VM2-experimenten in perspectief. Tussenrapportage ... - ecbo

VM2-experimenten in 

perspectief 

Tussenrapportage schooljaar 2011-2012

Colofon 

Titel VM2-experimenten in perspectief – tussenrapportage schooljaar 2011-2012 

Auteurs Renée van Schoonhoven, Machiel Bouwmans & Dennis Heijnens, m.m.v. Marloes 

Keijzer 

Versie 1.1 

Datum Maart 2012 

Projectnummer ecbo.12-132 

ecbo ’s-Hertogenbosch 

Postbus 1585 

5200 BP ’s-Hertogenbosch 

T 073 687 25 00 

F 073 612 34 25 

www.ecbo.nl 

© ecbo 2012 

ecbo Utrecht 

Postbus 19194 

3501 DD Utrecht 

T 030 296 04 75 

F 030 636 04 31 

www.ecbo.nl 

Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, op 

welke andere wijze dan ook, zonder vooraf schriftelijke toestemming van de uitgever.

Inhoudsopgave 

Inleiding .................................................................................................................. 5 

1 Over de VM2-monitor ......................................................................................... 7 

1.1 Centrale onderzoeksvraag en deelvragen ......................................................... 7 

1.2 Dataverzameling ............................................................................................ 7 

2 De opbrengsten van VM2 ................................................................................. 11 

2.1 Eerste tranche: reductie van voortijdig schoolverlaten .................................... 11 

2.2 Tweede tranche: reductie van voortijdig schoolverlaten .................................. 17 

2.3 Leerlingloopbanen in het eerste borgingscohort ............................................. 20 

2.4 Het aantal experimenten en leerlingen in VM2................................................ 21 

2.5 Kwalitatieve resultaten .................................................................................. 23 

2.6 Kwantitatieve en kwalitatieve opbrengsten samengevat .................................. 25 

3 Eén concept, één team, één dak ....................................................................... 27 

3.1 Sprake van één concept, één team, één dak? ................................................ 27 

3.2 Communicatie over VM2 ............................................................................... 31 

3.3 Drie varianten van VM2-experimenten ........................................................... 33 

3.4 Ideeën over de toekomst van VM2 ................................................................ 37 

3.5 Inhoudelijke realisatie samengevat ................................................................ 38 

4 Samenwerken aan VM2 .................................................................................... 41 

4.1 Status van de experimenten najaar 2011 ....................................................... 41 

4.2 Het verloop van de samenwerking ................................................................. 43 

4.3 Wat beïnvloedt de samenwerking? ................................................................ 47 

4.4 Samenwerking samengevat .......................................................................... 56 

5 Experimenten in perspectief ............................................................................ 57 

5.1 Aanvangscondities en organisatie van het experiment .................................... 57 

5.2 Samenwerking ............................................................................................. 58 

5.3 VM2-motto ................................................................................................... 59 

6 Samenvatting en conclusie .............................................................................. 61 

6.1 Onderzoeksopzet .......................................................................................... 61 

6.2 De opbrengsten van VM2 .............................................................................. 61 

6.3 De inhoudelijke interventie ............................................................................ 62 

6.4 De samenwerking ......................................................................................... 63 

6.5 Conclusie ..................................................................................................... 64 

VM2-experimenten in perspectief ecbo 3

Bijlagen ................................................................................................................. 65 

Bijlage 1: De opbrengsten van VM2 ...................................................................... 67 

Bijlage 2: Eén concept, één team, één dak ........................................................... 91 

Bijlage 3: Samenwerken aan VM2 ....................................................................... 113 

Bijlage 4: Overige zaken ...................................................................................... 131 

Bijlage 5: Overzicht van de experimenten .......................................................... 137 

Bijlage 6: Overzicht van de geïnterviewden ........................................................ 147 

Gebruikte afkortingen ......................................................................................... 149 

Over de auteurs ................................................................................................... 151 

4 ecbo Tussenrapportage schooljaar 2011-2012

Inleiding 

In 2008 start VM2 vanuit het vertrekpunt dat combinaties van vmbo-scholen en mboinstellingen 

onder bepaalde voorwaarden de ruimte krijgen om af te wijken van de 

vigerende weten regelgeving, zodat ze geïntegreerde trajecten ontwikkelen die door 

leerlingen worden afgesloten met een startkwalificatie op mbo 2-niveau. 

Doel van de experimenten is het realiseren van een reductie van voortijdig schoolverlaten 

(vsv). De idee is dat de scholen dit bereiken door middel van geïntegreerde trajecten die 

gekenschetst kunnen worden aan de hand van het motto ‘één concept, één team, één dak’. 

Om deze trajecten neer te zetten zullen de vmbo-scholen en mbo-instellingen moeten 

samenwerken. 

De doelgroep waar het VM2-experiment zich op richt, omvat de (zwakkere) leerlingen in de 

basisberoepsgerichte leerweg van het vmbo. Juist onder deze leerlingen is het voortijdig 

schoolverlaten relatief hoog. Door een geïntegreerd traject aan te bieden, worden zoveel 

mogelijk wissels uit het onderwijstraject van de leerling gehaald. Het VM2-experiment moet 

voor hen zo de kans op het bereiken van de startkwalificatie (mbo niveau 2) vergroten en de 

kans op uitval reduceren. 

Zien we deze veronderstellingen ook terug in de praktijk? Behalen de experimenten 

resultaten? Deze vragen staan centraal in de huidige VM2-monitor. 

Sinds de start van de experimenten in 2008 wordt deze monitor gehouden. Dat mondt twee 

keer per jaar uit in een rapportage: aan het begin van elk jaar een tussenrapportage en in 

de zomer van elk jaar een eindrapportage over het voorgaande schooljaar. 

In voorgaande rapportages is al aan de orde gekomen dat de experimenten resultaten 

boeken. Zo lijkt het voortijdig schoolverlaten terug te lopen in de VM2-experimenten. 

Tegelijkertijd zien we veel variatie in de mate waarop de samenwerking van de grond komt. 

In deze rapportage wordt verder nagegaan hoe het beleidsmatige doel wordt bereikt en of 

de experimenten er eind 2011 in slagen om door middel van samenwerking een inhoudelijk 

programma op te zetten en uit te voeren. 

Leeswijzer 

In het eerste hoofdstuk van deze rapportage worden de opzet van de monitor, de 

probleemstelling en de deelvragen beschreven. De focus van de rapportage ligt net als in de 

vorige rapportage op de opbrengstenkant: hoe bereiken de experimenten nu datgene wat 

de beleidsmakers in 2008 voor ogen stond? Daarnaast is er aandacht voor de proceskant: 

hoe verloopt de samenwerking? 

De kernvraag gaat uit van beleidsmatige veronderstellingen van VM2. Deze komen na het 

eerste hoofdstuk aan de orde. 

Hoofdstuk 2 is gewijd aan de opbrengsten van VM2: slagen de experimenten erin om 

voortijdig schoolverlaten te reduceren en om leerlingen aan een startkwalificatie te helpen? 

Daarbij komt aan de orde dat de inmiddels afgeronde of nog lopende experimenten er in 


slagen vsv te reduceren en dat leerlingen binnen VM2 eerder een startkwalificatie behalen 

dan in het reguliere traject. 

In hoofdstuk 3 gaan we in op de inhoudelijke kant: in welke mate volgen de experimenten 

het VM2-motto van ‘één concept, één team, één dak? We delen de experimenten in drie 

varianten in, gebaseerd op de mate waarin ze het VM2-motto uitvoeren. 

Hoofdstuk 4 gaat in op de procesmatige kant van de zaak: hoe verloopt de samenwerking 

tussen de vmbo- en mbo-scholen? Welke factoren zijn van invloed op de huidige status van 

de experimenten? In dit hoofdstuk leggen we de relatie tussen aanvangscondities, de 

organisatie van de samenwerking, de complexiteit van het samenwerkingsconstruct en de 

huidige status van de experimenten. 

Een koppeling tussen de opbrengsten, inhoudelijke en procesmatige kant wordt gelegd in 

hoofdstuk 5: welke aspecten van samenwerking en het VM2-motto dragen bij aan het 

beleidsmatige doel van VM2, vsv-reductie? 

In hoofdstuk 6 worden de onderzoeksresultaten samengevat. 


1 Over de VM2-monitor 

In dit inleidende hoofdstuk bespreken we de opzet van de monitor zoals we die in 2011 

hebben uitgevoerd. Ook de wijze van dataverzameling in het najaar van 2011 en de respons 

die dat heeft opgeleverd komen aan de orde. Deze data dienen als basis voor de 

onderhavige tussenrapportage. 

1.1 Centrale onderzoeksvraag en deelvragen 

De monitor brengt sinds de zomer van 2008 deze ontwikkelingsgang in beeld. Dat gebeurt 

door middel van dataverzameling en analyse, en aansluitend rapportage. Deze 

tussenrapportage voor het schooljaar 2011-2012 is gebaseerd op de data die in de periode 

oktober-december 2011 bij de deelnemende scholen is verzameld. 

In 2011 is ervoor gekozen de monitor te baseren op de volgende onderzoeksvraag: 

In welke mate wordt het beleidsmatig bepaalde doel van VM2 gerealiseerd, vanuit welke 

overwegingen kiezen scholen voor de VM2-aanpak, welke modaliteiten van uitvoering 

ontstaan in de praktijk en welke succes- en faalfactoren zijn aan dit alles verbonden? 

Deze vraag gaat ervan uit dat de beleidsmatige veronderstellingen van VM2 gebaseerd zijn 

op de volgende – samenhangende – redeneerstappen: 

1 reductie van voortijdig schoolverlaten is het beoogde doel; 

2 dit wordt gerealiseerd door middel van geïntegreerde trajecten die gekarakteriseerd 

kunnen worden als ‘één concept, één team, één dak’ (zo min mogelijk wissels voor de 

leerling); 

3 deze trajecten worden neergezet door vmbo- en mbo-instellingen die samenwerken en 

die daartoe op grond van de betreffende regeling de ruimte krijgen. 

1.2 Dataverzameling 

Om de onderzoeksvragen te beantwoorden, is in de periode oktober-december 2011 langs 

drie lijnen data verzameld, namelijk door middel van: 

• vragenlijsten; 

• interviews; 

• gegevens van DUO. 

Deze werkwijze sluit aan bij de systematiek van dataverzameling die in de eerdere 

monitorronden is gehanteerd. 

Net als in voorgaande monitorronden is tevens geprobeerd enkele niet-VM2-scholen – bij 

wijze van spreken als ‘controlegroep’ – aan tafel te krijgen voor een expertmeeting. 

Daarvoor is een uitnodiging uitgezet via de sectorraden (VO-raad, MBO Raad en AOC Raad). 

Vmbo- en mbo-scholen konden naar een meeting komen waarbij ze in gesprek konden gaan 

met een projectleider van een succesvol VM2-experiment. Bedoeling was om met de 


aanwezige scholen dan tevens in gesprek te gaan over hun werkwijzen als het om 

samenwerking tussen het vmbo en mbo en reductie van voortijdig schoolverlaten gaat. 

Enkele scholen reageerden positief op de uitnodiging, maar uiteindelijk bleken er door 

afmeldingen toch onvoldoende deelnemers te zijn om de meeting, die gepland stond in 

januari 2012, door te laten gaan. 

Vragenlijst voor alle experimenten 

Naar alle experimenten eerste en tweede tranche is begin oktober 2011 per e-mail een 

vragenlijst toegestuurd met het verzoek deze in te vullen. Eveneens is de experimenten een 

vragenlijst toegezonden over de borgingscohorten. De experimenten eerste en tweede 

tranche die afgerond of gestopt zijn, hebben in de vragenlijst alleen het deel ingevuld waarin 

gevraagd werd terug te kijken op de afgelopen jaren. De experimenten die nog lopen, 

hebben alle vragen uit de vragenlijst ingevuld, ook over de huidige inhoud van het traject en 

de samenwerking. 

De experimenten die niet zijn geïnterviewd (zie hierna) is gevraagd de vragenlijst per e-mail 

of per post te retourneren. De experimenten waarmee wel een interview heeft 

plaatsgevonden, is gevraagd de vragenlijst ingevuld mee te nemen naar het gesprek. 

Tabel 1.1 Overzicht van respons op vragenlijsten VM2, najaar 2011 

Uitgezette 

vragenlijsten Respons Non-respons 

Responspercentage 

Eerste tranche 36 29 7 81% 

Tweede tranche 121 110 11 91% 

Borgingscohort 71 63 8 89% 

De respons op de vragenlijsten ligt op hetzelfde peil als bij de vorige monitorronde. 

Interviews met experimenten tweede tranche 

In de monitor wordt elk voorjaar een interview afgenomen met de experimenten eerste 

tranche, en elk najaar een interview met experimenten tweede tranche die niet tevens een 

eerste tranche hebben. Zo is tot nu toe jaarlijks met elk experiment een gesprek geweest. 

In oktober-december 2011 heeft volgens deze lijn met in beginsel alle experimenten tweede 

tranche een interview plaatsgevonden. Een aantal experimenten heeft zich officieel 

teruggetrokken en daarmee zijn geen interviews afgenomen. 

De interviews zijn georganiseerd op een aantal plaatsen in het land, zodanig dat meerdere 

interviews op één dag konden plaatsvinden en daarmee de ‘doorlooptijd’ van het 

interviewproces kon worden beperkt. In totaal hebben 51 interviews plaatsgevonden; in één 

gesprek zijn vaak meerdere experimenten van dezelfde school aan de orde gekomen. 

De interviews zijn meestal gehouden met de projectleider(s) of teamleider(s), vaak 

afkomstig van het vmbo. Daarnaast hebben in een aantal gevallen ook schoolleiders van het 

vmbo, docenten van het vmbo en mbo of beleidsmedewerkers aan het interview 

deelgenomen. Een overzicht van de experimenten en personen waarmee een interview heeft 

plaatsgevonden, is opgenomen in de bijlage bij dit rapport. 

Data van DUO 

Net als in voorgaande edities is DUO gevraagd eind 2011 een aantal datamatrices aan te 

leveren waarmee leerlingenaantallen en hun loopbanen in beeld kunnen worden gebracht. 

Het betreft hierbij de stand van zaken in de leerlinggegevens per 1 oktober 2011. DUO heeft 

op basis van de zogeheten ‘eerste foto’ de gevraagde gegevens verstrekt. In het voorjaar 


van 2012 kan blijken dat op deze gegevens nog (kleine) correcties worden doorgevoerd (de 

zogenaamde ‘tweede foto’); daarover rapporteren wij in dat geval in de eindrapportage over 

schooljaar 2011-2012, die in de zomer van 2012 verschijnt. 



2 De opbrengsten van VM2 

VM2 is gestart vanuit de idee dat het voortijdig schoolverlaten verder kan worden 

teruggedrongen door middel van geïntegreerde trajecten. Deze trajecten stellen (kwetsbare) 

leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg in staat om op één en dezelfde locatie hun 

mbo niveau 2-kwalificatie te behalen. In dit hoofdstuk gaan we na welke opbrengsten het 

experiment tot op heden oplevert. Daarbij onderscheiden we kwantitatieve en kwalitatieve 

opbrengsten. 

In de paragrafen 2.1, 2.2 en 2.3 wordt ingegaan op de kwantitatieve resultaten die met de 

eerste respectievelijk de tweede tranche VM2-experimenten en het eerste borgingscohort 

zijn geboekt. In paragraaf 2.4 gaan we in op het aantal leerlingen dat over alle 

experimenten en cohorten tezamen gezien, meedoet aan VM2. Paragraaf 2.5 gaat over de 

kwalitatieve opbrengsten van de experimenten. 

De gegevens in dit hoofdstuk zijn in hoofdzaak gebaseerd op de DUO-data van 1 oktober 

2011. Waar relevant hebben we tevens informatie uit de vragenlijsten of interviews in de 

tekst verwerkt. Dat staat dan duidelijk aangegeven. 

2.1 Eerste tranche: reductie van voortijdig schoolverlaten 

In de zomer van 2008 is een groep van 1.044 leerlingen gestart met het VM2-traject op hun 

school. In figuur 2.1 op de volgende pagina is in een stroomschema afgebeeld hoe het deze 

leerlingen sindsdien vergaat. 

In de zomer van 2008 bevinden ze zich aan het begin van hun derde leerjaar vmbo. In het 

vierde leerjaar vmbo zetten 626 leerlingen hun onderwijsloopbaan voort in VM2; een kleine 

400 leerlingen gaat iets anders doen en 22 leerlingen vallen uit. Van de groep die doorgaat, 

blijven er 273 in het schooljaar 2010-2011 (eerste leerjaar mbo) ook in VM2. Van die groep 

behalen 126 leerlingen een startkwalificatie in een verkort traject (twee jaar bovenbouw 

vmbo en één jaar mbo in plaats van de gebruikelijke twee jaar bovenbouw vmbo en twee 

jaar mbo). In oktober 2011 resteren nog 76 leerlingen in het VM2-traject van de eerste 

tranche 1 . 

1 In de DUO-data staan in 2011-2012 nog 84 leerlingen 1 e tranche ingeschreven op een VM2-code. 8 van hen 

hebben echter een startkwalificatie op niveau 2 behaald en zijn daarom in de analyses opgenomen in de groep 

leerlingen die binnen VM2 een startkwalificatie hebben behaald; daarom zitten er nog 76 leerlingen in VM2. 


Figuur 2.1 Leerlingloopbanen eerste tranche 2008-2011 in schema 

2008-2009 

VMBO leerjaar 3 

Eerste tranche 

VM2 experiment 

N= 1044 (100%) 

2009-2010 



N= 626 (60,0%) 

Geswitcht 

N= 396 (37,9%) 

Uitgevallen 

N= 22 (2,1%) 

2010-2011 

MBO leerjaar 1 


N= 273 (26,1%) 

Geswitcht 

N= 328 (31,4%) 

Uitgevallen 

N= 25 (2,4%) 

Dezelfde 

opleiding 

N= 40 (3,8%) 

Andere opleiding 

N= 319 (30,6%) 

Uitgevallen 

N= 37 (3,5%) 

Nieuwe opleiding 

N= 6 (0,6%) 

Uitgevallen 

N= 16 (1,5%) 

2011-2012 


Startkwalificatie 

N= 126 (12,1%) 


N= 76 (7,3%) 

Geswitcht 

N= 61 (5,8%) 

Uitgevallen 

N= 10 (1,0%) 


N= 26 (2,5%) 

Dezelfde 


N= 197 (18,9%) 


N= 73 (7,0%) 

Uitgevallen 

N= 32 (3,1%) 


N= 11 (1,1%) 

Uitgevallen 

N= 14 (1,3%) 


N= 1 (0,1%) 

Dezelfde 


N= 7 (0,7%) 


N= 24 (2,3%) 

Uitgevallen 

N= 8 (0,8%) 


N= 20 (1,9%) 

Dezelfde 


N= 168 (16,1%) 


N= 96 (9,2%) 

Uitgevallen 

N= 35 (3,4%) 


N= 11 (1,1%) 

Uitgevallen 

N= 26 (2,5%) 


N= 1 (0,1%) 

Dezelfde 


N= 1 (0,1%) 


N= 3 (0,3%) 

Uitgevallen 

N= 1 (0,1%) 


N= 4 (0,4%) 

Uitgevallen 

N= 12 (1,1%) 


Figuur 2.2 Leerlingloopbanen vergelijkingscohort eerste tranche in schema 

2008-2009 


Vergelijkingscohort 2008 

Bb-opleiding 

N= 25.453 (100%) 

2009-2010 


Dezelfde 


N= 18.368 (72,2%) 

Geswitcht 

2010-2011 


Dezelfde 


N= 508 (2,0%) 


N= 16.739 (65,8%) 

Uitgevallen 

N= 1.121 (4,4%) 

Dezelfde 


N= 828 (3,3%) 


N= 6.477 (25,4%) N= 4.931 (19,4%) 

Uitgevallen 

N= 608 (2,4%) 

Uitgevallen 

N= 718 (2,8%) 


N= 202 (0,8%) 

Uitgevallen 

N= 406 (1,6%) 

2011-2012 


Dezelfde 


N= 18 (0,1%) 


N= 380 (1,5%) 

Uitgevallen 

N= 110 (0,4%) 


N= 807 (3,2%) 

Dezelfde 


N= 10.864 (42,7%) 


N= 3.550 (13,9%) 

Uitgevallen 

N= 1.518 (6,0%) 


N= 400 (1,6%) 

Uitgevallen 

N= 721 (2,8%) 


N= 73 (0,3%) 

Dezelfde 


N= 104 (0,4%) 


N= 410 (1,6%) 

Uitgevallen 

N= 241 (0,9%) 


N= 204 (0,8%) 

Dezelfde 


N= 2.811 (11,0%) 


N= 1.207 (4,7%) 

Uitgevallen 

N= 709 (2,8%) 


N= 194 (0,8%) 

Uitgevallen 

N= 524 (2,1%) 


N= 4 (0,0%) 

Dezelfde 


N= 59 (0,2%) 


N= 72 (0,3%) 

Uitgevallen 

N= 67 (0,3%) 


N= 71 (0,3%) 

Uitgevallen 

N= 335 (1,3%) 


We kunnen in twee indicatoren het kwantitatieve resultaat van de eerste tranche (tot op 

heden) uitdrukken, namelijk het percentage voortijdig schoolverlaten en het aantal behaalde 

startkwalificaties. Per indicator maken we onderscheid tussen het resultaat gemeten over de 

gehele groep leerlingen van 1.044 en het resultaat gemeten over die leerlingen die startten 

in een VM2-experiment dat inmiddels is afgerond of nog operationeel is. 

We vergelijken de kwantitatieve indicatoren met de ‘opbrengst’ die wordt geboekt in onder 

meer het vergelijkingscohort: dat omvat álle leerlingen die in de zomer van 2008 hun derde 

leerjaar vmbo begonnen in de reguliere basisberoepsgerichte leerweg. Het schema van hun 

onderwijsroutes is afgebeeld in figuur 2.2. 

Percentage voortijdig schoolverlaten (vsv) 

Als we over de drie meetmomenten heen (van schooljaar 2009-2010 t/m 2011-2012) alle 

leerlingen uit de oorspronkelijke groep van 1.044 optellen die inmiddels gelden als ‘voortijdig 

schoolverlater’, dan komen we uit op een cumulatief vsv-percentage van 13,2% (zie tabel 

2.1). 

2 3 

Tabel 2.1 Overzicht van uitvalpercentages eerste tranche 2008-2011 (cumulatief) 

Op locaties met VM2 Landelijk vmbo-bb 

Cohort 2008 13,2 16,6 

Voorgaand cohort 2007 19,9 17,8 

We kunnen dit percentage vergelijken met het vsv-percentage onder het landelijke 

vergelijkingscohort, waarin álle leerlingen zitten, die in de zomer van 2008 startten met een 

reguliere basisberoepsgerichte leerweg. Voor dit cohort geldt in oktober 2011 een 

vsv-percentage van 16,6%. Het verschil tussen de eerste tranche en dit vergelijkingscohort 

is statistisch significant, zij het dat de effectgrootte beperkt is² ³. 

Als we kijken naar de leerlingen die op de VM2-scholen van de eerste tranche een jaar 

eerder begonnen met de basisberoepsgerichte leerweg – het voorgaand cohort – dan zien 

we onder die groep na drie jaar een vergelijkbaar hoger vsv-percentage van 19,9%; ook dit 

verschil is significant. Deze afname is groter dan bij het vergelijkingscohort (van 17,8% naar 

16,6%), maar ook daar is sprake van een significante afname. Ook hierbij geldt overigens 

dat de effectgrootte van de gevonden verbanden beperkt is. 

In paragraaf 2.4 hierna zetten we nader uiteen dat een aantal experimenten eerste tranche 

in feite niet van de grond is gekomen of inmiddels is gestopt. In dit licht moet het hiervoor 

genoemde vsv-percentage van de eerste tranche in feite worden gezien als een ‘brutopercentage’. 

Het moet namelijk worden opgeschoond voor die experimenten die feitelijk 

geen (volledige) interventie hebben gekend. In tabel 2.2 is dan ook het vsv-percentage 

eerste tranche voor alléén de afgeronde en nog lopende experimenten weergegeven. Het 

percentage daalt dan tot 10,1%. 

2 De significantie is getoetst door middel van een chi-kwadraattoets. De teruggang in vsv-percentage tussen de 

cohorten 2007 en 2008 bij de eerste tranche-experimenten is statistisch significant (alpha = .01). Ook het verschil 

tussen cohort 2008 van de eerste tranche-experimenten en het landelijk vergelijkingscohort 2008 is significant 

(alpha = .01). De afname van het vsv-percentage tussen het landelijk vergelijkingscohort 2007 en 2008 is ook 

significant (alpha = .01). Ten slotte is ook het verschil tussen het cohort 2007 en het landelijk vergelijkingscohort 

2007 significant (alpha = .05). 

3 Naast significantie is ook de effectgrootte van de gevonden verschillen in vsv-percentages nagegaan, door de phiwaarde 

te berekenen. Bij de significante chi-kwadraattoetsen van de eerste tranche (bovenstaande voetnoot), 

horen respectievelijk de volgende phi-waarden: 0,08; 0,02; 0,02 en 0,01. De waarden liggen allemaal dicht bij de 0 

en duiden daarmee op een zeer kleine effectgrootte (‘brede puntenwolk’). 


Tabel 2.2 Overzicht van uitvalpercentages eerste tranche 2008-2011 – alleen afgeronde of 

nog lopende experimenten (cumulatief) 4 


Cohort 2008 10,1 16,6 


Ten eerste valt op dat het uitvalpercentage van afgeronde en lopende experimenten lager 

ligt dan het uitvalpercentage van alle eerste tranche-experimenten gezamenlijk (10,1% 

tegenover 13,2%). Het verschil met het landelijk vergelijkingscohort is dan ook groter, ruim 

6%. Dit verschil is significant - zij het met wederom beperkte effectgrootte . 

Wanneer ook voor het voorgaand cohort 2007 alleen naar de scholen wordt gekeken van 

wie het VM2-experiment in het najaar van 2011 nog loopt of is afgerond, dan is te zien dat 

deze scholen in het voorgaand cohort een uitvalpercentage van 19,7% hadden. Dat is bijna 

10% hoger dan in de selectie van eerste tranche-experimenten. Dit verschil is significant, 

met beperkte effectgrootte. Het verschil tussen het voorgaand cohort 2007 en het landelijk 

vergelijkingscohort 2007 is niet significant. 

Aantal behaalde startkwalificaties 

Als we kijken naar het percentage leerlingen uit de oorspronkelijke groep van 1.044 – niet 

alleen degenen die het VM2-traject afrondden, maar de groep in totaal – dat inmiddels een 

startkwalificatie heeft behaald, dan komen we uit op 16,7% (zie tabel 2.3). 

Tabel 2.3 Overzicht van het percentage leerlingen met een startkwalificatie, eerste 

tranche per 1-10-2011 5 


Cohort 2008 16,7 4,3 


We kunnen deze opbrengst wederom vergelijken met het vergelijkingscohort en het 

voorgaand cohort. 

In het landelijk cohort heeft 4,3% van de leerlingen die in 2008 in de reguliere 

basisberoepsgerichte leerweg zijn gestart inmiddels een startkwalificatie behaald. Dat is 

aanmerkelijk minder dan in de groep VM2-leerlingen. Het verschil tussen beide cohorten is 

significant, maar laat slechts een beperkte effectgrootte zien. 

Ook als we kijken naar het voorgaand cohort van 2007 op VM2 locaties zien we een 

aanmerkelijk verschil, dat eveneens significant is (met beperkte effectgrootte). Het 

voorgaand cohort 2007 op VM2- locaties behaalde al wel vaker een startkwalificatie dan het 

landelijk vergelijkingscohort in 2007. Opmerkelijk is voorts dat het voorgaand cohort 2007 

4 De teruggang in vsv-percentage tussen de cohorten 2007 en 2008 van afgeronde of nog lopende eerste trancheexperimenten 

is significant (alpha = .01). De effectgrootte is beperkt (phi = .12) Het verschil in vsv-percentage 

tussen afgeronde en nog lopende experimenten van cohort 2008 van de eerste tranche-experimenten en het 

landelijk vergelijkingscohort 2008 is significant (alpha = .01). De effectgrootte is zeer beperkt (phi = .02). Het 

verschil tussen het voorgaand cohort 2007 en het vergelijkingscohort 2007 is niet significant. Het verschil tussen 

het vergelijkingscohort 2007 en het vergelijkingscohort 2008 is significant (alpha = .01). De effectgrootte is zeer 

beperkt (phi = .02). 

5 De relatieve toename van het aantal leerlingen met een startkwalificatie tussen de cohorten 2007 en 2008 van de 

eerste tranche-experimenten is significant (alpha = .01). De effectgrootte is beperkt (phi = .15). Het verschil tussen 

het percentage leerlingen met een startkwalificatie in cohort 2008 van de eerste tranche-experimenten en het 

landelijk vergelijkingscohort 2008 is significant (alpha = .01). De effectgrootte is beperkt (phi = .11). Het verschil 

tussen het voorgaand cohort 2007 en het landelijk vergelijkingscohort 2007 is ook significant (alpha = .01). De 

effectgrootte is zeer beperkt (phi = .02). Het verschil tussen het landelijk vergelijkingscohort 2007 en het landelijk 

vergelijkingscohort 2008 is significant (alpha = .01). De effectgrootte is zeer beperkt (phi = .03). 


van de landelijke vergelijkingsgroep vaker een startkwalificatie haalde dan het landelijk 

vergelijkingscohort van 2008. Dit verschil is significant (met beperkte effectgrootte). 

Ook voor het aantal behaalde startkwalificaties geldt dat we nog moeten corrigeren voor het 

aantal experimenten dat feitelijk niet van de grond is gekomen of is gestopt (zie hierover 

ook paragraaf 2.4). Deze ‘netto’ indicator is opgenomen in tabel 2.4. Onder de leerlingen 

eerste tranche die in een afgerond experiment zaten of nog lopend experiment zitten, geldt 

dat maar liefst 27% inmiddels een startkwalificatie heeft behaald. Dit is aanmerkelijk hoger 

dan in het vergelijkings- en voorgaand cohort. 

Tabel 2.4 Overzicht van het percentage leerlingen met een startkwalificatie, eerste 

tranche per 1-10-2011 – alleen afgeronde of nog lopende experimenten 6 


Cohort 2008 27,0 4,3 


Leerlingen die in 2008 aan VM2 begonnen, kunnen dus inmiddels zowel bínnen een 

VM2-experiment hun startkwalificatie hebben behaald alsook na hun switch op een ander 

onderwijstraject. Verder is het zo dat het behalen van de startkwalificatie lang niet altijd het 

einde van de onderwijsroute is; veel leerlingen gaan door met een andere mbo-opleiding, 

vaak ook op een ander niveau. Zijn er in dit opzicht verschillen tussen de VM2-leerlingen uit 

2008 die de startkwalificatie bínnen respectievelijk buiten het experiment de startkwalificatie 

hebben behaald? En verschilt dat van de leerlingen in het landelijke vergelijkingscohort? In 

tabel 2.5 hebben we de cijfers opgenomen. 

Tabel 2.5 Overzicht de loopbaankeuzes van leerlingen met een startkwalificatie 

Doorstroom naar: 

Startkwalificatie behaald 

binnen VM2-experiment 

Startkwalificatie behaald 

buiten VM2-experiment 

Startkwalificatie behaald in 

vergelijkingscohort 2008 

Mbo 

niveau 2 

16 ecbo Tussenrapportage schooljaar 2011-2012 

Mbo 

niveau 3 

Mbo 

niveau 4 Arbeid Totaal 

3,2 58,7 9,5 28,6 100 

8,3 37,5 10,4 43,8 100 

5,9 64,0 8,3 21,8 100 

De tabel toont dat zo’n 59% van de leerlingen die hun startkwalificatie in het 

VM2-experiment van de eerste tranche heeft behaald, na het diploma een niveau 3-opleiding 

gaat volgen. Een kleine 10% gaat zelfs verder met een niveau 4-opleiding. Ruim 28% van 

deze 126 leerlingen stopt na het behalen van de startkwalificatie met het volgen van 

onderwijs en begeeft zich op de arbeidsmarkt. 

6 De relatieve toename van het aantal leerlingen met een startkwalificatie tussen de cohorten 2007 en 2008 van 

afgeronde en nog lopende eerste tranche-experimenten is significant (alpha = .01). De effectgrootte is redelijk 

beperkt (phi = .23). Het verschil tussen het percentage leerlingen met een startkwalificatie in afgeronde en nog 

lopende experimenten van cohort 2008 van de eerste tranche-experimenten en het landelijk vergelijkingscohort 

2008 is significant (alpha = .01). De effectgrootte is beperkt (phi = .15). Ook het verschil tussen het voorgaand 

cohort van afgeronde en nog lopende eerste tranche-experimenten en het vergelijkingscohort 2007 is significant 

(alpha = .01). De effectgrootte is zeer beperkt (phi = .04). Het verschil tussen het landelijk vergelijkingscohort 

2007 en het landelijk vergelijkingscohort 2008 is significant (alpha = .01). De effectgrootte is zeer beperkt (phi = 

.03).

Deze percentages wijken af van de groep leerlingen die in 2008 wel in het eerste trancheexperiment 

zijn gestart, maar zijn geswitcht en inmiddels ook een startkwalificatie hebben 

behaald (48 leerlingen). Van deze groep gaat een kleiner deel door naar een 

niveau 3-opleiding, zo’n 38%. Meer leerlingen uit deze groep stromen uit naar arbeid; ook 

de groep die nog een andere niveau 2-opleiding gaat volgen is groter. 

De loopbaankeuzes van de leerlingen uit het vergelijkingscohort 2008 die inmiddels een 

startkwalificatie hebben behaald, lijken in grote lijnen op de keuzes van de leerlingen die 

binnen VM2 een startkwalificatie hebben behaald: een grote meerderheid vervolgt hun 

opleiding in niveau 3 en ruim 20% stroomt uit naar arbeid. 

2.2 Tweede tranche: reductie van voortijdig schoolverlaten 

Hoe zien de onderwijsroutes er uit van de leerlingen die in de tweede tranche, in de zomer 

van 2009, startten met VM2? In figuur 2.3 op de volgende bladzijde hebben we deze in 

schema gezet (bovenste helft). In de onderste helft van het schema zijn de onderwijsroutes 

van de leerlingen in het vergelijkingscohort afgebeeld. 

In totaal startten 1.995 leerlingen met de tweede tranche, van wie er een jaar later nog 

1.253 in VM2 zaten. In oktober 2011, in het derde VM2-jaar zijn van deze groep nog 565 

leerlingen over. Andere leerlingen zijn overgestapt op een andere route, zijn helaas 

uitgevallen of hebben inmiddels hun startkwalificatie behaald. 

Ook voor de tweede tranche kunnen we in twee indicatoren het kwantitatieve resultaat 

uitdrukken, net zoals bij de eerste tranche: namelijk het percentage voortijdig schoolverlaten 

en het aantal behaalde startkwalificaties. Omdat de tweede tranche een jaar later is gestart, 

liggen het vsv-percentages en het aantal behaalde startkwalificaties logischerwijze lager dan 

in de eerste tranche. 

Percentage voortijdig schoolverlaten (vsv) 

Van de oorspronkelijke populatie VM2 tweede tranche is per oktober 2011 bijna 8% 

uitgevallen (zie tabel 2.6). Bij het landelijk vergelijkingscohort uit 2009 zijn wat meer 

leerlingen uitgevallen, namelijk 8,6%. Deze verschillen zijn echter niet significant. 

Ten opzichte van het voorgaand cohort uit 2008 doet het cohort uit 2009 het beter. Het 

uitvalpercentage daalt namelijk met 2% van zo’n 10% naar 8%. Deze afname is significant, 

zij het met beperkte effectgrootte. Tegelijkertijd is bij het landelijk vergelijkingscohort een 

lichte stijging van 0,1% te zien. Deze toename is echter te klein om statistisch significant te 

zijn. 


Figuur 2.3 leerlingloopbanen tweede tranche in schema 

2009-2010 


Tweede tranche 


2009-2010 



2010-2011 



N= 1253 (62,8%) 

Geswitcht 

N= 1995 (100%) N= 698 (35,0%) 

Uitgevallen 

N= 44 (2,2%) 

2010-2011 


Dezelfde 


N= 16.173 (70,6%) 

Bb-opleiding Geswitcht 

N= 22.908 (100%) 

N= 6.160 (26,9%) 

Uitgevallen 

N= 575 (2,5) 

2011-2012 



N= 6 (0,3%) 


N= 565 (28,3%) 

Geswitcht 

N= 629 (31,5%) 

Uitgevallen 

N= 53 (2,7%) 


N= 4 (0,2%) 


N= 29 (1,5%) 

Dezelfde 


N= 116 (5,8%) 


N= 474 (23,8%) 

Uitgevallen 

N= 75 (3,8%) 


N= 15 (0,8%) 

Uitgevallen 

N= 29 (1,5%) 

2011-2012 



N= 1 (0,0%) 

Dezelfde 


N= 564 (2,5%) 


N= 14.657 (64,0%) 

Uitgevallen 

N= 951 (4,2%) 


N= 16 (0,1%) 

Dezelfde 


N= 897 (3,9%) 


N= 4.624 (20,2%) 

Uitgevallen 

N= 639 (2,8%) 


N= 174 (0,8%) 

Uitgevallen 

N= 401 (1,8%) 


Tabel 2.6 Overzicht van uitvalpercentages tweede tranche 2009-2011 (cumulatief) 7 


Cohort 2009 7,9 8,6 

Voorgaand cohort 2008 8 9,9 8,5 

Wanneer we alleen kijken naar de tweede tranche-experimenten die nog lopen of zijn 

afgerond (dus alleen naar de ‘netto’-opbrengst), daalt het vsv-percentage van 7,9 naar 6,3% 

(zie tabel 2.7). Het uitvalpercentage van deze experimenten ligt ruim 2% onder het 

uitvalpercentage van het landelijk vergelijkingscohort 2009. Het verschil is significant 

(beperkte effectgrootte). Het vsv-percentage van de nog lopende en afgeronde tweede 

tranche-experimenten is ruim 3% lager dan van dezelfde scholen een cohort eerder. Dit 

verschil is significant (beperkte effectgrootte). Het verschil tussen het voorgaand cohort 

2008 en het vergelijkingscohort 2008 is daarentegen niet significant. 

Tabel 2.7 Overzicht van uitvalpercentages tweede tranche 2009-2011 – alleen afgeronde 

of nog lopende experimenten (cumulatief) 9 


Cohort 2009 6,3 8,6 


Aantal behaalde startkwalificaties 

Ook voor de tweede tranche geldt dat inmiddels al enkele leerlingen hun startkwalificatie 

hebben behaald. Dit zijn er nog niet zoveel, namelijk voor 0,5% van de oorspronkelijke 

1.995 leerlingen tweede tranche gaat dit op (zie tabel 2.8). Dit zijn dus leerlingen die in de 

doorlooptijd van de vmbo-bovenbouw een mbo-diploma op niveau 2 behalen. Het 

percentage leerlingen dat daar in slaagt in de tweede tranche ligt hoger dan in het 

vergelijkings- en voorgaand cohort. 

Tabel 2.8 Overzicht van het percentage leerlingen met een startkwalificatie, tweede 

tranche per 1-10-2011 10 


Cohort 2009 0,5 0,1 


7 De teruggang in vsv-percentage tussen de cohorten 2008 en 2009 bij de tweede tranche-experimenten is 

statistisch significant (alpha = .05). De effectgrootte is zeer beperkt (phi = .03). Het verschil in vsv tussen de 

tweede tranche en het vergelijkingscohort 2009 is niet significant. De toename van het vsv-percentage tussen de 

cohorten 2008 en 2009 van het vergelijkingscohort is eveneens niet significant. De verschillen van het voorgaand 

cohort 2008 en het landelijk vergelijkingscohort 2008 zijn wel significant (alpha = .01). De effectgrootte is zeer 

beperkt (phi = .02). Het verschil tussen het landelijk vergelijkingscohort 2008 en 2009 is niet significant. 

8 Het voorgaand cohort heeft in elke tabel en bij elke tranche alleen betrekking op leerlingen die niet in VM2 zitten. 

M.a.w. het voorgaand cohort van de tweede tranche bevat geen eerste tranche leerlingen, maar alleen leerlingen 

uit de reguliere basisberoepsgerichte leerweg van de scholen die aan de tweede tranche meedoen. 

9 Het verschil tussen cohort 2008 en 2009 van de nog lopende en afgeronde tweede tranche-experimenten is 

significant (alpha = .01). De effectgrootte is zeer beperkt (phi = .05). Het verschil in vsv tussen de tweede trancheexperimenten 

die nog lopen of zijn afgerond en het landelijk vergelijkingscohort 2009 is significant (alpha = .01). 

De effectgrootte is zeer beperkt (phi = .02). Het verschil tussen het voorgaand cohort 2008 van nog lopende en 

afgeronde tweede tranche-experimenten en het vergelijkingscohort 2008 is niet significant. Het verschil tussen het 

landelijk vergelijkingscohort 2008 en 2009 is eveneens niet significant. 

10 Het verschil tussen cohort 2008 en 2009 van de tweede tranche is significant (alpha = .01). De effectgrootte is 

zeer beperkt (phi = .04). Het verschil tussen het cohort 2009 en het landelijk vergelijkingscohort is significant 

(alpha = .01). De effectgrootte is zeer beperkt (phi = .04). Het verschil tussen cohort 2008 en het landelijk 

vergelijkingscohort 2008 is niet significant. Het verschil tussen het landelijk vergelijkingscohort 2008 en 2009 is niet 

significant. 


Als er alleen naar de nog lopende of afgeronde tweede tranche-experimenten wordt 

gekeken, neemt het relatieve aantal leerlingen met een startkwalificatie nauwelijks toe (van 

0,5% tot 0,6%; tabel niet getoond). 

2.3 Leerlingloopbanen in het eerste borgingscohort 

In de zomer van 2010 is het eerste borgingscohort van start gegaan. Daarin participeren bij 

de start 2.117 leerlingen. Eén schooljaar verder nemen daarvan nog 1.311 leerlingen deel 

aan het VM2-traject (zie figuur 2.4). In de onderste helft van het schema zijn de 

onderwijsroutes van het vergelijkingscohort 2010 weergegeven. 

Figuur 2.4 leerlingloopbanen borgingscohort I in schema 11 

2008-2009 2009-2010 

2009-2010 2010-2011 



Borgingscohort I 

2008-2009 



N= 2117 (100%) 

2010-2011 


Bb-opleiding 

N= 21.500 (100%) 

2010-2011 2011-2012 

VMBO MBO leerjaar 14 


N= 1311 (61,9%) 

Geswitcht 

N= 769 (36,3%) 

Uitgevallen 

N= 37 (1,7%) 

2011-2012 


Dezelfde 


N= 15.492 (72,1%) 

Geswitcht 

N= 5.386 (25,0%) 

Uitgevallen 

N= 622 (2,9%) 

11 Onder switchen wordt hier verstaan net als in voorgaande tabellen/schema’s: de leerling zit in het vierde leerjaar 

vmbo op een andere ilt-code dan in het derde leerjaar vmbo; het kan een wisseling betreffen van bijvoorbeeld het 

beroepsgerichte vak, de sector en/of de leerweg en/of een overstap naar een leer-werktraject, praktijkonderwijs of 

het mbo. Al dergelijke switches zitten in het vermelde percentage switchers. 


Tabel 2.9 Overzicht van uitvalpercentages borgingscohort 2010-2011 12 


Cohort 2010 1,7 2,9 


Van de leerlingen die in 2010 in het borgingscohort zijn gestart is na één schooljaar 1,7% 

uitgevallen. In dezelfde periode is de uitval van de overige bb-leerlingen uit een regulier 

traject (landelijk vergelijkingscohort 2010) hoger, namelijk 2,9%. Dit verschil is significant 

(met beperkte effectgrootte). 

Eveneens zien we een daling van het vsv-percentage van 3,1% in het cohort van 2009 naar 

1,7% in het cohort van 2010. Deze daling is ook significant. Het vsv-percentage van het 

landelijk vergelijkingscohort nam juist toe met 0,5%. Deze toename is significant (met 

beperkte effectgrootte). 

Als we de berekening maken voor alleen de nog lopende experimenten in het 

borgingscohort (‘netto’) dan zien we dat onder die groep leerlingen het vsv-percentage 1,9% 

bedraagt (tabel niet getoond). 

2.4 Het aantal experimenten en leerlingen in VM2 

Aan het verloop van de leerlingloopbanen zoals in de vorige paragrafen geschetst valt af te 

leiden dat een deel van de leerlingen die beginnen aan VM2, na verloop van tijd een ander 

onderwijstraject volgt. 

Om dit inzichtelijk te maken treft u in tabel 2.10 een overzicht aan van de leerlingen die hun 

leerlingen in VM2 continueren. 

Tabel 2.10 Aantal leerlingen in VM2, naar tranche/cohort 

2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012 

# % # % # % # % 

Eerste tranche, start 2008 1.044 100 626 60 273 26 76 7 

Tweede tranche, start 2009 1.995 100 1.253 63 13 594 30 

Borgingscohort I, start 2010 2.117 100 1.311 61,9 

Borgingscohort II, start 2011 1.513 100 

Van de 1.044 leerlingen die in 2008 beginnen aan VM2, stapt in de zomer van 2009 

ongeveer 40% over op een andere onderwijsroute, in de zomer van 2010 gevolgd door nog 

eens 34% van de leerlingen. Let wel, veruit de meeste van deze overstappers volgen 

gewoon onderwijs aan een vmbo-school of doen een mbo-opleiding. Het zijn dus géén 

‘voortijdig schoolverlaters’. 

12 De teruggang in vsv-percentage tussen de cohorten 2009 en 2010 bij de borgingscohort-experimenten is 

statistisch significant (alpha = .01). De effectgrootte is zeer beperkt (phi = .04). Ook het verschil tussen cohort 

2010 van de borgingscohort-experimenten en het landelijk vergelijkingscohort 2010 is significant (alpha = .01). De 

effectgrootte is zeer beperkt (phi = .02). De toename van het vsv-percentage tussen het landelijk 

vergelijkingscohort 2009 en 2010 is ook statistisch significant (alpha = .01). De effectgrootte is zeer beperkt (phi = 

.01). Ten slotte is ook het verschil tussen het cohort 2009 en het landelijk vergelijkingscohort 2009 statistisch 

significant bij een ruime alpha (alpha = .10). De effectgrootte is echter zeer beperkt (phi = .01). 

13 Ten opzichte van de vorige rapportage zit er een verschil in het leerlingtotaal van de tweede tranche 2010-2011 

(nu 1.253 t.o.v. 1.311 in voorgaande rapportage). Dit is toe te schrijven aan correcties van leerlingtellingen 

achteraf. De verschillen per school zijn desgewenst opvraagbaar bij de onderzoekers. 


In de tweede tranche die in 2009 aan VM2 begint, zien we een vergelijkbaar patroon: 37% 

van deze leerlingen stapt in de zomer van 2010 over op een ander traject, gevolgd door nog 

eens 33% een jaar later. 

In het eerste borgingscohort lijkt zich eenzelfde patroon af te tekenen. 

Overigens geeft een kwart van de experimenten eerste tranche in de vragenlijsten aan dat 

één of meerdere leerlingen waarschijnlijk dit schooljaar 2011-2012 nog zullen switchen van 

onderwijstraject (zie tabel B1.29 in bijlage). Dit komt dan doordat ze – zo geven deze 

experimenten aan – toch een andere mbo-opleiding (crebo) willen doen dan in het VM2traject 

mogelijk is en/of omdat ze in een regulier mbo-traject in aanmerking komen voor 

studiefinanciering. Bij de tweede tranche-experimenten geeft 30% van de experimenten aan 

dat leerlingen waarschijnlijk nog dit schooljaar van traject gaan switchen (zie tabel B1.30 in 

bijlage), vooral omdat de leerlingen een andere beroepsvoorkeur ontwikkelen en het 

betreffende crebo-nummer niet in VM2 wordt aangeboden. In de borgingscohorten één en 

twee liggen deze percentages op 44% respectievelijk 52% (zie tabellen B1.31 en B1.32 in 

bijlage). Als redenen geven deze experimenten aan: leerlingen ontwikkelen een andere 

beroepsvoorkeur en/of willen liever verder in de beroepsbegeleidende leerweg (bbl); ook 

gebrek aan motivatie van de leerlingen voor het VM2-traject speelt volgens deze 

experimenten mee. 

In tabel 2.11 hierna hebben we de onderwijspositie van de leerlingen opgenomen, 

uitgesplitst naar het moment waarop ze aan VM2 zijn begonnen en de huidige status van 

hun experiment (afgerond, nog bezig of gestopt). Opvallend is dat in de eerste tranche het 

leeuwendeel van het switchgedrag van leerlingen binnen VM2 te herleiden is tot 

experimenten die niet van de grond zijn gekomen of inmiddels zijn gestopt: van de 656 

switchers in de eerste tranche blijkt 62% in een experiment te hebben gezeten dat inmiddels 

niet (meer) draait. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de leerlingen switchen omdat de school het 

experiment onvoldoende heeft uitgedacht of dat de school het experiment beëindigt omdat 

leerlingen voor een ander crebo of de bbl kiezen. 

Stopt een experiment dan schrijven de scholen in hun administratie de leerlingen op een 

gegeven moment van de VM2-elementcode over op een andere elementcode, bijvoorbeeld 

de code van reguliere basisberoepsgerichte leerweg. Dan lijkt het in de DUO-data alsof de 

leerling naar een regulier onderwijstraject is overgestapt, maar feitelijk is dat in die gevallen 

niet gebeurd omdat van VM2 in het geval van die leerling geen sprake is geweest. 


Tabel 2.11 Aantal leerlingen in VM2, naar onderwijspositie en status experiment 

Afgerond Lopend Gestopt Totaal 


# % # % # % # % 

VM2 - - 66 86,8 10 13,2 76 100 

Switch 33 5,0 214 32,6 409 62,3 656 100 

Uitval 5 3,6 45 32,6 88 63,8 138 100 

Startkwalificatie 49 28,2 85 48,9 40 23,0 174 100 



Switch 9 0,7 611 49,5 614 49,8 1234 100 

Uitval - - 79 50,3 79 49,7 157 100 

Startkwalificatie - - 8 80,0 2 20,0 10 100 



Switch - - 433 56,3 336 43,7 769 100 

Uitval - - 31 83,8 6 16,2 37 100 

Borgingscohort II 


Switch - - - - - - - - 

Uitval - - - - - - - - 

In de tweede tranche is in het najaar van 2011 50% van het switchgedrag te herleiden tot 

experimenten die zijn gestopt; in het eerste borgingscohort bedraagt dit percentage 44%. 

Verder is opvallend dat het aantal leerlingen dat uitvalt – en daarmee geldt als voortijdig 

schoolverlater - ook grotendeels te herleiden is tot de experimenten die gestopt zijn of niet 

van de grond gekomen zijn. Van de 138 uitvallers uit de eerste tranche, is bijna 64% 

afkomstig uit deze experimenten. Bij de tweede tranche zat de helft van de leerlingen die 

zijn uitgevallen in een experiment dat inmiddels gestopt of nooit van de grond gekomen is. 

In hoofdstuk 4 staan we stil bij de vraag waarom een deel van de experimenten niet van de 

grond komt of stopt. 

2.5 Kwalitatieve resultaten 

De uitvoerders van de eerste tranche-experimenten kijken – blijkens de respons op de 

vragenlijsten – doorgaans (zeer) positief terug op het experiment (61%, zie tabel B1.49). 

Het experiment leidt tot een nieuwe visie op het onderwijs, tot verversing van het curriculum 

en tot een impuls in de professionalisering van personeel en management. Positief is voorts 

dat een flink aantal leerlingen de startkwalificatie behaalt, terwijl dat in eerste aanleg niet de 

verwachting was. De experimenten stellen ook op prijs dat ze ruimte hebben gekregen om 

het experiment te realiseren. 

In de tweede tranche blikt 70% (zeer) positief terug op het experiment (zie tabel B1.50). 

Positieve punten zijn dat het voor de (kwetsbare) leerlingen flink wat heeft opgeleverd en 

dat een innovatie van het onderwijs op gang is gekomen: docenten zijn uit hun 

‘comfortzone’ gestapt en hebben samen met het mbo iets nieuws neergezet. 


Experimenten eerste en tweede tranche die minder positief terugkijken op het experiment, 

geven aan dat ze teleurgesteld zijn in de geringe belangstelling voor het traject onder 

leerlingen; ook geven ze aan dat het jammer is dat de samenwerking niet gelukt is en dat 

de bbl in VM2 niet mogelijk is. 

De eerste en tweede tranche-experimenten zijn er vooral trots op dat een doorgaande 

leerlijn is neergezet (zie tabellen B1.55/B1.56). Tegelijkertijd geeft men aan dat – achteraf 

gezien – men meer aandacht had willen geven aan taal en rekenen (eerste tranche) en dat 

men het traject wellicht ook iets anders had willen inrichten (tweede tranche; zie tabel 

B1.58). 

Voor wat betreft de samenwerking tussen het vmbo en mbo is men trots op de ‘teamgeest’ 

die aan het licht is gekomen in VM2-verband (eerste tranche) en op het intensieve en 

constructieve karakter van de samenwerking (tweede tranche; zie tabellen B1.51/B1.52). 

Achteraf gezien was het wel beter geweest – zo geeft men aan – als de communicatielijnen 

zowel intern als naar buiten toe helderder waren (eerste tranche) en er meer en duidelijker 

overlegmomenten waren geweest (tweede tranche; zie tabellen B1.53/B1.54). 

Desgevraagd geeft men aan dat men andere scholen adviseert – mochten zij willen starten 

met VM2 – vooral te zorgen voor heldere communicatie op alle niveaus (eerste tranche) en 

het hanteren van het mbo-kwalificatiedossier bij invulling van het curriculum (tweede 

tranche; zie tabellen B1.59/B1.60). 

De scholen in de borgingscohorten geven aan dat verschillende betrokkenen – bestuurders, 

managers, docenten, ouders en leerlingen – doorgaans tevreden tot zeer tevreden zijn over 

het VM2-experiment (zie tabellen B1.41 t/m B1.44). De tevredenheid onder betrokkenen ligt 

lager bij de experimenten tweede respectievelijk eerste tranche. Deze cijfers laten zien dat 

men door de tijd heen het experiment anders gaat waarderen. 

Onverwachte opbrengsten 

In de interviews met de experimenten tweede tranche is gesproken over de ‘onverwachte 

opbrengsten’ van het VM2-experiment. Relatief vaak meldt men dan het feit dat men goed 

kennis heeft gemaakt met de programmering en kwalificatiestructuur van het mbo. Er is 

meer bekendheid ontstaan met het competentiegericht onderwijs, met maatwerktrajecten in 

het mbo en beroepspraktijkvorming door middel van stages. Handig is ook dat men nu op 

persoonlijk vlak meer ingangen heeft gevonden bij het mbo. 

Als positief neveneffect geeft men voorts aan dat de samenwerking met het mbo goed is 

verlopen en dat deze nu ook breder in de vmbo-school wordt opgepakt. De mensen van het 

vmbo en mbo kunnen elkaar nu makkelijker vinden. 

Verder geeft men enkele keren aan dat het VM2-traject de innovatie in de school en daarbij 

benodigde professionalisering heeft aangejaagd; het heeft in die gevallen tot een 

sneeuwbaleffect gezorgd op het terrein van samenwerking vmbo-mbo bij de andere 

afdelingen en clusters in de school. 

Leereffecten 

Op de vraag wat hebben u en uw school geleerd van het experiment? geven de tweede 

tranche-experimenten in de interviews relatief vaak aan: het belang van inbreng van 

docenten. Als de docenten niet meedoen, vanuit een intrinsieke motivatie, wordt het 

experiment geen succes. “Alles staat of valt met de docenten”. Het draait volgens de 


experimenten om het persoonlijke contact tussen het vmbo en het mbo. Docenten zijn 

daarbij de spil waar het om draait. 

Het tweede leereffect is dat het opzetten en uitvoeren van het experiment veel tijd kost en 

dat dit is onderschat. Dat realiseert men zich nu terdege. Er is niet alleen veel tijd nodig voor 

de ontwikkeling van het concept, ook de doorlooptijd die het kost voordat iedereen op de 

hoogte is en alles met het mbo is afgestemd, is aanzienlijk. Het vergt veel overleg. 

In de derde plaats heeft men ervan geleerd dat de meer organisatorische, 

randvoorwaardelijke aspecten ook belangrijk zijn. Dus zaken als het lesrooster, de 

leerlingadministratie, de groepsgrootte en het aantal crebo-nummers dat men aanbiedt, dat 

alles speelt ook mee in het welslagen van het experiment. 

2.6 Kwantitatieve en kwalitatieve opbrengsten samengevat 


Voor wat betreft de kwantitatieve resultaten komt uit de monitor naar voren dat de eerste 

tranche VM2-experimenten: 

1 Een significant lager vsv-percentage (13,2%) realiseren dan het cohort leerlingen dat in 

2008 aan de basisberoepsgerichte leerweg in het vmbo begon (16,6%). 

2 Het percentage is nog lager als we de experimenten die niet van de grond zijn gekomen 

of inmiddels zijn gestopt, buiten beschouwing laten. Het vsv-percentage van de eerste 

tranche bedraagt dan 10,1%. 

3 Ook voor wat betreft het aantal behaalde startkwalificaties zien we een positief 

resultaat: 16,7% van de VM2-leerlingen eerste tranche beschikt inmiddels over een 

niveau 2 kwalificatie, tegenover 4,3% in het vergelijkingscohort. 

4 Als we alleen kijken naar de experimenten die van de grond zijn gekomen, dan behaalt 

zelfs 27% van deze leerlingen een startkwalificatie binnen drie jaar. 

Overigens blijkt uit nadere analyse dat de effectgrootte van de gevonden verbanden gering 

is. 


Bij de tweede tranche, die een jaar later is gestart, wijzen de kwantitatieve indicatoren in 

dezelfde richting: 

1 Het vsv-percentage bij deze experimenten bedraagt 7,9%, tegenover 8,6% in het 

vergelijkingscohort. Dit verschil is niet significant. 

2 Dat wordt het wel - zij het met beperkte effectgrootte - als we alleen de experimenten in 

de analyse betrekken die van de grond zijn gekomen; het vsv-percentage onder de 

tweede tranche bedraagt dan 6,3%. 

Eerste borgingscohort 

Eveneens ligt bij het eerste borgingscohort het vsv-percentage met 1,7% lager dan in het 

landelijke vergelijkingscohort (2,9%). Ook bij dit significante verschil wordt aangetekend dat 

de effectgrootte gering is. 

Switchgedrag 

Overigens blijkt uit de onderwijsroutes die leerlingen volgen, dat relatief veel leerlingen 

tijdens het VM2-traject van onderwijsroute wisselen. Dit switchgedrag blijkt in belangrijke 


mate te herleiden te zijn tot experimenten die niet van de grond zijn gekomen of zijn 

gestopt. Gebeurt dat, dan worden de leerlingen in de leerlingadministratie overgezet op een 

andere elementcode, bijvoorbeeld die van de reguliere basisberoepsgerichte leerweg. 

Daarmee zitten ze niet meer in het VM2-experiment. 

Daarnaast switcht zo’n 40% van de leerlingen in de eerste tranche en 50% in de tweede 

tranche ‘echt’. Redenen hiervoor zijn dat leerlingen kiezen voor een bbl-traject, of voor een 

crebo dat niet binnen het VM2-experiment wordt aangeboden. Ook switchen leerlingen 

omdat ze toe zijn aan een nieuwe omgeving. 

Kwalitatieve resultaten 

Voor wat betreft de kwalitatieve resultaten valt op dat: 

1 een grote meerderheid van de experimenten eerste en tweede tranche (zeer) positief 

terugkijkt op het experiment; 

2 het zorgt voor een innovatieve impuls, voor professionalisering in de school. Scholen zijn 

daar trots op, en uiteraard ook op het feit dat het traject voor flink wat leerlingen iets 

heeft opgeleverd; 

3 als positief neveneffecten worden vaak benoemd: het feit dat men veel beter bekend is 

geraakt met het mbo, zowel voor wat betreft de kwalificatiestructuur als de personen die 

er werken; 

4 wat men van het traject heeft geleerd is vooral dat de rol van docenten cruciaal is. Zij 

moeten gemotiveerd zijn voor het experiment, omdat zij over en weer met elkaar 

contact hebben en het programma moeten realiseren; 

5 een leereffect is voorts dat men inziet dat een VM2-traject veel tijd vergt van 

betrokkenen en dat randvoorwaardelijke zaken ook van belang zijn voor het welslagen 

van het experiment. 


3 Eén concept, één team, één dak 

In dit hoofdstuk kijken we naar wat de experimenten inhoudelijk hebben gerealiseerd. We 

gaan ervan uit dat de trajecten die inhoudelijk sterk zijn neergezet, in belangrijke mate 

verantwoordelijk zijn voor de resultaten die in het vorige hoofdstuk zijn beschreven. 

We kijken in paragraaf 3.1 eerst naar de vraag of de experimenten werken langs het motto 

‘één concept, één team, één dak’. Aansluitend beschrijven we in paragraaf 3.2 hoe de 

experimenten over VM2 communiceren met ouders en (stage)bedrijven. In paragraaf 3.3 

delen we de experimenten in drie inhoudelijke varianten. In paragraaf 3.4 staan we stil bij 

de ideeën die de experimenten hebben over de toekomst van VM2. Ten slotte vatten we in 

paragraaf 3.5 de belangrijkste constateringen uit dit hoofdstuk samen. 

Om een beeld te schetsen van wat er aan inhoudelijke trajecten is ontwikkeld, worden in dit 

hoofdstuk in kaderteksten vier cases beschreven; deze kaderteksten zijn gebaseerd op de 

interviews. 

De monitorresultaten die in dit hoofdstuk worden beschreven zijn voornamelijk gebaseerd 

op de vragenlijsten en interviews. De bron van de informatie is duidelijk in de tekst 

aangegeven. 

3.1 Sprake van één concept, één team, één dak? 

Het motto van VM2 is dat scholen samenwerken aan een onderwijsroute naar niveau 2 mbo 

die gebaseerd is op één concept, één team en één dak. In deze paragraaf bespreken we of 

de experimenten dit realiseren. Per item bespreken we eerst de respons op de vragenlijsten 

en aansluitend de uitkomsten van de interviews met de tweede tranche-experimenten. 

Eén concept 

De experimenten die operationeel zijn geven in de respons op de vragenlijsten aan dat het 

inhoudelijk concept van waaruit men werkt inmiddels helder, respectievelijk klaar is (53% & 

53% eerste tranche; 65% & 64% tweede tranche, zie tabellen B2.1/B2.5 & B2.2/B2.6). Bij 

de borgingscohorten geeft men op deze vragen iets vaker een positief antwoord (zie 

tabellen B2.3/B2.4 & B2.7/B2.8). 

Bij een kwart tot een derde van de experimenten eerste en tweede tranche is het 

VM2-traject in de school als zodanig herkenbaar (zie tabellen B2.9/B2.10). Bij 28% (eerste 

tranche) en 19% (tweede tranche) van de experimenten is dit niet het geval; dit komt dan 

omdat de VM2-leerlingen worden samengevoegd met reguliere leerlingstromen omdat de 

groepen anders te klein zijn. 

Daarnaast geeft 19% van de eerste en 47% van de tweede tranche-experimenten aan dat 

sprake is van een ‘geïntegreerd traject over de leerjaren heen’ (zie tabellen B2.13/B2.14). 

22% van de eerste en 7% van de tweede tranche meldt dat geen sprake is van een 

geïntegreerd traject omdat het mbo-deel op de mbo-locatie plaatsvindt. 

Bij de tweede tranche neemt 17% van de experimenten (21 in aantal) geen vmbo-examen 

meer af bij de leerlingen (zie tabel B2.24); dit is ten opzichte van het vorige meetmoment 

(voorjaar 2011) een lichte toename maar die laat zich verklaren doordat ook de non respons 


op deze vraag is gestegen. Bij het eerste borgingscohort zien we op dit punt geen 

verandering: net als een half jaar geleden geldt dat zo’n 19% van de scholen in dit cohort 

het vmbo-examen niet standaard afneemt (zie tabel B2.25). Bij het tweede borgingscohort 

ligt dit op 20% (zie tabel B2.26). 

De helft van de scholen in het eerste borgingscohort is overigens voornemens na het vmboexamen 

direct te starten met het volgende inhoudelijke onderdeel van de leergang en zo het 

‘zomerlek’ in te vullen (51%, zie tabel B2.27). Voor 60% van de scholen in het tweede 

borgingscohort geldt hetzelfde (zie tabel B2.28). Andere scholen geven aan dat ze in die 

periode stages aanbieden, bijspijkercursussen of dat de leerlingen gewoon vakantie hebben. 

Uit de interviews met de experimenten tweede tranche maken wij op dat de experimenten 

die lopen, er vaak voor kiezen om in het vierde leerjaar te beginnen met het aanbieden van 

mbo-stof, in de vorm van het onderwijsaanbod op de locatie en bpv-stages. Bijna de helft 

van de lopende experimenten die we hebben geïnterviewd kiest hiervoor. Zo’n 30% begint 

al in leerjaar drie van het vmbo met het aanbieden van mbo-lesstof. De overige 

experimenten (circa 20%) plakken in feite de vmbo- en mbo-stof achter elkaar, meestal 

gescheiden door het vmbo-examen. Deze experimenten programmeren niet door na de 

examenperiode en geven daarmee geen extra aandacht aan het voorkomen van het 

zogeheten zomerlek. 

Uit de interviews kunnen wij geen factoren halen die bij de experimenten die nog lopen de 

keuze voor een bepaalde opzet zouden kunnen verklaren. Financiën en/of 

organiseerbaarheid spelen soms een rol, maar bij te weinig experimenten om van een 

patroon te kunnen spreken. Ook tussen de structurering en het verloop van de 

samenwerking en de keuze van een bepaald inhoudelijk concept zien we geen directe 

samenhang. Er zijn dus geen gemeenschappelijke factoren gevonden die samenhangen met 

de keuze voor een bepaald concept. 

Eén team 

De experimenten die operationeel zijn geven in de meeste gevallen aan dat zij werken met 

een VM2-team dat bestaat uit vmbo- en mbo-collega’s (42% eerste en 32% tweede tranche, 

zie tabellen B2.52/B2.53). Tegelijkertijd geven de meeste ook aan dat zij mbo-expertise in 

het team missen (53% eerste en 62% tweede tranche). In de borgingscohorten liggen de 

percentages met één team lager en ligt het percentage dat mbo-expertise mist, hoger dan 

bij de eerste en tweede tranche (zie tabellen B2.54/B2.55). 

In de meeste gevallen wordt bij de eerste en tweede tranche leiding gegeven aan het team 

door de teamleider vmbo en/of teamleider mbo (zie tabel B3.33). In de borgingcohorten zien 

we dat ook, maar zien we ook de figuur van een leidinggevende projectleider uit de eigen 

school. 

Ook uit de interviews met de tweede tranche komt naar voren dat experimenten die 

operationeel zijn werken met één team van vmbo- en mbo-docenten (56% van de gevallen 

is operationeel en werkt samen). Wel zijn er verschillen in de intensiteit waarmee in 

teamverband wordt samengewerkt. Soms heeft de mbo-collega enkel een rol bij de 

kwalificatie van de leerlingen, soms faciliteert hij of zij ook in het proces door bijvoorbeeld 

inbreng van deskundigheid. In ruim een derde van de gevallen geeft hij of zij ook les aan de 

VM2-groep en is sprake van een participerende rol. 


Overigens, als de mbo-collega een participerende rol heeft, wil dit niet nog zeggen dat hij of 

zij ook lesgeeft op de vmbo-locatie. Bij een aantal experimenten volgen de VM2-leerlingen 

namelijk mbo-lessen (deels) op het mbo en worden zij daar geclusterd in reguliere groepen. 

Dit komt bijvoorbeeld doordat er te weinig VM2-leerlingen zijn om een mbo-docent naar de 

vmbo-school te sturen (organiseerbaarheid) of – in enkele gevallen – omdat mbo-docenten 

niet naar de vmbo-school willen komen om les te geven, omdat het extra reistijd kost en 

men zich op de eigen locatie beter thuis voelt. 

Bij sommige experimenten zijn financiën van invloed op de samenstelling van het VM2-team. 

Zo was er bij twee, inmiddels gestopte, experimenten sprake van samenwerking tussen het 

vmbo en mbo. De mbo-docenten werden betaald uit de startsubsidie. Zodra deze subsidie 

op was, stopte de samenwerking. Het mbo wilde de docenten niet zelf betalen om deel te 

nemen aan VM2. 

Ook in experimenten waarbij de samenwerking nog wel loopt, hebben financiën soms 

invloed op de samenstelling van het team. Binnen drie experimenten met een faciliterende 

rol van het mbo, moet de inbreng van mbo-docenten namelijk kostenneutraal geregeld zijn. 

Dat houdt in dat wanneer een mbo-docent een bijdrage aan het VM2-traject levert, een 

vmbo-docent een evenredige bijdrage aan het mbo moet leveren. 

De financiën kunnen daarnaast ook tot discussies leiden tussen het vmbo en mbo. Vmbo- en 

mbo-docenten ontvangen namelijk verschillende salarissen voor hetzelfde aantal lessen dat 

ze geven. Dit leidt soms tot discussie over (vermeend) ‘scheve verhoudingen’. 

Eén dak 

In beide tranches en borgingscohorten worden de operationele experimenten aangeboden 

op één en dezelfde locatie, meestal de vmbo-locatie of op een reeds bestaande unilocatie 

met het mbo (zie tabellen B2.56 t/m B2.59). Van de experimenten eerste tranche geeft 17% 

aan dat enkele modules van het VM2-traject worden aangeboden op de mbo-locatie; bij de 

tweede tranche ligt dit op 19%. Voor een kwart respectievelijk een derde van de twee 

borgingscohorten geldt dit eveneens. 

Uit de interviews met de tweede tranche rijst op hoofdlijnen hetzelfde beeld op. Twee derde 

van de lopende experimenten biedt het traject op één locatie aan. Bij een derde wordt het 

traject deels ook op de mbo-locatie uitgevoerd. Bijvoorbeeld omdat het schoolgebouw van 

het vmbo vol is en/of om leerlingen alvast te laten wennen aan het ‘echte’ mbo. Enkele 

keren geldt als motief dat het vmbo specifieke (praktijk-)faciliteiten mist die in het mbogebouw 

wel aanwezig zijn. 

In een aantal gevallen speelt organiseerbaarheid mee. Er geldt dan dat er te weinig 

leerlingen zijn om een VM2-klas op de vmbo-locatie te organiseren. Daarom gaan de 

leerlingen voor enkele vakken naar de mbo-locatie. 

Eén mbo-opleiding werkt met meerdere vmbo-scholen samen binnen VM2. De 

VM2-leerlingen van de verschillende vmbo-scholen volgen gezamenlijk praktijkvakken op de 

mbo-locatie, omdat het voor het mbo niet organiseerbaar is om naar alle vmbo-scholen 

mbo-docenten te sturen. 

Bij één experiment is het leerlingenaantal dusdanig laag in het mbo-deel van het traject, dat 

men heeft besloten dat de leerlingen worden samengevoegd met een ‘reguliere’ mbo-groep 

op de mbo-locatie. 


In hoeverre wijkt men af van het motto? 

22% van de eerste tranche-experimenten en 30% van de tweede tranche geeft in respons 

op de vragenlijst aan dat ze afwijken van het motto ‘één concept, één team, één dak’ (zie 

tabellen B2.60/B2.61). Daarbij wordt ter toelichting vooral gewezen op het feit dat ze 

specifieke onderdelen van het traject aanbieden op de mbo-locatie (het mbo heeft de 

relevante faciliteiten, het vmbo niet), gevolgd door het gemis aan een daadwerkelijk 

geïntegreerd team van vmbo- en mbo-docenten. 

Bij de borgingscohorten geldt dat 28% respectievelijk 35% aangeeft af te wijken van het 

motto; ook hierbij geldt dat de afwijking er vooral in zit dat het traject niet voor 100% op 

één locatie wordt aangeboden (zie tabellen B2.62/B2.63). 

Ook tijdens de interviews met de tweede tranche is gesproken over het motto en over de 

vraag hoe men dit realiseert. Van de nog lopende experimenten tweede tranche voldoet 

ongeveer een vijfde in de meeste verregaande vorm aan de VM2 formule (negen in aantal), 

dat wil zeggen: er is één team met een participerende rol van het mbo, het traject wordt 

volledig op één locatie uitgevoerd en het traject is volledig geïntegreerd, met mbo-stof in 

leerjaar drie van het vmbo. Daarnaast zijn er allerlei andere vormen, die variëren in de 

intensiteit van de betrokkenheid van het mbo, de mate waarin men gebruik maakt van twee 

daken en hoe vroeg men begint met het aanbieden van een geïntegreerde leerlijn. 

College de Brink & ROC van Amsterdam – Consumptief 

Samenwerking 

Voordat ze samen met het VM2-traject van start gingen, werkten het vmbo en mbo al intensief 

samen. Managers en docenten vergaderden al regelmatig en kwamen bij elkaar over de vloer. In het 

verleden hadden ze al eens geprobeerd om een doorlopende leerlijn met versnelling op te zetten 

maar zonder succes. Met VM2 is dit wel gelukt. 

Een stuurgroep ziet erop toe dat de samenwerking goed verloopt. In de werkgroep zitten vmbo- en 

mbo-docenten die VM2 vormgeven en uitvoeren. Twee mbo-docenten zijn fulltime op de vmbo-locatie 

aanwezig en er is nog één docent parttime. In het eerste jaar VM2 zijn de mbo-docenten al intensief 

betrokken bij de uitvoering. Het motto ‘één team, één dak en één concept’ wordt vanaf de eerste dag 

in praktijk gebracht. 

Het traject 

Het vmbo en mbo delen het standpunt dat de leerlingen niet twee opleidingen moeten volgen (eerst 

vmbo en daarna mbo), maar één niveau 2-opleiding. En zo is het traject ook neergezet. De 

experimenteerruimte wordt volledig gebruikt. Leerlingen doen geen vmbo-examen en kunnen 

tijdwinst behalen. “De leerling heeft nooit enig idee gehad dat het twee opleidingen zijn geweest.” 

Door het examen te schrappen, zitten ze ook niet meer aan een vakkenpakket vast en wordt meer tijd 

aan taal en rekenen besteed. 

In leerjaar drie van het vmbo krijgen de leerlingen exact hetzelfde programma als het reguliere vmbo. 

Dit vormt namelijk een goede basis. Aan het eind van dat schooljaar kiezen de leerlingen of ze 

doorgaan in VM2 of niet. In leerjaar vier van het vmbo kiezen de leerlingen vervolgens voor de 

opleiding kok of gastheer/gastvrouw. Vanaf dat moment is het programma hetzelfde als op het mbo. 

De leerlingen gaan volledig volgens het kwalificatiedossier aan het werk. 

Leerlingen 

Alle leerlingen op één na zitten nog in het traject dat het derde schooljaar is ingegaan. De ene 

leerling die niet meer in VM2 zit, is verhuisd. Natuurlijk moeten docenten wel eens extra aandacht aan 

een leerling besteden om hem binnen het traject te houden. Het experiment heeft geen leerlingen 

met echt zware problematiek en ze zijn vrij makkelijk binnen te houden. Ouders spelen daarin ook 

een belangrijke rol. Zij zijn zeer betrokken en komen bijvoorbeeld allemaal naar de ouderavonden. 


Aandachtspunt 

Ook een goed experiment loopt af en toe tegen zaken aan. Hier heeft dat te maken met de financiën. 

Het mbo krijgt wel een vergoeding voor de gedetacheerde docenten, maar loopt de vergoeding voor 

de leerlingen mis. Als onderneming haalt het mbo geen winst uit VM2. 

De toekomst 

Het vmbo en mbo willen graag verder met VM2. Hoewel de tweede tranche goed draait, profileren ze 

zich niet echt als VM2-school. Daarvoor is de toekomst te onzeker. “Een jaar geleden was iedereen er 

nog heilig van overtuigd dat VM2 absoluut door zou gaan. Nu denk ik dat het nog best twijfelachtig is, 

wat er nu precies gaat gebeuren.” Als de minister groen licht geeft, denkt de geïnterviewde dat de 

hele bovenbouw van het vmbo VM2 zal gaan doen. Alle opleidingen zouden er dan op instappen. 

Ook een uitbreiding naar niveau drie ziet het vmbo wel zitten. Het mbo zal daar waarschijnlijk ook wel 

oren naar hebben, omdat nu veel leerlingen na het behalen van niveau twee naar een ander mbo in 

de regio uitstromen. Door gezamenlijk niveau drie aan te bieden, kunnen ze meer leerlingen 

behouden. 

3.2 Communicatie over VM2 

Hoe communiceren de experimenten over VM2 intern en naar buiten toe? We lichten dat toe 

aan de hand van de interviewresultaten en de respons op de vragenlijsten. 

Ouders en leerlingen 

Bij de eerste tranche-experimenten worden ouders vooral geïnformeerd over het traject door 

middel van gesprekken en informatiebijeenkomsten/ouderavonden (50% respectievelijk 

47%, zie tabel B2.74). Bij de tweede tranche en de borgingscohorten zien we dat tevens 

informatieverstrekking plaatsvindt langs schriftelijke weg (60%, 56% en 67% doet dit, zie 

tabellen B2.75 t/m B2.77). 

Meer specifiek, in toelichting op de vraag welke acties in gang worden gezet in het geval een 

leerling wil overstappen op een ander onderwijstraject, geeft een groot aantal experimenten 

ter toelichting aan dat zij dan in gesprek gaan met de ouders en de leerling in kwestie. 

Uit de interviews met de experimenten tweede tranche maken wij op dat in de helft van de 

gevallen ervoor wordt gezorgd dat personeel en leerlingen in de school goed geïnformeerd 

zijn over het VM2-traject; in de andere helft van de gevallen heeft dit minder aandacht. Als 

intern over VM2 wordt bericht, dan verloopt dat meestal door middel van een nieuwsbrief, 

de schoolgids, en door middel van informatiebijeenkomsten en voorlichting aan de tweede 

klassers. Soms is er een aparte werkconferentie of studiemiddag voor docenten. 

Bedrijven 

De contacten met het bedrijfsleven verlopen bij veruit de meeste experimenten redelijk 

soepel. In de meeste gevallen levert het vinden van relevante stageplaatsen geen 

problemen op (42% eerste tranche, 41% tweede tranche; zie tabellen B2.39/B2.40). De 

contacten met de kenniscentra beroepsonderwijs bedrijfsleven zijn op orde (39% eerste en 

31% tweede tranche; zie tabellen B2.78/B2.79). 

Overigens geeft ook een meerderheid van de experimenten aan dat de bedrijven waar men 

contact mee heeft voor onder meer stages, de meerwaarde van VM2 niet inziet (44% eerste 

tranche, 43% tweede tranche; zie tabellen B4.17/B4.18). Dat komt – zo geven de 

experimenten ter toelichting aan – vooral omdat met de bedrijven in kwestie niet altijd direct 

over VM2 wordt gecommuniceerd en/of dat men geen verschillen ziet met reguliere stagiairs 

en omdat het bol-opleidingen betreft. 


Uit de interviews met de tweede tranche-experimenten komt een vergelijkbaar beeld naar 

voren. De rol van de bedrijven bij de VM2-experimenten is veelal beperkt tot het aanbieden 

van een stageplaats. Daar zijn wel enkele uitzonderingen op bijvoorbeeld dat bedrijven 

deelnemen aan een klankbordgroep en door middel van hun inbreng bijdragen aan het 

ontwerpen van het inhoudelijk programma (zie ook de kadertekst over Landstede en 

Talentstad). Maar in de meeste gevallen komt er dus – buiten hun rol als stage-aanbieder – 

geen nadrukkelijke rol van de bedrijven in VM2 naar voren. Vaak wordt aangegeven dat het 

experiment nog te onduidelijk is voor de bedrijven. 

Bij één experiment heeft het stagebedrijf er overigens voor gezorgd dat VM2 inmiddels is 

gestopt. Het bedrijf in kwestie wilde liever bbl-leerlingen op stage te hebben, omdat het 

daar een subsidie voor ontving (Wet vermindering afdracht loonbelasting, WVA). Omdat het 

in VM2 om bol-leerlingen gaat, liep het bedrijf deze subsidie mis. Om het bedrijf tegemoet te 

komen, zijn de leerlingen overgeschreven op een bbl-opleiding en is het experiment 

stopgezet. 

PENTA College CSG Hoogvliet & Zadkine ZHE – Zorg 


VM2 paste helemaal in het straatje van het vmbo en mbo. De samenwerkingspartners hadden al veel 

overleg met elkaar en VM2 kwam op het juiste moment. Toch hebben ze er niet voor gekozen om 

– wellicht overhaast – in te stappen in de eerste tranche. In plaats daarvan hebben ze één jaar 

gewacht en hebben ze die tijd gebruikt om het gezamenlijke projectplan voor de tweede tranche te 

schrijven. Het moest een realistisch en uitvoerbaar plan zijn, anders heeft het geen zin. Dat 

projectplan wordt nog steeds gevolgd en er is een hechte samenwerking tot stand gekomen. 

Twee projectleiders van het vmbo en mbo ontwikkelen VM2. Regelmatig koppelen ze de voortgang 

terug aan de directie. Het is een continu proces, ze zijn nooit klaar. Over de inzet van personeel zijn 

van te voren duidelijke afspraken gemaakt. Ze zorgen ervoor dat het juiste personeel voor de groep 

staat. Deze groep blijft het gehele traject op de vmbo-locatie. 

Het traject 

Het experiment is voortvarend van start gegaan. Zo is het vmbo-examen eruit gehaald; ze bieden een 

vijfjarig VM2-traject aan. Tijdens het traject pakken het vmbo en mbo nieuwe kansen en komen ze in 

een stroomversnelling terecht. Dit heeft erin geresulteerd dat de lessentabel tot 2015 al volledig is 

ingevuld, met ruimte voor mutaties. 

Voor de tweede tranche leek het derde jaar vmbo nog erg op het reguliere programma. Inmiddels zijn 

hier voor de borgingscohorten ook al elementen van het mbo ingedaald. Het is gewoon VM2. “Wij 

hebben het niet meer over het mbo, wij hebben het over VM2. Dat is heel duidelijk.” In leerjaar 4 van 

het vmbo doen de leerlingen hun eerste oriënterende stage en beginnen ze ook al met kwalificerende 

stages. Aan het eind van het vierde jaar kiezen de leerlingen een crebo. In leerjaar 5 neemt het 

aantal stages toe en doen de leerlingen hun proeve van bekwaamheid. 

Het vmbo en mbo zijn destijds met VM2 gestart om het vroegtijdig schoolverlaten terug te dringen. 

Die doelstelling is bereikt. De nadruk ligt daarom nu meer op het naar een hoger niveau brengen van 

de leerlingen. Ze worden voorbereid op een niveau 3-opleiding. Na het afstuderen is er namelijk nog 

een opvulling van het zomerlek waarin de leerlingen gaan proefstuderen in een bepaalde richting, 

zodat ze kennismaken met de mogelijke niveau 3-opleidingen. 


Van de 11 leerlingen die in schooljaar 2010-2011 in het VM2-traject zaten, zijn er 10 doorgegaan. Eén 

leerling kan door ziekte de opleiding niet meer volgen. Uitstroom is een uitzondering. Om switch te 

voorkomen wil men voorafgaand aan het traject een talenten-intake invoeren, waarin het gesprek 

wordt aangegaan met leerlingen en ouders over waarom ze hun keuze hebben gemaakt. De 

belangstelling van ouders is helaas gering, sommigen weten niet eens dat hun kind een vijfde 

schooljaar krijgt. 


Aandachtspunt 

Het niveau 2F, vooral voor rekenen, is een aandachtspunt. Goede leerlingen gaan daar volgens de 

geïnterviewden over struikelen. Het zou zonde zijn als ze er daardoor een jaar langer over doen. 

De toekomst 

Het ziet er naar uit dat VM2 helemaal breed getrokken gaat worden. Ook wordt de samenwerking 

tussen het vmbo en mbo intensiever, doordat ze samen op een campus in één gebouw komen te 

zitten. “Volgens mij wordt het één grote VM2-school! Een vijfjarige opleiding voor alle afdelingen, dat 

is het streven. Daarnaast zijn we nog bezig met een opleiding vmbo haven. Die willen wij ook binnen 

het VM2-traject doen. En die opleiding bestaat nog niet.” 

3.3 Drie varianten van VM2-experimenten 

Op grond van de verzamelde informatie uit voornamelijk de vragenlijsten kunnen we de 

experimenten indelen in drie varianten. Variant A gaat ervan uit dat het experiment zich 

inhoudelijk anders heeft ontwikkeld dan de beoogde één concept-gedachte, dat ook de 

figuur van één team zich anders voordoet en dat het traject evenmin op één locatie wordt 

aangeboden. Variant C is het spiegelbeeld van A: het experiment voldoet op diverse punten 

aan de gedachte van één concept, er is sprake van één team en het traject wordt duidelijk 

op één en dezelfde locatie aangeboden. Variant B bevindt zich tussen A en C in. In tabel 3.1 

is de indeling schematisch afgebeeld. 

Tabel 3.1 VM2-experimenten naar één concept, één team, één dak 

Variant A Variant B Variant C 

Eén concept 

• concept geoperationaliseerd Nee Deels Ja 

• herkenbaar VM2 programma Nee Deels Ja 

• geïntegreerd programma Nee Deels Ja 

Eén team 

• gemengd VM2-docententeam Nee Deels Ja 

• vmbo en mbo expertise Nee Deels Ja 

• onderling contact docenten Nee Deels Ja 

Eén dak 

• traject op één locatie Nee Deels Ja 

Eerste tranche 14 

Op basis van de gegevens uit de vragenlijsten zijn de experimenten eerste tranche waar 

mogelijk ingedeeld in een variant. We zien dan dat de meeste vallen in variant B, gevolgd 

door variant C. Geen van de experimenten in variant B en C is gestopt. Alle experimenten 

van variant B lopen namelijk nog en van variant C lopen nog vijf experimenten en zijn er 

inmiddels twee afgerond. Eén experiment hoort bij variant A en dit experiment is inmiddels 

gestopt. In tabel 3.2 is per variant de status van de experimenten te zien. 

14 17 eerste tranche-experimenten zijn niet ingedeeld in een typering op basis van één concept, één team en één 

dak. Dit komt doordat deze experimenten gestopt of afgerond zijn. De vragen uit de vragenlijst die nodig waren om 

tot de indeling in modellen te komen, zijn door hen daarom niet beantwoord. De experimenten kunnen dus niet in 

een categorie worden ingedeeld. 


Tabel 3.2 VM2-varianten naar status 

Aantal 

exp. 


Exp. 

% 

Afgerond 

% 

Lopend 

% 

Gestopt 

% 

Totaal 

% 

Variant A 1 4,8 0,0 0,0 100,0 100 

Variant B 13 61,9 0,0 100,0 0,0 100 

Variant C 7 33,3 28,6 71,4 0,0 100 


Variant A 3 3,3 - - 100,0 100 

Variant B 39 42,9 - 69,2 30,8 100 

Variant C 15 49 53,8 - 87,8 12,2 100 


Variant A 2 3,2 - 100,0 - 100 

Variant B 35 55,6 - 91,4 8,6 100 

Variant C 26 41,3 - 88,5 11,5 100 


Variant A 2 3,3 - 100,0 - 100 

Variant B 33 55,0 - 93,9 6,1 100 

Variant C 25 41,7 - 100,0 - 100 

Tweede tranche 16 

Drie van de tweede tranche-experimenten behoren op basis van de VM2-formule tot variant 

A. Al deze experimenten zijn gestopt. In tegenstelling tot de eerste tranche – waar variant B 

het vaakste voorkomt – behoren de meeste experimenten van de tweede tranche tot variant 

C.. Van de experimenten die tot variant B behoren, loopt nog zo’n 70% en van de 

experimenten die tot variant C horen nog bijna 90%. 

Borgingscohort I 17 

Te zien is voorts dat ruim de helft van het eerste borgingscohort kenmerken heeft van het 

motto van één concept, één team en één dak en daarmee valt in variant B. Meer dan 40% 

van de experimenten behoort tot variant C. Rond de 90% van de experimenten in variant B 

en C loopt nog. De twee experimenten die tot variant A behoren, lopen eveneens nog. 


Wat betreft uitwerking van de VM2-formule wijkt het tweede borgingscohort nauwelijks af 

van het eerste borgingscohort. Meer dan de helft van de experimenten voldoet deels aan 

één concept, één team en één dak (variant B) en ruim 40% voldoet er grotendeels tot 

helemaal aan (variant C). 

In tabel 3.3. is te zien hoeveel leerlingen bij de start van het experiment in de 

VM2-varianten zaten en wat hun onderwijspositie in het najaar van 2011 is. 

15 Op basis van de interviews wordt eerder dit hoofdstuk gesteld dat 9 experimenten in de meest verregaande vorm 

aan het VM2-motto voldoen. Er zijn meer experimenten die aan het motto voldoen, zoals in de tabel te zien is. Deze 

zijn a) niet geïnterviewd of b) voldoen wel aan het motto, maar in iets minder verregaande vorm (de rol van het 

mbo is bijvoorbeeld niet participerend maar faciliterend of het traject is nog niet in leerjaar drie geïntegreerd maar 

in leerjaar vier). 

16 36 tweede tranche-experimenten zijn niet ingedeeld in een typering op basis van één concept, één team en één 

dak. Dit komt doordat deze experimenten de benodigde vragen niet hebben beantwoord. 

17 Acht eerste borgingscohort-experimenten zijn niet ingedeeld in een typering op basis van één concept, één team 

en één dak. Dit komt doordat deze experimenten de benodigde vragen niet hebben beantwoord. 


Tabel 3.3 Onderwijspositie per 1-10-2011 t.o.v. startmoment* naar VM2-variant 

Aantal lln. VM2 Switch Uitval Start kwal. ** 

% % % 

% 


Totaal 

Variant A 34 11,8 82,4 2,9 2,9 100 

Variant B 295 19,0 58,0 12,5 10,5 100 

Variant C 131 7,6 34,4 6,9 51,1 100 


Variant A 53 5,7 94,3 0,0 - 100 

Variant B 795 32,2 59,5 8,3 - 100 

Variant C 770 41,0 52,6 6,4 - 100 


Variant A 105 89,5 8,6 1,9 - 100 

Variant B 1.042 65,0 33,5 1,5 - 100 

Variant C 674 64,4 33,7 1,9 - 100 


Variant A 39 100,0 - - - 100 

Variant B 955 100,0 - - - 100 

Variant C 507 100,0 - - - 100 

* het startmoment van de eerste tranche is 1-10-2008, van de tweede tranche 1-10-2009 van borgingscohort I 

1-10-2010 en van borgingscohort II 1-10-2011 

** Deze startkwalificatie kan binnen VM2 of binnen een reguliere mbo niveau 2 opleiding zijn behaald 


De helft van de leerlingen die gestart zijn in variant C heeft inmiddels een startkwalificatie 

behaald. In variant B heeft zo’n 10% een startkwalificatie behaald en in variant A 3%. De 

verschillen tussen de varianten zijn dus groot. 

Dat is ook terug te zien bij het aantal switchers per variant: in variant A is ruim 80% van de 

leerlingen geswitcht en staat nog 12% ingeschreven op een VM2 code (terwijl het 

experiment feitelijk gestopt is). In variant C ligt het switchpercentage het laagst, terwijl 

variant B een middenpositie inneemt. 


In de tweede tranche ligt het switchpercentage van variant B iets hoger dan in variant C. 

Variant A heeft logischerwijs het hoogste switchpercentage, omdat al deze experimenten 

gestopt zijn (wel staan er nog een aantal leerlingen op een VM2 code ingeschreven). 

Ruim 40% van de leerlingen van variant C zit in het najaar van 2011 nog in VM2. Dat is zo’n 

10% meer dan van variant B. 


Het eerste borgingscohort wijkt wat betreft de samenhang tussen de onderwijspositie van 

de leerlingen en de VM2-varianten af van de eerste en tweede tranche. Variant A heeft 

relatief gezien nog de meeste leerlingen in VM2 en de minste switchers. Het borgingscohort 

heeft nog niet de overstap gemaakt naar het mbo-deel. Wellicht dat het VM2-motto van één 

18 De verschillen tussen de modellen zijn statistisch significant (Chi-kwadraattoets, alpha= .01). De effectgrootte is 

gemeten aan de hand van Cramer’s V. In dit geval is de effectgrootte beperkt (Cramer’s V= .34). 


gemeten aan de hand van Cramer’s V. In dit geval is de effectgrootte zeer beperkt (Cramer’s V= .12). 



VM2-experimenten in perspectief ecbo 35 

%

concept, één team en één dak dan een belangrijkere rol gaat spelen, waardoor de 

experimenten in variant C beter gaan presteren, zoals ook het geval is bij de eerste en 

tweede tranche. Of dat zo is, zal volgend schooljaar duidelijk worden. 


Alle leerlingen van de verschillende modellen van het tweede borgingscohort staat per 

1 oktober 2011 ingeschreven in VM2. Een relatie met de VM2-formule is daarom op dit 

moment nog niet na te gaan. 

Samenvattend 

Alleen in de tweede tranche komt variant C het vaakst voor. Bij de andere tranches komt 

variant B meer voor. Over het algemeen lijken experimenten met variant C meer succesvol: 

in de eerste tranche behoren alle afgeronde experimenten tot variant C en in de tweede 

tranche zijn van variant C de minste experimenten gestopt. Ook weten de experimenten van 

variant C de meeste leerlingen toe te leiden tot een startkwalificatie en hebben ze de minste 

switchers (uitgaande van de eerste en tweede tranche). 

Landstede & Talentstad – Techniek 


Voor VM2 werd er al gesproken over het opzetten van doorlopende leerlijnen. Toen de mogelijkheid 

zich voordeed om een VM2 traject te starten was het een logisch gevolg om binnen de Landstede 

groep, waar zowel vo- als mbo-opleidingen onder vallen, op zoek te gaan naar een 

samenwerkingspartner. Dit heeft geresulteerd in een samenwerking met Landstede Harderwijk, waar 

de techniekopleidingen van Landstede zijn gehuisvest. Hoewel deze mbo-school in een andere plaats 

is gevestigd, heeft het als voordeel dat het experiment eenvoudiger te organiseren is en dat er één 

visie op de toekomst is. 

De fysieke afstand tussen het vmbo en mbo heeft juist heel goed uitgepakt voor het experiment. De 

afstand is te groot voor de mbo-docenten om heen en weer te reizen. Daarom zijn ze op de vmbolocatie 

gaan werken. Hierdoor is de mbo-expertise toegankelijk en beschikbaar. Ook wordt er tussen 

alle lagen in de organisatie goed samengewerkt. Iedereen kent elkaar en het loopt heel soepel. 

In het gehele VM2-traject wordt alleen lesgegeven door vmbo-docenten. De mbo-docenten zijn 

betrokken bij de ontwikkeling van het programma en coachen de praktijkdocenten. 

Het bedrijfsleven is vanaf dag één nauw betrokken bij het experiment. Er wordt veel in het contact 

met bedrijven geïnvesteerd, want dat past in de visie van het vmbo. “Ze wilden graag voor alle 

sectoren een nauwere samenwerking met de arbeidsmarkt.” Bedrijven nemen deel aan een 

klankbordgroep en hebben aspecten aangedragen voor het curriculum, zoals het behalen van een 

heftruckcertificaat. Ook de afname van de proeve van bekwaamheid wordt met bedrijven overlegd. 

Het traject 

Het experiment maakt niet volledig gebruik van de experimenteerruimte. Alle VM2-leerlingen doen het 

vmbo-examen. De leerlingen in de tweede tranche hebben het vmbo-programma gevolgd en zijn 

direct na het examen gestart met het mbo-gedeelte van het traject. Wellicht is het traject nog niet zo 

geïntegreerd, doordat de scholen redelijk laat te horen kregen dat ze aan VM2 mochten deelnemen. 

Er zijn wel veel inhoudelijke ontwikkelingen gaande binnen het experiment. Voor de borgingscohorten 

wordt het traject namelijk verder geïntegreerd: “Wij laten dat mbo-deel wel indalen. We gaan niet 

zitten wachten totdat het examen achter de rug is en dan beginnen. Dat geldt met name voor de 

praktijkvakken.” De focus van het traject verandert ook. Bij aanvang richtte men zich op verdieping, 

terwijl nu de mogelijkheid wordt geboden om te versnellen, waarbij het mbo-deel in één jaar kan 

worden afgerond. 



In de tweede tranche zijn ze door de kleine praktijkcomponent in de bol leerlingen kwijtgeraakt aan 

de bbl. Leerlingen willen graag aan het werk, het zijn echte praktijkjongens. Daarom kunnen ze vanaf 

het borgingscohort in eigen tempo versnellen. Dat vraagt wel wat van de docenten: ze moeten leren 

omgaan met gedifferentieerd lesgeven. Daar wordt door middel van coaching veel in geïnvesteerd. 

Aandachtspunt 

Er zijn meer leerlingen uitgestroomd dan verwacht, hoewel er nog een mooie groep van 12 overblijft. 

Hier willen ze meer op gaan inzetten. Het zou mooi zijn als een werkgroep zich hierover gaat buigen 

en er nog meer aandacht komt voor talentvol ontwikkelen. 

De toekomst 

Doorlopende leerlijnen hebben de toekomst. VM2 wordt echt als een pilot gezien. Het vmbo en mbo 

willen ook niveau drie en vier opleidingen op de vmbo-locatie gaan aanbieden, waarbij ze een 

combinatie willen maken van bol en bbl. Ook dit gebeurt in nauw overleg met het bedrijfsleven, dat 

aangeeft liever bol-leerlingen te hebben. Daarom denken ze aan een zo groot mogelijke 

stagecomponent binnen een bol-opleiding, om zowel leerlingen als bedrijven tegemoet te komen. 

3.4 Ideeën over de toekomst van VM2 

In de interviews met de tweede tranche is nadrukkelijk stilgestaan bij de vraag of het idee 

van VM2 ook uitgebreid moet worden naar de andere mbo-niveaus, niveau 3 en/of 4. 

Ruim een derde van de geïnterviewde tweede tranche-experimenten ziet wel iets in 

VM3/VM4-achtige trajecten (37%). Een enkel experiment is hier zelfs al mee bezig. Het is 

volgens de experimenten wel afhankelijk van de vraag of de docenten er achter staan en of 

ze niet teveel leerlingen bij collega-scholen wegtrekken met dergelijke trajecten. Ook wordt 

genoemd dat het traject er dan wel anders uit zou zien dan bij VM2, want het gaat immers 

om een andere doelgroep, met andere behoeften. Enkele respondenten van vmbo-scholen 

geven tevens aan dat het mbo niet achter deze trajecten zal staan, in verband met 

concurrentie. 

Bij 11% van de experimenten is geen behoefte aan VM3 en VM4. De experimenten die er 

geen behoefte aan hebben, lichten toe dat op bestuurlijk niveau is afgesproken dat niveau 

3/4 bij het mbo blijft, dat het mbo deze discussie niet aan wil gaan, dat ze zich voorlopig op 

niveau 2 willen blijven concentreren en dat hier vooral het vraagstuk van 

macrodoelmatigheid speelt: je moet het goed met je collega-vestigingen bespreken. De 

overige experimenten, circa de helft, heeft over VM3/4 nog geen duidelijke ideeën 

ontwikkeld. 

Een VM3/4 traject opzetten brengt bepaalde benodigdheden met zich mee. Zo worden 

genoemd: menskracht, tijd om te overleggen, meer ruimte (het past niet binnen de eigen 

school) en facilitering in het algemeen. 

Er wordt door enkele geïnterviewden ook wel een kritische kanttekening gemaakt. Nu 

merken zij immers dat ze (te) kleine groepen overhouden, wanneer de leerlingen hun crebokeuze 

hebben gemaakt. Binnen de kaderberoepsgerichte leerweg zijn nog meer 

splitsingsmogelijkheden; ze geven aan dat de kans dat je dan een organiseerbaar 

leerlingenaantal overhoudt niet zo groot is. 


De meeste eerste en tweede tranche-experimenten die operationeel zijn, geven in de 

vragenlijsten aan dat VM2 op hun school toekomst heeft (28% 21 en 54%; zie tabellen 

B2.72/B2.73). Ook staan ze positief ten opzichte van het ‘vrijgeven’ van VM2 voor andere 

scholen in hun regio en landelijk (zie tabellen B4.15/B4.16). Positief daarvan is dat het 

vmbo-programma dan aantrekkelijker wordt, hetgeen nodig is omdat de behoefte aan goed 

opgeleide vakmensen toeneemt. Het is ook goed voor de leerlingen want zij krijgen meer 

kans op het behalen van de startkwalificatie. 

De experimenten die deze vraag niet positief beantwoorden wijzen onder meer op de 

cultuurverschillen tussen het mbo en vmbo en op de concurrentieverhoudingen tussen 

(v)mbo-scholen. 

Overigens geven enkele experimenten eerste en tweede tranche tevens aan dat bij een 

landelijke openstelling, de regeling niet per se ruimer moet. De regelgeving is ruim genoeg 

(zie tabellen B4.19/B4.20). Door andere experimenten wordt aangegeven dat het wel wat 

ruimer mag: de ‘één dak’-clausule mag in hun ogen soepeler en het experiment zou ook 

mogelijk moeten zijn in de bbl. Dit beeld komt ook uit de interviews naar voren. 

3.5 Inhoudelijke realisatie samengevat 

Een ‘doorsnee’ VM2-experiment begint met het aanbieden van mbo-lesstof in de loop van 

het vierde leerjaar van het vmbo, onder meer in de vorm van kwalificerende stages 

(beroepspraktijkvorming, bpv). De meeste experimenten nemen vervolgens het 

vmbo-examen af en laten de leerlingen aansluitend daarop bijvoorbeeld stages lopen tot de 

zomervakantie (tegengaan zomerlek). Na de zomer komen de leerlingen dan terug voor (het 

afronden van) het mbo-deel van het traject. 

Niet in alle gevallen wordt het VM2-traject gerealiseerd met actieve, directe inbreng van het 

mbo. In dat geval is van één team geen sprake maar draagt het mbo wel zorg voor de 

kwalificatie aan het einde van het traject. We zien bij de geïnterviewde tweede trancheexperimenten 

dat in iets meer dan de helft van de gevallen het mbo wel participeert in het 

traject of dit faciliteert door middel van de inzet van mbo-docenten (zie verder paragraaf 4.2 

Fase 3: Praktische uitvoering). 

De meeste experimenten worden gewoon aangeboden op één en dezelfde locatie. In 

ongeveer een vijfde deel van de gevallen gebeurt dat niet, en volgen leerlingen (delen van) 

het programma op de mbo-locatie met name voor het mbo-deel van het programma. 

Een kwart tot een derde van de experimenten wijkt naar eigen zeggen op onderdelen af van 

het motto één concept, één team, één dak. Dat zit dan vooral in het feit dat de leerlingen 

(delen van) het mbo-programma op de mbo-locatie volgen en/of dat in hun ogen niet echt 

sprake is van één team. 

21 Dit percentage lijkt weinig. Dat komt doordat van de helft van de eerste tranche-experimenten geen antwoord op 

deze vraag beschikbaar is (zie tabel B2.72). 


AOC Friesland – Groen 


In 2003 is AOC Friesland met een onderwijsconcept voor mbo-bol niveau 1 en 2 gestart. Sinds dat 

jaar zit deze mbo-afdeling in hetzelfde gebouw als de vmbo-afdeling. Er bestond ook al een lwttraject. 

VM2 past hier mooi bij. Het biedt extra mogelijkheden: versnelling is mogelijk en leerlingen 

kunnen ongediplomeerd doorstromen naar niveau twee. 

Omdat meerdere vestigingen van het aoc een VM2-experiment in huis hebben, kunnen zaken ook 

bovenschools besproken worden. Er is veelvuldig overleg met de vertegenwoordigers van de 

verschillende locaties. Er was ook een bovenschoolse stuurgroep, die het traject begeleidde. Nu wordt 

VM2 in het bestaande mbo-overleg besproken. VM2 is ingedaald in de bestaande organisatie. De 

teamleiders van mbo niveau 1 en 2 zijn tevens teamleiders van VM2. 

Het traject 

Het VM2-traject is gebaseerd op het al bestaande lwt-traject. Het is een naadloos traject, waarin 

leerlingen hun lwt-diploma behalen. Als er goede redenen zijn, kan zonder diploma worden 

doorgestroomd. De goede aspecten van eerdere trajecten worden in VM2 gehandhaafd: kleine 

klassen, een klein team van docenten en een grote stagecomponent. Het onderwijsmodel zorgt 

ervoor dat VM2 heel goed te organiseren is, ook bij kleine leerlingaantallen. Op de vraag of één 

leerling per crebo te organiseren is, antwoordt men: “Ja, dat kan. Als je in een reguliere vmbo-school 

zit waarin alles lesuur-gestuurd is, dan is het heel lastig te organiseren. Je moet het werk op een 

andere manier organiseren: meer opdrachtgestuurd.” Leerlingen gaan opdrachtgericht aan de slag en 

ze hebben veel stage. Dit zorgt ervoor dat er met kleine groepen gewerkt kan worden. De leerlingen 

van verschillende opleidingen werken aan hun opdrachten in een open leercentrum (OLC). Hierbij 

worden ze begeleid door een docent, die van een andere vakrichting kan zijn. De leerlingen krijgen 

ook intensieve stagebegeleiding. Regelmatig worden groepjes leerlingen verzameld voor klassieke 

lessituaties. De VM2-leerlingen hebben daarnaast nog een dag, waarin ze hun eigen programma 

volgen. In dit programma zitten extra Nederlands, rekenen, gymnastiek en techniek. 

Dit onderwijsmodel wordt mogelijk gemaakt door samenwerking tussen de locaties. Opdrachten 

worden gezamenlijk ontwikkeld en er is een goede backoffice. Als er weinig leerlingen voor een 

opleiding per locatie zijn, kunnen er afspraken worden gemaakt dat deze leerlingen eens in de zoveel 

tijd een gezamenlijke praktijkdag op één locatie volgen. Op zo’n manier kun je heel ver komen met 

een flexibel aanbod. 


Er switchen redelijk veel leerlingen na het lwt-examen van opleiding. Deze leerlingen willen of niet 

verder in groen, of kiezen voor een bbl-opleiding in groen. De aoc’s zouden daarom ook graag de bbl 

binnen het traject aanbieden. Ze streven er niet naar om alle leerlingen voor groen te behouden. 

Vmbo groen is een mooie start en als ze bewust voor een andere sector kiezen, is dat geen probleem: 

“In het vmbo wordt al snel voorgeselecteerd op sector en dat is geen goede zaak. Het gaat erom dat 

ze een startkwalificatie behalen, maar ook dan kunnen ze nog naar een hele andere sector gaan.” 

Aandachtspunt 

Een zorgpunt is het politieke besluit dat er meer contacturen in het mbo moeten komen. Dit frustreert 

leerlingen en leidt tot schooluitval. De huidige situatie, waarin de stagecomponent toeneemt, is beter. 

De toekomst 

In een vroeg stadium is al gezegd dat men op deze weg verder wil blijven gaan. Het is (nog) niet de 

insteek om VM2 te verbreden en verdiepen naar andere doelgroepen. Het is een exclusief traject, 

bedoeld voor de lwt-achtige leerling. Wat de toekomst gaat brengen wat betreft uitbreiding, is 

momenteel nog onduidelijk. 



4 Samenwerken aan VM2 

Voor inhoudelijke VM2-trajecten is samenwerking nodig tussen het vmbo en het mbo. Hoe 

verloopt die samenwerking? Wat zijn factoren die bepalen of het tot samenwerking komt en 

of deze ook continuïteit heeft? 

In de eerste paragraaf van dit hoofdstuk gaan we in op de vraag bij hoeveel experimenten 

het inderdaad tot samenwerking is gekomen, respectievelijk niet van de grond is gekomen. 

In paragraaf 4.2 beschrijven we het verloop van de samenwerking aan de hand van een 

fase-model. Daarna staan we in paragraaf 4.3 stil bij de factoren die het 

samenwerkingsproces beïnvloeden. We sluiten het hoofdstuk in paragraaf 4.4 af met een 

beschrijving van de belangrijkste constateringen uit dit hoofdstuk. 

De monitorresultaten die we in dit hoofdstuk beschrijven zijn gebaseerd op gegevens van 

DUO, de respons op de vragenlijsten en de interviews. De bron van de resultaten staat 

steeds duidelijk in de tekst aangegeven. 

4.1 Status van de experimenten najaar 2011 

Aan de hand van een aantal indicatoren kunnen we inzichtelijk maken hoeveel experimenten 

in het najaar van 2011 ‘operationeel’ zijn. Dat betekent dat men in het experiment feitelijk is 

gekomen tot samenwerking en op grond daarvan werkt aan de idee van één concept, 

één team en één dak. Is dat niet zo, dan geldt het experiment veelal als gestopt/niet van de 

grond gekomen. In een enkel geval kan het ook zo zijn dat een experiment al is afgerond en 

alle leerlingen zijn uitgestroomd met een startkwalificatie. 

Deze indeling betreft een onderzoekersoordeel op basis van gegevens uit de vragenlijsten en 

DUO-data (of de school in kwestie leerlingen op de VM2-code heeft staan): op basis van het 

feit of de experimenten nog leerlingen hebben en hun antwoorden uit de vragenlijsten (en 

interviews bij de tweede tranche) is de status bepaald. 

In tabel 4.1 is aangeven wat de status van de experimenten per tranche is. 

Tabel 4.1 Status van de experimenten naar tranche per 1-10-2011 

Afgerond Lopend Gestopt 22 Totaal 

# % # % # % # % 

Eerste tranche 5 13,2 18 47,4 15 39,5 38 100 

Tweede tranche 1 0,8 70 55,1 56 44,1 127 100 

Borgingscohort I - - 57 80,3 14 19,7 71 100 

Borgingscohort II - - 58 96,7 2 3,3 60 100 


De VM2-experimenten eerste tranche zijn bezig aan het vierde schooljaar. Vijf experimenten 

zijn inmiddels afgerond; deze leerlingen hebben hun startkwalificatie al behaald. Dat 

betekent dat het deze leerlingen reeds gelukt is binnen drie jaar hun mbo niveau 2 diploma 

22 Gestopt houdt hier in dat het experiment niet van de grond is gekomen of dat het experiment wel van start is 

gegaan, maar gedurende de rit is gestopt. 


te behalen. Zo’n 40% van de eerste tranche-experimenten is niet van de grond gekomen of 

gestopt. Per 1-10-2011 zijn de meeste van de eerste tranche-experimenten, 47%, nog 

bezig. Er zitten leerlingen in deze experimenten en de deelnemende scholen werken nog 

steeds aan het traject. Een deel van de leerlingen kan inmiddels gedurende het schooljaar al 

wel zijn uitgestroomd met een startkwalificatie. 


Van de 127 tweede tranche-experimenten die in 2009-2010 zijn gestart, is inmiddels één 

experiment afgerond. Ruim de helft van de experimenten loopt nog. Hoewel de tweede 

tranche een jaar later is gestart, zijn er nu meer experimenten niet van de grond gekomen/ 

gestopt dan in de eerste tranche (44,1% ten opzichte van 39,5%). Dit kan worden verklaard 

door het feit dat in de tweede tranche scholen zitten met ook een eerste tranche; als die 

eerste tranche stopt, is het vaak logisch dat dat ook geldt voor de tweede (dit geldt voor 14 

tweede tranche-experimenten, 11% van het totaal aantal experimenten). 

Borgingscohorten 

Ook bij de borgingscohorten zien we in tabel 4.1 dat al een aantal scholen is gestopt met 

VM2. De percentages van de borgingscohorten kunnen echter niet één op één worden 

vergeleken met die van de eerste twee tranches. Dat komt omdat het bij het borgingscohort 

om scholen gaat en bij de eerste twee tranches om experimenten. In de borgingscohorten is 

niet meer inzichtelijk om hoeveel experimenten het gaat. 

Uit de vragenlijsten komt naar voren dat de scholen in het borgingscohort stoppen in 

verband met te kleine leerlingaantallen en/of het niet voldoende van de grond komen van de 

samenwerking tussen het vmbo en mbo. 

Tabel 4.2 Status van de experimenten naar tranche en sector per 1-10-2011 23 


Afgerond Lopend Gestopt Totaal 

# % # % # % # % 

• Techniek - - 2 25,0 6 75,0 8 100 

• Economie 4 28,6 6 42,9 4 28,6 14 100 

• Zorg & welzijn - - 6 75,0 2 25,0 8 100 

• Landbouw 1 14,3 4 57,1 2 28,6 7 100 

• Intersectoraal - - - - 1 100,0 1 100 


• Techniek - - 11 34,4 21 65,6 32 100 

• Economie - - 22 59,5 15 40,5 37 100 

• Zorg & welzijn 1 2,8 22 61,1 13 36,1 36 100 

• Landbouw - - 14 73,7 5 26,3 19 100 

• Intersectoraal - - 1 33,3 2 66,7 3 100 

23 Borgingscohort I en II zijn in de tabel niet uitgesplitst naar sector, omdat er bij de borgingscohorten over scholen 

wordt gesproken, die meerdere sectoren kunnen aanbieden. 


Status van het experiment naar sector 

In tabel 4.2 hebben we de experimenten eerste en tweede tranche ingedeeld naar sector en 

vervolgens gekruist met status. Als we de experimenten Intersectoraal wegens het geringe 

aantal buiten beschouwing laten, dan zien we dat het percentage gestopte experimenten het 

hoogst is in de sector Techniek (75% respectievelijk 66%). 

In de andere sectoren schommelt het percentage ‘stoppers’ in de eerste tranche tussen de 

25% en 30%. In de tweede tranche valt op dat het percentage stoppers in de sectoren 

Economie (41%) en Zorg & Welzijn (36%) in vergelijking tot de eerste tranche vrij hoog is. 

4.2 Het verloop van de samenwerking 

Daar waar het komt tot samenwerking, hoe verloopt dan dat proces? Het antwoord op die 

vraag beschrijven we in deze paragraaf, op basis van de interviews die we in het najaar van 

2011 met de tweede tranche-experimenten hebben gehouden. In de volgende paragraaf 4.3 

staan we stil bij de factoren die de samenwerking beïnvloeden. 

Om het samenwerken tussen de vmbo-scholen en mbo-instellingen te kunnen beschrijven 

en te duiden, gebruiken het ordeningsschema dat ook in de vorige rapportage is gebruikt 24 . 

We gaan in dat schema uit van vijf fasen in de samenwerking: 

1 Lering trekken: op bestuurs- en/of managementniveau trekt men lering uit eerdere 

(pogingen tot) samenwerking en houdt daar rekening mee bij de opzet van het VM2experiment. 

2 Doelen stellen: er worden in gezamenlijkheid duidelijke doelen geformuleerd waar men 

naar toe wil werken. 

3 Praktische uitvoering: er wordt feitelijk samengewerkt tussen het vmbo en mbo aan de 

inhoudelijke vormgeving en uitvoering van het experiment. 

4 Structurering: indien nodig worden de samenwerkingsprocessen bijgestuurd door het 

management en/of het bestuur. 

5 Verbreden en verdiepen van de samenwerking: de samenwerking wordt naar aanleiding 

van het VM2-traject uitgebreid naar andere opleidingen, sectoren of niveaus. 

Het samenwerken tussen de vmbo- en mbo-instellingen laat zich naar deze indeling als volgt 

beschrijven. 

Fase 1: Lering trekken 

Van alle geïnterviewde tweede tranche-experimenten heeft ruim 17% lering getrokken uit 

eerdere samenwerking. Bij zo’n 12% is dit tijdens het interview niet duidelijk geworden. Dit 

houdt in dat ruim 70% geen lering heeft getrokken uit eerdere samenwerking. Het vmbo en 

mbo hebben bijvoorbeeld wel eerder samengewerkt, maar deze samenwerking wordt niet 

geëvalueerd voordat men met VM2 van start gaat. 

De experimenten die wel lering hebben getrokken uit eerdere samenwerking, hebben 

bijvoorbeeld bewust voor een meer sturende rol van het vmbo gekozen. Ook heeft men 

24 Dit schema is ontleend aan P. van Delden (2009). Sterke netwerken. Ketensamenwerking in de publieke 

dienstverlening. Amsterdam: Van Gennep. Het is gebaseerd op zijn onderzoek naar ketensamenwerking in de 

publieke dienstverlening, waaronder het onderwijs. Hij gaat na waarom deze samenwerking soms wel tot resultaat 

leidt en soms niet. Het ordeningsschema is toepasbaar op de VM2-experimenten. 


geleerd van eerder ontwikkelde trajecten, zoals het leer-werktraject (lwt) en weet men uit 

ervaring dat het experiment kleinschalig gehouden moet worden: 

“De kleine klassen, de kleine groep docenten en de invulling zoals de grote stagecomponent 

zijn dingen die we duidelijk uit het lwt hebben overgenomen. Er zijn een paar dingen 

meegenomen en een paar dingen hebben we laten liggen omdat de leeftijd in VM2 anders 

is.” 

Daarnaast zijn er experimenten die eerder ontwikkelde producten meenemen in VM2, zoals 

portfolio’s en competentiegericht onderwijs (cgo). Soms is er in de aanvangsfase stevig 

gediscussieerd over hoe VM2 aangepakt moest worden, omdat men niet dezelfde fouten 

wilde maken als bij eerdere samenwerkingen: 

“Er werd ook leuk samengewerkt, maar als het ging om harde resultaten, dan kwamen er af 

en toe stekeltjes overeind. Dat hebben we redelijk grondig aangepakt, door met elkaar te 

bediscussiëren waar precies de fouten zitten en waarom het tot nu toe fout liep. Dat is met 

het mbo samen gedaan. We hebben een vijftal middagen met elkaar om de tafel gezeten. 

We zagen dat VM2 eraan kwam en dat dat een aantal mogelijkheden bood. Gaan we daarop 

instappen en hoe dan? We zijn er uiteindelijk ingestapt en hebben samen geprobeerd 

doorlopende leerlijnen te beschrijven.” 

Fase 2: Doelen stellen 

Bij ruim driekwart van de tweede tranche-experimenten zijn door het vmbo en mbo in 

gezamenlijkheid doelen geformuleerd, voordat men is begonnen met de praktische 

uitvoering. De geïnterviewden verwijzen hiervoor naar het projectplan, dat bij aanvang is 

ingediend. In een enkel geval is dit ook gezamenlijk met het bedrijfsleven opgesteld, om de 

volgende reden: 

“Aansluiting van opleidingstrajecten betekent ook aansluiting van stageprojecten. Wij 

hebben de bedrijven daarbij betrokken om te kijken of daar ook winst in te boeken is, zodat 

de opleiding zich als een keten gaat gedragen.” 

Het overige kwart van de experimenten heeft uiteraard ook een projectplan ingediend, maar 

bij deze categorie is dit niet in gezamenlijkheid opgesteld. Het plan is bijvoorbeeld opgesteld 

door een bovenschools manager, het is geschreven door de projectleider van het vmbo of 

mbo, of door een extern bureau, zonder dat er goed overleg onderling over heeft 

plaatsgevonden. 

Fase 3: Praktische uitvoering 

In het najaar van 2011 is er bij 43% van de tweede tranche-experimenten geen sprake 

(meer) van praktische samenwerking tussen het vmbo en mbo. Deze experimenten zijn 

gestopt of nooit van de grond gekomen. 

Bij de overige experimenten wordt in meer of minder mate wel samengewerkt. De intensiteit 

van de samenwerking hangt af van de rol van het mbo. Bij twee experimenten is deze rol 

louter kwalificerend. Dit houdt in dat het VM2-traject wordt vormgegeven en uitgevoerd 

door het vmbo en dat het mbo alleen betrokken is bij de examinering van het mbo-deel. Om 

toch over mbo-kennis te beschikken, heeft de vmbo-school van één van deze experimenten 

zelf een docent met mbo-expertise aangenomen: 


“We hebben iemand in dienst genomen van economie niveau 2 van het mbo. Die is bij ons 

voor 0,2 fte in dienst en zorgt ervoor dat de examens goed verlopen en dat de urennorm 

wordt behaald.” 

Bij 16% van de experimenten heeft het mbo ook een faciliterende rol. Dat wil zeggen dat 

vmbo-docenten het gehele traject lesgeven aan de leerlingen en dat het mbo op de 

achtergrond actief is en ook zorgdraagt voor de kwalificering. Het mbo is dan bijvoorbeeld 

wel betrokken bij de vormgeving van het traject en fungeert als vraagbaak voor 

vmbo-docenten: 

“Wat is nou de beste weg om ervoor te zorgen dat het mbo-onderwijs gegeven kan worden 

binnen een vmbo omgeving? Wij hebben ervoor gekozen dat het volledige mbo-onderwijs 

wordt gegeven door de vmbo-docenten. Het mbo zal voor het examen de 

eindverantwoordelijkheid nemen. Een medewerker van het mbo is toezichthouder.” 

De meeste experimenten waarin praktisch wordt samengewerkt (38%), worden gekenmerkt 

door een participerende rol van het mbo. In deze variant geven vmbo- én mbo-docenten 

lessen aan de VM2-leerlingen en zijn ze betrokken bij de vormgeving van het traject: 

“Wij hebben ervoor gekozen om een mix te maken van de docenten. In het derde jaar is het 

eigenlijk nog een vmbo aangelegenheid. Het vierde jaar hebben we een uitwisseling met 

gesloten beurzen gedaan, want het is natuurlijk lastig qua juridische achtergronden om je 

personeel op één hoop te gooien en daarmee te schuiven. Het vijfde jaar is het mbo jaar. 

(...) Zo heb je heel natuurlijk, met gesloten beurzen die kwaliteiten gemixt.” 

Interessant is dat de samenwerking tussen het vmbo en mbo beter verloopt, naarmate de 

rol van het mbo groter is. Zo verloopt de samenwerking met een participerende rol van het 

mbo in zo’n 87% van de gevallen (redelijk) goed, ten opzichte van 54% van de gevallen 

waarin het mbo een faciliterende rol heeft. 

Fase 4: Structurering 

In de meeste gevallen sturen managers het samenwerkingsproces niet duidelijk bij wanneer 

men tegen bepaalde zaken aanloopt. Bij zo’n kwart van de experimenten nemen de 

managers hierin wel een actieve rol op zich. Ze sturen bijvoorbeeld actief op de 

samenwerking tussen het vmbo en mbo. Dit gebeurt onder andere door koppels te maken 

van vmbo- en mbo-docenten van een bepaald vak, werkbijeenkomsten te organiseren en 

door werkprocessen bij te sturen. In een enkel geval roept het management van het vmbo 

het management van het mbo op om de VM2-leerlingen beter te faciliteren of wordt er 

bijgestuurd op basis van het budget. 

Fase 5: Verbreden en verdiepen van de samenwerking 

De laatste fase in de samenwerking is het verbreden en verdiepen naar aanleiding van de 

ervaringen met en opbrengsten van VM2. 10% van de experimenten doet dit. Zo hebben 

experimenten bijvoorbeeld het aanbod in crebo’s uitgebreid of gaan ze VM2 ook in andere 

sectoren aanbieden: 

“VM2 is echt voor de hele school een soort pilot geweest om dit veel breder uit te gaan 

zetten. Er wordt heel erg naar gekeken. Dus dat is wel leuk.” 


De meerderheid van de experimenten verbreedt en verdiept echter niet. De vmbo-scholen 

van verschillende experimenten zouden dit graag doen, maar de mbo-partners gaan daar 

niet in mee en/of zien uitbreiding volgens de geïnterviewden als ‘broodroof’. 

Daarnaast wordt er soms bewust niet gekozen voor verbreding en verdieping. Sommige 

scholen willen het experiment beperkt houden, om het organiseerbaar te houden. Eén 

experiment geeft aan dat verbreding in financieel opzicht niet gunstig is, omdat er dan meer 

lwoo-leerlingen in het VM2-traject komen. En ook hele praktische redenen spelen een rol: er 

is geen ruimte in het schoolgebouw om VM2 breder te trekken. 

Het feit dat niet veel experimenten daadwerkelijk verbreden en verdiepen, wil niet zeggen 

dat men er niet over nadenkt. Het daadwerkelijk in gang zetten van het proces is voor hen 

momenteel alleen nog een stap te ver. Ook wil men eerst meer zekerheid over de 

experimentele status van VM2, voordat er uitgebreid gaat worden. 

Veel scholen zitten niet stil en naast VM2 worden verschillende andere trajecten opgepakt. 

Zo zijn er scholen die zowel VM2 als het Vakcollege aanbieden. Deze andere trajecten 

komen alleen niet voort uit VM2 en worden daarom in de analyse niet onder de noemer 

‘verbreden en verdiepen’ geschaard. 

Patronen in samenwerkingsfasen 

De meeste experimenten hebben meerdere van bovenstaande fasen doorlopen. 

Het patroon dat het vaakst terug is te zien, is dat men gezamenlijk doelen opstelt en 

vervolgens overgaat tot de praktische samenwerking. Dit gebeurt bij bijna een kwart van de 

experimenten. 

10% gaat nog een stapje verder, door het proces ook te structureren en zo’n 6% gaat nog 

een stapje verder door VM2 te verbreden en verdiepen. Deze 6% van de experimenten volgt 

dus een logische volgorde in de samenwerkingsfasen, hoewel zij geen lering hebben 

getrokken uit eerdere samenwerking. Twee van de in totaal 81 experimenten die tijdens de 

interviews zijn besproken, hebben wel alle vijf de fasen doorlopen. 

Opvallend is dat 12% van de experimenten alleen de fase van praktische samenwerking 

doorloopt. In dit geval worden er vooraf dus geen duidelijke doelstellingen geformuleerd en 

men komt niet verder in de samenwerking, maar blijft in de fase van praktische 

samenwerking hangen. 

Redenen waarom de samenwerking niet van de grond komt of stokt 

De experimenten die niet van de grond zijn gekomen of inmiddels zijn gestopt, is in de 

interviews gevraagd aan te geven wat de redenen daarvoor zijn. 

De meest gehoorde reden is dat er geen of onvoldoende leerlingen zijn om het experiment 

te continueren. De leerlingen kiezen niet voor het crebo-aanbod binnen het experiment en 

switchen daarom naar een andere, reguliere, opleiding. 

“Er was geen groep voor economie te vormen. Leerlingen kozen er niet voor. Handel en 

Verkoop was sowieso een beetje noodlijdend bij ons. Dat was de enige richting die ze in 

VM2 konden doen.” 

“We hebben uitgerekend voor die beroepsafdeling gekozen waarvan we dachten dat we 

daar het snelst succes konden boeken. Daar zouden we anderen dan in mee kunnen nemen. 

Maar juist in Mobiliteit kiezen heel veel leerlingen voor de bbl. Je ziet ook dat leerlingen erin 

slagen om een arbeidsovereenkomst te krijgen. De leerlingen die dan in de bbl kunnen 


instromen, doen dat ook en blijven niet bij ons. Als we er langer over hadden nagedacht, 

denk ik dat ik niet alleen in Mobiliteit, maar bijvoorbeeld ook in Horeca voor VM2 gekozen 

zou hebben.” 

Een tweede groep van redenen heeft te maken met het feit dat het door uiteenlopende 

redenen en omstandigheden niet komt tot goede samenwerking: 

“Het mbo geeft als argument: Wij gaan niet een VM2-traject starten als wij niet onze eigen 

zaken op orde krijgen. Wij hebben zo veel verschillende differentiaties. Dan komt er ook nog 

een VM2-traject en daar moeten wij ook weer in investeren. Dat betekent dat de spoeling 

nog dunner wordt. Dat is een mes in eigen rug. Dat doen wij niet.” 

“De mensen van het roc die we toebedeeld kregen, namen niet helemaal vrijwillig deel. 

Deelname was hen opgelegd. Ik heb ook gemerkt dat zij min of meer vinden dan wij 

broodroof pleegden: ‘Jullie houden onze leerlingen bij je’. Ik vond de bereidheid minimaal 

om mee te werken. Het kwam vaak niet uit. Als je iets wil doen, moet je er structureel over 

overleggen. Daar baalde ik ontzettend van.” 

“Wij hebben met elkaar gesproken en programma’s vergeleken. En als het dan puntje bij 

paaltje komt, past het roc zijn programma niet aan, omdat het roc van diverse vmbo’s 

leerlingen binnenkrijgt. Wij kunnen niet voor dat ene kleine groepje VM2-leerlingen van onze 

vmbo-school een speciaal programma draaien.” 

Daarnaast zijn er ook nog andere redenen om te stoppen: een aanstaande fusie of 

reorganisatie die veel aandacht vergt, administratieve blunders, ziekte of gebrek aan 

kartrekkers, onwelwillendheid van docenten om het traject vorm te geven of men laat alle 

leerlingen doorgaan in het Vakcollege, waardoor er geen leerlingen overblijven voor een 

VM2-klas. Eén experiment is gestopt, omdat alle lwoo-leerlingen uit het experiment zijn 

gehaald, om de lwoo-bekostiging niet mis te lopen. Een ander experiment is op aangeven 

van het bedrijfsleven gestopt met VM2: de bedrijven dreigden subsidie mis te lopen, 

wanneer de leerlingen als bol-leerling bij hen stage kwamen lopen. Ze hebben daarom 

aangegeven dat ze liever bbl-leerlingen hebben. De school heeft hier gehoor aan gegeven 

en heeft de leerlingen van VM2 overgezet in een bbl-opleiding: 

“… er waren ook net bedrijven uitgezocht om de bpv te regelen. Die kregen er lucht van dat 

de leerlingen als bol-leerling waren ingeschreven en dat ze daardoor subsidie misliepen.” 

4.3 Wat beïnvloedt de samenwerking? 

Nu we op hoofdlijnen weten hoe het proces van samenwerking tussen de instellingen 

verloopt, kunnen we ook stil staan bij de belangrijkste beïnvloedende factoren. Deze 

factoren ontlenen we aan een analyse van onder meer de interviews met de tweede 

tranche-experimenten in het najaar van 2011. We onderscheiden vier factoren: de 

omstandigheden waaronder men aan het experiment begint, de complexiteit van het 

samenwerkingsverband, lage leerlingenaantallen en organiserend vermogen. 


Aanvangscondities 

De omstandigheden waaronder men aan het experiment begint, spelen mee in wijze waarop 

de samenwerking vervolgens verloopt. Het gaat om omstandigheden als: motieven, 

noodzaak en het zijn van elkaars natuurlijke samenwerkingspartners. 

Motieven 

De tweede tranche-experimenten zijn van start gegaan vanuit verschillende motieven. Veel 

scholen zijn met VM2 begonnen omdat ze het aantal vsv’ers terug willen dringen en nu eens 

echt doorlopende leerlijnen willen opzetten tussen het vmbo en mbo. In termen van 

welslagen van de samenwerking zijn dit meestal niet zo’n sterke motieven. Wat er als motief 

wel uitspringt is het met VM2 aanbieden van nieuw mbo-aanbod in een regio of het 

voortzetten/verbreden van reeds bestaande samenwerking: 

• Er zijn vijf experimenten tweede tranche expliciet met VM2 gestart om mbo-opleidingen 

aan te bieden in een regio waar deze opleiding nog ontbrak (‘witte vlek’). Van deze vijf 

experimenten lopen er nog steeds vier. 

• Diverse vmbo- en mbo-scholen werkten vóór het experiment al samen en wilden met 

VM2 hun samenwerking voortzetten en verbreden. Dit motief om met VM2 starten, blijkt 

ook een goede aanvangsconditie te zijn. Al deze experimenten zijn namelijk van de 

grond gekomen, en zo’n driekwart is nog steeds operationeel. 

Noodzaak 

Soms voelen scholen een noodzaak om met VM2 te starten. Zo zijn enkele scholen met VM2 

gestart omdat ze te maken hebben met krimpende leerlingaantallen. Ook een slecht imago 

van de school kan een reden zijn: door een aantrekkelijk VM2-traject aan te bieden, hoopt 

men het imago te verbeteren. 

Ongeveer een vijfde van de experimenten is gestart omdat het CvB nadrukkelijk aangaf deel 

te willen nemen. Het CvB ziet VM2 bijvoorbeeld als een aantrekkelijk traject om de instelling 

mee te profileren. In de vorige monitorrapportage zagen we nog dat dit meestal niet zo’n 

goed voorteken is omdat dan kans bestaat dat het experiment wordt opgelegd; gebrek aan 

draagvlak is vaak niet bespoedigend voor het proces van samenwerken 25 . Op grond van de 

interviews in het najaar van 2011 willen we dit toch wat nuanceren. We zien nu namelijk dat 

als het CvB wil dat scholen met VM2 starten, er vaak eerder de juiste middelen beschikbaar 

zijn om van start te gaan. We zien nu dan ook dat in deze gevallen de experimenten vaker 

continuïteit hebben dan bij experimenten waar het CvB geheel niet in beeld is. Tegelijkertijd 

zien we ook dat draagvlak wel belangrijk is. Als het CvB wil dat VM2 wordt gestart, maar het 

management en/of de werkvloer zien het niet zitten, dan is het experiment in kwestie vaak 

gestopt. De wil van het CvB in combinatie met draagvlak op management- en 

werkvloerniveau dragen gezamenlijk bij aan goede samenwerking binnen VM2. 

Natuurlijke samenwerkingspartners 

Wanneer de samenwerkingspartners elkaar bij aanvang al kennen en elkaar als natuurlijke 

samenwerkingspartners zien, mag je verwachten dat de samenwerking beter van de grond 

komt en gaat lopen dan wanneer elkaar men niet kent of aanvankelijk bijvoorbeeld met een 

andere partner met VM2 wilde starten. Voor ruim 85% van de experimenten waren het 

vmbo en het mbo bij aanvang elkaars natuurlijke samenwerkingspartners. Bij de overige 

experimenten wilden enkele vmbo-scholen bijvoorbeeld met een andere mbo-partner starten 

25 R. van Schoonhoven, D. Heijnens & M. Bouwmans, m.m.v. E. Weijers (2011). Samenwerken aan VM2: 

Eindrapportage schooljaar 2010-2011. Utrecht: ecbo. 


of hadden ze keuze uit veel mbo-partners in de nabije omgeving, met wie allemaal al 

contacten bestonden. 

Het zijn van natuurlijke samenwerkingspartners blijkt een belangrijke voorwaarde voor een 

goede samenwerking te zijn: bijna tweederde van deze experimenten loopt in het najaar van 

2011 nog, terwijl slechts een derde van de experimenten nog loopt waarin men elkaar 

aanvankelijk niet als natuurlijke samenwerkingspartner zag. 

Unilocaties nemen hierbij een speciale positie in. Het vmbo en mbo zitten dan namelijk al 

gezamenlijk in één gebouw of op één terrein. Bijna alle unilocaties van de tweede tranche 

zijn aoc’s. Het opstarten en uitvoeren van het VM2-experiment lijkt voor deze scholen 

makkelijker dan voor scholen die op verschillende locaties zitten en dat blijkt inderdaad ook 

zo te zijn. De mensen op deze locaties kennen elkaar vaak al en er is meestal sprake van 

één bestuur. De aoc-locaties hebben daarnaast vaker een bovenschoolse stuurgroep en 

werkgroep dan experimenten zonder unilocatie. Zo vindt er bij AOC Oost bovenschoolse 

afstemming plaats over het inhoudelijk concept van VM2. Dit kan eraan bijdragen dat er 

eerder oplossingen voor problemen beschikbaar zijn, waardoor de kans op overleven groter 

wordt. Ook bij AOC Friesland en Edudelta vindt soortgelijke bovenschoolse afstemming 

plaats. 

Of men elkaar bij aanvang van het experiment ook al kent, hangt hier ook mee samen. Op 

de werkvloer kent men in het begin van het VM2-traject elkaar lang niet altijd. Bijna een 

kwart van de experimenten waar de docenten elkaar bij aanvang niet kenden, is niet van de 

grond gekomen en een derde is inmiddels gestopt. Als de docenten elkaar al wel kennen, 

komt het experiment veel vaker van de grond. Bij maar zo’n 14% lukt dit niet. Ook stoppen 

deze experimenten minder vaak (zo’n 12%). 

Subsidie 

Het is mogelijk dat scholen deelnemen aan VM2, omdat er een startsubsidie aan verbonden 

is. Voor de meeste experimenten was deze subsidie geen reden om te starten. Men zag de 

subsidie wel als een mooie bijkomstigheid, die het bijvoorbeeld mogelijk maakt om docenten 

te faciliteren om het traject inhoudelijk vorm te geven. Voor zo’n 16% van de experimenten 

was de startsubsidie wel een belangrijke reden om te starten. Van deze experimenten loopt 

in het najaar van 2011 nog ruim 60%. Dat is minder dan van de experimenten die het als 

mooie bijkomstigheid zagen, waarvan nog bijna driekwart loopt. De experimenten die 

gestart zijn om de subsidie zijn wel vaker van de grond gekomen dan de experimenten 

waarbij subsidie een als een mooie bijkomstigheid werd gezien of helemaal geen rol speelde. 

De focus op de startsubsidie heeft er in dit opzicht wellicht iets aan bijgedragen dat de 

experimenten ook daadwerkelijk van start zijn gegaan. 

Samenvattend 

Er zijn verschillende aanvangscondities die bijdragen aan het welslagen van de 

samenwerking. Gedeelde motieven, het zijn van elkaars natuurlijke samenwerkingspartners 

of unilocaties en elkaar al kennen op de werkvloer zorgen ervoor dat de samenwerking 

vaker van de grond komt en in het najaar van 2011 nog loopt. Daarnaast komt een breed 

draagvlak, dat zich kan uiten in betrokkenheid van het CvB en bovenschoolse afstemming, 

de samenwerking ten goede. 


Complexiteit van het samenwerkingsverband 

Op grond van de respons op de vragenlijsten kunnen we alle experimenten indelen naar 

complexiteit van het samenwerkingsverband. Deze indeling hebben we in voorgaande 

monitorrapportages ook gedaan. De hoofdlijn van de indeling staat samengevat 

weergegeven in tabel 4.3. 

Tabel 4.3 Complexiteit van het samenwerkingsverband 

Model I Model II Model III 

Samenwerking Complex (veel op veel) Combinatie (1 op veel) Overzichtelijk (1 op 1) 

Licenties Breed pakket Breed pakket Smal pakket 

Examen vmbo Ja Combinatie Nee 

Programma Gescheiden Combinatie Geïntegreerd 

Cursusduur Continuering Combinatie Verkorting 

Benadering Klassikaal Combinatie Individueel 

Bij Model I gaat het om complexe samenwerkingsverbanden bestaande uit meer dan één 

vmbo-school/afdeling en meerdere mbo-opleidingen. Vaak biedt men binnen VM2 een breed 

palet aan crebo’s aan, of is dat althans de bedoeling. Bij Model III gaat het om eenvoudige 

samenwerkingsverbanden tussen één vmbo-school/afdeling en één mbo-opleiding. VM2 

wordt in één crebo aangeboden. Model II betreft een combinatie van beide andere twee 

modellen. 

We kunnen kijken of experimenten eerder stoppen of niet van de grond komen als zij 

complex of eenvoudig zijn. In tabel 4.4 is deze verdeling afgebeeld. 

Tabel 4.4 Complexiteit naar status van het experiment 


Aantal 

exp. 

Exp. 

% 

Afgerond 

% 

Lopend 

% 

Gestopt 

% 

Totaal 

% 

Model I 6 18,2 - 50,0 50,0 100 

Model II 25 75,8 12,0 60,0 28,0 100 

Model III 2 6,0 100,0 - - 100 


Model I 21 15,4 - 28,6 71,4 100 

Model II 82 60,3 1,2 69,5 29,3 100 

Model III 10 7,4 - 70,0 30,0 100 


Model I 10 14,5 - 70,0 30,0 100 

Model II 48 69,6 - 81,2 18,8 100 

Model III 11 15,9 - 100,0 - 100 

Borgingscohort 

II 

Model I 6 10,0 - 100,0 - 100 

Model II 46 76,7 - 95,7 4,3 100 

Model III 8 13,3 - 100,0 - 100 



De meeste eerste tranche-experimenten, 25 in totaal, behoren tot model II. Daarvan is 28% 

momenteel gestopt. Daarnaast zijn er 6 die vallen in Model I en 2 die vallen in model III. 

Laatste twee experimenten zijn inmiddels afgerond. Van de 6 complexe experimenten zijn er 

inmiddels 3 gestopt. 


Ook bij deze tranche zien we dat de meeste experimenten vallen in model II; daarvan is een 

kleine 30% inmiddels gestopt. Van de 21 complexe experimenten (model I) is inmiddels 

74% gestopt. Van de 10 eenvoudige experimenten (model III) is 30% gestopt. 

Eerste borgingscohort 

Bij het eerste borgingscohort zien we dat het percentage gestopte experimenten onder de 

complexe gevallen (model I) met 30% hoger is dan onder de experimenten die we indelen 

bij model II. 

Tweede borgingscohort 

Bij het tweede borgingscohort zijn twee experimenten die we indelen bij model II inmiddels 

niet meer actief. Dit cohort loopt sinds schooljaar 2011-2012. Het is daarom nog te vroeg 

om na te kunnen gaan of ook hier de meer complexe samenwerkingsmodellen minder kans 

van slagen hebben. 

In tabel 4.5 is te zien hoeveel leerlingen bij de start van het experiment in de VM2-modellen 

zaten en wat hun onderwijspositie in het najaar van 2011 is. 

26 Voor de experimenten die nu nog lopen is de typering gebaseerd op de resultaten uit de vragenlijsten van het 

najaar 2011. Voor de experimenten die afgerond of gestopt zijn, zijn de typeringen gebaseerd op resultaten uit de 

vragenlijsten van het voorjaar 2011. 

27 Voor de experimenten die nu nog lopen is de typering gebaseerd op de resultaten uit de vragenlijsten van het 

najaar 2011. Voor de experimenten die afgerond of gestopt zijn, zijn de typeringen gebaseerd op resultaten uit de 

vragenlijsten van het voorjaar 2011. 


Tabel 4.5 Onderwijspositie per 1-10-2011 t.o.v. startmoment* naar model 

Aantal lln. VM2 Switch Uitval Start kwal.** 

% % % 

% 


Totaal 

Model I 251 3,2 76,5 17,9 2,4 100 

Model II 614 11,1 55,9 11,4 21,7 100 

Model III 30 0,0 30,0 0,0 70,0 100 


Model I 332 12,7 79,2 8,1 - 100 

Model II 1.355 35,8 56,5 7,7 - 100 

Model III 134 39,6 53,0 7,5 - 100 


Model I 450 64,4 33,8 1,8 - 100 

Model II 1.380 61,7 36,4 1,8 - 100 

Model III 259 65,3 33,6 1,2 - 100 


Model I 209 100,0 - - - 100 

Model II 1.130 100,0 - - - 100 

Model III 162 100,0 - - - 100 

* het startmoment van de eerste tranche is 1-10-2008, van de tweede tranche 1-10-2009 van borgingscohort I 

1-10-2010 en van borgingscohort II 1-10-2011 

** Deze startkwalificatie kan binnen VM2 of binnen een reguliere mbo niveau 2 opleiding zijn behaald 


Van de leerlingen die gestart zijn in een model III experiment heeft inmiddels 70% een 

startkwalificatie behaald, de overige leerlingen zijn geswitcht. Het aandeel leerlingen uit 

model I en II dat een startkwalificatie heeft behaald ligt veel lager. Het switchen 

uitvalpercentage ligt het hoogst bij de complexe experimenten (model I). 


Ook in de tweede tranche is het switchpercentage het hoogst bij de model I experimenten. 

Hetzelfde geldt voor het vsv-percentage, hoewel de verschillen tussen de modellen hier veel 

kleiner zijn dan bij de eerste tranche. Toch geldt ook voor de tweede tranche dat de model 

III experimenten de meeste leerlingen voor VM2 weten te behouden. 


De onderwijsposities van de leerlingen in het eerste borgingscohort verschillen niet veel 

tussen de modellen van experimenten. De verschillen zijn ook niet significant. Procentueel 


gemeten aan de hand van Cramer’s V. In dit geval is de effectgrootte beperkt (Cramer’s V= .27). 



30 De verschillen tussen de modellen zijn niet statistisch significant (Chi-kwadraattoets, alpha= .69). 

31 Vijf experimenten zijn niet meegenomen in de typering. Deze experimenten zijn namelijk al langere tijd gestopt 

en hebben niet de vragen beantwoord die nodig waren om tot de typering te komen. Daardoor komt het totale 

leerlingaantal eerste tranche hier op 895 uit in plaats van 1.044. 

32 Zeven experimenten zijn niet meegenomen in de typering. Deze experimenten zijn namelijk al langere tijd 

gestopt en/of hebben niet de vragen beantwoord die nodig waren om tot de typering te komen. Daardoor komt het 

totale leerlingaantal eerste tranche hier op 1.821 uit in plaats van 1.995. 

33 Het borgingscohort van één experiment is niet meegenomen in de analyse, omdat dit experiment de vragenlijst 

van het borgingscohort niet heeft ingevuld. Daarom is het totale leerlingaantal hier 2.089 in plaats van 2.117. 


%

gezien behouden model III experimenten wel de meeste leerlingen voor VM2 en hebben ze 

iets minder switchers en vsv’ers. 


Alle leerlingen staan per 1 oktober2011 ingeschreven in VM2. Een relatie met de modellen is 

daarom nog niet na te gaan. 

Samenvattend 

Bij elke tranche zien we tot nu toe dat het percentage experimenten dat stopt, het hoogste 

is onder de meer complexe samenwerkingsconstructies. Daarmee samenhangend is ook te 

zien dat in deze experimenten de meeste leerlingen switchen of uitvallen. De complexe 

samenwerkingsconstructies zijn wellicht moeilijker te organiseren, waardoor de 

experimenten eerder niet van de grond komen of stoppen. Een overzichtelijke samenwerking 

en een smal geïntegreerd traject hebben meer kans van slagen. 

Lage leerlingenaantallen 

In het voorgaande kwam al naar voren dat de experimenten zelf een (te) laag 

leerlingenaantal aangeven als belangrijke reden waarom de samenwerking niet van de 

grond komt of op een gegeven moment stopt. 

In de bijlage zijn de leerlingenaantallen per experiment te vinden (zie tabel B5.1 t/m B5.4). 

Bij de experimenten die nog lopen zijn de leerlingenaantallen aan de lage kant, zeker als je 

er van uit gaat dat je op grond van bekostigingsparameters in het vmbo zo tussen de 15 en 

20 leerlingen nodig zijn om één groep quitte te laten draaien. In de eerste tranche ligt de 

gemiddelde experimentgrootte nu op 4 leerlingen, met uitersten van experimenten met 

1 leerlingen en met 17 leerlingen. In de tweede tranche omvat een experiment nu 

gemiddeld 8 leerlingen, met uitersten van 2 en 32 leerlingen. Een vergelijking met de 

borgingscohorten valt in deze context niet te maken, aangezien deze cohorten niet op 

experimentniveau maar enkel op sectorniveau geregistreerd zijn. 

Een flink deel van de experimenten (28% eerste tranche; 48% tweede tranche, zie tabel 

B3.54 en B3.55) ondervindt organisatorische problemen door het lage leerlingenaantal. 

Daarbij wordt bij de mogelijkheid het antwoord toe te lichten vooral aangegeven dat men 

over te weinig leerlingen en/of teveel crebo’s beschikt om één en ander organiseerbaar te 

houden. 

Zowel in de eerste als in de tweede tranche probeert men dit op te lossen door óf te werken 

aan profilering van het aanbod naar buiten toe (50% eerste tranche; 59% tweede tranche, 

zie tabel B3.56 en B3.57) óf door school-interne combinaties te maken (40% eerste tranche; 

76% tweede tranche, zie dezelfde tabellen). Dat laatste betekent bijvoorbeeld het 

samenvoegen van VM2-leerlingen op de algemeen vormende vakken met reguliere 

leerlingen, het combineren van de derde en de vierde klas in één groep en/of het 

combineren van groepen basis- en kaderberoepsgerichte leerweg. Zo geeft een experiment 

bijvoorbeeld aan: 

“We hebben de VM2-trajecten opgezet om grotere groepen leerlingen samen te plaatsen. De 

versnippering en de geringe keuze van leerlingen voor techniek maakt het steeds moeilijker 

de afzonderlijke afdelingen in stand te houden. Groepen samenvoegen van verschillende 

niveaus is soms onwenselijk, maar helaas gemeengoed in de techniek.” 


Overigens geeft 20% van de eerste en 12% van de tweede tranche in dit verband aan het 

betreffende aanbod te sluiten (zie tabel B3.56 en B3.57). 

Er zijn twee wegen waarlangs een (te) laag leerlingenaantal het proces van samenwerking 

beïnvloedt: direct via instroom in VM2 bij het vmbo en indirect door de perceptie van het 

mbo. 

Ten eerste de directe weg: het kan zijn dat het experiment in eerste aanleg, bij de 

VM2-instroom in het derde leerjaar vmbo of aan het einde van dat leerjaar al direct weinig 

leerlingen trekt. Of in ieder geval lager dan de verwachting was. Dat is in dat geval dan vaak 

een teleurstelling voor betrokkenen. Uit de vragenlijsten en interviews maken wij op dat 

instroom tegen kan vallen doordat leerlingen bij nader inzien toch liever een andere 

beroepsrichting op gaan en/of dat ze na het vmbo toch opteren voor de 

beroepsbegeleidende leerweg. Nu zien we dat een tegenvallend leerlingenaantal in één 

schooljaar vaak nog niet tot het stopzetten van het experiment leidt; maar als dat in het 

daarop volgende jaar of jaren ook gebeurt, dan is het niet zo vreemd dat betrokkenen gaan 

twijfelen over de continuering van het VM2-traject. De bekostiging is bij lage 

leerlingenaantallen immers vaak niet toereikend. 

Ten tweede de indirecte weg: het komt voor dat een mbo-instelling die met enthousiasme 

instapt in het traject bij lage leerlingenaantallen zich op een gegeven moment ook beraadt 

op continuering van de inspanning. Immers, als jaarlijks wel wordt geïnvesteerd in 

aangepaste trajecten voor (te) kleine groepen, dan is het begrijpelijk dat een mbo-instelling 

zoekt naar alternatieven. Zoals het samenvoegen van de VM2-stroom met de reguliere mbo 

niveau 2 opleidingen. Dat dan wel weer – deels of grotendeels – op de mbo-locatie en met 

verlies van het bijzondere van het VM2-traject. Dit kan voor het vmbo dan weer reden zijn 

om teleurgesteld te zijn in ‘het mbo dat afhaakt’. 

Circa een derde van de experimenten eerste en tweede tranche geeft in de vragenlijst aan 

te maken te hebben met een leerlingenterugloop in de basisberoepsgerichte leerweg van 

tussen de 0 en de 5% (zie tabel B3.58 en B3.59). Desgevraagd geven enkele scholen aan 

dat dit doorwerkt op VM2, omdat het discussie oproept over de voortgang van het 

experiment in verband met de betaalbaarheid ervan (zie tabel B3.60 en B3.61). Omgekeerd 

merken sommige experimenten op dat VM2 in een situatie van krimp wel kansen biedt 

omdat de leerlingen dan langer op de vmbo-school staan ingeschreven (zie tabel B3.64 en 

B3.65). 

Samenvattend 

Een te laag leerlingenaantal hangt samen met een minder optimaal verloop van de 

samenwerking. Over oorzaak en gevolg kunnen we op grond van de verzamelde gegevens 

geen uitspraak doen. Het kan zijn dat een laag leerlingenaantal ertoe leidt dat 

samenwerkingspartners er geen brood meer in zien en dat het proces daarom stokt. Het kan 

ook zo zijn dat omdat de samenwerking minder voorspoedig verloopt, een voor leerlingen 

minder duidelijk VM2-traject wordt neergezet waardoor leerlingen er niet voor kiezen. 

Organisatie van het traject 

Op basis van de interviews met de experimenten tweede tranche kunnen we ook een relatie 

leggen tussen de organisatie van het proces en de mate waarin het experiment continuïteit 

kent. We kijken dan vooral naar het structureren van het samenwerkingsproces door middel 

van een stuurgroep, werkgroep en het hanteren van een duidelijk projectplan. 


Stuurgroep 

Van de experimenten die nog lopen, heeft ruim tweederde een stuurgroep (bij 30% is deze 

stuurgroep bovenschools). Dit betekent dat een derde van de lopende experimenten geen 

stuurgroep heeft. Bij deze groep zonder stuurgroep zien we soms dat het experiment op de 

werkvloer wel wordt uitgevoerd, maar dat er niet door management of bestuur wordt 

bijgestuurd en dat het ook niet tot verbreding/verdieping komt. We noemen dit ook wel 

‘eilandsamenwerking’. Dit komt bij de nog lopende experimenten mét stuurgroep niet voor. 

In die categorie komt soms wel voor dat de plannen door de werkvloer niet worden 

uitgevoerd; dit noemen we dan ‘schijnsamenwerking’ (alleen op niveau stuurgroep). 

Verder zien we dat de samenwerking bij de lopende experimenten zonder stuurgroep minder 

verregaand is dan bij de experimenten met stuurgroep. In zo’n driekwart van de 

experimenten zonder stuurgroep wordt het samenwerkingsproces niet bijgestuurd door 

managers en wordt VM2 niet verbreed en verdiept. Bij de experimenten met stuurgroep 

geldt dit voor ongeveer de helft. 

Werkgroep 

Bij de aanwezigheid van een werkgroep zien we ongeveer hetzelfde beeld als bij de 

stuurgroep: ruim een derde van de lopende experimenten heeft geen functionerende 

werkgroep. Vaak voeren de docenten het traject dan zelf uit. Als er geen werkgroep is zien 

we vaker een vorm van ‘eilandsamenwerking’ (wel uitvoering op de werkvloer, nauwelijks 

bemoeienis management/bestuur, geen verbreding/verdieping) dan wanneer er wel een 

werkgroep is: bij 5 van de 17 experimenten zonder werkgroep is sprake van 

eilandsamenwerking, tegenover één van de 28 experimenten met werkgroep. Tegelijkertijd 

zien we dat een vierde van de lopende experimenten mét een werkgroep zich laat 

kenschetsen als ‘schijnsamenwerking’ (wel samenwerking in stuurgroep/werkgroepverband, 

geen uitvoering op de werkvloer). 

De lopende experimenten zonder werkgroep hebben net als de lopende experimenten 

zonder stuurgroep een minder verregaande samenwerking dan de experimenten met werk- 

en/of stuurgroep. Dit komt grotendeels door de samenhang tussen het ontbreken van een 

stuurgroep en een werkgroep. Ruim 70% van de experimenten zonder werkgroep komt in 

het samenwerkingsproces namelijk niet toe aan structureren en verbreden en verdiepen, 

tegenover de helft van de experimenten met werkgroep. De experimenten blijven als het 

ware hangen in de praktische samenwerking. 

Projectplan 

De nog lopende experimenten en de inmiddels gestopte experimenten kennen in gelijke 

mate een projectplan dat in gezamenlijkheid is opgesteld (beide rond de 50% van de 

gevallen). 

Zo’n 40% (18 in aantal) van de nog lopende experimenten voert in het najaar van 2011 het 

ooit ingediende projectplan niet uit. Dat wil niet zeggen dat er niet vanuit een plan wordt 

gewerkt. Een aantal experimenten werkt namelijk wel vanuit een plan, maar dit is niet het 

destijds ingediende projectplan. De andere nog lopende experimenten (zo’n 60%) voeren 

het projectplan zoals ingediend geheel of in grote lijnen uit. 

De experimenten die hun projectplan volledig uitvoeren, hebben meestal een stuur- en 

werkgroep. Naarmate het projectplan minder strak of helemaal niet wordt gevolgd, is er 

minder vaak sprake van een stuur- en werkgroep. 


Samenvattend 

Experimenten met een stuur- en werkgroep hebben relatief vaker een verder gevorderde 

samenwerking dan experimenten zonder stuur- en werkgroep. Zo worden processen bij de 

laatste groep experimenten minder vaak bijgestuurd en wordt het traject minder vaak 

verbreed of verdiept. Daarnaast volgen experimenten met een stuur- en werkgroep vaker 

het projectplan. 

4.4 Samenwerking samengevat 

Het lukt niet overal om het experiment van de wal te krijgen. In 40% van de eerste en 44% 

van de tweede tranche-experimenten komt de samenwerking niet van de grond of stopt het 

op een gegeven moment. Als: 

de aanvangscondities voor het experiment niet goed zijn, 

het samenwerkingsverband te complex, 

de leerlingenaantallen te laag en 

de organisatiegraad van het traject achterblijft, 

dan is de kans groot dat een experiment inmiddels niet meer operationeel is. De 

experimenten die het betreft geven zelf als verklaringsgronden aan dat de samenwerking 

niet vlotte en/of dat het leerlingenaantal te laag was om ermee door te gaan. 

Daar waar het experiment wel wordt gerealiseerd, zien we dat de meesten in 

gezamenlijkheid doelen stellen en vervolgens tot de praktische uitvoering over gaan. Lering 

trekken uit eerdere samenwerkingsprojecten en dit vertalen in de opzet en organisatie van 

VM2 is eerder uitzondering dan regel. Verder komt uit de analyse naar voren dat 

management en bestuur lang niet altijd bijsturen op het experiment als het daar om vraagt. 

Tot verbreding en verdieping van het experiment in de school (naar andere 

sectoren/leerwegen) komt het dan ook niet vaak. 


5 Experimenten in perspectief 

In de voorgaande hoofstukken zijn achtereenvolgens de opbrengsten van VM2, het VM2motto 

en de samenwerking aan bod gekomen. Volgens de beleidsmatige veronderstellingen 

van VM2 hangen deze aspecten als volgt met elkaar samen: vmbo- en mbo-scholen gaan 

samenwerken en realiseren geïntegreerde trajecten op basis van het VM2-motto. Deze 

geïntegreerde trajecten realiseren dat minder leerlingen uitvallen en meer leerlingen een 

startkwalificatie behalen. 

De samenhang tussen deze beleidsmatige veronderstellingen kan aangevuld worden met 

aanvangscondities die de samenwerking kunnen beïnvloeden en de organisatie van het 

experiment. Schematisch wordt dit als volgt weergegeven: 

Figuur 5.1 Samenhang tussen processen in het VM2-experiment 

Aanvangscondities 


Organisatie van 

het experiment 

Eén concept, 

één team en 

één dak 

Vsv- en switchreductie 

Met dit model voor ogen kunnen we de verzamelde monitorinformatie en de verbanden 

tussen (groepen van) variabelen als volgt beschrijven. 

5.1 Aanvangscondities en organisatie van het experiment 

Zoals in hoofdstuk vier is besproken, zijn bepaalde aanvangscondities van invloed op de 

samenwerking tussen het vmbo en mbo. Een duidelijke gemeenschappelijke noodzaak, het 

zijn van elkaars natuurlijke samenwerkingspartner en een breed draagvlak op alle niveaus 

van de organisaties bevorderen bijvoorbeeld de samenwerking. 

Naast de juiste aanvangscondities is het slagen van de samenwerking ook afhankelijk van de 

organisatie het experiment: lopende experimenten met een actieve stuurgroep en 

werkgroep zijn vaker verder gevorderd in hun samenwerking dan lopende experimenten 

zonder een stuur- en werkgroep, zo bleek uit de interviews. 


5.2 Samenwerking 

Het ontbreken van de juiste aanvangscondities en een goede organisatie van het experiment 

vergroot de kans dat het experiment vroegtijdig stopt. In deze rapportage maken we 

onderscheid tussen gestopte/niet van de grond gekomen experimenten, lopende 

experimenten en afgeronde experimenten. 

De huidige status van de experimenten vertoont een sterke samenhang met de 

onderwijspositie van de leerlingen. Gestopte en niet van de grond gekomen experimenten 

zijn bij zowel de eerste als tweede tranche in de (grote) minderheid maar nemen toch een 

relatief groot deel van de uitvallers en switchers voor hun rekening: in de eerste tranche is 

een kleine 40% van de experimenten verantwoordelijk voor ruim 60% van de uitvallers en 

switchers; in de tweede tranche is 44% van de experimenten verantwoordelijk voor de helft 

van de uitvallers en switchers (zie tabel 2.11 en 4.1). 

De experimenten die momenteel nog lopen of inmiddels zijn afgerond dragen juist bij aan 

vsv- en switchreductie en zorgen ervoor dat meer leerlingen (versneld) een startkwalificatie 

behalen (zie paragraaf 2.2 en 2.3). 

De lopende experimenten zelf vormen een heterogene groep. De manier waarop wordt 

samengewerkt en hoe het traject inhoudelijk wordt vormgegeven verschilt. In hoofdstuk vier 

werden ze daarom in drie modellen ingedeeld op basis van de complexiteit van het 

experiment. Daaruit blijkt dat complexe samenwerkingsconstructies minder kans van slagen 

hebben: ze stoppen relatief vaker en leiden daardoor ook minder leerlingen toe tot een 

startkwalificatie (zie paragraaf 4.3). 

Ook tijdens de interviews zijn verschillen tussen de lopende (tweede tranche) experimenten 

en de relatie met behaalde opbrengsten aan bod gekomen. 

De lopende tweede tranche-experimenten met een actieve stuur- en werkgroep presteren 

beter dan de lopende experimenten zonder deze groepen. De helft van de lopende 

experimenten zonder stuurgroep heeft bijvoorbeeld een vsv-percentage dat boven het 

gemiddelde van de gehele tweede tranche (inclusief gestopte en afgeronde experimenten) 

ligt, terwijl dit maar voor zo’n 14% van de lopende experimenten met stuurgroep geldt. Dit 

verschil zien we – in iets minder sterke mate – ook terug als we kijken naar het 

switchpercentage: zo’n 83% van de experimenten met stuurgroep heeft een lager 

switchpercentage dan gemiddeld en dit geldt voor beduidend minder experimenten zonder 

stuurgroep (ongeveer 64%). 

Een soortgelijk beeld zien we tevens bij de lopende experimenten met en zonder actieve 

werkgroep: zo’n 80% van de experimenten met actieve werkgroep heeft een vsv-percentage 

dat onder het gemiddelde ligt en bij de experimenten zonder werkgroep is dit 65%. Voor 

wat betreft de switchpercentages zijn er daarentegen geen duidelijke verschillen te zien 

tussen experimenten met en zonder werkgroep. 

Over het algemeen kunnen we stellen dat de aanwezigheid van een stuur- en werkgroep 

dus niet alleen zorgt voor een meer verregaande vorm van samenwerking, maar dat lopende 

experimenten met een stuur- en werkgroep ook betere resultaten behalen op het gebied van 

vsv- en switchreductie dan experimenten zonder deze stuur- en werkgroep. 


Wanneer de rol van het mbo binnen de samenwerking groter is, behaalt het experiment ook 

betere resultaten op het gebied van vsv-reductie. Eerder werd onderscheid gemaakt in de 

intensiteit van de rol van het mbo. Deze kan louter kwalificerend, faciliterend of 

participerend zijn (zie paragraaf 4.2, Fase 3: Praktische uitvoering). De lopende tweede 

tranche-experimenten waarin het mbo een participerende rol heeft, hebben relatief gezien 

vaker een lager vsv-percentage dan gemiddeld dan experimenten met een faciliterende rol 

van het mbo: ruim driekwart van de experimenten met een participerende rol van het mbo 

scoort lager, ten opzichte van net geen twee derde van de experimenten met een 

faciliterende rol van het mbo (experimenten met een louter kwalificerende rol van het mbo 

worden vanwege het kleine aantal hier buiten beschouwing gelaten). 

Op gebied van switchreductie presteren vrijwel alle lopende experimenten met een 

faciliterende of participerende rol van het mbo beter dan gemiddeld. Experimenten met een 

faciliterend mbo doen het hier zelfs iets beter dan de experimenten met een participerend 

mbo. 

5.3 VM2-motto 

Aspecten zoals de organiseerbaarheid en financiën hebben invloed op het VM2-motto. Zo 

leiden organiseerbaarheidsvraagstukken er soms toe dat men over gaat tot een twee 

dakenconstructie en hebben financiën en in enkele gevallen invloed op de samenstelling van 

het team (zie paragraaf 3.1). Een duidelijke samenhang tussen het verloop van de 

samenwerking binnen verschillende lopende experimenten en het VM2-motto is in deze 

rapportage niet naar voren gekomen. 

Naast hun diversiteit in de samenwerking, verschillen de lopende experimenten ook 

onderling in de mate waarin ze het VM2-motto gerealiseerd hebben. De meeste 

experimenten zijn hier deels tot goed in geslaagd. De eerste en tweede trancheexperimenten 

die het motto het meest geïmplementeerd hebben, slagen er over het 

algemeen beter in om leerlingen binnen te houden of om ze sneller naar een startkwalificatie 

te helpen (zie paragraaf 3.3). 

Ook op basis van de interviews lijkt het dat lopende experimenten met een verder 

geïmplementeerd VM2-motto er beter in slagen om switchgedrag te reduceren dan 

experimenten waar het motto minder ver is geïmplementeerd. Een vijfde van de lopende 

tweede tranche-experimenten heeft een volledig geïmplementeerd VM2-motto: leerlingen 

krijgen al in het derde leerjaar van het vmbo mbo-stof, het mbo heeft een participerende rol 

in de samenwerking en het gehele traject vindt onder hetzelfde dak plaats. Al deze 

experimenten hebben een lager switch-percentage dan gemiddeld. Van de experimenten 

met een iets minder ver geïmplementeerd VM2-motto heeft 70% een lager 

switch-percentage dan gemiddeld. 

Als het gaat om vsv-reductie zijn de verschillen tussen de twee groepen experimenten niet 

zo groot, hoewel experimenten met een volledig geïmplementeerd VM2-motto iets beter 

presteren. Van hen heeft 78% een lager vsv-percentage dan gemiddeld, terwijl 73% van de 

experimenten met een minder ver geïmplementeerd motto onder het gemiddelde ligt. 



6 Samenvatting en conclusie 

In dit slothoofdstuk vatten we de belangrijkste bevindingen van deze tussenrapportage 

samen. We ronden het hoofdstuk af met een conclusie. 

6.1 Onderzoeksopzet 

Deze tussenrapportage 2011-2012 is gebaseerd op de dataverzameling die we sinds 2008 

verrichten voor de VM2-monitor. De data die aan deze tussenrapportage ten grondslag ligt, 

is verzameld in het najaar van 2011. Daarbij is de volgende onderzoeksvraag gehanteerd: 

In welke mate wordt het beleidsmatig bepaalde doel van VM2 gerealiseerd, vanuit welke 

overwegingen kiezen scholen voor de VM2-aanpak, welke modaliteiten van uitvoering 

ontstaan in de praktijk en welke succes- en faalfactoren zijn aan dit alles verbonden? 

Deze centrale vraag gaat ervan uit dat de beleidsmatige veronderstellingen van VM2 

gebaseerd zijn op de volgende – samenhangende – redeneerstappen: 

1 reductie van voortijdig schoolverlaten is het beoogde doel; 

2 dit wordt gerealiseerd door middel van geïntegreerde trajecten die gekarakteriseerd 

kunnen worden als ‘één concept, één team, één dak’ (zo min mogelijk wissels voor de 

leerling); 

3 deze trajecten worden neergezet door vmbo- en mbo-instellingen die samenwerken en 

die daartoe op grond van de betreffende regeling de ruimte krijgen. 

Om de onderzoeksvragen te beantwoorden, is in de periode oktober-december 2011 langs 

drie lijnen data verzameld, namelijk door middel van: 

• vragenlijsten; 

• interviews; 

• gegevens van DUO. 

Deze werkwijze sluit aan bij de systematiek van dataverzameling die in de eerdere 

monitorronden is gehanteerd. 

De belangrijkste uitkomsten komen nu per beleidsmatige veronderstelling aan de orde. 

6.2 De opbrengsten van VM2 

Nu de VM2-experimenten ruim drie jaar onderweg zijn, tekenen zich langzaam maar zeker 

duidelijke resultaten af. 

Om te beginnen kwantitatief. Er zijn duidelijke aanwijzingen dat de VM2-aanpak zowel in de 

eerste als in de tweede tranche leidt tot reductie van voortijdig schoolverlaten, en vooral ook 

tot méér startkwalificaties voor de leerlingen. Dat is zeker het geval als we de experimenten 

die niet van de grond zijn gekomen of zijn gestopt, buiten beschouwing laten. 


De eerste tranche VM2-experimenten boeken een significant lager vsv-percentage (13,2%) 

dan het cohort leerlingen dat in 2008 aan de basisberoepsgerichte leerweg in het vmbo 

begon (16,6%). Als we de experimenten die niet van de grond zijn gekomen of inmiddels 

zijn gestopt buiten beschouwing laten, dan bedraagt het vsv-percentage van de eerste 

tranche 10,1%. 

Daarnaast beschikt 16,7% van de VM2-leerlingen eerste tranche inmiddels over een niveau 

2 kwalificatie, tegenover 4,3% in het vergelijkingscohort. Als we de analyse opschonen voor 

alleen die experimenten die van de grond zijn gekomen, dan behaalt zelfs 27% van deze 

leerlingen een startkwalificatie binnen vier jaar. 

Bij de tweede tranche, die een jaar later is gestart, zijn de verschillen (vooralsnog) iets 

minder spectaculair. Maar ook voor de tweede tranche geldt dat het vsv-percentage lager en 

het aantal behaalde startkwalificaties hoger ligt dan het vergelijkingscohort, zeker als we het 

opschonen voor de experimenten die niet van de grond zijn gekomen of zijn gestopt. 

Overigens moet bij dit alles worden opgemerkt dat de effectgrootte van de gevonden 

verbanden gering is. 

Uit eerdere monitorrapportages bleek al dat relatief veel leerlingen in VM2 tijdens het traject 

van onderwijsroute wisselen. De vraag was hoe dat te verklaren zou zijn. Op grond van de 

analyses kunnen we nu laten zien dat dit hoge switchgedrag voor een belangrijk deel wordt 

veroorzaakt door experimenten die niet van de grond komen of stoppen. In die gevallen 

worden de leerlingen namelijk overgezet op een andere elementcode, bijvoorbeeld die van 

de reguliere basisberoepsgerichte leerweg. In de administratie ‘switcht’ de leerling dan van 

onderwijstraject. 

Daarnaast is er een groep leerlingen die ‘echt’ switcht, omdat ze bijvoorbeeld de opleiding 

van hun voorkeur niet binnen VM2 kunnen volgen, in de bbl verder willen of omdat ze toe 

zijn aan een nieuwe omgeving. 

In kwalitatief opzicht geldt dat de experimenten (zeer) positief zijn over het 

VM2-experiment. Het zorgt voor een innovatie-impuls in de school; men ‘kruipt uit de 

comfortzone’ en gaat aan de slag met het traject. Het is mooi dat het traject dan ook voor 

flink wat leerlingen een positief resultaat oplevert. 

Veel experimenten hadden niet verwacht dat ze door middel van het traject het mbo zo 

goed zouden leren kennen. Onder meer de kwalificatiestructuur en het werken met stages is 

bij veel van de deelnemende vmbo-scholen nu vele malen bekender dan voorheen. Het is 

ook handig dat men door het experiment nu ook mensen kent aan de kant van het mbo; het 

contact is daardoor eenvoudiger geworden. 

Leereffecten zijn er ook: je hebt echt de medewerking van docenten nodig, anders lukt het 

niet. Verder duurt het lang en moet er veel tijd geïnvesteerd worden om het traject van de 

grond te krijgen. En men moet randvoorwaardelijke zaken als het lesrooster, 

leerlingvolgsystemen en aantallen crebo-nummers van het begin af aan in de opzet en 

organisatie van het traject betrekken. 

6.3 De inhoudelijke interventie 

Er is zeer veel variëteit onder de experimenten voor wat betreft de inhoudelijke opzet. In 

eerdere monitorrapportages meldden we dat ook al. 


Ondanks deze diversiteit kunnen we zeggen dat de meeste experimenten zo zijn opgebouwd 

dat mbo-lesstof in de loop van het vierde leerjaar van het vmbo aan de leerlingen wordt 

aangeboden, onder meer in de vorm van kwalificerende stages (beroepspraktijkvorming, 

bpv). Daarop volgt dan in de meeste gevallen het vmbo-examen en aansluitend een 

opgevulde zomerperiode (voorkomen van zomerlek) met bijvoorbeeld stages of een 

bijspijkercursus. Na de zomer komen de leerlingen terug op de vmbo-school voor (het 

afronden van) het mbo-deel van het traject. 

Van één team dat bestaat uit zowel vmbo- als mbo-docenten is lang niet altijd sprake. Soms 

draagt het mbo enkel zorg voor de kwalificatie aan het einde van de rit. In iets meer dan de 

helft van de gevallen participeert het mbo wel in het traject of faciliteert dit door middel van 

de inzet van mbo-docenten. 

Bij de meeste experimenten is sprake van één dak: het traject wordt aangeboden op één en 

dezelfde locatie. Bij circa 20% van de experimenten gebeurt dat niet; de leerlingen volgen 

dan (delen van) het mbo-programma op de mbo-locatie. 

Een kwart tot een derde van de experimenten wijkt naar eigen zeggen op onderdelen af van 

het motto één concept, één team, één dak. Dat zit dan vooral in het feit dat de leerlingen 

(delen van) het mbo-programma op de mbo-locatie volgen en/of dat in hun ogen niet echt 

sprake is van één team. 

Experimenten die het VM2-motto verder hebben geïmplementeerd slagen er beter in om 

leerlingen binnen het experiment te houden en ze naar een startkwalificatie toe te leiden 

dan de experimenten die het motto wat losser hebben geïmplementeerd. 

6.4 De samenwerking 

Een uitkomst van deze monitorronde, en ook wel een aandachtspunt, is dat blijkt dat een 

aanzienlijk deel van de experimenten niet van de grond komt of gaande de rit stopt. Het 

aantal ligt zo rond de 40% bij de eerste en 44% bij de tweede tranche. Uit de analyse die 

we hebben gedaan komt naar voren dat bij deze experimenten in veel gevallen: 

• de aanvangscondities niet optimaal waren; 

• het samenwerkingsverband te complex was; 

• het leerlingenaantal te laag was om door te gaan; 

• de organisatie van het traject te wensen over liet. 

De experimenten die het betreft geven zelf als verklaringsgronden aan dat de samenwerking 

niet vlotte en/of dat het leerlingenaantal te laag was om ermee door te gaan. 

Ook daar waar het experiment wél van de grond komt en nog steeds loopt, zien we dat het 

met de samenwerking nog wel iets beter zou kunnen. We zien namelijk dat de meeste 

samenwerkingspartners wel in gezamenlijkheid doelen stellen en vervolgens tot de 

praktische uitvoering over gaan. Maar lering trekken uit eerdere samenwerkingsprojecten en 

dit vertalen in de opzet en organisatie van VM2 is eerder uitzondering dan regel. Verder 

komt uit de analyse naar voren dat management en bestuur lang niet altijd bijsturen op het 


experiment als het daar om vraagt. Tot verbreding en verdieping van het experiment in de 

school (naar andere sectoren/leerwegen) komt het dan ook niet vaak. 

Wanneer het management en bestuur een duidelijke rol hebben als stuurgroep en er ook 

sprake is van een actieve werkgroep, is de samenwerking vaak verder gevorderd en worden 

er vaak ook betere resultaten behaald in het terugdringen van vsv en switchgedrag. Ook een 

intensieve samenwerking op de werkvloer lijkt bij te dragen aan het behalen van resultaat. 

Hoe men de het traject gezamenlijk vorm geeft, speelt ook een rol: complexe 

samenwerkingsconstructies zijn moeilijker te organiseren en hebben minder kans van slagen 

dan eenvoudige constructies met smalle trajecten. 

6.5 Conclusie 

Op grond van de monitorresultaten kunnen we concluderen dat in ieder geval voor wat 

betreft de eerste tranche het beleidsmatig beoogde doel – reductie van voortijdig 

schoolverlaten – in het vizier komt. Opmerkelijk is dat vooral ook het aantal behaalde 

startkwalificaties onder VM2-leerlingen aanmerkelijk hoger ligt dan in het landelijke 

vergelijkingscohort. 

Niet in alle gevallen wordt dit resultaat geboekt op grond van het motto één concept, één 

team en één dak. Van het één-dak-principe wordt nog wel eens afgeweken, zeker als het 

mbo over betere (praktijk-)faciliteiten beschikt en/of het leerlingenaantal te laag is voor een 

apart mbo-traject op de vmbo-locatie. Verder is ook niet altijd sprake van één team waarin 

mbo- en vmbo-docenten participeren. 

Aandachtspunt bij de experimenten vormt de samenwerking. Een relatief groot deel van de 

experimenten komt niet van de grond of stopt gaande de rit. Ook bij experimenten die nog 

operationeel zijn, valt nog wel wat te verbeteren aan de samenwerking tussen het vmbo en 

het mbo. De samenwerking loopt het beste wanneer de samenwerkingsconstructie 

eenvoudig is, er een duidelijke organisatie is en zowel het vmbo als mbo intensief bij het 

traject betrokken zijn. 


Bijlagen 



Bijlage 1: De opbrengsten van VM2 

Tabel B1.1 Onderwijspositie leerlingen 1 e tranche per 01-10-2011 t.o.v. 01-10-2008 

Waarvan: 

Nog steeds in VM2 

# % 

op zelfde 

vestiging 

op andere 


op ander 

BRINnummer 

leerjaar 5 43 4,1 43 - - 

leerjaar 6 33 3,2 26 7 - 

Subtotaal 76 7,3 69 7 - 

Overgestapt 

Naar andere bb-code 

met lwoo 2 0,2 - - 2 

zonder lwoo - - - - - 

Naar mbo-opleiding aan 

roc/aoc 

niveau 1 35 3,4 - - 35 

niveau 2 538 51,5 27 - 511 

niveau 3 152 14,6 11 - 141 

niveau 4 43 4,1 1 - 42 

Praktijkonderwijs 3 0,3 - - 3 

Onbekend 138 13,2 

Subtotaal 911 87,3 39 - 734 

Startkwalificatie 34 57 5,5 

Totaal 1.044 100,0 

34 Betreft leerlingen die een startkwalificatie hebben behaald en geen vervolgonderwijs zijn gaan volgen. Ook in de 

groepen leerlingen die naar een mbo-opleiding zijn gegaan, zitten leerlingen met een startkwalificatie. 


Tabel B1.2 Onderwijspositie vergelijkingscohort 2008 per 01-10-2011 t.o.v. 01-10-2008 

Waarvan: 

Op dezelfde bb-code 

# % 

op zelfde 


op andere 


op ander 

BRINnummer 

leerjaar 3 1 0,0 1 - - 

leerjaar 4 20 0,1 18 1 1 

Subtotaal 21 0,1 19 1 1 

Overgestapt 


met lwoo 19 0,1 13 2 4 

zonder lwoo 15 0,1 6 - 9 

Naar kb-code 

met lwoo 6 0,0 5 - 1 

zonder lwoo 10 0,0 5 1 4 


roc/aoc 

niveau 1 855 3,4 - 15 840 

niveau 2 17.195 67,6 - 654 16.541 

niveau 3 1.959 7,7 - 150 1.809 

niveau 4 800 3,1 - 20 780 

Naar praktijkonderwijs 31 0,1 7 1 23 

Naar VM2 35 25 0,1 12 - 13 

Naar overige opleidingen 55 0,2 11 9 35 

Onbekend 4.225 16,6 

Subtotaal 25.195 98,9 59 852 20.059 


Totaal 25.453 100,0 

Qua achtergrondkenmerken wijkt het vergelijkingscohort af van de eerste tranche. In de 

eerste tranche zijn allochtonen en leerlingen met een lwoo-indicatie oververtegenwoordigd 

ten opzichte van het vergelijkingscohort. Om het uitvalspercentage van de eerste tranche te 

vergelijken met scholen die qua achtergrondkenmerken overeenkomen, zijn uit het 

vergelijkingscohort leerlingen van een groep scholen geselecteerd die wat betreft de 

allochtonen en lwoo-populatie overeenkomen (n= 578, tezamen hebben ze 56,4% 

allochtonen en 70,2% lwoo-leerlingen). Het uitvalspercentage bij deze groep leerlingen 

in de periode 2008-2011 is 22,7% (n = 131). Dat uitvalspercentage is dus veel hoger dan 

het uitvalspercentage van de eerste tranche (13,2%). 

35 Betreft overstappers naar zowel VM2 tweede tranche als naar het borgingscohort. 




Tabel B1.3 Onderwijspositie voorgaand cohort 2007 VM2 per 01-10-2010 t.o.v. 

01-10-2007 

Waarvan: 

Overgestapt 


# % 

op zelfde 


op andere 


op ander 

BRINnummer 

met lwoo - - - - - 

zonder lwoo 1 0,0 - 1 - 


roc/aoc 

niveau 1 89 4,2 - 1 88 

niveau 2 1.253 59,4 - 45 1.208 

niveau 3 224 10,6 - 6 218 

niveau 4 81 3,8 - 2 79 

Naar praktijkonderwijs 1 0,0 - - 1 

Naar VM2 4 0,2 4 - - 

Onbekend 419 19,9 - - - 

Startkwalificatie 37 38 1,8 - - - 

Totaal 2.110 100,0 4 55 1594 




Tabel B1.4 Onderwijspositie voorgaand cohort 2007 landelijk per 01-10-2010 t.o.v. 

01-10-2007 

Waarvan: 


# % 

op zelfde 


op andere 


op ander 

BRINnummer 

leerjaar 3 3 0,0 3 - - 

leerjaar 4 19 0,1 17 1 1 

Subtotaal 22 0,1 20 1 1 

Overgestapt 


met lwoo 14 0,1 10 1 3 


Naar kb-code 

met lwoo - - - - - 



roc/aoc 

niveau 1 812 3,1 - 11 801 

niveau 2 16.998 65,1 - 697 16.301 

niveau 3 2.202 8,4 - 152 2.050 

niveau 4 865 3,3 - 25 840 


Naar VM2 5 0,0 2 - 3 


Onbekend 4.645 17,8 - - - 

Subtotaal 25.638 98,2 40 896 20.057 

Startkwalificatie 38 444 1,7 - - - 

Totaal 26.104 100,0 

Tabel B1.5 Uitvallers van de 1e tranche en vergelijkingscohorten op een rijtje (tussen 

haakjes staan de schooljaren waartussen ze zijn uitgevallen) 

# % 

Eerste tranche-experiment (2008-2011) 138 13,2 

Landelijk vergelijkingscohort (2008-2011) 4.225 16,6 

Landelijk vergelijkingscohort – selectie dezelfde achtergrondkenmerken 

(2008-2011) 

131 22,7 

Voorgaand cohort (2007-2010) 419 19,9 

Landelijk voorgaand cohort (2007-2010) 4.645 17,8 




Tabel B1.6 Kenmerken leerlingen 1e tranche (peildatum 1 oktober) 

2008- 2009 

2009 1 

% 

(n=1030) 

e 

2009 

2 

meting% 

(n=717) 

e 

2010 

1 


(n=674) 

e 

2010 

2 


(n=264) 

e 


(n=271) 

2011 

1 e 


(n=76) 

Geslacht Jongen 54,1 58,0 57,6 51,9 52,4 51,3 

Meisje 45,9 42,0 42,4 48,1 47,6 48,7 

Leeftijd 14,7 jaar 15,7 jaar 15,7 jaar 16,6 jaar 16,6 jaar 17,5 jaar 

Etniciteit Autochtoon 41,1 38,1 37,4 39,0 38,0 30,3 

Westers 

alloch. 

6,9 5,4 5,5 7,2 7,0 11,8 

Turks 14,2 15,9 15,7 11,7 12,2 18,4 

Marokkaans 16,6 18,7 19,6 13,3 13,3 14,5 

Surinaams 9,5 10,2 10,5 13,3 13,7 13,2 

Antilliaans 2,6 2,9 3,1 5,3 4,8 2,6 

Ov. Nietwesters 

8,5 8,4 7,9 9,8 10,7 7,9 

Onbekend 0,6 0,4 0,3 0,4 0,4 1,3 

Lwoo Geen lwoo 29,5 28,3 29,1 28,8 28,4 30,3 

Wel lwoo 69,1 70,6 69,7 69,7 70,1 69,7 

Onbekend 1,4 1,1 1,2 1,5 1,5 - 

Tabel B1.7 Leerlingen 1e tranche naar sector (peildatum 1 oktober) 

2008-2009 2009 2009 2010 

% 

(n=1030) 

1 e meting 

% 

(n=717) 



% 

(n=674) 


% 

(n=264) 

2010 


% 

(n=271) 

2011 


% 

(n= 76) 

Economie 31,6 30,4 29,4 44,3 43,9 38,2 

Landbouw 18,7 20,8 21,8 20,5 19,9 10,5 

Techniek 21,1 24,4 24,2 9,5 10,7 14,5 

Zorg en welzijn 26,2 21,3 21,4 23,9 23,6 30,3 

Intersectoraal 2,4 3,1 3,3 1,9 1,8 6,6 

Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

Tabel B1.8 Behaald diploma in schooljaar 2010-2011 naar onderwijspositie leerlingen 

1e tranche per 1-10-2011 t.o.v. 1-10-2008 

Vodiploma 

Mbo-diploma Geen 

diploma 

Niv. 1 Startkwal. 

Totaal 

# % # % # % # % # % 

Nog steeds in VM2 3 3,9 - - - - 73 96,1 76 100 

Naar andere bb-code - - 1 50,0 - - 1 50,0 2 100 

Naar mbo niveau 1 3 7,9 - - - - 35 92,1 38 100 

Naar mbo niveau 2 23 4,3 22 4,1 8 1,5 482 90,1 535 100 


Naar mbo niveau 4 1 2,3 - - 17 39,5 25 58,1 43 100 

Naar praktijkonderwijs - - - - - - 3 100,0 3 100 

Onbekend – zonder 

startkwalificatie 

Onbekend – met 


3 2,2 10 7,2 - - 125 90,6 138 100 

- - - - 57 100,0 - - 57 100 

Totaal 38 3,6 35 3,4 174 16,7 797 76,3 1.044 100 

Tabel B1.9 Achtergrondkenmerken switchers, uitvallers en met startkwalificatie 

uitgestroomd 1 e tranche 2011-2012 

Switchers (%) Uitvallers (%) 

Met 


uitgestroomd 

(%) 

Geslacht Jongen 52,1 65,2 57,9 

Meisje 47,9 34,8 42,1 

Leeftijd 17 jaar (-) 42,8 15,2 31,6 

18 jaar 49,8 72,5 50,9 

19 jaar 7,1 11,6 15,8 

20 jaar (+) 0,3 0,7 1,8 

Etniciteit Autochtoon 42,7 39,1 47,4 

Allochtoon 57,1 58,7 52,6 

Onbekend 0,3 2,2 - 

Lwoo Geen lwoo 31,6 26,8 14,0 

Wel lwoo 67,5 68,8 84,2 

Onbekend 0,9 4,3 1,8 


Tabel B1.10 Onderwijspositie leerlingen 2e tranche per 01-10-2011 t.o.v. 01-10-2009 

Waarvan: 


# % 

op zelfde 


op andere 


op ander 

BRINnummer 

leerjaar 4 62 3,1 60 - 2 

leerjaar 5 530 26,6 512 9 9 

leerjaar 6 2 0,1 2 - - 

Subtotaal 594 29,8 574 9 11 

Overgestapt 


met lwoo 28 1,4 20 1 7 

zonder lwoo 24 1,2 12 - 12 

Naar kb-code 

met lwoo 5 0,3 5 - - 



roc/aoc 

niveau 1 134 6,7 - 1 133 

niveau 2 861 43,2 - 23 838 

niveau 3 87 4,4 - 2 85 

niveau 4 42 2,1 - - 42 

Naar borgingscohort 37 1,9 28 1 8 

Naar praktijkonderwijs 12 0,6 4 - 8 

Naar overige opleidingen 3 0,2 - 1 2 

Onbekend 157 7,9 - - - 

Subtotaal 1.399 70,1 77 29 1.295 


Totaal 1.995 100,0 





Waarvan: 


# % 

op zelfde 


op andere 


op ander 

BRINnummer 

leerjaar 3 29 0,1 27 1 1 

leerjaar 4 569 2,5 515 29 25 

Subtotaal 598 2,6 542 30 26 

Overgestapt 


met lwoo 249 1,1 181 15 53 

zonder lwoo 168 0,7 93 2 73 

Naar kb-code 373 24 56 

met lwoo 212 0,9 186 8 18 

zonder lwoo 241 1,1 187 16 38 


roc/aoc 

niveau 1 1.663 7,3 - 42 1.621 

niveau 2 16.005 69,9 - 671 15.334 

niveau 3 1.040 4,5 - 69 971 

niveau 4 493 2,2 - 16 477 




Onbekend 1.981 8,6 - - - 

Subtotaal 22.300 97,3 737 872 18.710 


Totaal 22.908 100,0 

Qua achtergrondkenmerken wijkt het vergelijkingscohort af van de tweede tranche, wat 

betreft het aantal allochtonen en leerlingen met een lwoo-indicatie. Om het 

uitvalspercentage van de tweede tranche te vergelijken met scholen die qua 

achtergrondkenmerken overeenkomen, zijn uit het vergelijkingscohort leerlingen van een 

groep scholen geselecteerd die wat betreft de allochtonen en lwoo-populatie overeenkomen 

(n= 1.099, tezamen hebben ze 49,3% allochtonen en 59,7% lwoo-leerlingen). Het 

uitvalspercentage bij deze groep leerlingen in de periode 2009-2011 is 9,7% (n = 107). Dat 

uitvalspercentage is dus hoger dan het uitvalspercentage van de tweede tranche (8,0%). 




Tabel B1.12 Onderwijspositie leerlingen voorgaand cohort op VM2-locaties 2008 per 

01-10-2010 t.o.v. 01-10-2008 


# % 

op zelfde 


Waarvan: 

op andere 


op ander 

BRINnummer 

leerjaar 3 6 0,2 6 - - 

leerjaar 4 73 1,7 65 8 - 

Subtotaal 79 1,9 71 8 - 

Overgestapt 


met lwoo 49 1,2 36 2 11 

zonder lwoo 25 0,5 11 1 13 

Naar kb-code 

met lwoo 24 0,6 21 1 2 

zonder lwoo 26 0,6 21 2 3 


roc/aoc 

niveau 1 282 6,6 - 8 274 

niveau 2 2.981 70,0 - 169 2.812 

niveau 3 157 3,7 - 26 131 

niveau 4 90 2,1 - 1 89 




Onbekend 421 9,9 - - - 

Subtotaal 4177 98,0 174 217 3.365 


Totaal 4.259 100,0 

De tabellen m.b.t. het voorgaand cohort van de tweede tranche zijn exclusief de leerlingen 

van de experimentscholen die al in de eerste tranche-experimenten zitten. Het betreft dus 

alleen leerlingen van de experimentscholen die niet deelnemen aan de eerste tranche. 




Tabel B1.13 Onderwijspositie leerlingen voorgaand landelijk cohort 2008 per 01-10-2010 

t.o.v. 01-10-2008 

Waarvan: 


# % 

op zelfde 


op andere 


op ander 

BRINnummer 

leerjaar 3 29 0,2 28 - 1 

leerjaar 4 431 2,0 386 25 20 

Subtotaal 460 2,2 414 25 21 

Overgestapt: 


met lwoo 236 1,1 164 18 54 

zonder lwoo 149 0,7 71 6 72 

Naar kb-code 

met lwoo 118 0,6 100 4 14 

zonder lwoo 147 0,7 117 5 25 


roc/aoc 

niveau 1 1.429 6,7 - 42 1.387 

niveau 2 15.230 71,9 - 590 14.640 

niveau 3 979 4,6 - 103 876 

niveau 4 485 2,3 - 14 471 


Naar VM2 14 0,1 - - 14 


Onbekend 1.811 8,5 - - - 

Subtotaal 20.724 97,7 470 796 17.647 


Totaal 21.194 100,0 

Tabel B1.14 De uitvallers van de 2e tranche en vergelijkingscohorten op een rijtje (tussen 

haakjes staan de schooljaren waartussen ze zijn uitgevallen) 

# % 

Tweede tranche-experiment (2009-2011) 157 7,9 

Landelijk vergelijkingscohort (2009-2011) 1.981 8,6 

Landelijk vergelijkingscohort – selectie dezelfde achtergrondkenmerken (2009-2011) 107 9,7 


Landelijk voorgaand cohort (2008-2010) 1.811 8,5 




Tabel B1.15 Kenmerken leerlingen 2e tranche (peildatum 1 oktober) 

2009 2009 2010 


% 

(n=1752) 



% 

(n=1932) 


% 

(n=1378) 

2010 


% 

(n=1311) 

2011 


% 

(n=594) 

Geslacht Jongen 58,2 56,0 53,8 53,2 50,5 

Meisje 41,8 44,0 46,2 46,8 49,5 

Leeftijd 14,7 jaar 14,7 jaar 15,7 jaar 15,6 jaar 16,6 jaar 

Etniciteit Autochtoon 48,2 50,8 53,8 52,8 50,2 

Westers alloch. 4,0 4,2 4,3 4,5 3,7 

Turks 13,1 12,8 12,2 12,4 13,5 

Marokkaans 14,7 13,6 10,9 11,1 14,0 

Surinaams 7,9 7,5 7,5 7,6 7,1 

Antilliaans 3,3 3,2 3,6 3,8 4,5 

Ov. Nietwesters 

8,2 7,5 7,0 

7,0 6,7 

Onbekend 0,6 0,6 0,7 0,8 0,3 

Lwoo Geen lwoo 37,4 37,6 35,8 36,5 34,3 

Wel lwoo 61,1 60,9 62,9 62,2 65,0 

Onbekend 1,4 1,5 1,3 1,4 0,7 

Tabel B1.16 Leerlingen 2e tranche naar sector (peildatum 1 oktober) 

2009 2009 2010 


% 

(n=1752) 


% 

(n=1932) 


% 

(n=1378) 

2010 


% 

(n=1311) 

2011 


% 

(n=594) 

Economie 28,0 27,7 27,3 26,8 34,3 

Landbouw 8,4 12,6 15,5 16,2 15,3 

Techniek 30,3 26,9 24,4 23,5 14,1 

Zorg en welzijn 30,3 30,2 30,3 30,7 35,5 

Intersectoraal 3,0 2,7 2,6 2,7 0,7 

Totaal 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0

Tabel B1.17 Behaald diploma in schooljaar 2010-2011 naar onderwijspositie leerlingen 

2e tranche per 1-10-2011 t.o.v. 1-10-2009 

Vo-diploma Mbo-diploma Geen diploma Totaal 

Niv. 1 Startkwal. 

# % # % # % # % # % 

Nog steeds in VM2 342 57,6 3 0,5 - - 249 41,9 594 100 

Naar andere bb-code 2 3,8 1 1,9 - - 49 94,2 52 100 

Naar kb-code 4 28,6 - - - - 10 71,4 14 100 

Naar mbo niveau 1 28 20,9 3 2,2 - - 103 76,9 134 100 



Naar mbo niveau 4 41 97,6 - - 1 2,4 - - 42 100 

Naar praktijkonderwijs 2 16,7 2 16,7 - - 8 66,7 12 100 

Naar borgingscohort 8 21,6 - - - - 29 78,4 37 100 

Naar overige opleidingen - - - - - - 3 100,0 3 100 

Onbekend 51 32,1 13 8,2 2 1,3 93 58,5 159 100 

Totaal 1.253 62,8 68 3,4 10 0,5 664 33,3 1.995 100 

Tabel B1.18 Switchers en uitvallers 2e tranche 2011-2012, achtergrondkenmerken 

1-10-‘11 


Geslacht Jongen 57,6 60,4 

Meisje 42,4 39,6 

Leeftijd 16 jaar (-) 38,4 23,3 

17 jaar 50,9 50,9 

18 jaar 9,3 19,5 

19 jaar 1,0 3,8 

20 jaar 0,4 2,5 

Etniciteit Autochtoon 52,0 49,7 

Allochtoon 47,7 48,4 

Onbekend 0,3 1,9 

Lwoo Geen lwoo 36,8 48,4 

Wel lwoo 61,8 47,8 



Tabel B1.19 Onderwijspositie leerlingen borgingscohort I per 01-10-2011 t.o.v. 

01-10-2010 

Waarvan: 


# % 

op zelfde 


op andere 


op ander 

BRINnummer 

leerjaar 3 91 4,3 90 - 1 

leerjaar 4 1.218 57,5 1.217 1 - 

leerjaar 5 2 0,1 2 - - 

Subtotaal 1.311 61,9 1.309 1 1 

Overgestapt 


met lwoo 353 16,7 328 5 20 

zonder lwoo 179 8,4 155 - 24 

Naar kb-code 

met lwoo 48 2,3 46 1 1 

zonder lwoo 98 4,6 91 - 7 

Naar mbo-opleiding 

aan roc/aoc 

niveau 1 57 2,7 - 1 56 

niveau 2 19 0,9 - - 19 

Overige niveaus 2 0,1 - - 2 

Naar praktijkonderwijs 10 0,5 1 - 9 

Naar overige opleidingen 3 0,1 1 2 - 

Onbekend 37 1,7 - - - 

Subtotaal 806 38,1 622 9 138 

Totaal 2.117 100,0 



Waarvan: 


# % 

op zelfde 


op andere 


op ander 

BRINnummer 

leerjaar 3 736 3,5 700 26 10 

leerjaar 4 14.756 68,6 14.311 300 145 

Subtotaal 15.492 72,1 15.011 326 155 

Overgestapt 


met lwoo 1.730 8,0 1.536 43 151 

zonder lwoo 1.058 5,0 841 47 170 

Naar kb-code 

met lwoo 474 2,2 449 16 9 

zonder lwoo 675 3,1 612 21 42 


aan roc/aoc 

niveau 1 886 4,1 - 12 874 

niveau 2 222 1,0 - 4 218 

overige niveaus 5 0,0 - 1 4 


Naar VM2 79 0,4 56 3 20 

Naar overige 

opleidingen 120 0,6 22 21 77 

Onbekend 622 2,9 - - - 

Subtotaal 6.008 27,9 3.541 185 1.660 

Totaal 21.500 100,0 

Qua achtergrondkenmerken wijkt het vergelijkingscohort af van het eerste borgingscohort, 

wat betreft het aantal allochtonen en leerlingen met een lwoo-indicatie. Om het 

uitvalspercentage van het eerste borgingscohort te vergelijken met scholen die qua 

achtergrondkenmerken overeenkomen, zijn uit het vergelijkingscohort leerlingen van een 

groep scholen geselecteerd die wat betreft de allochtonen en lwoo-populatie overeenkomen 

(n= 1.091, tezamen hebben ze 48,9% allochtonen en 65,3% lwoo-leerlingen). Het 

uitvalspercentage bij deze groep leerlingen in de periode 2010-2011 is 2,6% (n = 28). Dat 

uitvalspercentage is dus hoger dan het uitvalspercentage van het eerste borgingscohort 

(1,7%), maar lager dan het uitvalpercentage van het gehele vergelijkingscohort (2,9%). 


Tabel B1.21 Onderwijspositie leerlingen voorgaand cohort op VM2-locaties 2009 per 

01-10-2010 t.o.v. 01-10-2009 


# % 

op zelfde 


Waarvan: 

op andere 


op ander 

BRINnummer 

leerjaar 3 47 1,8 45 1 1 

leerjaar 4 1.668 66,2 1.593 71 4 

Subtotaal 1.715 68,0 1.638 72 5 

Overgestapt 


met lwoo 201 8,0 185 4 12 

zonder lwoo 86 3,4 70 2 14 

Naar kb-code 

met lwoo 65 2,6 52 12 1 

zonder lwoo 63 2,5 59 2 2 


aan roc/aoc 

niveau 1 98 3,9 - - 98 

niveau 2 41 1,6 - 1 40 

overige niveaus 2 0,1 - - 2 




Onbekend 78 3,1 - - - 

Subtotaal 806 32,0 516 24 188 

Totaal 2.521 100,0 

De tabellen m.b.t. het voorgaand cohort van het eerste borgingscohort zijn exclusief de 

leerlingen van de experimentscholen die al in de eerste en/of tweede tranche-experimenten 

zitten. Het betreft dus alleen leerlingen van de experimentscholen die niet deelnemen aan 

de eerste en/of tweede tranche. 


Tabel B1.22 Onderwijspositie leerlingen voorgaand landelijk cohort 2009 per 01-10-2010 

t.o.v. 01-10-2009 

Waarvan: 


# % 

op zelfde 


op andere 


op ander 

BRINnummer 

leerjaar 3 634 3,1 595 22 17 

leerjaar 4 13.824 67,8 13.395 338 91 

Subtotaal 14.458 70,9 13.990 360 108 

Overgestapt: 


met lwoo 1.993 9,8 1.848 50 95 

zonder lwoo 1.065 5,2 867 30 168 

Naar kb-code 

met lwoo 423 2,1 377 30 16 

zonder lwoo 742 3,6 626 67 49 


aan roc/aoc 

niveau 1 749 3,7 - 25 724 

niveau 2 272 1,3 - 6 266 

overige niveaus 10 0,0 - - 10 




Onbekend 497 2,4 - - - 

Subtotaal 5.929 29,1 3.750 228 1.454 

Totaal 20.387 100,0 

Tabel B1.23 De uitvallers van het borgingscohort I en vergelijkingscohorten op een rijtje 

(tussen haakjes staan de schooljaren waartussen ze zijn uitgevallen) 

# % 

Borgingscohort I (2010-2011) 37 1,7 

Landelijk vergelijkingscohort (2010-2011) 622 2,9 

Landelijk vergelijkingscohort – selectie dezelfde achtergrondkenmerken (2010-2011) 28 2,6 


Landelijk voorgaand cohort (2009-2010) 497 2,4 


Tabel B1.24 Leerlingen borgingscohort naar achtergrondkenmerken 

1-10-2010 1-10-2010 



1-10-2011 


% (n=2136) % (n=2133) % (n=1311) 

Geslacht Jongen 53,2 53,2 53,8 

Meisje 46,8 46,8 46,2 

Leeftijd 14,7 jaar 14,7 jaar 15,6 jaar 

Etniciteit Autochtoon 52,0 52,1 53,8 

Westers all 4,8 4,6 4,2 

Turks 12,3 12,3 13,3 

Marokkaans 12,5 12,4 10,8 

Surinaams 5,9 5,9 6,2 

Antilliaans 3,5 3,4 3,7 

Ov. Nw. 8,2 8,3 7,5 

Onbekend 0,9 1,0 0,6 

Lwoo Geen lwoo 39,4 34,1 41,7 

Wel lwoo 60,6 65,9 58,3 

Tabel B1.25 Leerlingen borgingscohort naar sector 

1-10-2010 


% (n=2136) 

1-10-2010 


% (n=2133) 

1-10-2011 


% (n=1311) 

Economie 27,2 26,3 25,3 

Landbouw 19,5 19,8 21,5 

Techniek 20,6 20,2 21,6 

Zorg en welzijn 30,7 31,9 29,1 

Intersectoraal 1,9 1,8 2,4 

Tabel B1.26 Switchers en uitvallers borgingscohort I 2011-2012, achtergrondkenmerken 

1-10-‘11 


Geslacht Jongen 53,2 54,1 

Meisje 46,8 45,9 

Leeftijd 15 jaar (-) 37,6 29,7 

16 jaar 54,5 51,4 

17 jaar 6,0 10,8 

18 jaar (+) 1,9 8,1 

Etniciteit Autochtoon 50,5 45,9 

Allochtoon 48,2 51,4 


Lwoo Geen lwoo 38,8 56,8 

Wel lwoo 61,2 43,2 


Tabel B1.27 Leerlingen borgingscohort naar achtergrondkenmerken 

1-10-2011 


% (n=1513) 

Geslacht Jongen 53,7 

Meisje 46,3 

Leeftijd 14,7 jaar 

Etniciteit Autochtoon 52,3 

Westers allochtonen 4,6 

Turks 11,6 

Marokkaans 11,0 

Surinaams 8,5 

Antilliaans 3,2 

Ov. Nw. 8,3 

Onbekend 0,7 

Lwoo Geen lwoo 35,2 

Wel lwoo 64,8 

Tabel B1.28 Leerlingen borgingscohort naar sector 

1-10-2011 


% (n=1513) 

Economie 24,5 

Landbouw 20,6 

Techniek 21,3 

Zorg en welzijn 26,6 

Intersectoraal 7,0 

Tabel B1.29 Is de verwachting dat er in het huidige schooljaar nog leerlingen met VM2 

zullen stoppen vanwege een switch naar een andere opleiding? 1 e tranche 

Nov 2011 Redenen 

% 

Ja 25 Keuze voor een andere Crebo of school (7) 

Nee 33 

Geen respons 42 

Geen studiefinanciering binnen VM2 (2) 


zullen stoppen vanwege een switch naar een andere opleiding? 2 e tranche 


% 

Ja 30 Keuze voor een andere Crebo of school (12) 

Nee 41 


Leerlingen wisselen van beroepskeuze (7) 



zullen stoppen vanwege een switch naar een andere opleiding? Borgingscohort I 


% 

Ja 44 Leerlingen wisselen van beroepskeuze (12) 

Nee 41 


Leerlingen kiezen voor de bbl (4) 

Gebrek aan motivatie (3) 


zullen stoppen vanwege een switch naar een andere opleiding? Borgingscohort II 


% 

Ja 52 Leerlingen wisselen van beroepskeuze (11) 

Nee 47 


Leerlingen kiezen voor de bbl (3) 

Gebrek aan motivatie (3) 

Tabel B1.33 Worden er activiteiten ondernomen om leerlingen binnen VM2 te houden die 

willen overstappen op een ander traject? 1e tranche 

Nov 2010 Juni 2011 Nov 2011 

(n=37) 


% 

(n=37) 

% 

(n=36) 

Ja 57 43 36 

Nee 24 43 22 

Geen respons 19 14 42 

Tabel B1.34 Worden er activiteiten ondernomen om leerlingen binnen VM2 te houden die 

willen overstappen op een ander traject? 2e tranche 

Nov 2010 Juni 2011 Nov 

(n=121) (n=122) 2011 

% 

% (n=121) 

% 

Ja 58 43 41 

Nee 26 43 26 


Tabel B1.35 Worden er activiteiten ondernomen om leerlingen binnen het borgingscohort 

I te houden? 

Juni 2011 Nov 2011 

(n=71) 

% 

% 

(n=71) 

Ja 42 52 

Nee 44 34 

Geen respons 14 16 

%

Tabel B1.36 Worden er activiteiten ondernomen om leerlingen binnen het borgingscohort 

II te houden? 

Nov 2011 

(n=60) 

Ja 62 

Nee 33 



zullen stoppen vanwege uitval (voortijdig schoolverlaten)? 1 e Tranche 


% 

Ja 11 Alle begeleidingsstappen zijn gezet zonder merkbaar resultaat 

Nee 48 



zullen stoppen vanwege uitval (voortijdig schoolverlaten)? 2 e Tranche 


% 

Ja 16 Het niveau van de opleiding ligt te hoog (3) 

Nee 55 


Enkele leerlingen zijn moeilijk te begeleiden (3) 


zullen stoppen vanwege uitval (voortijdig schoolverlaten)? Borgingscohort I 


% 

Ja 14 Multiproblematiek of gedragsproblemen (3) 

Nee 72 



zullen stoppen vanwege uitval (voortijdig schoolverlaten)? Borgingscohort II 


% 

Ja 18 Multiproblematiek of gedragsproblemen (3) 

Nee 80 



%

Tabel B1.41 Hoe tevreden zijn onderstaande doelgroepen over het experiment tot nu toe? 

1 e tranche 

Nov 2011 (n=36) % 

Zeer 

ontevreden 

Ontevreden Niet 

ontevreden/tevreden 

Tevreden Zeer 

tevreden 

Geen 

respons 

Bestuurders 0 3 14 22 6 56 

Managers 0 6 11 28 0 56 

Docenten 0 3 11 25 6 56 

Ouders 0 0 8 20 14 58 

Leerlingen 0 6 11 22 6 56 


2 e tranche 

Nov 2011 (n=121) % 

Zeer 

ontevreden 



Tevreden Zeer 

tevreden 

Geen 

respons 


Managers 0 12 16 33 6 33 

Docenten 0 8 24 29 6 33 

Ouders 0 1 17 33 10 40 




Nov 2011 (n=71) % 

Zeer 

ontevreden 



Tevreden Zeer 

tevreden 

Geen 

respons 


Managers 1 7 21 41 7 23 

Docenten 1 3 31 37 7 21 

Ouders 0 1 21 37 16 25 




Nov 2011 (n=60) % 

Zeer 

ontevreden 



Tevreden Zeer 

tevreden 


Geen 

respons 

Bestuurders 2 3 23 43 10 18 

Managers 2 8 25 45 8 12 

Docenten 2 3 35 42 8 10 

Ouders 0 2 23 42 18 15 

Leerlingen 0 3 23 45 17 12

Tabel B1.45 Zijn onderstaande doelgroepen meer of minder tevreden over VM2 dan over 

het reguliere onderwijstraject? 1 e tranche 

Nov 2011 (n=36) % 

Veel minder 

tevreden 

Minder 

tevreden 

Even 

tevreden 

Meer 

tevreden 

Veel meer 

tevreden 

Geen 

respons 


Managers 0 6 14 8 6 67 

Docenten 0 0 17 11 6 67 

Ouders 0 0 19 6 8 67 



het reguliere onderwijstraject? 2 e tranche 

Nov 2011 (n=121) % 


tevreden 


tevreden 

Even 

tevreden 

Meer 

tevreden 

Veel meer 

tevreden 

Geen 

respons 


Managers 0 6 21 19 2 53 

Docenten 0 3 22 22 7 46 

Ouders 0 1 22 15 12 50 



het reguliere onderwijstraject? Borgingscohort I 

Nov 2011 (n=71) % 


tevreden 


tevreden 

Even 

tevreden 

Meer 

tevreden 

Veel meer 

tevreden 

Geen 

respons 


Managers 1 6 31 25 4 32 

Docenten 1 3 31 31 3 31 

Ouders 0 1 31 21 11 35 



het reguliere onderwijstraject? Borgingscohort II 

Nov 2011 (n=60) % 


tevreden 


tevreden 

Even 

tevreden 

Meer 

tevreden 

Veel meer 

tevreden 

Geen 

respons 


Managers 2 5 37 30 3 23 

Docenten 2 3 35 35 3 22 

Ouders 0 0 37 25 12 27 



Tabel B1.49 Hoe kijkt men terug op het experiment? 1 e tranche 

Nov 2011 (n=36) 

Zeer positief 19 

Positief 42 

Negatief 14 

Zeer Negatief 0 


Tabel B1.50 Hoe kijkt men terug op het experiment? 2 e tranche 


% 

Nov 2011 (n=121) 

Zeer positief 9 

Positief 61 

Negatief 16 

Zeer Negatief 1 


Tabel B1.51 Op welke aspecten van de samenwerking is men bijzonder trots? 1 e tranche 

1 De teamgeest van de vmbo- en mbo-partners (23) 

2 Kijken naar het belang van de leerling (5) 

3 Er is een innovatief programma ontwikkeld (5) 

4 Uitwisseling van materialen (2) 

5 De facilitering van de betrokkenen (2) 

Tabel B1.52 Op welke aspecten van de samenwerking is men bijzonder trots? 2 e tranche 

1 De intensieve en constructieve samenwerking van de diverse partners (86) 

2 Het feit dat gezamenlijk een innovatief curriculum is ontwikkeld (27) 

3 De wil om te leren van elkaar (13) 

4 De belangen van de leerling zijn voorop gezet (9) 

5 Het tempo waarin gezamenlijk producten ontwikkeld werden (3) 

Tabel B1.53 Welke aspecten van de samenwerking had u achteraf liever anders gezien? 

1 e tranche 

1 Heldere communicatielijnen (5) 

2 Minder verloop van de mbo samenwerkingspartners (4) 

3 Meer betrokkenheid van management en CvB (3) 

4 Snellere afstemming over financiële voorwaarden (2) 

5 Afstemmen van administratieve processen (2) 

Tabel B1.54 Welke aspecten van de samenwerking had u achteraf liever anders gezien? 

2 e tranche 

1 Meer en heldere overlegmomenten (21) 

2 Afstemming van (administratieve) processen (10) 

3 Te veel verloop bij de samenwerkingspartners (10) 

4 Meer ondersteuning vanuit het management (8) 

5 Meer betrokkenheid van de mbo partner (7) 

%

Tabel B1.55 Op welke onderdelen van het VM2 programma is men bijzonder trots? 

1 e tranche 

1 De ontwikkelde doorgaande leerlijn (15) 

2 De versnelling van het programma met een startkwalificatie op het eind (7) 

3 De begeleiding van de leerlingen (7) 

4 De pedagogisch/didactische aanpak (6) 

5 De beroepsoriëntatie van de leerlingen (6) 

Tabel B1.56 Op welke onderdelen van het VM2 programma is men bijzonder trots? 

2 e tranche 

1 De ontwikkelde doorgaande leerlijn (68) 

2 De vormgeving van de stages (17) 

3 Het pedagogische/didactische concept (10) 

4 De mogelijkheid tot versnelling (9) 

5 De invulling van het zomerlek (8) 

Tabel B1.57 Welke onderdelen van het VM2 programma had u achteraf liever anders 

ingevuld? 1 e tranche 

1 Meer aandacht voor taal en rekenen (9) 

2 Eerder kiezen voor meer Crebo’s (3) 

3 Overstappen naar competentiegericht onderwijs (3) 

4 Andere opzet stages (2) 

5 Meer maatwerk qua cursusduur (1) 

Tabel B1.58 Welke onderdelen van het VM2 programma had u achteraf liever anders 

ingevuld? 2 e tranche 

1 De invulling van de doorgaande leerlijn (26) 

2 Meer aandacht voor Nederlands, rekenen en Engels (13) 

3 Een andere invulling van de stages (12) 

4 Het vmbo examen niet meer aanbieden (6) 

5 De gedachte van één dak loslaten (6) 

Tabel B1.59 Welke adviezen zou u andere scholen geven als ze een leergang á la VM2 gaan 

inrichten? 1 e tranche 

1 Zorg voor heldere communicatie op alle niveaus (7) 

2 Start vanuit een visie met beheersbare doelstellingen (6) 

3 Creëer vooraf voldoende draagvlak bij management en CvB (5) 

4 Start direct met 1 team van vmbo- en mbo-docenten (5) 

5 Besteed aandacht aan de cultuurverschillen van het vmbo en mbo (3) 

Tabel B1.60 Welke adviezen zou u andere scholen geven als ze een leergang á la VM2 gaan 

inrichten? 2 e tranche 

1 Start bij het kwalificatiedossier bij de invulling van het programma (17) 

2 Zorg vooraf voor voldoende draagvlak onder de collega’s (16) 

3 Communiceer uitgebreid naar ouders en leerlingen (16) 

4 Maak vooraf heldere afspraken over de financiële voorwaarden (15) 

5 Neem voldoende tijd voor de voorbereiding (14) 


Bijlage 2: Eén concept, één team, één dak 

Tabel B2.1 Heeft men een beeld van het inhoudelijk concept? 1e tranche 

Juni 

2009 

(n=39) 

% 

Nov 

2009 

(n=40) 


% 

Juni 

2010 

(n=40) 

% 

Nov 

2010 

(n=37) 

% 

Juni 

2011 

(n=37) 

% 

Nov 

2011 

(n=36) 

Is helder, uitgekristalliseerd 44 60 58 70 62 53 

Is nog niet helemaal helder; 

hoofdlijnen tekenen zich af 

54 28 25 14 13 3 

Het beeld moet zich nog vormen 0 3 10 8 11 3 

Geen respons 3 10 8 8 13 42 

Tabel B2.2 Heeft men een beeld van het inhoudelijk concept? 2e tranche 

Nov Juni Nov Juni 

2009 2010 2010 2011 

(n=127) (n=127) (n=121) (n=122) 

% % % % 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

Is helder, uitgekristalliseerd 50 48 63 66 65 



43 40 24 16 

Het beeld moet zich nog vormen 3 8 6 6 1 

Geen respons 5 4 7 13 26 

Tabel B2.3 Heeft men een beeld van het inhoudelijk concept? Borgingscohort I 

Nov Juni 

2010 2011 

(n=70) (n=71) 

% % 

% 

8 

Nov 

2011 

(n=71) 

Is helder, uitgekristalliseerd 73 72 63 



% 

24 14 20 

Het beeld moet zich nog vormen 3 1 3 


Tabel B2.4 Heeft men een beeld van het inhoudelijk concept? Borgingscohort II 

Nov 

2011 

(n=60) 

Is helder, uitgekristalliseerd 78 



Het beeld moet zich nog vormen 3 

Geen respons - 

% 

18

Tabel B2.5 Waar staat men in de ontwikkeling van het concept? 1e tranche 

Juni 

2009 

(n=39) 

% 

Nov 

2009 

(n=40) 


% 

Juni 

2010 

(n=40) 

% 

Nov 

2010 

(n=37) 

% 

Juni 

2011 

(n=37) 

% 

Nov 

2011 

(n=36) 

Concept is klaar, ontwikkeld 31 40 53 60 65 53 

Concept wordt ontwikkeld in 

context samenwerking vmbo-mbo 


context opstart samenwerking 

vmbo-mbo 

Ontwikkeling van concept moet 

feitelijk nog starten 

49 30 30 16 8 6 

18 5 0 0 5 0 

0 13 10 16 8 0 

Geen respons 3 13 8 8 13 42 

Tabel B2.6 Waar staat men in de ontwikkeling van het concept? 2e tranche 

Nov Juni Nov Juni 

2009 2010 2010 2011 

(n=127) (n=127) (n=121) (n=122) 

% % % % 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

Concept is klaar, ontwikkeld 28 42 51 62 64 





vmbo-mbo 



48 42 27 14 11 

14 7 5 3 1 

% 

5 6 8 7 0 


Tabel B2.7 Waar staat men in de ontwikkeling van het concept? Borgingscohort I 

Nov Juni 

2010 2011 

(n=70) (n=71) 

% % 

Nov 

2011 

(n=71) 

Concept is klaar, ontwikkeld 66 69 63 





vmbo-mbo 



% 

26 11 20 

9 3 1 

0 4 1 

Geen respons 0 13 14

Tabel B2.8 Waar staat men in de ontwikkeling van het concept? Borgingscohort II 

Nov 2011 

(n=60) 

Concept is klaar, ontwikkeld 73 

Concept wordt ontwikkeld in context 

samenwerking vmbo-mbo 

Concept wordt ontwikkeld in context opstart 

samenwerking vmbo-mbo 

Ontwikkeling van concept moet feitelijk nog 

starten 


Tabel B2.9 Is er sprake van een apart, herkenbaar VM2 programma? 1e tranche 

Juni 2010 Nov 2010 Juni 2011 

Voor het 2 de leerjaar mbo 

(vierde jaar leergang VM2) 

(n=40) 

% 

(n=37) 


% 

(n=37) 

% 

% 

23 

3 

- 

Nov 2011 

(n=36) 

Ja 13 11 24 28 

Grotendeels 45 19 19 3 

Nee 33 30 30 28 

Geen respons 10 40 26 42 

Tabel B2.10 Is er sprake van een apart, herkenbaar VM2 programma? 2e tranche 

Voor het 1 ste leerjaar mbo (3de jaar 

leergang VM2) 

Juni 

2010 

(n=127) 

% 

Nov 

2010 

(n=121) 

% 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

Ja 11 15 30 32 

Grotendeels 52 27 25 22 

Nee 33 47 32 21 


Voor het 2 de leerjaar mbo (4de jaar 

leergang VM2) 

Ja 20 

Grotendeels 19 

Nee 19 

Nvt: VM2 is een driejarig traject 15 


%

Tabel B2.11 Is er sprake van een apart, herkenbaar VM2 programma? Borgingscohort I 

Nov 2010 Juni 2011 Nov 2011 

Voor het 3 de leerjaar vmbo bb (1ste jr leergang VM2) 

(n=70) 


% 

(n=71) 

% 

(n=71) 

Ja 17 25 35 

Grotendeels 29 20 13 

Nee 54 42 39 


Voor het 4 de leerjaar vmbo bb (2de jaar leergang VM2) 

Ja 26 25 37 

Grotendeels 33 24 21 

Nee 40 38 30 


Voor het 1 ste leerjaar mbo (3de jaar leergang VM2) 

Ja 45 


Nee 25 


Tabel B2.12 Is er sprake van een apart, herkenbaar VM2 programma? Borgingscohort II 

Nov 2011 

Voor het 3 de leerjaar vmbo bb (1ste jaar leergang VM2) 

% 

(n=60) 

Ja 38 


Nee 47 


Voor het 4 de leerjaar vmbo bb (2de jaar leergang VM2) 

Ja 42 


Nee 35 


Voor het 1 ste leerjaar mbo (3de jaar leergang VM2) 

Ja 52 


Nee 28 


%

Tabel B2.13 Is er sprake van een geïntegreerd traject over de leerjaren heen? 1 ste tranche 

Nov 

2011 

(n=36) 

Volledig geïntegreerd 19 

Deels, enkele modules op andere locatie 17 

Nee, mbo-deel op mbo-locatie 22 


Tabel B2.14 Is er sprake van een geïntegreerd traject over de leerjaren heen? 2de tranche 

Nov 


% 

2011 

(n=121) 





Tabel B2.15 Is er sprake van een geïntegreerd traject over de leerjaren heen? 


% 

Nov 

2011 

(n=71) 





Tabel B2.16 Is er sprake van een geïntegreerd traject over de leerjaren heen? 


% 

Nov 

2011 

(n=60) 





%

Tabel B2.17 Programmering leergang 2e tranche 

Juni 

2010 

(n=127) 


% 

Nov 

2010 

(n=121) 

% 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

Geënt op vmbo-examenprogramma’s 12 17 13 3 

Voornamelijk geënt op vmbo-examenprogramma’s; 

minder op mbo-kwalificatiedossiers 

Voornamelijk geënt op mbo-kwalificatiedossier; 

minder op vmbo-examenprogramma’s 

39 35 26 

30 17 20 

Geënt op mbo-kwalificatiedossiers 13 13 23 22 


Tabel B2.18 Programmering leergang borgingscohort I 

Nov 

2010 

(n=70) 

% 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

% 

20 

23 

Nov 

2011 

(n=71) 

Geënt op vmbo-examenprogramma’s 11 7 13 

Voornamelijk geënt op vmbo-examenprogramma’s; minder op 

mbo-kwalificatiedossiers 

Voornamelijk geënt op mbo-kwalificatiedossier; minder op vmboexamenprogramma’s 

% 

41 27 28 

33 28 18 

Geënt op mbo-kwalificatiedossiers 12 23 23 


Tabel B2.19 Programmering leergang borgingscohort II 

Nov 

2011 

(n=60) 

Geënt op vmbo-examenprogramma’s 10 

Voornamelijk geënt op vmbo-examenprogramma’s; minder op 

mbo-kwalificatiedossiers 

Voornamelijk geënt op mbo-kwalificatiedossier; minder op vmboexamenprogramma’s 

Geënt op mbo-kwalificatiedossiers 25 


% 

38 

22

Tabel B2.20 Cursusduur 1e tranche 

Juni 

2009 

(n=39) 

% 

Nov 

2009 

(n=40) 

% 

Juni 

2010 

(n=40) 


% 

Nov 

2010 

(n=37) 

% 

Juni 

2011 

(n=37) 

% 

Nov 

2011 

(n=36) 

Standaardcursusduur 3 jaar 28 23 30 32 32 - 

Standaardcursusduur 4 jaar 8 10 13 11 30 25 

Individuele differentiatie 56 53 33 32 24 28 

Nog geen definitieve keuze 

gemaakt 

8 3 15 - - - 

Geen respons 0 13 10 24 13 53 

Tabel B2.21 Cursusduur 2e tranche 

Nov 

2009 

(n=127) 

% 

Juni 

2010 

(n=127) 

% 

Nov 

2010 

(n=121) 

% 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

Standaardcursusduur 3 jaar 19 32 29 31 27 

Standaardcursusduur 4 jaar 20 19 24 25 20 

Individuele differentiatie 31 31 33 30 24 

Nog geen definitieve keuze gemaakt 24 15 - - - 


Tabel B2.22 Cursusduur borgingscohort I 

Nov 

2010 

(n=70) 

% 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

% 

Nov 

2011 

(n=71) 

Standaardcursusduur 3 jaar 46 37 41 

Standaardcursusduur 4 jaar 19 14 18 

Individuele differentiatie 24 35 27 

Nog geen definitieve keuze gemaakt 10 - - 


Tabel B2.23 Cursusduur borgingscohort II 

% 

Nov 

2011 

(n=60) 

Standaardcursusduur 3 jaar 47 

Standaardcursusduur 4 jaar 20 

Individuele differentiatie 33 

Nog geen definitieve keuze gemaakt - 


%

Tabel B2.24 Wel of geen vmbo-examen 2e tranche 

Nov 

2009 

(n=127) 

% 

Juni 

2010 

(n=127) 


% 

Nov 

2010 

(n=121) 

% 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

Alle leerlingen leggen vmbo-examen af 60 64 57 59 50 

Meeste leerlingen leggen vmbo-examen 

af 

Voor elke leerling wordt afzonderlijk 

beslist of deze het vmbo-examen aflegt 

De meeste leerlingen leggen geen vmboexamen 

af 

Geen enkele leerling legt vmbo-examen 

af 

% 

8 5 9 3 3 

9 13 7 8 1 

11 6 3 5 0 

7 9 11 9 17 


Tabel B2.25 Wel of geen vmbo-examen borgingscohort I 

Nov 

2010 

(n=70) 

% 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

Nov 

2011 

(n=71) 

Alle leerlingen leggen vmbo-examen af 63 55 55 

Meeste leerlingen leggen vmbo-examen af 13 2 6 

Voor elke leerling wordt afzonderlijk beslist of deze het 

vmbo-examen aflegt 

% 

10 10 6 

De meeste leerlingen leggen geen vmbo-examen af 3 4 6 

Geen enkele leerling legt vmbo-examen af 11 14 13 


Tabel B2.26 Wel of geen vmbo-examen borgingscohort II 

Nov 

2011 

(n=60) 

Alle leerlingen leggen vmbo-examen af 60 

Meeste leerlingen leggen vmbo-examen af 10 

Voor elke leerling wordt afzonderlijk beslist of deze het 

vmbo-examen aflegt 

De meeste leerlingen leggen geen vmbo-examen af 8 

Geen enkele leerling legt vmbo-examen af 12 


% 

7

Tabel B2.27 Omgang met het ‘zomerlek’ borgingscohort I (meerder antwoorden mogelijk) 

Nov 

2010 

(n=70) 


% 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

Nov 

2011 

(n=71) 

Na examen starten met volgende onderdeel leergang 50 37 51 

Externe of interne stages 46 20 20 

Bijspijker cursussen 16 7 6 

Leerlingen hebben vakantie 1 13 8 

Tabel B2.28 Omgang met het ‘zomerlek’ borgingscohort II (meerder antwoorden 

mogelijk) 

% 

Nov 

2011 

(n=60) 

Na examen starten met volgende onderdeel leergang 60 

Externe of interne stages 18 

Bijspijker cursussen 7 

Leerlingen hebben vakantie 10 

Tabel B2.29 Omslagmoment beroepsoriënterend naar beroepskwalificerend 

borgingscohort I 

Nov 

2010 

(n=70) 

% 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

% 

Nov 

2011 

(n=71) 

Begin 3 de leerjaar vmbo 3 3 6 

Tweede helft 3 de leerjaar/start vierde leerjaar vmbo 14 20 14 

Gedurende 4 de leerjaar vmbo 56 28 32 

Na het 4 de leerjaar vmbo 24 34 32 


Tabel B2.30 Omslagmoment beroepsoriënterend naar beroepskwalificerend 

borgingscohort II 

% 

Nov 

2011 

(n=60) 

Begin 3 de leerjaar vmbo 5 

Tweede helft 3 de leerjaar/start vierde leerjaar vmbo 17 

Gedurende 4 de leerjaar vmbo 40 

Na het 4 de leerjaar vmbo 37 


%

Tabel B2.31 Verhouding beroepsgerichte en avo-deel 1e tranche 

Juni 2009 Juni 2010 Nov 2010 

(n=39) 

% 

(n=40) 


% 

(n=37) 

% 

Juni 2011 

(n=37) 

% 

Nov 2011 

(n=36) 

Voornamelijk beroepsgericht 0 0 11 5 8 

Meer beroepsgericht dan avo 66 48 35 57 34 

Evenveel beroepsgericht als avo 0 0 14 16 14 

Meer avo dan beroepsgericht 31 28 14 8 0 

Voornamelijk avo 0 10 0 0 0 


Tabel B2.32 Verhouding beroepsgerichte en avo-deel 2e tranche 

Juni 2010 Nov 2010 

(n=127) 

% 

(n=121) 

% 

Juni 2011 

(n=122) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=121) 

Voornamelijk beroepsgericht 4 4 2 12 

Meer beroepsgericht dan avo 53 40 46 40 

Evenveel beroepsgericht als avo 0 15 24 12 

Meer avo dan beroepsgericht 32 21 16 6 

Voornamelijk avo 6 3 0 0 


Tabel B2.33 Verhouding beroepsgerichte en avo-deel borgingscohort I 

Nov 2010 Juni 2011 

(n=70) 

% 

(n=71) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=71) 

Voornamelijk beroepsgericht 1 3 1 

Meer beroepsgericht dan avo 44 35 42 

Evenveel beroepsgericht als avo 24 28 21 

Meer avo dan beroepsgericht 20 15 14 

Voornamelijk avo 6 4 4 


Tabel B2.34 Verhouding beroepsgerichte en avo-deel borgingscohort II 

% 

Nov 2011 

(n=60) 

Voornamelijk beroepsgericht 2 

Meer beroepsgericht dan avo 46 

Evenveel beroepsgericht als avo 28 

Meer avo dan beroepsgericht 18 

Voornamelijk avo 3 


%

Tabel B2.35 Karakterisering van het stageconcept 1e tranche 

Stageconcept 2011-2012 

Nov 

2010 

(n=37) 


% 

Juni 

2011 

(n=37) 

% 

Nov 

2011 

(n=36) 

Voornamelijk beroepsoriënterend 8 16 3 



Is het stageconcept in het 4 e jaar VM2 anders dan in het 

reguliere tweede jaar mbo? 

Ja, vooral meer beroepsoriënterend 14 5 0 

Ja, vooral meer beroepsgericht 19 27 22 

Nee 43 51 36 


Is het stageconcept veranderd ten opzichte van het derde 

jaar VM2? 

Ja, de omvang is toegenomen, vooral meer 

beroepsoriënterend 

% 

0 3 0 

Ja, de omvang is toegenomen, vooral meer beroepsgericht 32 35 14 

Ja, de omvang is afgenomen 5 0 3 

Nee 38 41 25 


Tabel B2.36 Karakterisering van het stageconcept 2e tranche 


Nov 

2010 

(n=121) 

% 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 




Is het stageconcept in het 3 e jaar VM2 anders dan in het 

reguliere eerste jaar mbo? 



Nee 35 38 40 


Is het stageconcept veranderd ten opzichte van het 

tweede jaar VM2? 

Ja, de omvang is toegenomen, vooral meer 

beroepsoriënterend 

% 

17 22 3 

Ja, de omvang is toegenomen, vooral meer beroepsgericht 25 25 44 

Ja, de omvang is afgenomen 6 3 20 

Nee 33 34 1 

Geen respons 20 16 32

Tabel B2.37 Karakterisering van het stageconcept borgingscohort I 

Nov 

2010 


(n=70) 


% 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

Nov 

2011 

(n=71) 




Is het stageconcept anders dan in het reguliere vierde 

jaar vmbo? 



Nee 47 45 30 


Tabel B2.38 Karakterisering van het stageconcept borgingscohort II 


% 

Nov 

2011 

(n=60) 

Voornamelijk beroepsoriënterend 45 

Voornamelijk beroepsgericht 47 


Is het stageconcept anders dan in het reguliere derde 

jaar vmbo? 

Ja, vooral meer beroepsoriënterend 28 

Ja, vooral meer beroepsgericht 35 

Nee 35 


Tabel B2.39 Moeite met het vinden van stageplaatsen 1e tranche 

Juni 

2011 

(n=37) 

% 

% 

Nov 

2011 

(n=36) 

Ja 19 11 

Nee 65 42 


Tabel B2.40 Moeite met het vinden van stageplaatsen 2e tranche 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

Ja 30 29 

Nee 57 41 


%

Tabel B2.41 Moeite met het vinden van stageplaatsen borgingscohort I 

Juni 

2011 

(n=71) 


% 

Nov 

2011 

(n=71) 

Ja 24 23 

Nee 62 62 


Tabel B2.42 Moeite met het vinden van stageplaatsen borgingscohort II 

% 

Nov 

2011 

(n=60) 

Ja 32 

Nee 67 


Tabel B2.43 Typering doelgroep. 2 e tranche 

Juni 

2010 

(n=127) 

% 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

Inclusief 57 50 32 

Meer inclusief dan exclusief 16 12 11 

Meer exclusief dan inclusief 6 3 10 

Exclusief 15 21 17 


Tabel B2.44 Typering doelgroep. Borgingscohort I 

Juni 

2010 

(n=70) 

% 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

% 

Nov 

2011 

(n=71) 

Inclusief 57 52 42 

Meer inclusief dan exclusief 13 3 9 

Meer exclusief dan inclusief 10 11 14 

Exclusief 17 18 20 


%

Tabel B2.45 Typering doelgroep. Borgingscohort II 

Nov 

2011 

(n=60) 

Inclusief 52 

Meer inclusief dan exclusief 10 

Meer exclusief dan inclusief 17 

Exclusief 20 


Tabel B2.46 Typering tijdstip determinatie leerweg, sector/afdeling, Crebo en omslag naar 

beroepskwalificerend Borgingscohort I 

Leerweg Sector/Afdeling Crebo 

Eind 2 de 

leerjaar vmbo 

Begin 3 de 

leerjaar vmbo 

Eind 3 de 

leerjaar vmbo 

Begin 4 de 

leerjaar vmbo 

Nov 

2010 

n=70 

% 

Juni 

2011 

n=71 

% 

Nov 

2011 

n=71 

% 

Nov 

2010 

n=70 


% 

Juni 

2011 

n=71 

% 

Nov 

2011 

n=71 

% 

Nov 

2010 

n=70 

% 

Juni 

2011 

n=71 

% 

% 

Nov 

2011 

n=71 

64 47 55 73 37 39 17 17 21 

13 24 10 7 24 17 24 8 7 

13 6 10 7 13 14 14 18 13 

9 6 10 11 3 13 37 38 41 

Onbekend 1 18 16 1 24 17 7 18 18 

Tabel B2.47 Typering tijdstip determinatie leerweg, sector/afdeling, Crebo en omslag naar 

beroepskwalificerend Borgingscohort II 

Leerweg Sector/Afdeling Crebo 

Nov 2011 

(n=60) 

% 

Nov 2011 

(n=60) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=60) 

Eind 2 de leerjaar vmbo 63 47 25 


Eind 3 de leerjaar vmbo 13 15 15 


Onbekend 2 3 5 

%

Tabel B2.48 Typering licenties 1 e tranche 

Het opleidingspakket binnen VM2 is breed (meerdere afdelingsprogramma’s 

en crebo’s) 

Juni 

2011 

(n=37) 


% 

Nov 

2011 

(n=36) 

% 

22 33 

Het opleidingspakket is eerder breed, dan smal 11 8 

Het opleidingspakket is eerder smal, dan breed 14 6 

Het opleidingspakket binnen VM2 is smal (één afdelingsprogramma gevolgd 

door één crebo) 

38 6 


Tabel B2.49 Typering licenties 2 e tranche 


en crebo’s) 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

% 

21 12 





31 32 


Tabel B2.50 Typering licenties borgingscohort I 


en crebo’s) 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

Nov 

2011 

(n=71) 

% 

17 17 





30 49 

Onbekend 16 16

Tabel B2.51 Typering licenties borgingscohort II 


Nov 

2011 

(n=60) 

Het opleidingspakket binnen VM2 is breed (meerdere afdelingsprogramma’s en crebo’s) 22 

Het opleidingspakket is eerder breed, dan smal 5 

Het opleidingspakket is eerder smal, dan breed 17 

Het opleidingspakket binnen VM2 is smal (één afdelingsprogramma gevolgd door één 

crebo) 

Onbekend 2 

Tabel B2.52 VM2 team 1e tranche 

VM2 team van vmbo en mbo 

samen 

Nov 

2009 

(n=40) 

% 

Juni 

2010 

(n=40) 

% 

Nov 

2010 

(n=37) 

% 

Juni 

2011 

(n=37) 

% 

% 

55 

Nov 

2011 

(n=36) 

Ja, volledig gemengd - - - - 42 

Grotendeels gemengd - - - - 11 

Nog niet gemengd - - - - 6 

Geen respons - - - - 42 

Vertegenwoordiging mboexpertise 

in het team 

Ja 70 70 65 73 53 

Nee 10 5 5 5 3 

Geen respons/(nog) niet van 

toepassing 

Tabel B2.53 VM2 team 2e tranche 

VM2 team van vmbo en mbo 

samen 

Nov 

2009 

(n=127) 

% 

20 25 30 22 44 

% 

Juni 

2010 

(n=127) 

% 

Nov 

2010 

(n=121) 

% 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

Ja, volledig gemengd - - - - 32 

Grotendeels gemengd - - - - 30 

Nog niet gemengd - - - - 13 

Geen respons - - - - 25 

Vertegenwoordiging mboexpertise 

in het team 

Ja 67 69 77 67 62 

Nee 10 7 3 5 1 

Geen respons/(nog) niet van 

toepassing 

% 

23 24 20 28 37

Tabel B2.54 VM2 team borgingscohort I 

VM2 team van vmbo en mbo samen 

Nov 2010 

(n=70) 


% 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

Nov 

2011 

(n=71) 

Ja, volledig gemengd - - 34 

Grotendeels gemengd - - 37 

Nog niet gemengd - - 16 

Geen respons - - 14 

Vertegenwoordiging mbo-expertise in het team 

Ja 86 68 68 

Nee 9 14 6 

Geen respons /(nog) niet van toepassing 6 18 27 

Tabel B2.55 VM2 team borgingscohort II 

VM2 team van vmbo en mbo samen 

% 

Nov 

2011 

(n=60) 

Ja, volledig gemengd 43 

Grotendeels gemengd 32 

Nog niet gemengd 23 


Vertegenwoordiging mbo-expertise in het team 

Ja 75 

Nee 5 

Geen respons /(nog) niet van toepassing 20 

Tabel B2.56 Vindt het gehele VM2-traject plaats op dezelfde locatie? 1 e tranche 

% 

Nov 2011 

(n=36) 

Ja 39 

Nee, enkele modules vinden plaats op de mbo-locatie 17 

Nee, het mbo-gedeelte vindt plaats op de mbo-locatie 3 


Tabel B2.57 Vindt het gehele VM2-traject plaats op dezelfde locatie? 2 e tranche 

% 

Nov 2011 

(n=121) 

Ja 47 




%

Tabel B2.58 Vindt het gehele VM2-traject plaats op dezelfde locatie? Borgingscohort I 

Nov 2011 

(n=71) 

Ja 52 




Tabel B2.59 Vindt het gehele VM2-traject plaats op dezelfde locatie? Borgingscohort II 

Nov 2011 


% 

(n=60) 

Ja 62 




Tabel B2.60 Wijkt het experiment af van de uitgangspunten van VM2 (één team, één dak, 

één concept)? 1e tranche 

Juni Nov 2011 Alternatieve opzet 

2011 (n=36) 

(n=37) 

% 

% 

Ja 24 22 Onderdelen van leergang van mbo-locatie (7) 

Nee 62 36 


Geen geïntegreerd team (3) 

Tabel B2.61 Wijkt het experiment af van de uitgangspunten van VM2 (één team, één dak, 

één concept)? 2e tranche 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

% 

Alternatieve opzet 


Nee 48 41 



Tabel B2.62 Wijkt het borgingscohort I af van de uitgangspunten van VM2 (één team, één 

dak, één concept)? 

Juni Nov Alternatieve opzet 

2011 2011 

(n=71) 

% 

(n=71) 

% 


Nee 63 56 



%

Tabel B2.63 Wijkt het borgingscohort II af van de uitgangspunten van VM2 (één team, 

één dak, één concept)? 

Nov Alternatieve opzet 

2011 

(n=60) 

% 

Ja 35 Onderdelen van leergang van mbo-locatie (12) 

Nee 63 



Tabel B2.64 Redenen om te kiezen voor een alternatieve opzet van het VM2-traject 

1 e tranche 

1 Het mbo heeft de faciliteiten, het vmbo niet (6) 

2 Een geleidelijke overstap naar het mbo is goed voor de leerlingen (2) 

3 Beperking reistijd mbo-docenten (1) 

Tabel B2.65 Redenen om te kiezen voor een alternatieve opzet van het VM2-traject 

2 e tranche 



3 Ruimtegebrek op de vmbo-school (4) 

Tabel B2.66 Redenen om te kiezen voor een alternatieve opzet van het borgingscohort I 



3 Ruimtegebrek op de vmbo-school (1) 

Tabel B2.67 Redenen om te kiezen voor een alternatieve opzet van het borgingscohort II 



3 Eén gemengd team werkte niet goed (1) 

Tabel B2.68 Doelen van de alternatieve opzet van het VM2-traject 

1 e tranche 

1 Het traject betaalbaar houden (5) 

2 Ontwikkeling leerlingen stimuleren (2) 

3 Gebruik maken van expertise mbo-docenten (1) 

Tabel B2.69 Doelen van de alternatieve opzet van het VM2-traject 

2 e tranche 

1 Het traject betaalbaar houden (7) 

2 De slagingskans van leerlingen vergroten (5) 

3 Het creëren van rust in de organisatie (4) 


Tabel B2.70 Doelen van de alternatieve opzet van het borgingscohort I 


2 Het traject betaalbaar/organiseerbaar houden (3) 


Tabel B2.71 Doelen van de alternatieve opzet van het borgingscohort II 


2 Het traject betaalbaar/organiseerbaar houden (3) 


Tabel B2.72 Is het motto ‘één concept, één team, één gebouw’ de toekomst voor de 

school? 1 e tranche. 

Nov 2010 

Juni 2011 

Nov 2011 

(n=37) 

% 

(n=37) 


% 

(n=36) 

Ja 43 49 28 

Nee 8 5 8 

Twijfel 30 24 14 


Tabel B2.73 Is het motto ‘één concept, één team, één gebouw’ de toekomst voor de 

school? 2 e tranche. 

Nov 2010 

Juni 2011 

Nov 2011 

(n=121) 

% 

(n=122) 

% 

% 

(n=121) 

Ja 56 55 54 

Nee 19 10 8 

Twijfel 6 16 6 


Tabel B2.74 Wijze van informatieverstrekking aan ouders 1e tranche 

Informeren d.m.v. 

informatiebijeenkomst/ouderavond 

Nov 

2009 

(n=40) 

% 

Juni 

2010 

(n=40) 

% 

Nov 

2010 

(n=37) 

% 

Juni 

2011 

(n=37) 

% 

% 

Nov 

2011 

(n=36) 

% 

75 68 74 59 47 

Gesprekken voeren met leerling en ouders 80 68 77 73 50 

Informeren d.m.v. schriftelijke informatie 40 50 87 35 22 

Betrekken ouders bij opzet/uitwerking 

programma 

0 0 0 5 0 

Ouders worden/zijn niet geïnformeerd 5 0 0 0 3

Tabel B2.75 Wijze van informatieverstrekking aan ouders 2e tranche 

Informeren d.m.v. 

informatiebijeenkomst/ouderavond 

Gesprekken voeren met leerling en 

ouders 

Informeren d.m.v. schriftelijke 

informatie 

Betrekken ouders bij opzet/uitwerking 

programma 

Nov 

2009 

(n=127) 

% 

Juni 

2010 

(n=127) 


% 

Nov 

2010 

(n=121) 

% 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

91 89 87 86 

63 74 76 86 

Nov 

2011 

(n=121) 

% 

59 75 56 64 60 

0 2 3 5 

Ouders worden/zijn niet geïnformeerd 0 1 6 6 2 

Tabel B2.76 Wijze van informatieverstrekking aan ouders borgingscohort I 

Nov 

2010 

(n=70) 

% 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

71 

45 

2 

Nov 

2011 

(n=71) 

Informeren d.m.v. informatiebijeenkomst/ouderavond 96 89 79 

Gesprekken voeren met leerling en ouders 79 89 72 

Informeren d.m.v. schriftelijke informatie 60 66 56 

Betrekken ouders bij opzet/uitwerking programma 1 2 6 

Ouders worden/zijn niet geïnformeerd 3 2 3 

Tabel B2.77 Wijze van informatieverstrekking aan ouders borgingscohort II 

% 

Nov 

2011 

(n=60) 

Informeren d.m.v. informatiebijeenkomst/ouderavond 93 

Gesprekken voeren met leerling en ouders 87 

Informeren d.m.v. schriftelijke informatie 67 

Betrekken ouders bij opzet/uitwerking programma 5 

Ouders worden/zijn niet geïnformeerd 3 

%

Tabel B2.78 Contacten met kenniscentra 1e tranche 

Er zijn reeds uitstekende 

contacten met kenniscentra 

Contacten worden (verder) 

aangehaald 

Er zijn geen contacten; deze 

worden niet aangehaald 

Juni 

2009 

(n=39) 

% 

Nov 

2009 

(n=40) 


% 

Juni 

2010 

(n=40) 

% 

Nov 

2010 

(n=37) 

% 

Juni 

2011 

(n=37) 

% 

20 50 40 43 57 

59 35 28 22 19 

15 3 23 19 11 

Nov 

2011 

(n=36) 

Geen respons 5 13 10 16 13 42 

Tabel B2.79 Contacten met kenniscentra 2e tranche 

Er zijn reeds uitstekende contacten 

met kenniscentra 


aangehaald 

Er zijn geen contacten; deze worden 

niet aangehaald 

Nov 

2009 

(n=127) 

% 

Juni 

2010 

(n=127) 

% 

Nov 

2010 

(n=121) 

% 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

45 38 36 43 

33 32 26 21 

13 26 24 22 

% 

39 

8 

11 

Nov 

2011 

(n=121) 


Tabel B2.80 Contacten met kenniscentra borgingscohort I 




aangehaald 



Juni 

2011 

(n=71) 

% 

% 

31 

19 

21 

Nov 

2011 

(n=71) 

% 

48 49 

21 17 

17 18 


Tabel B2.81 Contacten met kenniscentra borgingscohort II 




aangehaald 



Nov 11 

(n=60) 


% 

57 

20 

20

Bijlage 3: Samenwerken aan VM2 

Tabel B3.1 Hoe wordt de samenwerking binnen het experiment getypeerd? 1 e tranche 

Juni 

2011 

(n=37) 


% 

Nov 

2011 

(n=36) 

Samenwerking tussen één vmbo-school en één mbo-opleiding 43 33 

Samenwerking tussen één vmbo-school en meerdere mbo-opleidingen 11 3 

Samenwerking tussen meer dan één vmbo-school en één mbo-opleiding 16 8 

Samenwerking tussen meer dan één vmbo-school en meerdere 

mbo-opleidingen 

% 

8 14 

Anders 5 0 


Tabel B3.2 Hoe wordt de samenwerking binnen het experiment getypeerd? 2 e tranche 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 




Samenwerking tussen meer dan één vmbo-school en meerdere 

mbo-opleidingen 

% 

10 6 

Anders 3 3 


Tabel B3.3 Hoe wordt de samenwerking binnen het borgingscohort I getypeerd? 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

Nov 

2011 

(n=71) 




Samenwerking tussen meer dan één vmbo-school en meerdere mboopleidingen 

% 

7 1 

Anders 3 1 

Geen respons 13 16

Tabel B3.4 Hoe wordt de samenwerking binnen het borgingscohort II getypeerd? 

Nov 

2011 

(n=60) 

Samenwerking tussen één vmbo-school en één mbo-opleiding 63 

Samenwerking tussen één vmbo-school en meerdere mbo-opleidingen 18 

Samenwerking tussen meer dan één vmbo-school en één mbo-opleiding 12 

Samenwerking tussen meer dan één vmbo-school en meerdere mbo-opleidingen 2 

Anders 2 


Tabel B3.5 Samenwerking vmbo-mbo 1e tranche 

Docenten vmbo-mbo 

hebben direct contact 

over VM2 

Juni 

2009 

(n=39) 

% 

Nov 

2009 

(n=40) 

% 

Juni 

2010 

(n=40) 


% 

Nov 

2010 

(n=37) 

% 

Juni 

2011 

(n=37) 

% 

% 

Nov 

2011 

(n=36) 

Ja 56 50 60 62 73 50 

Ja, voor een deel 26 28 18 14 5 6 

Nee, nog niet 15 3 15 8 8 3 

Geen respons 3 20 8 16 13 42 

Typering samenwerking 

Startend; sprake van 

kennismaking 

Gevorderd; sprake van 

afstemming 

Uitstekend; sprake van 

samenwerking 

10 13 8 3 0 0 

31 20 15 27 27 25 

46 48 48 43 51 28 

Anders 10 10 23 11 8 6 

Geen respons 3 10 8 16 13 42 

%

Tabel B3.6 Samenwerking vmbo-mbo 2e tranche 

Nov 

2009 

Docenten vmbo-mbo hebben 

direct contact over VM2 

(n=127) 

% 

Juni 

2010 

(n=127) 


% 

Nov 

2010 

(n=121) 

% 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

Ja 56 63 60 63 62 

Ja, voor een deel 21 28 27 19 8 

Nee, nog niet 17 6 5 5 3 



Startend; sprake van 

kennismaking 

Gevorderd; sprake van 

afstemming 

Uitstekend; sprake van 

samenwerking 

% 

18 12 3 3 1 

38 35 37 43 37 

31 40 41 31 31 

Anders 7 9 12 9 5 


Tabel B3.7 Samenwerking vmbo-mbo borgingscohort I 

Docenten vmbo-mbo hebben direct contact over VM2 

Nov 

2010 

(n=70) 

% 

Juni 

2011 

(n=71) 

% 

Nov 

2011 

(n=71) 

Ja 80 66 65 

Ja, voor een deel 19 14 16 

Nee, nog niet 1 6 6 



Startend; sprake van kennismaking 3 3 10 

Gevorderd; sprake van afstemming 47 37 31 

Uitstekend; sprake van samenwerking 43 42 45 

Anders 7 6 - 


%

Tabel B3.8 Samenwerking vmbo-mbo borgingscohort II 

Docenten vmbo-mbo hebben direct contact over VM2 

Nov 2011 

(n=60) 

Ja 73 

Ja, voor een deel 18 

Nee, nog niet 8 



Startend; sprake van kennismaking 12 

Gevorderd; sprake van afstemming 32 

Uitstekend; sprake van samenwerking 53 

Anders 2 


Tabel B3.9 Is op grond van eerdere samenwerking besloten de VM2 samenwerking anders 

vorm te geven? 1 e tranche 

Nov 2011 


% 

(n=36) 

Ja 19 

Nee 19 

Niet van toepassing, niet eerder samengewerkt 19 


Tabel B3.10 Is op grond van eerdere samenwerking besloten de VM2 samenwerking 

anders vorm te geven? 2 e tranche 

Nov 2011 

% 

(n=121) 

Ja 21 

Nee 25 




anders vorm te geven? Borgingscohort I 

Nov 2011 

% 

(n=71) 

Ja 18 

Nee 38 



%


anders vorm te geven? Borgingscohort II 

Nov 2011 

(n=60) 

Ja 22 

Nee 43 



Tabel B3.13 Zijn er vooraf door bestuurders en managers duidelijke doelstellingen 

opgesteld? 1 e Tranche 

Nov 2011 


% 

(n=36) 

Ja 39 

Nee 14 



opgesteld? 2 e Tranche 

Nov 2011 

% 

(n=121) 

Ja 49 

Nee 17 



opgesteld? Borgingscohort I 

Nov 2011 

% 

(n=71) 

Ja 54 

Nee 21 



opgesteld? Borgingscohort II 

Nov 2011 

% 

(n=60) 

Ja 65 

Nee 20 


%

Tabel B3.17 Bijsturing en verbreding/verdieping van het experiment eerste tranche 

Nov 2011 

Heeft het management het experiment bijgestuurd of aangepast? 

(n=36) 

Ja 33 

Nee 22 


Heeft het management plannen om het experiment te verbreden of verdiepen 

Ja 28 

Nee 28 


Tabel B3.18 Bijsturing en verbreding/verdieping van het experiment tweede tranche 

Nov 2011 



% 

(n=121) 

Ja 52 

Nee 22 



Ja 41 

Nee 31 


Tabel B3.19 Bijsturing en verbreding/verdieping van het experiment borgingscohort I 

Nov 2011 


% 

(n=71) 

Ja 42 

Nee 44 



Ja 37 

Nee 48 


%

Tabel B3.20 Bijsturing en verbreding/verdieping van het experiment borgingscohort II 

Nov 2011 


(n=60) 

Ja 53 

Nee 45 



Ja 50 

Nee 48 


Tabel B3.21 Bekendheid met elkaar en met VM2. 1 e tranche (meerdere antwoorden mogelijk) 

Nov 2011 

Kennen de verschillende samenwerkingspartners elkaar? 


% 

(n=36) 

Bestuurders vmbo-mbo kennen elkaar 56 

Managers vmbo-mbo kennen elkaar 53 

Docenten vmbo-mbo kennen elkaar 50 

De verschillende samenwerkingspartners kennen elkaar niet 42 

Kennen de verschillende samenwerkingspartners VM2? 

Bestuurders vmbo-mbo kennen VM2 50 

Managers vmbo-mbo kennen VM2 47 

Docenten vmbo-mbo kennen VM2 47 

De verschillende samenwerkingspartners kennen VM2 niet 42 

Tabel B3.22 Bekendheid met elkaar en met VM2. 2 e tranche (meerdere antwoorden mogelijk) 

Nov 2011 


% 

(n=121) 




De verschillende samenwerkingspartners kennen elkaar niet 

Geen respons 







% 

0 

30

Tabel B3.23 Bekendheid met elkaar en met VM2. Borgingscohort I (meerdere antwoorden 

mogelijk) 


Nov 2011 

(n=71) 












Tabel B3.24 Bekendheid met elkaar en met VM2. Borgingscohort II (meerdere antwoorden 

mogelijk) 



% 

Nov 2011 

(n=60) 












%

Tabel B3.25 Natuurlijke samenwerkingspartners. 1 e tranche 

Nov 

2011 

Bij aanvang zag men elkaar als 

natuurlijke samenwerkingspartner 

(n=36) 

% 

Toelichting 

Ja 44 Er was reeds samenwerking voor VM2 (5) 

Nee 

Geen respons 

Daar is gedurende het traject 

verandering in gekomen 

14 

42 

Behoren tot zelfde bestuur (3) 

Deelname mbo geen gedragen keuze (1) 

Ja 22 Samenwerking verloopt beter (2) 

Nee 

Geen respons 

Tabel B3.26 Natuurlijke samenwerkingspartners. 2 e tranche 

Nov 

2011 



31 

48 

(n=121) 

% 

Samenwerking blijft moeizaam (2) 


Ja 53 Er was reeds samenwerking voor VM2 (34) 

Nee 

Geen respons 



16 

31 

Behoren tot zelfde bestuur (12) 

Nog niet op alle niveaus (5) 

Ja 28 De samenwerking is intensiever (18) 

Nee 

Geen respons 

39 

33 

Concurrentiegevoelens verdwenen (5) 


Tabel B3.27 Natuurlijke samenwerkingspartners. Borgingscohort I 

Nov 


2011 



(n=71) 

Ja 65 Er was reeds samenwerking (24) 


% 

Behoren tot hetzelfde bestuur (7) 

Nee 16 Het mbo zag vmbo als concurrent (3) 





Nee 58 



Tabel B3.28 Natuurlijke samenwerkingspartners. Borgingscohort II 

Nov 2011 




(n=60) 

Ja 80 Er was reeds samenwerking (25) 

% 

Behoren tot hetzelfde bestuur (7) 

Nee 13 Het mbo zag vmbo als concurrent (2) 





Nee 68 



Tabel B3.29 Wordt het projectplan, zoals destijds ingediend, uitgevoerd? Eerste tranche 

Nov 

2011 

(n=36) 

Volledig 42 

Deels 17 

Niet 0 


%

Tabel B3.30 Wordt het projectplan, zoals destijds ingediend, uitgevoerd? Tweede tranche 

Nov 

2011 

(n=121) 

Volledig 45 

Deels 26 

Niet 2 


Tabel B3.31 Wordt het projectplan, zoals destijds ingediend, uitgevoerd? Borgingscohort I 

Nov 


% 

2011 

(n=71) 

Volledig 52 

Deels 28 

Niet 4 


Tabel B3.32 Wordt het projectplan, zoals destijds ingediend, uitgevoerd? 


% 

Nov 

2011 

(n=60) 

Volledig 60 

Deels 30 

Niet 8 


Tabel B3.33 Wie geeft leiding aan de dagelijkse uitvoering van VM2? 

1 e tranche 2 e tranche 

(n=36) 

% 

(n=121) 

% 

BC1 

(n=71) 

% 

% 

BC2 

(n=60) 

(Locatie)Directie en teamleider 25 10 11 13 

Teamleider vmbo of mbo 17 27 25 30 

Teamleiders vmbo en mbo 6 12 13 15 

(Locatie)directeur vmbo 11 13 3 3 

Docenten - 4 6 7 

Projectleider - 8 14 17 

Projectleider en teamleider - - 8 10 


%

Tabel B3.34 Werkgroep VM2 operationeel 1e tranche 

Juni 2009 Nov 2009 Juni 2010 

(n=39) 

% 

(n=40) 

% 

(n=40) 


% 

Nov 2010 

(n=37) 

% 

Juni 2011 

(n=37) 

% 

Nov 2011 

(n=36) 

Ja 74 48 78 62 60 33 

Voor een deel 23 40 3 8 13 14 

Nee 0 3 13 14 13 11 

Geen respons 3 1 8 16 13 42 

Tabel B3.35 Werkgroep VM2 operationeel 2e tranche 

Nov 2009 Juni 2010 Nov 2010 

(n=127) 

% 

(n=127) 

% 

(n=121) 

% 

Juni 2011 

(n=122) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=121) 

Ja 73 74 73 57 50 

Voor een deel 21 14 15 12 11 

Nee 0 8 5 18 14 


Tabel B3.36 Werkgroep VM2 operationeel borgingscohort I 

Nov 2010 

Juni 2011 

(n=70) 

% 

(n=71) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=71) 

Ja 84 66 62 

Voor een deel 11 13 16 

Nee, nog niet 4 9 9 


Tabel B3.37 Werkgroep VM2 operationeel borgingscohort II 

% 

Nov 2011 

(n=60) 

Ja 68 

Voor een deel 15 

Nee, nog niet 13 


Tabel B3.38 Factoren die de voortgang van het experiment 1 e tranche bespoedigen 

1 Ondersteuning management en CvB (9) 

2 Goed docententeam (5) 

3 Werken vanuit een geïntegreerd curriculum (2) 

Tabel B3.39 Factoren die de voortgang van het experiment 2 e tranche bespoedigen 


2 Uitstekende samenwerking vmbo-mbo op alle niveaus (21) 

3 Goede afspraken over facilitering docenten (18) 

4 Het feit dat het programma in één gebouw wordt aangeboden (10) 

5 Voldoende overlegmomenten (4) 

%

Tabel B3.40 Factoren die de voortgang van het borgingscohort I bespoedigen 



3 Goede facilitering (7) 

Tabel B3.41 Factoren die de voortgang van het borgingscohort II bespoedigen 



3 Goede facilitering (7) 

Tabel B3.42 Factoren die de voortgang van het experiment 1 e tranche belemmeren 

1 Geen uitbreiding mogelijk naar andere crebo’s of bbl (6) 

2 Financiële haalbaarheid (4) 

3 Geen studiefinanciering voor de leerlingen (2) 

Tabel B3.43 Factoren die de voortgang van het experiment 2 e tranche belemmeren 


2 De lage doorstroom naar het mbo-gedeelte van de leergang (13) 

3 Gebrek aan materialen of onderwijsruimtes (8) 

4 Onvoldoende ondersteuning van het CvB (5) 

5 Veel personele wisselingen (4) 

Tabel B3.44 Factoren die de voortgang van het borgingscohort I belemmeren 


2 De lage doorstroom / weinig leerlingen (11) 

3 Onduidelijkheid over de toekomst van het experiment (4) 

Tabel B3.45 Factoren die de voortgang van het borgingscohort II belemmeren 


2 De lage doorstroom / weinig leerlingen (10) 

3 Onduidelijkheid over de toekomst van het experiment (4) 

Tabel B3.46 Wat zijn de belangrijkste onderwijsinhoudelijke aandachtspunten? 1e tranche 

1 Geïntegreerd curriculum ontwikkelen (5) 

2 Afname proeve van bekwaamheden (5) 

3 Voldoen aan de nieuwe eisen rondom Nederlands en rekenen (4) 

4 Oriëntatie op doorstroom naar niveau 3-4 (2) 

5 Competentiegericht onderwijs verder implementeren (2) 

Tabel B3.47 Wat zijn de belangrijkste onderwijsinhoudelijke aandachtspunten? 2e tranche 

1 Verdere ontwikkeling curriculum (33) 

2 Werkwijze bij Nederlands, rekenen en Engels (26) 

3 Voorbereiding en afname vmbo examen (18) 

4 Vormgeving BPV (13) 

5 Kennisverbreding vmbo-docenten t.a.v. mbo-gerelateerde onderdelen (11) 


Tabel B3.48 Wat zijn de belangrijkste onderwijsinhoudelijke aandachtspunten? 


1 Verdere ontwikkeling / aanpassing curriculum (14) 



4 Uitvoering LOB en/of LLB (6) 


6 Stages vormgegeven en ontwikkelen (4) 

Tabel B3.49 Wat zijn de belangrijkste onderwijsinhoudelijke aandachtspunten? 


1 Verdere ontwikkeling / aanpassing curriculum (14) 



4 Uitvoering LOB en/of LLB (5) 


6 Stages vormgegeven en ontwikkelen (4) 

Tabel B3.50 Wat zijn de belangrijkste onderwijsorganisatorische aandachtspunten? 

1e tranche 

1 Promotie van de gezamenlijke leergang vmbo-mbo (4) 

2 Organisatie lessen voor leerlingen die toch een tweejarig mbo-traject volgen (4) 

3 Verdere ontwikkeling geïntegreerd team (3) 

4 Organiseren vroege doorstroom naar niveau 3 (2) 

5 Een eigen ruimte voor de VM2-leerlingen (2) 


2e tranche 


2 Formatie rondmaken (11) 

3 Stages organiseren (9) 

4 Communicatie met ouders organiseren (7) 

5 Afspraken maken over de facilitering van docenten (7) 



1 Facilitering van docenten (zowel tijd als materiaal) (13) 

2 Planning van het traject (8) 

3 Betaalbaarheid en organiseerbaarheid (7) 



6 Meer overleg tussen vmbo en mbo (4) 



1 Facilitering van docenten (zowel tijd als materiaal) (13) 

2 Betaalbaarheid en organiseerbaarheid (7) 


4 Meer overleg tussen vmbo en mbo (6) 

5 Planning van het traject (5) 



Tabel B3.54 Organisatorische problemen 1e tranche? 

Zijn er organisatorische problemen binnen het VM2experiment? 

Juni 2011 

(n=37) 


% 

Nov 2011 

(n=36) 

Ja 38 28 

Nee 41 25 


Spelen soortgelijke problemen ook bij collega-scholen in de 

regio? 

Ja 19 17 

Nee 16 11 


Tabel B3.55 Organisatorische problemen 2e tranche? 

Zijn er organisatorische problemen binnen het VM2experiment? 

Juni 2011 

(n=37) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=121) 

Ja 49 48 

Nee 34 25 


Spelen soortgelijke problemen ook bij collega-scholen in de 

regio? 

Ja 21 21 

Nee 28 23 


Tabel B3.56 Wanneer er sprake is van organisatorische problemen: hoe maakt u de 1e 

tranche organiseerbaar op uw locatie? 

Juni 2011 Nov 2011 

(n=14) 

% 

% 

(n=10) 

Door profilering 14 50 

Door school-interne combinaties 36 40 

Door horizontale combinaties 14 0 

Door verticale combinaties 29 0 

Door te blijven investeren in het aanbod 29 40 

Door het betreffende aanbod te sluiten 14 20 

%

Tabel B3.57 Wanneer er sprake is van organisatorische problemen: hoe maakt u de 2e 

tranche organiseerbaar op uw locatie? 

Juni 2011 Nov 2011 

(n=60) 


% 

(n=58) 

Door profilering 35 59 

Door school-interne combinaties 55 76 

Door horizontale combinaties 13 10 

Door verticale combinaties 18 34 

Door te blijven investeren in het aanbod 53 43 

Door het betreffende aanbod te sluiten 23 12 

Tabel B3.58 Krimppercentage in vergelijking met het leerlingaantal van 2009-2010. 1e 

tranche 

Nov 2010 

Nov 

(n=37) Juni 2011 2011 

% (n=37) (n=36) 

% % 

0-5% 43 41 33 

6-15% 33 19 11 

15-50% 14 16 8 


Tabel B3.59 Krimppercentage in vergelijking met het leerlingaantal van 2009-2010. 2e 

tranche 

Nov 2010 Juni 2011 Nov 

(n=121) (n=122) 2011 

% 

% (n=121) 

% 

0-5% 39 43 32 

6-15% 28 21 9 

15-50% 16 19 12 


Tabel B3.60 Wat zijn de drie belangrijkste gevolgen van de krimp voor het VM2experiment? 

1e tranche 

1 Discussies over voortgang vanwege de betaalbaarheid (3) 

2 Aanbod minder vakrichtingen (1) 

3 In het mbo minder maatwerk mogelijk (1) 

Tabel B3.61 Wat zijn de vier belangrijkste gevolgen van de krimp voor het VM2experiment? 

2e tranche 

1 Discussies over voortgang vanwege de betaalbaarheid (11) 

2 Grotere klassen noodzakelijk (4) 

3 Er worden geen mbo-docenten meer ingehuurd (3) 

4 Krimp in de formatie (2) 

%

Tabel B3.62 Aan welke oplossingsrichtingen wordt gedacht bij krimp? 1 e tranche 

1 Uitbreiden leergang met een andere doelgroep zoals de kb-leerlingen (2) 

2 Fuseren met een andere vmbo-school (1) 

3 Minder Crebo’s aanbieden (1) 

Tabel B3.63 Aan welke oplossingsrichtingen wordt gedacht bij krimp? 2 e tranche 

1 Uitbreiden leergang met een andere doelgroep zoals de kb-leerlingen (4) 

2 Minder Crebo’s aanbieden met een vaste docent (3) 

3 Veralgemenisering van de niveau 2 opleidingen (2) 

4 De school meer en beter profileren (2) 

5 Grotere klassen, minder maatwerk (2) 

Tabel B3.64 Wat zijn de belangrijkste kansen die VM2 biedt bij stagnerende 

leerlingaantallen? 1e tranche 

1 Leerlingen blijven langer aan de school verbonden (1) 

Tabel B3.65 Wat zijn de belangrijkste kansen die VM2 biedt bij stagnerende 

leerlingaantallen? 2e tranche 

1 Leerlingen blijven langer aan de school verbonden (8) 

2 Nog meer profiteren van de samenwerking vmbo-mbo (3) 



Bijlage 4: Overige zaken 

Tabel B4.1 Is er een apart rekenen taalbeleid binnen VM2? 1e tranche 

Nov 2009 Juni 2010 Nov 2010 Juni 2011 

(n=40) 

% 

(n=40) 


% 

(n=37) 

% 

(n=37) 

% 

Nov 2011 

(n=36) 

Ja 43 33 24 24 19 

Nee, niet specifiek voor VM2 45 58 60 62 39 

Geen respons 13 10 16 13 42 

Tabel B4.2 Is er een apart rekenen taalbeleid binnen VM2? 2e tranche 


(n=127) 

% 

(n=127) 

% 

(n=121) 

% 

(n=122) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=121) 

Ja 41 39 38 33 22 

Nee, niet specifiek voor VM2 53 57 51 53 52 


Tabel B4.3 Is er een apart rekenen taalbeleid binnen VM2? Borgingscohort I 

Nov 2010 Juni 2011 

(n=70) 

% 

(n=71) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=71) 

Ja 44 42 51 

Nee, niet specifiek voor VM2 47 40 34 


Tabel B4.4 Is er een apart rekenen taalbeleid binnen VM2? Borgingscohort II 

% 

Nov 2011 

(n=60) 

Ja 60 

Nee, niet specifiek voor VM2 40 


Tabel B4.5 Is het rekenen taalbeleid binnen het borgingscohort anders dan in de eerste 

en tweede tranche? Borgingscohort I 

Juni 2011 Nov 2011 

(n=71) 

% 

% 

(n=71) 

Ja 25 27 

Nee 61 54 

Onbekend 14 19 

%

Tabel B4.6 Is het rekenen taalbeleid binnen het borgingscohort anders dan in de eerste 

en tweede tranche? Borgingscohort II 

Nov 2011 

(n=60) 

Ja 37 

Nee 62 

Onbekend 2 

Tabel B4.7 Is het niveau van 2F haalbaar? 1e tranche 

Nov 2010 

(n=37) 


% 

Juni 2011 

(n=37) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=36) 

Ja 41 27 19 

Ja, voor een deel van de leerlingen 0 35 33 

Nee 30 13 6 


Tabel B4.8 Is het niveau van 2F haalbaar? 2e tranche 

Nov 2010 

(n=121) 

% 

Juni 2011 

(n=122) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=121) 

Ja 38 21 15 


Nee 32 18 8 


Tabel B4.9 Is het niveau van 2F haalbaar? Borgingscohort I 

Nov 2010 

(n=70) 

% 

Juni 2011 

(n=71) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=71) 

Ja 44 21 14 


Nee 34 13 13 


Tabel B4.10 Is het niveau van 2F haalbaar? Borgingscohort II 

% 

Nov 2011 

(n=60) 

Ja 15 

Ja, voor een deel van de leerlingen 68 

Nee 15 


%

Tabel B4.11 VM2-traject aangepast aan de economische crisis? 1e tranche 


(n=40) 

% 

(n=40) 

% 

(n=37) 


% 

(n=37) 

% 

Nov 2011 

(n=36) 

Ja 15 8 8 5 8 

nee 75 83 76 81 50 

Geen respons 10 10 16 13 42 

Tabel B4.12 VM2-traject aangepast aan de economische crisis? 2e tranche 

Juni 2010 Nov 2010 Juni 2011 

(n=127) 

% 

(n=121) 

% 

(n=122) 

% 

% 

Nov 2011 

(n=121) 

Ja 7 5 1 10 

nee 87 84 86 61 


Tabel B4.13 VM2-traject aangepast aan de economische crisis? Borgingscohort I 

Nov 2010 Juni 2011 Nov 2011 

(n=70) 

% 

(n=71) 

% 

% 

(n=71) 

Ja 1 3 4 

nee 91 83 80 


Tabel B4.14 VM2-traject aangepast aan de economische crisis? Borgingscohort II 

Nov 2011 

% 

(n=60) 

Ja 7 

nee 92 


%

Tabel B4.15 Vinden de experimenten 1 e tranche het positief als ook andere scholen VM2 

zouden kunnen invoeren? 

Juni Nov Reden 

2011 2011 

Bij scholen in de 

eigen regio 

(n=37) 

% 

(n=36) 

% 

Ja 68 39 Er is behoefte aan goede vakmensen en het 

betekent een upgrade van het vmbo-programma 

Nee 11 14 Dan is deelname voor het mbo niet meer 

aantrekkelijk 


Bij scholen in heel 

Nederland 

Ja 62 42 Dat zou goed zijn voor deze doelgroep en een 

verbetering zijn voor het vmbo-curriculum 

Nee 11 8 


Tabel B4.16 Vinden de experimenten 2 e tranche het positief als ook andere scholen VM2 

zouden kunnen invoeren? 

Juni 

2011 

Bij scholen in de 

eigen regio 

(n=122) 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

% 

Reden 

Ja 73 56 Werken met doorgaande leerlijn is goed voor de 

leerlingen: minder uitval, meer startkwalificaties 

Nee 11 15 Concurrentieoverwegingen vmbo-school 


Bij scholen in 

heel Nederland 

Ja 70 56 Het concept past zeer goed bij deze doelgroep 

Nee 11 14 Grote cultuurverschillen tussen het vmbo en mbo 


Tabel B4.17 Maak het bedrijfsleven kenbaar een meerwaarde te zien in VM2? 1 e tranche 

Juni 2011 Nov 2011 

(n=37) 

% 

(n=36) 

Ja 19 8 

% Reden 

Nee 60 44 VM2 is nog te onbekend voor het bedrijfsleven 



Tabel B4.18 Maak het bedrijfsleven kenbaar een meerwaarde te zien in VM2? 2 e tranche 

Juni 2011 Nov 2011 

(n=122) 

% 

(n=121) 

% Reden 

Ja 25 24 VM2 vergroot de kans op gekwalificeerde medewerkers 

Nee 60 43 Bedrijven zien geen verschillen met reguliere stagiairs 


Tabel B4.19 Hebben de experimenten meer behoefte aan ruimte in de regelgeving 

wanneer VM2 landelijk wordt ingevoerd? 1 e tranche 

Juni 2011 Nov 2011 

(n=37) 

% 

(n=??) 

% Reden 

Ja 60 19 De 1-dak optie moet geen verplichting meer zijn en er 

mogen meerdere Crebo’s aangeboden worden. 

Nee 14 28 Het experiment biedt voldoende ruimte 


Tabel B4.20 Hebben de experimenten meer behoefte aan ruimte in de regelgeving 

wanneer VM2 landelijk wordt ingevoerd? 2 e tranche 

Juni 2011 Nov 2011 

(n=122) 

% 

(n=121) 

% Reden 

Ja 53 40 Ruimte om VM2 uit te breiden met vmbo kb en mbo bbl 

De één-dak verplichting loslaten 

Nee 26 26 De regelgeving is voldoende op dit moment 


Tabel B4.21 Kunnen reguliere vmbo-scholen VM2 bekostigen? 1e tranche 

Nov 

2010 

(n=37) 

% 

Juni 

2011 

(n=37) 

% 

Nov 

2011 

(n=36) 

% Reden 

Ja 43 35 31 Bij voldoende leerlingen moet dit geen probleem 

zijn 

Nee 24 38 17 Een beroepskwalificerende opleiding is duurder en 

veel ontwikkelkosten 

Geen 

respons 

32 27 52 

Tabel B4.22 Kunnen reguliere vmbo-scholen VM2 bekostigen? 2e tranche 

Nov 

2010 

(n=121) 

% 

Juni 

2011 

(n=122) 

% 

Nov 

2011 

(n=121) 

% Reden 

Ja 28 36 39 Scholen werken reeds op deze wijze 

Nee 47 46 28 Ontwikkeltijd en maatwerkoplossingen zijn duur 

Geen 

respons 

26 18 33 


Tabel B4.23 Tevredenheid en tips ten aanzien van de praktijknetwerkdagen van het 

landelijk projectmanagement. 

1 e tranche 2 

(n=36) 

% 

e 

Borgings- 

tranche cohort 

(n=121) I en II 

% (n=71) 

In hoeverre is men tevreden over de 

opzet/organisatie van de praktijknetwerkdagen? 

Zeer tevreden 8 9 9 

Tevreden 19 16 18 

Niet tevreden/niet ontevreden 0 12 7 

Ontevreden 6 2 1 

Zeer ontevreden 6 1 1 


Tabel B4.24 Tevredenheid en tips ten aanzien van de landelijke bijeenkomsten van het 

landelijk projectmanagement. 

In hoeverre is men tevreden over de 

opzet/organisatie van de landelijke bijeenkomsten? 

1 e 

tranche 

(n=36) 


% 

2 e 

tranche 

(n=121) 

% 

% 

Borgingscohort 

I en II 

(n=71) 

Zeer tevreden 11 9 10 

Tevreden 11 19 20 

Niet tevreden/niet ontevreden 0 6 3 

Ontevreden 3 2 1 

Zeer ontevreden 6 0 0 


%

Bijlage 5: Overzicht van de experimenten 

Overzicht van experimenten eerste tranche najaar 2011 

Tabel B5.1 Leerlingenaantal per VM2-experiment 1e tranche 43 

Sector 

Besch. 

‘08 

1-10- 

‘08 

1-10- 

‘09 

1-10- 

‘10 

1-10-‘11 

In 

VM2 


Start 

Kwal. 

06 MCO Amsterdam Economie 20 19 9 9 - 9 

08 Zomerhof 02VG Economie 25 19 13 15 - 8 

08 Zomerhof 25LP Economie 22 16 8 - - - 

09 Mid. Brabant Intersectoraal 47 25 22 5 5 - 

College 10 Arentheem Z&W 10 10 10 1 1 - 

College 11 Arentheem Economie 14 14 14 3 1 - 

College 12 Clusius College Landbouw 15 15 14 3 3 - 

14 Nieuwe Veste Techniek 30 18 16 4 4 - 

15 Groenhorst Landbouw 32 25 25 11 1 10 

Lelystad 16 Groenhorst M’dijk Landbouw 55 39 33 15 - 15 

20 ZPC Techniek Techniek 30 25 23 12 6 - 

21 ZPC De Waal Economie 20 10 10 6 1 5 

22 ZPC Veenoord Economie 10 6 5 4 - 4 

26 Calvijn JC Z&W 32 26 22 11 2 8 

27 Calvijn JC Economie 35 35 28 23 6 13 

28 TEC Amsterdam Techniek 50 45 38 - - - 

29 Waterlant Economie 20 15 8 11 - 6 

30 Waterlant Z&W 25 16 12 13 1 5 

31 Rosa Z&W 35 30 28 16 2 9 

32 Augustinus Economie 17 17 13 11 4 - 

33 Augustinus Techniek 17 16 11 - - - 

34 Augustinus Z&W 17 17 10 7 5 1 

35 De Meer Economie 20 17 16 1 - - 

36 Kandinsky EC Economie 55 57 30 20 17 - 

37 Kandinsky ZW Z&W 55 53 23 16 12 - 

41 Melanchthon Landbouw 30 30 21 18 1 17 

45 Groenhorst Ede Landbouw 60 55 34 - - - 

48 DaCapo College Economie 13 12 12 8 - 7 

49 DaCapo College Techniek 6 5 6 3 1 - 

53 SB Enschede Z&W 100 88 14 - - - 

54 SB Enschede Techniek 58 56 17 3 - - 

55 SB Enschede Economie 66 55 9 - - - 

60 Udens College Techniek 16 15 15 8 - - 

62 Vader Rijn College Economie 16 22 23 - - - 

63 Vader Rijn College Techniek 37 36 37 - - - 

64 Vader Rijn College Z&W 37 30 24 - - - 

65 Merewade College Economie 18 ? ? 9 - 9 

67 Citaverde Heerlen Landbouw 36 14 10 - - - 

68 Citaverde 

Landbouw 15 15 10 7 3 - 

Roermond Totaal 1 e tranche 1.156 1.030 674 273 76 126 

43 Om uitvoeringstechnische redenen in experiment 46 Farel College niet in dit overzicht opgenomen

Overzicht van experimenten tweede tranche najaar 2011 

Tabel B5.2 Leerlingenaantal per VM2-experiment 2e tranche 

Sector Besch.‘09 1-10-‘09 1-10-‘10 1-10-‘11 

1 Oranje Nassau College Economie 35 31 24 22 

2 Oranje Nassau College Techniek 25 23 16 15 

3 Oranje Nassau College Z&W 40 38 34 30 

5 Helicon Opleidingen Landbouw 30 8 8 - 

6 Udens College Techniek 18 19 9 - 

7 Grafisch Lyceum Rdam Techniek 25 18 15 8 

8 Martinuscollege Z&W 40 41 27 13 

9 De Goudse Waarden Techniek 20 0 - - 

12 Coenecoop college Techniek 5 3 - - 

13 Coenecoop college Economie 5 2 - - 

14 Coenecoop college Z&W 10 2 1 - 

15 Sint-Maartenscollege Economie 35 38 6 6 

16 Bonnefantencollege Z&W 35 31 17 7 

17 CSG Liudger Techniek 10 0 - - 

21 CSG Het Streek Z&W 8 7 - - 

23 CSG Het Streek Techniek 16 16 3 - 

24 Landstede Techniek 60 7 13 - 

25 Augustinus College Techniek 20 16 13 - 

27 Waterlant 

Beroepsopl. 

28 Waterlant 

Beroepsopl. 

Economie 

Z&W 

30 20 11 12 

20 15 11 10 

29 Huygens College Economie 50 48 37 5 

30 College De Meer Z&W 30 19 - - 

31 Rosa BeroepsCollege Z&W 40 38 17 12 

32 Sint Maartenscollege Techniek 35 18 - - 

35 DACAPO College Economie 40 12 10 - 

36 Sterren College Economie 


16 

13 (icm nr 

54) - - 

39 De Nieuwe Veste Z&W 20 16 13 5 

40 AOC de Groene Welle Landbouw 40 0 13 3 

41 Arentheem College Economie 15 14 12 2 

42 Arentheem College Techniek 15 15 8 2 

43 Arentheem College Z&W 15 15 12 1 

44 Da Vinci College Z&W 40 36 32 17 

48 Citaverde College Landbouw 40 1 - - 

49 Pontes Scholengroep Intersectoraal 15 11 4 - 

50 NOVA College, Esprit Techniek 30 27 35 8 

51 NOVA College, Esprit Z&W 30 28 25 1 

52 NOVA College, Esprit Economie 30 27 11 6 

53 Technisch Col. Velsen Techniek 16 15 15 9 

54 L de K/ Krelageschool Economie 

6 

13 (icm nr 

36) - - 

55 ROC Rivor Z&W 11 0 - - 

56 Linde College Z&W 10 10 9 7

Sector Besch.‘09 1-10-‘09 1-10-‘10 1-10-‘11 

58 Augustinus College Economie 20 13 9 6 

60 Calvijn College Economie 50 33 29 32 

62 College De Meer Economie 30 21 14 - 

63 Calvijn College Z&W 50 36 35 23 

64 Augustinus College Z&W 20 15 12 2 

65 TEC-Amsterdam Techniek 60 48 - - 

66 AOC Oost Landbouw 45 37 34 7 



70 OSG Schiedam Economie 21 17 16 12 

71 Zadkine Economie 18 12 - - 

72 Lentiz Flora College Landbouw 20 17 14 - 

73 IJsselcollege Techniek 18 17 11 - 

74 CSG Melachthon Z&W 30 35 16 10 

75 Lentiz 

Maaslandcollege 

Landbouw 

20 13 11 7 

76 PENTA college CSG Z&W 36 16 11 10 

78 Maerlant College Z&W 20 7 6 - 

79 Kandinsky College Z&W 45 44 25 17 

80 Merewade College Economie 12 19 6 4 

82 Rolingcol./Werkman 

Col. 

Intersectoraal 

83 MBC-Locatie Techniek Techniek 

15 10 9 - 


16 

45 (icm nr. 

87 en 154) 

26 (icm nr. 

87 en 154) 

8 (icm nr. 

87 en 154) 

85 Kandinsky College Economie 45 35 15 5 

86 CGS Melanchthon Landbouw 40 18 16 8 

87 ROC Tilburg Techniek 

48 

45 (icm nr. 

83 en 154) 

26 (icm nr. 

83 en 154) 

8 (icm nr. 

83 en 154) 

90 CVO Farel College Z&W 20 13 1 - 

91 ROC Flevoland Z&W 15 9 2 1 

93 ROC Flevoland Z&W 24 15 11 10 

96 Schoonhovens 

College 


College 


College 

Techniek 

Z&W 

Economie 

20 27 13 - 

8 6 5 - 

12 5 3 - 

99 Landstede Techniek 20 20 19 12 

100 Radius College 

Breda 

107 Scheldemond 

College 

Techniek 

Intersectoraal 

20 0 - - 

15 9 8 - 

109 De Meerwaarde Techniek 50 50 23 - 

110 Montessori College Z&W 

15 0 

21 (icm nr 

126) 

2 (icm nr 

126) 

111 AOC Friesland Landbouw 13 13 7 4 



115 Montessori College Economie 15 0 14 7

Sector Besch.‘09 1-10-‘09 1-10-‘10 1-10-‘11 

116 De Nieuwe Veste Techniek 24 17 10 5 


119 Vader Rijn College Economie 13 10 - - 

120 CSG Veenendaal Economie 16 11 2 - 

121 CSG Veenendaal Techniek 


5 

24 (icm nr 

123) 

14 (icm nr 

123) 

6 (icm nr 

123) 

122 Vader Rijn College Techniek 33 15 - - 

123 CSG Veenendaal Techniek 

14 

24 (icm nr 

121) 

14 (icm nr 

121) 

6 (icm nr 

121) 

124 Vader Rijn College Z&W 33 32 - - 

125 CSG Veenendaal Z&W 33 16 8 6 

126 Montessori College Z&W 

15 0 

21 (icm nr 

110) 

2 (icm nr 

110) 

127 Mondial College Economie 26 20 16 - 

128 Da Vinci College Z&W 20 0 - - 

129 Mondial College Z&W 20 15 13 1 

130 Edudelta OG Landbouw 30 13 13 - 

134 Edudelta OG Landbouw 24 0 - - 

135 Edudelta OG Landbouw 30 14 6 7 

136 Clusius College Landbouw 15 9 5 3 

140 Zuiderpark College Techniek 40 42 34 9 

141 Veenoord Economie 

10 

13 (icm nr 

143) 

12 (icm nr 

143) 

10 (icm nr 

143) 

142 Het Westeraam Economie 15 4 5 5 

143 Veenoord Economie 

10 

13 (icm nr 

141) 

12 (icm nr 

141) 

10 (icm nr 

141) 

144 Zuiderpark College Economie 20 7 - - 

145 Het Westeraam Z&W 25 8 10 7 

146 Het Westeraam Landbouw 15 5 5 5 

148 CSG Comenius Techniek 



20 

20 

20 

6 (icm nr 

149 & 150) 

6 (icm nr 

148 & 150) 

6 (icm nr 

148 & 149) 

4 (icm nr 

149 & 150) - 

4 (icm nr 

148 & 150) - 

4(icm nr 

148 & 149) - 

153 MBC-Locatie Ec/Lb Intersectoraal 20 22 15 4 

154 MBC-Locatie 

Techniek 

Techniek 

16 

45 (icm nr 

83 en 87) 

26 (icm nr 

83 en 87) 

8 (icm nr 

83 en 87) 

155 College de Brink Economie 20 20 19 19 

157 Sw. VO/ROCvA Economie 15 14 - - 

158 Montessori SG Economie 20 20 15 13 

159 SW. VO/ROCvA Economie 15 13 10 10 

160 RvE College Economie 5 0 1 - 

161 RvE College Z&W 15 0 13 12 

162 Munnikerheide 

College 

Techniek 

16 10 10 2 

164 Bonhoeffer College Techniek 26 13 9 - 

165 Het Stedelijk Lyc. Techniek 52 8 8 - 

166 Bonhoeffer College Z&W 38 4 4 -

167 Het Stedelijk 

Lyceum 

Sector Besch.‘09 1-10-‘09 1-10-‘10 1-10-‘11 

Z&W 

54 3 4 - 

168 Bonhoeffer College Economie 28 7 3 - 

169 Het Stedelijk 

Lyceum 

170 Porta Mosana 

College 

Economie 

Landbouw 

34 4 2 - 

35 35 17 4 

171 De Waal Economie 60 0 7 4 

172 Carre College Z&W 36 28 19 17 

173 Carre College Economie 20 11 7 6 

174 LMC Horeca 

Vakschool 

Economie 

18 6 15 8 

Totaal 2 e tranche 3.145 1.932 1.311 594 


Overzicht van het borgingscohort I najaar 2011 

Tabel B5.3 Leerlingenaantal borgingscohort I naar brinvest en deelname aan 1 e , 2 e 

tranche 

Schoolnaam Brinvestnr. 1 e tranche 2 e tranche 1-10-2010 1-10-2011 

AOC De Groene Welle 13US00 X 43 41 

AOC Edudelta 

Barendrecht 

11UL03 X 2 2 

AOC Edudelta Goes 11UL01 X 8 7 

AOC Edudelta 

Middelharnis 

11UL02 X 4 3 

AOC Friesland Buitenpost 12VI01 X 10 10 

AOC Friesland 

Heerenveen 

AOC Friesland 

Leeuwarden 

12VI08 X 11 9 

12VI02 X 8 8 

AOC Friesland Sneek 12VI13 X 4 3 

AOC Groenhorst Ede 25GV05 X 36 32 

AOC Groenhorst Lelystad 25GV07 X 36 31 

AOC Groenhorst 

Maartensdijk 

25GV08 X 62 53 

AOC Oost Almelo 01IC15 X 32 31 

AOC Oost Enschede 01IC11 X 49 23 

AOC Oost Twello 01IC05 X 15 13 

Arentheem College 07PK05 X 49 29 

Augustinus College 14RF04 X X 38 26 

Bonhoeffer College 17VN02 X X 56 24 

Calvijn met Junior 

College 

17HB06 X X 59 57 

Chr. SGM Het Streek 25GE02 X 31 - 

Chr. SGM Veenendaal 02MF00 X 68 34 

College de Brink 14SM05 X 33 28 

College de Meer 14RF03 X X 30 - 

DaCapo College 02MY00 X X 28 - 

DaVinci College 

Roosendaal 


Zwijndrecht 

20ZK00 X 10 6 

18TR03 X 35 - 

De Meerwaarde 02FO00 X 39 37 

De Nieuwe Veste 12IR00 X X 19 16 

Farel College 20AM00 X 34 30 

Grafisch Lyceum 

Rotterdam 

23JA01 X 17 14 

Het Westeraam 20TZ04 X 9 9 

Huygens College 21ET04 X 52 11 

IJsselcollege 20BH01 X 16 - 

Kandinsky College 02ST03 X X 61 40 

Landstede Harderwijk 02EX00 X 14 11 

Landstede Zwolle 02VT02 X 26 24 

Lentiz Flora College 14YD03 X 18 9 


Schoolnaam Brinvestnr. 1 e tranche 2 e tranche 1-10-2010 1-10-2011 

Lentiz Maaslancollege 14YD06 X 6 6 

Linde College 19LO00 X 15 15 

LMC Horeca Vakschool 02VG11 X X 41 11 

LMC-Unie Noord-Carre 

College 

02VG08 X 47 42 

Maerlant College 11ZH01 X 20 5 

Martinuscollege 18CV00 X 43 21 

MBC-Locatie Ec/Lb 20GD00 X X 7 6 

MBC-Locatie Techniek 02IS00 X 36 16 

Melanchthon Bleiswijk 18CH04 X X 43 - 

Melanchthon Rotterdam 18CH10 X 27 11 

Merewade College 24TP02 X X 6 4 

Mondial College 21SK01 X 18 - 

MCO Amsterdam 16PS08 X X 26 19 

Montessori College 

Nijmegen 

00RZ00 X 27 25 

Munnikenheide College 04YX02 X 12 4 

NOVA Esprit 

scholengroep 

Opb. SGM t Stedelijk 

Lyceum 

17YS00 X 123 48 

00AH17 X X 87 43 

Oranje Nassau College 20BC01 X 100 82 

OSG Schiedam 19KM00 X 22 21 

Penta College, CSG 

Hoogvliet 

20FR04 X 17 13 

Pontes Scholengroep 13OR01 X 4 2 

ROC Flevoland 24RW00 X 33 28 

Rosa Beroepscollege 17VF01 X X 38 36 

Scheldemonde College 16YC00 X 25 20 

Schoonhovens College 15OM01 X 50 19 

Sint Maartenscollege 27ZH00 X - - 

St. Roelof van Echten 

College 

Sw. VO ROCvA 00EF00 / 

14RL00 

02VA02 X 10 8 

X 21 17 

Technisch College Velsen 01KL06 X 45 37 

Udens College 06HF02 X X 19 - 

Waterlant 17VF02 X X 31 24 

Werkman College 20EM03 X 5 4 

Zuiderpark College 17YF00 X X 27 19 

Zuiderpark College loc. 

De Waal 


Veenoord 

17YF02 X 9 8 

23YU00 X X 31 26 

Totaal borgingscohort 2.133 1.311 


Overzicht van het borgingscohort II najaar 2011 

Tabel B5.4 Leerlingenaantal borgingscohort II naar brinvest en deelname aan 1 e , 2 e 

tranche en borgingscohort I 

Schoolnaam Brinvestnr. 1 e tranche 2 e tranche BC I BC II 

AOC De Groene Welle 13US00 X X 39 

AOC Edudelta Goes 11UL01 X X 3 

AOC Friesland 

Buitenpost 

AOC Friesland 

Heerenveen 

AOC Friesland 

Leeuwarden 

12VI01 X X 11 

12VI08 X X 17 

12VI02 X X 9 

AOC Friesland Sneek 12VI13 X X 8 

AOC Groenhorst Ede 25GV05 X X 39 


Lelystad 


Maartensdijk 

25GV07 X X 34 

25GV08 X X 28 

AOC Oost Almelo 01IC15 X X 63 

AOC Oost Enschede 01IC11 X X 30 

AOC Oost Twello 01IC05 X X 14 

Arentheem College 07PK05 X X 33 

Augustinus College 14FR04 X X X 41 

Calvijn met Junior 

College 

17HB06 X X X 71 

Chr. SGM Veenendaal 02MF00 X X 86 

College de Brink 14SM05 X X 32 


Roosendaal 

20ZK00 X X 23 

De Meerwaarde 02FO00 X X 39 

De Nieuwe Veste 12IR00 X X X 32 

Farel College 20AM00 X X 24 

Grafisch Lyceum 

Rotterdam 

23JA01 X X 22 

Het Westeraam 20TZ04 X X 21 

Kandinsky College 02ST03 X X X 62 

Landstede Harderwijk 02EX00 X X 12 

Landstede Zwolle 02VT02 X X 30 

Lentiz Maaslancollege 14YD06 X X 12 

LMC Horeca Vakschool 02VG11 X X X 18 

LMC-Unie Noord-Carre 

College 

02VG08 X X 44 

MBC-Locatie Ec/Lb 20GD00 X X X 8 

MBC-Locatie Techniek 02IS00 X X 40 

Melanchthon 

Rotterdam 

Montessori College 

Nijmegen 

18CH10 X X 17 

00RZ00 X X 37 


NOVA Esprit 

scholengroep 

17YS00 X X 89 

Oranje Nassau College 20BC01 X X 74 

OSG Schiedam 19KM00 X X 14 

Penta College, CSG 

Hoogvliet 

20FR04 X X 44 

Pontes Scholengroep 13OR01 X X 15 

ROC Flevoland 24RW00 X X 25 

Rosa Beroepscollege 17VF01 X X X 25 

Scheldemonde College 16YC00 X X 25 

Schoonhovens College 15OM01 X X 25 

St. Roelof van Echten 

College 

Sw. VO ROCvA 00EF00 / 

14RL00 

Technisch College 

Velsen 

02VA02 X X 10 

X X 20 

01KL06 X X 37 

Waterlant 17VF02 X X X 33 

Werkman College 20EM03 / 

20EM04 

X X 14 

Zuiderpark College 17YF00 X X X 31 


De Waal 


Veenoord 

17YF02 X X 13 

23YU00 X X X 20 

Totaal borgingscohort 1.513 


Overzicht van aantal experimenten per school en gestopte experimenten 

Tabel B5.5. Aantal scholen uitgesplitst naar met welke tranches ze gestart zijn 

Tranches # % 

Eerste 

tranche 

Tweede 

tranche 

Eerste 

borgingscohort 

Tweede 


X 1 1,1 

X X 5 5,7 

X X X 3 3,4 

X X X X 15 17,2 

X X 0 0 

X X X 3 3,4 

X 12 13,8 

X X 9 10,3 

X X X 39 44,8 

Totaal 87 100 

Uitleg tabel B5.5: In de tabel staat weergegeven hoeveel scholen bijvoorbeeld met alle 

tranches zijn gestart (15 in aantal) en hoeveel scholen bijvoorbeeld alleen met de tweede 

tranche en het eerste borgingscohort zijn gestart (9 in aantal). Deze tabel geeft geen 

informatie over het aantal experimenten per tranche waar een school mee is gestart en ook 

niet over de huidige status van de experimenten. 

Tabel B5.6. Aantal scholen dat gestopt is met één of meerdere VM2 experimenten 

Tranches # % 

Gestopt met eerste tranche 9 100 

Waarvan: Ook gestopt met tweede tranche 4 44,4 

Ook gestopt met tweede tranche en eerste 


2 22,2 

Ook gestopt met tweede tranche en eerste en 

tweede borgingscohort 

1 11,1 

Gestopt met tweede tranche* 25 100 

Waarvan: Ook gestopt met eerste borgingscohort 6 24 

Ook gestopt met eerste en tweede 


1 4 

Alleen gestopt met eerste borgingscohort 3 100 

* Exclusief de scholen die al onder de noemer ‘gestopt met eerste tranche’ zijn opgenomen: deze 25 scholen zijn 

dus niet met een eerste tranche experiment gestopt. 

Uitleg tabel B5.6: In de tabel wordt o.a. weergegeven hoeveel scholen die stoppen met hun 

eerste tranche, ook stoppen met de tweede tranche (en eventuele borgingscohorten). 

Stoppen kan hier ook inhouden dat het experimenten niet van de grond zijn gekomen. 

Alleen scholen waarvan alle experimenten per tranche zijn gestopt staan in bovenstaande 

tabel. Wanneer scholen meerdere experimenten per tranche hebben, waarvan er 

bijvoorbeeld één gestopt en nog twee lopen, dan is de school niet in de tabel weergegeven. 


Bijlage 6: Overzicht van de geïnterviewden 

Het onderstaand overzicht vermeldt de personen waarmee in het najaar van 2011 een interview is 

gehouden in het kader van de VM2-monitor. Het betreft alle personen die betrokken zijn bij een 

tweede tranche-experiment. 

Experiment Sector Geïnterviewde(n) 

1 Oranje Nassau College Economie Mw. M. Martijn 

2 Oranje Nassau College Techniek Mw. M. Martijn 

3 Oranje Nassau College Z&W Mw. M. Martijn 

7 Stichting Grafisch Lyceum R’dam Techniek Mw. D. Hondorp 

8 Martinuscollege Z&W Mw. C. van Doorum, Mw. K. Nijhof 

12 Coenecoop college Techniek Dhr. A. Rook 

13 Coenecoop college Economie Dhr. A. Rook 

14 Coenecoop college Z&W Dhr. A. Rook 

15 Sint-Maartenscollege Economie Dhr. M. Van Rijn 

16 Bonnefantencollege Z&W Dhr. P. Ummels 

17 CSG Liudger Techniek Dhr. M. Kooistra 

21 CSG Het Streek Z&W Dhr. H. van de Kuit, dhr. J. Staps 

23 CSG Het Streek Techniek Dhr. H. van de Kuit, dhr. J. Staps 

24 Landstede Techniek Dhr. J. Odinot 

29 Huygens College Economie Dhr. R. D’Ancona 

32 Sint Maartenscollege Techniek Dhr. M. Van Rijn 

40 AOC de Groene Welle Landbouw Dhr. G. Nolte, Dhr. W. Roosken 

44 Da Vinci College Z&W Dhr. B. Smulders 

49 Pontes Scholengroep Intersectoraal Mw. E. Gelens 

50 NOVA College, Esprit Techniek Mw. D. Brummelhuis 

51 NOVA College, Esprit Z&W Mw. D. Brummelhuis 

52 NOVA College, Esprit Economie Mw. D. Brummelhuis 

53 Technisch College Velsen Techniek Dhr. R. Porck 

56 Linde College Z&W Mw. T. van Bruggen, Dhr. A. Kolen 

66 AOC Oost Landbouw Dhr. W. Broekhuis 

67 AOC Oost Landbouw Mw. W. Hartgers 

69 AOC Oost Landbouw Dhr. F. Oude Kempers, dhr. A. Voortman 

70 OSG Schiedam Economie Dhr. R. Schriel, dhr. P. van der Zwan, Mw. P. Den 

Hollander 

72 Lentiz Flora College Landbouw Dhr. R. Angus 

73 IJsselcollege Techniek Mw. M. Netten 

74 CSG Melachthon Z&W Dhr. E. Ruijven 

75 Lentiz Maaslandcollege Landbouw Dhr. R. Looij 

76 PENTA col. CSG West- 

Z&W Dhr. J. Zijlmans, Mw. G. Trouw, Dhr. G. 

IJsselmonde 

Slingerland 

78 Maerlant College Z&W Dhr. H. Etman, mw. F. Slob 

82 Werkman College Intersectoraal Dhr. E. Wildeman, dhr. B. Wieringa 

83 MBC-Locatie Techniek Techniek Dhr. H. van Komen 


90 CVO Farel College Z&W Dhr. P. Meij, mw. D. Verlek 


Experiment Sector Geïnterviewde(n) 

91 ROC Flevoland Z&W Dhr. R. Born, Dhr. R. van Dorssen 

93 ROC Flevoland Z&W Dhr. R. Born, Dhr. R. van Dorssen 

96 Het Schoonhovens College Techniek Dhr. L. Prins, mw. G. van Wijngaarden 

97 Het Schoonhovens College Z&W Dhr. L. Prins, mw. G. van Wijngaarden 

98 Het Schoonhovens College Economie Dhr. L. Prins, mw. G. van Wijngaarden 

99 Landstede Techniek Mw. Brink, Dhr. B. Vos 

107 Scheldemond College Intersectoraal Dhr. W. van Bennekom 

109 De Meerwaarde Techniek Dhr. A. Vermeer 

110 Montessori College Z&W Mw. I. Angenent 

111 AOC Friesland Leeuwarden Landbouw Mw. M. Spiertz, mw. J. van Raan 

113 AOC Friesland Buitenpost Landbouw Dhr. T. Jansen op de Haar 

114 AOC Friesland Sneek Landbouw Mw. J. Posseth 

115 Montessori College Economie Mw. I. Angenent 

117 AOC Friesland Heerenveen Landbouw Mw. M. Schmit 

120 Christelijke SG Veenendaal Economie Mw. M. Bosch 

121 Christelijke SG Veenendaal Techniek Mw. M. Bosch 

123 Christelijke SG Veenendaal Techniek Mw. M. Bosch 

125 Christelijke SG Veenendaal Z&W Mw. M. Bosch 

126 Montessori College Z&W Mw. I. Angenent 

127 Mondial College Economie Mw. J. Henny 

128 Da Vinci College Z&W Dhr. C. Geertzen, mw. M. Grommen 

129 Mondial College Z&W Mw. J. Henny 

130 Edudelta OG Landbouw Dhr. A. De Groot, dhr. A. Versteeg 

134 Edudelta OG Landbouw Dhr. M. Flore, dhr. R. Stolte, 

dhr. J. van Drie, dhr. A. de Groot 

135 Edudelta OG Landbouw Dhr. A. De Groot, dhr. A. Versteeg 

142 Het Westeraam Economie Dhr. J. Slob, mw. T. Riemsdijk 

145 Het Westeraam Z&W Dhr. J. Slob, mw. T. Riemsdijk 

146 Het Westeraam Landbouw Dhr. J. Slob, mw. T. Riemsdijk 

148 CSG Comenius Techniek Dhr. H. Wildeboer, dhr. van Dijk 




155 College de Brink Economie Dhr. J. van der Linden 

157 Sw.stichting VO ROCvA Economie Dhr. E. Monsanto 

159 Sw.stichting VO ROCvA Economie Dhr. D. Smit 

160 Roelof van Echten College Economie Mw. K. Westera, mw. M. Voogt 

161 Roelof van Echten College Z&W Mw. K. Westera, mw. M. Voogt 

162 Munnikenheide College Techniek Dhr. G. Voets 

170 Porta Mosana College Landbouw Mw. E. Piers 

171 ZPC locatie de Waal Economie Mw. E. Hernes en Mw. C. van Dijk 

172 LMC Carré College Z&W Mw. C. Buijk 

173 LMC Carré College Economie Mw. C. Buijk 


Gebruikte afkortingen 

AKA Arbeidsmarkt gekwalificeerd assistent 

AOC Agrarisch opleidingscentrum 

Avo Algemeen vormend onderwijs 

Bb Basisberoepsgerichte leerweg (vmbo) 

Bbl Beroepsbegeleidende leerweg (mbo) 

Bol Beroepsopleidende leerweg (mbo) 

Bpv Beroepspraktijkvorming 

Brin Basisregistratie instellingen 

Bve Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie 

DUO Dienst Uitvoering Onderwijs 

Crebo Centraal register beroepsopleidingen 

Ecbo Expertisecentrum Beroepsonderwijs 

Gl Gemengde leerweg (vmbo) 

Kb Kaderberoepsgerichte leerweg (vmbo) 

Lwoo Leerwegondersteunend onderwijs 

Lwt Leer-werktrajecten 

Mbo Middelbaar beroepsonderwijs 

OCW Ministerie van Onderwijs. Cultuur en Wetenschap 

Pso Praktische sectororiëntatie 

Pta Programma voor toetsing en afsluiting 

REC Regionaal expertisecentrum 

Roc Regionaal opleidingencentrum 

Tl Theoretische leerweg (vmbo) 

Vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs 

VM2 Vmbo-mbo niveau 2 

Vo Voortgezet onderwijs 

VSV Voortijdig schoolverlaten 

Vwo Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs 

WEB Wet educatie en beroepsonderwijs 

WVO Wet op het voortgezet onderwijs 



Over de auteurs 

Mevrouw dr. R. (Renée) van Schoonhoven is directeur van Actis. Zij richt zich op het vmbo, 

praktijkonderwijs en mbo, en dan met name vraagstukken van beleid en weten regelgeving 

in deze onderwijssectoren. Zij is tevens verbonden aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, 

afdeling Staats- en bestuursrecht van de Vrije Universiteit te Amsterdam. 

De heer M.H.C.F. (Machiel) Bouwmans MSc. is als onderzoeker werkzaam bij Actis. Hij is 

betrokken bij de uitvoering en rapportage van diverse monitor-onderzoeken, zoals die van 

de VM2-experimenten en de monitor van meisjes en techniek in het vmbo. 

De heer drs. D.M.S. (Dennis) Heijnens is bij Actis werkzaam als adviseur. Hij werkte 

daarvoor enige tijd in het primair onderwijs. Bij Actis houdt hij zicht onder meer bezig met 

de monitor van de VM2-experimenten, de landelijke uitstroommonitor praktijkonderwijs en 

kwaliteitszorg in het praktijkonderwijs. 

Mevrouw drs. M. (Marloes) Keijzer is junior adviseur bij Actis. Ze werkte onder andere mee 

aan onderzoek naar medezeggenschapsgeschillen en klachten in het voortgezet en primair 

onderwijs. Hiernaast heeft zij onderzoek gedaan naar het bevorderen van de keuze voor 

bètatechnische opleidingen onder meisjes. Zij was tevens werkzaam bij TNO Kwaliteit van 

Leven.

VM2-experimenten in perspectief. Tussenrapportage ... - ecbo

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template ?