Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

De voogdijinstelling hield geregeld en behoorlijk toezicht op de
jeugdige en de aan hem bestede zorg. Zij hield zich op de hoogte
van de ontwikkeling van de jeugdige (artikel 10).
Indien de voogdijinstelling met natuurlijke personen of rechtspersonen
afspraken maakte over te verrichten taken, werden die
werkzaamheden, de daaraan bestede tijd en de wijze van verantwoording
schriftelijk vastgelegd (artikel 11).
Een of meer beroepskrachten werden belast met de begeleiding
van andere beroepskrachten en niet-beroepskrachten (artikel 12).
De gezinsvoogdijinstelling wees zo spoedig mogelijk een gezinsvoogd
aan, nadat een minderjarige onder haar toezicht is gesteld.
Zij deed daarvan mededeling aan de ouder en de minderjarige. Zij
vermeldde daarbij tevens welke functionaris de gezinsvoogd bij
diens afwezigheid verving en de wijze waarop over het optreden
van de gezinsvoogd en zijn vervanger kon worden geklaagd
(artikel 18).
Het Besluit regels inrichtingen voor justitiële kinderbescherming
van 22 februari 1990 (nadien nog verscheidene malen gewijzigd)
bevatte tevens kwaliteitsregels voor rijksinrichtingen en particuliere
inrichtingen voor justitiële kinderbescherming.
De leiding van een inrichting berustte bij de directeur. Hij was verantwoordelijk
voor de dagelijkse gang van zaken in de inrichting.
De minister van Justitie benoemde de directeur van een rijksinrichting
(artikel 7 Besluit).
Er werd voor gewaakt dat de jeugdige zich niet onttrok aan het
toezicht over hem. Indien de jeugdige zich had onttrokken, werd
zulks gemeld aan de plaatsende instantie en de politie. De directeur
stelde de minister van Justitie onmiddellijk op de hoogte van
bijzondere voorvallen (artikel 8 Besluit).
Ook de directeur van een inrichting voor justitiële kinderbescherming
stelde een werkplan vast, zoals hiervoor reeds is vermeld.
Het personeelsbestand en de accommodatie van de inrichting
waren afgestemd op de op basis van de bestemming uit te
oefenen functies en werkzaamheden en op de doelgroep van de
opgenomen jeugdigen (artikelen 9 tot en met 11 Besluit). De in
de inrichting opgenomen jeugdigen werden in de gelegenheid
gesteld geestelijke verzorging te ontvangen en persoonlijk contact
met geestelijke verzorgers te onderhouden (artikel 12 Besluit).
Elke inrichting beschikte over een rechtspositiereglement voor de
jeugdigen. Een rechtspositiereglement voor rijksinrichtingen werd
vastgesteld door de minister van Justitie. Een rechtspositiereglement
voor particuliere inrichtingen werd aan hem toegezonden.
De directeur stelde een huisreglement voor zijn inrichting op
(artikel 14 Besluit). In de inrichting bestond gelegenheid voor
verblijf in groepen en tot verblijf buiten de groep dan wel in
afzondering. Bij de indeling in groepen werd rekening gehouden
met het doel van het verblijf, de aard van de jeugdige en diens vermoedelijke
verblijfsduur. Elke groep werd zo mogelijk afzonderlijk
gehuisvest (artikel 15 Besluit). Er waren regels voor verblijf buiten
de groep en voor afzondering (artikelen 16 tot en met 19 Besluit).
Het besluit bevatte regels over (vrij) briefverkeer (artikelen 20 tot
en met 24). Er waren regels over bezoek van familie en derden
(artikelen 25 en 26 Besluit). Zo kon toezicht aanwezig zijn bij
bezoek en dienden de bezoekers zich te houden aan de daarvoor
60
geldende voorschriften (artikel 27 Besluit). Er bestonden regels
voor verlof (artikelen 29 tot en met 31 Besluit).
Op verzoek van de plaatsende instantie kon een diepgaand onderzoek
worden ingesteld naar de persoonlijkheid van de jeugdige,
zijn lichamelijke gesteldheid en zo nodig zijn sociale achtergrond
(artikel 33 Besluit). De directeur van een inrichting voor opvang
bracht tijdig rapport uit aan de instantie die de jeugdige had
geplaatst. Indien voornoemd onderzoek plaatsvond, bevatte het
rapport de resultaten daarvan, met een advies over de verdere
opvoeding of behandeling van de jeugdige (artikel 34 Besluit).
De directeur van een tuchtschool of van een inrichting voor
opvoeding, voor buitengewone behandeling of voor zeer intensieve
behandeling stelde een hulpverleningsplan op. Dat bevatte
in ieder geval een op basis van een diagnosestelling vastgestelde
beschrijving van het voorgenomen hulpverleningsproces, met
vermelding van de in te schakelen deskundigen en van evaluatiemomenten,
en van het te voeren overleg met de jeugdige, zijn
of haar ouders en de plaatsende instantie. Aan die instantie werd
regelmatig verslag uitgebracht over de jeugdige en diens vorderingen
ten aanzien van opvoeding of behandeling (artikel 35 Besluit).
Met de inwerkingtreding van de Wjz in 2005 worden de kwaliteitsregels
van de Wjz van kracht.
Justitiële gegevens en verklaring omtrent het gedrag
Tot 1 januari 1959 bestond er geen deugdelijke regeling inzake
justitiële documentatie en de verklaring omtrent het gedrag.
De eerste voorschriften over justitiële documentatie stammen uit
1896. Sinds die tijd hielden de griffies van de rechtbanken strafregisters
bij.
Met de totstandkoming van het Besluit justitiële documentatie in
1951 werd er een justitiële documentatiedienst in het leven geroepen
(besluit van 2 februari 1951, Stb. 36).
Deze dienst had ten doel de registratie van in justitiële bescheiden
voorkomende gegevens met betrekking tot natuurlijke personen,
rechtspersonen of doelvermogens teneinde uit die gegevens
inlichtingen te verschaffen aan Nederlandse rechterlijke autoriteiten
en aan de autoriteiten en personen die tot het ontvangen
daarvan door de minister van Justitie gerechtigd waren verklaard.
De leiding van de dienst berustte bij de minister. Bij de griffie van
elke rechtbank was een afdeling van de dienst. Die afdelingen
hadden tot taak het registreren van gegevens betreffende in haar
arrondissement geboren personen. Op het departement was
een afdeling die gegevens registreerde van personen met een
geboorteplaats buiten Europa of met een onbekende geboorteplaats,
of van rechtspersonen. Het toezicht op de verstrekking van
inlichtingen door de afdelingen bij de griffies geschiedde door de
procureur-generaal bij het hof.
Er was geen algemene regeling over de afgifte van een verklaring
omtrent het gedrag. Burgemeesters gaven al dan niet op wettelijke
grondslag en/of op de voet van ministeriële circulaires
verklaringen omtrent (goed) gedrag af.