Magazine 2013 (pdf) - Bert Hellinger Instituut Nederland

More documents

Recommendations

Info

Wiens hart klopt in mijn borst? Over Otto Scharmers velden van aandacht. Guni Leila Baxa We hebben veel kennis over wát we doen en hóe we dat doen. Maar we weten weinig over de plek van binnen, de bron, het veld van aandacht van waaruit we handelen. Otto Scharmer heeft zich jarenlang gewijd aan onderzoek naar deze innerlijke plek. Daarbij kwam hij bijzondere luisterkwaliteiten op het spoor. Kwaliteiten waarin zich uiteenlopende velden van aandacht openen waardoor ons handelen gevoed wordt. Scharmer onderscheidt vier manieren van luisteren 1): Downloading – herhaling Feitgericht luisteren – op zoek naar het verschil – open mind Empatisch luisteren – open hart Creërend luisteren – open wil. Deze niveaus van luisteren kun je ook in opstellingen waarnemen. Daar manifesteren ze zich in aandachtsvelden die onmiddellijk voelbaar zijn en de sfeer meebepalen. Heb je je er eenmaal vertrouwd mee gemaakt, dan kunnen het wegwijzers worden voor het antwoord op de vraag of je als begeleider het proces van de opstelling verder kunt en wilt uitdiepen. De innerlijke plek van stilte en tijdloosheid, <strong>Hellinger</strong>s ‘lege midden’, is te bereiken via enkele stappen. Het is geen toestand die automatisch of permanent aanwezig is bij een opstelling. Doorgaans bevinden mensen, ook wij als begeleiders, zich niet vanaf het begin in die toestand. Iedere keer opnieuw openen en creëren we die. Via fragmenten van een bijzondere opstelling –bijzonder vanwege het thema waarover het ging- wil ik graag ingaan op de verschillende niveaus, c.q. Scharmers verschillende manieren van luisteren. Fragmenten van de opstelling worden cursief weergegeven. Elementen die gerepresenteerd worden zijn vermeld tussen aanhalingstekens. Ruth: de plaats van het eigen lichaam in de wereld is als het hart in het organisme. 2) Ten tijde van de opstelling was Ruth (cliënt) 76 jaar. Haar kwestie was de harttransplantatie die ze acht jaar tevoren had ondergaan. Hoogst zelden krijgen mensen op relatief hoge leeftijd nog een nieuw hart. Bij Ruth was dat op grond van bijzondere omstandigheden mogelijk geweest. Na de succesvolle transplantatie heeft Ruth vier zware, levensgevaarlijke auto ongelukken gehad. Van de acht jaar sinds de transplantatie lag ze er vier in het ziekenhuis. Na het laatste ongeluk had iemand haar aangeraden een opstelling te doen: wellicht zouden de ongelukken verband kunnen houden met de transplantatie. We beginnen de opstelling met een representant voor Ruth en één voor het hart. Weloverwogen kies ik voor HET hart. Die woordkeuze laat open om welk hart het gaat: het vroegere hart van Ruth of het donorhart. En, wie weet, zou ook de archetypische kracht van het symbool kunnen resoneren, zoals we dat wereldwijd kennen. Misschien zijn alle drie deze mogelijkheden inbegrepen, en misschien nog wel iets anders….. - 6 - Downloading – herhaling: wat kan zo’n verzameling cellen gewaarworden? Downloaden is de vorm van luisteren die dienstbaar is aan bevestiging. Alles wat gebeurt wordt afgemeten aan bestaande verwachtingen, oordelen en overtuigingen: Ja, ja, dat weet ik al. Wat we reeds weten moet bevestigd worden. In deze staat van zijn functioneert onze waarneming van de wereld op basis van een waarnemingsorgaan van de eerste orde: we zien uitsluitend datgene wat overeenkomt met onze reeds aanwezige oordelen. ‘Ruth’ (cliënt) kijkt even naar ‘het hart’, keert zich ervan af en zegt dat ze er niet naar kan kijken. ‘Het hart’ staat afgewend, op enige afstand van ‘Ruth’ en kijkt naar de vloer. De keuze van het element ‘hart’ betekent voor Ruth een zware opgave. Ze stemt weliswaar in met mijn voorstel, schudt echter tegelijkertijd haar hoofd en zegt: ‘Nou ja, wat kan zo’n klomp cellen nu voelen?’ Op dit moment van de opstelling bevindt Ruth zich in een toestand van downloading. Vóór de transplantatie was ze werkzaam als wetenschapsjournalist. Met psychotherapie heeft ze nooit iets te maken gehad. Ze voelde zich zeer vertrouwd met klassieke medische opvattingen, waarin het lichaam gezien wordt als een chemische fabriek, als een voorwerp waarvan we ontwerp en functioneren rationeel begrijpen. Als we dat ontwerp eenmaal doorgronden dan kunnen we dat naar believen manipuleren en veranderen, zonder gevolgen op het niveau van ziel of geest.
Open mind: wiens hart klopt in mijn borst? Ik vraag Ruth (cliënt) iemand te kiezen voor datgene waar het hart naar kijkt. Ze kiest een jongeman, die zowel door ‘Ruth’ als ‘het hart’ ogenblikkelijk benoemd wordt als ‘de donor’. Ruth zelf is plotseling geschokt en opgewonden. Ze grijpt mijn hand, kijkt me met grote ogen aan en vraagt verbijsterd: ‘Wiens hart klopt in mijn borst?’ De verbreding naar het aandachtsveld van open mind toont zich in de verbaasde en verschrikte vraag. ‘Toen ben ik wakker geworden’, zegt Ruth later over dit moment in de opstelling. Feitgericht luisteren – zoekend naar het verschil is een manier van luisteren die zich richt op de waarneming van feiten en op de wereld als een verzameling van dingen. We richten ons daarbij op aspecten van de realiteit die afwijken van onze eigen, reeds aanwezige opvattingen. Waar het bij downloaden gaat om het ontkennen van wat anders is, richt de waarneming zich hier op nieuwe of tegenstrijdige feiten: kijk hier eens! De innerlijke stem van het oordeel is uitgeschakeld. Feitgericht luisteren hoort bij goed wetenschap bedrijven. Scharmer zegt daarvan: ‘In deze staat van zijn activeren we een waarnemingsorgaan van de tweede ord e: het zintuig dat ons echt uitsluitsel geeft over de werkelijke aard der dingen.’ In de opstelling keert ‘het hart’ zich allereerst tot ‘Ruth’ en zegt: ‘Ik zou echt graag naar je toe komen. Maar ik kon werkelijk geen afscheid nemen van hem’, daarbij wijzend op ‘de donor’. Dan staart ze hem gefi xeerd aan en roept, alsof er een grote afstand te overschreeuwen is: ‘Je bent niet dood! Besef je dat? Je bent niet dood! In mij leef je verder, en ik zorg voor je hart.’ Onder dit harde schreeuwen van haar representant krimpt Ruth ineen. Afscheidspijn van het hart? Geïrriteerd schudt ze haar hoofd; ze is duidelijk in gevecht met zichzelf. Ze zegt: ‘Een orgaan als iets met eigen gevoelens en ervaringen? Dat haalt alles overhoop wat ik ooit gedacht heb.’ Open hart: bijna iedere dag bedank ik hem En dan begint Ruth hartverscheurend te snikken, ze grijpt opnieuw mijn hand en zegt: ‘Ja, zo is het precies. Mijn representant voelt het heel precies. Bijna iedere dag beloof ik hem dat ik op zijn hart zal passen. Ik ben hem, wijzend op ‘de donor’, oneindig dankbaar. HIJ heeft mij het leven gegeven. En tegelijkertijd is het volstrekte onzin. Ik ben totaal niet bijgelovig. Ik schaam me voor mezelf en toch doe ik het.’ Empathisch luisteren brengt een kentering teweeg. Het is de ommekeer van de focus op dingen en feiten, naar de focus op de jijwereld, het levende en zich ontwikkelende zelf. Ja, ik weet precies hoe je je voelt. Empathisch luisterend beleven we de wereld vanuit het perspectief van de ander. We ervaren heel precies de plek van waaruit de ander handelt. Het is een vaardigheid die je, net als elke andere vaardigheid, kunt aanleren en verder ontwikkelen. Otto - 7 - Scharmer noemt het de intelligentie van het hart, het waarnemingsorgaan van de derde orde. Een vrouw uit de groep, ‘het leven’ representerend, wordt gevraagd in de opstelling een goede plek voor zichzelf te vinden. Ze gaat zo staan dat ze enige afstand heeft tot ieder van de andere drie, dat ze hen allemaal kan zien en dat de anderen haar kunnen zien. ‘Ruth’ zakt in elkaar en valt op de grond met de woorden: ‘Het leven hoort mij niet toe, het hoort bij hem’, daarbij op de donor wijzend. ‘Het hart’ trekt zich terug en zegt tegen ‘Ruth’: ‘Zolang je dat niet oplost is hier geen plek voor mij.’ De donor smeekt om gewoon dood te mogen zijn. ‘Het leven’ staat met open armen te wachten. Wanneer een echte dialoog ontstaat, vindt van binnen een beweging plaats naar een andere manier van luisteren. Zolang we luisteren op één van de twee eerst genoemde manieren bewegen we ons binnen de grenzen van onze eigen mentaal-cognitieve wereld. Bij empathisch luisteren echter verschuift onze waarneming vanuit ons eigen veld naar dat van de ander. De scheidslijn tussen mij en de ander verdwijnt. We voelen een directe verbinding, contact van hart tot hart. We stellen ons open voor de liefde. Terug naar het moment dat Ruth begint te snikken als ze geconfronteerd wordt met haar dankbaarheid
Page 1 and 2: Bert Hellinger Instituut Nederland
Page 3 and 4: Laten gaan en inhouden... Riga, Let
Page 5: je jezelf iets terughoudt, terwijl
Page 9 and 10: Praxis der Systemaufstellung Tien v
Page 11 and 12: die je dient te vermijden. De eerst
Page 13 and 14: op ons vermogen tot intimiteit met
Page 15 and 16: Begrijpen Onze liefde groeit en ver
Page 17 and 18: Het opstellen van archetypes Naast
Page 19 and 20: was en niet zozeer in deze ruimte.
Page 21 and 22: Een opstelling om opstellingen succ
Page 23 and 24: Nu lijkt de zaak rond. Ik begon met
Page 25 and 26: Zij zijn echter in staat -zeer tot
Page 27 and 28: kant bestaat het idee dat het intu
Page 29 and 30: Familieopstellingen als wegbereider
Page 31 and 32: Kiezen vanuit systemisch perspectie
Page 33 and 34: Wat beweegt de ondernemingsraad? An
Page 35 and 36: De druppel en de zee Siebke Kaat, A
Page 37 and 38: in de cloud’ in een speciaal voor
Page 39 and 40: IOCTI 2012 een persoonlijk verslag
Page 41 and 42: uiten de werkvloer? Wie zie je als
Page 43 and 44: was mooi om te zien hoe Jan Jacob d
Page 45 and 46: Opleiding systemisch interveniëren
Page 47 and 48: Workshops uitgelicht In deze rubrie
Page 49 and 50: mee worstelt mee te brengen. Daarbi
Page 51 and 52: voor. Tijdens het seminar zullen ve
Page 53 and 54: Kalender 2013 Alle opleidingen en w
Page 55 and 56: Kalender 2013 Workshops organisatie

Magazine 2013 (pdf) - Bert Hellinger Instituut Nederland

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?