De Kerkuil in 2006 - Uilen in Nederland

De Kerkuil in 2006

Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep

West-Overijssel /NOP

Jaargang 20

Inhoudsopgave

█ Inleiding 3

█ Broedresultaten broedseizoen 2006 4

█ Regio-nieuws 6

█ Braakbalonderzoek 7

█ Datalogger temperatuur en luchtvochtigheid. 9

█ Ervaringen met Infrarood camera bij de controle van nestkasten 10

█ Terugmeldingen 2006 van in Overijssel geringde of gevonden kerkuilen 12

█ Enkele citaten uit de oude doos 13

█ Internet 15

█ Wetenswaardigheden 16

█ Coördinatoren werkgroepen 17

Bijlagen: Ontwikkelingsstadia van Kerkuiljongen

Broedplaatsformulier

Nieuwsbrief Kerkuilenwerkgroep West-Overijssel /NOP jaargang 20

2

█ Inleiding

Geen jubileum-nieuwsbrief……..

De stille hoop die ik een jaar lang koesterde, is niet bewaarheid. Voor de 21-ste keer komen

we op 2 april in Raalte bijeen. Eenentwintig avonden praten over de kerkuil, een vogelsoort

die enorm in de verdrukking zat en waarmee het nu weer zo goed gaat. Eenentwintig jaar

(voor sommigen nog langer) timmeren, klauteren, broedsels controleren, ringen,

registratieformulieren invullen…….. Ach, laten we maar gewoon verder gaan, we zijn

(blijkbaar) geen mensen voor jubilea, geen herdenkers. We willen het liefst “doen”!

Nog even het eerste nieuwsbriefje ( “Tyto alba”, 1987, nr 1.) doorgelezen. Een viertal namen

prijken nog steeds op de lijst van de coördinatoren: Wolter Engelsman, Jos Homma, Henri

Tjoink en ondergetekende. Maar ook namen als Gerrit Niezink en Hans Verkouw…….. wat

is er ook door hen veel gedaan en wat hebben ze veel betekend voor de bescherming van

de kerkuil.

2007: een gigantisch daljaar! In 2006 schreven we nog: “Een recordjaar: een voorlopig

aantal broedsels van 257”. Nu (2007): 25-30 procent minder. Toch (voor West-Overijssel

/Noordoost-polder) een verwachte daling na drie jaar. Al vroeg in het voorjaar kondigde zich

het “onheil” aan: weinig veldmuizen en veel bosspitsmuizen in de braakballen. Voor de

braakbalpluizers een schitterend jaar: de diversiteit aan soorten was groot.

Behalve veel lege kasten en kleine broedsels kregen we (de uilen) in de maand juli te maken

met een enorme hitte. Vele jonge kerkuilen verlieten de kasten en werden regelmatig

uitgehongerd buiten de kast aangetroffen. Een laag broedsucces was het gevolg.

Soms denk je: waar zijn we als kerkuilengroep toch mee bezig. Willen we “tot in eeuwigheid”

al die kasten blijven contoleren? Uiteindelijk moet er toch een moment komen dat de uilen

zichzelf weer kunnen redden, zonder al die kunstmatige en blijvende ingrepen? Soms bevind

je je in een dal, een depressief moment, al dat geploeter, momenten van: het heeft allemaal

geen zin.

Dan ineens raak je weer gemotiveerd bij het bericht dat er een “wereld-uilen-dag” wordt

georganiseerd. Wereldwijd maken mensen zich bezorgd over de toekomst van ….. o.a. uilen.

Dan merk je dat je een schakel(tje) bent in een wereldwijde keten. Dan ga je weer verder,

samen met anderen…….


Ger

3

Nr.

█ Broedresultaten broedseizoenen 1990 - 2006

Regio

1 Steenwijk 28

90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07

22 25

33


36

31

45

30 37 46 54 61 39 40 50 54 43

2 Genemuiden 5 6 6 15 20 *** 9 7 5 3

3 Kampen

(Mastenbroek

tot 1996)

5 3 2 3 1 1 7 1 4 2 5 --- 2 1 --- --- ---

4 Staphorst 15 10 15 12 10 8 10 9 10 14 17 15 15 9 17 22 15

5 Zwolle 4 2 2 2 1 1 2 1 1 2 8 8 5 5 9 11 5

6 Dalfsen 1 1 1 2 0 0 1 --- 2 3 3 4 3 3 9 9 4

7 Heino 2 1 1 3 2 2 2 2 2 2 4 7 7 5 6 8 6

8 Ommen 7 1 3 6 5 5 6 2 4 7 12 19 16 15 19 27 22

9 Hardenberg 15 5 6 10 9 19 23 6 7 15 20 32 29 17 22 29 21

10 Nijverdal 6 1 2 7 6 7 7 4 5 8 14 21 17 10 10 18 13

11 Markelo 2 1 1 1 0 0 1 1 1 1 1 --- --- --- --- -- --

12 Bathmen 1 1 0 2 1 1 1 0 1 1 3 --- 5 4 4 7 5

13 Deventer 6 5 4 5 2 2 2 1 2 1 2 1 2 3 2 9 1

14 Den Ham/

Vroomshoop

1 0 3 2 2 2 2 2 1 1 4 4 8 2 5 5 5

15 Raalte 7 1 5 6 7 7 8 7 7 12 14 20 21 14 20 20 16

16 Avereest 1 3 4 4 3 3 5 3 4 6 7 10 8 6 6 6 6

17 Noordoospolder 7 8 2 12 14 11 17 8 11 13 23 22 22 14 23 21 13

18 Olst --- --- --- --- 0 2 4 1 2 5 2 4 4 6 6 4 --

Wijhe

5 4

Totaal 109 65 76 110 99 102 143 83 107 145 205 248 203 163 217 257 182

4

Aantal broedparen

Aantal broedparen

300

250

200

150

100

50

0

3000

2500

2000

1500

1000

500

0

108

1979

1990

Broedparen Kerkuilen West Overrijssel / Noordoostpolder

65

1991

76

1992

110

1993

99 102

143


1994

1995

1996

83

1997

107

1998

151

Jaar

1999

205

2000

248

2001

203

2002

163

Broedparen Kerkuilen in Nederland

1981

1983

1985

1987

1989

1991

1993

Jaar

De gearceerde kolommen stellen de “daljaren”voor. De jaren 2000, 2001 en 2002 zijn

afwijkend in het patroon.

1995

1997

1999

2003

2001

215

2004

259

2005

2003

182

2006

2005

2007

5

█ Regio-nieuws

Steenwijk:

Ommen:

KERKUILEN IN DE REGIO OMMEN IN 2006 Han Bouman

In het afgelopen jaar hebben we 3 broedsels minder gehad dan in 2005, n.l. 24 terwijl we er

in 2005 nog 27 hadden. Van de 24 nesten is er 1 verlaten dus komen we op 23 geslaagde

broedsels. Ook is er een verschuiving in de broedlocaties gekomen. Op een aantal plaatsen

heeft er geen broedsel plaatsgevonden, terwijl er op andere plaatsen een nieuwe

broedlocatie is ontstaan, waardoor we toch nog een redelijk aantal broedparen hebben

gehad. Ook dienen we rekening te houden met de teruggang van de muizenstand die ook

van invloed is op de achteruitgang van het aantal broedparen. Voor 2007 wordt weer een

toename van de muizenstand verwacht.

Het aantal groot gekomen jongen bedroeg dit jaar 71, in 2005 waren dit er 86.

Dit betekent een gemiddeld aantal jongen per nest van 3,08 terwijl het gemiddelde in 2005

3,1 jong bedroeg. Dit is dus een heel geringe teruggang van slechts 1 jong gerekend over

het totale aantal broedsels.

Twee jongen in een zeer slechte conditie, waarschijnlijk door voedselgebrek, hebben we

tijdelijk in het vogelasiel door bij te voeren op krachten laten komen en later met succes weer

teruggeplaatst in een nestkast. Beide jongen zijn goed uitgevlogen.

De eerste eileg vond plaats op 8 april en de laatste op 17 juni. De meeste eieren zijn gelegd

in eerste veertien dagen van mei. Dit is ongeveer een maand later dan in 2005, waar de

6


meeste eieren gelegd werden in de eerste veertien dagen van april. Opmerkelijk was dat in

de laatste week van april geen enkel paar met de eileg is begonnen.

Zou een en ander dan toch het gevolg kunnen zijn van het wat vreemde voorjaar en de

gebrekkige muizenstand?

█ Braakbalonderzoek Ger Snaak.

Het einde is écht in zicht………. 14 jaar braakbalonderzoek in Overijssel, Drenthe,

Groningen en het Graafschap Bentheim. Ruim 82.000 schedels van prooidieren van de

kerkuil. 2007 zal (voor mij) het jaar van de afronding worden van een enorme klus. Uit enkele

regio’s moeten nog ongeveer 30 braakbalpartijen worden geplozen, maar die “klus” zal de

komende zomer worden geklaard. Voor een enkele regio: sorry voor de late verwerking,

maar in de wintermaanden ligt het pluiswerk (voor mij) nagenoeg stil, omdat dan binnenshuis

de kleine “stofdeeltjes” uit de braakballen mijn longen na het pluizen enkele dagen behoorlijk

kunnen irriteren.

Het publiceren van verspreidingsgegevens is mogelijk gemaakt door het aanleveren van

heel veel braakballen door veel mensen. Hoewel delen van het onderzoek tussentijds al zijn

gepubliceerd, zijn (heel) veel mensen nog steeds onwetend over de resultaten. De vraag of

het mogelijk is om met een totaaloverzicht van 14 jaar pluiswerk te komen is begrijpelijk. Er is

inmiddels naar financiële bronnen gezocht om dit mogelijk te maken. De mogelijkheid om in

2007 alle gegevens te publiceren lijken financieel zeer gunstig. De publicatie omvat

verspreidingskaarten / -gegevens van alle in braakballen aangetroffen soorten. Van de

veldspitsmuis en de gewone bosspitsmuis zijn hieronder de verspreidingskaartjes van de

veldspitsmuis en de gewone bosspitsmuis als “voorproefje” gegeven.

Kaart ..: Verspreiding veldspitsmuis 1993-2007


7

Verspreidingskaart tweekleurige bosspitsmuis 1993-2007

Vanaf 2009 zal (behalve gerichte voortzetting van het huidige onderzoek) het

verspreidingsonderzoek vooral plaats gaan vinden in het Graafschap Bentheim. Tussen

Overijssel en Münster ligt nog een groot gebied waar vrijwel niets bekend is over de

veldspitsmuis. Een brede publicatie van de onderzoeksgegevens 1993-2007 zullen mogelijk

ook de Duitse “muizenvrienden” stimuleren om aan vervolgonderzoek mee te werken.


8

█ Datalogger voor temperatuur en luchtvochtigheid. Paul Uijttenboogaart

Voor mijn terrariumhobby heb ik bij de internetfirma Vego (

zie de volgende site: http://www.vego.nl/lascar/index.html )

een datalogger aangeschaft. Het is een apparaat dat

wanneer het via meegeleverde software ingesteld is op de

computer automatisch de temperatuur én de luchtvochtigheid

meet.

De frequentie van de metingen kun je via de PC instellen. Van

één keer per 10 seconden tot één keer per 12 uur. Als je

nagaat dat het apparaat ± 16.000 meetmomenten registreert begrijp je dat je het prima

kunt gebruiken voor metingen gedurende een langere periode.

Het apparaat heeft de grootte van een dikke sigaar.

De voeding wordt verzorgd door een SB-AA02 3,6 Volt batterij.

De bijgeleverde software is dummyproof, want zelfs ik heb er geen problemen mee

Het kost inclusief BTW ± 85 euro

Wij hebben ons altijd al afgevraagd hoe warm het in zo’n uilenkast wordt en of

ventilatiegaten zinvol zijn. Het komende seizoen willen we proberen om zo’n datalogger

onopvallend in een uilenkast op te hangen. Deze wordt vervolgens om de maand afgelezen.

Door het apparaat in te stellen op één meting per kwartier kun je gedurende een maand

ongeveer 3000 metingen verzamelen.

De software geeft vervolgens een prachtige grafiek die ook , na enig puzzelwerk, in Excel

ingelezen kan worden.

Temperatuur en rel. vochtigheid

10 0

90

80

70

60

50

40

30

20

10

0

Kamerterrarium voor Epipedobates tricolor

Boven én onder ventilatie

Temperatuur(°C)

Rel. Luchtvochtigheid (%rh)

Dauw punt (°C)


Tijd

Hiernaast zie je

een voor beeld

van de

registratie van

de temperatuur

en de luchtvochtigheid

in

een terrarium.

De software is

via een

berekening

verantwoordelijk

voor de

grafiek van het

dauwpunt. In

de bovenste

lijn zie je mooi dat drie keer een luchtbevochtiger actief wordt. Daarnaast zie je ook een

vierde piek die ontstond doordat het terrarium met de hand werd gesproeid.

Door ook nog een datalogger in de schuur te hangen kun je door vergelijken van de waarden

van de twee dataloggers een uitspraak doen over de invloed van een nest jonge kerkuilen op

het klimaat in een uilenkast.

Het is het proberen waard

9

█ Ervaringen met Infrarood camera bij de controle van nestkasten


Paul Uijttenboogaart

Vanaf 1989-1990 zijn Jan en ik al bezig met de kerkuilenwerkgroep Raalte. Eigenlijk zijn wij

de kerkuilenwerkgroep Raalte. In het begin heb je een klein aantal kasten. We kennen het

allemaal, kom je op een erf dat is het even een praatje over de koeien en de kalveren., een

kopje koffie en voordat je het weet duurt zo’n “nestkastcontrole” een half tot een heel uur. Dit

was in het begin nog niet zo belangrijk omdat we nog niet zoveel kasten hadden.

Tegenwoordig echter hebben zo’n 80-90 kasten in de gemeente Raalte. Al gauw bleek dat

we door tijdgebrek eerst die adressen afgingen waar we het jaar ervoor uilen hadden zitten.

Daarnaast ging je de adressen af waar je dan toch langs reed. Het kwam de laatste jaren

steeds vaker voor dat we alle adressen niet meer afgingen. “Kansarme” broedplaatsen lieten

we meestal liggen. Het zou dus eigenlijk heel goed kunnen dat we een enkel broedgeval

over het hoofd zien. Je kunt je hierbij wel afvragen of dat zo erg is, want je hebt voor die

uilen wel een voorwaarde geschapen om een broedsel te beginnen.

Het afgelopen jaar hebben we een aanvraag

ingediend bij het IVN-Raalte. Voor een veilige en

snelle nestkastencontrole wilden we een draadloze

infrarood camera(€120,-), kabel en software(€165)

voor de laptop en een schepnetsteel van 5 - 6

meter(€45). De bedoeling was dat we de draadloze

infrarood camera voor aan de schepnetsteel zouden

bevestigen. De ontvanger werd verbonden met een

laptop en dankzij de software konden we de beelden

op de laptop bekijken. Het zou zelfs mogelijk zijn om

foto’s en stukjes film op te nemen.

Bij nestkastcontroles zouden we binnen 10 minuten

een uitspraak kunnen doen of er sprake was van een broedgeval.

De vereniging had blijkbaar geld over en onze aanvraag werd ingewilligd . Ze vonden deze

aanschaf een goede besteding .

De ervaringen van het afgelopen jaar zijn eigenlijk zowel positief als negatief.

Positief: - Snelle controles.

- Je hoeft de ladder niet meer van de auto te halen

- Het beeld heeft een zodanige kwaliteit dat goed te onderscheiden is of

zich uilen in de kast bevinden

- Geen onveilige situaties meer. Geen gestuntel om bij een kast te kunnen

komen.

- Een draadloos systeem werkt heel plezierig

Negatief: - Kwaliteit van de infrarood camera is vrij matig. Foto’s en filmbeelden zijn

van slechte kwaliteit. Zo kwamen we een keer bij een vrij laag hangende

kast waar de afgelopen jaren alleen af en toe in de winter een dier zat.

Bij de controle zagen we één ei maar geen uil. We besloten gauw te

10

vertrekken om het vrouwtje de kans te geven zo snel mogelijk terug te

keren. Het broedgeval werd al genoteerd, maar bij een latere controle

zagen we weer alleen één ei. Bang dat we het broedgeval bij het

eerdere bezoek hadden verstoord besloten we toch maar even de kast

van dichtbij te bekijken. Het ei bleek een kippenei te zijn. Zo zie je maar

weer dat we niet voor niets over scherpe zintuigen beschikken en dat

een camera slechts een vervanger voor het oog is.

- Als er een uil in de kast zit schrikt zij (meestal het vrouwtje) zich een

ongeluk. We hebben het meegemaakt dat het dier in blinde paniek de

kast uitstoof. Ben je er zelf bij kun je het dier tegenhouden en eventueel

ook nog ringgegevens noteren. Het kan te maken hebben met de grootte

van de camera. Onze camera heeft een diameter van ongeveer 5 cm. Ik

heb begrepen dat er al veel betere en dunnere camera’s verkrijgbaar

zijn. Ook hebben we echter meegemaakt dat een vrouwtje op de eieren

bleef zitten. Een dunnere camera heeft ook als voordeel dat je hem ook

kunt gebruiken voor controles van b.v steenuilen en of vleermuizen

- minder sociaal gebeuren(o.a. koffie drinken). Dit kun je als positief of

negatief beschouwen

- De camera werkt op een 9 Volt batterij, de zender heb ik via een

omvormer op de autoaccu aangesloten. Je zult de auto dus bij de kast

moeten kunnen plaatsen

Al met al levert het ons veel tijdwinst op. We hebben wel besloten dat we altijd zelf in de kast

gaan kijken als er sprake is van een broedgeval. Je kunt op deze manier beter inschatten

hoe het met het jongen staat.


11

█ TERUGMELDINGEN 2006 VAN IN OVERIJSSEL GERINGDE OF GEVONDEN

KERKUILEN

Ringnr. ringdatum ringplaats vinddatum vindplaats conditie dagen afstand

5383997 15-06-2005 Kolderveen OV 26-04-2006 Havelterberg DR dood / onb. 310 6 km

5359018 08-06-2005 StJansklooster OV30-10-2005 Signeulx België dood / verkeer 144 347 km

5359021 08-06-2005 StJansklooster OV21-03-2006 N 34 DR dood / verkeer 286 61 km

5359039 10-06-2005 Steenwijk OV 09-10-2005 Siddeburen GR dood / verkeer 121 68 km

5259199 02-02-1999 Dwingelo DR 13-06-2005 Giethoorn OV dood / nestkast 5490 22 km

5358958 08-06-2004 Giethoorn OV 07-03-2005 IJsselham OV dood / onb. 272 9 km

5390477 21-06-2006 Hellendoorn OV 20-07-2006 Nijverdal OV dood /verhongerd 29 0 km

5390607 10-07-2006 Raalte OV 07-12-2006 Dalmsholte OV dood / gebouw 150 6 km

5339648 15-06-2000 Raalte OV 15-01-2006 Heino OV levend/kast 2040 13 km

5339648 15-06-2000 Raalte OV 29-06-2006 Heino OV dood / onb. 2205 11 km

5390558 06-07-2006 Raalte OV 04-11-2006 Schaik NB dood / verkeer 121 80 km

5375795 16-06-2005 Raalte OV 05-01-2006 Lemelerveld OV dood / verkeer 203 6 km

5374548 16-06-2005 Raalte OV 15-04-2006 Wijhe OV dood / verkeer 303 5 km

5374482 28-06-2003 Raalte OV 20-03-2006 Raalte OV dood / draad 966 6 km

5375878 18-07-2005 Dalmsholte OV 18-03-2006 Raalte OV dood / onb. 243 8 km

5375706 09-06-2005 Hankate OV 26-01-2006 Den Ham OV dood / schuur 231 5 km

5390461 20-06-2006 Daarle OV 06-12-2006 Apeldoorn GLD dood / verkeer 169 42 km

5375845 25-06-2005 Dalmsholte OV 29-03-2006 Sibculo OV dood / onb. 277 22 km

5374508 11-06-2005 Heino OV 29-06-2006 Heino OV dood / onb. 383 4 km

5374511 11-06-2005 Heino OV 22-03-2006 Okkenbroek OV dood / onb. 284 17 km

5375853 12-07-2005 Broekland OV 22-01-2006 Lelystad IJmP dood / verkeer 194 55 km

5375852 12-07-2005 Broekland OV 29-06-2006 Broekland OV dood / onb. 352 2 km

5375854 12-07-2006 Broekland OV 17-03-2006 Heino OV levend/kast/los 248 10 km

5375838 23-06-2005 Wierden OV 24-04-2006 A1 kmp 137.8 OV dood / verkeer 305 13 km

5375890 12-06-2006 Wierden OV 07-12-2006 Hellendoorn OV dood / onb. 178 7 km

5432875 21-06-2005 Den Ham OV 04-04-2006 Nederland dood / onb. 287 85 km

5381237 29-06-2004 Daarle OV 22-06-2006 Marle OV levend/kast/los 723 3 km

5383243 05-07-2004 Diffelen OV 14-06-2006 Diffelen OV levend/kast/los 700 0 km

5383243 05-07-2004 Diffelen OV 31-08-2006 N 36 OV dood / verkeer 778 0.5 km

5383223 13-07-2004 Vilsteren OV 15-05-2006 Ommen OV dood / in kast 671 4 km

5433062 12-07-2006 Ommen OV 04-11-2006 Ommen OV dood / verkeer 115 18 km

5433084 13-07-2006 Bergentheim OV 10-12-2006 Hardenberg OV dood / verkeer 150 5 km

5383238 13-07-2004 Hellendoorn OV 09-12-2006 Hellendoorn OV dood / gewond 879 7 km

5432965 02-07-2005 Diffelen OV 12-02-2006 GramsbergenOVdood / verkeer 225 12 km

5432973 04-07-2005 Varsen OV 10-03-2006 Lemele OV dood / verkeer 250 7 km

5390805 06-08-2005 Maartensbrug NH 04-12-2005 Espel IJmP levend / los 120 61 km

5371095 22-06-2002 Linde DR 06-02-2006 Arrierveld OV dood / in schuur1325 7 km

5332899 25-06-2005 Dalfsen OV 27-02-2006 Balkbrug OV dood / verkeer 247 14 km

5432894 23-06-2005 Junne OV 08-03-2006 Bennekom GLD dood / tegen glas258 82 km

5432883 23-06-2005 Besthmen OV 02-11-2005 Staphorst OV dood / verkeer 132 24 km

5335942 17-06-1999 De Krim OV 14-03-2006 Haalderen GLD dood / verkeer 2462 98 km

5433028 04-08-2005 Bruchterveld OV 24-04-2006 Coevorden DR dood / verkeer 232 14 km

5399212 28-07-2006 Radewijk OV 10-09-2006 Radewijk OV dood / in schuur 44 0 km

5432915 28-06-2005 Lange Kampen OV10-04-2006 Ruinen DR dood / onbekend 286 30 km

5370864 27-06-2002 Lange Kampen OV14-04-2006 Heeten OV dood / verkeer 1387 29 km

5432875 21-06-2005 Den Ham OV 31-03-2006 Vroomshoop OV dood / gewond 283 4 km

5433075 13-06-2006 Gramsbergen 04-10-2006 Eelde DR dood / onbekend 85 61 km

5432855 18-06-2005 Giethmen OV 10-07-2006 A1 kmp 112.8 OV dood / verkeer 387 29 km

5379694 14-06-2004 Dalfsen OV 05-07-2005 Dalfsen OV dood / trein 385 2 km

5383154 01-07-2004 Den Ham OV 01-05-2006 Ommen OV dood / verkeer 669 11 km

5383178 05-07-2004 Dalmsholte OV 15-04-2005 Dalfsen OV dood / verkeer 284 7 km

5432856 18-06-2005 Vilsteren OV 03-02-2007 Vilsteren OV dood / ring in kast 595 0 km

5432974 04-07-2005 Varsen OV 15-05-2006 Ommen N 48 dood / verkeer 315 1 km

5433058 12-07-2006 Junne OV 17-09-2006 Dalerveen DR dood / trein 67 32 km


12

5433002 21-07-2005 Den Ham OV 21-07-2005 Varsseveld GLD dood / verkeer 56 58 km

5354151 12-06-2001 Ommen OV 12-08-2006 Ommen OV dood / ring gev. 1885 1 km

5356446 03-07-2001 Geerdijk OV 24-09-2004 Rolde DR dood / onbekend 1179 54 km

5432965 02-07-2005 Diffelen OV 12-02-2006 Gramsbergen OVdood / verkeer 225 12 km

5432945 01-07-2005 Lutten OV 30-07-2006 Dedemsvaart OVdood / glas 394 3 km

█ Enkele citaten uit de oude doos …………

Laag-Zuthem, De Colckhof: op 15 juli 1934 is hier een kerkuil (juv) geringd. Op 30 januari

1935 is de vogel gevangen in Polder Mastenbroek. (Nog steeds-2006- broedt de kerkuil op

De Colckhof).

IJsselmuiden, 18 sept. 1964: in het torentje van de RK-begraafplaats kerkuil aanwezig. In

1962 werd in de NH-kerk een dode kerkuil gevonden.

IJsselham: plm. 1950: broedsel in NH-kerk.

Wijhe, 1966: braakballen aanwezig op zolder NH-kerk. 1970: volgens betrouwbare

inlichtingen 3 jongen (kerkuil) grootgebracht in NH-kerk. 1970: broedgeval in schoorsteen

huize Dijkslag nabij NH-kerk.


13

Vollenhove, 1942: broedgeval in NH-kerk waar in 1943 door de koster 1 adult is gevangen

en gedood. 1964: in deze kerk geen spoor van kerkuilen meer te vinden.

Tubbergen, 1971. In de toren van de RK-kerk plm. 20 jaar geleden geregeld 2 paar

kerkuilen broedend, die echter door ingazen zijn verdreven.

Raalte,

1982. RK-kerk is voor

vogels ontoegankelijk, er

mag geen broedkast

worden geplaatst.

1962: op 25/7 1 ex.

geringd op zolder RK-kerk.

Ootmarsum, 21 sept.:

zowel oude als nieuwe

braakballen aanwezig op

zolder RK-kerk en reeds

lang 1 dood jong

gevonden. Volgens de

koster heeft de soort hier

dit jaar gebroed.

Ommen, 14 sept. 1962:

op de zolder RK-kerk vrij veel oude braakballen van de soort.

1968: 1 paar met jongen in een kerktorentje van NH-kerk.

Olst, 10 oktober 1976: op zolder NH-kerk 1 kerkuil gezien. Volgens inlichtingen zijn hier dit

jaar enkele jongen geringd.

Nijeveen-Kolderveen, 2 oktober 1968. braakballen op zolder NH-kerk. 1975: broedgeval in

NH-kerk. 1981: in broedkist in NH-kerk in april broedsel van 5 eieren en 1 jong door kauwen

verstoord, later van 5 eieren van 2 e broedsel.


14

█ Internet

Via o.a de Nieuwsbrief van Harry van Diepen kreeg ik een paar aardige internetadressen.

http://www.kniprath-barn-owl.de/

Veel wetenswaardigheden uit onderzoek naar kerkuilen. De site bevat de mogelijkheid om

een aantal Duitstalige artikelen over zijn kerkuilonderzoek te downloaden als PDFdocument.

www.do-g.de/pdf/VoWa-2005.pdf

In het tijdschrift Vogelwarte 43(3)2005:199-200 “Schleiereule Tyto alba: Extreme

Scheidunghäufigheit bei einem Weibchen”, beschrijven Seeler & Kniprath de “uitspattingen”

van kerkuilenvrouwtje Germana. Door consequent ringen en het daarna stelselmatig

controleren van uilen en kasten konden deze gegevens verzameld worden Germana had in

3 jaar 1997 – 1999, 5 broedsels van 5 verschillende mannen, telkens in een andere kast en

2x in een ander dorp. In 1999 werd ze gevonden als verkeersslachtoffer. Ze slaagde erin om

22 nakomelingen uit de 1 e generatie voort te brengen.

www.globalowlproject.com

Een Engelstalige site waarin informatie wordt

gegeven hoe je o.a DNA onderzoek moet

verrichten aan uilen

http://www.kerkuilenwerkgroep-flevoland.nl

http://www.kerkuilwerkgroep.be/index.php

www.worldowlconference. com

31oktober t/m 4 november 2007 Wereld Uilen

Congres te Groningen. Vrijdagmiddag gratis

toegang voor belangstellenden m.n.

medewerkers van uilenwerkgroepen en

eigenaars van nestkasten na opgave vooraf via de site.

http://www.waarneming.nl

We komen vaak in het veld en nemen allerlei organismen waar. Zowel libellen, vlinders

vogels, amfibieën, reptielen, zoogdieren . Deze gegevens kun je al dan niet met foto

doorgeven aan de bovenstaande site. Op deze manier kan belangrijke informatie toch nog bij

een groter publiek bekend worden.

http://www.egeeulen.de

Duitse site met veel informatie over alle uilensoorten en beschermingsprojecten. Verder zijn

er fraaie foto’s te vinden

15


http://www.barnowl.co.uk

Een engelse site met veel informatie en foto’s . Opvallend is dat er veel kerkuilenkasten

opgehangen worden aan bomen. Aardig is een bijzonder broedgeval van torenvalken tussen

de strobalen. Ik denk dat dit ook wel eens bij kerkuilen voor komt.

█ Wetenswaardigheden

► Vogelshows

Roofvogeluitbaters ontkennen dat ze voorafgaande aan een show de vogels uithongeren,

omdat ze anders te beroerd zijn om te vliegen. Van een kerkuilenhouder hoorde ik dat de

kerkuil pas goed vliegt en terugkomt als hij tot minder dan 270 gram is afgevallen.

► Owls killed in Malta

Uit een mail van de global Owl conservation aan Dr. Andre F. Raine, Conservation Manager,

BirdLife Malta, kwam het schokkende beeld naar voren over invloed van de jacht op de stand

van de uilen op Malta.


16

“With regards to owls being killed here in Malta, the simple answer is that anything that

migrates over these islands will be shot at and killed. So yes, as well as large numbers of

migratory raptors, owls are sadly too often the target of illegal hunters as well. There are five

owl species recorded in Malta; Barn Owl (extinct breeder, uncommon passage migrant),

Eurasian Scops Owl (common passage migrant, winter visitor), Little Owl (vagrant), Longeared

Owl (uncommon passage migrant) and Short-eared Owl (common passage migrant,

winter visitor). As mentioned, the Barn Owl was formerly a breeding species in Malta,

but is now extinct. That was solely due to the illegal hunting of this species.

Both Eurasian Scops Owl and Short-eared Owl are shot on a regular basis in Malta. From

ring recoveries of shot birds, we have found that the Eurasian Scops Owls have come from

both Tunisia and Italy. The Short-eared Owl recoveries are perhaps more interesting (at

least in terms of distance), with birds from both England and Sweden. We don't have figures

of the number of owls shot each year, but we can be certain that any owl that attempts to

over-winter here will be shot fairly quickly (particularly vulnerable would be diurnal hunters

like short-eared owls and barn owls). And during migration, illegal hunters will attempt to

shoot any owls they can find, so the numbers of shot owls will be very high indeed.... By all

means, if you have any other questions, please don’t hesitate to get in touch with me. And if

you can think of any ways that you can help our organization and the situation here in Malta,

especially through the international media, then we would gratefully receive the support.

Natalino Fenech's book 'Fatal Flight' (1992), produces estimates of the number of owls shot

annually in Malta. It has to be remembered that these are his figures (not ours) and that

people have expressed reservations about his methods of estimation, but his figures are

really shocking;

Scops Owl : 6,300

Long-eared Owl : 300-350

Short-eared Owl : 4,800

Owls (all species) : 11,500 - to which he suggests that the figure may even be as high as

20,000

Remember these are ANNUAL estimates!! Terrible statistics indeed..... Some might say that

this is a book written in 1992 and that the reality today in 2007 will be different. However,

illegal hunting in Malta is as bad today as it was in the 1990s, so if the numbers are reduced

it would only be because there are less owls flying over Malta and not due to a shift in

hunting practices.

Dr. Andre F. Raine, Conservation Manager, BirdLife Malta, Tel: + 356 21 347 646

andre.raine@birdlifemalta.org

► Zaterdag 3 november 2007 Landelijke uilendag te Meppel. www.uilen.org


17

█ Coördinatoren werkgroepen

R. nr. Regio Coördinator Telefoon e-mail

1a Steenwijk W.Engelsman 0521 516455 w.engelsman2@kpnplanet.nl

2 Genemuiden H. Folkerts 0522 257282 folkertsh@home.nl

3 Kampen Vakant

4 Staphorst A. Lassche 0529 483822 alassche@freeler.nl

5 Zwolle A. Verhoeven 0384 655964 bloo.verhoeven@worldonline.nl

6 Dalfsen J. Salomons 0529 433088 j.salomons@zonnet.nl

7 Heino J. Homma 0572 393587 jehomma@zonnet.nl

8 Ommen H. Bouman 0523 251520 han.bouman@planet.nl

9 Hardenberg G. Snaak 0523 263958 g.snaak@hetnet.nl

10a Nijverdal F. Roelofs 0548 618597 froelofs@kpnplanet.nl

b Holten A. Driessen 0548 363192 appmdriessen@planet.nl

11 Markelo G.J.H. Tjoink 0547 272864 tjoink@xs4all.nl

12 Bathmen L. Hotsma 0570 541970 lammert.hotsma@tiscali.nl

13 Deventer R. Wijnbergen 0570 641461 djengo@home.nl

14a Den Ham J. Vrijlink 0546 672664 janvrijlink@home.nl

b Vroomshoop K. Smelt 0546 643614 smelt@home.nl

15 Raalte J. Legebeke 0572 357782 pm.utb@home.nl

16 Avereest J. v. Buren 0523 656662 tjvogelaars@zonnet.nl

17 Noordoostpolder S. Haantjes 0527 613476 shaantjes@cs.com

18 Olst A. Bakker 0570 643743 flyingbakker@hetnet.nl

19 Wijhe H. de Jonge 0570 522629 hans-dejonge@hetnet.nl

Provinciale Coördinator (West-Overijssel/Noordoostpolder)

G.Snaak, Ondermaat 66, 7772 JD Hardenberg Tel. 0523 263958 (e-mail: g.snaak@hetnet.nl)

Coördinatoren aangrenzende gebieden:

-Groningen A. Eijkenaar Tel. 05097 561872 eijkenaar@planet.nl

-Friesland A. v.d. Wal Tel: 0512 516309

-Drenthe F.Geene Tel: 0591 514433 geene@planet.nl

-Twente P. van Heek Tel: 074 2911337

-Achterhoek-Noord A. Meenink Tel: 0545 292532 A.Meenink@al.nl

-Veluwe H. van Diepen Tel: 0578615114 vandiepen@introweb.nl

Landelijke coördinator:

J. de Jong Lipomwyk 2, 9247 CH Ureterp Tel:0512 303174 (e-mail: jongrans@hetnet.nl)

Redactie nieuwsbrief:

Ger Snaak en Paul Uijttenboogaart (e-mail: pm.utb@home.nl)


18

Ontwikkelingsstadia van Kerkuiljongen

Na ∀ 32 dagen komt het eerste ei uit

1 dag ∀2 weken ∀ 3 weken

∀ 4 weken ∀ 5 weken ∀ 6 weken

∀ 7 weken ∀ 8 weken


19

BROEDPLAATSFORMULIER WERKGROEP KERKUILEN WEST-OVERIJSSEL / NOP

Regionummer: - 5 - Landelijknummer: ______________ Jaar: ______

Gegevens broedplaats: Reg. Werkgroep:________________ Nr:________

naam: ____________________________________kastnummer: _______________________

adres: ____________________________________aanwezig sinds:_____________________

postc. / woonpl.: ___________________________ bedrijfstype: _______________________

telefoon: __________________________________gebouwtype: _______________________

nestplaatstype: _____________________

Amf. coörd.: _________-_________ atlasblok: _____-_____ -_____

Waarnemer(s):_______________________ Ringer:_________________ Ringersnr: _____

Controle 1: datum: ________ tijd: _________________uur

eieren: __________ jongen: ________ voedsel: ________________

opmerkingen: ___________________________________________________________

Controle 2: datum: ________ tijd: _________________uur

eieren: __________ jongen: ________ voedsel: ________________

opmerkingen: ___________________________________________________________

Controle 3: datum:_________ tijd: __________________uur

eieren: __________ jongen:_________ voedsel: _________________

opmerkingen: ____________________________________________________________

Ringgegevens pulli: ringdatum:_______________ tijd:__________uur

hoeveelste broedsel: __________ datum 1 e eileg:__________________

1

2

3

4

5

6

7

8

Ringnummer vl. lengte gewicht snavel acht.nagel leeftijd opmerkingen

Ringgegevens ouders /adult: ringdatum: _______________ tijd:_________uur

1

2

ringnummer sexe vl.lengte gewicht snavel acht.nagel opmerkingen

Broedsucces: ______________________________________________________________


20

Zo volledig mogelijk invullen en opsturen naar de regiocoördinator voor 1 december.

TOELICHTING BROEDPLAATSFORMULIER

Regionummer: Het nummer van onze regio -5- is reeds ingevuld

Landelijk nummer: Hier het nummer invullen dat door de werkgroep kerkuilen is vastgesteld en aan

je is medegedeeld. Weet je het nummer niet dan is dit op te vragen bij Kees van Kleef.0523-266279

of e-mail: noktuo@wanadoo.nl

Jaar: Jaartal van het broedsel

Gegevens broedplaats:

Naam adres enz.: Naam enz. van de persoon waar de kast is geplaatst.

Amf. Coörd: Deze kun je vinden op een topografische kaart of topografische atlas.

Kastnummer: Een eventueel door jezelf te geven nummer aan de broedplaats.

Aanwezig sinds: Jaar waarin de kast geplaatst is.

Bedrijfstype: Vul hier een van de codes in die vermeld staan in de bijgevoegde lijst.

Gebouwtype: Vul hier een van de codes in die vermeld staan in de bijgevoegde lijst.

Nesttype: Vul een van de codes in die vermeld staan in de bijgevoegde lijst.

Atlasblok: Het kaartblok nummer zoals dat te vinden is in de inventarisatie atlas.

Bovenstaande gegevens van de broedplaats hoef je slechts een keer te vermelden nl. op het moment

dat het broedsel voor de eerste keer wordt gemeld. In de daarop volgende keren kun je volstaan met

het landelijk nummer

Waarnemer(s): Naam van degene(n) die het broedsel controleert.

Ringer: Naam van de ringer.

Ringersnr.: Nummer van de ringer, aan hem verstrekt door het vogelringstation.

Controle 1, 2 en 3: Gegevens invullen die tijdens de controles verzameld worden.

Ringgegevens pulli:

Ringdatum: Datum waarop de jongen geringd zijn.

Tijd: Tijdstip waarop de jongen geringd zijn.

Hoeveelste broedsel: Invullen:1 e of 2 e broedsel.

Datum 1 e eileg: Berekende datum van het eerst gelegde ei.

In het kader de ringnummers en de eventuele meetgegevens van de jongen en de bepaalde leeftijd.

Ringgegevens ouders:

Op dezelfde wijze invullen als bij de jongen.

Broedsucces: Hier het aantal uitgevlogen jongen vermelden.

Na invulling de formulieren inleveren bij je regiocoördinator, die ze daarna opstuurt of e-mailt naar:

Kees van Kleef,

Akkermunt 54,

7772 LB Hardenberg

0523-266279

e-mail: noktuo@wanadoo.nl


21

BEDRIJFSTYPE

CODE BEDRIJF

1 ?? onbekend

2 BA akkerbouwbedrijf

3 BB agrarisch (boerderij)

4 BF fruitteelt, imkerbedrijf

5 BG gemengd bedrijf

6 BP proefboerderij: liever BV of BA

7 BS schapenhouder

8 BT tuinbouw of kwekerij

9 BV veehouderij

10 CA camping

11 DS dierenspeciaalzaak

12 GO graanopslag, (silo), maalderij,

veevoederhandel

13 LK kippenloods

GEBOUWTYPE

CODE GEBOUW

1 ?? onbekend

2 AK kasteel

3 DH houten duivenhok

4 FA fabriek

5 FE transformatorhuis

6 FS steenfabriek

7 GB brug (van beton)

8 HO hooiberg

9 HZ hooizolder van boerderij

10 KK kerk (toren of zolder)

11 KP kapel

12 KS koeienstal

13 KT kerktoren

14 KZ kerkzolder

15 LK klooster

16 MO molen

NESTTYPE

CODE NESTTYPE

1 ?? onbekend

2 BD duivenhok aan boom

3 BH natuurlijke boomholte

4 BM torenvalkenkast als KZ of KB (maar

kleiner)

5 BT torenvalkenkast in boom

6 BU bosuilenkast in boom

7 DB buis (positie?)

8 DH buis van hooiblazer

9 DK onder dakbedekking e.d. ("natuurlijk")

10 DL luchtrooster, luchtkoker

11 DM tussen muren of in muur

12 DS schoorsteen

13 DT aan buitenzijde gebouw

14 GA in gebouw, op balk of apparaat e.d

zonder pijp

15 GB hooiblazer

16 GH in hooi of op strobalen in gebouw

17 GK geen kast, ws. in gebouw of spouw

14 MA manege, "deel"-boer, kinderboerderij

15 NB natuurbeheer, bosbouw, landgoed

16 NS schaapskooi

17 OD openbaar gebouw (diversen) ook winkel

18 OG openbare functie: gemeentehuis

19 OR openbare functie: recreatie,

20 OS openbare functie: school, internaat

21 SW scheepswerf

22 VU vuilstort

23 WA waterwinning

24 XX niet nabij bedrijf

25 ZA aannemer, fabriek, garage, loonbedrijf

26 ZG gemaal, pomphuis

27 ZL zoutloods (wegbeheer)

28 ZU rioolwaterzuivering

29 ZV vliegveld

17 MW watermolen

18 SD deels open schuur

19 SG gesloten schuur, garage, loods

20 HS houtenschuurtje

21 SI silo

22 SK kapschuur, open schuur

23 SS schuur (verder onbekend)

24 TB bunker

25 TF fort

26 TR vervallen gebouw (ruïne)

27 TT open (vrijstaande) toren

28 VS varkensschuur

29 WB woonboerderij (geen vee)

30 WG land(goed)huis, koetshuis, poort

31 WH woonhuis

32 WL leegstaand gebouw

33 WX gebouw zonder woonfunctie

34 XX niet in gebouw

18 GS silo in gebouw

19 GV vloer van o.a. zolder of gewelf

20 HH strobalen (buiten gebouw)

21 K2 twee kasten op hetzelfde adres

22 K3 drie kasten op hetzelfde adres

23 K4

24 KB kast tegen buitenmuur (aan buitenzijde)

25 KD dubbele kast met twee aparte vakken

26 KG kast binnen in gebouw

27 KK nestkast, plaatsing onbekend

28 KM melkbus in gebouw

29 KP kast tegen binnenmuur (met pijp)

30 KZ kast tegen binnenmuur ( zonder pijp)

31 NG mergelgroeve

32 PD duiventil (vrijstaand)

33 PS paardenstal

34 PT torenvalkkast op paal

35 PU uilenkast op paal

36 UI ruimte achter uilenbord of duivenhok

(geen kast)

37 PU uilenkast op paal in "vrije veld"

38 VS varkensschuur

De Kerkuil in 2006 - Uilen in Nederland

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?