Vriendenbrief - Nationaal Monument Kamp Vught

Vriendenbrief - Nationaal Monument Kamp Vught Vriendenbrief - Nationaal Monument Kamp Vught

nmkampvught.nl
from nmkampvught.nl More from this publisher
10.09.2013 Views

Bijlage: nieuwe folder Stichting Beschermers Vriendenbrief (foto: Fries Verzetsmuseum) NATIONAAL MONUMENT KAMP VUGHT Feestrokken en vrijheid maken de man,’zegt men wel eens. Eigenlijk ’Kleren moet die uitdrukking na- tuurlijk luiden: kleren maken de mens. In die betekenis is de uitdrukking zeker ook voor Nationaal Monument Kamp Vught van toepassing. Kleding kan immers gebruikt worden om te onderdrukken (denk aan de uniforme kampkleding!), maar wordt ook door velen gezien als een vorm van zelfexpressie en vrijheid. Het blijft bijzonder om te beseffen, dat in de onmenselijke wereld van het concen- tratiekamp de gevangenen op allerlei manieren vasthielden aan hun mens-zijn en een leven buiten het prikkeldraad. Er werd gesport en gediscussieerd, ge- zongen en geacteerd, geknutseld en ge- tekend. Er werden recepten uitgewisseld en bedacht. Twee in juli 1943 in Kamp Vught getekende mode-ontwerpen tonen aan dat er uitgerekend op deze plek ook kleding werd uitgedacht. Lees verder op pagina 2

Bijlage: nieuwe folder Stichting Beschermers<br />

<strong>Vriendenbrief</strong><br />

(foto: Fries Verzetsmuseum)<br />

NATIONAAL MONUMENT KAMP VUGHT<br />

Feestrokken<br />

en<br />

vrijheid<br />

maken de man,’zegt<br />

men wel eens. Eigenlijk<br />

’Kleren<br />

moet die uitdrukking na-<br />

tuurlijk luiden: kleren maken de mens. In<br />

die betekenis is de uitdrukking zeker ook<br />

voor <strong>Nationaal</strong> <strong>Monument</strong> <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong><br />

van toepassing. Kleding kan immers<br />

gebruikt worden om te onderdrukken<br />

(denk aan de uniforme kampkleding!),<br />

maar wordt ook door velen gezien als<br />

een vorm van zelfexpressie en vrijheid.<br />

Het blijft bijzonder om te beseffen, dat in<br />

de onmenselijke wereld van het concen-<br />

tratiekamp de gevangenen op allerlei<br />

manieren vasthielden aan hun mens-zijn<br />

en een leven buiten het prikkeldraad.<br />

Er werd gesport en gediscussieerd, ge-<br />

zongen en geacteerd, geknutseld en ge-<br />

tekend. Er werden recepten uitgewisseld<br />

en bedacht. Twee in juli 1943 in <strong>Kamp</strong><br />

<strong>Vught</strong> getekende mode-ontwerpen tonen<br />

aan dat er uitgerekend op deze plek<br />

ook kleding werd uitgedacht.<br />

Lees verder op pagina 2


2<br />

Vervolg van voorpagina<br />

Mies Boissevain-van Lennep<br />

In <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong> verbleef Mies Boissevain-van Lennep<br />

(1896-1965). Een strijdbare vrouw die opkwam<br />

voor mensen die hulp nodig hadden en haar hele<br />

leven ook zou opkomen voor vrouwenrechten. ‘Zus-<br />

ter mammie’ Boissevain, zoals haar medegevange-<br />

nen haar liefkozend noemden, kreeg in <strong>Vught</strong> het<br />

idee om iets te doen met lapjes stof, die ieder hun<br />

eigen betekenis en verhaal hadden.<br />

Direct na de oorlog bedacht zij de ‘feestrok’, als<br />

een streven naar harmonie in een kapot geschoten<br />

land. Vrouwen in het hele land gaven gehoor aan<br />

de oproep om zelf een feestrok te creëren, gemaakt<br />

uit gekleurde lapjes stof, en die te dragen op da-<br />

gen van nationale eenheid.<br />

Expositie<br />

Vanaf 8 februari 2013 komen deze thema’s samen in<br />

een expositie, die wij in samenwerking met Fashion<br />

for Freedom organiseren. Vrijheid van toen en vrij-<br />

heid van nu staan hier naast elkaar, de bezoeker<br />

confronterend met tijdloze vragen rondom die ene<br />

kernvraag: wat betekent vrijheid voor ons vandaag?<br />

Wij hebben in de voorbereiding<br />

voor deze expositie voor u een<br />

paar vragen:<br />

n Wie is nog in het bezit van een feestrok en wil<br />

deze – graag met het bijbehorende verhaal –<br />

afstaan voor deze expositie?<br />

n Wie kan meer vertellen<br />

over de herkomst van de twee<br />

mode-tekeningen, waarvan NM<br />

kamp <strong>Vught</strong> slechts kleurenkopie-<br />

en bezit? Volgens het onderschrift<br />

dateren ze van juli 1943. Wie<br />

herkent de signatuur?<br />

n Wie kan nog een verhaal of herinnering vertel-<br />

len over kleding/mode in het kamp?<br />

Reacties graag naar Brigitte de Kok, medewerker<br />

collectie: brigitte.de.kok@nmkampvught.nl of (073)<br />

658 70 17. Alvast hartelijk bedankt!<br />

Jeroen van den Eijnde<br />

directeur <strong>Nationaal</strong> <strong>Monument</strong> <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong><br />

N.B. Lees meer over Fashion for freedom<br />

op www.vrijheidinbrabant.nl<br />

(tekeningen: collectie NMKV)<br />

Barak 1B,<br />

deuren gingen voor ons open!<br />

De acties van de vrijwilligersgroep barak<br />

1B startten 21 maart 2012 en er is sinds<br />

die tijd veel gebeurd. In maart schreven<br />

we de scholen aan die <strong>Nationaal</strong> Monu-<br />

ment <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong> regelmatig bezoeken en schreven<br />

we ook de gemeenten aan waar één of meerdere van<br />

de 750 overleden gevangenen van concentratiekamp<br />

<strong>Vught</strong> vandaan kwamen. Helaas gaf het merendeel<br />

van de scholen aan dat onze planning verkeerd was,<br />

omdat ze hun activiteitenprogramma al klaar hadden<br />

voor 2012. Een herhalingsbrief aan de scholen biedt<br />

nieuwe kansen voor het komende schooljaar.<br />

Donaties<br />

In totaal doneerden de gemeenten tot nu toe ruim<br />

e 7.000,- met als koploper de gemeente ’s-Hertogen-<br />

bosch, die e 2.500,- schonk. De Duitse gemeente<br />

Keulen doneerde e 1.000,-, eenzelfde bedrag als<br />

Oranienburg, de zustergemeente van <strong>Vught</strong>. Hiermee<br />

onderschreven zij het belang van barak 1B als educa-<br />

tief centrum voor jongeren.<br />

De donaties van de vele bedrijven die we aanschreven<br />

vielen tegen, hoewel ondanks de recessie toch een aan-<br />

tal bedrijven een gift in natura aanbood. En dan al die<br />

overige giften die we binnenkregen via onze flyers, de<br />

speciaal ontworpen steunplankjes, gemaakt van sloop-<br />

hout van barak 1B, onze zondagse barak 1B-tafel en<br />

de publiciteit in dag- en weekbladen. Ook veel Vrienden<br />

hebben bijgedragen. Bedankt daarvoor!<br />

Concerten<br />

We hebben bijna de 50.000 euro binnen die we<br />

ons ten doel hadden gesteld, maar er volgt nog veel<br />

meer! Wat te denken van een benefietconcert van<br />

het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht dat op 25<br />

oktober wordt uitgevoerd in de Martinihal in <strong>Vught</strong>,<br />

de uitvoering van het Requiem voor Auschwitz op<br />

zondagmiddag 21 april in de Sint Janskathedraal te<br />

’s-Hertogenbosch en het concertdiner in de Gulden-<br />

berg te Helvoirt op zaterdagavond 15 december<br />

met medewerking van de bekende <strong>Vught</strong>se mezzo-<br />

sopraan Ariane Kievits. De opbrengst van deze drie<br />

Orkest van de Koninklijke Luchtmacht<br />

25<br />

oktober 20.00 uur: benefietconcert<br />

Magical Movie<br />

Music in Martinihal, <strong>Vught</strong>.<br />

De magie van filmmuziek door het Orkest<br />

van de Koninklijke Luchtmacht met soliste<br />

Vera de Bree. Entree e 15,-; voorverkoop<br />

o.a. via <strong>Nationaal</strong> <strong>Monument</strong> <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong>,<br />

VVV (Markt, ’s-Hertogenbosch), Primera<br />

(Moleneindplein, <strong>Vught</strong>), Bruna (Marktveld-<br />

passage, <strong>Vught</strong>).<br />

voorstellingen gaat in zijn geheel naar barak 1B!<br />

We gaan nog even door, u hoort nog van ons. n<br />

Annemieke Kamoschinski, namens de vrijwilligers van<br />

de actie ‘Barak 1B onder dak’<br />

Voor meer informatie over de voorstel-<br />

lingen kijkt u op www.barak1b.nl. Ons<br />

mailadres is actiebarak1b@gmail.com of<br />

gewoon, per telefoon, (073) 642 08 99.<br />

3


4<br />

terugblik<br />

Drie vrouwen ontvingen op 11 mei een<br />

speldje van verdienste uit handen van<br />

directeur Jeroen van den Eijnde. Joke<br />

Folmer, Mieke van den Burger-Steensma en Gi-<br />

sela Wieberdink-Söhnlein hebben gemeen dat<br />

dat zij - elk op uiteenlopende wijze - blijk heb-<br />

ben gegeven van een sterke verbondenheid met<br />

waar <strong>Nationaal</strong> <strong>Monument</strong> <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong> voor<br />

staat. “Nooit was een verzoek van ons u teveel<br />

en altijd heeft u in de afgelopen jaren klaar<br />

gestaan om ons te helpen. Jullie verleenden<br />

alledrie medewerking bij de ontwikkeling van<br />

tentoonstellingen, educatieve projecten, onder-<br />

zoeksprojecten en documentaires. Recent nog<br />

hebben jullie ons allen recht in de ogen willen<br />

kijken voor Ogen van de oorlog. Jullie bereid-<br />

heid om mee te werken en jullie verhalen heb-<br />

ben op een enorm krachtige wijze bijgedragen<br />

aan de verspreiding van het verhaal dat Nati-<br />

onaal <strong>Monument</strong> <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong> wil vertellen,” al-<br />

dus Jeroen van den Eijnde tijdens een besloten<br />

bijeenkomst voorafgaand aan de opening van<br />

de expositie Ogen van de oorlog. n<br />

Joke Folmer<br />

Mieke van den Burger-Steensma<br />

In memoriam<br />

Wij ontvingen sinds de laatste <strong>Vriendenbrief</strong> bericht<br />

van het overlijden van de volgende Vrienden:<br />

n Mevr. J. Scholte-Visser, overleden 29 maart<br />

2011<br />

n Dhr. J.H. van Borssum Buisman, overle-<br />

den 23 februari 2012<br />

n Mevr. C.H.P.M. Papavoine-Clerkx<br />

n Dhr. E. de Nijs Bik, overleden 29 april 2012<br />

n Mevr. Pronk-de Boer<br />

n Dhr. F.G. Leijtens, overleden 11 mei 2012<br />

n Dhr. L. van Bueren, overleden 7 juni 2012<br />

n Dhr. C. Eweg, overleden 23 juli 2012<br />

n Dhr. A. Leenaers, overleden 28 juli 2012<br />

<strong>Nationaal</strong> <strong>Monument</strong> <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong> wenst de nabe-<br />

staanden sterkte bij het verwerken van dit verlies.<br />

N.B. De geboorte- of sterfdatum is niet van alle men-<br />

sen bij ons bekend, indien wij geen overlijdensbe-<br />

richt hebben ontvangen.<br />

Gisela Wieberdink-Söhnlein<br />

(foto’s: Jan van de Ven)<br />

Tony van der Meulen<br />

is journalist/columnist. Hij<br />

werkt regelmatig samen<br />

met <strong>Nationaal</strong> <strong>Monument</strong><br />

<strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong>. Zie ook www.<br />

tonyvandermeulen.nl<br />

column<br />

Twee Indië-<br />

monumenten<br />

Herdenken luistert in Nederland nogal nauw, wie hoort erbij en<br />

vooral: wie niet? Rond de 4 mei-herdenking bij het <strong>Nationaal</strong><br />

<strong>Monument</strong> op de Dam ontstonden steeds weer allerlei discus-<br />

sies, irritaties en opwindingen tot in 1961 maximale duidelijk-<br />

heid werd verschaft. Daar, in het hart van de Nederlandse hoofdstad, her-<br />

denken wij ‘allen, burgers en militairen, die in het Koninkrijk of waar ook ter<br />

wereld, zijn omgekomen sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog,<br />

in oorlogssituaties of bij vredesoperaties’. De schoonheid van deze definitie,<br />

waar lang aan is gesleuteld, ligt vooral in de volledigheid. De plaatsbepaling<br />

is helder (in feite de hele wereld), alle omgekomenen vallen er onder, en de<br />

te herdenken periode kent een open einde. Het betekende meteen het einde<br />

van veel gedoe.<br />

Maar buiten Amsterdam wrikt en schuurt het kennelijk nog steeds. In Den<br />

Bosch staat bij het Zorgcentrum De Grevelingen een fraai monument ter na-<br />

gedachtenis van ‘alle slachtoffers van de Japanse bezetting en de Bersiap<br />

in Nederlands-Indië’. Het oorlogsgebied is hier dus begrensd, maar ook het<br />

tijdvak: 1942 tot 1949. Iedere jaar vindt hier een gedistingeerde plechtig-<br />

heid plaats op 15 augustus, de dag van de Japanse capitulatie.<br />

Twee weken later, op 1 september, is er een paar honderd meter verderop<br />

een haast identieke herdenking. Aan de rand van het Zuiderpark staan op<br />

een ook weer fraai monument de namen van de zesendertig Bossche militai-<br />

ren die in het verre oosten sneuvelden tussen 1941 en 1962. Door deze aan-<br />

merkelijk ruimer tijdspanne hoort de laatste koloniale oorlog die Nederland<br />

voerde in een desperate poging om Nieuw-Guinea te behouden, er bij. Ook<br />

degenen die sneuvelden tijdens de zogeheten politionele acties (1947-1949)<br />

worden hier herdacht, terwijl dat juist bij De Grevelingen weer niet het geval<br />

is. Daar ligt de nadruk onder meer op de gesneuvelde KNIL’ers, de militairen<br />

van het Koninklijk Nederlands Indisch Leger. Maar verderop aan de Zuider-<br />

parkweg worden ook enkele KNIL’ers geëerd. Daar wordt ieder jaar ook<br />

één gesneuvelde in het bijzonder herdacht. Dit jaar was dat Theo van den<br />

Heuvel, die bij de Javaanse stad Purwakarta omkwam op 20 maart 1950 en<br />

dus al buiten de reikwijdte van het Grevelingen-monument valt.<br />

Ik kom regelmatig langs beide monumenten en snapte eigenlijk nooit het<br />

verschil. Maar nu ik het maar eens minutieus heb uitgezocht neemt de be-<br />

vreemding alleen maar toe.<br />

Het zou toch moeten lukken de eeuwige Nederlandse verdeeldheid niet over<br />

de dood heen te tillen. n<br />

5


6<br />

Verlenging expositie<br />

‘Ogen van de oorlog’ Lampionnentocht<br />

Wegens de grote belangstelling heeft Nati-<br />

onaal <strong>Monument</strong> <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong> de foto-ex-<br />

positie Ogen van de oorlog verlengd t/m<br />

9 januari 2013. ‘Indrukwekkend’ en ‘ontroerend’ zijn<br />

veel gehoorde reacties van bezoekers. “Ondanks de<br />

warmte heb ik met kippenvel rondgelopen en gekeken.<br />

Kunnen de foto’s blijven staan, want het is een dergelijk<br />

prachtige getuigenis?” noteerde iemand. De tijdelijke<br />

expositie blijkt een goede afsluiting van een bezoek<br />

aan de vaste expositie over de geschiedenis van <strong>Kamp</strong><br />

<strong>Vught</strong> en het nationaal-socialistische systeem.<br />

In Ogen van de oorlog zijn achtentwintig uitvergrote portret-<br />

ten van oud-gevangenen gecombineerd met materiële én<br />

abstracte herinneringen aan <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong>. Bij de expositie<br />

verscheen een gelijknamige publicatie met alle portretten,<br />

objecten en interviews. Een van de ooggetuigen van <strong>Kamp</strong><br />

<strong>Vught</strong> is Cees Arkenbout (1924): “Mijn verzetsvriend, ook<br />

gevangene in <strong>Vught</strong>, heeft in een stukje plexiglas uit de ruit<br />

van een cockpit mijn nummer geponst. Dit aandenken aan<br />

de verbondenheid in het verzet bewaar ik als een relikwie.<br />

Bram is in <strong>Vught</strong> gefusilleerd. De angst dat mij hetzelfde zou<br />

overkomen, was in die dagen ondraaglijk.”<br />

De expositie werd gerealiseerd dankzij bijdragen van<br />

het vfonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Bra-<br />

bant, het DELA Fonds, het Leye Fonds en de Vriendenkring<br />

<strong>Nationaal</strong> <strong>Monument</strong> <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong>. n<br />

Vrienden ontvangen e 2,- korting op het<br />

bijbehorende boek (normaal e 12,-).<br />

Op dinsdag 20 november - de Dag van de<br />

Rechten van het Kind - organiseert Am-<br />

nesty International in samenwerking met<br />

<strong>Nationaal</strong> <strong>Monument</strong> <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong> gezamenlijk een<br />

lampionnentocht ter nagedachtenis aan het kinder-<br />

transport van juni 1943. De primaire doelgroep van<br />

dit project zijn scholieren uit de bovenbouw van de<br />

verschillende <strong>Vught</strong>se basisscholen en hun ouders.<br />

Het betreft een korte wandeltocht door de gemeente<br />

<strong>Vught</strong>, met een programma om de jongeren te in-<br />

formeren en aan het denken te zetten. Ook u bent<br />

hiervoor van harte uitgenodigd!<br />

Voor en na de wandeling zullen Ernst Verduin (als<br />

kind zelf gevangen gehouden in <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong>)<br />

en de burgemeester van <strong>Vught</strong>, Roderick van de<br />

Mortel, een korte toespraak houden. Ook zullen<br />

zij, tijdens de afsluiting, symbolisch een droom-<br />

ballon oplaten. Ook u ontvangt desgewenst een<br />

gratis lampion. De muzikale omlijsting van deze<br />

avond wordt verzorgd door de <strong>Vught</strong>se broers<br />

Anton en Gerard Spronk (winnaars van het Prin-<br />

ses Christina Concours 2010 en finalisten van dit<br />

concours in 2009). De ontvangst is vanaf 18.30<br />

uur op Landgoed Huize Bergen, Glorieuxlaan 1<br />

in <strong>Vught</strong>. De lampionnentocht begint om 19.00<br />

uur. Aanmelden vooraf is niet nodig. n<br />

Nils van Os<br />

vrijwilliger Amnesty International<br />

(foto: Rogier Fokke)<br />

Op zaterdag 4 mei 2013 is Debby Pet-<br />

de dodenherdenking.<br />

theater<br />

Ik ben er nog<br />

ter in Theater de Speeldoos in <strong>Vught</strong> te<br />

zien met Ik ben er nog. De voorstelling<br />

begint om 21.15 uur in verband met<br />

Een moeder en een dochter. Tegen de moeder zei<br />

een buurvrouw na de oorlog: `God kind ben je er<br />

nog?’ Dat zinnetje, die vraag is er altijd gebleven.<br />

Het ging nooit voorbij. Ik ben er nog is een voor-<br />

stelling over schuld en schaamte, over levenslange<br />

schade. Een verhaal over toen en nu, van alle tijden.<br />

Een verhaal over wat een oorlog met mensen doet. Ik<br />

ben er nog is een solovoorstelling van Debby Petter,<br />

gebaseerd op haar gelijknamige boek, het verhaal<br />

dat haar moeder uiteindelijk kon vertellen.<br />

In de voorstelling komen de moeder en de dochter<br />

aan het woord die beiden willen dat het verhaal ein-<br />

delijk verteld wordt, het verhaal dat niet alleen het<br />

leven van de moeder bepaalde, maar ook dat van<br />

de dochter. Want ze wist altijd dat haar moeder veel<br />

verzweeg, altijd was dat voelbaar. En natuurlijk wist<br />

ze ook dat ze het niet voor niets verzweeg: wat on-<br />

verdraaglijk is laat zich immers nauwelijks verwoor-<br />

den. Maar toch is een confrontatie onvermijdelijk,<br />

laat in het leven van de moeder en ook laat voor<br />

haar dochter, maar nog niet te laat. Soms word je<br />

gedwongen opnieuw met je leven te beginnen, soms<br />

ben je ook blij dat het kán, eindelijk kan. n<br />

Als Vriend van Natio-<br />

naal <strong>Monument</strong> <strong>Kamp</strong><br />

<strong>Vught</strong> of Theater de<br />

Speeldoos ontvangt u e 2,50<br />

korting en is de entree e 13,-<br />

(ook voor 65+/met CJP). U<br />

kunt een kaartje bestellen via<br />

(073) 656 55 88 of<br />

7<br />

www.theaterdespeeldoos.nl. Het<br />

adres: Vliertstraat 6 in <strong>Vught</strong>.<br />

(foto: Bob Bronshoff)


8 9<br />

Roman over een<br />

verzwegen<br />

De auteur, Bettina Drion, ontdekte pas op<br />

latere leeftijd wie haar grootvader was.<br />

Ze is op zoek gegaan naar het fami-<br />

lieverleden en probeerde via archieven,<br />

verhalen en brieven de mens achter de keuzes te<br />

vinden, begrip te krijgen en een ‘oordeel’ te vor-<br />

men. Porselein is opgedragen aan haar vader met<br />

als motto: ‘There’s a crack in everything, that’s how<br />

the light gets in’ van Leonard Cohen.<br />

Perspectief<br />

In het boek Porselein wordt afwisselend het verhaal<br />

verteld van een jonge gescheiden vrouw Suzan en<br />

dat van haar grootvader Sam die op 3 mei 1945,<br />

twee dagen voor de bevrijding van Nederland, op<br />

de fusilladeplaats bij <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong> wordt geëxecu-<br />

teerd wegens landverraad en spionage.<br />

Susan komt achter het verzwegen familiegeheim en te-<br />

gelijk vertelt Sam zijn belevenissen en ervaringen in de<br />

Tweede Wereldoorlog. Op een subtiele manier wordt<br />

duidelijk gemaakt hoe de hoofdpersoon steeds meer in<br />

de ban raakt van de nazistische ideologie.<br />

De schaamte voorbij<br />

Sam is gemodelleerd naar Bettina’s eigen grootva-<br />

der en zonder hem te verdedigen of te veroordelen<br />

laat ze zien hoe de idealist, romanticus en opportu-<br />

nist Sam tot zijn daden komt. Met haar vader had zij<br />

moeilijke en indringende gesprekken: “Het verleden<br />

hing als een rookgordijn tussen ons in. Ik besefte nu<br />

de consequenties van iets ontdekken wat je liever<br />

niet wil weten: je kunt het nooit meer ‘niet-weten’.”<br />

Het schrijfproces duurde vijf jaar want haar vader<br />

was er nauwelijks aan toe het zwijgen te doorbreken<br />

maar na zestig jaar bleek het een bevrijding voor<br />

hem en voor haar en zoals de schrijfster in een inter-<br />

view zegt: “Ikzelf ben de schaamte voorbij”.<br />

De impact van het verleden<br />

Porselein is geen autobiografie, geen reconstructie,<br />

geen zoektocht naar de waarheid, het is een roman<br />

over hoe de keuzes van één mens hun sporen kun-<br />

nen achterlaten tot op de dag van vandaag en de<br />

impact die het verleden nog altijd heeft. Kortom een<br />

perspectief op het ‘goede’ en ‘foute’ in de oorlog;<br />

begrippen die we ook hoorden noemen rondom het<br />

gedicht Foute keuze van de 15-jarige scholier Auke<br />

de Leeuw in het kader van de gedichtenwedstrijd<br />

Dichter bij 4 mei.<br />

boeken<br />

oorlogsverleden<br />

De roman is één groot pleidooi om het zwijgen te<br />

doorbreken ook al bleef er nog veel onopgelost.<br />

Zwijgen is niet altijd goud maakt Drion duidelijk; de<br />

generatie die de oorlog meemaakte kon waarschijn-<br />

lijk niet anders maar nu keert die strategie zich tegen<br />

hen en hun kinderen.<br />

Geschreven in een vlotte, makkelijk leesbare stijl met<br />

veel authentieke details waarbij heden en verleden<br />

goed tot hun recht komen waardoor dit verhaal ook<br />

geschikt is voor bijvoorbeeld educatieve projecten.<br />

De titel en omslag verwijzen naar een porseleinen<br />

pop die in het boek een belangrijke rol speelt. (…)<br />

“Porselein? Ja, dat is heel breekbaar Als je er niet<br />

voorzichtig mee doet gaat het stuk.”<br />

Bettina Drion<br />

Bettina Drion (1968) is woonachtig in Zaandam en<br />

moeder van drie kinderen, werkte in het bedrijfs-<br />

leven en debuteerde in 2008 met de roman Een<br />

doodgewone week. Ze publiceerde korte verhalen<br />

en geeft schrijflessen; tevens houdt ze lezingen over<br />

‘het verborgen leed van NSB nazaten’.<br />

Naast vele nare momenten leverde het werken aan<br />

dit boek haar ook boeiende ontmoetingen op. Ze<br />

ontmoette o.a. een kleinzoon van een NSB’er die<br />

hetzelfde lot onderging als haar grootvader. “Wij<br />

hebben hand-in-hand op de fusilladeplaats in <strong>Vught</strong><br />

gestaan, net als onze grootvaders toen ze de kogel<br />

kregen.” n<br />

Noortje Leeuwenberg-Luske, vrijwilliger<br />

Porselein. Bettina Drion. Baarn, Uitgeverij<br />

Marmer 2011; 286 blz.; ISBN 978 94 6068<br />

033 5; e 12,50.<br />

(foto: www.hadewychveys.nl)


10<br />

Het geheim<br />

van Leoni Jansen<br />

(foto: Nick van Ormondt)<br />

Als Vriend van <strong>Nationaal</strong> Monu-<br />

ment <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong> ontvangt u<br />

e 2,50 korting en is de entree<br />

slechts e 10,-. U kunt reserveren via<br />

www.nmkampvught.nl of bellen met het se-<br />

cretariaat: (073) 656 67 64.<br />

De vader van Leoni Jansen is ‘fout’ geweest<br />

in de oorlog. Dat heeft hij haar zelf verteld<br />

toen ze zestien was. Heel summier.<br />

Tien jaar na zijn dood in 2008, wandelde<br />

Leoni naar Santiago de Compostella en op een dag<br />

liep haar vader met haar mee. Vanaf die tijd werd ze<br />

nieuwsgierig naar hem, zijn geschiedenis, zijn keuzes.<br />

Afgelopen jaar reisde zij hem na; onder andere<br />

naar Tunesië, waar hij vocht in het Afrika Korps on-<br />

der Rommel en naar Texas, waar hij twee jaar lang<br />

als krijgsgevangene tussen de zwarte katoenplukkers<br />

werkte. Overal probeert ze een stukje van de puz-<br />

zel te vinden: ze onderzoekt, filmt en neemt muziek<br />

mee. Hoe heeft zijn keuze het leven van vader en<br />

dochter getekend? Wat is goed en fout, toen en nu?<br />

Een indrukwekkend verhaal in woord, beeld en mu-<br />

ziek.<br />

Met Geheim, waarin ze het verhaal over haar va-<br />

der vertelt, sluit ze min of meer een drieluik af, na<br />

Second Wind over haar persoonlijke tocht naar San-<br />

tiago de Compostella en The Third Road over haar<br />

moeder. Over The Third Road schreef de GPD: ‘Met<br />

gitaren, subtiel slagwerk en het kleurenpalet van de<br />

vleugel krijgen de liedjes vlees; de ziel komt van de<br />

zangeres met een heerlijke, heldere stem. De zange-<br />

res heeft een prettige rijpheid die het totaal diepte<br />

en ook wat drama geeft.’<br />

Behalve een begenadigd zangeres, begeleidt en re-<br />

gisseert Leoni Jansen diverse theaterconcerten (van<br />

onder meer Eric Vaarzon Morel, Izaline Calister,<br />

Room Eleven en Sensuàl) en is ze verantwoordelijk<br />

voor de succesvolle, Afrikaanse theaterprogramma’s<br />

The African Mama’s en de Daughters of Africa. Zie<br />

ook www.leoni.nl. n<br />

Verantwoording baten en lasten<br />

Vriendenkring 2011 en 2012<br />

Dankzij uw betrokkenheid en financiële steun kan<br />

NM <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong> zijn wat het vandaag de dag is:<br />

een herinneringscentrum waar een geschiedenis in<br />

herinnering wordt gehouden die ertoe doet. Steeds<br />

meer mensen onderkennen dit en zo mochten wij<br />

vorig jaar een nieuw recordaantal bezoekers ver-<br />

welkomen: 63.277 mensen, van wie bijna de helft<br />

jongeren. Op dit moment maakt de indrukwekkende<br />

foto-expositie Ogen van de oorlog samen met het ge-<br />

lijknamige boek veel los. Een expositie die daarom is<br />

verlengd tot 10 januari 2013.<br />

Enkele maanden geleden zijn de verzoeken de deur<br />

uit gedaan voor het overmaken van de jaarlijkse do-<br />

natie aan onze stichting. Dank aan diegenen die hun<br />

donatie inmiddels overmaakten. Voor diegenen die<br />

dit nog niet hebben gedaan en nog van plan zijn:<br />

doet u dat zo snel mogelijk. Immers, dankzij uw bij-<br />

CULTUUR MAAKT JE RIJKER<br />

PARTNER VAN DE MUSEUMKAART<br />

dragen kunnen wij aandacht blijven vragen voor wat<br />

u en ons bezighoudt!<br />

Uw donatie wordt benut om de kosten van de Vrien-<br />

denkring te dekken, zoals het secretariaat, de uit-<br />

nodigingen, de Vriendendag en de <strong>Vriendenbrief</strong>.<br />

Daarnaast besteden wij de overgebleven middelen<br />

voor bijdragen aan eigen projecten, die op een dui-<br />

delijke wijze de relatie tussen de Vrienden en de<br />

hoofddoelen van NM <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong> – gedenken en<br />

bewustmaken – tot uitdrukking brengen.<br />

Vorig jaar ontvingen wij van de Vrienden ruim<br />

e 17.000,-. In 2011 werd na aftrek van de kosten<br />

e 3.500,- toegevoegd aan het bestemmingsfonds<br />

voor activiteiten. Voor 2012 wordt hiervan een deel<br />

van de kosten gedekt van Ogen van de oorlog, i.c.<br />

e 5.000,-. Op deze plaats danken wij u hartelijk voor<br />

uw blijvende steun en betrokkenheid bij onze activiteiten.<br />

Sleutel tot 400 schatkamers<br />

Geef ‘m cadeau<br />

www.museumkaart.nl<br />

11


Agenda<br />

Elke zondag en in vakanties Zuid-Nederland<br />

14.00 uur: rondleiding voor individuele bezoekers door<br />

herinneringscentrum; kaartverkoop op de dag zelf.<br />

25 oktober:<br />

Benefietconcert Magical Movie Music door het Orkest<br />

van de Koninklijke Luchtmacht (zie pag. 3)<br />

20 november 19.00 uur:<br />

Lampionnentocht i.s.m. Amnesty International (zie<br />

pag. 6)<br />

15 december:<br />

Concertdiner t.b.v. actie ‘Barak 1B onder dak’.<br />

Mezzo-sopraan Ariane Kievits treedt op tijdens het<br />

viergangendiner. Conferentiehotel De Guldenberg in<br />

Helvoirt: deelname e 125,- incl. alle consumpties<br />

(zie pag. 3)<br />

10 januari t/m 31 januari: jaarlijkse sluiting<br />

20 januari:<br />

Beschermerslezing (Beschermers ontvangen hiervoor<br />

een uitnodiging) - zie ook www.beschermers.nl<br />

8 februari t/m 21 mei:<br />

Expositie Fashion for freedom (zie pag.1)<br />

Colofon <strong>Vriendenbrief</strong>,<br />

Redactie: Monique Cunnen, Johan<br />

Eeftink, Annemieke Kamoschinski,<br />

Noortje Leeuwenberg-Luske, Anja<br />

Spaninks, Ben Vrieling.<br />

Vormgeving: Lumine.nl<br />

Uw bijdrage is welkom; de auteur is<br />

verantwoordelijk voor de inhoud van<br />

het artikel. Vanwege de beperkte<br />

ruimte kan besloten worden om de<br />

tekst in te korten.<br />

De <strong>Vriendenbrief</strong> is een uitgave<br />

van Stichting <strong>Nationaal</strong> <strong>Monument</strong><br />

<strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong>. De <strong>Vriendenbrief</strong> wordt<br />

(minimaal) tweemaal per jaar verzonden<br />

naar Vrienden, Beschermers en<br />

collega-instellingen. Artikelen kunnen<br />

alleen na overleg met de redactie worden<br />

overgenomen. Inleverdatum kopij<br />

voorjaar: 1 maart 2013.<br />

8 februari 20.00 uur:<br />

Geheim door Leoni Jansen (zie pag. 10)<br />

23 maart:<br />

Vriendendag<br />

6 en 7 april:<br />

Museumweekend met extra activiteiten<br />

4 mei 14.00 uur:<br />

Openbare herdenking op het buitenterrein<br />

4 mei 21.15 uur:<br />

Ik ben er nog door Debby Petter, Theater de Speeldoos<br />

(zie pag. 7)<br />

n Op www.nmkampvught.nl vindt u onder<br />

agenda/expositie meer informatie over de<br />

activiteiten.<br />

jaargang 15,<br />

nummer 8, oktober 2012<br />

n Vrienden en Beschermers ontvangen een<br />

uitnodiging voor de herdenkingen en openin-<br />

gen van exposities.<br />

n Voor sommige activiteiten wordt een bijdrage<br />

gevraagd. Reserveren kan via (073) 656 67<br />

64 of www.nmkampvught.nl. Dit is aan te<br />

raden. De entree tot het herinneringscentrum<br />

en exposities is altijd vrij.<br />

Contact<br />

<strong>Nationaal</strong> <strong>Monument</strong> <strong>Kamp</strong> <strong>Vught</strong><br />

Lunettenlaann 600<br />

5263 NT <strong>Vught</strong><br />

(073) 656 67 64<br />

www.nmkampvught.nl<br />

Wij verzoeken u vriendelijk een verhuizing<br />

of andere wijziging per post<br />

of mail door te geven:<br />

Jessica Gommers (secretariaat),<br />

j.gommers@nmkampvught.nl<br />

Anja Spaninks (redactie),<br />

anja.spaninks@nmkampvught.nl

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!