i137 GEO binnen - GeoTechniek

Column
Jack de Leeuw
Houten paalfunderingen waren niet voor niets
lange tijd populair. Het materiaal was beschikbaar,
het grondwaterpeil stabiel en de kosten
alleszins acceptabel. Maar die eeuwenoude
techniek blijkt gevoelig voor ons steeds
intensievere gebruik van de gebouwde omgeving:
onze welvaart neemt toe, het aantal landgenoten
groeit, de steden bruisen van activiteit en de
samenleving is steeds complexer.
Technisch gezien weten we precies wat er aan
de hand is: het wisselend en vooral dalend
grondwaterpeil veroorzaakt droogstaande
palen. Schimmels en een afnemend draagvermogen
zijn het gevolg.
Natuurlijk houd ik een warm pleidooi voor het
ontwikkelen van richtlijnen die aangeven hoe
het technisch allemaal moet. Dat is tenslotte de
rol van SBR en onze partners. Maar met alleen
een technische oplossing zijn we er niet.
We weten dat rioleringen lekken en bijdragen
aan het zakken van grondwater. Zou dat nog
meer gevolgen hebben die we nog niet kennen?
We weten dat niemand over het grondwater
gaat, maar kunnen we ons dat nog permitteren
in een tijd dat iedereen praat over meervoudig
ruimtegebruik, bedrijfshallen onder de grond en
te veel verharding in de stad waardoor regenwater
vooral door het riool wordt afgevoerd?
Last but not least: hoe zit het met aansprakelijkheid?
Of heeft die individuele eigenaar van een
koopwoning in de binnenstad met rottende
funderingspalen gewoon pech? Draait hij op
voor de gevolgen van gebeurtenissen die hij
volstrekt niet kan beïnvloeden?
Dus: laten we zorgen dat de techniek met
oplossingen komt, maar laten we vooral bevorderen
dat we dit probleem maatschappelijk
gezien tackelen.
ir. Jack de Leeuw
Algemeen directeur SBR
sbr-info
Houten paalfunderingen
Met enige regelmaat duiken in de media berichten
op over slechte paalfunderingen. Onlangs meldde
het AD Rotterdams Dagblad nog over een inventarisatie
in de gemeente Rotterdam. Daaruit
blijkt dat bij duizend tot zesduizend woningen
maatregelen zouden moeten worden genomen
om cascoschade te beperken of te voorkomen.
De schadegevallen van de laatste jaren vallen
buiten de zes gemeenten, die door het
Ministerie van VROM zijn ondersteund bij de
aanpak van de problematiek (Dordrecht, Gouda,
Haarlem, Waddinxveen, Schiedam en Zaanstad).
Uitgangspunt van beleid bij de overheden is
dat de verantwoordelijkheid bij de eigenaren
van de woningen ligt. Hoewel er meer oorzaken
van funderingsschade bij houten palen zijn,
vormt verlaging van het grondwaterpeil een
belangrijke factor. De eigenaren wijzen dat als
belangrijkste oorzaak van de huidige malaise
aan. En daarin schuilt nu juist het probleem.
Er is in Nederland geen bevoegd gezag waar
het gaat om het grondwaterpeil.
Hoe groot het probleem precies is laat zich
moeilijk becijferen. Op de Nationale Houten
Heipalendag begin 2007 raamde Peter den Nijs
(Wareco) de kosten van herstel ruwweg op 3
tot 5 miljard euro. Daarbij de aantekening dat
hoe langer de aanpak wordt uitgesteld hoe
hoger de kosten worden. In bepaalde gevallen
ontstaat dan mogelijk de situatie dat ingrijpen
niet meer rendabel is.
Bij het vaststellen van de omvang van de schade
aan paalfunderingen wordt gebruik gemaakt van
een inspectieprotocol. Dit is in opdracht van het
Ministerie van VROM door TNO in samenwerking
met enkele grote geotechnisch adviesbureaus
opgesteld. Daarmee ligt de werkwijze bij het
inspecteren vast. In het rapport ‘Inventarisatie
van hersteltechnieken bij problemen met houten
paalfunderingen’ (2007-D-R0607/A d.d. juni
2007) constateert TNO dat ‘de interpretatie van
de inspectiegegevens niet uniform is. Daardoor
worden er verschillende adviezen gegeven over de
restlevensduur en over het herstel’. De kwaliteit
blijkt sterk afhankelijk van degene die het
onderzoek uitvoert en zijn of haar ervaring.
Eerder pleitte ook Peter Nelemans (Fugro) al
voor de totstandkoming van een richtlijn voor de
interpretatie van inspectiegegevens. SBR heeft
die handschoen opgepakt en adviesbureaus
bereid gevonden hun kennis in te brengen,
maar is er nog niet in geslaagd het Ministerie
van VROM te overtuigen van de noodzaak van
een dergelijke richtlijn. Het formele standpunt
luidt dat dat aan de markt wordt overgelaten;
VROM ziet het niet als een landelijk probleem
maar heeft desondanks al miljoenen geïnvesteerd
in deze problematiek.
De gemeente Rotterdam is nu van plan geld vrij
te maken om een funderingsfonds op te zetten
voor laagrentende leningen aan gedupeerden.
Het is van belang dat die middelen effectief
worden ingezet en de onderzoeken dus op een
uniforme, objectieve wijze kunnen worden
uitgevoerd. Rotterdam loopt daar tegen aan,
maar is maar een gemeente in een lange rij. Hier
ligt dus een taak voor de landelijke overheid.
Voor meer informatie over SBR Funderingen:
www.sbr.nl/funderingen
GEOtechniek – oktober 2008 21
BRON: FUGRO