heeft geduurd tot vlak na de oorlog. Toen zijn ze in 1945 in het huis van Jet in Blaricum
gaan wonen. Tante Jeanette is daarbij ingetrokken. Het huis van Jet aan de Bierweg, stond
onbeheerd en we wisten toen nog niet dat ze dood was.
Mevr. van Zijl-Okhuizen (Nettie): "Mijn moeder was een eenvoudige vrouw. Een schat,
goed voor d'r huisgezin. Waarschijnlijk heeft mijn broer gezegd dat ze verschrikkelijk
dronken. Oh, d'r werd thuis best een borreltje gedronken, waar niet. Ik heb een ontzettend
strenge opvoeding gehad. M'n moeder probeerde dat wel te verzachten, maar m'n vader
was vreselijk streng. Ik ben geboren in de Blasiusstraat in Amsterdam.

10-44
Ik heb bijna geen foto's meer. Na het overlijden van m'n man heb ik veel verbrand en
verscheurd. M'n moeder is bediend door de pastoor voor ze overleed. Okhuizen was niet
katholiek. Ze is naar Zorgvliet gegaan. Ik ben overigens wel katholiek gedoopt. Mijn moeder
werd begraven op Goede
Vrijdag, met gevolg dat we
de kerk niet in konden die
dag.
Tante Theo (Tooneman):
"Tante Henriëtte was een
vrolijke frans. Ze had
pikzwart haar, hele
donkere (bruine) ogen net
als mijn vader (Theodorus)
die ook heel zwart haar
had.
Tante Kitty (Rolf): "Tante
Henriëtte was met
Okhuizen getrouwd. Die
dronk niet, maar die zoop.
Dat was ontzettend. Hij
werkte bij de waterleiding
en ze woonden in de
Zwindenstraat. Ik kwam
regelmatig bij Jeanetje
(Nettie) hoewel ze meer
met mijn zus Theo omging.
Jet haar andere zus is in
de oorlog getorpedeerd en
haar moeder was daar natuurlijk helemaal gek van hè, dat begrijp je. Nettie is later met van
Zijl gehuwd". "Die twee zaten dan te teuten en dan begon het bijvoorbeeld al op
zondagmiddag. Je kon vreselijk lachen met Henriëtte (links op de foto )als die een borrel op
had. Het zag er altijd uit in dat huis, een blind paard kon er geen kwaad doen. Maar een lol
dat je daar kon hebben. Vooral als die twee dan aan de borrel zaten, dan was het altijd
oergezellig. Was dat niet het geval, dan was er steevast ruzie. Zodra de fles echter op
tafel kwam, dan was alles o.k. Het moest dan ook weer niet te veel worden, want dan
kregen ze opnieuw ruzie. Henriëtte was een hele mooie vrouw met donkerbruine ogen
en gitzwart haar. Okhuizen het tegendeel. Hij had een behoorlijke drankneus. Nettie heb
ik voor het laatst in Bussum/Laren gezien aan de Bierweg. Ik ben daar nog wel eens
geweest."
7. Maria Woutera van HAAFF (Mies) [51], geb. en gedoopt te Tiel op
zaterdag 3 febr. 1877, een van de aangevers was Vincentius de Poorter, koopman, ovl.
(81 jaar oud) te Amsterdam op woensdag 3 dec. 1958, begr. te Amsterdam op
zaterdag 6 dec. 1958.
Maria Woutera (Mies) is ongehuwd gebleven. Ze werd geboren op Westluiden te Tiel. Ze
is begraven te Amsterdam in hetzelfde graf als haar zuster Mathilda zonder dat haar
naam en datum van overlijden echter in de grafzerk is gebeiteld. Vreemd!
Als het het gezin op 6 juni 1885 Tiel verlaat, gaat Marie (Mies) die inmiddels 8 jaar oud is,
met haar moeder, broer en twee zusters naar Arnhem. Hier gaan ze waarschijnlijk bij
Caspar Cornelis Wilhelmus van Haaff wonen. Haar vader gaat met zus Jeanette en Til
naar Amsterdam. Op 7 jan. 1886 betrekken vader, moeder en 6 kinderen het pand aan de
Nassaukade 73. Na ruim een half jaar is het gezin dus weer verenigd in Amsterdam.

10-45
Het verblijf in Amsterdam is echter van korte duur. (Ze arriveerden 7 jan. 1886 immers uit
Arnhem!). De reden van deze hernieuwde gezinsscheiding is tot nog toe niet duidelijk.
Mogelijk heeft het te maken met het werk c.q. inkomen van vader H.J. In elk geval lijkt het
hele gezin weer naar Tiel terug te gaan, echter op 26.9.1888 komt moeder Maria Helena
Petronella de Poorter in Amsterdam terug uit Wadenoijen (bij Tiel) samen met Theodorus
(Theo), Henriëtte (Jet), Maria (Mies), Cecilia (Ciel) en Mathilda (Til). Met uitzondering van
Willem die 10 nov. 1888 naar Indië vertrekt en Leonardus (die voor 6 jaar bij het Regiment
Infanterie heeft getekend) is het gezin weer helemaal compleet.
Vervolgens gaat het hele gezin in maart 1889 naar de Van der Heijdenstraat 211 en nog
geen twee maand later; op negen mei verhuizen ze weer terug naar de Jan Steenstraat.
Nu op nummer 227.
Op 8 januari 1890 verlaat men de gemeente Amsterdam om in de gemeente
Nieuweramstel te gaan wonen. Dit is echter van korte duur, want in november van hetzelfde
jaar zijn ze al weer terug in Amsterdam en gaan wonen op de O.Z.Voorburgwal 66.
Op 18 april 1894 verhuist het hele gezin naar Krommewaal 11, en vier jaar later op 27 mei
1998 vertrekt men naar de Westerdokstraat 24 boven.
Kennelijk woonde Marie met haar vader in de Marninxstraat 364 2H, want na zijn overlijden
op 22 mei 1915 blijft Maria Woutera als hoofdbewoonster dit huis verder bewonen.
Mathilda komt later bij haar wonen. Marie is ongehuwd gebleven.
A.Okhuizen: "Tante Marie was een vrij stugge en stille vrouw en ze was behoorlijk zuinig
van aard. Ze zei nooit zoveel en was verknocht aan haar poes "Toetie". Ze woonde op het
Constantijn Huygenplein vlak tegenover het Wilhelminagasthuis. Dat was in de oorlog.
Toen woonde ze daar alleen. Voorheen woonde ze met tante Til samen, maar die was voor
de oorlog al overleden".
Mevr. van Zijl-Okhuizen: "Tante Marie werd op het laatst een beetje dement. Ze hebben
haar toen opgenomen in de Agnietenstraat en daar ben ik wel eens bij haar op bezoek
geweest. Iemand vertelde dat ze uit huis was weggehaald. Ik ben toen naar de
Achtergracht gegaan, waar ik hoorde dat ze van de Sociale Zaken leefde.
Op 3 december 1958 werd ik gebeld met de mededeling dat Juffr. van Haaff was
overleden. Ze was ziek geweest en men had het niet nodig gevonden mij te bellen. Ik was
notabene de enige die haar nog opzocht. En toen de familienijd hè. Ze dachten dat er heel
wat te halen was. Cees Stants jr. kwam erbij en Fien Jippes z'n vrouw. Ze waren zo bang
dat er iets hun neus voorbij zou gaan. De perzische tapijten waar ik nog een dag lang de
mot uit had zitten halen, hebben ze meegenomen. Cees en Fien brachten me naar de bus.
Zij zouden verder overal voor zorgen. Toen ze er achter kwamen dat er niets viel te halen,
konden ze haar zelfs niet naar het kerkhof brengen. Daarna heb ik niets meer gehoord. Het
schijnt nog een heel geduvel geweest te zijn met de kosten van de begrafenis en zo. (Geen
naam op de grafzerk!) Dat is de laatste keer dat ik de familie heb gezien.
Op de begrafenis van tante Marie ben ik alleen geweest met mijn man en m'n dochter. Ze
is begraven op Buitenveldert op 6 dec. 1958 in hetzelfde graf 2-750, vak B waarin ook haar
zuster Mathilda Maria begraven is. Correspondentie anno 1994 met de beheerder van
Buitenveldert geeft aan dat in dit graf nog twee rechthebbenden begraven kunnen
worden.
8. Cecilia Antoinetta Petronella (Ciel) [52], geb. te Tiel op donderdag 20 nov. 1878 op
Westluiden om 18.00 uur als dochter van Henricus van Haaff en Maria Helena Petronella
de Poorter ged. RK te Tiel op donderdag 20 nov. 1878 en ovl. (65 jaar oud) te Rosmalen
op dinsdag 12 sept. 1939, begr. te Rosmalen, otr. [26] te Amsterdam op
zondag 4 sept. 1910, tr. (beiden 31 jaar oud) (Burgerlijke Stand) te Amsterdam op
donderdag 15 sept. 1910 met Gerhardus Johannes KAAK [89], zn. van Hendrikus

10-46
Johannes KAAK [1442] en
Theodora SALEMINK [1443]
(Trouwgetuigen waren: Theodorus
Kaak, broer wonende te Wisch,
Hendrik Johannes Teunissen, klerk
bij de Rijksverzekeringsbank,
Cornelis Wilhelmus van Haaff, broer
zonder beroep (oud 42 jaar) en
Theodorus Johannes van Haaff,
broer en kantoorbediende), geb. te
Wisch op maandag 25 aug. 1879,
RK, klerk bij de
Rijksverzekeringsbank, ovl. (62 jaar
oud) te Amsterdam op zondag 1 mrt. 1942, begr. te Amsterdam op
woensdag 4 mrt. 1942.
Zij verbleef van 1928-1939 in psychiatrisch ziekenhuishuis Coudewater te Rosmalen
waar ze is overleden en begraven.
Uit dit huwelijk 1 kind:
1. Gerardus Theodorus Johannes KAAK [90], geb. te Amsterdam circa 1911,
advocaat.
Als het het gezin op 6 juni 1885 Tiel verlaat, gaat Ciel die inmiddels 11 jaar oud is, met haar
moeder, broer en twee zusters naar Arnhem. Hier gaan ze waarschijnlijk in de buurt van (of
bij) Caspar Cornelis Wilhelmus van Haaff wonen. Haar vader gaat met Jeanette en Til naar
Amsterdam. Nog dezelfde maand (7 jan. 1886) betrekken vader, moeder en 6 kinderen het
pand aan de Nassaukade 73. Na ruim een half jaar is het gezin dus weer verenigd in
Amsterdam.
Vanaf 12 mei 1886 tot 26 september 1888 wonen Cecilia en haar broer en zussen (m.u.v.
Jeanette) niet in Amsterdam.
Haar verblijf in Amsterdam is namelijk van korte duur. (Ze arriveerden 7 jan. 1886 immers
uit Arnhem!). De reden van deze gezinsscheiding is tot nog toe niet duidelijk. Mogelijk heeft
het te maken met het werk c.q. inkomen van vader H.J.
Wellicht kunnen niet alle monden worden gevuld. Vervolgens gaat het hele gezin in maart
1889 naar de Van der Heijdenstraat 211 en nog geen twee maand later; op 9 mei
verhuizen ze weer terug naar de Jan Steenstraat. Nu op nummer 227.
Op 8 januari 1890 gaan ze even in de gemeente Nieuweramstel wonen. Dit is echter
eveneens van korte duur, want in november van hetzelfde jaar zijn ze al weer terug in
Amsterdam en gaan wonen op de O.Z.Voorburgwal 66.
Op 18 april 1894 verhuist het hele gezin naar Krommewaal 11. Vier jaar later op 27 mei
1998 vertrekt men naar de Westerdokstraat 24 boven.
Cecilia huwt op 15 sept. 1910 te Amsterdam met Gerhardus Johannes Kaak, klerk bij de
Rijksverzekeringsbank. Deze werd geboren te Wisch (Dld) op 25 augustus 1879 als zoon
van Hendricus Johannes Kaak en Theodora Salemink. Deze G.J. Kaak is eerder gehuwd
geweest. In 1918 wordt te Amsterdam een zoon Gerardus Theodorus Johannes geboren.
Hij is het enige kind uit dit huwelijk gebleven. Zeer waarschijnlijk woonden ze Marninxstraat
366.
Op 25 okt. 1927 wordt Cecilia A.P. opgenomen in het "Geneeskundig Gesticht
Coudewater" te Rosmalen komende uit Arnhem waar ze in een ziekenhuis heeft gelegen.
Hieraan ten grondslag ligt een verklaring van Dr. J.G. Schnitzler uit Arnhem die in een
simpel briefje verklaard dat Mevr. in een toestand van krankzinnigheid verkeert, welke zich
openbaart door depressieve waandenkbeelden met heftige onrust. Vanwege haar ziekelijke

10-47
angst is er bovendien groot gevaar voor zelfmoord ..... Ze wordt ingeschreven onder nr.
5008 in de 4e klasse.
De behandelend arts schrijft de eerste dagen het volgende: “patiënte was in Arnhem 's
nachts vooral onrustig en angstig. Beweert dat men daar allerlei griezeligheden op de muur
teekende om haar angstig te maken. Ze heeft daar de laatste tijd zo slecht gegeten, dat
kunstmatig voeden is overwogen. Patiente werkte erg tegen bij het transport naar
Rosmalen en tegen de verplegingsmaatregelen."
Uit de intake blijkt dat ze een jaar geleden (1926) is gevallen met een pan melk in de
keuken, kneusde daarbij enige ribben en schrok heel erg. Ze had veel verdriet, vader paste
slecht op, potator (drinker; dronkaard). Ze had het als winkeljuffrouw erg druk. Haar
klachten zijn van het laatste half jaar, waar bij de anamnese onderstreept staat: mutisme,
vergeetachtigheid, waandenkbeelden en neiging tot zelfmoord. Haar karakter wordt
omschreven als actief, levenslustig, primair emotioneel, intelligent met muziek als
liefhebberij. "Altijd een heel goede vrouw met een gelukkig huwelijk geweest."
Op 16 dec. 1930 wordt Cecilia geopereerd door Dr. van Erp en werd haar linkerborst
verwijderd nadat een tumor was vastgesteld. Twee weken later is patiente zo goed als
genezen en kunnen de hechtingen worden verwijderd. G.H. Kaak verhuist na 1 juni 1932
naar de Willemsparkweg 111 in Amsterdam-Zuid.
1938 Uit haar medisch dossier blijkt, dat haar toestand steeds slechter wordt. In januari van
dit jaar wordt ze omschreven als "verwarde schizofreen die sterk hallucineert. Ze heeft zo
nu en dan gilbuien en er is geen gesprek met haar te voeren. Bij elke poging begint ze
direkt te schelden. Ze wil maar steeds haar kindje zien (dat men van haar heeft afgepakt),
terwijl deze al een man is."
In augustus/september 1939 wordt ze lichamelijk ziek "met sterke oedemen aan armen en
beenen". Ze weigert medicijnen en geestelijke hulp. De 16e oktober is ze bediend door de
pastoor en op 17 oktober 1939 overlijdt ze om 20.00 uur in deze inrichting en wordt de
20ste daarop begraven op de begraafplaats van "Coudewater".
(Bezoek aan deze begraafplaats in juli '94 leerde, dat haar graf inmiddels geruimd moet
zijn, aangezien het niet was te vinden.)
Mevr. van Zijl-Okhuizen: "Tante Ciel had een zoon Gerrit. "Moppie" Kaak noemden we
die. Z'n vader bedonderde tante Ciel bij het leven. Nee, die ging in de kerk zitten en bad
onze Lieve Heer van z'n stoel af, maar onderwel zat hij wel z'n vrouw te belatafelen.Tante
Ciel was donker. Zwart haar en donkerbruine ogen."
Tante Kitty (Rolf): "Tante Ciel woonde vroeger in de Marninxstraat en die was gehuwd
met Kaak. Een zoon van hen -ik dacht dat die ook Gerard heette- is later advocaat
geworden. Het was een heel prettige familie maar ze waren erg op zichzelf. Bemoeiden
zich niet veel met de familie. Volgens mij hadden ze een goed huwelijk". Uitzoeken: 1.
Geboortedatum van Gerard Kaak?
9. Mathilda Maria van HAAFF (Til) [53], geb. te Tiel op dinsdag 18 jan. 1881 op
Westluiden om 22.00 uur als dochter van Hendrikus Johannes van Haaff [44] en Maria
Helena Petronella de Poorter [45], ged. RK te Tiel op dinsdag 18 jan. 1881, ovl. (56 jaar
oud) te Amsterdam op woensdag 3 feb 1937, begr. te Amsterdam Mathilda Maria ligt
begraven op de R.K. Begraafplaats Buitenveldert te Amsterdam in graf 2-750, vak B. In
dit graf is later ook haar zus Maria Woutera bijgezet op zaterdag 6 febr. 1937. Mede
aangever bij het overlijden was Vincent de Poorter, koopman.

10-48
Til (tweede van rechts naast Jeanette (andere dames onbekend) en links op de bank
zittend. Foto onder met
Henriette rechts, Jeanette
staand links en daarnaast
op de bank Til)
Op 12 mei 1885 vertrekt
Mathilda, pas 4 jaar oud,
met haar vader en Jeanette
naar Amsterdam. Het is
zeer waarschijnlijk dat ze in
de Warmoestraat 87 gaan
wonen bij het echtpaar de
Poorter-Hendriks. Deze
oom en tante hebben een
hotelbedrijf op dit adres.
Moeder en haar overige
broer en zusjes gaan naar
Arnhem. Ruim een half jaar
later op 7 januari 1886
komt moeder met haar
broer en zusjes uit Arnhem
terug naar Amsterdam.
Hiermee is het gezin weer compleet. Echter niet voor lang, want vreemd genoeg vertrekt
moeder met dezelfde kinderen plus Mathilda op 12 mei van dat jaar weer naar Drumpt bij
Tiel waar ze tot september 1888 blijft.
Op 26 sept. 1888 namelijk, komt
moeder met de kinderen weer terug
naar Amsterdam. Echter zonder
Mathilda. Om een of andere reden
komt zij pas op 15 oktober; zo'n drie
weken later dus, naar Amsterdam.
Zo klein als ze is met haar zeven
jaar. Wederom is het gezin compleet
en ze wonen nu in de Jan
Steenstraat 196. Vervolgens verhuist
dit gezin een aantal keren:
Maart 1889 verhuist ze naar de van
der Heijdenstraat 211 en op 9 mei
van hetzelfde jaar terug naar de Jan
Steenstraat 227.
Op 8 januari 1890 vertrekken ze uit de gemeente Amsterdam en gaan in de gemeente
Nieuweramstel wonen. Echter niet voor lang want in november 1890 zijn ze al weer terug
op de O.Z. Voorburgwal 66. Hier blijft het gezin van Haaff een poosje wonen, want "pas"
op 18 april 1894 verhuizen ze naar de Krommewaal 11 van waar ze op 27 mei 1898
vertrekken ze naar de Westerdokstraat 24 boven. Op dit adres komt op 30.9.1903 haar
moeder Maria Helena Petronella de Poorter te overlijden in de ouderdom van 58 jaar.
Haar vader Henricus Johannes overlijdt de 22ste mei 1915, oud 76 jaar. Samen met haar
zus Maria Woutera bewoont ze nog een tijd het ouderlijk huis Marninxstraat 364 2H.
Zij is ongehuwd gebleven en overlijdt op 3 febr. 1937 te Amsterdam in de 1e Constantijn
Huygenstraat 11.

10-49
Voor de afrekening van haar nalatenschap moet er een Acte van Taxatie worden
opgemaakt. Dit wordt afgerond op 24 juni door Franciscus Johannes Werenfridus Smiers;
beëdigd makelaar te Amsterdam
"De navolgende goederen aanwezig bevonden in het perceel 1e Constantijn Huygenstraat
11 te Amsterdam en behoorende tot de nalatenschap van wijlen mejuffrouw Mathilde van
Haaff, overleden den derden februari 1900 zeven en dertig”.
Voorkamer.
1 gespijkerde mat fl. 3,--
1 Perzisch karpet fl. 40,--
2 rol, 2 stel glas en 2 stel stoffen over-
gordijnen en 1 stel portières fl. 10,--
1 lichtornament fl. 5,--
1 plaat (portret) in verguld lystje fl. 1,--
1 pul met deksel op schoorsteen fl. 5,--
2 koperen kandelaars fl. 4,--
2 voorstellingen in lijsten (zwart) boven
de divan (naar broer Theo) fl. 2,--
1 schilderstukje (vaartuig) in vergulde
lijst boven divan (naar zwager Kaak) fl. 5,--
2 teekeningen interieurs in zwarte lijsten
boven theemeubel en boekenrek fl. 5,--
1 spiegeltje in lijstje fl. 2,50
1 Perzisch tafelkleed fl. 40,--
1 ,, deurkleedje fl. 5,--
1 ,, divankleed fl. 25,--
1 ,, muurkleed fl. 15,--
1 ,, schoorsteenkleed fl. 10,--
4 ,, kussens fl. 12,--
2 deurkleedjes fl. 0,50
1 theemeubel met inhoud fl. 15,--
1 tafeltje met kleedje vierkant fl. 2,--
1 tafeltje met kleedje rond fl. 1,50
1 fauteuil en 4 stoelen met rieten
zittingen en kussens fl. 10,--
1 eikenhouten fauteuil met kussens fl. 5,--
1 bloemtafeltje met plant (vierkant met
binnenbak) fl. 2,--
1 pul en eenige vazen en ornamenten fl. 5,--
1 boekenrek met boeken (naar Kaak) fl. 40,--
1 radiotoestel met toebehooren fl. 35,--
1 eikenhouten tafel fl. 15,--
2 tochtkleeden fl. 0,50
1 haard met toebehooren fl. 25,--
eenige tekeningen in lijsten fl. 5,--
1 divan fl. 8,--
Tusschenkamer.
1 gespijkerde mat fl. 1,--
1 Perzisch kleedje fl. 18,--
1 divan met kleed (naar broer Theo) fl. 15,--
1 vloerlamp met zijden kap fl. 15,--
1 tafeltje met kleedje fl. 5,--
1 kaptafeltje fl. 3,--
3 kussens Perzisch (naar Kaak) fl. 9,--

10-50
3 voorstellingen in lijsten en eenige
ornamenten fl. 3,--
1 hoekstoeltje fl. 1,--
Slaapkamer.
1 gespijkerde mat fl. 2,--
2 Perzische kleedjes fl. 15,--
de gordijnen fl. 3,--
1 lichtornament fl. 1,--
1 litz-jemeaux met matrassen, dekens en
verder toebehooren fl. 80,--
1 spiegelkast fl. 25,--
1 vaste waschtafel met opstaande spiegel
en verder toebehooren fl. 10,--
1 kachel met toebehooren fl. 3,--
1 tafeltje met kleedje fl. 3,--
1 grammofoon met platen waarop een
colli vaas fl. 20,--
1 oud. Holl. fauteuil fl. 1,--
Eenige voorstellingen in lijsten en
divers en 1 wekker fl. 2,--
1 stofzuiger Regina fl. 10,--
Keuken.
1 gasfornuis fl. 10,--
1 tafeltje met twee stoelen fl. 1,50
Het aanwezige keuken en werkgereedschap fl. 15,--
Eenige aardewerk en huishoudelijke
benoodigdheden fl. 3,--
De loopers, matten, zeilloper in gang
op trap en zijkamer fl. 3,--
Gang.
1 kapstok fl. 2,--
1 parapluiestandaard fl. 0,50
1 voorstelling, 1 ganglantaarn, 1 wandbord
en eenige kleinigheden fl. 2,--
Zijkamertje.
De gordijnen en 1 lichtornament fl. 2,--
1 wit gelakt ledikant met matrassen en
verder toebehooren fl. 10,--
1 vaste waschtafel met toebehooren fl. 10,--
1 bedkastje en 1 bidet fl. 0,50
2 stoelen fl. 1,--
3 voorstellingen in lijsten en 1 koffer fl. 1,50
In vaste kasten.
Eenig aardewerk, glaswerk en huishoudelijke
benoodigdheden fl. 5,--
1 karpet, 1 kamerscherm en divers fl. 25,--
1 bontmantel fl. 40,--
De boven en onderkleederen en eenig
linnengoed fl. 25,--

10-51
Goud en zilver.
1 gouden halsketting fl. 8,--
1 ,, armband fl. 14,--
2 ,, kettingringetjes fl. 3,--
1 zilveren ring met briljant fl. 15,--
1 dito met blauwe steen en diamant fl. 10,--
Eenige zilveren kleinigheden en gouden
dameshorloge fl. 3,--
6 zilveren tafellepels en vorken in
etui 78 DG fl. 40,--
6 dito theelepels in etui (naar broer Theo) fl. 3,--
5 dito dito fl. 2,--
1 dito vleeschvorkje fl. 1,--
=========
Bedragende aldus tezamen een somme van
achthonderd en zestig gulden. Zegge fl. 860,--
Aldus gewaardeerd naar mijn beste kennis en wetenschap te Amsterdam, den dertienden
februari 1900 zeven en dertig. Geteekend, F.J.W. Smiers.
Nadat alles was getaxeerd, kon de eindafrekening in zake de nalatenschap worden
opgemaakt door notaris D.J. de Graaff.
CONTANTEN, samengesteld als volgt: 1937.
Mrt. 5. Per ontvangen afrekening:
In kas bij overlijden f 195,--
en nog f 4,94
Ontvangen uit begrafenisfonds f 222,--
------------
Samen f 421,94
Hiervan betaald:
Klimophuis f 125,10
Burgerlijke stand f 1,--
Mr. Kaak (voor kerk) f 25,--
A. Kok, krans en fooi f 25,35
Dr. Arntzenius, arts f 114,--
Radiobode f 3,15
--------- f 293,60
---------
Saldo ontvangen door notaris de Graaff f 128,34
April 1 Per saldo incassobank f 414,84
af zegel f 0,10
--------- f 414,74
Contanten in safe incassobank f 300,--
April 6 Uitkering lijfrente tot overlijden f 126,67
Hollandsche Societeit van Levensverzekering,
restitutie gestort bedrag f 3639,96
April 22. Spaarbank voor de stad A'dam:
Inlage op boekje f 2595,56
Rente 1936 f 69,11
Rente 1937 f 20,51
--------------
f 2685,18
Juni 2. Verkocht door incassobank N.V.:
3 à f 1000,-- 7% obligaties Zusters

van Onze Lieve Vrouwe te Mühlhausen
à 14,5% f 435,--
Af: provisie f 6,--
zegel f 0,75
f 6,75
-----------
10-52
f 428,25
Juni 8 Verkocht door Incassobank:
3 à f 100,-- pandbr. 4,5% Dordrecht-
sche Hypotheekbank, met coupons
1 mei 1937, losbaar 4 juni voor f 307,98
Af: couponbelasting f 0,16
--------------
f 307,82
Af: provisie f 0,31
zegel f 0,10
f 0,41
--------- f 307,41
Juni 19 Ontvangen van Incassobank
3 coupons à f 17,50 No.4 O.L.Vr.
te Mühlhausen, no,s 140/2, per
1 december 1936 f 52,50
Af: couponzegel f 1,25
kosten, provisie
en lijst f 1,08
f 2,33
--------- f 50,17
------------
Totaal f 8080,72
Waaruit zijn betaald:
Maart 11. Aan voorschot begravenis-
kosten f 383,40
April 5. Huur Waslander per 1.4.
1937 plus zegel f 37,60
April 10. Aan uitreksel geboorte-
extract Tiel f 2,06
Mei 20. Aan inkomstenbelasting
1936/37, restant f 15,91
Juni 16. Aan schenkingsrecht
Hilversum f 105,56
20 opcenten idem f 21,11
------------
Juni 21 Aan makelaar Smiers,
taxatiekosten inboedel f 15,--
Aan grafzerk f 192,50
Aan pers. belasting 1 jan. t/m
ultimo april 1937 f 14,04
Aan not. de Graaff voor kosten van
boedelbehandeling, inclusief ver-
schotten, enz. f 532,94
-------------
f 1320,12
f 126,67
------------

10-53
Saldo contanten: f 6760,60
2. Inboedelgoederen geschat door makelaar
Smiers op een waarde van f 860,--
-------------
Zoodat de nalatenschap der erflaatster is: f 7620,60
Verder heeft de Holl. Societeit van Levens-
verzekeringen N.V. geheel onverplicht, bij
wijze van vrijgevigheid aan de ondergeteeken-
den gerestitueerd een bedrag van f 2304,96
van de aankoopsom van een lijfrente, zulks
in verband met het feit, dat bij den aankoop
dier lijfrente een onjuiste opgave van den
leeftijd van de erflaatster heeft plaats ge-
had, zoodat totaal ter verdeeling aanwezig is
een bedrag van f 9925,56
=======
In welk bedrag ieder der ondergeteekenden
sub 1 t/m 5 is gerechtigd voor 1/6 gedeelte of f 1654,26
terwijl op ieders verkrijging aan
successierecht plus 20 opcenten verschul-
digd is de som van f 220,39
----------
Zoodat aan ieder hunner toekomt f 1433,87
=========
Ieder der ondergeteekenden sub 6 t/m 8 is
in het bedrag van f 9925,56 gerechtigd voor
een/achtiende of f 551,42
op ieder verkrijging is aan successierecht
plus 20 opcenten verschuldigd de som van f 80,54
----------
Zoodat aan ieder hunner toekomt f 470,88
=======
Tante Mieke (Nagel): " Van Tante Til hebben we toen nog een erfenis gehad. Ik weet nog
dat we in een groepje bij de notaris zaten. Ik moest daar toen ook naar toe. Het was een
kleine erfenis hoor".
Tante Kitty (Rolf): "Toen tante Til was overleden kregen alle neven en nichten een grappig
bedrag als erfenis". Tante Til en tante Marie waren
vrijgezel. Til had altijd prachtige bontjassen en hoedjes
(inventaris toont slechts één bontjas). Die twee gingen
vaak met elkaar op stap. Zo ook een keer naar de
P.C.Hoofdstraat waar Til een prachtig hoedje had
gezien dat ze per sé nog diezelfde dag moest hebben.
Wat ik heb gehoord, schijnen ze daar onderweg ruzie
over te hebben gekregen, waardoor Til op straat een
hartaanval kreeg. Die kreeg een beroerte en werd
onmiddelijk naar het ziekenhuis vervoerd. Ik weet nog
goed, dat mijn moeder (Jacoba de Boer) toen vertelde
dat toen ze op bezoek kwam in het ziekenhuis (wsch.
Boerhavekliniek), Til allemaal bloedzuigers op haar
lichaam had. Maar ze was zo slecht, dat ze spoedig
daarna is overleden. Dat verhaal van die bloedzuigers
vond ik zo griezelig, dat is me altijd bijgebleven."

10-54
Tante Theo (Tooneman):" Tante Til heeft of schijnt een relatie gehad te hebben met de
schrijver Roland Holst. Mijn zuster Kitty moet daar veel meer van weten, want ze woonde
vlak in de buurt en ze kwam regelmatig bij tante Til. Volgens mij woonden tante Til en tante
Marie samen. Beiden waren in elk geval ongehuwd."
Mevr. van Zijl-Okhuizen:" Tante Mies (Maria) en tante Til woonden eerst samen op de
Bosboom Toussaintstraat. Na het overlijden van tante Til, is tante Mies op de woning van
tante Til gekomen. Toen verhuurden ze kamertjes en toen had ze (Til) ook nog die Roland
Holst."
A. Okhuizen: "Tante Til had een vriend; Roland Holst. (Zie portret)
Toen tante Til overleed kreeg tante Marie de hele inboedel. (Volgens bovenstaand
testament klopt dat niet!). Tante Til had geweldige kak. Het was een heel deftig dametje die
er altijd keurig bij liep met mooie hoeden, bontjassen, enz."
Til en Marie kregen een keer ruzie om een hoedje. In de P.C.Hoofdstraat. Enfin, tante Til
kreeg daar ter plekke een beroerte en moest worden opgenomen in het Klimophuis. Ze is
daar verpleegd en ook gestorven. Om dat rottige hoedje!. Die twee gunden elkaar het licht
in de ogen niet".
10. N.N. [54], geb. te Tiel een doodgeboren kind op woensdag 9 aug. 1882, RK, ovl. te
Tiel op woensdag 9 aug 1882. Aangegeven door Pieter Gerardus Gué; heel- en
verloskundige en Vincent de Poorter, zonder beroep, oud dertig jaren. In huis nummer
H10 te Tiel.
XVIIIa. Leonardus Johannes van
HAAFF [32], (zn. van XVIIb, p. 10-6), geb.
te Tiel, geboren om 1.30 uur 's nachts op
woensdag 28 apr. 1869, ged. RK te Tiel op
woensdag 28 apr. 1869 (doopheffers:
Johannes de Poorter en meter Cecilia de
Poorter), tolk-boekhouder, ovl. (42 jaar oud)
te Amsterdam op zondag 3 sept. 1911 om
7.00 uur 's morgens in de ouderdom van 42 jaar.
(Arch. 1911 9.73), otr. [11] te Amsterdam op
zondag 19 mrt. 1905, tr. (Burgerlijke Stand) te
Amsterdam op donderdag 30 mrt. 1905
Trouwgetuigen waren: Jan Hendrik Smitt, oom
en onderwijzer, Theodorus Johannes van Haaff,
broer en boekhouder, Cornelis Abraham Stants,
korenfactor en zwager en Johannes Theodorus
Franken, ambtenaar, kerk.huw. (RK) met Johanna Dorothea Elizabeth SMITT [33], dochter
van Pieter SMITT [262] (timmerman) en Jansje Petronella Johanna KREEK [263] (huisvrouw),

10-55
geb. te Amsterdam op vrijdag 10 mrt. 1882, huishoudster, ovl. (63 jaar oud) te Hardenberg
eerder gescheiden echtgenote van Johannes van Dijk en weduwe van Leonardus Johannes
van Haaff op maandag 2 apr. 1945, begr. te Hardenberg, (Johanna Dorothea Elizabeth tr. 38
jaar oud te New York op donderdag 5 aug. 1920 met Johannes van DIJK [34].
J.D.E. wordt op 10 maart 1882 om 22.00 uur te Amsterdam geboren op Nes 50. (Aangifte in
tegenwoordigheid van Pieter Coenraad Kreek, zilversmid, oud 55 jaar wonende te A'dam). Uit
het doopboek van de Ned. Herv. Kerk te Amsterdam blijkt, dat J.D.E. Smitt op 26 maart 1882
in de Westerkerk is gedoopt door ds. J.P.Hasebroek.
Uit dit huwelijk 4 kinderen:
1. Eleonora Johanna Maria [36], (Nora)
geb. te Amsterdam op
woensdag 4 jul 1906 op het
Bellamyplein 36-2 hoog, RK, ovl. (68
jaar oud) te Den Haag op
dinsdag 31 dec. 1974 als weduwe
van Jan Willem Selman en begr. te
Den Haag op vrijdag 3 jan. 1975, otr.
[15] te Haarlem, tr. (Burgerlijke
Stand) 25 febr. 1932 te Haarlem met
Jan Willem SELMAN [40], geb.
circa 1905, ovl. te Den Haag
circa 1972.
Zijn vader Jan Selman overleed
16.4.1947 te Haarlem en werd 19
apr. op de Noorderbegraafplaats begraven. Hij is 68 jaar geworden. Het huwelijk van
Nora is kinderloos gebleven.
Van haar nalatenschap wordt bij het ontbreken van een testament, door boedelnotaris Th.
E. Mertens, Zwartelaan 30 te Voorburg een afrekening gemaakt.
Aan baten:
1. Saldo Nutsspaarbank te Beverwijk f 7.179,07
rente f 158,58
2. Saldo Boerenleenbank f 3.600,--
rente f 24,06
3. Saldo Girodienst f 6.450,40
rente f 34,24
4. Saldo Rijkspostspaarbank f 2.370,99
rente f 107,56
5. Sociale Verz. Bank, slotuitkering f 254,26

10-56
6. Pensioenf. Min. van Volkshuisvesting f 111,22
7. Contanten f 884,01
8. Haagse Ziekenfondsraad f 1.686,--
9. Restitutie GEB f 351,31
Totaal f 23.211,70
Schulden:
1. Inkomstenbelasting 1973 f 33,75
2. Inkomstenbelasting 1974 f p.m.
3. Huur januari 1975 f 143,20
4. Huur februari 1975 f 143,20
5. Begrafeniskosten f 1.388,35
Uitkering Begr.fonds f 1.401,--
f 12,65 +
6. Notariskosten f 450,--
BTW 16% f 72,--
f 522,--
Totaal der Schulden f 829,50
Totaal der Baten f 23.211,70
Resteert: f 22.382,20
Waarvan toekomt aan:
1. Mevr. J.J.E. Nagel-van Haaff : 5/12 of f 9.325,91
minus voorschot f 3.500,--
successierecht f 2.103,44
f 5.603,44
f 3.722,47
2. De Heer L.J.W. van Haaff : 5/12 of f 9.325,91
minus: successierecht f 2.103,44
f 7.222,47
3. Mevr. P.D. van Dijk 1/6e of f 3.730,38
minus: successierecht f 770,06
f 2.960,32
Op 13 mei 1909 verhuist het gezin van Leonardus naar de Westerdokstraat 26-3 hoog. (De
grootouders van Nora woonden eerder op nr. 24 boven.) Ze verhuizen 4 febr. 1910 naar de
1e Constantijn Huygensstraat 86 en op 12 mei 1910 naar Langendijkstraat 38-2 hoog.
Op 1 juli 1911 wordt er wederom verhuisd naar de Rozenstraat 202-3 hoog en op 3 sept.
1911 overlijdt haar vader Leonardus Johannes van Haaff in de Rozenstraat. In de
ouderdom van 42 jaar laat hij een vrouw en drie kinderen achter.
Op 17 juni van het volgend jaar 1912 verhuizen moeder en kinderen naar de Bloemgracht
197-1 hoog.
1915 Opnieuw een verhuizing. Nu, vijf dagen na het overlijden van grootvader Hendricus
Johannes van Haaff naar de Lijnbaangracht 109-3 hoog op 27 mei. Uiteindelijk vertrekt de
weduwe van Haaff met haar kinderen op 19 december 1917 naar Eemnes waar ze aan de
Larenseweg 157 komen te wonen. Voor zover bekend wonen de ouders van Johanna
Dorothea Elizabeth; Pieter Smitt en J.P.J. Kreek in Eemnes.

In juni 1920 reist de weduwe Smitt met
haar drie kinderen op s.s. “De Nieuw
Amsterdam” naar Amerika. Op 4
augustus komen ze op Ellis-Island aan,
komende uit Eemnes-Holland. Een dag
later huwt zij in New York met Johannes
van Dijk. Van hier vertrekken ze naar
Kalamazoo in de staat Michigan. Op de
passagierslijst staan ook haar kinderen,
Nora (13 jaar), Leo (11 jaar) en Mieke (9
jaar).
Zeer waarschijnlijk wordt dit huwelijk in
Nederland ontbonden, want het hele
gezin van Dijk komt in 1924 weer naar
Holland waar ze op 4 oktober 1924 in
Bussum op de Heidelaan 42 worden
ingeschreven. Op 17 febr. 1925
vertrekken ze uit Bussum. Van Dijk
vertrekt met de kinderen uit z'n vorige
huwelijk weer naar Amerika.
Volgens de nalatenschap-regeling van
ritmeester Corn. Wilhelmus van Haaff
woont moeder J.D.E. Smitt en haar
kinderen begin 1926 te Schoten op de
Zaanerlaan 29. (Haarlem-Noord)
10-57
2. Henri Johan Wolterus [37], geb. te
Amsterdam op woensdag 17 juli 1907, RK,
ovl. te Amsterdam op
donderdag 25 juli 1907. Slechts 8 dagen
geleefd. Overleden om 10.00 uur 's
morgens.
3. Leonardus Johannes Wolterus [3], geb. te
Amsterdam op zondag 18 okt 1908, ovl. (76
jaar oud) te Hardenberg op
woensdag 24 okt 1984, begr. te Zwolle op
maandag 29 okt 1984, (volgt XIXa, p.10-
65 ).
4. Jacoba Jeanette Elizabeth [38], geb. te
Amsterdam op
vrijdag 10 mrt. 1911,
trouwt (resp. 24 en
25 jaar oud) ( voor
de Burgerlijke Stand)
te Hoofddorp op woensdag 9 okt. 1935 met Willem Lodewijk
Hendrik NAGEL [41], zoon van Leonardus NAGEL
(adm.ondernemer) en Marie MOERBEEK, geb. te Pekalongan op
vrijdag 3 juni 1910, garagehouder, ovl. (79 jaar oud) te Beverwijk
op woensdag 13 sept. 1989, begr. te Velsen op
maandag 18 sept. 1989.

10-58
Uit dit huwelijk 2 kinderen:
1. Leonard Willem Nagel [42], geb. te ? op vrijdag 30 apr. 1937, 1e
werktuigkundige.
2. Mieke Nagel [43], geb. te Balikpapan (Borneo) op zondag 16 mrt. 1947, rijinstructrice.
Johanna Dorothea Elizabeth SMITT [33], trouwt op 5 aug. 1920 voor de tweede keer in
New York met Johannes van DIJK [34].
Uit dit huwelijk 1 kind:
5. Petronella Dorothea van Dijk [39] , geb. te Kalamazoo op donderdag 6 dec. 1923. Zij
trouwde met oom Max. Het laatst bekende van dit echtpaar (dat 1 dochter kreeg) is dat
ze in Duitsland hebben gewoond in de plaats Neubulach in de buurt van München.
Johanna Dorothea Elizabeth SMITT tr. Zeer waarschijnlijk voor de derde keer
(Burgerlijke Stand) te Arnhem circa 1925 met Andries Pieter de RIDDER [35].
Zoon van Pieter Andries de RIDDER, bewaarder en Geertruida Cornelia Steijnis.
Handelsreiziger, koopman (geb. 23.4.1878 te Rotterdam) huwt op 1 juni 1904 te Arnhem
met Johanna Helena van Mastbergen (geb. 1880 te Arnhem, overl 5 okt. 1911 te
Arnhem). Uit dit huwelijk twee kinderen: Willem Arnoldus Gerardus Andries geb.
26.9.1906 en Geertuida Cornelia Johanna Susanna de Ridder geb. 26 juli 1907 te
Arnhem.
Andries Pieter huwt voor de tweede keer op 11 juni 1913 met Everdina Willemina
Francisca Jansen, geb. 5 juli 1884 en overl. te Arnhem 14 april 1936. (Uit dit tweede
huwelijk 1 kind: t.w. Andries Dirk geb. 20 mei 1914 te Rotterdam). A.P. overlijdt 9
november 1939 te Amsterdam. Partner: Johanna Dorothea Elisabeth Smitt, relatie:
gescheiden echtgeno(o)t(e). Over dit derde huwelijk (?) moet nog meer info verzameld
worden. Woonden ze misschien gewoon samen?

10-59
We pakken de draad van grootvader Leonardus Johannes weer op. Hij werd dus geboren te
Tiel op 28 april 1869 om half twee 's nachts in een huis op Zandwijk. Amper negen jaar oud
wordt Leonardus op 23 okt. 1878 uit het bevolkingsregister van Tiel "verwijderd" met de
mededeling "vertrokken naar Roermond". Een notitie die tot verder onderzoek noopte, want
waarom gaat een kind van negen in z’n eentje naar Roermond. Het bevolkingsregister van
Roermond geeft voor een deel
antwoord op deze vraag. De
29ste van dezelfde maand
wordt hij daar namelijk
ingeschreven "komende van
Tiel en kost-leerling in de
Hegstraat in het pensionaat
St. Louis".
Dit pensionaat wordt later
verplaatst naar Amersfoort
(foto voorgevel en slaapzaal).
Pensionaat St. Louis.
Hij wordt dus op heel jonge
leeftijd naar Roermond
gebracht waar hij in het
internaat van de Broeders van
de Onbevlekte Ontvangenis van Maria onderwijs ontvangt. Het betrof een rooms-katholieke
congregatie die in 1840 was opgericht door Mgr. Louis Hubert Rutten. Deze congregatie het ten
doel om zorg en ontwikkeling en rooms-katholiek lager onderwijs aan jongens uit grote steden
(zoals Amsterdam) te geven. Het lager onderwijs liep van 6-12 jaar. Hij maakt zijn lagere school
hier dus niet af. Hij verblijft bijna twee jaar in Roermond tot 10 sept. 1880. Inmiddels is hij elf jaar
geworden wanneer hij naar Nijmegen vertrekt waar hij op 22 okt. in de bevolkingsregisters van
Nijmegen wordt opgenomen.
Als je werkelijk tot je door laat dringen wat hier eigenlijk gebeurt, vertelt dit wel iets over de
situatie, over het leven van opa Leonardus Johannes. We zien dat hij dus door zijn ouders uit het
ouderlijk huis op een kostschool in Roermond werd gezet.
Amper negen jaar moet dat mannetje in
den vreemde zijn lagere school afmaken
die hij in Tiel ongetwijfeld begonnen zal
zijn. Weg vriendjes, weg vertrouwde
omgeving. Onder strenge regels en
tucht deelt hij met heel veel lotgenoten
de grote slaapzaal van het pensionaat.
Toch zal het geen goedkope kostschool
zijn geweest want er diende ongetwijfeld
te worden betaald voor het gedegen
onderwijs.
Twee jaar houdt hij het vol, maar hij is
nog steeds niet klaar met de lagere
school als hij weer uitgeschreven wordt.
Hij moet nog een jaar om de lagere school af te kunnen maken. Had hij zoveel heimwee dat hij
het niet meer redde? Of was hij niet meer te handhaven? Het vreemde is dat hij niet terug gaat
naar zijn vader en moeder in Tiel, maar hij wordt in oktober 1880 opgenomen door een oom en
tante in Nijmegen op de Waalkade, Wijk C, nr. 4. In een oproep in de PGNC (Prov. Gelderse en
Nijmeegse Courant) van 21 nov. 1880 verzoekt de burgemeester van Nijmegen een aantal
burgers (w.o. Leonardus Johannes) om het getuigschrift van verandering van werkelijke
woonplaats op het stadhuis te overleggen. Op 15 juli 1883 wordt Leonardus Johannes van Haaff

10-60
toegelaten tot de 1 e klasse van de Hoogere Burgerschool te Nijmegen. In de vier jaar dat hij in
Nijmegen woonde heeft hij dus de lagere school kunnen afmaken en gaat hij naar de HBS. Ook
deze stap zal weer de nodige pecunia hebben gekost en toch wordt het voor hem betaald. Maar
vlak voordat hij naar de 2 e zal gaan moet hij weer verhuizen. Met zijn oom, Wolterus Hendricus
Franciscus de Poorter (broer van z’n moeder) en zijn tante; Maria Josina Hendriks (geb.
Nijmegen 27 juli 1849) vertrekt hij 7 apr. 1884 naar Amsterdam waar ze op 2 mei worden ingeschreven.
Ze gaan wonen in de Warmoestraat 87. Uit het bevolkingsregister blijkt, dat het
inderdaad om een volle oom en tante gaat. Leonardus Johannes wordt omschreven als "neef".
Zijn oom en tante blijken een hotelbedrijf in de hoofdstad te hebben. Hun hotel droeg de naam
“De Roode Cameel” en dateerde uit 1588. Later wordt dit “De twee vergulde Elanden” genoemd
(uit 1658).Je vraagt je af of Leonardus de HBS in Amsterdam heeft afgemaakt want inmiddels
zijn zijn ouders en broer en zussen ook uit Tiel naar Amsterdam verhuist. Volgens het register
blijft hij bij zijn oom en tante wonen. Op 7 jan. 1886 komt zijn zuster Jeanette (Joh. Herm.
Wouterina) eveneens op hetzelfde adres in de Warmoestraat wonen. Althans officieel. Officieus
is ze er waarschijnlijk al vanaf midden juni 1885, want op 12 juni van dat jaar wordt ze al in Tiel
uitgeschreven. Het lijkt erop dat Leonardus en Jeanette meehelpen in het hotelbedrijf. Maar
kennelijk bevalt dat Leonardus niet zo.
Instructiebataljon.
Twee en een half jaar later op 11 nov. 1886 vertrekt hij
naar Kampen waar hij de 21 ste nov. wordt
ingeschreven als leerling van het aldaar gelegerde
Instructiebataljon waar hij een vrijwillig dienstverband
van 6 jaar aangaat. Na de eerste tien
instructiemaanden wordt hij 27 sept. 1887
overgeplaatst naar het 7e Regiment Infanterie te
Hoorn. (Zie foto’s) Doordat de bevolkingsregisters van
Hoorn over deze periode niet bewaard gebleven zijn,
missen we een kleine periode uit z'n leven.
Maar na zes jaar dienstverband gaat hij op 20 nov.
1892 als korporaal "met paspoort" (groot verlof). Op 3 december wordt hij weer in Amsterdam
ingeschreven "afkomstig uit de kazerne Hoorn".
Kennelijk heeft deze zesjarige stage Leonardus er niet toe gebracht om een carriere als
beroepsmiltair aan te gaan zoals zijn broer de KNIL-officier C.W. dat wel heeft gedaan. Maar
uiteraard heeft hij wel de nodige vaardigheden opgedaan in het leger. Het lijkt er op dat
Leonardus meer voelde
voor een administratieve
functie. Dit wordt
ingegeven door het feit
dat in 1894 als zijn
beroep boekhouder wordt
genoemd.
Als 23-jarige gaat hij
weer even bij zijn ouders
op de O.Z. Voorburgwal
66 wonen en op 4 okt.
1894 krijgt hij een eigen
behuizing op het Damrak
1 "komende uit het gezin
van z'n ouders". Als
beroep wordt boekhouder
opgeschreven. Drie jaar
later op 16 dec. 1897
trekt hij weer bij z'n ouders in die intussen op de Krommewaal 11 wonen. Samen met z'n ouders

10-61
verhuist hij 27 mei 1898 naar de Westerdokstraat 24 boven en op 15 mei 1899 verkassen ze
naar de Marnixstraat 403 boven.
Verhuisdrang.
Het is onvoorstelbaar om te zien hoe vaak er gewisseld wordt van huis. Maar het is gangbaar in
deze tijd. Kon men zich verbeteren dan werd er verhuisd. Of was juist het tegenovergestelde het
geval en werden ze wellicht uit hun huis gezet omdat de huur niet meer was op te brengen?
Kennelijk was de huizenmarkt ook dusdanig dat er een levendige “circulatie van woningen” was.
Waarschijnlijk was de woonplek ook sterk afhankelijk van het individuele inkomen.
Helaas zijn er geen gegevens over de verdere invulling van het leven van Leonardus Johannes.
Wat deed hij beroepsmatig, wat waren zijn levensomstandigheden? Als beroep wordt voor hem
magazijnmeester en later ook boekhouder aangetekend. Had Leonardus wellicht passies, was
er een specifieke sport die hem bezig hield. Uit de verschillende interviews die ik heb gemaakt
blijkt in elk geval dat hij graag een borrel lustte. Maar wie niet in die tijd! Het is irritant om zo
weinig van je eigen grootvader te weten en er zijn ook nauwelijks invalshoeken of mogelijke
bronnen die daarin verandering zouden kunnen brengen.
Op 26 apr. 1902 besluit Leonard toch maar weer op zichzelf te gaan wonen en komt terecht op
de Nassaukade 161 waar hij na zijn huwelijk samen met zijn “wittebroodspartner” gaat wonen.
Vanaf 18 febr. 1905, de laatste paar weken voor zijn huwelijk brengt hij op de Marnixstraat 403
door.
En dan is het zo ver! Op 30 maart 1905 treedt hij in het huwelijk met Johanna Dorothea Elizabeth
Smitt [033]. Hij is 35, zij 23 jaar oud en komt van de Westerdokstraat 26 (IV) waar ze vanaf 30
mrt.1903 bij haar ouders heeft gewoont.
De volgende getuigen waren bij het huwelijk aanwezig: Jan Hendrik Smitt, oom der echtgenote,
onderwijzer oud negen en dertig jaren, Theodorus Johannes van Haaff, broeder des
echtgenoots, boekhouder oud vier en dertig jaren, Cornelis Abraham Stants, zwager des
echtgenoots, graanfactor oud
acht en dertig jaren en
Johannes Theodorus Franken,
ambtenaar oud een en veertig
jaren, wonende allen alhier te
Amsterdam.
Op de dag van hun huwelijk
gaan ze wonen op de
Nassaukade 161 welke
huisvesting op 29 mei 1906
verandert in Bellamyplein 36-2
hoog. Op 13 mei 1909 verhuist
het gezin naar de
Westerdokstraat 26-3 hoog.
(De ouders van Leonardus
woonden eerder op nr. 24
boven.)
Een gouden feest
Op zaterdag 28 maart 1908 bestond de Azijnfabriek “De Ooyevaar” (Firma C.L.J. Otterbeek,
Lijnbaansgracht 105-106 en Bloemstraat 200-202, eene halve eeuw.
Op 28 maart 1858 werd de azijnfabriek op zeer bescheiden voet opgericht door den Heer
Wuestenenk Jr. Wegens familieomstandigheden ging de zaak in juli 1861 over aan de Heer
C.L.J. Otterbeek en was deze gedurende de 28 jaren van zijn beheer herhaalde maalen
genoodzaakt uitbreiding aan de zaak te geven. In maart 1889 kwam de zaak door het
overlijden van de Heer Otterbeek onder het beheer van de heeren Cramer & Driel.

10-62
De grootste uitbreiding en verbetering onderging de fabriek echter na februari 1901, toen de
Heer Th.H. van der Hurk de zaak overnam. Door bijtrekking van de perceelen Bloemstraat 200
en 202 verrees een nieuw flink gebouw, dat als fabriek werd ingericht naar de laatste eischen
des tijds. De fabriek was feestelijk versierd. De Heer van der Hurk en diens echtgenoote
werden door het dochtertje van den heer L.J. van Haaff, boekhouder bij aankomst op de fabriek
bloemen aangeboden.
Vervolgens werden de patroon en patrones door den boekhouder hartelijk toegesproken. Deze
schetste de goede vertstandhouding tusschen patroon en personeel en bood als aandenken
namens het personeel een fraai bronzen beeld aan. Daarna werd naog een alleraardigst
gedicht opgezegd door de kinderen van de meesterknecht C. van den Tweel.
De Heer van der Hurk dankte het personeel voor de welgemeende attenties. Post en telegraaf
brachten nog vele sympathiebetuigingen, terwijl nog talrijke huldeblijken kwamen in de vorm
van fraaie bloemstukken. Het personeel werd door de firma feestelijk onthaald. (Uit Nws van de
Dag van 31-03-1908)
Ze verhuizen 4 februari 1910 naar de 1e Constantijn Huygensstraat 86 en op 12 mei 1910 naar
Langendijkstraat 38-2 hoog.
Inmiddels is zijn vrouw echter op 8 februari vertrokken naar de behuizing van haar vader die
sinds 12 dec. 1906 op de Bloemgracht 197 woont. Deze Pieter Smitt vertekt 26 apr. 1917 naar
Laren waar hij zich vestigt. Op 1 juli 1911 wordt er wederom verhuisd naar de Rozenstraat 202-3
hoog.
Op 3 sept. 1911 overlijdt Leonardus Johannes van Haaff om 7.00 uur s’ morgens in de
Rozenstraat. In de ouderdom van 42 jaar laat hij een vrouw en drie kinderen achter.
Onder invloed.
Het verhaal leert ons (wat daar dan van waar is) dat L.J. weer eens een keer beschonken thuis
is gekomen en in die dronken bui z'n vrouw alle hoeken van het huis liet zien en een prachtige
nieuwe jurk van haar aan flarden scheurde. Enkele buurmannen die zijn vrouw al eerder moesten
beschermen tegen zijn agressiviteit, snelden andermaal te hulp waarbij het tot een handgemeen

10-63
is gekomen en L.J. op een ongelukkige manier via de trap naar beneden is gesmakt. Hierbij zou
hij z'n nek hebben gebroken en ter plekke zijn overleden.
Wie zal zeggen wat er werkelijk is gebeurd. In elk geval is het zo dat ik van grootvader Leonardus
Johannes, hoe dicht hij ook bij het heden staat, vrijwel niets kan verhalen. Een paar regeltjes
tekst is alles wat ik over hem kan opschrijven.
De rest van “zijn” verhaal gaat over zijn weduwe. Hieronder wordt dat verder chronologisch
uitgewerkt.
Tante Mieke (Nagel) [38] : " M'n vader is jong gestorven. Hij was ruim tien jaar ouder dan mijn
moeder (12 jaar!). Op haar 29ste had ze drie kinderen. Het beste dat ze van hem wisten en
konden vertellen is dat hij dronk. Als je wat ouder wordt vraag je je wat meer af wat de
omstandigheden waren. Waarom dronk hij? Mijn moeder was best van goeden huize, maar voor
Leonardus was dat eigenlijk nog beneden zijn stand.
Heb je ooit gehoord hoe ze elkaar hebben leren kennen? Mijn moeder zat op een kostschool in
Utrecht. Haar vriendin was zijn zuster. Ik dacht dat het Mathilda (Til) was maar zeker weten doe
ik dat niet. Zo nu en dan kwam hij zijn zus afhalen, liep in gedachten verzonken en botste zo
tegen haar op. Toen heeft ze hem iets toevertrouwd van "sufferd kun je niet uitkijken"? En dat is
de eerste kennismaking geweest.
Mijn moeder zat dus vroeger op kostschool. Ze had beeldig blond haar en in een gekke bui heeft
ze al dat mooie haar afgeknipt. Grootvader (Smitt) was stapel met haar. Hij haalde haar elk
weekend op en ineens had ze alleen nog maar hele kleine krulletjes. Daar heeft ze toen van haar
moeder (Kreek) dus een flink pak rammel voor gehad."
Ik weet nog dat mijn vader adelborst is geweest. (N.b. Dit is onjuist. Geen enkele indicatie in de
richting van de marine!)
Hij heeft nog gevaren, niet zo gek lang. Later is hij tolk geworden op het land en vervolgens
boekhouder. Verder weet ik het echt niet. Je was jong, je vroeg niet veel en je deed niet veel.
Ik weet nog dat we naar Amerika gingen. Het moet 1926/27 geweest zijn toen we terugkwamen.
Ik was een jaar of zes/zeven oud toen we vertrokken. We woonden in Eemnes, vlakbij de grens
met Laren. Mijn grootmoeder Smitt woonde daar. Het huis werd altijd het huis met de vijver genoemd.
We gingen altijd op klompen naar de school in Laren. We kwamen dan langs het huis
van grootmoeder. Wat ik over mijn vader gehoord heb was allemaal zo cru. Hij was een
dronkenlap, hij was dit, hij was dat. Je moet dat in z'n verband plaatsten. Wat was de reden.
Vader en moeder waren beiden heel goed opgevoed. Maar ze hebben het niet gemakkelijk
gehad. Misschien was hij wel een fuifnummer. Best mogelijk en hij zal best eens dronken
geweest zijn. Van mijn moeder hield ik zielsveel. We waren op dezelfde dag jarig; 10 maart. 's
Zondags hadden we in plaats van klompjes mooie kleppertjes. Die had m'n moeder zelf gemaakt.
Als we dan langs oma kwamen, dan stond ze inderdaad aan het hek te kijken of we er wel goed
uitzagen. Op de terugweg werd ik altijd geroepen en dan had ze een beker vol met melkvellen
bewaard omdat ik zo tenger en mager was. Die moest ik dan opslikken. De anderen mochten
doorgaan. Het was goedheid van haar, maar het was verschrikkelijk.
Wat was de reden dat het gezin terugkwam uit Amerika?
Moeder wilde graag weer terug hoor, want grootvader was overleden en m'n stiefvader (van Dijk)
zou het beheer over al dat bezit zo'n beetje overnemen. Hij had namelijk ook in de
bouwerij/aannemerij gezeten. Het is allemaal anders gelopen. Ze zijn gescheiden en hij is met
zijn kinderen teruggegaan.
Ome Just (Poederbach) heeft de zaak toen overgenomen en heeft een slecht bewind gevoerd.
Uiteindelijk is er een boekhouder gekomen maar toen was er al bijna geen cent meer over. Het
gehele vermogen was foets, verdwenen. Grootvader moet vroeger van z'n schoonzoon Just eens
gezegd hebben dat het een doodgoeie jongen was, maar geen zakenman. Dat bleek inderdaad
het geval te zijn.
Heb jij mijn neef Just nog gekend? Drie neven: Just, Piet en Wigbold Poederbach. Wigbold is
dokter in Amsterdam, die heeft het gebolwerkt. Piet moest mr. in de rechten worden en Just
dacht ik bouwkundige. Het waren de zoons van tante Dora ( Smitt, zus van mijn moeder Joh.

10-64
Doroth. Elisabeth) en oom Just Poederbach. Grootvader Smitt bouwde huizen, of liet ze bouwen.
Hij bezat bijv. een blok aan de Lindengracht, het huis in Haarlem aan de Rijksstraatweg waar
grootmoeder woonde, huizen aan de Keizersgracht, enz. Dat zou nu een enorm kapitaal geweest
zijn". Toen werd de totale waarde getaxeerd op f 300.000,--. Ik heb nog huur opgehaald op de
Lindengracht. Dat was toen een rijksdaalder per week.
In Amerika hebben we in Kalamazoo Michigan gewoond, 1620 Statestreet. M'n tweede vader
heette van Dijk en hij had voor hij hertrouwde zes kinderen. Hij was aannemer.
Toen we terug kwamen hebben we op de Heidelaan 42 in Bussum gewoond. Ik weet nog dat we
zijn afgehaald door tante Dora. Die woonde in Amsterdam. Grootmoeder (Smitt) lag toen in het
ziekenhuis. Grootvader Smitt had een prachtige auto waar niemand nog aan dacht. Hij was zeer
voortvarend. Hij heeft ooit ook nog eens een rijtuig gemaakt en had een paard. "Nellie" heette
dat. Hij was echt een vakman. Als hij voor zaken naar Amsterdam was geweest, haalde mijn
moeder hem altijd af met het rijtuig. Ze zat dan op de bok met een grote strohoed op. Ik zal het
nooit vergeten. Dan moest ze eerst Nellie met suikerklontjes lokken. Soms mochten we naast
haar zitten en dan haalden we opa op. Dat was altijd feest want we kregen altijd wel wat.
Onderweg zeiden ze over mijn moeder "ze zal wel schilderes zijn of zoiets", want ze was altijd
heel bijzonder gekleed, blonde krulletjes, ze zag er altijd heel apart uit. Ze was gewoon apart. Ze
had lef.
Onze neefjes Poederbach kwamen ook wel eens bij oma en opa logeren. Wij waren
buitenkinderen; blote voeten of klompen, de hei op, de witte bergen in. We waren lekker bruin,
maar mager want zo goed hadden we het nou ook weer niet. Maar we deden alles om te zorgen
dat de mooie witte matrozenpakjes van de neefjes maar zo vuil mogelijk werden. Spelen op
mestkarren, varen op de sloot, enz. Het is wel eens gebeurd dat Piet geen schone kleren meer
had en in een pyama van m'n grootvader moest zitten. Maar ze klikten nooit over wie hen hiertoe
had aangezet, of van wie ze die appels moesten pikken.
Mijn moeder was niet katholiek en wilde ons niet katholiek laten dopen. Vooruitstrevend als ze
was zei ze tegen de pastoor dat haar kinderen zelf maar moesten kiezen als ze daar oud en wijs
genoeg voor waren. Tante Jeanette was daar nogal boos om, want alle ooms en tantes waren
wel katholiek gedoopt en gehuwt. De pastoor van Eemnes was daar helemaal niet blij mee. Ik
weet ook nog dat we veel verhuisden. Heemstede, Haarlem, Halfweg, Bloemendaal, enz. Mijn
moeder was nogal veranderlijk."
Tante Kitty Rolf-van Haaff [058]. "Van jouw grootvader herinner in me niets. Het huwelijk was
geloof ik niet zo goed. Het was ook een heel vreemde vrouw, die moeder van Nora. Er was altijd
veel ruzie in dat huis. Nora moest daar niets van hebben. Mieke was wel erg gesteld op haar
moeder. Ik ben nog wel eens bij ze in Bussum geweest. Ze hadden daar geloof ik een huurhuis.
Dat was dacht ik vrij dicht bij tante Jeanette aan de Bilderdijklaan (21). Precies weet ik het niet
meer."
Op 17 juni 1912 verhuizen moeder en kinderen naar de Bloemgracht 197-1 hoog. Opnieuw vindt
op 27 mei 1915 een verhuizing plaats. Vijf dagen na het overlijden van (schoon)vader Hendricus
Johannes van Haaff. Nu naar de Lijnbaangracht 109-3 hoog
Uiteindelijk vertrekt de weduwe van Haaff met haar kinderen op 19 december 1917 naar Eemnes
waar ze aan de Larenseweg 157 komen te wonen. Voor zover bekend wonen de ouders van
Johanna Dorothea Elizabeth; Pieter Smitt en J.P.J. Kreek ook in Eemnes. Mogelijk
Eemnesserweg 1061 Laren.

10-65
In juni 1920 reist moeder
Smitt vanuit Laren met
haar drie kinderen op s.s.
“de Nieuw Amsterdam”
naar Amerika. Op 4
augustus komen ze daar
op Ellis-Island aan,
komende uit Eemnes-
Holland en een dag later
trouwt ze met Johannes
van Dijk in New York.
Hierna vertrekken ze naar
Kalamazoo in de staat
Michigan in Amerika. Zij
zelf is 37 jaar oud en
weduwe. Grijze ogen,
blond haar en 5 feet 4
lang. De overtocht met z'n
vieren heeft fl. 1130,-
gulden gekost en de
tickets zijn verzorgd door "
Adm. Youngblood Holland …….." (weet niet precies wat dit betekent, wellicht boekingskantoor).
Verder staat op de pasagierslijst vermeld bij het toekomstig adres: Housekeeper, "Is to be
married august 5th in the city of NY (=New York), future husband Mr. J. van Dyk living Statestreet
1620 Kalamazoo. Voor de kinderen staat hij als "future father" te boek. In elk geval biedt 5
augustus 1920, New York nu houvast. Deze Johannes van Dyk woonde al sinds 1907 in de VS.

10-66
Hij werd in 1883 te Hilversum geboren als zoon van Gerrit Gerritz. van Dijk en Cornelia Cromwijk
(overl. te Papekop op 16.2.1927). Zijn eerste huwelijk was 16 aug. 1905 te Hilversum met
Johanna Everdina Jansen (ook 22 jaar dus geb. in 1883. Met het s.s. “Potsdam” vertrekt hij 23
februari 1907 met zijn gezin uit Rotterdam. Volgens de emigratiegegevens gaat hij als metselaar
in Kalamazoo wonen en werken. Zijn eerste vrouw komt waarschijnlijk rond 1918/19 te overlijden
want in juni 1920 reist grootmoeder J.D.E. Smitt naar Amerika om dus op 5 augustus te trouwen
met deze Johannes van Dijk.
Op 6 december 1923 wordt uit dit huwelijk te Kalamazoo een dochter geboren; Petronella
Dorothea van Dijk.
Zeer waarschijnlijk wordt dit huwelijk in Nederland ontbonden, want het hele gezin van Dijk komt
naar Holland waar ze op 4 oktober 1924 in Bussum op de
Heidelaan 42 worden ingeschreven komende uit Kalamazoo
(Amerika). Op 17 februari 1925 vertrekken ze uit
Bussum.
Van Dijk vertrekt met de kinderen uit z'n vorige huwelijk
weer naar Amerika. Volgens de nalatenschap-regeling van
Corn. Wilhelmus van Haaff woont zijn schoonzuster begin
1926 te Schoten op de Zaanerlaan 29. (Nu Haarlem-
Noord)
Johanna Dorothea Elizabeth overlijdt 2 april 1945 te
Hardenberg als gescheiden echtgenote van Andries Pieter
de Ridder. Ze ligt (nog steeds – 2012) begraven op de Alg.
begraafplaats te Hardenberg. Grafsteen is door de vader
van haar schoondochter (Bote Cornelis Radsma uit
Haarlem) gemaakt.
Uitzoeken: echtsch. met van Dijk en huw. Met de Ridder in resp. Bussum en A'dam. Vanaf 1917
Eemnes bevolkingsregister.
XVIIIb. Theodorus Johannes van HAAFF
[48], (zn. van XVIIb, p. ) geb. en RK ged. te Tiel
op donderdag 23 nov. 1871 op Zandwijk,
bedrijfsleider, ovl. (67 jaar oud) te Amsterdam op
donderdag 15 dec. 1938, begr. te Amsterdam, tr.
(resp. 35 en 27 jaar oud) te Amsterdam op
donderdag 28 mrt. 1907. Trouwgetuigen waren:
Leonardus Johannes van Haaff (broer) Cornelis
Abraham Stants (zwager), Johannes Hummen
werkman en Willem Anton Bastiaan van Kuylen.
Hij trouwde (RK) met Jacoba Sophia Johanna
de BOER [55], dr. van Johannes de BOER [1444]
(timmerman) en Jouke Aleida HOORN [1445]
(overl. voor 1907), geb. te Amsterdam op
zondag 25 jan. 1880, naaister, ovl. (74 jaar oud) te
Amsterdam op zaterdag 24 juli 1954, begraven op
28 juni 1954 op de Nieuwe Oosterbegraafplaats.
Uit dit huwelijk 4 kinderen:
1. Theodora Jacoba [56], geb. te Amsterdam
op woensdag 4 sept. 1907, ovl. (89 jaar
oud) te Den Haag op vrijdag 17 jan. 1997,

10-67
begr. te Den Haag op woensdag 22 jan. 1997, RK, secretaresse, trouwde te Batavia op
vrijdag 6 juni 1930 met Albertus Bernardus TOONEMAN [60], geb. te Arnhem op
zaterdag 28 mei 1904, planter, ovl. (40 jaar oud) te Indië op zondag 24 dec. 1944. Ze
reist in 1930 met het schip de “Johan van Oldenbarneveldt” naar Batavia vanuit
Amsterdam. (Zie passagierslijst).
Uit dit huwelijk 2 kinderen:
1. Marijcke TOONEMAN [61], geb. te Batavia voor 1944. Zij is gehuwd met
Kochibrolashvili, Gomami. Uit dit huwelijk stammen drie kinderen geboren:
Erwin, Folkert en Melinda.
2. Pet TOONEMAN [62], geb. te Batavia voor 1944. Zij is anno 1997 (?) gehuwd
met Hans van Lookeren Campagne.
Interview met tante Theo:
Theo is als 18 jarig meisje in den Haag bij de KLM terechtgekomen. Ze had Schoevers gedaan
en was de secretaresse van Hans Martin, de schrijver en alg. secretaris van de KLM. Ze had
daar een hele goeie baan.
Ze woonde boven een zaak van de fam. Vettewinkel, van die verfzaken op het Groene Wegje in
den Haag bij de fam. Dunselman. Die hadden een zoon en een dochter. Het waren mensen die
het erg goed hadden. Veel beter dan wij thuis en in die tijd heeft ze Albert leren kennen.
Ze kwam af en toe eens naar Amsterdam, haar verloofde woonde daar. Ze is 15 jaar in Indië
geweest. In 1930 zijn we naar Semarang vertrokken. Mijn man werkte bij Stokvis. In Indië zijn we
getrouwd en ik ben daar ook weer gaan werken bij een accountantsfirma tot we in 1936/37 met
verlof gingen. Albert werd overgeplaatst naar Soerabaja, waar we maar kort geweest zijn. Hierna
kwamen we weer in
Semarang. Daar zijn de
kinderen geboren. Kort
daarna brak de oorlog uit en
werd hij geïnterneerd en in
een krijgsgevangenkamp
geplaatst nadat hij was
opgekomen als militair. De
kinderen en ik werden in een
ander concentratiekamp
opgesloten. Hij is daar in een
kamp overleden, heel
ergens anders als waar zij
was. Hij zat in de mijnen en
heeft verschrikkelijke
torpederingen meegemaakt.
De kinderen waren een jaar
of zes toen ze hier in
Nederland terug kwamen. Ze is weer in den Haag gaan wonen en opnieuw bij de KLM gaan
werken tot aan haar pensioen. Ze was een gemancipeerde, zelfstandige vrouw.
(Tante Mieke) Theo heb ik bij toeval in een kamp in Indië ontmoet. Ik zat ook in zo'n
Jappenkamp met allemaal vrouwen en kinderen. We lopen in het kamp, ik loop langs zo'n huisje,
ik luister en hoor haar stem. Ze had een heel karakteristieke stem, een beetje achter uit de keel,
niet vervelend of irriterend of zo, maar karakteristiek. Het was háár spraak. Ik zeg tegen haar
heet jij van je meisjesnaam van Haaff? Ja zegt ze, dat klopt. We hebben wat gekletst en zo. Ik
heb haar gecondoleerd met het verlies van haar man. Ze woonde aan de hele andere kant van
het kamp en ik heb haar nooit meer gezien. Foto's en dergelijke ben ik daar allemaal kwijt
geraakt. We hadden bijna niets meer toen we terugkwamen. (Foto boven laten Theo, Frans, Kitty
en Willem (voor) zien)

10-68
2. Franciscus Lodewijk [57], geb. te Amsterdam op zaterdag 26 sept. 1908, ovl. (75 jaar
oud) te Amsterdam op donderdag 6 sept. 1984, begr. te Amsterdam op
dinsdag 11 sept. 1984, (volgt XIXb, p.).
3. Jouke Aleijda Maria Jeanette [58], geb. te Amsterdam op zaterdag 2 apr. 1910, RK,
huisvrouw, trouwt (Burgerlijke Stand) te Amsterdam op woensdag 3 juli 1935 met
Johannes Swibertus Rudolfus Gregorius ROLF [67], geb. te Amsterdam op
dinsdag 23 juli 1895, ovl. op ? te Amsterdam.
Uit dit huwelijk 3 kinderen:
1. Hans ROLF, geb. te Amsterdam.
2. Karin ROLF, geb. te Amsterdam. Gehuwd met: te Kolstee.
3. Roland ROLF.
Interview tante Kitty:
Volgens haar was haar moeder niet echt gelukkig. Haar vader deed helemaal niets en was
alleen maar aan het lezen. Ik moest vroeger altijd met mijn broer Willem optrekken. Dat heeft
een stempel op mijn leven gedrukt. Willem was achterlijk (ziekte van Weil) en ik moest altijd met
hem wandelen na schooltijd, in plaats van dat ik lekker met de andere kinderen kon gaan spelen.
Ik heb Willem eens met z'n wagen en al op het Da Costaplein neergezet en ik ben lekker gaan
spelen. Ik had er zo de balen van. Toen is hij eruit gevallen, wat natuurlijk via de omwonenden bij
mijn moeder terecht kwam. Ik heb toch een pak slaag gehad. Vreselijk!
Later is hij door een Prof. uit Groningen geopereerd omdat hij altijd zo verschrikkelijk beefde.
Het beven was daarna verdwenen en hij is volgens mij ook pienterder geworden. Hij was
eigenlijk achterlijk in z'n ontwikkeling. Het was een zware operatie. Z'n hele schedel is open
gemaakt.
4. Willem Albertus [59], geb. te Amsterdam op dinsdag 2 mrt 1915, RK. Willem was
geestelijk gehandicapt. Hij leefde in een tehuis in de van Luykenstraat in Amsterdam en
hij werkte in een sociale werkplaats die van Harten heette.
In tegenstelling tot zijn twee oudere broers die al jong het gezin verlaten om uiteindelijk in het
leger te eindigen, blijft Theo in de buurt van z'n ouders en met name z'n moeder.
Als het het gezin op 6 juni 1885 Tiel verlaat, gaat Theo die inmiddels 13 jaar oud is, met zijn
moeder en drie zusters mee naar Arnhem. Hier gaan ze waarschijnlijk in de buurt van (of bij)
Caspar Cornelis Wilhelmus van Haaff wonen. Zijn vader gaat met Jeanette en Til naar
Amsterdam.
Nog dezelfde maand, op 7 jan. 1886, betrekken vader, moeder en 6 kinderen het pand aan de
Nassaukade 73. Na ruim een half jaar is het gezin dus weer verenigd in Amsterdam.

10-69
Vanaf 12 mei 1886 tot 26 sept. 1888 woont Theodorus en zijn zussen (m.u.v. Jeanette) niet in
Amsterdam, maar waarschijnlijk in Wadenoijen bij Tiel en splitst het gezin zich opnieuw.
Het verblijf in Amsterdam is, vreemd genoeg, dus van korte duur. Ze arriveerden immers 7 jan.
1886 uit Arnhem!. De reden van deze gezinsscheiding is tot nog toe niet duidelijk. Mogelijk heeft
het te maken met het werk c.q. inkomen van vader Henricus Johannes.
Op 26 sept. 1888 komt Maria Helena Petronella de Poorter in Amsterdam terug uit Wadenoijen
samen met Theodorus (Theo), Henriëtte (Jet), Maria (Mies), Cecilia (Ciel) en Mathilda (Til). Met
uitzondering van Willem die 10 nov. 1888 naar Indië vertrekt en Leonardus (die voor 6 jaar bij het
Regiment Infanterie heeft getekend) is het gezin weer helemaal compleet.
Vervolgens gaat het hele gezin in maart 1889 naar de Van der Heijdenstraat 211 en nog geen
twee maand later; op 9 mei verhuizen ze weer terug naar de Jan Steenstraat. Nu op nummer
227.
Op 8 jan. 1890 verlaat men de gemeente Amsterdam om in de gemeente Nieuweramstel te gaan
wonen.
Dit is echter van korte duur, want in november
van hetzelfde jaar zijn ze al weer terug in
Amsterdam en gaan wonen op de O.Z.
Voorburgwal 66 (foto). Op 18 apr. 1894 verhuist
het hele gezin naar Krommewaal 11 (foto).
Theo wordt 27 nov. 1896 uitgeschreven naar de
gemeente Hilversum. (Bij familie?) Zijn zus Henriëtte is de tweede helft van 1892 ook in
Hilversum (van 3 juni tot 3 dec.1892).
Vier jaar later op 27 mei 1898 vertrekt men
naar de Westerdokstraat 24 boven. Op 25
aug. is Theo huwelijksgetuige bij zijn zus
Johanna Hermina Wouterina (Jeanette) met
Cornelis Abraham Stants. Hij woont dan te
Abcoude Baambrugge. Op 12 mei 1899
verhuist het gezin naar de Marnixstraat 403
boven.
Op 7 sept. is Theo getuige bij het huwelijk
van zijn zus Henriëtte Ludovica Maria met
Adriaan Okhuizen. Bij zijn woonplaats staat
vermeld Abcoude Baambrugge en van 1898-
1901 is Theodorus secretarispenningmeester
van de Amsterdamse
wielerclub “De Peddelaars”..
Zijn moeder Maria Helena Petronella de
Poorter overlijdt 30 sept. 1903 te Amsterdam.
Ze is 58 jaar oud geworden.
Op 30 mrt. 1905 is Theo trouwgetuige bij zijn
broer Leonardus Johannes. Zeer
waarschijnlijk woont hij dan nog in Abcoude

10-70
(Baambrugge). Vanaf 30 nov. 1906 heeft Theo een eigen kaart in het bevolkingsregister. Hij
komt dan uit Abcoude Proosdij. (Nog uitzoeken)
Op 28 mrt. 1907 huwt Theodorus Johannes van Haaff te Amsterdam met Jacoba Sophia
Johanna de Boer. Trouwgetuigen waren: Leonardus Johannes van Haaff, broeder des
echtgenoots, boekhouder oud zeven en dertig jaren, Cornelis Abraham Stants, koopman oud
negen en dertig jaren, Willem A. Bastiaan van Kuylen, boekhouder oud acht en twintig jaren en
Johannes Hummen, werkman oud zes en veertig jaren allen wonende alhier. Direkt na hun
trouwen gaan ze wonen op de Da Costastraat 3, terwijl ze op 3 aug. van ditzelfde jaar nog
verhuizen naar de 2e Helmersstraat 42, 1 hoog. Op 8 okt. 1909 verhuist het gezin naar de
Marnixstraat 364, 2 hoog. Zeer waarschijnlijk komt vader Johannes Henricus hier bij in wonen na
het overlijden van zijn vrouw Maria Helena Petronella de Poorter in 1903. Op dit zelfde adres
zetten later de gezusters Til en Marie de bewoning voort.
Op 15 sept. 1910 is Theo trouwgetuige bij het huwelijk van zijn zus Cecilia Antoinetta Petronella
met Gerhardus Johannes Kaak. Vader Henricus Johannes –de kunstenaar van het Panopticum-
sterft op 22 mei 1915 in de ouderdom van 76 jaar. Ruim 20 jaar later op 15 dec. 1938 is
Theodorus Johannes van Haaff, net nadat hij 67 jaar oud was geworden te Amsterdam
overleden.
Tante Mieke (Nagel):" Oom Theo zat op kantoor. Ik vond hem een beetje hooghartig net als
tante Jeanette. Niet tegen ons zo zeer hoor, dat niet. Dat kon je ook zeggen van een zuster van
mijn moeder (Smitt) en haar man (fam. Poederbach). Hij was leraar aan de zeevaartschool te
Amsterdam aan de Schippersgracht. We gingen wel eens naar oom Theo en tante Coba. Verder
heb ik ze niet zo gekend. Ook de grootouders (van vaderskant) niet. Alleen met Frans heb ik nog
wel eens wat opgetrokken".
Tante Kitty (Rolf):" De huwelijksdatum van mijn ouders weet ik niet precies, maar ze moesten
trouwen, dus met de geboortedatum van mijn zus Theo in herinnering, moet dat dus begin 1907
zijn geweest. Mijn moeder heeft in IJmuiden gewoond en na hun trouwen zijn ze meteen in de Da
Costastraat komen wonen."
Er moet ooit een foto van mijn vader zijn geweest, op zo'n oude fiets met zo'n enorm groot wiel.
Hij was altijd met fietsen bezig in z'n jeugd. En kegelen dat deed hij ook altijd. Hij zat ergens op
het Damrak op kantoor bij een uitgeverij of zo. Hij kwam 's avonds altijd later thuis want hij ging
eerst naar Scheltema om een borrel te drinken. Wij hadden dus altijd al gegeten en dan moest hij
nog als hij dan thuis kwam. Hij was veel op reis door het land voor de zaak en dan kwam hij ook
dikwijls laat thuis. Maar die borrel was er altijd! Hij hield verder niet van uitgaan. Wel voor zichzelf
denk ik, maar hij ging nooit met mijn moeder uit. Als mijn moeder op visite ging of naar een
verjaardag, dan ging ze steevast alleen. Ze was bijvoorbeeld altijd vrolijk en dan ging ze alleen
dansen, maar daar hield hij dan niet van. Hij hield niet van dat uitbundige. Hij ging gewoon niet
mee. Hij speelde ook niet met ons of zo. Helemaal niet, dat deed hij nooit.
Hij had de meeste belangstelling voor (dochter) Theo. Die kon goed leren. Toen ze 17 was had
ze de 5-jarige HBS gehad en Theo kon het thuis met mijn moeder niet zo goed vinden. Ze was
een echte van Haaff! Ze trok veel meer naar mijn vader en ze kon soms behoorlijk driftig zijn".
Mijn moeder was kostuumnaaister. Ze had de rijkste klanten uit Amsterdam. Ze naaide ook altijd
voor tante Jeanette. Omdat die nogal gezet was naaide mijn moeder voor haar de japonnen. Mijn
moeder zag er altijd even prachtig uit en dat viel natuurlijk op. Het was altijd heel bewerkelijk wat
ze maakte met kantjes en balijntjes. Ik moest altijd maar weer met mijn broer Willem optrekken.
Mijn moeder had er geen tijd voor en mijn vader liet er zich weinig of niets aan gelegen liggen.
Tante Theo (Tooneman): Wat kan ik je zeggen van mijn vader. Je moet weten, dat ik in 1930
voor 15 jaar naar Indië ben gegaan. Door de oorlog ben ik al m'n bezittingen verloren. Dus ook
foto's e.d. heb ik niet meer. Maar Kitty heeft zeker nog wel foto's.

10-71
Mijn vader was bedrijfsleider bij "De Nieuwe Amsterdammer". Dat was een weekblad ontstaan bij
het personeel o.l.v. de redacteur Mr. Wiesing. Dat ging allemaal erg goed tot ze op een bepaald
moment te veel de linkse of de wat men toen noemde de bolsjewistische kant uit gingen. De
uitgeverij had ook nog een maandblad "Wendingen". Een kunstblad waardoor mijn vader veel
met grote artiesten uit die tijd in aanraking kwam.
Toorop bijvoorbeeld en Jan en Willy Sluyters en nog
verschillende anderen. Dit kunstblad gaf dus veel
reproducties uit van het werk van deze kunstenaars.
Het was een prachtig blad! Hij was daar dus
bedrijfsleider, hoofd van de administratie. Hij zorgde dat
het product werd uitgevoerd en gemaakt. Hij deed dus
geen redactioneel werk. Hij is dit blijven doen tot de
zaak in 1932 werd opgeheven.
Toen ik uit Indië terugkwam was mijn vader inmiddels
overleden (15 dec. 1938). Mijn oudste dochter is 10
december 1938 geboren en vlak daarna kreeg ik
bericht dat mijn vader overleden was. Mijn moeder had
suikerziekte en daar is ze uiteindelijk ook aan
overleden.
Mevr. van Zijl-Okhuizen: Ze woonden in de Da Costastraat en volgens mij konden oom Theo en
tante Coba het niet zo goed met elkaar vinden. Ik vond hem een fijne man. Was wel een heertje.
Dat vond ik de van Haaff's toch wel hebben hoor. Tante Coba was een grote vrouw die altijd
lachte. Ondanks de ellende die ze had en het probleem met hun zoon Willem.
A.Okhuizen: Ome Theo was getrouwd met Coba de Boer. Ze hadden vier kinderen en een van
hen was niet helemaal goed. Willem was dat! Die is in een tehuis in de Jan Luykenstraat
gekomen. Ik weet niet of hij daar nog is. Ik dacht dat oom Theo in de boekhandel zat, of de uitgeverij,
zoiets. Hij zat in de verkoop. Dat was een fijne beschaafde man. Daar viel tante Coba wel
een beetje bij uit de toon."
XIXa. Leonardus Johannes Wolterus van HAAFF [3], (zn.
van XVIIIa, p.) , geb. te Amsterdam op zondag 18 okt. 1908
om 9.00 uur 's morgens op het Bellamyplein 36. Huisschilder,
ovl. (76 jaar oud) te Hardenberg op Woensdag 24 okt. 1984,
begr. te Hardenberg op
maandag 29 okt. 1984, otr.
te Haarlem, tr. (resp. 23 en
22 jaar oud) (Burgerlijke
Stand) te Haarlem op
donderdag 23 juni 1932,
kerk.huw. (17 mrt. 1940
Ned. Herv. geworden) met
Pauline Allegonda
RADSMA [4], dochter van
Bote Cornelis RADSMA
[298] steenhouwer, en
Paulina Allegonda van
AMSTEL [299] geb. te
Haarlem op
zaterdag 20 nov. 1909, ged. NH te Haarlem, ovl. (86 jaar oud) te Ommen op
donderdag 3 okt. 1996, begr. te Den Ham op dinsdag 8 okt. 1996. Gescheiden 29 mrt. 1965
voor de Rechtbank van Almelo. Pauline Allegonda trouwde voor de tweede keer te Ommen op
dinsdag 4 nov. 1969 met Bernardus A. van NEE [24].

10-72
Uit het eerste huwelijk 7 kinderen:
1. Wally Johanna Pauline [5], geb. te Hoofddorp op
maandag 3 juli 1933, ged. NH te Hoofddorp, kraamverzorgster, tr.
te Den Ham, (Burgerlijke Stand) op dinsdag 7 okt. 1958, kerk.huw.
(NG) te Den Ham op dinsdag 7 okt. 1958 Bij huwelijk toegetreden
tot de Geref. Kerk, met Harm KLAREN [25], zn. van Hendrik
KLAREN [1446] en Geertruida MULDER [1447], geb. te Den Ham
op zondag 9 okt. 1932, ged. NG te Den Ham, machinaal
houtbewerker, ovl. (74 jaar oud) te Almelo op zondag 21 jan. 2007.
Crematie vond plaats in Almelo op vrijdag 26 jan. 2007.
2. Leonardus Joh. Wolterus jr. [6], geb. te Hoofddorp op
dinsdag 25 dec. 1934, (volgt XXa,p. 536 )
3. Viola [7], geb. te Hoofddorp op maandag 3 aug. 1936, ged.
NH te Hoofddorp, otr. te Almelo, tr. (resp. 27 en 23 jaar oud)
(Burgerlijke Stand) te Almelo op vrijdag 3 apr. 1964,
kerk.huw. (LH) te Almelo op vrijdag 3 apr. 1964 met
Christiaan Nico van der WOUDE [17], zn. van Nikolaas van
der WOUDE [1579] (musicus) en Jentje Johanna KORTMAN
[1580], geb. te Almelo op maandag 9 sept. 1940
rechercheur, ovl. (66 jaar oud) te Almelo op
zondag 11 febr. 2007, gecr. te Almelo op
vrijdag 16 febr. 2007. Bij huwelijk toegetreden tot het Leger
des Heils.
Uit dit huwelijk 3 kinderen:
1. Nico Leonard [18], geb. te Almelo op zondag 17 jan. 1965, leraar Nederlands.
2. Ronald Christiaan [19], geb. te Alphen a.d. Rijn op maandag 7 aug. 1967,
vertegenwoordiger.
3. Ingrid Viola [20], geb. te Gouda op maandag 7 apr. 1969, verkoopster.
4. Hans Ludolf [8], geb. te Ilpendam op dinsdag 7 jan. 1941, (volgt XXb, p. 537)
5. Jacoba Jeanette Elisabeth [9], geb. te Ilpendam op
zaterdag 9 mei 1942, ged. NH te Ilpendam,
schoonheidsspecialiste, otr. en tr. (beiden 23 jaar oud) (Burgerlijke
Stand) te Den Haag op dinsdag 22 juni 1965 met Willem George
Pieter SNEL [26], geb. te Den Haag op donderdag 13 nov. 1941,
detailhandelaar. Zoon van W.G.P. Snel sr. (geb. Den Haag 25 jan.
1909) en Johanna Hoogendijk (geb. Vlaardingen 10 okt. 1920).
Gescheiden 6 sept. 1991.
Uit dit huwelijk 2 kinderen
1. Willem George Pieter jr. [27], geb. te Den Haag op
maandag 25 apr. 1966, ged. NH te Den Haag, detailhandelaar.
2 Marco Ludolf Reinoud [28], geb. te Wassenaar op woensdag 7 jan. 1970.
6. Eleonora [10], geb. te Hardenberg op dinsdag 31 okt. 1944, ged. NH te Hardenberg,
otr. en tr. te Nunspeet, (resp. 24 en 23 jaar oud) (Burgerlijke Stand) te Nunspeet op
vrijdag 20 dec. 1968, kerk.huw. (NH) te
Nunspeet op vrijdag 20 dec. 1968 met Gerrit
Jan Arjen WITTEVEEN [29], zn. van Willem
WITTEVEEN [1242] en Dirkje de HAAN [1243],
geb. te Heerenveen op zaterdag 12 mei 1945,
chauffeur.
Uit dit huwelijk 2 kinderen:
1. Gerwin [30], geb. te Zwolle.
2. Pauline [31], geb. te Zwolle,
kraam/bejaardenverzorgster
7. Gerard [2], geb. te Hardenberg op zaterdag 14 aug. 1948, volgt XXc, p. 537

10-73
Op 13 mei 1909 verhuist het gezin van L.J.W. naar de Westerdokstraat 26-3 hoog. (De
grootouders van Leonardus woonden eerder op nr. 24 boven.)
Ze verhuizen 4 febr. 1910 naar de 1e Constantijn
Huygensstraat 86 (C 15-78) en op 12 mei 1910 naar
Langendijkstraat 38-2 hoog (L 44-73).
Op 1 juli 1911 wordt er wederom verhuisd. Nu naar
de Rozenstraat 202-3 hoog (R 29-174).
Op 3 sept. 1911 overlijdt zijn vader Leonardus
Johannes van Haaff in de Rozenstraat te
Amsterdam. In de ouderdom van 42 jaar laat hij een
vrouw en drie kinderen achter.
In mei 2003 deze locatie bezocht en vastgesteld dat
het betreffende huis er niet meer staat. Het huis is afgebroken en er zijn hier geen nieuwe
woningen gebouwd. Een groot deel van de Rozenstraat is vernieuwd. Wellicht dat er nog eens
tussen oude ansichten gezocht kan worden.
Op 17 juni van het volgend jaar verhuizen moeder en kinderen naar de Bloemgracht 197-1 hoog.
Opnieuw een verhuizing, nu naar de Lijnbaangracht 109-3 hoog op 27 mei 1915. Vijf dagen na
het overlijden van (schoon)vader Hendricus Johannes van Haaff.
Uiteindelijk vertrekt de weduwe van Haaff met haar kinderen op 19 dec. 1917 naar Eemnes waar
ze aan de Larenseweg 157 komen te wonen. Voor zover bekend wonen de ouders van Johanna
Dorothea Elizabeth; Pieter Smitt en J.P.J. Kreek in Eemnes.
Zo heeft zoon Leo op zeer jeugdige leeftijd al heel wat omzwervingen gemaakt en het einde aan
de ene verhuizing na de andere is nog niet in zicht. In Eemnes woonden ze vlakbij de grens met
Laren. Zijn grootmoeder Smitt woonde daar. Het huis werd altijd het huis met de vijver genoemd.
Tante Mieke: “We gingen altijd op klompen naar de school in Laren. We kwamen dan langs het
huis van onze grootmoeder. Als we dan langs kwamen, dan stond ze inderdaad aan het hek te
kijken of we er wel goed uitzagen. Op de terugweg werd ik altijd geroepen en dan had ze een
beker vol met melkvellen bewaard voor me omdat ik zo tenger en mager was. Die moest ik dan
opslikken. Het was goedheid van haar, maar ik vond het verschrikkelijk”. Ik gruwel nog steeds
van vellen op de melk.
Opa Smitt was een erg lieve man. Nora noemde hij altijd "mollekaatje", Mij noemde hij "Miekeltje"
en Leo noemde hij "broer".
Tante Mieke Nagel [038]: Leo was altijd een vrolijk jong en we hadden soms ontzettend veel
plezier en haalden allerlei kattenkwaad uit. Regelmatig speelden we met Piet, Wigbold en Justje
(Poederbach) en dan ging tante bij voorbaat al naar Leo en dan zei ze: "Leo als je beloofd dat je
ze niet zal slaan, dan krijg je een reep chocolade".
Nou, dat was voor ons zo iets als een gebakje want dat kregen we nooit. Leo natuurlijk beloven,
dat zou hij niet doen. Als de reep echter eenmaal binnen was, nou dan begon het hoor. De
neefjes vonden het prachtig, wat we ook deden. Nooit hebben ze geklikt over al dat kattekwaad
waartoe wij hen aanzetten. Thuis mochten ze niets.
We hadden buren die heetten Puik. Ze waren katholiek. We hadden een kruis van stokken
gemaakt en dan moest ik bellen en dat kruis stiekum in de gang zetten. Nou ik heb het geweten!.
Ook zijn we nog eens verdwaald in de Witte Bergen, maar het fijne daarvan weet ik me niet meer
te herinneren.
Omstreeks 1920 reist moeder Smitt vanuit Eemnes-Bussum met haar drie kinderen naar
Amerika. Op 4 aug. 1920 arriveert ze met haar drie kinderen met het stoomschip de Nieuw
Amsterdam op Ellis-Island waar ze een dag later in New York trouwt met Johannes van Dijk. Van

10-74
hieruit vertrekt ze naar Kalamazoo in de staat Michigan in Amerika. Ze wonen daar op 1620
Stationstreet.
Op 6 december 1923 krijgt Leo er een (stief)zusje Dora bij die dus de achternaam van Dijk
draagt.
Zeer waarschijnlijk wordt dit huwelijk in Nederland ontbonden, want het hele gezin van Dijk komt
naar Holland waar ze op 4 okt. 1924 in Bussum op de Heidelaan 42 worden ingeschreven komende
uit Kalamazoo (Amerika). Op 17 febr. 1925 vertrekken ze uit Bussum. Van Dijk vertrekt
met de 6 kinderen uit z'n vorige huwelijk weer naar Amerika. Begin 1926 woont Leo met zijn
moeder en z'n drie zusters te Schoten op de Zaanerlaan 29. (Nu Haarlem-Noord.)
Er is een abonnement van Leo bewaard gebleven van de NZH voor de maand februari 1927
Amsterdam-Haarlem. Dit abonnement kostte hem f 9,-.
Op 29 mrt. 1928 wordt een "Bewijs van voorgeoefendheid" afgegeven aan Leonardus Johannes
Wolterus van Haaff omdat hij voldaan heeft aan de eisen van voorgeoefendheid bij de Vrijwillige
Landstorm (L.S. Verband Amsterdam-Haarlem) voor het wapen der Infanterie. Op 18 juli van dit
jaar wordt zijn vrijwillige verbintenis bij de Landstorm verbroken.
Rijbewijs.
Vreemd genoeg haalde Leonardus op 2 juli 1928 het bewijs om een motorrijtuig op meer dan
twee wielen te besturen. Vreemd, omdat hij later nooit meer auto maar altijd motor heeft gereden
en er absoluut niet in slaagde om zijn auto-rijbewijs te halen. Kennelijk heeft hij dit eerste rijbewijs
laten verlopen. Het adres dat op dit (rij)bewijs vermeld wordt is Platanenlaan 21 te Bloemendaal.
Als zijn beroep wordt huisschilder genoteerd. Op een aantal ansichtkaarten gericht aan Mevr. van
Haaff (Smitt) en Mej. M(ieke) van Haaff (van Wim en Wigbold (Poederbach) van begin augustus
1928 staat het adres Zijlweg 45 rood te Haarlem vermeld (ook nog in 1930). Vijftien november
van het jaar 1931 ontvangt L. Verhaaff het diploma wegens het met goed gevolg deelnemen aan
den afstandmarsch Haarlem-Zandvoort v.v., afstand plm. 20km afgelegd in ca. 3 uur.
Op zondag 26 apr. 1931 wordt door het bestuur van
de Rotterdamsche Wandelsportvereeniging aan L.
van Haaff een diploma uitgereikt voor "deelneming
aan den 45 km marsch door de bloembollenstreek".
Een echte wandelaar dus die Leo.
De 17e sept. 1931 ontvangt Leo van Haaff, gelegerd
te Ede bij het 10e Reg. Inf., IIe Bat., 1e Comp., barak
8, 1e sectie een ansichtkaartje uit Haarlem van Mevr.
de Ridder, Truus en Wil (de Ridder?). Deze naam De
Ridder kan te maken hebben met het mogelijke
derde huwelijk van zijn moeder. Er is sprake van dat
zij nog een keer gehuwd is geweest met ene Pieter
Andries de Ridder!
Leonardus J.W. huwt 23 juni 1932 te Haarlem met
Pauline Allegonda Radsma. Eerst wonen ze op de
Zijlweg om vervolgens te verhuizen naar de Jan
Nieuwenhuizenstraat waar Leo een winkel had. Via
de Kruidenierstraat verhuisde het gezin naar Badhoevedorp
waar hij een vishandel en een
veiligheidsdienst begon. Het was een moeilijke tijd
om een zaak te beginnen. Hoe ondernemend hij ook
was, het lukte niet om een eigen bedrijf van de grond
te krijgen. Uiteindelijk ging hij als huisschilder werken

10-75
bij de erven Smitt, het bedrijf van zijn grootvader (van moeders zijde). Toen deze overleed kwam
het hele vermogen onder beheer van zijn oom Just Poederbach. En naar het zich laat aanzien
was het vermogen aanzienlijk.
Huizenbezit (tante Mieke herinnert zich nog dat zij als klein meisje de huur op moest halen) en
een eigen aannemersbedrijf zijn in rook opgegaan. Zowel zijn moeder als haar kinderen visten
achter het net. Leo werkte daarna nog bij de Fa. Houtkooper. Ook als onderhouds-schilder.
Geboren te Hoofddorp hun dochter Wally op 3 juli 1933, hun zoon Leo op 25 dec. 1934 en hun
dochter Viola op 3 aug. 1936.
Op zaterdag 19 juni 1937 moet Leonardus J.W. van Haaff zich om 11.15 uur te Hoofddorp in
hotel "De Landbouw" melden als dienstplichtige van de lichting 1928, behorende tot het 10e
Regiment Infanterie voor het onderzoek van verlofgangers. Als adres op de meldingskaart staat
Nieuwe Meerdijk 182 te Hoofddorp vermeld. Het oude adres Hoofdweg 690 is doorgehaald. In
potlood staat vermeld: Retour (aan afzender), reeds lang vertrokken". Op zich vreemd, want op
zijn B-rijbewijs (voor motorrijtuigen op twee wielen) afgegeven op de 20ste mei 1937 staat nog
wel steeds Nieuwemeerdijk 182 vermeld.
Volgens een serie bonkaarten van het gezin van Haaff wonen ze 12 sept. 1939 te Ilpendam D92.
Op zijn verjaardag 18 okt. 1939 is hij volgens twee vervoerbewijzen met verlof thuis en ingelijfd bij
de 2e Comp. van het 10e Depot Bataljon.
Volgens een brief van de Gemeentelijke Arbeidsbeurs te Amsterdam moet L.J.W. zich op vrijdag
26 juli 1940 om 2.30 uur bij genoemde beurs aan de Passeerdersgracht 30/32 melden om in
Gneidingen in Duitsland te werk gesteld te woren als ongeschoold arbeider. Er moest 60 uur per
week worden gewerkt tegen een uurloon van 58 pfennig. De huisvesting (Wohnlager) was gratis
en als gehuwde kreeg hij na 3 maanden door de werkgever betaald verlof. Uit het chronologisch
verloop blijkt dat Leonardus nooit naar Duitsland is gegaan. Verlofpas van 10-12 augustus 1940
afgegeven te Leiden. Verlofpas van 24-27 augustus 1940 afgegeven door Kapitein J.H.M.
Kotting.
Brief gedateerd Almelo, 25 september 1940 van het 26e Opbouwkorps, 1e afd.
Wierdenschestraat 10 : "Ingesloten doe ik U toekomen een kaart van den Chef van het Militair
Hospitaal te 's Gravenhage, met het verzoek U op de 27ste september te melden. Teevens sluit
ik hierbij aangeteekend bij in Uw distributie bons en punten. De sergeant-administrateur
Meijssen." Bijlagen: één vervoerbewijs, distributiebescheiden en kaart van de Chef Militair
Hospitaal. Hij wordt officieel ontslagen uit het Militair Hospitaal te 's Gravenhage op 27 september
1940. De betreffende ontslagkaart wordt verzonden aan Mevr. van Haaf, Ilpenweg D92, Den Ilp
en komt van het Dep. van Defensie, afd. Opbouwdienst.
Geboren te Ilpendam hun zoon Hans (Ludolf) [008] op 7 jan. 1941. Op het persoonsbewijs van
L.J.W. gedateerd 24 juli 1941 staat als adres opgegeven Ilperweg D92 Den Ilp. Als beroep staat
voor hem huisschilder genoteerd. Hun dochter Mieke wordt eveneens in Ilpendam geboren op 9
mei 1942. Mieke is vernoemd naar haar tante J.J.E. van Haaff-Nagel. Op 9 augustus 1943 komt
het gezin van Haaff te Heemse A139a te wonen vanwaar men op 8 november het pand aan de
Voorstraat A 129 betrekt.
Geboren te Hardenberg de vierde dochter Elly op 31 oktober 1944. Zij is vernoemd naar haar
tante Eleonora Johanna Maria van Haaff-Selman, de zus van Leonardus.
Nauwelijks een maand later op 2 april 1945 overlijdt zijn moeder te Hardenberg vlak voor het
einde van de 2e wereldoorlog. Te laat was het haar gelukt om uit Amsterdam te komen waar
dood en honger in die laatste verschrikkelijke winter rond waarde. Met de boot is ze waarschijnlijk
naar Lemmer gevaren en arriveerde na een tocht met een boerenkar meer dood dan levend in
de Voorstraat in Hardenberg. Liefdevol is ze door haar schoondochter Pauline opgevangen, maar

10-76
het was te laat. Nog drie dagen heeft ze geleefd en er zijn nog twee artsen bij haar geweest,
maar het mocht niet meer baten. Ze is 63 jaar geworden.
De rekening van B. Vasse van haar begrafenis gedateerd 5 april 1945, is nog bewaard gebleven:
Een eiken lijkkist met kistleggen f 125,-
Graf met begraven f 28,10
Lijkwagen f 30,-
Dragers f 45,-
Begrafeniszegelen, aangeven, enz. f 10,-
---------
Totaal f 238,10
Geboren te Hardenberg het zevende en laatste kind; een zoon Gerard op 14 aug 1948.
Volgens het huurcontract
d.d. 19 sept. 1949, wordt
een bungalowwoning in
Kloosterhaar, aan
Leonardus J.W. van Haaff
verhuurd voor de som van
vier gulden en dertig cent
per week. Op 15 dec. komt
er nog een aan
voorwaarden gebonden
toestemming om schuurtjes
achter deze huizen te
mogen plaatsen. Dit zelfde
huis werd later E 37 en nog
later Randweg 12.
Op 2 sept. 1958 wordt door
de Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor Noordelijk Overijssel in het kader van de vestigingswet Kleinbedrijf 1937, een
vergunning afgegeven voor het vestigen een schildersbedrijf. Deze vergunning wordt toegekend
aan Leonardus sr. alszowel aan zoon Leo jr. Begin '59 vertrekt jr. echter naar Den Haag waar hij
gaat werken bij schildersbedrijf van Zaanen en van der Linden te Scheveningen.
De weekhuur van het pand E 37 te Kloosterhaar bedroeg in 1960, f 7,05 p.w. Per 1 juli 1964 werd
het f 10,65. Over al die jaren is er slechts één week niet betaald (de week erop dubbel!)
Ongetwijfeld is dit de verdienste geweest van zijn vrouw Pauline die ervoor zorgde dat de huur
iedere week netjes werd voldaan aan de Woningbouwvereniging "Beter Wonen" te Hardenberg.
Doordat junior zich terugtrekt uit de zaak en hij de papieren had, wordt op 1 juli 1961 een
aanvraag voor een vergunning gedaan door L.J.W. sr. om de zaak als eenmansbedrijf voort te
mogen zetten. Op 5 sept. 1962 wordt door de SER een verklaring afgegeven waarin staat dat
L.J.W. van Haaff sr. wordt geacht te voldoen aan de eisen van vakbekwaamheid voor het
schildersbedrijf. Uiteindelijk komt dan op 30 jan. 1963 de vergunning om het schildersbedrijf te
mogen uitoefenen.
Op 8 dec. 1965 wordt bij vonnis van de Rechtbank te Almelo de echtscheiding tussen L.J.W. van
Haaff en P.A. Radsma uitgesproken. Op 5 jan. 1966 wordt de moeder benoemd tot de voogdes
van de enige nog minderjarige zoon Gerard. De vader wordt toeziend voogd.
Op 11 mrt. 1971 komt hij na het bereiken van de maximum termijn in de ziektewet in aanmerking
voor een WAO-uitkering. Hem wordt een uitkering toegekend. Per 1 juli 1973 wordt Leonardus
door de Raad van Arbeid een pensioen toegekend.

10-77
Op 24 okt. 1984 is L.J.W. van Haaff sr. in het Röpke Zweers ziekenhuis te Hardenberg overleden
en op 28 okt. te Zwolle gecremeerd. Zijn as is uitgestrooid op de begraafplaats te Zwolle.
XIXb. Franciscus Lodewijk van HAAFF [57], (zn. van XVIIIb, p. ), geb. te Amsterdam op
zaterdag 26 sept. 1908, RK, reclametekenaar-graveur, ovl. (75 jaar oud) te Amsterdam op
donderdag 6 sept. 1984, gecremeerd in Driehuis op dinsdag 11 sept. 1984, tr. (Burgerlijke
Stand) te Velsen op donderdag 6 juli 1933 met Esther van HOOGSTRATEN [63], (dochter
van Samuel Pieter Jacob Anne van HOOGSTRATEN (werktuigkundig ingenieur) en Johanna
Jacobina CROLL (1884-1962), geb. te Naarden op zondag 23 juni 1907, illustrator, ovl. (87
jaar oud) te Dieren op maandag 8 mei 1995, gecr. te Driehuis op vrijdag 12 mei 1995.
Uit dit huwelijk 3 kinderen:
1. Fransois Anne [64], geb. te Amsterdam op zaterdag 27 mrt. 1937, (volgt XXd, p. ).
2. Jacobina Christina [65], geb. te Amsterdam op donderdag 9 apr. 1942, secr.informatrice,
otr. [22] te Amsterdam, tr. (Burgerlijke Stand) te Amsterdam op
zaterdag 28 dec. 1968 met Johan Gerhard SCHAAFSMA [74], geb. te Paterswolde op
woensdag 3 juni 1942, platform-verkeersleider. Zoon van Cornelis Lodewijk Gerard
Schaafsma en Fennechina Hindrika Waindrich.
Uit dit huwelijk 2 kinderen:
1. Esther Catherina Schaafsma [75], geb. te Amsterdam op
zaterdag 13 dec. 1969, tr. op donderdag 9 dec. 1999 met Jeroen Brauns [2585].
Echtpaar heeft twee kinderen: Olivier en Julius.
2. Valerie Agnes Schaafsma [76], geb. te Amsterdam op
donderdag 20 apr. 1972, trouwt in 2008 met Jeroen Bune [2586]. Valerie heeft samen
met Jeroen twee kinderen: Kiki en Hidde.
3. Vincent Amaury [66], geb. te Amsterdam op donderdag 24 apr 1952, (volgt XXe, p. ).
XXa. Leonardus Joh. Wolterus jr. van HAAFF [6], (zn.
van XIXa p. 10-71), geb. te Hoofddorp op
dinsdag 25 dec. 1934, ged. NH te Hoofddorp, leraar, otr. [4] te
Den Haag, tr. (resp. 30 en 22 jaar oud) (Burgerlijke Stand) te
Den Haag op maandag 24 mei 1965 met Bärbel SCHMIDT
[16], geb. te Rudolstadt op
maandag 15 febr. 1943 d.v.
Jan Schmidt en Margaretha
Haussler, sociaal-cult.
werker.
Uit dit huwelijk 2 kinderen:
1. Bart Jeroen van HAAFF
[14], geb. te Den Haag op
woensdag 4 mei 1966, (volgt
XXIa, p. )
2. Sander Benjamin van HAAFF [15], geb. te Oud Beierland
op maandag 19 jan. 1970, (volgt XXIb p. ).
XXb. Hans Ludolf van HAAFF [8], (zn. van XIXa p.10-
71 ), geb. te Ilpendam op dinsdag 7 jan 1941, ged. NH te
Ilpendam, machineconstructeur, otr. te Hardenberg, trouwt
(Burgerlijke Stand) te Hardenberg op vrijdag 25 juli 1969,
kerk.huw. (NH) te Hardenberg op vrijdag 25 juli 1969 met
Roelfina Hendrika Hermina HORST [21], geb. te Radewijk
op zondag 7 juli 1946, NH, secretaresse.

10-78
Uit dit huwelijk 2 kinderen:
1. Hans Ludolf Marcel van HAAFF [22], geb. te Hardenberg op vrijdag 7 aug 1970, ged. NH
te Hardenberg.
2. Ivette Saskia Pascal van HAAFF [23], geb. te Hardenberg op woensdag 23 okt 1974,
ged. NH te Hardenberg.
XXc. Gerard van HAAFF [2], (zn. van XIXa p. 10-71), geb.
te Hardenberg op zaterdag 14 aug 1948, ged. NH te
Hardenberg, archeoloog, (BS) te Haarlem op met Hendrika
Zwaantina ZIEMERINK [13], geb. te Haarlem op
vrijdag 12 sept. 1947 d.v. Jan Hendrik Ziemerink en Femmigje
Jantina Mol, onderwijzeres. Gescheiden.
Uit dit huwelijk 2 kinderen:
1. Phaedra Nannette van HAAFF [11], geb. te Bunschoten
op woensdag 30 juli 1975, onderwijzeres, tr. te Nijkerk op
woensdag 31 mei 2000 met Jan Willem DROST [2366],
geb. op dinsdag 21 mrt. 1972. Gescheiden.
Uit dit huwelijk 2 kinderen:
1. Michel Bjorn Drost [2368], geb. te Nijkerk op
zondag 21 sept. 2003.
2. Fabian Maarten Drost [2550], geb. te Nijkerkerveen op dinsdag 31 jan. 2006.
2. Theraldy Elina van HAAFF [12], geb. te Bunschoten op woensdag 5 apr. 1978, graveur /
edelsmid, tr. (resp. 26 en 30 jaar oud) te Scherpenzeel op vrijdag 12 nov. 2004 met
Martinus BAKKER [2351], geb. te Nistelrode op zaterdag 12 okt. 1974. Zoon van Geert
Bakker en Marchien Hollander. Gescheiden
Uit dit huwelijk 2 kinderen:
1. Lotte Phaelyse Bakker [2549], geb. te Amersfoort? op zaterdag 29 apr. 2006.
2. Fleur Dide Bakker [2618], geb. te Amersfoort? op dinsdag 10 juni 2008.
XXd. Fransois Anne van HAAFF [64], (zn. van XIXb p.10-77 ), geb. te Amsterdam op
zaterdag 27 mrt. 1937, project-engineer, trouwt (Burgerlijke Stand) te Den Helder op
vrijdag 24 juni 1966 met Martje Suardina IEST [70], geb. te Den Helder op
zondag 18 okt. 1942, doktersassistente. Dochter van Cornelis Iest en Suardina Anna
Boosman.
Uit dit huwelijk 3 kinderen:
1. Francis Pieter van HAAFF [71], geb. te Savigny sur Orge op zaterdag 11 mei 1968,
verkeersvlieger (KLM, A 330) (volgt XXIc p.10-79).
2. Maarten Maurits van HAAFF [72], geb. te Savigny sur Orge op zondag 25 okt. 1970,
fotograaf. (volgt XXId p. 10-79).
3. Steven Alexander van HAAFF [73], geb. te Hengelo op zaterdag 3 nov. 1973,
verkeersvlieger (KLM, B 737). (volgt XXIe 79).
XXe. Vincent Amaury van HAAFF [66], (zn. van XIXb p.10-77), geb. te Amsterdam op
donderdag 24 apr. 1952, studiobouwer trouwt te S. Francisco op vrijdag 18 febr. 1983 met
Elisa de LEON [77], geb. te S. Francisco circa 1952. Gescheiden.
Uit dit huwelijk 2 kinderen:
1. Vinson van HAAFF [78], geb. te S. Francisco op dinsdag 28 juni 1983.
2. Alexander van HAAFF [1706], geb. circa 1985.

10-79
XXIa. Bart Jeroen van HAAFF [14], (zn. van XXa), geb. te Den Haag op
woensdag 4 mei 1966, programmeur. Getrouwd geweest. Uit deze relatie 2 kinderen. Om
privéredenen zijn detailgegevens hier weggelaten.
XXIb. Sander Benjamin van HAAFF [15], (zn. van XXa ), geb. te Oud Beierland op
maandag 19 jan. 1970, systeem-analist, trouwt te Lemmer op woensdag 20 mei 1998 met Ria
FOLKERTSMA [2310], geb. te Heerenveen op vrijdag 14 aug. 1970, sociaal-maatschappelijk
medewerker.
Uit dit huwelijk 3 kinderen:
1. Samuel van HAAFF [2342], geb. te Kootstertille op donderdag 11 juli 2002.
Sam maakt onderdeel uit van een tweeling.
2. Rozemarijn van HAAFF [2343], geb. te Kootstertille op donderdag 11 juli 2002.
3. Jan Hylke van HAAFF [2539], geb. te Kootstertille op zondag 2 okt. 2005.
XXIc. Francis Pieter van HAAFF [71], (zn. van XXd ), geb. te Savigny sur Orge op
zaterdag 11 mei 1968, verkeersvlieger (KLM, A 330), trouwt te Amsterdam op
vrijdag 28 nov. 1997 met Elisabeth Maria (Lilian) de Jager [2581] (biologische vader heet
Walter Lucas voor- en achternaam). Eilsabeth Maria is geëcht, geb. te Rotterdam op
zaterdag 31 okt. 1964.
Uit dit huwelijk 3 kinderen:
1. Mily Isabelle van HAAFF [2582], geb. te Amsterdam op woensdag 8 dec. 1999.
2. Carine Martje van HAAFF [2583], geb. te Amsterdam op vrijdag 18 mei 2001.
3. Anouk Josephine van HAAFF [2584], geb. te Amsterdam op
maandag 29 dec. 2003.
XXId Maarten Maurits van HAAFF [72], (zn. van XXd ) geb. te Savigny sur Orge op 25
okt. 1970, fotograaf, samenwonend met Laura Grijns [1532] geb. 2 dec.1970.
Uit deze relatie 1 kind:
1. David Francis van HAAFF [2600], geb. te Utrecht op 25 sept. 2010.
XXIe Steven Alexander van HAAFF [73] (zn. van XXd ) geb. Hengelo (Ov.) op 3 nov.
1973, verkeersvlieger, trouwt met Marijn van Delden [2650] op 21 mei 2010 te Amsterdam,
geb. ca. 1975.
Uit deze relatie 1 kind:
1. Anna Eliane van HAAFF [2651], geb. te Amsterdam op 7 febr. 2011.