EEKBLAD

I
\
EEKBLAD
|S, UMm-PrQ« par kwartaal f4. 1.30 • Gironummer 41880
* il iiJf' ! '
•>_ .
':^^^
^;. -. ; •;^'■■■:-- r:

Waschneck tijdens het verfilmen van de lUm „Kennwort Machin' (foto Kirmeier)
REGISSEUR ERICH VASCHNECK
De film, die in haar voornaamste onderdeel, namelijk de optiek, het meest
verwant is aan de schilderkunst, bezit onder haar kunstenaars in Erich
Waschneck een persoon, die steeds weer zijn herkomst uit het schilders-
vak verraadt. De films, die Erich Waschneck ons heeft doen zien, dragen
— hoewel zij vaak geheel verschillend zijn in ontwikkelingsgang en ook in
stijl — steeds het stempel van een artistieke persoonlijkheid, die het dikwijls
ten zeerste betreurt, dat hij zich moet beperken tot de kleuren zwart en wit.
Uat Waschneck desondanks in zijn films steeds betere, bijzonder treffende
effecten kan bereiken, is het gevolg van zijn zeer speciale eigen visie, zijn
manier van steeds alles in beelden te ensceneeren.
Wat voor anderen het palet en het woord zijn. dat zijn voor hem licht en '
donker glans en dofheid. Het landschap, het uitgestrekte meer en de
me ancholie van donkere wouden, de leegte en verlatenheid van een sneeuw-
vlakte en de schoonheid vol stemming van een smallen landweg onder half
ontbladerde boomen - - dat alles lascht Erich Waschneck op bijzonder
artistieke, bijna dichterlijke
manier in zijn handeling,
brengt het iri verband met
hetgeen zich afspiegelt op
de gezichten van zijn spe-
lers en verhoogt daardoor
de aangrijpendheid van het
lot, dat de mensch, strijdend
en lijdend, hoopvol en ver-
twijfelend, moet ondergaan.
Het sterkst toont Wasch-
neck zich als hij — zooals
in ..Abel met de mondhar-
monika". in „Regine" of
..Anna Favetti" — de teere
tusschentinten in beeld en
houding laat spreken, als
hij schildert met voorzich-
tige streken; het stille spel
belicht met een flakkerend
licht, daardoor alle inner-
lijke beroering zoo plastisch
Erich Waschneck in ge-
sprek met onze
landgenoote Use Werner
C/o/o van Harbou)
uitdrukkend, dat de toeschouwer eigenlijk zijn adem zou willen inhouden,
brich Waschneck is iemand, die ook wat het beeld betreft, „tusschen de
regels door kan lezen, die zich daardoor allerlei wijdloopige spreektaal kan
besparen en toch niets ongezegd of onverklaard laat. Zijn tact van kunste-
naar, waardoor hij zich bij dergelijke regiekunst moet laten leiden, behoedt hem
er ook bij nadrukkelijke dramatische hoogtepunten voor. het er te dik op te leg-
gen. In ..Fraulein en nog meer in een van zijn laatste, op den voorgrond
tredende hlms. Die Rothschilds" Wt hij bewezen, dat zijn scheppend Lent
de al te helle kleur, de té scherpe tegenstelling weet te vermijden. Men heeft
dit ook weer kunnen zien in zijn film ..Die onvollkommene Liebe" en ook in
een van zijn nieuwste films ..Zwischen Hamburg und Haiti". Deze geschiede-
ne van een Duitschen koopman uit de koloniën, die op een keerpunt in zijn
leven staat en zich op het nippertje het geluk, dat hij juist heeft veroverd, weer
ziet ontgaan zou gemakkelijk opgezet kunnen worden als een avontuurlijke
sensatiefilm. Wellicht zou zij ook dan effect gehad hebben. '
Maar Waschneck maakt
van zijn films veel meer
dan oppervlakkig gefoto-
grafeerde colportages, zon-
der daardoor den stijl, dien
de handeling vereischt, ge-
weld aan te doen, Hij kan
dat, aangezien hij de tech-
niek tot in alle onderdeelen
beheerscht. omdat hij zelf
jarenlang achter de camera
heeft gestaan en weet hoe
hij de mogelijkheden moet
gebruiken, die het apparaat
hem biedt. En ook omdat
hij een gevoelig, en van
nature kunstzinnig aange-
legd karakter heeft, dat ook
de kunst verstaat ächter de
dingen te zien en het intrin-
sieke naspeurt, om het dan
zichtbaar te maken.
Carl Kuhimann in de
Erich Waschneck-film
der Uta „Die Rothschilds"
r/o/o Klitsch)
■
OOZE
„JONGEREN"
Toen Ik - In de grijze oudheid - els jong-
ste bedlende mijn intrede deed bij de firma
Vuysje & Wawelman aan het Vuile Wees-
pad te Amsterdam, zal daar, In de schimmel-
geurige spelonk, die de afdeellng „administratie"
uitmaakte, een mager, knokig man op een kruk,
die de boekhouder was. Deze man werd de
personificatie van mijn overmoedigste droomen,
want hij was óók jongste bediende geweest, en
verdiende nu wel vijf en dertig gulden in de
week. Ik wilde, binnen den kortst mogelijken
tijd, ook boekhouder worden en vijf en dertig
gulden In de week verdienen, en beijverde mij
dus deze legendarische figuur in alle opzichten
terzijde te streven. Hij kon den penhouder, waar-
mee hij zijn sierlijke handteekening vol krullen
gekrast had, met een gebaar van superbe non-
chalance zóó handig wegwerpen, dat zij precies
met de punt In het borsteltje terechtkwam; en
Hij kon praten met een borst vol rook, dien hij
bij Ieder woord met kleine wolkjes uit mond
en neusgaten liet puffen. Het duurde geruime
tijd, voor |k óók zoo ver was, - het kostte mij
een lessenaar vol inktspetters en een blafhoest;
— maar toen de dag dan eenmaal gekomen
was, dat ik „hallo-met-de-firma-Vuysje-en-Wa-
welman-Vulle-Weespad" kon zeggen, mét alle-
maal rookwolkjes, en onderwijl een handteeke-
ning vol krullen zetten, waarna ik den penhou-
der met een fraaien boemerang-boog in 't
borsteltje harpoende - achtte ik mijn doel
bereikt en ging opslag vragen.
In plaats van opslag kreeg ik ontslag, omdat
ik zooveel tijd verspild had aan rook- en inkt-
werpmanoeuvres, dat het archief in de war was
geraakt; — het droevige ^s, dat de „jongeren"
aan ons tooneel zoo zelden ontslagen worden.
Alwie onzen huldigen „Nachwuchs" op de
planken gadeslaat, zal moeten constateeren, dat
zij alle slechte eigenschappen van hun voorgan-
gers het eerst te pakken krijgen, —' en dat zijn
er zóó veel, dat er voorloopig geen ruimte meer
overblijft voor de goede. Zij hebben nog geen
kilometer planken-stappen afgelegd, of zij be-
zitten al „routine". Zij „pitten", „extemporee-
ren", „schmieren", en „draaien rolletjes af"
als volleerde comedianten; zij prraten rrad met
allemaal rrrollende rrr's en slappe gebaartjes
van bleeke handen, zij slungelen rond met een
sigaret In 't kluifje en lachen door den neus, —
zij doen alles zóó geroutineerd, dat hun eenige
streven er op gericht lijkt, de zaal aan 't ver-
stand te brengen hoeveel lak ze aan dit kulle-
tje hebben. En als het doek gevallen is en zij
mat een onrechtvaardig applausje worden be-
loond, zeggen ze: „Hóór ze weer 's tekeer
gaan!"; en trekken zich de pruik van 't hoofd
nog vóór het gordijn zich gesloten heeft na de
laatste maal „halen". Het is Jammerlijk, maar
waar: we kunnen weenen om de bloem van
onze tooneeljeugd, in den knop gebroken, —
die zichzelf na luttele maanden „practijk" al
annuleert, omdat zij zich een god acht, en dat
niet eens in 't diepst van haar gedachten, maar
aan den openbaren weg.
En hoe komt dat? Hoe komt het, dat de jeugd
van 't Nederlandsche tooneel al de allures ver-
toont van ouwe-doorgedanste-rotten, die zich
eiken avond kreunend de planken op moeten
sleepen met borst-, buik-, heupsteken en alle
verschijnselen van een breuk? De schuld ligt,
daaraan bestaat geen twijfel, in de eerste plaats
bij de directeuren. Die hebben, ten eerste, des-
tijds iedere overspannen juffrouw en lederen
losgebroken puber, die aan 't tooneel wou, ge-
ëngageerd als „volontairs", tegen een honora-
rium, dat varieerde tusschen de tien en vijf en
twintig gulden per maand. Heel handig, zoo'n
aanhangwagen vol „adspiranten"; véél goedkoo-
per dan de figuratie in de provincie, die per
hoofd een gulden kost voor een voorstelling, en
dan nog in-gerepeteerd moet worden ook. En
als zoodanig waren die volontairs dan ook heel
bruikbaar, ze mochten zelfs af-en-toe eens een
rolletje afdraaien en kregen dan pers. Juf-
frouw X. mag een boerenmeisje doen, omdat
de actrice mevrouw Y. neusverkouden is; dan
staat er den volgenden Zaterdag In de Zetsche
Courant: „Juffrouw X. verraste in haar creatie
van de dorps-idiote." Die critiek wordt in een
plakboek gedaan, dat heel onopvallend op tafel
komt te liggen in juffrouw X' appartementen,
en daarmee is de eerste steen gelegd voor het
bouwwerk der toekomst: de glorieuze toekomst
van een jonge actrice, die toch niet lang genoeg
jong zal kunnen blijven om een actrice te wor-
den. Dat is de eerste schuld van de directeuren:
zij hebben dilettanten over het paard laten tillen
tegen een hongerloon, en daarmee het peil van
hun staf onverantwoordelijk verlaagd.
Hun tweede schuld is even groot. Wie, als
jong, goedwillend, goed-opgeleid en geestdriftig
acteurtje of actricetje van de tooneelschool komt,
en aangenomen wordt door een van onze
groote gezelschappen, vindt zichzelf geplaatst
Fofo's; Eigen Archief
in een amusements-fabriek, waar aan den loopen-
den band rolletjes worden opgenomen en af-
gedraaid. Heet en koud, rijp en groen, alles
door elkaar, — time is moneyl Tijd voor repe-
teeren is er niet, het rolletje moet 's nachts ge-
blokt, 's morgens afgeraffeld en 's avonds af-
gedraaid worden; de hemel zij den souffleur
genadig. En daar staan ze dan, de verbijsterde,
overdonderde ideallstjes: in Purmerend, in Ap-
pingedam, in Enschede en in Emmer-Erfschelte-
veen; zij pitten, schmieren, draaien af en
krijgen: routine.
O, die vervloekte routlnel Alle menschelljk-
heid, alle waarachtig gevoel, alle prille emotie,
alle oprechte ontroering, die toch het kostbaar
bezit behoorden te zijn van het jonge tooneel...
zij worden in den kortst mogelijken tijd weg-
geroutineerd en vervangen door het makkelijke
effect, het „typetje", de bleeke, krachtelooze
Schablone. In een groot gezelschap, als rei der
onzallgen op den achtergrond, gaat het nog.
Maar de volle afgrijselijkheid van deze robotten
der muze komt pas goed tot haar recht, wan-
neer de ongelukkigen aan hun lot worden over-
gelaten. Ik heb, dezen nazomer, de voorstel-
ling van „Een zomerzotheid" gezien in 't Cen-
traal-theater. .. Allemaal jongeren... Groote
goedheid! Clementie gebiedt ons te zwijgen.
En wat is nu de conclusie van dit alles?
Deze: harder leerschool dan deze tijd, waarin
het den jongen acteurs zoo makkelijk wordt ge-
maakt, laat zich moeilijk denken. Er zijn er
twee of drie, op z'n hóógst, die, niettegenstaan-
de alle aanslagen op hun persoonlijkheid, ac
teur hebben weten te worden; deze uitzonde-
ringen brengen wij het groot saluut. Het Is
geen geringe prestatie, om de kaarsvlam bran-
dende te houden in deze trieste cavalcade!
Want er is geen middenweg: wie nu als „jon-
gere" aan het tooneel komt, moet kiezen tus-
schen den aap en den mensch. Wie niet kiest,
maar „routine" krijgt, wordt. .. de „missing
link".
Waratje, een darwinist kan aan onzen „Nach-
wuchs" zijn hart ophalen.

HECHEHCHEUR STUDER
RecWhcur Studer van de Bcrner Kantoni-politie heeft den arrestant Erwin
bchlumpt, verdacht van moord, naar de gevangenis in Thun gebracht. Als hit
hem een uur daarna in zijn cel wil gaan opzoeken. Blijkt dat de man zich heeft opge-
hangen. Studer bevrijdt hem en ontdekt, dat hij nog niet dood is. Hij heeft mede-
lijden met Schlumpf, die een ongelukkige jeugd heeft gehad en reeds een paar
maal voor kleine misdrijven is veroordeeld, Schlumpf had daarna werk gevonden
op een boomkweekerij, waar men tevreden over hem was. Hij had ook een meisje,
ionja Witschi, waarmee hij zoo gauw mogelijk wilde trouwen. Maar op een avond
wordt de vader van Sonja vermoord gevonden en Studer arresteert Schlumpf, die
een betrekkelijk groot bedrag aan geld bij zich had. Als de arrestant weer is bijge-
komen, probeert Studer in een vertrouwelijk gesprek het noodige van hem te weten
te komen.
Het een.ge wat hij echter verneemt, is dat Sonja Witschi nog een broer had,
Armin, dien de verdachte niet mocht lijden. Erwin kan echter met vertellen waar
hij geweest is op den tijd, dat de moord werd gepleegd.
Studer wordt belast met de leiding van het onderzoek en begeeft zich naar
Oerzenstein, het plaatste, waar de moord is gepleegd. In den trein ontmoet hij Sonja
Witschi: het valt hem op. dat zij een grooten heeren-vulpcnhouder - een Parker —
gebruikt om haar naam te schrijven in een boek. In Gerzenstein aangekomen, volgt
hi) haar en ziet, hoe zij iets overhandigt aan een kappersbediende, die voor de
• InV*!! 7" , w,nke ' staat - S '^" I"' h in de kapperszaak scheren en bemerkt,
tme u. kl^, il" , d , en , vul P" t >ouder, dien Sonja gebruikte, 4n het zakje van zijn
witte jas heeft. Als hu daarover een opmerking maakt, antwoordt de bediende, dat
de vulpen een erfenis van Sonjas vader is.
Daarna hooren Studer en de bediende een politiebericht door de radio omroe-
n?r.Zl' r '\. S j WOrC " 9emaa ' tt van df ontvoering van lean Cottereau, den
meesterknecht van den eigenaar der boomkweekerij, Ellenberger, In zijn hotel-
L.L.eh H S i Ud ' r t, ^ '"T," in 9eSp " k ra " «" ""Sunstig uitzieid iong-
mensch, die Armin Witschi blijkt te zijn. Daarop begeeft de rechercheur zich
e„ aar m d h T,^ Van f"^" 9 "- '" ^ boTcrTndt h^ Cot. re u;^ge la Z gen
doen Hii hen'?'/ 00alS hii ""'u ^ die Verder «"" '"^ mededeeling lil
^lo -T' bren9 ' , dc J n n " n "'" t« huis van Ellenberger. Deze is blijkbaar ook
v',kï.ring ' " "" V " i ""' 1 am h " hoofd - 0ok hi * * ei 9ert iedere
Studer brengt daarna een bezoek aan mevrouw Hoffmann, bij wie Schlumpf
kranen de't ^r^ ^ ""'^ " '" br °""">. ingezien hij iets
r.„ «sJ. ' burgemeester van Gerzenstein. Aeschbacher. een oom
secretaris dl: T' '"'~" , ^ "^ *'" ond "^" Schwemm kent, die teven,
secretaris der gemeente is.
,„.Y„ erV M 9enS ' aa ' StU n" 2I ^ d00r den br '8adier van de gendarmerie te Gerzen-
stein Murmsnn, vertellen, hoe alles zich heeft toegedragen nadat de plaa^seliike
eCnas sUT den , m00rd "P d ' h °»«" ^ flesfeld Het blijkt, da. Mu ma n
H« W AU' »', ?" Scblum P fs sch "l d Belooft: hij is de meening toegedaan
W„rY ' n J"^' ""' noord h «ft gepleegd. Volgens zijn theorie zou
Witsch, zich ,n het bosch van het leven hebben beroofd en Schlumpf hebben
«ken aToT T U " m,dde ! liik daar " a d " rolver weg te halen, zooda. het zou
at/n aankLoen V " moord , .*"• Desnoods moes, Schlumpf zich wegens moord
laten aanklagen, hi, zou hiervoor een som van drie honderd francs kriigen en
zoodra zijn onschuld door het gerechtelijk onderzoek was gebleken m« SonU
: h« ^r^u B mann wee \ o f k - da ' Sch,umpf op ^ ^^ * ^
".', u._ • Zum L Bar en een bil,et van honderd francs heeft gewisseld. Studer
vraag, hem wie hem da, heeft verteld.
Da kan ik je met zeggen," zei Murmann. „Ik heb op den
bewusten avond hiernaast mijn proces-verbaal zitten
van hef fÄl^n"; Z" ^ erd er « etelefo ^erd, ik nam den hoorn
niét .el("H m. V de i, ml " 1 u aa . m ' maar de ander heeft W naam
niet gezegd, maar zei alleen heel gauw: „Schlumpf heeft in Zum
Baren een biljet van honderd gewisseld...." en toen ik vroëfi
me wien ik sprak hoorde ik alleen maar een kort klikken de
ander had de verbinding al verbroken." - "Ken. . . . ne
„hn wat heb je toen gedaan?"
ov.nliH b ni h ots , ' vt ' r Ü | ' ,s gfdaan; ik heb in«n proces-verbaal klaar
gemaakt en ben daarna om twaalf uur in«n ronde door alle café's
gaan doen. In „Zum Bären" heb ik even met den waard gesproken
en hem gevraagd of het waar was. dat Schlumpf een biljet van
honderd had gewisselA. „Ja," zei de waard. „Vanavond om negen
uur ongeveer. Schlumpf heeft een halven lite; rooden wyn bestfld
toen een cognacje gedronken, daarna twee groote glazen bier en'
daarna nog een cognacje...." Het verbaasde m«. dat Schlumpf
du altid^Ä'xe h n ad h e V k , heb fk, 1 waard 8 evraa « d of Sch "mS
vérh.'il h " * ï \r eet l lle waard 8 eze « d ' anders noüi t. en het
^h V ^ tm 00k - Mlsschle n. 200 had de waard gemeend, moest
Schlumpf Sonja opgeven, nu haar vader dood was. .. Ik heb toen
nog getelefoneerd en gevraagd of ik Schlumpf moest arresteeren
en de stadhouder heeft mij er de opdracht toe gegeven. Maar
toen ik den jongen den volgenden ochtend wilde halen, was hj
weg. . Toen heb ik de kantons-poiitie getelefoneerd. ..."
En heh je dé kUIHBI van
En er wat gevonden?
Murmann schudde zyn breeden sem ....
„Niets," zei hy. „Althans niets bezwarends."
„Waren er boeken in de kamer?"
Murmann knikte.
„Wat voor boeken?"
„Ach, weet je, zoo van die dingen met gekleurde omslagen. „In
liefde vereend", en „Onschuldig schuldig "
„Ben je er zeker van, dat er één zoo heette?"
„ „Onschuldig schuldig"? Ja, heel zeker. En er wacen ook nog
van die detective-geschiedenissen. John Kling heeten ze, geloof
ik..,. Weet je, van die echte struikrooversromans."
„Ja, zei Studer, „ik weet het "
Hij stond al lang weer in de schaduw, by het raam. Nu draaide
hy zich om. Op den weg raasden er drie auto's voorby. En nadat
Muder hun lichtschynsel voorby had zien gaan, vroeg hij zachtjes,
zonder zich om te keeren:
„Aeschbacher heeft toch een auto?"
„Ja," zei Murmann. „Je bedoelt wegens die geschiedenis met
Cottereau? Maar dan vergis je je toch.... Ellenberger heeft mii
nog na het ongeval gehaald, ik bedoel nadat hy met Cottereau was
aangereden. Die oude was woedend! Ik heb toen natuurlijk direct
den burgemeester opgebeld en die is met zyn eigen auto gekomen.
Hy heeft zelfs nog Gerber meegebracht, den kappersbediende, je
weet wel en die was op zyn motorfiets. En ik ben met Aeschbacher
meegereden. We hebben den heelen nacht naar Cottereau gezocht.
Voor dien tyd had ik nog Bern opgebeld, om te vragen of zij op
alle auto s wilden letten. Maar dat heeft tot niets geleid. Waar heb
je Cottereau gevonden?"
„In het bosch," zei Studer nadenkend. „Daar, waar jullie hem
met gezocht hebben... Maar hy heeft zyn mond niet open willen
doen. ' r
Stilte. Ergens naastaan. kraste er een luidspreker. Het klonk als
het geblaf van een heeschen hond.
„Zeg," zei Studer plotseling. „Ellenberger heeft je toen toch
gezegd, dat je zyn meesterknecht door de radio moest laten ODSDOren?
Is het niet?" t ^ F
Murmann knikte. r
„Ik heb het alleen maar by de kantonspolitie laten melden, en die
heeft toen voor de rest gezorgd."
„Ik wil wel eens zien, of wö den appel niet gauwer ryp kunnen
krygen. . . r
Murmann staarde zyn collega aan. Wat bedoelde Studer met die
uitdrukking? Murmann was er'zelf niet eens by geweest. .
„.... en andere, die moetje bewaren, die worden pas later
ëoed Afwachten, rechercheur, tot de appel ryp wordt "
„Morgen is er muziek in „Zum Bären", dan spelen ie vrienden
er kaart, zei Murmann bij het afscheid nemen. „Aeschbacher
komt dan, en ook de oude Ellenberger "'
„Dat kan aardig worden." zei Studer. Toen vroeg hy, hoe
Murmanns vrouw eigenlyk van haar voornaam heette: Annv of
Emmy? J
— Neen, zei Murmann, ze heette Ida, en hy noemde haar Idy als
hy haar nep. En of Studer soms een vogel had, dat hy zoo'n belang
stelde in voornamen van vrouwen?"
Studer schudde zyn hoofd.
— Dat was maar zoo'n gewoonte, zei hy grijnzend. Goedenavond.
...
Na een paar passen keerde hy echter weer om.
„Zeg, Murmann," zei hy, „heb je ook een onderzoek in de keuken
van mevrouw Hoffmann ingesteld?"
„Oppervlakkig. Ik dacht, dat ik er de browning zou kunnen
vinden....
„Denk eens na in de keukenkast, op de bovenste plank, daar
lag toch een stapel pakpapier "
„Ja. ja. dat herinner ik me heel goed. Er zat .een stuk blauw
papier tusschen. zooals men gebruikt om er suikerbrooden in te
pakken. Ik heb den stapel er uitgenomen terwyl mevrouw Hoffmann
naar den winkel was gegaan en heb er in gebladerd. Er zat niets
tusschen. Hoezoo?" - ■
o
m
>
C
to
m
, Omdat ik dat ding hier." Studer klopte op zyn achterzak, „onder
daï stuk blauw papier heb gevonden "
^Ah " zei Murmann, haalde zyn tabakszak tevoorschyn en
stopte zyn pyp. „Ah " zei hij toen nog eens.
En in de keuken zijn sinds dien tyd geweest: Sonja, de onder-
wijzer Schwomm. de kapper Gerber — maar in ieder geval met
Schlumpf! Ja, en nu ga ik naar „Zum Bären"."
Let dan op, om elf uur... ." zei Murmann en blies witte rook-
wolken uit zyn pyp. „Aeschbacher zit er beslist te kaarten. En om
elf uur de radio "
De duimafdruk.
De avond was kil. Studer rilde terwyl hij het korte eindje van
Murmann naar „Zum Bären" liep. Hy besloot nog een groc te
drinken; de verkoudheid meldde zich weer met een drukkend
gevoel in zyn hoofd en een onaangename kriebeling in zijn keel.
Maar de rechercheur wilde'niet in de gelagkamer zitten. Hy vroeg
den waard, die aan de deur stond, of er geen andere kamer vry
was. De waard knikte.
De kamer lag naast de gelagkamer, de deur tusschen de beide
vertrekken stond open. Aan den anderen kant ging het tamelyk
luidruchtig toe: een gezoem van verscheidene stemmen, met er
boven uit klinkend gedeelten van melodieën, die de luidspreker
uitspuwde (hè, dacht Studer, staat hij ään....?). Toen zei er teen
stem: „Een vierde van klaveraas met stuk en een derde van de
nel " Bewonderende uitroepen weerklonken. Toen zei dezelfde
stem: „En solo...." , , „..
De klank van deze stem deed Studer ergens aan denken. Hy
kwam er echter pas op, toen de omroeper zich in de radio meldde:
„U hoort nu tot besluit van ons populair concert " Ja, de
omroeper sprak hoogduitsch, maar zyn tongval, zijn manier van
spreken leek op de stem, die de bewonderende uitroepen had
afgedwongen
De vrouw van den waard bracht den groc, ze ging zitten, vroeg
hoe het ging, of hy nogal opschoot met het onderzoek, volgens
haar meening was Schlumpf natuurlyk de dader Maar er
waren er meer, die er de schuld van waren, dat dergelyke mis-
daden in een stil dorp als Gerzenstein konden gebeuren
Het was eigenaardig. De waardin praatte en Studer had den
indruk Gritli Wenger te hooren jodelen. En toen de waard er ook
nog bij kwam (veel jonger leek hij dan zyn vrouw, hij had O-beenen
en was, zooals later bleek, wachtmeester by de dragonders ge-
weest), ja, toen de waard begon te praten had hy waarlyk de stem
van den komiek Hegetschweiler.
Waar hadden de menschen hun eigen stemmen gelaten? Waren
zij door de radio vergiftigd? Hadden de luidsprekers van Gerzen-
stein een nieuwe epidemie veroorzaakt? Stemmen-verwisseling?
Daar, daar was het weer....
In de gelagkamer beklaagde er zich een, dat hij mets meer had
te drinken, en hij zei deze eenvoudige woorden op zoo'n zangerige
manier, dat Studer meende, den schlager: „Ich hab' kein Auto. ich
hab' kein Rittergut " te hooren
De rechercheur ging voorzichtig naar de verbindingsdeur. hy
hield zich wat achter den post, en keek het vertrek rond.
Aan de tafel, waaraan hij dien middag gegeten had, zaten vier
mannen. Het opvallendst zag een er , uit, die zich in den hoek
gedrukt had. Het was een zware, dikke man. Een grijze katersnor
stond stekelig op zyn bovenlip; zyn gezicht was rood en liep naar
boven spits toe, de kin zat als het ware gebed in vetplooien. Zijn
hoofd gloeide, langs zijn voorhoofd hing een eenzame, bruine lok
haar. '
Wie die man daar was, vroeg Studer zachtjes aan de waardin:
Die met die snor? Dat was Aeschbacher, de burgemeester.
Studer glimlachte; hy moest aan den ouden Ellenberger denken
en aan zyn korte, maar treffende karakteriseering: een varken, dat
belroos heeft Maar het klopte toch niet heelemaal, dacht
Studer by zichzelf. Aeschbacher had merkwaardige oogen. zeer,
zeer merkwaardige oogen. Sluw. half weggedoken.... Neen. een
kalf van twee dagen oud was dat niet....
Da burgemeester had als partner bij het kaartspel een man. die
op de plaats van zyn hoofd een helgele, reusachtige badspons scheen
te dragen. Studer zag den man slechts van achteren, maar nu hoorde
hy ook zyn stem:
„Ik moet helaas, helaas passen...."
Het was de stem, die daarnet had geklaagd, dat er mets meer te
drinken was. de stem die als van een chansonnier klonk....
„En wie speelt er met den burgemeester?" vroeg Studer.
„Dat is onderwijzer Schwomm."
Ah, zoo, is dat Schwomm, dacht Studer. De man had blond,
krullend haar. Hy droeg een hoogen, styven boord, zyn donkere jas
was beslist naar
Vrij van pijn - FYRACYLI
Htt go«de «n aong«w82«n middel t«g«n hoofdpijn,
kiwpijn, »nuwpijntn, rheumati«k «te Ook gij moetl
hot terstond beproeven. Waarom zich du« do siem-
ming »• laton bederven? FYRACYL in do lila doos
bij Apothekers en Drogisten 3 poeders 15 et. —
3 tabletten 13 et. — 20 tabletten 45 et.
Probeert^terstond FYRACYL
maat gemaakt. . . .
Studer zag ook nog
zyn handen. De
haartjes er op glans-
den in het licht der
lamp.
fZie vervolg verder in
dit no.)
r$m
KLAAR
. . . achter nog niet.
Achter de mooie witte tanden zit het verraderlijke tandsteen,
dat op den duur de tanden losmaakt en tot uitvallen brengt.
Zeven van de tien mensen lijden aan tandsteen!
Door poetsen met gewone tandpasta's wordt dit tandsteen
niet verwijderd. Het dringt hoe langer hoe dieper tussen
tanden en tandvlees en berooft ten slotte de wortel van
zijn houvast.
Van gewone tandpasta's wordt meestal gezegd, dat zij de
tanden wit houden. Solldox, de nieuwe Nederlandse tand-
pasta, doet meer dan de tanden wit maken, — zij beschermt
ze tevens door de vorming van tandsteen te verhinderen en
de reeds aanwezige tandsteen te verwijderen. Want Solidox
is de enige tandpasta, die Sulforlcinoleaat bevat, een preparaat,
dat tandsteen oplost, zonder het tandglazuur te schaden.
Begin nog heden Uw tanden te verzorgen met Solidox-
tandpasta. Gebruik Solidox tweemaal per dag en ga twee-
maal per jaar naar Uw tandarts.
SOLIDOX
TEGEN TANDSTEEN
Alleen Solidox beval Sulforicinoleaal (Ned. Octrooi
19I7H), dat tandsteen, de hoofdoorxaai van land-
ziekten, verwijdert en voorkomt.

mui ROmAm'ï
NiiEuwrfiLM
//
P4AN
Een van de aardigste verhalen van Gottfried
Keller, „Kleider machen Leute", is
door de Terra verfilmd. Het draaiboek
is van Helmut Käutner, die het zoodanig
bewerkt heeft, dat van Keilers kostelijke epiek
niets verloren is gegaan. De humor van den
grooten schrijver en de romantische sfeer zijn
behouden. Käutner, die ook de regie heeft,
ensceneerde de film met Heinz Rühmann in de
hoofdrol, verder Hertha Feiler, Fritz Odemar,
Hilde Sessak en vele andere beproefde krachten
in de bijrollen. „Kleeren maken den man" is
Heinz Rühm an n
in Berlijn en Praag opgenomen. Heinz Rühmann
speelt de rol van Wenzel, den kleermakersleerling,
die door een al te groote fantasie
in allerlei avonturen verstrikt raakt, waaruit
hij zich slechts met de grootste moeite weet te
bevrijden. Men kan Rühmanns nieuwste rol
moeilijk met een van zijn vroegere vergelijken.
Hij bewijst hiermede overigens afdoende, ook op ander gebied
over een zeer veelzijdigen humor te beschikken. Ter afwisseling
krijgen we dus dit keer eens een anderen Rühmann te zien.
Een oude anecdote verhaalt ons de geschiedenis van een huisknecht,
die een prijs uit de loterij gewonnen heeft en zich vanwege
dit feit geroepen voelt eens te probeeren in hoogere
kringen door te dringen. Aan zijn barbier vraagt hij wat hij
doen moet en hoe hij zich te gedragen heeft. Deze, een pientere
kerel, geeft hem den eenvoudigen raad: „Doe een zwart jasje
aan en hou voor de rest zooveel mogelijk je mond!"
Onze film-Wenzel heeft wel is waar dit buitenkansje niet,
maar in plaats hiervan droomt de kleermakersleerling, met open
oogen en met de beenen kruiselings onder zich, een fantastisch
mooim droom, waarin hij door Fortuna persoonlijk met een
bezoek vereerd wordt. Zij verschijnt voor hem in haar vollen
//
Hilde Sessak. Fritz Odemar en Heinz RUhmann
glans en met haar gouden hoorn in de hand, lacht
hem toe, net zoo mooi en vriendelijk, als men zich dat
maar kan voorstellen. Is het daarom een wonder, dat
de droomende kleermaker het galakostuum van den
burgemeester wegbrengt, om het voor zichzelf te
laten vermaken? Zijn baas zet hem echter met
kostuum en al buiten de deur, en zoo trekt Wenzel
de wijde wereld in. In het pak van den burgemeester!
En kijk, Fortuna stort nu werkelijk den heelen inhoud
van haar gouden hoorn over hem uit. Overal, waar
hij ook komt en hoe hij zich keert of wendt, ieder-
een houdt hem voor een Russischen graaf.
Stelt U zich Rühmann in deze rol dus als volgt
voor: Achtervolgd door het noodlot, voortdurend in
duizend en één moeilijkheden, tot zwijgen veroor-
deeld, een eerlijke, brave flesschentrekker, een graaf
•tegen wil en dank, die, als ten slotte het geluk hem
niet meer wil loslaten, doortastend moet optreden,
om alles tot een goed einde te brengen.
De prachtige novelle van Gottfried Keller vormt
den grondslag van het verhaal en Helmut Käutner,
de regisseur, heeft Heinz Rühmann een rol bezorgd
zooals deze zich niet beter had kunnen wenschen.
Juist zoo'n „stille" rol biedt Rühmann alle gele-
genheid om zich in mimiek en gebaren nog meer. uit
te leven.
„Kleeren maken den man" zal binnenkort door de
Ufa in ons land worden uitgebracht.
Hertha Feiler en Heinz RUhmann
(foto's Terra)
il N
u C v
all
v rt s
13 K* -
-ö .ß
N So t
I a . .«^ U5 *-*
^
.-^ s
«.a s «-*
^ ■'-' .<
*i S u 9
—J J- '5 ü
•« 8 •"* .3
g-O w C rt
O C u a
4->
et
4-1 rt r-
"^
"ai
JS O
tx O
c
u g C Ë
1 u
3 ï J2 c
d O
'T—1 4> 5 w
^J N
te rt
c
F Ä ^|
c
2 *« 3
11114*
• C ? u bD al
0 «'S 2°
2 c c
2 S !* ö
KO S 2 e
'S » 2 « «^
' S-* 2^ 0
r-3 ö
e« e »-
co
j-. « C c ^3 cs :=
« S H u E
505
cE g
w u
u, 3 HÜ — -C J*!
«..-ScSjè
ö CS -c - .c s 3 u
'u^-Ö
43'
* O
-T3
C u,
O
CS cS
CS
SD.S;
c
; -o
C
c Ë
o u b0«-c c«^-- .E,«
•" c
-2 ■S^T? ^ TJ .Ou-so . o —
S.S Ë x
u
gja «13 S g
u O u "
N vn "^ 5-3 es n
> cS bo Cu cfl
J3
C
CS u y c
5 « « JC 73 W « cS
P -ri , O-^" -O
IH a h ^ :^ « cs cs g c
bX3
c W
H "
w o ^ .
c c e ST;
CS CS w N 43
c
CS
>
bD
u
5:
c .
O '
N
u bo.y > c
■Z «-o ^ ,. 'S
C cS C ^ C
«IHUUOOAI^
bO bß-O -o O N *J J3
u «
f bO
CU
«)
bO c
in U
^|
O
e «
« "3
a
_ e«
S
S
-
2
s
¥-
S
> U CS
c75 g^
Ï-J3^ S 0*3 c c
c
u
IH
O
e t> a > «
Ë o,"-« "y
6
o
«^3 W5T3 5
3
3 . h •* ü o o
• U O —^ IH
« o ja ^ :=P^ 3 rt til« bD§ Jj u
« Js-
- -^ S
-OX «71 .. g - S
0 ^
5 -O « «
"O ^ u
O TS .S M
N 3 .
U
Ox
c ^ ^ «
(O *S U U OH
•O y rt t« ,, H . »?f .-H iM. >
>i3
o - «
O " «
Cu^ > c - 4J « S
o ^ « ^N « «
JA > -o Q x JA
ts ::T>
©•O
bbfcT
3 2
'S S
i-H
« •-%
w>3
« 2
o :~>
> s .
IH
:rri «
:3»
u'u
cs bO
cs o
8
6
^H 3
u
^s
3 «
s
•o
S
u
IH
U
ü
N
u
O
6
S u
C
u
c
3
-o
-o
lH
O
o
4-»
c
. cS
bjj
u c
3 «
3 Ö
1
g-S
^ 3
w cS
3 bft 60
5J C c
«;3 •£>
bJQ u 'u
tT a
« ■*-'
iX o
w ca C
3 ^ bO
3
^ :3> rt
«. 3 .
« ^. « c
a-T «
- 2«^
ii SP"« S
« o X ë
}{ 0 5 *"
T3
CS
8 '
O
> Ui
U
CS
ü ■
.. t—1 §
OH
gf IH
. U
4J *H n .ÏH .2 "2 ï! *H ~ V IH
> « 3 ö « .3 X « ;- fc,
X 3
'^ : 3
« IH
CS
X «
cS
3 u
- - v
bO ößM u u
e
bD-S
V 5
o < 3 )H IH
■"-' ♦i u "^
cS J3
5>.Ä u > W 43 -a* •
2 S«4H
4H
«
J3
3
to
r-
8
-3 _
8
« «^ s1^ §i u _, u
cs -O ,„ to-Ci
CS o
- C J2 ÖD
C 3
w
3 ;
cS
bß
^ C
8 u
t) O
SH
o
4«!
§1 y
tj rt *-
«.SP«
T3 "O IH
3 U
^ O _
3 -o
3 ^bD
"3 « .
cS
^. j4'0 C
3 0 2«
U £ 3 u
S 23
o .M "3 .S
^ CS N
U 8 43 -^
^11 8
CU
jï « * _ ' •—»«
borS J3 2-0 c > *
U O
^_
e S S bp
« -3 O 3
W IH CS
•«& rt T" 1
^•^> «
o c ? >
« 33-35.2^
3 ? IWj. O- c
■*-* .3. (O
ts2 . «:^S
§ 343
15
§ c N öC
« 3
8 'S u «
« Ui g « -3 «
t) U O 2 "Ü
boS 9'. ..-OS.« S
8
CS
- 3 3^ e >
Q rt 6ß rt
. _ '3 «
** > ?
«£S'g
C 3 8ji
3 « w «
il Sa
« 0 :»a-o 3
t>
bß N -o
S - rt
o ax
•^■u
4H 3 U V
UMNO IH
u
« _
bß-O
^ê^S
Cu «
O W) a
C c rt
«- S S N
«X^ u
• Si, £ E
IH
.SP 6
- rt
^ rt
rt
3 X
v Ui
w
-o x ^3 x u bßx x x
CS (j
N «
8 t>
•- rt
bß
rt _
N ^0
_'«
:3>x
(A
«^H
. rt
.1 e « "TS J5
rt 43 >+H > O
_ c3 rt > O
rt N
5
W 2'«T3 ■-
6 ^ « ^.
rt -w to :si
rt c t> -H
N :-» u bß «
bß N "O ■« ^
8
rv ï3 _2 rt « :—>4H rt
U V
u
S-c
IH
■ w
6 liS«
bß ïn
>
o 2-52^ O-S
2 ÏNx _ > c
«.ji;x3:2^
rt tj IH ; w •SJ »
5 rt "O. _ T3 rt
bß 3 Ü
C UX bß
o
B 8
O
Ui .3 1
U X
rt > >^ «i
c
N
«•S-o ü P «
6 c
0 u ^ ^ ^ .ïï g 3
X bß ^
u rtl:??!
SN'e
" ^ - « -5 x F
X „ rt
rt
8
u
o
>
8
U
O
•fl 4 rH I^H i^H _J?
s ^êg^ iH^ 5 ïi U « . «H
8 g-3-O c «
« « Ji rt
bß ? £. 3
e
in V
O
3 *J
IH
« V *H
a x 3 U
3.s.
8
CS
>
C ^1 ga c"£ M)
2 «
« 8
g,CU
a> O
u
O 3 N « V
Q 8
:cr» « "u :3> u 5 8
N bß N x c es cs

oo
1
re
^V
Q. 3H
W 2 'T OQ
■-!
o a
3
n p
P 3
Du p
c >t
p
r
i— N
CL P
n p
3
3" •
i n
S 5L
^ s-
s-
3- 5"
< 3
3 =-
P ""
3 ET
'-3.
3 p
K- N
3
O
3" O
p a
< 3 rc
-i
p
3
p p
3
en a
N o
r_. S- 3 T 5-
8ê-S.^|3
3 ft o- 3 5 2^^ q
3r,
< 3 rt 3 X "
rtPcocoS-^rt^
rt P rt ~

TOBIS-FILM REQlg. yEIT HARLAN
ROLVERDEELING:
Peter Henlein Heinrich George Zinderl Franz Schafheitlin
Ev Kristina Söderbaum Rechter Sixtus Heith
Barbara Henlein Eduard von Winters,ein
Auguste Prasch-Grevenberg Schepen Weihrauch . Jakob Tiedtke
Güldenbeck Paul Henckels Chirurgijn Bratvogel ... Ernst Legal
Dr. Schedel Paul Wegener Graaf Pankraz Wolf Dietrich
Martin Behaim Michael Bohnen Henner Hans Quest
Konrid Wïhdhalm Een matroos Josef Dahmen
Raimund Schelcher Dr. Martin Luther . Bernhard Minetti
Kristina Söder
bäum en Hein'
rieh George.
^^^^^■"
Martin Behaim, de beroemde geograaf en schepper
van de eerste globe, lijdt schipbreuk op zijn
eerste ontdekkingsreis. Geheel opgaand in zijn
werk: het doorvorschen van de geografische gesteld-
heid der aarde, heeft hij zich ondanks 't slechte weer
op zee begeven. Zijn gewichtsklokken zijn bij den
hevigen storm stil blijven staan; daardoor kan hij niet
meer bepalen, waar zijn schip zich eigenlijk bevindt.
Dat is dan ook de oorzaak, dat zijn vaartuig strandt
Met groote moeite slaagt hij er in zichzelf en zijn
levenswerk, de globe, te redden, maar het grootste
deel van de bemanning komt om in de golven.
Tezelfdertijd werkt in Neurenberg de kuhst-sloten-
maker meester Peter Henlein, een geniale kop en een
vriend van Albrecht Dürer. Hij bouwt aan den Neuren-
berger Burg volgens plannen van Dürer en zoekt
bovendien naar een mogelijkheid om de tot dusver
ronde geweerkogels een nieuwe^ Vorm te geven die
grootere trefzekerheid biedt. Juist als hij twee ronde
kogels samengesmolten heeft tot één langwerpigen
doet hij een ontdekking, die hem in de grootste op-
winding brengt. Hij meent het bewijs gevonden te
hebben, dat zijn knecht, de gezel Konrad, verliefd is
op zyn jonge vrouw Ev en krijgt groote oneenigheid
met Konrad. Het komt tot handtastelijkheden, waarbij-
ongelukkigerwijze het pistool met den pas uitgevon-
den kogel afgaat, zoodat Peter Henlein vlak onder
het hart wordt getroffen. De oogenblikkelijk gehaalde
dokter, Hermann Schedel, een vriend van Henlein,
opereert hem dadelijk; hij vermoedt echter niet, dat
h!w.. a u Ut 1 h T dee,e L n bestaat ' zoodat d * e«
helft in Henlems borst achterWijft. De lichte spanning,
die tusschen den vijf en veertigjarigen man en zijn nog
zeer jonge vrouw reeds lang bestond, wordt steeds
grooter en groeit ten slotte uit tot 'n tragisch conflict
Raimund
Schelcher.
Michael Bohnen, Kristina Söderbaum en Paul Wegener.
o
Als Martin Behaim terugkeert naar Neurenberfl. wordt WJ voor
heTaeS gebracht en aangeklaagd, omdat hij op zijn tocht licht-
ïaardig menffievens op het spel heeft g.xet. Zijn beste ver-
SSSihde schepen Peter Henlein, die den moediflen onder-
ÄxL bewondV Op voorspraak van Henlein worABeh^m
vriiaelaten- de raad van de stad Neurenberg belooh zelfs, One
Suwe schepen voor hem te laten bouwen. Daar Behaim echter
heeh kunne^aantoonen, dat de elgeniijke oorz-ak van J. scheeps
ramp hel ontbreken van een ^ruftbare «ch^piWok Is flewee«^
wordt hem opgedragen eerst een dergel.jke klok te laten bouwen
Vrfür HeXin n komt doodmoe en half ziek thuis van ^ze re^
zitöng. HM stuk kogd. dat In de wwd I» •^•W^.b«" 0 ^
u L ,.»„ H.( ill la dicht bij zijn hart. Zijn vriend Schedel wil
hr dAijïnogrn..ls operaren! Maar Peter Henlein is bezeten
door een 'idéé fixe. Hij heelt gezien hoe een d^l nk xh*
beweegt en in xijn hoofd spookt steeds weer de klok rond, d.e
BXim noödlg heeft. Een klok. dl. door -". ^^itndT'^
en niet door gewichten, del is h* wal hij T* " , £ , " d *"D £
deurklink die door een veer wordt bewogen, heeft hem op die
g^aäte gebracht. En als Schedel hem "* ^ b * ren 'J* N.
de nieuwe operatie overleven xal, vraagt hu hem ^oe lang hij
„^ t teven heeft als de kogel niet wor* vc^iderd. "Hoogstens
vijf 0 weken, misschien xelfs maar drie" xegt S 5 h * d h e 'eld Ma k' r nP*^.
Henlein gelooft, dal hij In dien tijd zijn denkbeeld kan ver
W teÄTdringt er bij hem op aan. dat hij xich xal laten ope
reeren- maar hij verxel xich, ook tegen xijn vrouw en xun vnenden.
Zei s de rf«l in de kerk willen hen, beletten verder te gaan aan
hM werk dat hij xich voorgenomen heeft en dat hem voor de
^„sÄld belanUer lukt den het behoud van xijn eigen leve.
Hij vlucH aangexien hij een vriend van Martin ^J 1 ^ '*
aangeklaagd wegens ketterij, in hel geheim naar de "«suren
beX Burg. Daar verbergt hij xich met xijn knecht Konrad en
wXdag en nachl aan xijn klok. Met xijn jonge vrouw heeft
hij geheel gebroken. Zij kan de hooge gedachtenvlucht van haar
Jenden ma'n niet begrijpen. Zij heeft hem xelfs - "^J* ^
bedoelingen wel is waar en om zijn leven te redden - aangeklaagd
büden raad van de stad. Maar Henlein blijft trouw aan zijn werk
en zijn knecht, die de jonge vrouw van x,n ^ ''•^' h ^
xooveel eerbied voor de toewijding van deA pvderen man aan het
eenmaal begonnen werk, dal hij hem niet verlaat.
Tde ijk is het werk volbracht Peter, ^eert terug uit den Burg
en bereidl zich voor om te sterven. In zijn handen heeft hij de klok,
d?e kla-r is „hel ei van Neurenberg" en hij dicteert Behaim z.jn
testam"l Hij bepaalt, dat er geen patent op xijn klok genomen
«1 m^en worden en' wil nil. dat er overdreven geldelijk voordeel
d^or Jijn uitvinding xal worden genoten. Alle "•"*«*•" "'*ƒ«"
kring, waarvan sommige om zijnentwil vijanden geworden zyn. brengt
hij weer bijeen en het laatste wat hij voor xijn dood doet. Is zijn
Kristina Söderbaum.
o
jonge vrouw met Konrad, den gezel, ^ r « eni 0«2i
Dan valt de klok uit zijn handen en rolt over het
dek „Laat haar rollen, laat haar uit Neurenberg
over de heele wereld rollen."
Als een keizer wordt Peter Henlein begraven
De staat, die hem in kortzichtige vijandigheid
heeft vervolgd, wordt door de woorden van Keizer
Maxlmilaan de verkondiger van zijn eer. Me
groote praal en onder vorstelijk geleide wordt
Peter «og eens naar den „Burg" In x-jn geliefde
stad Neurenberg gedragen. Het werk is volbracht
... de schepper er van heeft het mei xijn teven
betaald.
Michael Bohnen en Heinrich George.

In de wereldgeschiedenis zijn niet alleen per-
sonen bekend, die van groote beteekenis wa-
ren, maar ditzelfde Is vaak ook het geval met
voorwerpen en Inrichtingen. Men sprak er van
In alle lenden der wereld, maar hun eigenlijke
scheppers en hun vervaardigers bleven dikwijls
onbekend.
Zoo zijn er bij voorbeeld veel uurwerken die
een wereldreputatie verworven hebben, en die
langen tijd de sensatie van een gansche gene-
ratie hebben uitgemaakt, doch waarvan niemand
zich den maker herinnert.
Het begon met den zonnewijzer, die de stok-
oude voorvader aller klokken Is. Men was er-
echter niet lang mee tevreden, en knappe kop-
pen vond'en uurwerken uit, die men bijna als
de allereerste machines zou kunnen aanduiden.
In een tijd, dat de techniek nog in de kinder-
schoenen stond, werden uurwerken bedacht en
gebouwd, die er thans nog aanspraak op kun-
nen maken, ware mechanische kunstwerken
te zijn.
Zon, maan en sterren waren in vroeger tijden
de eenige tijdverkondigers. Daarom vonden de
oude klokkenmakers dan ook waarschijnlijk, dat
men nu de planeten niet zoo plotseling kon
negeeren, en zij hebben daarna in hun kunst-
werken installaties ingebouwd, die naast den
tijd ook, en vaak zeer nauwkeurig, den loop
*■" de belangrijkste sterren aangaven. Die oude
klokkenmakers waren overigens niet gauw met
zichzelf tevredenl Zij lieten het niet bij een-
voudige tijdaanwijzers, doch trachtten hun
Men zou het dezen twee uit hout gesneden man-
netje$ niet aanzien, dat zij door middel van een
ingebouwd uurwerk liedjes kunnen fluiten!
Een zoogenaamde astronomische
klok. Op den band bovenaan zijn de
teekens van den. Dierenriem aange-
bracht. Bovendien geeft de klok door
een bijzonder mechanisme den stand
der zon ten opzichte van de aarde aan.
De heer Steggeman bezig de beroemde
klok van den klokkenmaker Gottfried Haase
(16S0) te repareeren. Zij geeft niet alleen
den tijd, maar ook den stand der planeten
Lamp of klok 7 Beiden tege-
lijk! Door een handig be-
dacht systeem geeft de op-
brandende olie tevens den
tijd aan.
(foto's AlleMic )
scheppingen door allerlei uiterlijke dingen leven-
diger te maken. De loop van de maan, het lul-
den van klokken, het bewegen van figuurtjes en
alle mogelijke klanken uit alle mogelijke instru-
menten maakten, dat deze klokken met recht de
wonderwerken van hun tijd mochten heeien.
Velen van deze scheppingen bleven trouwens
tol den huldigen dag wonderwerken, want er
was destijds reeds een bijster groote vaardig-
heid voor noodig om zonder machines, en zon-
der alle technische hulpmiddelen, waarover wij
thans beschikken, klokken te bouwen, die schrik-
keljaren vanzelf aankondigden, breedtegraden
reguleerden, den stand der planeten aangaven,
enzoovoort. Er werden klokken geconstrueerd,
die kruit ontstaken, en anderen, die een speel-
doos aanzetten, want In dien tijd waren er nog
geen wijzerplaten, en bovendien bestond er
ook geen radio, waarmede men zich den tijd
kon verdrijven. . .
Een verzameling van zulke zeldzame klokken,
die behouden zijn gebleven, bevindt zich te
Berlijn. Ze werden bijeengebracht door den
heer Steggeman, een specialist op dit gebied.
Uit alle landen ter wereld worden hem zulke
oude wonderklokken ter reparatie toegezonden.
Deze herstellingen zijn gewoonlijk niet zoo een-
voudig, dat zij door gewone klokkenmakers ver-
richt zouden kunnen worden, maar daar de
familie Steggeman zich al meer dan tweehon-
derd jaar met dit vak bezighoudt, heeft zich bij
hen niet alleen een zeker talent voor technische
zaken ontwikkeld, doch ook de liefde voor hel
vak is erfelijk geworden. De uurwerkmaker
Steggeman is, naast den Belgischen wónder-
klokkenmaker Zimmer te Lier, wel een' der
laatsten ter wereld, die zulke oude uurwerken
thans nog kan herstellen. Voor korten tijd werd
in zijn werkplaats de bekende Trompettenklok,
die in het slol Charloltenburg slaat, gerepa-
reerd. Deze klok maakte een dergelijk lawaai,
dal men de buurt er vooraf van in kennis moesl
slellenl
Deze klok zou
niet meer naar
onzen smaak
zijn. Ze werd
echter gemaakt
in den tijd, dat
het fototoestel
werd uitgevon-
den, en wel door
eenFranschman.

Hij speelde met Louis Bouwmeester
,,De koopman van Venetië" op....
vier biljarts!
Het tooneel in ons land leeft van het
reizen."
Ko Arnoldi, de 57-jarige directeur
van het tooneelgezelschap „Het Masker", zegt
het op een toon, die geen tegenspraak duldt.
Een blik over zijn bril naar de kaart van ons
land, die tegenover hem aan den muur hangt,
onderstreept zijn woorden. Een landkaart is
zeker de laatste wandversiering, welke men in
het werkvertrek van een tooneeldirecteur zou
verwachten, maar wat wilt ge?
Nauwelijks aan het tooneel, ging Ko Arnoldi
reeds met Louis Bouwmeester op tournee naar
Nederlandsch Oost-Indië. Tweemaal heeft hij
in zijn jonge jaren die reis met Bouwmeester
gemaakt en hij heeft er ontstellend veel geleerd
en gezien. Hij heeft daar geleerd, dat er zelfs
onder de meest moeilijke omstandigheden voor
een tooneeldirectie maar één weg te volgen is:
binnen de mogelijkheden zoo goed en zoo sterk
mogelijk tooneel te brengen, omdat er voor goed
tooneel altijd en overal belangstelling bestaat.
Hij heeft dat ervaren toen hij in de schaduw
van den genialen Shylock-vertolker de rol van
Lorenzo speelde op vier tegen elkaar ge-
schoven biljarts in de sociëteit van Tjeribon.
Arnoldi doet een stevigen trek aan zijn sigaar
en achter de brilleglazen komt een twinkeling
in zijn scherpe oogen: „Overigens was het geen
pleiziertje want we speelden „De koopman van
Venetië" in de dikke, wollen kostuums welke
we uit Holland hadden meegebracht."
De interviewer blikt naar het pastel-portret
boven den schoorsteen, dat tot aan de zoldering
reikt: Bouwmeester als Shylock, gehuld in den
beroemden pelsmantel.
,,Ja," zegt Arnoldi, „zelfs in de tropen speel-
de hij die rol, precies zoo gekleed als in Holland.
Het was een temptatie, maar de creatie sleepte
de menschen mee en niemand, die er aan dacht,
dat wc onder den tropenhemel stonden. Bouw-
meester was toen al 67 jaar, maar hij scheen in
de kracht van zijn leven. Onvermoeibaar speelde
hij het meest uiteenloopende repertoire: Oedipus
en Shylock."
In zijn herinnering ziet Arnoldi in Bouw-
meester dan ook vóór alles den grootcn, genialen
tooneelspeler, die steeds het accent daar legde,
waar het in wezen ook behoort: op het spel.
„Omdat het niet anders kon, nam hij zelf de
regie, maar je kon toch merken, dat die hem
nooit zoo ter harte ging als het spel."
Er rinkelt een telefoon en er ontwikkelt zich
een lang en ingewikkeld gesprek, dat den inter-
viewer gelegenheid biedt eens rond te kijken.
Ko Arnoldi woont in Blaricum, maar voor het
winterseizoen heeft hij een pied a terre aan de
Leidschekade te Amsterdam, dat tevens het kan-
toor van de Tooneclgroep Het Masker is. Men
moet op het kantoor van een tooneelgezelschap
geen luxe zoeken. De mooie meubelen, de
oli Cecil met Else Mauhs in „Elisabeth, d© vrouw zonder man"
(foto Vereenigde Fotohureaux)
- •- ■ i -^ 'n
damasten gordijnen en de kostbare tapijten, men
vindt ze slechts op het tooneel om de illusie
voor den toeschouwer te volmaken. Hier, waar
de plannen worden voorbereid, waar de bereke-
ningen worden gemaakt, herinneren slechts het
portret van Bouwmeester en de menigte affiches
aan den muur er aan, dat men in den voorhof
van Thalia's tempel vertoeft.
De twee bureaux, de twee fauteuils en de
groote kast met mappen zouden evengoed het
decor kunnen vormen voor een advocaten-
kantoor.
Over dat decor kan er — na het telefoon-
gesprek — gepraat worden.
Het publiek, dat in den bioscoop het kost-
bare en gedetailleerde filmdecor ziet, is verwend.
Men dient daar op het tooneel steeds rekening
mee te houden, maar wat moet een gezelschap
beginnen, dat zelfs niet over een vasten schouw-
burg beschikt? Een gezelschap, dat ook in dezen
tijd afhankelyk is van het reizen.
,>Er zullen," zegt Arnoldi, „wel eens con-
cessies moeten worden gedaan ten aanzien van
de decors. Er zal door transportmoeilijkheden
vereenvoudigd moeten worden, maar tot
Shakespeare's tijd — toen men volstond met
bordjes met aanduidingen — zal men heusch
niet behoeven terug te gaan."
In Indië reeds heeft Arnoldi ervaren, dat een
stuk heusch niet valt of staat met het decor.
„In Deli speelden we in een plaatsje — waar
vijftig Europeanen woonden — in een nis van
de sociëteit. Bij den aanvang der voorstelling
bleek, dat er geen tooneelgordijn voorhanden
was. Met een lossen steek werden eenige bedde-
als Jatrow met Jacqueline Boyaarda in „Ja oi nee"
(foto Kurt Kahle)
■
^—^^—^-^^^ — ^^^ —
lakens aan elkaar geregen en heusch, het deed
aan het spel geen afbreuk. Of het nu een blijspel
of een drama is, de menschen komen voor het
spel."
Het is geen nieuwlichter, die dat zegt. Arnoldi
behoort tot die figuren van ons vaderlandsch
tooneel, die heugenis hebben aan de groote
dagen, bij de herinnering waaraan het hart van
iederen tooneelminnaar sneller klopt.
Hij begon bij de Nederlandsche Tooneelver-
eeniging, die den Hollandschen Schouwburg
bespeelde met A. v. d. Horst en Mari J. Ter-
nooy Apèl als regisseurs. Na de Indische tour-
nees kwam hij bij de N.V. Het Tooneel van
Willem Royaards. Het repertoire van die dagen?
Arnoldi speelde in de beproefde comedie van
Labiche: „Het snoepreisje van mijnheer Per-
richon", in de tooneelspelen: „De vrouw in 't
spel" en Alfred Sutro's „John Glayde" en in
„Het voetlicht", dat gevolgd werd door Herman
Bahrs „Concert", waarin Arnoldi niet mee-
speelde, maar dat thans met niet minder succes
weer in Amsterdam voor het voetlicht wordt
gebracht.
Zes jaar bleef hij bij Royaards.
„Ook van hem heb ik een heeleboel van het
vak geleerd, voornamelijk wat het spel betreft.
Royaards had een fanatieke liefde voor z'n werk.
Waar die zich in uitte? In de ongeloofelijke
moeite en den tijd. welke hij zich gaf om de
voorstelling te maken tot wat zij moest zijn."
Na den wereldoorlog werd Arnoldi door
Verkade geëngageerd voor De Haghespelers, die
in den Haag het theater aan de Heerengracht
bespeelden. Bij de oprichting van het Hofstad-
tooneel maakt hij een jaar deel uit van dit gezel-
schap, dan gaat hij naar het Nederlandsch Too-
neel om bij Heyermans te belanden, die in Carré
een moeilijken tijd doormaakt.
Heyermans wordt de derde belangrijke figuur
in Arnoldi's kunstenaarsloopbaan. Van hem
leert hij de typische regie kennen van een too-
neelschrijver die het tooneel door en door kent,
maar die vreemd staat tegenover het vak van
den tooneelspeler. Een regisseur, die zeer
bijzondere trouvailles had, welke ook bij de
indicaties van zijn tooneelstukken tot uiting
kwamen, maar die alleen werken kon met all
round töoneelkunstenaars, omdat hij het
métier zélf niet beheerschte. Vandaar ook dat
met Else Mauhs in „Toekomst' (foto Kurt Kahle)
Ko Arnoldi de voorkeur
geeft aan den regisseuracteur.
Na eenigen tijd ziet
men Arnoldi bij Het
Schouwtooneel tot hij in
1933 met Musch de tooneelgroep
Het Masker opricht.
Twee jaar dnurt de
twee-hoofdige leiding, dan
wordt Arnoldi alleen
directeur.
„De belangstelling voor
de opvoeringen van ons
gezelschap," Arnoldi constateert
het met voldoening,
„is steeds groeiende.
Veel moeilijkheden
moesten we overwinnen,
vooral bij het uitbrengen
van een première bij gebrek
aan een eigen theater.
Het is zelfs een keer
gebeurd, dat we voor een
generale repetitie naar
Arnhem moesten om vervolgens
de première in....
Den Haag te geven."
In weerwil van dit en
nog veel meer heeft Het
Masker overal in ons land
gave en artistiek verantwoorde
voorstellingen gegeven,
die tot het beste
behooren van wat er in
plankenland geboden
werd.
Eenige namen? „Liefde
1906", „Jonkvrouwe
de la Seiglière",s „Toekomst",
„Vorstelijke
emigranten", „Groote liefde", „Jean",
„Jeugd", „George en Margaret' „Zesde
etage", „De schaduw" en, om vooral niet te
vergeten: „Elisabeth", de vrouw zonder man",
waarvan, zoodra Else Mauhs hersteld is, de honderdste
voorstelling, zal worden gegeven.
Vroeger dan andere jaren heeft Het Masker
ditmaal het seizoen ingezet met „Twaalf in de
jurybank". Verder zijn aangekocht „Twee
dozijn roode rozen" van den Italiaanschen
schrijver Aldo de Benedetti, wiens „Dertig
seconden liefde" elders reeds met zooveel succes
wordt opgevoerd, „Canada", eveneens van een
Italiaan, verder ,,De reiziger zonder bagage"
van Jean Anoulh, „Dear Octopus" van Dodie
Smith, „Doodelijke liefde" van Ladislaus Lakatos,
„De onbekende van Arras" door Armand
Salacrou en een tooneelbewerking van Daphne
du Mauriers roman „Rebecca".
Maar ook vaderlandsche werken zullen niet
worden vergeten. Behalve Hoofts „Warenar"
is Ko Arnoldi nog voornemens „Esmoreit" en
de klucht van Pathelin voor het voetlicht te
brengen, terwijl er ook plannen bestaan een
Shakespeare-stuk uit te brengen. .
Zonder eigen schouwburg, gedwongen met
zijn gezelschap als „Wander-Bühne" door ons
land te trekken, behoort Ko Arnoldi toch tot
die kunstenaars, die niets nalaten om binnen de
mogelijkheden, welke hun worden geboden,
tooneel te brengen tot ons volk, tooneel van het
beste gehalte.
Wellicht dat er.als men officieel zich over
onze toneelgezelschappen gaat ontfermen, ook
vpor dit gezelschap een oogenblik zal komen,
waarop het een eigen kunsttempel zal kunnen
betrekken. Tal van jongeren hebben bij Arnoldi
gelegenheid gekregen hun talenten te ontwikkelen.
Steeds heeft hij voor hun belangen op
de bres gestaan. In een eigftv theater, waar men
in .Jean"
Foto : £f0»n Archie/
tijd en gelegenheid zal hebben aan ieder stuk de
voorbereiding te geven welke het verdient, zul-
len de jongeren in Ko Arnoldi zeker een wijs,
talentvol en begrijpend regisseur vinden, die als
acteur heeft bewezen iedere rol levensecht en
bloedwarm voor het voetlicht te brengen.
met Else Mauhs in „L'aiglon" (foto Kurt Kahle)

^^^^^"i ^^ ^^ ^^^^ ^
IN EEN SNEEUWSTORM
OP HET HURON-MEER
oot stoomschip, onhandig lang en lomp,
elend als een dronkeman worstelde
rt onder de aanhoudende slagen van
golven terwijl het telkens met den kop
er een dubbelen last — een steeds
de massa ijs op zijn voorplecht en een
aan, die langzaam, maar onafgebroken,
n gleed. Nog een iets grooteren druk
voorsteven en het schip moest een

[■> ■ •■■ - ■ / ■■■
D'
HARO VAN PESRI
e reden van het monopolie, dat
Hollywood zooals wij in ons vorige
nummer zagen, nog steeds tot
op zekere hoogte bezit, is dan ook
niet terug te voeren op het heden,
maar op het verleden. In de eerste
periode van d«f stomme film was men
namelijk nog niet zoo ver, dat men
voldoende electrlsch kon belichten. De
eerste studio's waren dan ook zooge-
naamde „glashuizen", en er werd bij
zonlicht gefotografeerd. Met 't oog hierop zocht
men een klimaat, waar de zon overdag vrijwel
het geheele jaar schijnt, en dit is in Hollywood
het geval. Onnoodlg te zeggen, dat dit stadium
reeds lang tol hel verleden behoort, en de
normale speelfilm tegenwoordig vrijwel geheel
in den studio bij lamplicht wordt opgenomen.
Sindsdien heeft men dan ook In tal van andere
landen filmstudio's gevestigd. Maar Hollywood
bleef nu eenmaal het centrum, en Wall Disney
- deze grootmeester van den teekenfilm -
trok daarheen.
Daar de teekenfilm nu echter half een artis-
tiek, half een mechanisch product Is, waar geen
enkele buitenopname aan te pas komt, kan men
deze uit den aard der zaak in ieder land ter
wereld maken. Ik ben zelfs van meening, dat
het in het bijzonder in Nederland gewerrscht
zou zijn, wanneer zich hier een teek^nfilm-
industrie zou kunnen ontwikkelen. Bij de speel-
film wordt hier immers geklaagd over het be-
perkte taalgebied en dit niet geheel zonder
reden. Een teekenfilm nu kan vrij gemakkelijk
in alle talen worden gesynchroniseerd en ver-
tegenwoordigt economisch gezien voor ons land
dus zelfs een exportartikel, dat buitenlandsche
deviezen inbrengt. Industrieel-technisch en ook
financieel is het zonder meer mogelijk hier
morgen aan den dag een teekenfilmindustrie te
vestigen".
Nu de filmregisseur, dus de" kustenaar
Van Peski, zulk een nuchter commercieel be-
toog houdt, achten wij ons gerechtigd ook ten
opzichte van de artistieke zijde van de zaak
naar zijn oordeel te vragen. „Eén ding hebt U
nog niet besproken, waarde heer," merken wij
op, „en dat Is hoe U de artistieke zijde van de
zaak zietl Dat lijkt ons niet de minst belangrijke.
Gelooft U inderdaad, dat wij in ons land over
voldoende teekenaars beschikken?"
Onze gastheer klopt bedachtzaam zijn pijp
uit. „Natuurlijk heb ik daaraan gedacht," zegt
hij. „U zult toch niet verwachten, dat ik in een
auto zonder motor zou willen gaan rijden? In-
derdaad ben ik van meening, dat wij op dit ge-
bied over krachten beschikken, die als kern
kunnen dienen van een toekomstig bedrijf van
grooteren omvang. In de eerste plaats zult U
wel gehoord hebben van de poppenfilms van
Pal, die in Eindhoven zijn vervaardigd en
wereldvermaardheid hebben verworven. Pal, die
Inmiddels naar Amerika vertrokken is, is geen
Nederlander, maar zijn medewerkers zijn dit
wel. Ik noem U slechts de namen van Jan
Coolen en zijn staf, dien een kleine groep van
landgenooten vormen, welke op het gebied van
teeken- en poppenfilms reeds ervaring hebben
opgedaan. Dan is daar George Debels, een
teekenaar, die al evenzeer met succes kan wor-
den ingeschakeld, terwijl onze landgenoot Nol!
van Es in Parijs teekenfilms heeft vervaardigd,
die zelfs in Amerika vlotten afzet vonden.
2ooals ik U reeds zeide, heb ik mij zelf
reeds met dit probleem bezig gehouden, en ik
fleef U ter illustratie van dit artikel hierbij
eenige teekeningen van mijn hand, die ik met
een tweeledig doel maakte. In de eerste plaats
betreft het hier ontwerpen voor reclame-doel-
einden. Ik schreef en teekende korte „stories"
voor bepaalde firma's, ter bevordering van den
verkoop hunner producten. Tegelijkertijd echter
heb ik daarbij typen en karakters gecreëerd, die
als leidraad en steunpunten voor een teekenfilm
kunnen dienen. Mijn Gidliver-creatie werd in Ne-
derland-gepubliceerd, lang voordat de Amerikaan-
sche Gulliver-film uitkwam. Voor de aardigheid
^^
xond ik het boek aan Fleischer ip Miami, en
hoewel ik zeker niet zou willen beweren, dat
hij «r iets uit heeft overgenomen, kan toch
iedere leek terstond constateeren, dat de typen
in de later verschenen Amerikaansche film een
sprekende gelijkenis vertoonen met mijn Gulli-
ver-figuren.
Hoe dit ook zij, ik zou het toejuichen, wan-
neer de teekenfilm weer naar Europa terug-
keerde." - „Terugkeeren?" vragen wij ver-
baasd. „Ja zeker," zegt Van Peski, „want de
teekenfilm - destijds silhouettenfilm - vond
haar eerste practlsche toepassing In Europa. De
groote Amerikaansche filmmaatschappijen, die In-
zageh dat de teekenfilm een toekomst had, hevel-
den de beste krachten over naar Hollywood en
gaven hun daar ruimschoots gelegenheid tot
experimenteeren.
Van experimenteeren gesproken, legt U daar
vooral toch In Uw blad eens den rtadruk op,
dat hiertoe In Nederland nooit gelegenheid ge-
boden wordt. Men heeft hier alleen geld over
voor werkzaamheden, die onmiddellijk profijt
afwerpen, en geeft kunstenaars en technici zel-
den/of nooit de gelegenheid proeven te nemen,
dus werk te verrichten, waarvan het resultaat
niet onmiddellijk commercieel kan worden uit-
gebuit. Dit Is klein gezien, en ik zou bijna
willen zeggen, een karaktertrek, die ons volk
niet steeds vooruithelpt en dus een fout is.
Maar om weer terug te komen op ons thema
- het groote succes van Hollywood bleef In
Europa niet onopgemerkt, en zoo keerde de
teekenfilgi naar haar bakermat terug. Zwitserland
produceert thans naast Hollywood teekenfilms
van goede kwaliteit, en wel In het bijzonder
reclame-teekenfilms. In andere landen kon men
er voor zoo ver mij bekend is, niet toe besluiten
het noodige bedrijfskapitaal ter beschikking te
stellen en zoo bleef de teekenfilm aldaar be-
perkt tol pogingen van weinig beteekenls.
Ook In ons land heeft tot nog toe het kapi-
taal voor een continu-bedrijf ontbroken, maar
toch heeft men getracht reclame-teekenfilms te
maken. Men ging daarbij niet uit van het be-
ginsel, dat de kwaliteit het wint, maar dat het
slechts weinig mocht kosten. Daardoor werden
hier te lande minder goede resultaten bereikt,
waarop de opdrachtgevers hun orders In het
buitenland plaatsten tegen veel hoogere prij-
zen." Niet zonder Ironie merkt Van Peski op:
„Wat uit het buitenland kwam, was toch Immers
altijd beter, nietwaar, en waarom zou men land-
genooten gelijke kansen geven?"
Na deze précaire opmerking haasten wij ons,
Van Peskl's aandacht op Jozef-Jozef te vestigen,
die op zijn schouder In slaap Is gevallen en er
soezebollend van af dreigt te vallen. Katten in-
teresseeren zich nu eenmaal niet voor teeken-
fllmsl
Onverstoorbaar vervolgt onze gastheer: „Het
Is te hopen, dat daarin nu in de toekomst ver-
betering komt, want er bestaan hier wel moge-
lijkheden op dit gebied. Onder normale om-
standigheden is er In Nederland vraag naar on-
geveer vijf en twintig reclamefilms per jaar.
Daarnaast zou men kunnen beginnen met het
maken van „shorts" die, wanneer zij van rede-
lijke kwaliteit zijn, op de wereldmarkt kunnen
worden verkocht.
Natuurlijk zijn er voor een teekenfilm wel
meer medewerkers noodig dan teekenaars al-
leen. Ik denk daarbij aan de muzikale illustratie,
de sprekers der dialogen, de vertalers, enzoo-
voort. Ook, dit bedrijf is uil den aard der zaak
niet zoo eenvoudig als het lijkt. Toch zijn de
benoodigde hulpmiddelen betrekkelijk beschei-
den: een camera, een tructafel, teekenbehoef-
ten, opnamepapieren, celluloïden en dergelijke
zijn natuurlijk vereischt."
Van Peski dreigt - zooals dal wel meer 't geval
Is - nu wel wat al te technisch te worden voor 'n
bespreking In ons blad. Wie in de materie Ihuis
is, beseft niet altijd, dat dit met een ander nu
niet In dezelfde mate het geval is. Inmiddels is
hel echter ook onze tijd geworden en wij
maken aanstalten om afscheid te nemen. Onze
gastheer legt een oogenblik het oor te luisteren.
In de kamer naast den studio heeft gedurende
ons gesprek ononderbroken een schrijfmachine
gerateld, en er is nu juist een stilte ingetreden.
„Klaar," zegt Van Peski, hetgeen klaarblijkelijk
slaat op het werk van zijn secretaresse, die een
omvangrijk dictaat heeft uitgewerkt. „Ik heb tot-
dal U kwam het draaiboek van mijn eerstvol-
gende film gedicteerd," glimlacht hij. „Komt U
gauw eens terug, ik zou graag Uw oordeel eens
willen hooren over een nieuw gegeven, dat ik
in mijn hoofd heb." En met een handdruk ver-
laat Van Peski - de veelzijdige en onvermoei-
bare — den studio.
Een oogenblik later staan wij te knipperen in
het felle zonlicht van den stralenden October-
dag...
(reakeningen H»rO van Pmtkt)

1720—12. De revers van de'ten
kraag vallen klokkend over ^S
schouders en loepen aan den
achterkant in een ronden pas Slt
P« kra ag staat recht tegen den
hals op. Ook de bovenkanten vin
ke'nï 3 ^^ Z H ijn n rU , im ""Wok"
S k 'o , ï d va^A g M d: b?i 7 e 5 dtf b0nt -
Een I «digi ilifaww Pfi n n zonder dat
het punten kost, is dat geen aanlokkelijk
idee ? Als u b.v. van drie verschillende kleu-
ren wol bij elkaar nog 250 gr. over hebt, dan
kunt u er deze aardige slip-over van breien,
die u onder een jasje of over een blouse
dragen kunt. Het hierbij gegeven model, dat
bedoeld is voor maat 40 è. 42, wordt gebreid
met breinaalden no. 3J.
AFKORTINGEN
Steek = st., rechts = r., averechts =
a., meerderen = mrd., minderen =
mind., afhalen = afh.
BEREKENING
Brei allereerst van de te ver-
werken wol een staaltje van
ongeveer 10 bij 10 cM. en be-
reken aan de hand van dit
staaltje, hoeveel steken op
1 cM. komen te liggen en
hoeveel toeren op 1 cM. gaan.
Wij geven hieronder een be-
schrijving van de slip-over, waarbij
van de gebruikte wol 9 st, een breedte
geven van 5 cM. en 10 toeren een
hoogte van 4 cM.
HET VOORPAND
Dit wordt aan den onderkant met beige
wol begonnen. (Voor de duidelijkheid nemen
wij aan, dat voor de slip-over bij voorbeeld
drie verschillende kleiuen gebruikt worden,
namelijk b^ige (hiervan moet iets meer zijn,
omdat óók het halsboordje, de onderkant
en de mouwboordjes hiervan gebreid moeten
worden), terra en bruin.)
Zet 72 st. op en brei hierop in den rand-
steek 1/1 (d.w.z. ** 1 r., 1 a., herhaal vanaf
**) tot op een hoogte van 8 cM. Maak tege-
lijkertijd om de 3 cM. aan weerskanten van
het werk 1 mrd., totdat er 76 st. op de naald
staan.
Dan volgt het fantasiepatroon:
ie toer (aan de goede zijde van het werk
met de beige wol): Alle st. r.
2e toer (met de beige wol): Alle st. r.
3« toer (met de beige wol): Alle st. r.
4« toer (met de beige wol): Alle st. r.
5e toer (aan de goede zijde van het werk):
** 4 r. met de bruine wol, 2 st. r. afhalen
zonder te breien, herhaal vanaf **.
6e toer (aan de verkeerde zijde van het
werk) : *♦ 4 r. met de bruine wol, draad naar
voren halen, 2 st. r. afh. zonder te breien,
draad naar achteren halen, herhaal vanaf **.
•je toer: Als de 5e toer.
8e toer: Als de 6e toer.
ge toer: Als de 5e toer.
10e toer : Als de 6e toer.
zie toer (aan.de goede zijde van het werk) :
1 r. met de terra wol, ** 2 st. r. afhalen zonder
te breien, 4 r. met de terra wol, herhaal vanaf
**. De toer eindigt met 1 r. met de terra wol.
12e toer: 1 r. met de terra wol, draad naar
voren halen, ** 2 st. r. afh. zonder te breien,
draad naar achteren halen, 4 r. met de terra
wol, herhaal vanaf ••.
Eigen •
Teefcentnpen
13e toer : Als de 11e toer.
14« toer: Als de 12e toer.
15e toer: Als de 11e toer.
16e toer: Als de 12e toer.
17e toer ; - Als de 5e toer, maar dan met de
beige wol in plaats van met de bruine wol.
Ga op deze wijze verder en laat het patroon
regelmatig verspringen. Verwerk de ver-
schillende kleuren steeds in dezelfde volg-
orde.
Mrd. tegelijkertijd aan weerskanten van
het werk aan het begin en eind van den
toer 1 st., wanneer het werk een hoogte heeft
van 16 cM. Doe dit.eveneens op een hpogte
van 24 cM., 32 cM. en van 40 cM. Er zijn
dan 84 st. op de naald.
Op 41 cM. hoogte worden de armsgaten
gevormd.
Kant hiervoor aan weerskanten van het
werk eerst 3 st. af, dan 2 st., dit worden dus
5 st. voor elk armsgat. Er blijven nu 74 st.
over. Brei hierop verder zonder mind. Wan-
neer het armsgat een hoogte heeft van ScM.,
worden de middelste 10 st. voor de hals-
uitsnijding afgekant. Er blijven nu aan
weerskanten van deze 10 st. nog 32 st. over,
waarop afzonderlijk wordt verder gebreid.
Kant nu van elke groep van 32 st. aan de
zijde van de halsuitsnijding, aan het begin
van de toeren, die bij de halsuitsnijding
beginnen (dus niet die, welke bij het arms-
gat beginnen) nog 4 maal 2 st. af, zoodat er
dan nog 24 st. overblijven, waarop zonder
mind, verder gebreid wordt.
Wanneer het armsgat een hoogte heeft
van 17 cM., worden déze 24 st. voor den
schouder in vier groepen van 6 st. afgekant,
te beginnen aan de zijde van het armsgat
en om de 2 toeren. Op de andere groep van
32 st. wordt op dezelfde wijze gebreid,
doch in tegenovergestelde richting.
HET RUGPAND
Dit wordt op dezelfde wijze ge-
breid als het voorpand. Alleen
wordt voor de armsgaten het
volgende aantal st. afgekant,
d.w.z. voor elk armsgat eerst
4 st. op een toer en dan
nog 2 maal 2 st. per toer,
dus 8 st. voor één armsgat. Er
blijven dan 68 st. over, waarop
verder gebreid wordt zonder
mind. Wanneer de armsgaten
dezelfde hoogte hebben als die
van het voorpand, worden voor
eiken schouder 24 st. afgekant, in
vier groepen van 6 st., te beginnen
aan de zijde van de armsgaten en om
de 2 toeren. De in het midden overblij-,
vende 20 st. worden ten slotte in een rechte
lijn afgekant.
DE AFWERKING
Neem voor het halsboordje met drie
naalden de st. langs de geheele halsuitsnijding
op, dus van het voor- en rugpand te zamen.
Brei hierop met de beige wol in rondgaande
richting in den randsteek 1/1 tot op een
hoogte van 6 cM. Kant dan de st. losjes af.
Neem de st. op langs de armsgaten, even-
eens met drie naalden, en brei hierop met de
beige wol in den randsteek 1/1 tot op een
hoogte van 3 cM. en kant dan de st. losjes af.
Vanzelfsprekend kan de halsuitsnijding ook
dieper gemaakt worden, alleen zal het model
dan niet zoo hoog tegen den hals sluiten,
hetgeen voor een slip-over, welke wij onder
een jasje willen dragen, en die dus eigenlijk
dienst moet doen als plastron, meer ge-
wenscht is.

Hij is nu 65 jaar oud en hij speelt al 45 jaar tooneel. Hij was
een van de eerste tooneelspelers, die tot de film over-
gingen. Dat was lang voor den oorlog, toen het nog
heelemaal niet behoorlijk was, als iemand, die tot de „betere"
tooneelspelers behoorde, de filmateliers betrad.
Jakob Tiedtke heeft in de laatste dertig jaar ontelbare film-
rollen gespeeld. Het meest speelde hij die van beeren van middel-
baren leeftijd, die er een eigen
meening op na houden, een harden
kop hebben en een eenmaal ingeno-
men standpunt hardnekkig verde-
digen. Maar meestal is hij toch een
beste kerel, wat echter niet uitsluit,
dat hij soms verdraaid koppig kan
zijn. Enkele jaren geleden speelde
hij den lomperd in „Onkel Bräsig"
en hiermee bewees hij, dat hij uit-
stekend achter een joviale braafheid
een berekenende sluwheid kan ver-
bergen.
Zijn laatste film was „Zonsop-
gang". Als eigenaar van de dorps-
herberg ligt hij overhoop met de
vreemdelingen, wier doen en laten niet in overeenstemming is
met zijn moreele principes.
Van zijn mooisten- kant liet hij zich zien als de dokters-
assistent in „Sylvesternacht am Alexanderplatz". Hier stond
iemand in den eersten hulppost, die zijn patiënten niet alleen
lichamelijk, maar ook geestelijk weet te helpen.
Kleinere rolletjes speelde hij in „Robert Koch" en „Das un-
sterbliche Herz". In „Nanu, Sie ken-
nen Korff noch nicht" zette hij als
kunstminnaar oplichters en agenten
een hak; in „Verwehte Spuren"
loog hij als verschrikte hotel-direc-
teur op bevel van de politie; in „Die
jöttliche Jette" verpersoonlijkte hij
het type van een ouden Berlijnschen
handelsraad, die ook dan zeker van
zijn zaak wij zijn, wanneer hij voor-
geeft zijn offer aan de kunst te
brengen.
Jacob Tiedtke en de Duitsche film
zijn één, en we hopen, dat we hem
nog dikwijls op het witte doek
zullen mogen bewonderen.
me« Robert Dorsay in „Verbannen"
(foto Ufa)
DE BEKENDE NEDERLANDSCHE
SOPRAANZANGERES
JO VINCENT
(Foto Godfried de Groot)

„Mijnheer, u ruit geslacht, gev'fd en ge-
braden worden," zei de handlijnkundige.
„Wacht even," rel de cliënt. „Even mijn
handschoenen uittrekken — ze zijn van
echt varkensleer."
Een dief was uit de gevangenis ont-
vlucht. Daar men hem vroeger in zes ver-
schillende houdingen had gefotografeerd,
werden deze kieken met verzoek tot op-
sporing aan de verschillende politiebureaux
rond gezonden. Na een paar dagen kreeg
de directeur der gevagenis van den politie-
commissaris uit een provincie-plaatsje de
volgende mededeeling;
„Vijf van de zes bandieten hebben wij
al gepakt. Den zesde zullen wij ook wel
krijgen."
„Nee, ik kom er niet afl Ik ben de baas
in mijn eigen huis en ik mag zitten waar
ik wil."
^5 ^T ^
„Nou nog een oogenblikje geduld, dan zullen wij «en kwartiertje rusten!"
„Of je betaalt me
mijn rekening voor ver-
richte massages óf ik
verdraai het om je uit
elkaar te halen."
(Das III. Blatt)
„Mo«t er nog vrucMenljs zijn?"
Professor: „Waarom
zit u zoo te lachen?"
Student: „Niet om u,
professorl"
„Maar wat is er hier
dan anders belache-
lijks?"
— • —
„Zoo, kinderen zet
nu allemaal een vroolijk
gezicht. Jullie krijgen
allemaal 'n dubbeltje!"
De kinderen kregen
ieder een dubbeltje,
zetten een vroolijk ge-
zicht en de fotograaf
maakte de opname.
„Zoo, kinderen," zei
de lieve vader, „geef
het dubbeltje nu maar
weer hier."
(Die Koralle)
„Is daar niets tegen
te doen, agent? Die „Maar Jansje, Je mag toch niet door het sleutel-
man loopt den heelen gat kijken!"
tijd maar achter me „Hoe moet ik dan weten of ik ongelegen kotn?"
""• (Neue i.Z.)
;
u
• 52, y o
bC-3 rj
u
53 | S
ü ■ -r; 5 -ï -^
bDTn ,^3 S -^
O o
g "
bß, i N ^
U
O C
» G > 't, ^
Q g-o N 5, O-C 13 -o ^
o
'-C _r . N
" u s g.ai u
bß 3
o •
&P e ^j il es
in u c !; u (u
T -
^ B
-
> 3
W
- v
G CO ä w « c«
u u g
c -g g ,S X y^ £ S te
O i) tn u Cc*
BidBhcoBÖ^ B x
w.a
c -o
2 S
3 «
^£5*0«
N „
M e C
,U
« «
c J^
w
c v T3 nl .'U bo e e B -^
g -il b ï T
zt ,
B
C« 3
CS c« X O"^
1 MI-B
•5^ ? x^ i v, « S :: u
X
en
C
u
^ »-
W « g ü ^i "> H 3 fi >
M.g
3 "tl rt • =
g S 2
o, 2 c
3 öß u ,, B C > " ; 3
tJ —' u
IH
V ja B-O «
B
ü ü **
U U o _ :ir> c« u
u x
O N O
u
bß W u S| B
rh :=r» t,
u-c y o *5 a
C B « -" ctf
U U 3 o,
X sn u u u >» o
X
Eg
H-i X
CO
u
U C
bß«
cfl
-O
Q
*■' a B
-M ^ X
c w 2 ^ bo w
C c -B
«j .3 X)
bß IH
V IH
« C rt
^ W CS
c S c
X B c w
R'p -o B'^S-O ts S e £
■CT3 o 3 «
•ü o-Q-g 3
■MC X
Ja U
"B W
O >
3 2
^ CS -O -B W
-ISJS'S^-' 0
o _
u
c «s
cS
o-x
u
u
Is ■■v
| - 1
CS .;X X
C '" 'S
^ -g Q x ^ ^ O-
cS O
w)~
, en
c "j «
2Q S
lx« CS —
« c ^ « CC G v •»—».3 «
,. h C 3 -M S
« « S W X
lag«
CS 0 ' C in o. 4-»
5P
X
^^
H 8
u
u Ë
'I
..| Ê
bO M)
3 e
X N '«
CS
U X u cs u
N
»:>
X IH
-M fll
■ff sS
"O X
11 ** e«
C t3
w ^
S:ccS
x
OS
— u j-i C
«H J»ä
c^'o o « y
IH W
en
« B
' B u
U N
^ B e 'S T3
M
_ 04.Ë .« N3 «
X
•u-O V4^^
^ B 03 es ,-
Sb'
c
x.a
o ^"-- «x;-
_ CU
N w «^
(Jü o ü
3 ^ bßX -3
a --^ .Ë c
-S 3 O
^
c
o en
C 'M
. N -ra -Px
U ? c X
■IM t) C U B
W bDtC^ rt 3 M O, u
tn rt
rt u
. - Ë « -3
O rt
C
O 3 UI 3
SH
> 'M rt '"
3 rt Ji, B t3 rt < rt
q to ^
N gxx
.Ë 3
4M 'S -t- ■*
tl
W3 rt c w
i , § B o g
o > « o
■£ ■x'31^'S
« ij -• T3
S ^H lH N "-" C
rt u u "O u X B
X bB u
S||^
• ÏS rt u -"
C N U
o c-S
?
Ui •- _
c « c 72
sq-fs rt
5 3 X
u rt Z2
rt
N
r ^ V
te U
bD* -
S
• a --3
3-^-3-^
o -H rt .^
X B Ö «j S 2 rt ^ ^
u
B p ■M U ^ M ^ Ir!
U Ui
M
O
3^ te 4--
T3
« N «X^ X -o
B 3 B
B rt ë g.a
rt C _ T3
V ^ «-a
U UH r
O BE
bßN
u
6 ^
x-o
rl
b rt 4-" «
«^B
U
. -o
C U
c
rt u
4-: x
ï3 es
CS --H ö C
rt X 3 N -M S
u -'T! a
C"0X «
C .£ Irt rt "^ ^ e B
> K
60 « 5
« B : 60
, « ^ X
0
^ ^ M
u
bD ^ 0
O X JJ CU-M ËX - u
O rt rt E ^ en
u es £-2 rt
3— t+H
«13 ^J •o ,- > 3 3 B
c «
*> E
13 « O « Ui 1) ' 'H

hj
O 3
n
't
3-
»
3
CL
^^■^"
N tn < CL ►£ ere« er; P »> rf a i-i
~53pl» CLS
i-l
Q. 2 O. 3 E.
K,
N P « S. Ä
f? « 3 K g 3 3
0 S ~rs 3
rt rt
ft ►1
ft N 0-9* B- ft a.
D.
ft 3 CA
S.3
O CL ft. c. !>r>S
3 ^ - "^ S- 3 o
cr c P n
-■-2
CL« P_N
O ^ft
O
1 > 3 <
3*2
ft traq i?
ft
Ifl'
» £ R-J-S S? 8
'
3 K
3 ft C ' - P 3
S! 3 w
ft 2
P 3*
P ft
- 5:3
a 3 ST
P St3*
SOP
o.
< ft
p
3 sr ft
>—op
5Tl S
?r a- o (Jp ft.^0
|^5- 5 va:. 3 CL CL 3
ft^ j+i P 2 t CA ^z —•
§ " O 3-rt,ft.3aP
N 5'N.Br- N 5.3-J?^:a
o 0
« 2.S »f CA ^
cr
ft
_
a -
cr i ft. > a- «■ 3" M
2ftCir , ftSft^'
3-P
IT IT
-1 er ff ^ P ft
2 ft ft K,
ft* 2 S
G.^ P
ft' ft CL
N
rt ft
ft -^
r: N - g.(3? ^ „.
3 «'ft 2. ?r__
^ 3-3 S^« TO 3-
S «-i. ft iT-
~ 3-0 ft OP =£.
N
T o ^ P
ft fn p ir
rt p 5^ T 3 o
O p 2 a* op 2
ec 3 2-^ «ft f» ■
P
ft
3
3
^
o 'T
3
ff 3
ft^S r
rt,~
--
a ft ï
rt 3- p-« ft W ft. ft „
„ g ^ ^ 3 « 3 2-
CL S g. £L ? ^ cr
?r ft*
ü ft
3 a-
3- _ 2:
ft fi ft 5"" gft KT S
3Pi-lft.,— fe^Pft
3- 2-2 -i
ft ft
a^
ft
ft
rt
1 CLD
01
P-S
*"
?L ft »
P 3" ft
rt ft 3
3r ft
< :
3 p 3" 2 3
3" p
gr ft 1 T3
2^ P , CA
?V 3 3' ?r ft P cr ft "«•
1 1 i-t (3 J 3 p
2 a e 3 CA
- Cf ft P TO TJ 2 rt
ft ft ft P ft n 3 ft
3 3
" 3:^ a-ft-

OPLOSSINGEN ZOEK EN VIND
16 OCTOBER
OPLOS? ING KRUISWOORDRAADSEL
■ L
■ ■ ■ E' S E E D 5 N L
T E 1 ■ *
L K E N S
LL E E R IJ ■il L E N
1 G 1 | Z U | | B -vmrm
h 0 J A mm i D E M
L »I
■
A N D 1 N 6 ■ A
P M R P A
L
0
■
E N BRA n 1 E R Ü
R 0 0 d ■ ■
A N N 0
E L E fl K R E E II
I * / B ■ D R A| R E E 1
E ■
OPLOSSING
CIRKELRAADSEL
DEN PALM WEGDRAGEN
OPLOSSING
INVULRAADSEL
6 e N
S T E E L
s T S E V E N
V e R ft e L D t N
1 T u D E E R E N
p L n f £ R N £ U
B E L E / E N
S T E « K
> E E
6 ■
vuurproef
korenaar
koolraap
J OHANHEESTERS
u E 0 X 1 X E
N^ R T E 6 E P
C 2 A 6 N" Ti" 7
^_ _l_ R e A P l
VUüR rp"
1 E • S A E M
E N S E U L E
OPLOSSING
VERBINDINGS-
RAADSEL
•taaloven
beloopen
schoorsteen rook
boomttam
kloostercel
hoofdhaar
beloven
vertrek
OORSCHOT
OPLOSSING
TEEKENINGEN-
RAADSEL
KOREN A A»
Li
'T
R0£F
KOOL AAP
BEL VEN 1
BE OVEN 1
beleven
beloven
parel
OPLOSSING
FILMSTER-
PUZZLE-
KAM-
RAADSEL
:OHAN
HEESTERS
Horizontaal:
1. getal
KRUISWOORDRAADSEL
4. vermaak
7. voegwoord
8. boomtak
10. deel van
LOGOGRYPHE
11. viach
13. verdriet
15. schooriteenvuil
17. behoudens vergissin-
gen (afkorting)
18. liefelijke boschgeest
19. lidwoord
20. plan
22. de omlooptijd der
aarde om de zon
24. glazen bolletje
26. lengtemaat
28. meisjesnaam
29. persoonlijk voor-
naamwoord
30. deel van den dag
31. zichtbare damp
Verticaal:
1. verlokken
2. voorzetsel
3. winst opleveren
4. jaar waarin iemand
gestorven ia
5. bijwoord
6. laaterachtig
9. afkorting van den
naam van een wind-
streek
11. Zijne Excellentie (af-
korting) (Fransch )
12. jongensnaam
14. bevestiging
16. gem. Zweedsch l&n
Varmland
21. eerstkomende
(afkorting)
23. reeds
25. ad vocem (afkorting)
27. lager onderwijs
(afkorting)
29. middelbaar onderwijs
. (afkorting)
5, 21, 33, 4, 28, 2, 37, 7, 3, 32 = die voor zichzelven en voor anderen den kost
verdient
11, 21, 21, 11, 13, 31. 32 = in die mate
5, 32, 36, 33, 34, 25, 19, 22 = gillen
35, 12, 1, 15, 9, 32, 26, 24 = belemmeren
18, 6, 14, 5, 31, 8 = een meening hebben over iets
20, 23, 17, 38, 13, 10, = passen
33, 30, 16, 29, 27 = land en volk als staatkundig geheel
Het geheel bestaat uit 38 letters en is een bekend gezegde.
1. slingeren
2. kleermakersknecht in
confectiemagazijn
3. vordering, vooruitgang
4. transport
5. vereeniging
6. loterijspel zender nieten
7. verklaring waarbij men
verzoekt van zijn ambt
ontheven te worden
8. rapport
9. schamel bq^il
10. traag iets verrichten
11. een geUl
In de omringde vakjes
ontstaat een bekend gezegde.
Te gebruiken letters: a.
a, a, a, a, a, b, b, d, d, d,
e, e, e, e, e, e e, e, e, e,
•■ ,«. •■ i. i, 8. i. i, f. i,
it I, 1, 1, m. m, m, n. n.
n, n, n, o, o, o, o, o, o, o,
o, p p, p, r, r, r, r, r, r,
r, r, r, r, s, s, s, t, t, t,
v, v, v, w, z.
I_ l
INVULRAADSEL
5 4
'
é - 7
«- 9 7tf
P
1
*
ij
1
1
*
j
J J
1. besloten gezelschap
2. deel van een schip
3. handwerksman
4. het eindigen van het leven
5. kellner
6. muziekinstrument
7. rank
8. massa
9. aanwijzend voornaamwoord
10. jongensnaam
11. gewicht
12. metalen blokje met een schroefdraad
13. klap
14. houten latwerk
15. genoeg gekookt
16. het binnenste van iets
1
5 1 1 1 1
% 1 1 1 1
k 1 1 1 1
s I I I I "
Door van yonderstaande woorden één letter door
een andere te vervangen, kan men na omzetting der
letters een nieuw woord verkrijgen. De toegevoegde
letters vormen in de aangegeven volgorde den naam
van een'filmster.
Tc gebruiken woorden: leek — dier — teer —
steil — reep — kiel — taak — lies — port —moet.
RUITENRAADSEL
K i i 2 1 A
P< 'n J l 5 X r X r X(
Co
Pv^X X >vxT
6 ^ 7 8 y
V 9 ' ^ 10 % 11 L 1 2 y
]X—X
rX vx!X(
IK 115 15 16 ^
AARDRIJKSKUNDIG LADDERRAADSEL
1. gem. Italië pr. Novara (
2. gem. Tromsö-amt, Noorwegen
3. st. Chineesche pr. Kiangsi
4. gem. Ostmark (Duitschland)
5. pjaats aan den Boven Congo, Belgisch Congo
Te gebruiken letters: a, a, a, a b, d, e.
e. g. g. g, i, i, i, k, 1, I, m, n, n, n
v, v, v, w, ij.
n, n.
Op de stijlen leest U een bekend gezegde.
F1LMSTERPUZZLE-OMZETRAADSEL
e, e,
n. n,
Wij stellen een hoofdprijs van ƒ 2.50 en tien film-
foto's beschikbaar om te verdeelen onder de goede
oplossers. Antwoorden in te zenden vóór 6 No»,
aan Dr. Puzzelaar, Noordeinde 8, Leiden. Op enve-
loppe of briefkaart a.u.b. duidelijk vermelden: Film-
punlc 6 Nov.
E ^LM^TXUH-BXTXCTIVX
Wat dit gedeelte van een foto voorstelt, hebt U
allemaal wal eens gezien. De mannen waren
zelfs vroeger trotsch op het bezit er van, maar
dan zag het er toch eenigtzins anders uit, al blijft
de naam hetzelfde.
Weet U nu, wat het is?
WIJ zullen weer een prijs van f. 2.50 benevens
twee troostprijzen verdeelen onder hen, die ons
een goed antwoord zenden. De verdeeling der prij-
zen geschiedt op een manier, waarbij alle inzen-
den van goede oplossingen gelijk« kansen hebben
op het verkrijgen van een der prijzen. U gelieve
Uw antwoord In te zenden vóór 6 November aan
Mr. Detective, Noordeinde 8. Leiden. Op briefkaart
ol enveloppe vermelden: Amateur-Detective
6 November,
DE OPLOSSING VAN HET
VOORLAATSTE PROBLEEM.
Op deze foto is het als opgave gepiaalile gedeelte
omlijnd, zoodat de oplossing zonder meer duidelijk Is.
De hoofdprijs van f. 2.50 werd deze week verwor-
door den heer G. P. v. Santé. Rotterdam.
De troostprijzen vielen ten deel aan mejuffrouw
A. Schoffelmeer, Leeuwarden en den heer C. Berk-
hout, 's-Grsvenhage.
VOOR ELKE
ÜÜÊAVE
3JZEN
DE PRIJSWINNAARS
De hooldprljzen werden deze week verworven
door:
mevrouw D. Morel, 's-Gravenhage;
mejuHrouw C. Klnt, Rotterdam;
den heer Th. C. Putters, Schiedam;
den heer P. H. Bitter, Lelden;
den heer F.. Marijnissen, Breda.
De troostprijzen konden worden toegekend
aan:
mevrouw Bruens, Amsterdam;
mevrouw M. Riemsma, Leeuwarden;
mejuHrouw v. Wezel, 's-Gravenhage;
mejuffrouw C. Baas, Leiden;
mejuffrouw P. J. v. d. Veen, 's-Gravenhage;
den heer A. Scheldwald, Castricum;
den heer J. Pennings, Tilburg;
den heer J. I. Timmermans, Rotterdam;
den heer H. de Priester, Borssele;
den heer Th. Barendregt, 's-Gravenhage;
den heer S. Dam, Amsterdam;
den heer D. J. de Knijff, 's-Gravenhage;
den heer N. C. Guddee, Rotterdam;
den heer H. Bartels, Enschede;
den heer L. Nouwens, 's-Hertogenbosch;
den heer T. J. A. Stolk, Son;
den heer J. P. Trimp, Hillegersberg;
den heer F. Otter, Glanerbrug;
den heer J. H. Olierook, 's-Gravenhage;
den heer G. Marchand, Leiden.
Den hoofdprijs van de filmpuzzle verwierf:
de heer H. Paardekooper, 's-Gravenhage.
De troostprijzen vielen ten de«l aan:
mevrouw M. de Ras, 's-Gravenhage;
mevrouw M. S. v. d. Sluis, Rotterdam;
mejuffrouw H. Janssen, Nijmegen;
den heer W. Spoel, Schiedam;
den heer L. Teerlink, Dordrecht;
den heer L. J. W. Peters, Nijmegen;
den heer J. Fabriek, 's-Gravenhage;
den heer J. C. Meenhorst, Rotterdam;
den heer W. J. Hes, Venlo;
den heer B. Kraak, Rotterdam.
ONZE PRIJZEN.
Voor goede oplossingen van iedere
puzzle, rebus, probleem, enzoovoort,
stellen wij een prijs van ƒ2.50 be-
nevens vier troostprijzen beschik-
baar. In totaal dus deze week
5 prijzen van ƒ 2.50 elk en
20 troostprijzen.
DE OPLOSSINGEN
op de in dit nummer voorkomende
puzzles, enzoovoort, gelieve men
voor 6 Nov. in te zenden aan
Dr. Puzzelaar, Noordeinde 8, Leiden.
Op enveloppe of briefkaart vermelde
men duidelijk:
Oplossingen Zoek en Vind 6 Nov.

"^^~ mwrnm i ^^
EXAKTA
/loó hclytóierker!
De geheele bekoring van nachte-
lijke motieven wordt U. hetzl) In
zwart-wlt, hetzij In kleuren door
het nieuwe ultra-llchtsteirke objec-
tief voor de Klne-Exakta, het
Blotar 1 ; 1.5 7.5 cm. ontsloten. U
behoeft slechts half zoo kort te
belichten als met diafragma 11 2
en vijf maal korter dan met
diafragma 1:3.5.
Uitvoerige drukwerkjes over
de Klne-Exakta worden U op
aanvraag gaame kosteloos
toegezonden.
DRESDEN - Smesen 49ó'
Alleenvertegenwoordl0ng voor Nederland:
Fa. Dr. K. HEYNDERICKX, HUGO DE GROOTSTRAAT 17 A, DEN HAAG
VOOR SLECHTS 1% CENT
noodig om deze annonce uitgeknipt In open enveloppe als drukwerk
aan ons op te zenden, ontvangt U uitvoerige brochures over het
HERSTEL VAN uw HAARGROEI
Vermeldt uw naam en adres op de achterzijde der enveloppe en
R.d.Vr. adresseert aan:
Dr. H. NANKING'S Pharm. Fabriek N.V., DEN HAAG
Annonces betreffende
GENEESMIDDELEN en GENEESWIJZEN
worden in dit blad slechts opgenomen, indien zij vooraf
voorzien zijn van het stempel „GEEN BEZWAAR" tegen
de plaatsing, afgegeven door de Commissie van Controle
op de Aanprijzing van Geneesmiddelen en Geneeswijzen,
waarvan het Secretariaat is gevestigd:
SEGBROEKLAAN 33, - s-GR A V EN H AGE
RECHERCHEUR STUDER
Aan een ander tafeltje zaten vier jongelui — Armin Witschi was
er bü en de kappersbediende Gerber, de twee anderen waren pas
half volwassen, ze hadden nog dons op hun gezicht en hun broek
was te kort. Terwijl zy zaten, reikte hun broek tot het midden van
hun kuiten. Ook zy speelden. Juist had de luidspreker gezegd: „U
hoorde als slot van ons avondconcert...." Niemand keek op. De
stem ging verder: „Voordat wjj u nu het weerbericht zullen mede-
deelen, hebben wy nog een mededeeling namens de kantonspolitie
te doen: het gaat om den vanmiddag als vermist gemeiden Jean
Cottereau, meesterknecht op de kweekerij van Ellenberger...."
Studer kende de mededeeling, in Bern hadden zy zich gehaast, haar
door te geven. Nu was hy nieuwsgierig hoe de uitwerking zou zyn.
„De vermiste is teruggekeerd. Hij heeft nóch over zyn aanvaller
nóch over de oorzaak van zyn ontvoering nadere mededeelingen
kunnen doen. Toch is rechercheur Studer, die belast is met het
onderzoek inzake den reeds vermelden moord, die im Gerzenstein
heeft plaats gehad, van meening, dat bedoelde moord in nauw ver-
band staat met de ontvoering van Cottereau en de verwonding van
den heer Ellenberger. Personen, die nadere mededeelingen over dit
geval kunnen doen, worden verzocht zich by de gendarmerie te
Gerzenstein te melden of de kantonspolitie telefonisch nadere mede-
deeling over hun bevindingen te doen...." ,
Pauze. ,
Studer was wat naar voren gekomen en sloeg de uitwerking der
woorden gade.
De vier jongelui leken wel verstard. Op het kaartkleedje lag de
laatste worp, byna in het midden, vier kaarten over elkaar, en geen
hand bewoog zich om de kykkaart te keeren. De kaartenwaaiertjes
hielden zy tegen hun borst gedrukt.
Aan de tafel van den burgemeester leek niemand erg onder den
indruk. Het spel was even opgewekt gebleven. Aeschbacher hield
zyn pakje kaarten in de hand, met zyn andere ondersteunde hy zyn
reusachtig roode hoofd. Zyn mond was eenigszins vertrokken, de
snor leek-nog vinniger omhoog te staan. De luidspreker ging verder:
„Waarschynlyk zullen de autoriteiten een be- "
Aeschbacher maakte een gebaar met zyn hoofd en zei met een
stem, die veel op die van den omroeper leek:
„Ik heb genoeg van dat gebrom. .. . Afzetten "
De kellnerin scheen op dit bevel gewacht te hebben. Een knakje.
Stilte.
De houten tafeltjes glansden, pas geschuurd, de kaartkleedjes
teekenden er zwarte vierkanten op af. In de karaf weerspiegelde
zich het gele schijnsel van de twee lampen aan het plafond. Duide-
lijk hoorde Studer het aanstrijken van een lucifer aan de geribbel-
de oppervlakte van den porceleinen aschbak. Burgemeester Aesch-
bacher stak een uitgegaan peukje aan, toen zei hy luid in de stilte:
„Breng den jongens daar een liter rooden wyn voor myn reke-
ning...."
Een gemompel aan het tafeltje van Armin Witschi:
„Dank u, mynheer de burgemeester, danjc u "
Toen begonnen de beide groepen weer in beweging te komen.
Ook dat ging een beetje eigenaardig. Het leek wel alsof er by auto-
maten een handle werd omgedraaid. Ze begonnen plotseling de
gewone bewegingen te maken, de kaartenwaaiertjes verhieven zich
tot voor de oogen, de kaarten vielen op de tafel.
Hoog opgericht dp zyn plaats zat Aeschbacher. Hy hield nog
steeds het pakje kaarten in zyn hand. Zyn blik was star op de
groep der spelende jongelui gericht, alsof hy hen wilde dwingen
in zyn richting te kijken. Maar de jongens waren in hun spel ver-
diept. De kellnerin ging naar hen toe, ze drukte zich eenigszins
tegen Armin Witschi aan, terwijl zy langzaam den liter rooden wyn
op de tafel zette. Armin scheen er door gehinderd te worden, hii
draaide zich bruusk om — en toen .bemerkte hij hoe Aeschbacher
hem aanstaarde. De burgemeester wenkte met zyn pakje kaarten.
Armin stond gehoorzaam op, ging naar het tafeltje der beeren. De
burgemeester fluisterde Armin een paar woorden toe: En toen
merkte Studer plotseling, dat de oogen van den burgemeester hem
niet loslieten. De rechercheur stond alleen in de deuropening, de
waardin was weggegaan, hy zag duidelijk den wenk, waarmede
Aeschbacher Armin Witschi op hem opmerkzaam maakte. Nu keek
Armin heimelijk naar den rechercheur. Studer voelde zich onbe-
haaglijk; het liefst zou hy nu zyn groc hebben uitgedronken; die
werd nu beslist koud,... Maar hij wilde nog het einde van de
pantomime zien.
Maar er gebeurde niets meer.
„Aeschbacher, jy moet," zei de man, die een spons in plaats van
een hoofd scheen te hebben, de man, die een chanson in zyn keel
had, de onderwijzer Schwomm....
„Ja, ja," zei de burgemeester geërgerd. Aeschbacher wenkte Armin
dat hy nu wel gaan kon. Met één enkelen greep spreidde hy het
pak kaarten waaiervormig uit elkaar: „Pas," bromde hy. En tegen
de kellnerin:
„Berti, doe de deur dicht, het tocht...."
Studer keerde naar zyn groc terug. De verbindingsdeur viel dicht.
* * *
Studer begaf zich naar zyn slaapkamertje. In zyn pyama ging
hy voor het open raam staan en keek uit over het stille land. De
maan stond heel bleek aan den hemel; af en toe schoven er wolken
langs haar heen; het roggeveld zag .er merkwaardig blauw uit....
En de rechercheur moest denken aan een goeden kennis, met
wien hij eens in Parijs had samengewerkt. Hy heette Madelin en
was districtscommissaris bij de Police judiciaire geweest. Een
magere, gemoedelijke man, die ongeloofelyke hoeveelheden witten
wijn kon verzwelgen zonder dronken te worden. Als conclusie
van zyn twintigjarige ervaring als politie-beambte had hij eens
het volgende tegen Studer gezegd:
„Studer (hy zei „Studère") geloof mij: liever tien gevallen van
moord in de stad dan één op het land. Op het land, in een dorp,
hangen de menschen als klitten aan elkaar, iedereen heeft er iets
te verbergen.... Je hoort niets, absoluut niets.... Terwijl in de
stad Myn hemel, ja, het is gevaarlijker, maar je kent de kerels
direct, ze kletsen en vèrkletsen zich Maar op het land! De
hemel spaar je voor een moord op het land. ..."
Willemsen gaat aWéd op de
fiets naar zijn werk.
Met ons Hollandsche kli-
maat doet dat hem geen
goed. Hij heeft het gauw
te pakken.
Studer slaakte een zucht. Commissaris Made in had gelyk gehad.
En duister voelde hy nog in zich het verwijt, dat hy nagelaten
had de browning met de noodige voorzichtigheid te behandelen.
Misschien Zd men er toch de vingerafdrukken ou kunnen vast-
Sn Maar wat zou dat eigenlijk hebben gebaad Hy kon toch
niet den onderwijzer Schwomm of zelfs den burgemeester Aesch-
bacher met een inktkussentje en formulieren gaan bezoeken en hun
vrfendeSk vragen toch de goedheid te hebben hun vingertoppen
on deze ambtelijke papieren te vereeuwigen,... Ja, er waren
natuurlükTok andere methoden om in het bezit van vingerafdruk-
ken "e komen: sigarettendoosjes - maar Studer rookte geen siga-
retten en dan waren dergelijke methoden gecompliceerd. In boeken
gTn^dat 6 gemakkelijk, en lp ^Pio" na gH e - b ^^ cheen sSr er n>rde
succes mee te hebben.... maar in de practyk?.... Studer mesae
en ging naar bed.... (Wordt vervolgd).
Dan hoest en hijgt hij als
een oud postpaard, zóó, dat
het zijn collega opvalt.
«eef U-zelf 'o duwtje!
B. 18
^ 'n bad ltR: ^^^
° Wpnde,baarii,e . , *• SCilen *' en aiie
*eumatiefc ioi^^ en Wat< * P*l*eh'u P ,ed «-
*f- A**i* ZO - b ^ en V bUji'iï'oT 3 ?'-
******* voer 45 %t igc4&
N.V. KONINKL. NEDERL. ZOUTINDUSTRIE — BOEKELO — HENGELO
///
Man, neem Wybert-tablet-
tenJ Die helpen je tegen
hoest en heeschheid, als je
door weer en wind moet.
pWBI^l
DESPEREERT NIET! Een vaste
baak in de levenszee is
een polis bij de
Bescherm uw gezin
tegen verkoudheid door
dit eenvoudige recept
Dit receptje is werkelijk uitstekend
in alle gevallen van verkoudheid en
hoest: In een kwart liter water lost
U een eetlepel suiker of stroop op.
Dan voegt U hieraan toe 30 gram
, Vervus (dubbel geconcentreerd), die
verkrijgbaar is bij alle apothekers en
drogisten. Even goed doorroeren en
Uw hoestsiroop is gereed.
Het advc irtentiegedeelte
van ons nummer van
9 NOVEMBER
wot dt e {gesloten op
29 OCTOBER