2010 – 2011, nummer 1 - Thauma

Ein Herumspringen im Dunkel / Naomi Boekwijt
ik ook steeds onvrijwillig dat er in die
donkerte geen God was. De donkerte was
gewoon de donkerte, een gebrek aan licht,
net als het huis dat steeds verder achter ons
kwam te liggen. In zich borg dat huis mijn
vader en moeder: wachters van alles wat
oud en verrot is, maar weigert te vergaan.
Dat zag ik nu pas. Ik moest eerst terugkeren
om het de rug toe te kunnen keren.
“Psst!,” klonk het vanuit Martens richting,
gesmoord sissend vanaf een eindje verderop.
Ik holde meteen vooruit tot ik zijn gestalte
kon onderscheiden en mijn pas vertraagde.
Zijn hand omvatte mijn schouder en
oefende een lichte druk uit, waardoor ik
naar de kant van de berm draaide, zoals
hij ook stond. “Kijk,” zei-ie zacht. Ik
volgde het wijzen van zijn gestrekte arm en
verwachtte van alles: een aangereden kat,
het lijk van moeder, de incarnatie van een
gewetenskwestie. Voor één keer was het
echter niet de dood maar het leven zelf waar
Marten op wees. Ongeveer twee meter van
waar we stonden lagen een paar herten in
een kuil in het gras te slapen, tegen elkaar
aan. Ik keek even opzij naar Marten, hoe
hij zo aandachtig stond te turen. Ik bleef
maar kijken naar dat serieuze gezicht, bleek,
scherp gelijnd, onwaar-achtig. Elk moment
kon het in een cynische grimas trekken,
maar dat gebeurde niet, het bleef ernstig.
Ik herinnerde me dat ik de aansteker van
Hans nog in mijn binnenzak had en haalde
het ding te voorschijn. Toen liep ik zacht
een paar passen het gras in en scheen met
het vuur vlak voor de herten. Meteen volgde
het onmetelijk snel op- en wegspringen
van de vlugge dieren door het hoge gras.
Zij haastten zich naar de bosrand die
slechts enkele meters verderop lag. Ein
Herumspringen im Dunkel, dacht ik. We
keken ze na tot we ze al niet meer konden
zien.
“Waarom deed je dat?,” vroeg Marten kalm,
niet-beschuldigend.
“Zomaar.”
“Ja,” zei hij, om maar wat te zeggen, terwijlie
met een vlugge hoofdbeweging opzij
keek omdat To zich inmiddels bij ons had
gevoegd. Deze keek ons niet-begrijpend aan,
tilde zijn handen vragend omhoog en liet
ze, toen Marten zich al had omgekeerd om
verder te lopen, luid weer tegen zijn lichaam
vallen om maar van zijn ergernis blijk te
kunnen geven. Hij bleef nu wel meer op
ons tempo achter ons lopen. Marten en
ik liepen weer een stuk zwijgend naast
elkaar. Onze schaduwen lieten zich steeds
kort zien doordat ik de aansteker aan en uit
knipte, totdat Marten er een vernietigende
blik op wierp en siste of ik dat laten kon.
De samenkomst vergde van mij een
constante alertheid. Alleen vader kon zich
daar altijd gedeeltelijk aan ontrekken,
zoals dat hem ook toen weer lukte in het
dwangmatig rechtleggen van de Schrift.
Marten zweeg nog altijd, ik ook. To diepte
constant wijze uitspraken op uit de volheid
zijns gemoeds, in antwoord op moeders
vragen. Ik keek de hele tijd maar naar
die kop van vader. De zweetdruppeltjes
gleden onregelmatig langs zijn hals als
regendruppels op een autoraam. Ik hoopte
op een abrupt einde aan dit eindeloze, in de
vorm van Marten die moeder zou fusilleren
of een nihilistische apocalyps die zich zou
voltrekken binnen de volledige omtrek van
de Gemeenschap.
Moeder riep mijn naam, ik schoot rechtop in
de stoel.
“En wat betekent dat hier, het woord Not?”
“Nood? Niets. Er is geen nood. Ik voel geen
nood,” zei ik monotoon en zonder na te
denken.
Moeder kwam opeens half uit haar
stoel omhoog zetten en stak met wilde
armgebaren een klaagzang tegen vader
af, waarop deze van ellende nog dieper
in zijn gebogen houding zakte dan hij al
zat. To keek er verschrikt naar met grote
ogen, schietend van de een naar de ander.
Van opzij zag ik een glimlachende trek
om Martens lippen verschijnen. Met
ogen vol vermaak draaide-ie z’n hoofd
vertrouwelijk naar me toe terwijl zijn
lijf recht en onbewogen bleef, zijn
handen doodstil in z’n schoot. Nog steeds
zonder er bij na te denken stond ik op en
schoof de stoel aan. Marten deed hetzelfde
en greep in het weglopen zijn plunje van de
tafel, waarbij de Schrift met een luide klap
op de grond viel – wat echter net zomin als
ons vertrek werd opgemerkt.
We naderden het dorp. Kwamen we eindelijk
lantaarns tegen, waren ze alweer aan
het uitdoven. De lucht vertoonde aan de
horizon vage lichtblauwe vegen, zodat het
was alsof de nacht zich terugtrok als de
branding. Op de hiel van mijn linkervoet
moest inmiddels een open wond gekomen
zijn, want ik voelde hoe mijn sok aan het
vlees plakte. Marten liep een eind voor me,
To niet ver achter me. Ik keek naar Martens
rechte rug met de brede lange spieren
aan de zijkanten, die leken te ademen als
longen. Hij was meer mens dan ik, omdatie
zo’n vanzelfsprekende tevredenheid had
met z’n bestaan. Steeds opnieuw dacht ik
aan de herten waar hij me op had gewezen.
School / 67
Hoe overweldigend levendig was hun
Herumspringen im Dunkel, juist omdat God
niet in die donkerte was!