Download de Lesbeschrijving - Laat maar zien

© www.beeldendonderwijs.nl
Auteur: Anne van Nimwegen
25-6-2013
Het regent pijpenstelen 2
Er scheen een heerlijk zonnetje, dus genoot je lekker in het park of in de tuin van de
nazomer. Maar ineens maakte het zonnetje plaats voor een onvervalste hoosbui. Dikke
druppels spatten uiteen. De eerst droge omgeving raakt vlug verzadigd en al gauw klinkt
het speelse ritme van de regen op daken, kleding, bladerdek en in de alsmaar groeiende
plassen. Pijpenstelen en uiteenspattende druppels kun je nauwelijks fotograferen. Kun jij
ze tekenen met viltstift?
Deze les kan afzonderlijk worden gegeven maar volgt mooi op de inleidende beschouwingsles Het
regent pijpenstelen 1: ‘Hockney en en regen’.
BASISPLAN vakgerichte doelen
Opdracht
De beeldende probleemstelling
titel Het regent pijpenstelen
groep 5 – 6
onderwerp regen, het weer, voorjaar, zomer, najaar, herfst.
vlak/ruimtelijk vlak
beeldaspect ruimtesuggestie, kleur, textuur, compositie (patroon)
materiaal/techniek tekenen en arceren met viltstift. zie ook Bevokaart: vlinders
met viltstift
type les naar de voorstelling
naar de waarneming
vakgebied aardrijkskunde
natuur en techniek
Maak met viltstift een tekening van (mensen in) een flinke
regenbui. Laat het ritme van de regen in de hele tekening
terugkomen.
Betekenis Of het nu miezert, motregent of giet, het is meestal niet
populair. Toch brengt regen een eigen stemming mee:
zomers de verademing na een broeierige benauwdheid, in
de herfst de melancholie van de naderende winter.
Vorm
Materiaal
Beschouwing
Werkwijze
Onderzoek
De kinderen leren dat er verschillende manieren zijn om
regen te verbeelden: ritmische en lijnachtige herhaling,
spiegeling, verschijningsvormen in de omgeving.
Om die te kunnen toepassen moeten ze de overlapping en
hoger in het grondvlakplaatsing toepassen als
ruimtesuggestie.
De kinderen werken met potlood en viltstift op stevig
tekenpapier of licht natuurkarton op A4 formaat en A5
kladpapier. Gebruik van liniaal is mogelijk.
Ze leren kijken naar verschijningsvormen van regen en de
wijze waarop die tot uitdrukking komt in foto’s en
tekeningen (zie ook ‘het regent pijpenstelen 1’).
De kinderen leren op verschillende manieren tekenen en
arceren met viltstiften (zie ook bevokaart: vlinders met
viltstift)
De kinderen zoeken naar manieren om verschijningsvormen
van regen en omgeving (slagregen, druppelpatronen,
spetter, spiegeling etc.) te vertalen in arceringen motieven
in viltstift.

LES/ PROCESFASEN een korte handleiding
Organisatie Lesduur: ca. 60 min.
Voor elk kind is er een potlood, gum en velletje stevig A4 tekenpapier.
Per drie kinderen is er een set viltstiften met redelijk uitgebreid aantal
kleuren (minimaal 15)
Er bestaan ook viltstiften die alleen ‘bleken’. Dat zou een extra dimensie
toevoegen aan de regenuitbeelding.
Oriëntatiefase
Introduceren
Informeren
© www.beeldendonderwijs.nl
Auteur: Anne van Nimwegen
25-6-2013
Kijk met de kinderen naar de foto’s op 1. Kijkvoorbeelden ‘Herfstregen op
de Foto’.
o Wat vertelt de foto? (het regent)
o Waaraan kun je zien dat het regent? (natte straat, plassen,
mensen met regenjas en paraplu etc.)
o Regent het hard? (moeilijk te zeggen, aan de straat te zien best
wel)
o Ben je zelf wel eens goed nat geregend?
Enkele kinderen vertellen een ‘sterk’ regenverhaal.
(Verwijs indien van toepassing naar de beschouwingsles ‘het regent
pijpenstelen 1’ en vervolg met de informatie voor deze les)
Laat de tekeningen zien van David Hockney en Reinhard Kleist
(kijkvoorbeelden 2, 3, 4 en 5) en vergelijk die met de foto’s.
o Waar zie je de regen beter of zie je beter dat het regent, op de
foto’s of op de tekeningen? (Op de foto’s is de regen haast niet te
zien, wel de natte straten en plassen).
o Op welke manier hebben de tekenaars voordeel van hun materiaal
en middelen? (Ze kunnen met strepen, stippen en spiegeling de
regen overdrijven waardoor je duidelijker ziet dat het regent.)
o Wat valt je op aan de kleuren? (Met de kleuren kun je de sfeer
bepalen. Sombere, donkere kleuren doen denken aan de herfst of
winter).
o Maar in de zomer kun je ook in een stevige wolbreuk terecht
komen, hoe zou je dat laten zien? (Dan gebruik je andere,
helderdere kleuren)
Instrueren ‘We verplaatsen ons straks in de huid van de regentekenaars. Met viltstift
gaan we kijken of we het ‘pijpenstelen’ kunnen laten regen.(zie ook
Bevokaart: ‘Vlinders met viltstift’)
Volg vanaf hier de Techniekvoorbeelden ‘Pijpenstelen met Viltstift’
o Je krijgt zo een mooi stevig vel tekenpapier. Je mag zelf kiezen of
je op staand of liggend formaat tekent.
o Je pakt eerst je potlood en doet even je ogen dicht.
o Welk plekje wil je laten zien tijdens een stevige regenbui?
Waaraan denk je bij zo’n bui. Wat moet er te zien zijn en hoe moet
dat eruit gaan zien op je tekening? En wat zie je op de voorgrond,
wat op de achtergrond?
o Geef dan met je potlood heel dun aan hoe je de tekening wilt
indelen. Teken alleen heel globaal de contouren, werk ze niet uit.
o Gum je de lijntjes bijna weg. Oefen op je proefblaadje met
manieren waarop je de vormen met stift zou kunnen invullen.
o Probeer manieren van arceren en patonen uit zoals Hockney dat
ook doet (Liefst op een manier die de ‘regen’ versterkt). Je kunt
regen ook wit laten en eromheen invullen/arceren.
o Als je een beeld hebt van je tekening (na ca. 5 minuten
uitproberen), begin je in de definitieve versie. Natuurlijk kun je
tussendoor steeds weer verder experimenteren op het kladvel.

© www.beeldendonderwijs.nl
Auteur: Anne van Nimwegen
25-6-2013
o Resumeer voor de start nog even ‘wat’ je zoal kunt tekenen (zie
ook ‘Kijkvoorbeelden Attributen voor een Regentafereel’): mensen
met paraplu of regenjas, auto, begroeiing (bomen, planten,
bomen, bloemen, gebouwen, plein, zitjes, regendruppels, spetters,
plassen met spiegeling etc.
Neem je tekenvel voor je en bepaal of je in staand of liggend formaat wilt
tekenen. Begin dan met het opzetten van hele dunne contouren met
potlood.
Uitvoeringsfase o Laat de kinderen die niet goed op gang komen attributen
benoemen die ze zouden willen tekenen.
o Dan zoeken ze met potlood naar een indeling voor hun tekening.
o Bij deze indeling is de overlapping en hoger in het grondvlak
plaatsing noodzakelijk een voor een goede verdeling om in te
vullen (Zie Kijkvoorbeelden David Hockney Regen 3).
o Zorg er daarna voor dat ze niet te lang, dik en gedetailleerd met
potlood blijven tekenen.
o Betrek ze zo snel mogelijk in het onderzoek naar mogelijkheden
van patronen en textuur met viltstift. Eerst in het klad, dan direct
toepassen.
o Het gewoon ‘vullen’ van een vlak geeft een mooi contrast met de
patronen en texturen.
o De lijnpatronen voor regensuggestie kunnen met de liniaal worden
getrokken (let op: gebruik de inktrichel van de liniaal)
o Houd het tempo in de les. Het is veel werk maar er kan
gedisciplineerd worden doorgewerkt als de patronen eenmaal
bekend zijn.
o Voor de rust kunnen er ook wat vormen of vlakjes oningevuld
blijven.
o De kinderen zullen niet allemaal klaar zijn aan het eind van de les.
Voorkom afraffelen.
o Geef aan dat ze het tussen andere activiteiten door kunnen
afmaken.
Nabeschouwings
fase
Accenten of
opmerkingen
Dit was best een moeilijke les. De kinderen moesten in hun tekening
rekening houden met veel factoren.
o Laat de kinderen om de beurt op positieve wijze aan het woord
over de tekening van een ander.
o Daarbij focus jij hen op de aanwijzingen uit de informatiefase.
o Welke grote verschillen zijn er in benadering? (kleurkeuze,
uitwerking van patronen en texturen, mate van ‘vulling’ van de
vormen en vlakken)
o Wat voor soort regenbuien zijn er te onderscheiden en in welke
omgeving? (zomers onweer, herfst, gure winterregen etc)
o Laat kinderen enkele soorten groeperen. (Dat kan een indeling zijn
voor een expositie. Bevestig daartoe de tekeningen op een
donkere ondergrond.)
Dit is best een pittige opdracht die meisjes over het algemeen beter ligt
dan jongens (geduld).
Het is daarom goed de kinderen te stimuleren de vormen gedisciplineerd
af te maken en niet te jagen.