Beschrijving juridische kader - Commissie-Samson

4.3 Strafrechtelijke plaatsing
4.3.1 Inleiding
4.3.1.1 Geldend recht
Conclusie
Personen zijn strafrechtelijk aansprakelijk vanaf de leeftijd van
12 jaar.
Het Wetboek van Strafrecht voorziet in een specifiek strafrechtelijk
regime voor jeugdige daders. Dat regime is van toepassing
op daders tussen 12 en 18 jaar.
De rechter kan dit regime buiten toepassing laten voor daders
van 16 en 17 jaar, indien hij daartoe grond vindt in de ernst van het
begane feit, de persoonlijkheid van de dader of de omstandigheden
waaronder het feit is begaan. Dan is het volwassenenstrafrecht
van toepassing, zij het dat geen levenslange gevangenis straf
kan worden opgelegd.
De rechter kan de strafzaak ten aanzien daders van 18 tot en met
20 jaar afdoen overeenkomstig het jeugdregime indien hij daartoe
grond vindt in de persoonlijkheid van de dader of de omstandigheden
waaronder het feit is begaan. Voor daders tot 18 jaar (van
seksueel misbruik ten aanzien van kinderen) geldt als gezegd een
specifiek verjaringsregime.
Jeugdigen kunnen worden veroordeeld tot vrijheidsstraffen en
vrijheidsbeperkende maatregelen. De jeugdige dader kan voor een
misdrijf worden veroordeeld tot de straf van jeugddetentie. Als
maatregelen kunnen worden opgelegd plaatsing in een inrichting
voor jeugdigen en een maatregel betreffende het gedrag van de
jeugdige. Een maatregel betreffende gedrag van de jeugdige kan
inhouden dat de veroordeelde jeugdige deelneemt aan een
programma in een door de rechter aan te wijzen instelling.
Vrijheidsbenemende straffen en maatregelen worden tenuitvoergelegd
in een justitiële jeugdinrichting.
De Minister van VenJ is verantwoordelijk voor de tenuitvoerlegging
in een justitiële jeugdinrichting of voor opneming elders.
Beschrijving
Personen zijn strafrechtelijk aansprakelijk vanaf de leeftijd van
12 jaar (artikel 77a Sr).
Het Wetboek van Strafrecht voorziet in een specifiek strafrechtelijk
regime voor jeugdige daders. Dat regime is neergelegd in de
artikelen 77d tot en met 77gg Sr
Het regime is van toepassing op daders tussen 12 en 18 jaar
(artikel 77a Sr).
De rechter kan dit regime buiten toepassing laten voor daders
van 16 en 17 jaar, indien hij daartoe grond vindt in de ernst van het
begane feit, de persoonlijkheid van de dader of de omstandigheden
waaronder het feit is begaan (artikel 77b Sr). Dan is het volwassenenstrafrecht
van toepassing, zij het dat geen levenslange
gevangenisstraf kan worden opgelegd.
De rechter kan de strafzaak ten aanzien daders van 18 tot en met
20 jaar afdoen overeenkomstig het jeugdregime indien hij daartoe
grond vindt in de persoonlijkheid van de dader of de omstandigheden
waaronder het feit is begaan artikel 77c Sr).
Voor daders tot 18 jaar (van seksueel misbruik ten aanzien van kinderen)
geldt als gezegd een specifiek verjaringsregime (artikel 77d
Sr) (zie par. 3.2.1.4.).
Jeugdigen kunnen worden veroordeeld tot vrijheidsstraffen en
vrijheidsbeperkende maatregelen.
De jeugdige dader kan voor een misdrijf worden veroordeeld
tot de straf van jeugddetentie (artikel 77h, eerste lid, Sr). Als
maatregelen kunnen worden opgelegd plaatsing in een inrichting
voor jeugdigen en een maatregel betreffende het gedrag van de
jeugdige (artikel 77h, vierde lid, Sr). 40
De jeugddetentie bedraagt ten hoogste 24 maanden; voor daders
onder 16 jaar ten hoogte 12 maanden (artikel 77i Sr).
De maatregel van plaatsing in een inrichting voor jeugdigen kan
alleen worden opgelegd, indien het feit een misdrijf betreft waarvoor
voorlopige hechtenis is toegelaten, de veiligheid van anderen
dan wel de algemene veiligheid van personen en goederen het
opleggen van die maatregel eist, en de maatregel in het belang is
van een zo gunstig mogelijk verdere ontwikkeling van de verdachte
(artikel 77s, eerste lid, Sr).
Voor het opleggen van de maatregel is advisering van ten minste
twee gedragsdeskundigen van verschillende disciplines vereist.
De plaatsing duurt maximaal 2 jaar. De maatregel kan telkens voor
ten hoogste 2 jaar worden verlengd. Onder voorwaarden kan de
maatregel tot maximaal 6 jaar worden verlengd. In dat geval dient
een van de gedragsdeskundigen een psychiater te zijn.
De Minister van VenJ is verantwoordelijk voor de tenuitvoerlegging
in een justitiële jeugdinrichting of voor opneming elders
(artikel 77s, vijfde lid, Sr).
De minister kan de maatregel te allen tijde na inwinning van een
advies van de raad voor de kinderbescherming voorwaardelijk of
onvoorwaardelijk beëindigen (artikel 77s, achtste lid, Sr).
Bij oplegging van jeugddetentie of plaatsing in een inrichting voor
jeugdigen kan de rechter in zijn uitspraak een advies opnemen
over de plaats waar en de wijze waarop de straf of maatregel
zal moeten worden ten uitvoer gelegd. Het openbaar ministerie
informeert de minister over de voor tenuitvoerlegging vatbare uitspraak
en voegt daar een eventueel advies omtrent plaatsing bij.
De minister kan het advies van de raad voor de kinderbescherming
inwinnen over de plaats van tenuitvoerlegging (artikel 77v Sr).
Bij de vordering tot verlenging worden overgelegd een recent
opgemaakt, met redenen omkleed en ondertekend advies van
het hoofd van de inrichting en een afschrift van de aantekeningen
omtrent de lichamelijke en geestelijke gesteldheid van de veroordeelde
(artikel 77t, vijfde lid, Sr).
De maatregel betreffende het gedrag van de jeugdige kan alleen
worden opgelegd, indien de ernst van het begane misdrijf of de
veelvuldigheid van de begane misdrijven of voorgegane veroorde-
40 Bij toepasselijkheid van het jeugdregime op daders van 18 – 20 jaar wordt
de maatregel tot plaatsing in een inrichting als een TBS maatregel
tenuitvoergelegd (artikel 77c Sr).
67