Nieuwe campagne rondom milieustraten gestart - Wecycle

HET MAGAZINE OVER RECYCLING VAN ELEKTRISCHE APPARATEN
PAPIERLOOS TRANSPORT
Een pilot naar een nog efficiëntere
‘supply chain’
Professionelere
verwerking
koel-vriesapparatuur
CFK’s steeds veiliger en
energiezuinig afgevangen en
gerecycled
DEN HAAG > ZOETERMEER >
bRuSSEL
WEEELAbEX: een nieuwe
meetlat voor de prestaties
van inzamelaars, transporteurs
en recyclingbedrijven
van e-waste
E-waste in
West-Afrika
Zowel Europa als Ghana
kunnen profijt hebben van
e-wasteverwerking
Nieuwe campagne rondom
milieustraten gestart
JAARGANG 6
SEPTEMbER 2010

RECYCLEN DOEN WE SAMEN
We staan aan de vooravond van een spannende periode.
Samen met hopelijk veel gemeenten gaan we de inzameling
stimuleren van gebruikte elektrische apparaten en kapotte
spaarlampen. In september starten we een nieuwe campagne
die de gemeentelijke milieustraat centraal stelt.
‘Jekko,
de inzamelhulp in huis’
De NVMP heeft met nagenoeg alle gemeenten in ons land een inzamelcontract
gesloten. We vinden het belangrijk de consument te stimuleren
zijn apparaten en lampen gescheiden in te leveren. De nieuwe campagne
laat zien dat de gemeentelijke milieustraat hierbij een belangrijke rol
speelt. We zijn al op de goede weg, want in het eerste halfjaar van 2010
zijn de totale inzamelresultaten van de NVMP gestegen met maar liefst
24%. Ook de 1.200 Wecycle-scholen dragen hun steentje hieraan bij.
Zij hebben dit jaar al zo’n 50.000 kleine elektrische apparaten ingeleverd:
het dubbele van vorig jaar. Gemeenten kunnen zich bij ons melden om
een beroep te doen op het speciale Wecycle-fonds. Daaruit worden
pilots gefinancierd voor de gescheiden inzameling van apparaten
en lampen. Ook kunnen gemeenten zich aansluiten bij de landelijke
Wecycle-communicatie. Vanuit het fonds kunnen zij gebruik maken van
communicatie-activiteiten die Wecycle speciaal heeft ontwikkeld voor
lokale initiatieven.
INHOuD
4
7
9
10
Gesprek van de dag
In het inzamelings- en recyclingproces van elektrische apparaten speelt het logistieke
traject een belangrijke rol. Transporteur Van Happen Containers startte samen met de
NVMP een pilot naar een nog efficiëntere ‘supply chain’. Een gesprek over papierloze
transporten.
Praktijk
Nog steeds zijn er talloze koelkasten in omloop die schadelijke CFK’s bevatten.
Inmiddels is het recyclen van koel-vriesapparatuur zo sterk geprofessionaliseerd dat
deze stoffen veilig kunnen worden afgevangen en verwerkt. Een toelichting op de
recycling van koelkasten en diepvriezers.
Inzamelresultaten
4
In oktober start de campagne voor een nieuw inzamelmiddel voor thuis: de
Den Haag > Zoetermeer > brussel
Op Europees niveau werken productstichtingen nauw samen om tot betere standaarden
te komen rondom de inzameling en recycling van e-waste. Een interview met
Pascal Leroy, Secretaris Generaal van het WEEE-forum, over de uitdagingen binnen
Jekko. De Jekko helpt om rondslingerende spaarlampen en kleine elektrische
het WEEELABEX-project.
apparaten te bewaren op één plek en deze zo te behoeden voor de vuilnisbak.
Is de Jekko vol, dan heeft de consument het makkelijk om zijn spullen
gescheiden in te leveren op de daartoe bestemde plekken. Bijvoorbeeld de
milieustraat.
Jan Vlak
directeur NVMP
12
14
Kort nieuws
Onder meer over het nieuwe IT-systeem van de NVMP en de nieuwe
Account Manager Gemeenten.
uitgelicht
In samenwerking met het ministerie van VROM liet de NVMP socio-economisch
onderzoek uitvoeren in Ghana, om inzicht te krijgen in de vele aspecten die 14
COLOFON
16
samenhangen rond de e-wasteproblematiek aldaar.
Wecycle Nieuws
Ook dit jaar gaan talloze Wecycle-scholen weer van start met de inzameling van oude
Retour is het magazine van NVMP
(Nederlandse Verwijdering Metalektro
Producten) voor producenten, leveranciers,
detaillisten en andere betrokkenen bij de
in zameling en recycling van elektrische
apparaten en verlichtingsapparatuur.
Extra exemplaren zijn op aanvraag gratis
verkrijgbaar.
Gedrukt op milieuvriendelijk papier.
Internetadressen
www.nvmp.nl
www.wecycle.nl
Tekst
Creative Venue, Amsterdam
NVMP
Vormgeving
Hansnel Groep, Utrecht
18
apparaten. Een grootscheepse Wecycle-actie startte in augustus om de leraren en
leerlingen te enthousiasmeren. Een overzicht van de campagne en komende Wecycleactiviteiten.
Productenoverzicht
Een overzicht van de actuele verwijderingsbijdragen.
Redactie
Jan Vlak, Jeroen de Roos
en Jacqueline Reinders
Eindredactie
Ted van Hintum
Redactieadres
Stichting NVMP, Postbus 190,
2700 AD Zoetermeer, retour@nvmp.nl,
(079) 353 13 10
Fotografie
Voermans van Bree Fotografie, Arnhem
Oplage
19.000 exemplaren
16
7
Retour 3 • september 2010

Gesprek van
de dag
Snijbloemen, gasbetonblokken, laptoptassen of e-waste: alles wat vervoerd
wordt, moet worden voorzien van wettelijk verplichte begeleidingsdocumenten.
Op initiatief van transporteur Van Happen Containers nam de NVMP
deel aan een pilot om deze zogeheten vrachtbrieven te vervangen door een
digitale variant. Een eerste stap naar een nog efficiëntere ‘supply chain’.
Van daar naar hier…
zonder papier
Nederland is een doorvoerland bij uitstek en de vaderlandse
transportbranche kent dan ook nogal wat bedrijven die in
logistiek opzicht innovaties omarmen. Van Happen Containers
uit Son is zo’n bedrijf. Toen financieel directeur Leo Merks via
de brancheorganisatie Transport en Logistiek Nederland de vraag
binnenkreeg of zijn bedrijf wilde deelnemen aan een pilotproject
‘papierloos transport’ was de beslissing snel genomen. “Dat leek
ons zonder meer interessant”, zegt Merks. “De huidige vrachtbrief
wordt namelijk in viervoud uitgeprint en zowel gearchiveerd bij
ons, als bij de opdrachtgever, als bij de partijen waar de vracht
wordt opgehaald en afgeleverd. Reken daar nog de nodige handling
bij van het inscannen dan wel kopiëren, en je begrijpt dat het
al met al een nogal arbeidsintensief en milieubelastend systeem
is.” De NVMP is voorstander van de overgang naar ‘echt’ papierloos
werken dus zonder ingescande documenten.
Een klein probleem lag er wel: een dergelijke pilot kan alleen
maar opgezet worden samen met alle andere partijen in de transportketen,
de opdrachtgever voorop. Merks: “Voor een pilotproject
als dit heb je een duidelijk afgescheiden vervoersstroom nodig
én een opdrachtgever die vooruitstrevend denkt en bereid is mee
te doen. Je kunt als vervoerder wel van alles willen, maar in je
eentje kun je de kar niet trekken.”
Als erkend NVMP-vervoerder benaderde Van Happen daarom
de NVMP. Manager Operations Frits Verhulst reageerde meteen
enthousiast. Als ketenregisseur wist hij Omrin in Oudehaske als
Regionaal Sorteercentrum en Sims Mirec als verwerker aan te
haken. Het bedrijf Logistiek Zonder Papier leverde het onderliggende
systeem en een extern consultant van bureau Möbius werd
aangetrokken om de benodigde afstemming tussen de partijen in
goede banen te leiden.
Ervaring opdoen
In juli is het systeem geëvalueerd en het draait inmiddels volledig
operationeel, zegt Merks. “We constateerden dat er nog het een en
ander veranderd moest worden en daarvoor hebben we inmiddels
toestemming van het ministerie. Voor ons ligt de weg dus open
om hiermee door te gaan.”
De voordelen voor de transporteur zijn evident: duidelijk lagere
administratieve lasten per gereden rit. Merks schat die in op zo’n
twee tot tweeënhalve euro per keer, voor een vervoerder van de
omvang van Van Happen op jaarbasis een behoorlijk bedrag.
Ook de andere partijen in de keten kunnen efficiëntievoordelen
boeken. Toch hebben de kosten niet de doorslag gegeven, aldus
de financieel directeur. “Als je wilt kun je dit soort projecten
altijd ‘kapot rekenen’. Belangrijk is dat we ervaring opdoen in
nieuwe processen die verder kunnen bijdragen aan een efficiëntere
vervoersketen. Automatisering is een belangrijk issue in de
transportwereld en daar willen zowel wij als de NVMP graag bij
aanhaken.”
Dus dit wordt de toekomst? Merks: “We zijn voorzichtig aan ook
met andere klanten bezig, maar niet iedereen is er al klaar voor.
De NVMP loopt in dit opzicht zeker voorop. Daarnaast moet je
ook als transporteur erop ingericht zijn. Wij rijden met eigen
wagens en dat is vooralsnog een vereiste. Krijgen wij een rit tussendoor,
dan schuift de boordcomputer de geplande rit gewoon
een plaats naar beneden. Maar transporteurs die met vrije rijders
werken hebben dan een probleem, want die hebben vaak een
ander systeem aan boord. Kortom, het duurt nog wel even voordat
dit de standaard is. Maar goed: kijk naar de pakketdiensten. Daar
is het in een paar jaar tijd heel gewoon geworden dat je voor je
zending tekent op een handcomputer.”
‘Automatisering is een
belangrijk issue
in de transportwereld’
Retour 3 2 • september juli 2010 2010 Retour 3 • september 2010
Leo Merks

Stap 1
Stap 2
Stap 3
Stap 4
Stap 5
Stap 6
Zo werkt papierloos transport
Het Regionaal Sorteer Centrum (RSC) meldt een order aan voor
het ophalen van een container met TV’s bij de internetportaal van
de NVMP.
Het NVMP-portaal genereert automatisch een bericht dat wordt
doorgestuurd naar de transporteur.
Dit bericht wordt in rechtstreeks geïmporteerd in het planningsysteem
van de transporteur en van daaruit doorgesluisd naar
LoadIT-systeem. Dit is het centraal archiefsysteem van waaruit alle
betrokken partijen informatie kunnen putten, ook de Rijksdienst
voor het Wegverkeer en de politie.
De transporteur geeft aan het LoadIT-systeem door wanneer de
container wordt opgehaald, met welke vrachtauto en waarheen
deze zal worden vervoerd. Die informatie wordt ook naar de
boordcomputer in de auto verzonden. De vrachtwagen kan gaan
rijden.
Bij het RSC aangekomen, wordt de volle container gewisseld voor
een lege. Daarna volgt een melding aan het LoadIT-systeem dat
vrachtauto x vanaf lokatie y met ordernummer z onderweg is naar
een recyclingbedrijf.
Aangekomen bij het recyclingbedrijf wordt de vrachtwagen gewogen
en gelost. Het gewicht gaat via het IT-systeem van het recyclingbedrijf
naar het NVMP-registratiesysteem en komt uiteindelijk
terecht in het LoadIT-systeem.
‘Papierloos
transport
kan alleen met
alle partijen
in de keten samen’
Verwerking koel-vriesapparatuur steeds geavanceerder
Een erfenis uit
het verleden
Praktijk
Halverwege de jaren tachtig van de vorige eeuw bleek de ozonlaag boven de Zuidpool ernstig aangetast. Grootste boosdoeners
waren de chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK’s) die voorkwamen in de drijfgassen van spuitbussen, maar ook in
koelkasten. Het Montreal Protocol uit 1989 maakte succesvol een einde aan het gebruik van CFK’s. Maar nog steeds zijn
er grote hoeveelheden koelkasten in omloop die deze milieuschadelijke stoffen bevatten. Dankzij de sterk
geprofessionaliseerde recycling van koel-vriesapparatuur worden deze vandaag de dag veilig afgevangen
en verwerkt. En mogelijk gaat dat straks ook nog eens op een energiezuinige manier.
Zo’n 25.000 ton koel-vriesapparatuur
zamelde de NVMP vorig jaar in, ofwel ruim
een half miljoen koelkasten en diepvriezers.
Uit steekproeven blijkt dat ruwweg de helft
daarvan nog de beruchte CFK’s bevatten,
dat wil zeggen CFC (chlorofluorocarbon),
HCFC (hydrochlorofluorocarbon), of HFC
(hydrofluorocarbon). Die stoffen zijn niet
alleen ‘ozone depleting’, ofwel schadelijk
voor de ozonlaag, ze dragen bovendien
(sterk) bij aan de opwarming van aarde.
Voor een goed begrip: één kilo CFK in de
lucht heeft ongeveer hetzelfde effect als een
paar duizend kilo CO2!
Met het oog op de zeer negatieve impact
op het milieu is het gebruik van CFK’s in
de afgelopen tien jaar effectief uitgebannen.
De nieuwe generaties koel-vries-
apparaten maken gebruik van koolwater-
stoffen (VOC’s) zoals isobutaan en
cyclopentaan. Deze tasten de ozonlaag niet
aan en dragen bij het vrijkomen ervan in
mindere mate bij aan de opwarming van
de aarde. Minder, maar toch: ook VOC’s
moeten uiteindelijk worden gerecycled.
Zoals gezegd zijn er op dit moment nog veel
koelkasten en diepvrieskisten in omloop die
CFK’s bevatten – een erfenis uit het verleden.
Die CFK’s zijn ofwel aanwezig in de
koelvloeistof van het compressorsysteem,
ofwel in het isolatieschuim dat in de deuren
en wanden is verwerkt en soms in beide.
Retour 3 • september 2010 Retour 3 • september 2010
Rogier de bode

Lastige materie. Daarom heeft de NVMP twee recyclingbedrijven
geselecteerd die over hoogtechnologische technieken beschikken
om CFK’s af te vangen en onschadelijk te maken. In Nederland is
dat de firma CoolRec.
Mechanische recycling
Het recyclen van koel-vriesapparatuur gebeurt mechanisch. Eerst
worden etensresten, glasplaten en kabels en eventuele kwikschakelaars
verwijderd. Vervolgens worden de koelvloeistoffen
(CFK’s of VOC’s) uit het apparaat ‘getrokken’. Omdat het logistiek
ondoenlijk is per apparaat te bepalen welk type koelvloeistof erin
zit (en of er mogelijk CFK’s in de wanden en deur zitten) wordt er
geen verder onderscheid gemaakt. Beide typen koelvloeistof raken
dus tijdens het recyclingproces vermengd. Het mengsel wordt in
zijn geheel vernietigd.
Het kale apparaat wordt vervolgens verkleind in een maalmolen.
In verschillende stappen worden de metaalfracties, non-ferro’s
(aluminium en koper) en plastics gescheiden en teruggewonnen.
Tijdens het verkleiningsproces wordt ook de polyuretaanisolatielaag
vermalen. De CFK’s die daarin aanwezig zijn, worden eveneens
teruggewonnen voor verdere verwerking of gecontroleerde
verbranding. Helaas ontbreekt nogal eens de (metalen) compressor
bij koelkasten die in het NVMP-systeem terecht komen. In
zo’n 4 tot 5% van de gevallen is deze afgeknipt om als oud ijzer
te kunnen worden verhandeld. Omdat nu niet duidelijk is waar in
het proces mensen (tijdelijk) de hand kunnen leggen op afgedankte
koel-vriesapparatuur, doet de NVMP hier verder onderzoek
naar. Feit is dat het illegaal verwijderen van compressors zeer
milieubelastend is, aangezien de koelvloeistof dan zonder meer
het milieu instroomt.
Energie besparen
Intussen staat de techniek niet stil. Het Nederlandse bedrijf
RBPrecycling ontwikkelt op dit moment het zogeheten TripleE
concept. Hiermee kan het in het afgezogen koelmiddel aanwezige
Retour 3 • september 2010
‘Het illegaal verwijderen
van compressors is zeer
milieubelastend’
150.000 300.000
isobutaan (circa 70% van het mengsel) en het cyclopentaan
afkomstig uit het verwerkte isolatieschuim zodanig worden terug- 100.000 250.000
gewonnen dat het gebruikt kan worden om energie op te wekken.
Want anders dan CFK’s bevatten VOC’s een hoog energiepotenti- 50.000 200.000
eel en dat kan nuttig worden toegepast, zegt bedenker KOEL-VRIES Rogier De
Bode van RBPrecycling. “Het mes snijdt aan twee kanten. Door 150.000 0
dit energiepotentieel van de VOC’s te benutten daalt de ‘energy
footprint’ van het recyclingproces en bovendien hoef je alleen nog 100.000
de CFK’s te vernietigen. Dat laatste blijft belangrijk totdat onomstotelijk
vaststaat dat deze gassen niet meer voorkomen”, aldus 50.000
De Bode. Voor de vinding van De Bode is speciale technologie KOEL-VRIES
nodig die op dit moment wordt geoctrooieerd. Uiteindelijk kunnen 0
volgens hem alle bestaande lijnen worden omgebouwd. Mocht
dat realiteit worden, dan kan recycling van koel-vriesapparatuur 300.000
straks veel energie-efficiënter plaatsvinden.
Gezamenlijke
standaard
300.000
250.000
200.000
250.000
200.000
150.000 300.000
100.000 250.000
50.000 200.000
150.000 0
100.000
Sinds 2008 bestaat er een gezamenlijke Europese stan-
50.000
daard voor de inzameling, het transport, de opslag en de
recycling van koel-vriesapparatuur die CFK’s bevat. Dit
0
is een spin-off van het zogeheten WEEELABEX-project, 6.000.000
waarover meer in het interview met Pascal Leroy in deze
Retour op pagina 10 en 11. Eerder al werd de industrie 5.000.000 het
eens over standaarden met betrekking tot koel-vriesapparatuur
die VOC’s bevatten.
4.000.000
Dit type industriestandaarden zijn met name belangrijk 3.000.000 6.000.000
voor de recyclingbedrijven, omdat ze een langetermijnkader
bieden op basis waarvan bepaalde investerings- 2.000.000 5.000.000
beslissingen mogelijk zijn. Maar ook de producenten zijn
gebaat bij regelgeving die voor alle Europese landen geldt, 1.000.000 4.000.000
VERLICHTINGSzodat
ze niet per lidstaat aan uiteenlopende voorschriften
APPARATUUR
moeten voldoen.
3.000.000 0
2.000.000
JAN - JUN
2009
277.000
JAN - JUN
2009
131.000
277.000
JAN - JUN
2009
131.000
JAN - JUN
2009
5.857.000
JAN - JUN
2009
7.000
300.000 150.000
250.000 100.000
200.000 50.000
KOEL-VRIES
150.000 0
JAN - JUN
2010
100.000
269.000
KOEL-VRIES
JAN - JUN
2010
268.000
269.000
JAN - JUN
2010
268.000
JAN - JUN
2010
5.370.000
50.000
50.000
0
300.000 150.000
250.000 100.000
200.000 50.000
150.000 0
100.000
17.500.000
14.000.000 0
6.000.000
7.000.000
6.000.000 3.000.000
5.000.000 3.500.000 2.000.000
4.000.000 1.000.000
VERLICHTINGS- totaal in kilo’s 0
APPARATUUR
3.000.000 0
JAN - JUN
2010
2.000.000
0.000
De inzameling door de NVMP van elektrische apparaten is in het
eerste half jaar van 2010 enorm gestegen. In totaal werd meer dan 51
miljoen kilo ingezameld: een stijging van 24% ten opzichte van de
eerste vijf maanden in 2009. Deze toename is vooral toe te schrijven
aan de gestegen inzameling bij wit- en bruingoedwinkeliers. Ook de
inzameling bij gemeentelijke milieustraten liet een stijging zien. De
300.000
3.000.000
NVMP heeft inzamelcontracten gesloten met vrijwel alle gemeenten
en inmiddels heeft meer dan de helft van de detaillisten zich geregis-
250.000
2.500.000
treerd voor een afgiftevergoeding.
200.000
300.000
250.000
200.000
10.500.000 5.000.000
4.000.000
JAN - JUN
2009
277.000
JAN - JUN
2009
JAN - JUN
2009
131.000
131.000
JAN - JUN
2009
5.857.000 12.195.000
7.000
277.000
JAN - JUN
JAN 2009-
JUN
2009
JAN - JUN
2010
269.000
JAN - JUN
2010
JAN - JUN
2010
268.000
268.000
JAN - JUN
2010
5.370.000 11.835.000
0.000
269.000
JAN - JUN
JAN 2010-
JUN
2010
(OWEB)
13.009.000
(OWEB)
JAN - JUN
2009
2.000.000
1.500.000 3.000.000
1.000.000 2.500.000
500.000 2.000.000
1.500.000 0
1.000.000
500.000
10.509.000
0
500.000
400.000
300.000
500.000
200.000
400.000
100.000
300.000
0
200.000
100.000
JAN - JUN
2010
0
2.695.000
JAN - JUN
2009
2.695.000
JAN - JUN
2009
376.000
JAN - JUN
2009
376.000
JAN - JUN
2009
7.953.000
JAN - JUN
2009
2.551.000
(OWEB)
1.500.000 0
JAN - JUN
2010
1.000.000
2.551.000
(OWEB)
JAN - JUN
2010
441.000
JAN - JUN
2010
KOEL-VRIES
0
JAN - JUN JAN - JUN
De stijging is het meest zichtbaar bij groot witgoedapparaten
2009 2010
(wasmachines, vaatwassers, magnetrons). Meer dan twee keer
zoveel van deze apparaten werd ingezameld, wat een gewichtstoename
betekent van 84%. Hiermee is deze fractie de grootste binnen
het totale inzamelvolume van de NVMP. De NVMP is verheugd over
de forse stijging omdat zij garandeert dat alle apparaten die in het
3.000.000
systeem komen, verantwoord worden gerecycled. Hierdoor hoeven
minder grondstoffen te 300.000 worden onttrokken aan de natuur. De NVMP
2.500.000
rapporteert hierover aan het ministerie van VROM.
441.000
JAN - JUN
2010
16.630.000
JAN - JUN
2010
2.000.000
3.000.000 1.500.000
2.500.000 1.000.000
2.000.000 500.000
500.000
400.000
300.000
500.000
200.000
400.000
100.000
1.000.000
300.000 VERLICHTINGS-
APPARATUUR 0
JAN - JUN
0
JAN - JUN JAN - JUN
200.000 2009 2010 2009
100.000
0
JAN - JUN
2009
2.695.000
2.695.000
376.000
JAN - JUN
2009
50.000
JAN - JUN
2010 0
JAN - JUN
2009
2.551.000
2.551.000
0
JAN - JUN JAN - JUN
2009 2010
500.000
6.000.000
8.901.000
JAN - JUN
2009
376.000
10.100.000
JAN - JUN
2010
150.000
100.000
50.000
250.000
200.000
150.000
100.000
5.000.000
4.000.000
3.000.000
2.000.000
441.000
441.000
JAN - JUN
2010
Inzamelresultaten
1.104.000
131.000
JAN - JUN
2009
277.000
5.857.000
JAN - JUN
2010
1.091.000
268.000
JAN - JUN
2010
269.000
5.370.000
JAN - JUN
2010
Retour 3 • september 2010

WEEELABEX:
een win-win-win-winsituatie
Retour 3 • september 2010
Het woord levert niet alleen
24 punten op bij Scrabble,
het is ook nog eens een heus
acroniem. WEEELAbEX staat voor
WEEE Label of Excellence en dat
is precies wat het project beoogt:
het creëren van standaarden die
gelden als ‘best of class’ bij het
inzamelen, transporteren, opslaan
en recyclen van e-waste. Pascal
Leroy, Secretaris Generaal van het
WEEE-forum en WEEELAbEXprojectleider,
over een klus die
nooit afgerond zal zijn.
Pascal Leroy
‘We ambiëren te verhelderen
dat wat onduidelijk is in de Richtlijn’
In het WEEE-forum wisselen Europese inzamelsystemen onderling
kennis en ervaringen uit. Bij de deelnemers begon in de loop van de
tijd overeenstemming te ontstaan over de best mogelijke aanpak van
het e-waste probleem en ontstond de behoefte zich met die aanpak
te onderscheiden van de rest van de markt. “De stap naar een set
van standaarden is dan niet groot meer”, zegt Pascal Leroy, Secretaris
Generaal van het WEEE-forum en tevens projectleider van het
WEEELABEX-project. “We wilden in feite een nieuwe meetlat waarlangs
we de prestaties van inzamelaars, transporteurs en verwerkers
konden leggen, zodat het mogelijk zou worden te zeggen: dit is een
marktpartij waarvan de processen voldoen aan alle eisen die eraan
gesteld mogen worden.”
Met financiële ondersteuning van de Europese Gemeenschap werd
in 2009 het WEEELABEX-project gestart en voortvarend opgepakt.
Leroy: “We zijn nu anderhalf jaar bezig en ik heb goede hoop dat
we tegen het eind van dit jaar het normeringsgedeelte kunnen
afronden. De jaren 2011 en 2012 worden gebruikt voor het ontwikkelen
van een ‘conformity assessment’ methodiek, dat wil zeggen een
instrumentarium op basis waarvan je kunt nagaan of marktpartijen
zich ook daadwerkelijk aan de normen houden.”
Invullen en verhelderen
Binnen het project zijn diverse werkgroepen actief die zich op
specifieke e-waste categorieën richten. Zo is er een werkgroep
CRT-televisies, een werkgroep Flat Pannel Displays, een werkgroep
energiezuinige lampen en een werkgroep CFK-houdende koel-vriesapparatuur.
In elke werkgroep zitten specialisten met veel technische
expertise en praktijkervaring “Bijzonder is daarnaast dat we normen
ontwikkelen in samenspraak met wat we in België ‘het middenveld’
noemen, dat wil zeggen de betrokken stakeholders zoals de
verwerkers verenigd in EERA en de producenten verenigd in CECED.
Dat maakt het een stuk complexer, maar leidt wel tot standaarden
die door alle betrokkenen worden geaccepteerd”, zegt Leroy. Een
veelgehoorde misvatting over het WEEELABEX-project is dat de ontwikkelde
standaarden strenger zouden zijn de WEEE-Directive zelf.
“Dat is zeker niet het geval”, zegt Leroy. “Wij ambiëren veeleer dat
wat onduidelijk blijft in de Richtlijn in te vullen en te verhelderen.
Dus schrijft de Richtlijn een recyclingpercentage voor van 80%, dan
maken wij daar niet 90% van. Wél schrijven we normen die leiden
tot een dusdanig goede rapportage dat ook verifieerbaar is dat je
die 80% haalt.” Een goed voorbeeld van wat WEEELABEX beoogt,
vindt Leroy de Flat Pannel Displays. “Over de behandeling daarvan
zegt de Richtlijn relatief weinig. Terwijl het niet correct inzamelen,
transporteren, opslaan en verwerken van deze kwikhoudende
schermen en TV’s gemakkelijk kan leiden tot milieuschade. Wij zien
het als onze taak te bedenken hoe je op een goede manier met platte
schermen om moet gaan en dat in toetsbare voorschriften neer te
leggen. En dat niet alleen voor één lidstaat of markt, maar voor de
hele Europese markt.”
Concrete voordelen
Op de vraag of er ook daadwerkelijk ‘labels of excellence’ komen voor
de betrokken partijen zegt Leroy: “We denken nog na over wat de
beste methode is. Wellicht komen we uit op een op internet gepubliceerd
register of op een ander alternatief. We moeten voorkomen dat
er allerlei dure administratieve systemen opgetuigd moeten worden om
dit te laten werken. De zaken moeten simpel en eenvoudig blijven.”
Hoe abstract het project voor de buitenstaander misschien ook mag
lijken, de voordelen ervan zijn heel concreet en meervoudig. “Dit is
een echt win-win-win-winproject”, zegt Leroy. “Voor de verwerkers
is er het grote voordeel dat zij straks met één Europees geaccepteerde
standaard kunnen werken. Nu nog ziet vrijwel ieder contract er
anders uit en dat maakt efficiënt werken moeilijker. Voor de producenten
is WEEELABEX interessant omdat ze daarmee hun ‘corporate
responsibility’ inhoud kunnen geven. De collectieve inzamelsystemen
die zij hebben opgericht werken immers alleen met de ‘best
of class’ partijen. De consument is ook beter af, omdat hij erop kan
vertrouwen dat e-waste zo goed mogelijk verwerkt wordt tegen zo
laag mogelijke kosten. En ook de overheid heeft er baat bij, want een
dergelijk kwaliteitssysteem scheidt het kaf van het koren. In plaats
van alles en iedereen te controleren kunnen overheden hun beperkte
controleapparaat nu effectief inzetten op niet aangesloten partijen.”
De normen die in het kader van WEEELABEX worden ontwikkeld
worden tevens aangemeld bij de officiële Europese normalisatie-
instituten zoals CENELEC, het European Committee for Electrotechnical
Standardisation. Dat betekent, zegt Leroy, dat er een regelmatige
‘update’ zal moeten plaatsvinden. Maar ook los daarvan zal
deze klus nooit helemaal afgrond kunnen worden: er komen immers
steeds weer nieuwe technieken op de markt waarvoor mogelijk
nieuwe normen nodig zijn. “Ik hoop en verwacht dat WEEELABEX
ook na 2012, het officiële projecteinde, een eigen leven gaat leiden”,
zegt Leroy. “We leggen nu een fundament neer dat zeker nog verfijnd,
uitgebreid en aangepast zal worden. De voordelen voor mens
en milieu zijn gewoonweg te evident.”
Retour 3 • september 2010

Kort nieuws
V.l.n.r. De heer van Aelst (President & General Manager) en Ronald Crombosch (Assistant Chief Engineer en Milieu Coördinator) van het Hotel Okura
Amsterdam ontvingen een taart uit handen van Frits Verhulst (Manager Operations NVMP) ter gelegenheid van het nieuwe IT-systeem van de NVMP.
Introductie
nieuw IT-systeem
De NVMP nam 1 juli 2010 haar nieuwe
IT-systeem in gebruik waarmee ophaalverzoeken
kunnen worden ingediend. Het
systeem biedt gebruikers meer inzicht dan
voorheen in hun activiteiten, zodat zij
beter grip hebben op hun eigen proces. In
het nieuwe systeem zijn de onderdelen van
Retour 3 • september 2010
het inzamelings- en recycleproces zoveel
mogelijk verbonden met elkaar en met
de financiële afwikkeling ervan. Zo kan
een recyclingbedrijf precies zien wat de
aanvoer van materialen is en kan een geregistreerde
detaillist zijn vergoeding voor
afgifte na opgave snel tegemoet zien.
Er maken ongeveer 6.000 mensen gebruik
van het IT-systeem die de NVMP verzoe-
ken elektrische apparaten en/of verlichtingsapparatuur
op te halen. Ook zijn er
bedrijven die vanwege hun omvang zelf
een ophaalverzoek indienen om TL-buizen
en spaarlampen bij hen op te halen.
Hotel Okura in Amsterdam is hiervan
een voorbeeld en was één van de eerste
gebruikers van het systeem. Het hotel werd
daarom verrast met een taart.
Nieuwe accountmanager
gemeenten voor NVMP
Eric van der Schans is per 1 juli 2010 bij de
NVMP gestart als accountmanager om de
inzameling van gebruikte elektrische apparaten
via de gemeentelijke milieustraten en de
kringloopbedrijven een extra impuls te geven.
Hij is het eerste aanspreekpunt voor deze
organisaties om met een gezamenlijke aanpak
de inzamelresultaten verder te verbeteren.
Dit komt bijvoorbeeld tot uiting in het initiëren
van pilot- en communicatieprojecten en
het meedenken over een plan van aanpak
Eric van der Schans,
accountmanager NVMP
voor de inzameling via de milieustraat.
Gemeenten of kringloopbedrijven die contact
met Eric zoeken, kunnen een e-mail sturen
naar eric.vanderschans@nvmp.nl
of bellen naar 06 22 79 86 42. Voor
meer informatie over de afspraken met
gemeenten en de kringloopbedrijven, zie
www.nvmp.nl/gemeente.
Minister Huizinga
bevestigt gemaakte afspraken
verwijderingsbijdrage
Minister Huizinga (VROM) bevestigt in
haar brief naar de Tweede Kamer van 3
augustus 2010 de gemaakte afspraken over
de zichtbare verwijderingsbijdrage.
Voor de meeste
elektrische apparaten geldt
tot en met 12 februari 2011 een
verwijderingsbijdrage. Voor groot
witgoedapparaten is dit tot en met
12 februari 2013. Deze afspraken liggen
vast in de wettelijke Regeling beheer
elektr(on)ische apparaten. Ook bevestigt
de minister in haar brief dat er een
verkeerd beeld is ontstaan over de hoogte
van de opgebouwde voorziening. Deze
voorziening (220 miljoen euro) wordt gebruikt
om de verantwoorde inzameling en
recycling mee te financieren van apparaten
die in de Nederlandse huishoudens aanwezig
waren vóór 2005. Met de minister
van VROM zijn destijds afspraken gemaakt
over de opbouw van de voorziening en de
afbouw naar nul euro in 2020. De inzamelresultaten
van de NVMP zijn in de eerste
helft van dit jaar gestegen met 24%. De
verwachting is dat deze stijging aanhoudt,
zodat de uitputting van de voorziening ook
sneller verloopt.
Nieuw e-mailadres
Operations
De afdeling Operations van de NVMP heeft
een nieuw e-mailadres: operations@nvmp.nl.
Inzamelresultaat
stijgt fors
De inzameling door de NVMP van elektrische
apparaten is in de eerste zes maanden
van dit jaar enorm gestegen. In totaal werd
bijna 50 miljoen kilo aan consumentenapparatuur
ingezameld: een stijging van
24% ten opzichte van het eerste half jaar
van 2009. Deze toename is vooral toe te
schrijven aan de gestegen inzameling bij
wit- en bruingoedwinkeliers. Ook de inzameling
bij gemeentelijke milieustraten liet
een stijging zien. De stijging is het meest
zichtbaar bij groot witgoedapparaten (wasmachines,
vaatwassers, magnetrons). Meer
dan twee keer zoveel van deze apparaten
werd ingezameld, wat een gewichtstoename
betekent van 84%.
Jaarverslag LightRec
Het jaarverslag LightRec 2009 is
verschenen. U kunt het verslag bekijken
op www.lightrec.nl.
Retour 3 • september 2010

Uitgelicht
E-waste uit Europa zorgt
voor problemen in Ghana
Afrikaanse landen
krijgen steeds meer
problemen met
gebruikte elektrische
apparaten. De import
van gebruikte apparatuur
en de illegale
import van end-of-life
apparatuur (e-waste)
van geïndustrialiseerde
landen draagt
hieraan bij. Ghana
is hierbij een in het
oog springend land.
De NVMP en het
ministerie van VROM
werken samen om het
complexe probleem
van e-waste aldaar te
onderzoeken. André
Habets (bestuurslid)
en Jan Vlak (directeur)
zijn namens de NVMP
hierbij betrokken.
‘Samenwerking kan
profijtelijk zijn voor
Ghana en Europa’
Een deel van de ingevoerde elektrische apparaten
wordt gerepareerd in de plaatselijke
revisie-industrie. Daarnaast blijken echter
aanzienlijke hoeveelheden elektronica niet te
repareren of zijn op het moment van binnenkomst
al e-waste. De behandeling hiervan
laat veel te wensen over. Er wordt slechts
een greep gedaan naar het koper, ijzer en
aluminium. De rest van het e-waste wordt
als brandstof gebruikt, verbrand of gewoon
gedumpt. Deze praktijken leiden tot ernstige
vervuiling, die de gezondheid van zowel
mens als milieu in gevaar brengt. Daarnaast
betekent het een groot verlies aan waardevolle
(edel)metalen en kunststoffen, omdat
deze niet worden hergebruikt.
Compleet beeld
De industrie rond e-waste in West-Afrika
heeft grote sociale en economische functies:
leveren van inkomen, verlichten van
armoede en bijdragen aan de plaatselijke
economie. Het is daarom belangrijk bij alle
beleidsvoornemens rekening te houden met
mogelijke neveneffecten. Om een compleet
beeld van de e-wastesector in Ghana te
krijgen, is in opdracht van de NVMP en het
ministerie van VROM socio-economisch
onderzoek uitgevoerd. Dit onderzoek richtte
zich op zowel positieve als negatieve sociale,
milieukundige en economische gevolgen.
Het Öko-Institut uit Duitsland voerde het
onderzoek uit in samenwerking met de
Ghanese organisatie Green Advocacy. De
betrokkenheid van Green Advocacy zorgde
voor een goede toegang tot lokale informatiebronnen
en stakeholders.
Controle ontoereikend
André Habets: “Ons bezoek aan Ghana
bracht ons in contact met de hoogste
ambtenaren van het Environmental Protection
Agency van Ghana en met de minister
van Milieu & Techniek.
We hebben meerdere
keren ‘scrap markets’
bezocht waar apparatuur
wordt gerepareerd,
verkocht of
gesloopt. Het
gemiddelde inkomen
in Ghana ligt
op zo’n $2 per
dag. Dan begrijp
je waarom het
e-waste probleem
hier bestaat. Vanuit
Nederland is er
geen enkele reden
om afval naar bijvoorbeeld
Ghana te verschepen.
De systemen
in ons land zorgen voor een
verantwoorde inzameling en recycling.
Het is belangrijk om alleen nog
zeer goed bruikbare apparatuur naar Afrika
te sturen, die daadwerkelijk nog jaren kan
worden gebruikt. Alle andere zaken moeten
we proberen in Europa te houden en hier te
recyclen.”
Van deur tot deur
“Het verzamelen van betrouwbare gegevens
had heel wat voeten in de aarde,” zegt Jan
Vlak. “Er zijn enorm veel mensen betrokken
bij het e-waste. Naar schatting halen alleen
al in de hoofdstad Accra ongeveer 20.000
mensen hun inkomen uit het inzamelen
en ‘recyclen’ van e-waste. Voor heel Ghana
wordt dit geschat op zo’n 200.000 mensen.
Dergelijke onduidelijkheden maken het verkrijgen
van hard cijfermateriaal erg moeilijk.
Onderzoekers moesten van deur tot deur
gaan om een beeld te verkrijgen wie welke
Kathalijne Minister de Kruif Huizinga
activiteiten ontplooit en welke inkomens
daaruit voortvloeien.”
Profijtelijk
Het onderzoek geeft een richting aan hoe
Ghana zou kunnen samenwerken met
Europese landen, waarbij beide profijt hebben.
Vlak: “Ghana zou de eerste, belangrijke
stap in het recyclingproces kunnen
uitvoeren, die Westerse landen in staat stelt
om daarna waardevolle metalen terug te
winnen. Het onttrekken van grondstoffen
aan de natuur kost immers heel veel geld
en levert milieuschade op. Bovendien zijn
hier de technieken om gevaarlijke stoffen
verantwoord te verwijderen. Het geld dat
dit oplevert, kan Ghana investeren in goede
recyclingfaciliteiten en besteden aan goede
arbeidsomstandigheden. Die laatste zijn
natuurlijk belangrijke voorwaarden, net als
een goede monitoring.” De NVMP en het ministerie
van VROM presenteren op een nader
te bepalen moment de uitgebreide resultaten
van het onderzoek.
Retour 3 • september 2010 Retour 3 • september 2010

Wecycle Nieuws
Wecycle najaar 2010
De Wecycle-campagne is in het najaar
van 2010 weer veelvuldig te zien. Op TV,
op school, op straat of zelfs in huis!
www.wecycle.nl/kids | Recyclen doen we samen
Scholencampagne
De scholencampagne beet eind augustus
de spits af. Het inmiddels bekende
Wecycle-meisje Puck zal ook nu weer
ouders, docenten en kinderen oproepen om
met hun school mee te doen met Wecycle:
goed voor het milieu en je spaart voor
mooie spullen! Extra trigger deze keer: een
gratis Jekko-lespakket en Jekko’s om uit te
delen! De Jekko, het handige inzamelhulpje
van Wecycle, kan vanaf oktober via de
basisscholen gratis worden besteld, samen
met een leuk lespakket. Ook is er een
wedstrijd aan verbonden met leuke prijzen.
Scholen die belangstelling hebben voor
deze handige hulp, kunnen dit aanvragen
via www.wecycle.nl.
Welke school wint dit jaar de Jekkowedstrijd?
Retour 3 • september 2010
Naar de milieustraat ermee
Bij een verhuizing of grote schoonmaak
staat er bij de meeste mensen ook een
ritje naar de milieustraat op de agenda.
Helaas worden kleine elektrische apparaten
en spaarlampen dan vaak vergeten.
Ook komt het nog regelmatig voor dat
apparaten met inhoud en al worden ingeleverd:
een vriezer met inhoud, oud vet
in de frituurpan of een volle stof-
zuigerzak. Bah! In de nieuwe Wecyclespot
komt dit aan de orde. Bij de voorbereidingen
van een tripje naar de
milieustraat, betrappen we leden van de
Wecycle-familie erop dat er wat spullen
zijn vergeten. Op www.wecycle.nl kan
iedereen snel de milieustraat van zijn of
haar gemeente terugvinden. De spot is
vanaf begin september op TV te zien.
Meer Wecycle nieuws
op www.wecycle.nl
Wecycle presenteert:
Jekkooooooo!!!
Na een uitgebreide testpilot in twee gemeenten
en 60 basisscholen kan dit najaar
heel Nederland kennismaken met Jekko:
het handige inzamelhulpje in huis. Met
een vrolijke TV-spot uit het huis van de
Wecycle-familie, abri’s, online-activiteiten,
een grote scholenactie en een uitgebreide
instore campagne bij een aantal elektrospeciaalzaken,
wordt iedereen opgeroepen een
Jekko in huis te halen en te gaan gebruiken-
Waarom de Jekko?
In ieder huis slingeren kapotte spaarlampen
en kleine elektrische apparaten rond die
niet meer worden gebruikt en na verloop
van tijd in de afvalbak verdwijnen. De
Jekko zorgt voor een centrale opbergplaats
van dit kleine e-waste. Ook batterijen
kun je er in kwijt. Bij een bezoek aan de
milieustraat, winkel of scholenactie kunnen
de spullen dan eenvoudig en snel worden
meegenomen.
Zo werkt de Jekko
De Jekko heeft een zakje voor kleine
elektrische apparaten en twee bakjes
voor spaarlampen en batterijen. De
Jekko is snel in elkaar gezet, vele malen
herbruikbaar en kan worden geplaatst
in de gangkast, keukenkast, bijkeuken
of garage. Is de Jekko of één van de
bakjes vol? Leeg deze dan bij een erkend
inleverpunt.
Hier is de Jekko te krijgen:
• Via de webstore tegen verzendkosten
• Te winnen met de online Jekko-game
• In één van speciaalzaken met een
Jekko XL
• Via een basisschoolactie
Op wwww.wecycle.nl/jekko staat alle
informatie.
Wecycle-scholen boeken
succes
De inmiddels 1.200 Wecycle-scholen
in Nederland hebben dit jaar al 50.000
kleine elektrische apparaten ingezameld.
Dat is al net zoveel als in heel 2009.
Nieuwe basisscholen zijn altijd welkom
via www.wecycle.nl. Want recyclen doe
je samen!
Retour 3 • september 2010

Consumentenapparatuur
In dit productenoverzicht ziet u in één oogopslag alle sleutelproducten waarover nu een verwijderingsbijdrage wordt geheven.
Zoals u ongetwijfeld weet, zijn er ook nog vele producten waarvoor geen verwijderingsbijdrage verschuldigd is, maar die wel
onder het retoursysteem van de NVMP vallen. Wilt u weten welke dit zijn, kijk dan op www.nvmp.nl
PRODuCTCLuSTER:
Groot Witgoed
Verwijderingsbijdrage*
Productcategorie: groot witgoed
incl.BTW
Sleutelproduct
excl.BTW
Absorptiekoelkast
Airconditioner (excl. splitsystems
F 17,00 F 14,29
& vast ingebouwde) F 17,00 F 14,29
Koel- en vriescombinatie F 17,00 F 14,29
Koelkast F 17,00 F 14,29
Luchtontvochtiger F 17,00 F 14,29
Vrieskast en soortgelijke apparatuur F 17,00 F 14,29
Wijnkoeler (wijnkast) F 17,00 F 14,29
IJsblokjesmachine F 17,00 F 14,29
Sleutelproduct
Afwas- en droogautomaat F 5,00 F 4,20
Combi-oven (groot) F 5,00 F 4,20
Fornuis (incl. gasfornuis)
Gasgrill (incl. infraroodgrill)
F 5,00 F 4,20
met kookplaat 4-pit of meer F 5,00 F 4,20
Magnetron (incl. combi) F 5,00 F 4,20
Oven F 5,00 F 4,20
Oven met kookplaat 4-pit of meer F 5,00 F 4,20
Was/droogautomaat F 5,00 F 4,20
Wasautomaat
Zonneapparatuur combi
F 5,00 F 4,20
(zonnebank + -hemel) F 5,00 F 4,20
Zonnebank F 5,00 F 4,20
Zonnehemel F 5,00 F 4,20
PRODuCTCLuSTER:
Verlichtingsapparatuur
Verwijderingsbijdrage*
Productcategorie: gasontladingslampen incl.BTW** excl.BTW
Sleutelproduct
Compact Fluorescentielampen (spaarlampen) F 0,14 F 0,12
Fluorescentielampen (TL-buizen) F 0,14 F 0,12
Hogedruk kwikdamplamp F 0,14 F 0,12
Hogedruk natriumlampen F 0,14 F 0,12
Lagedruk natriumlampen F 0,14 F 0,12
Metaalhalogenide lampen F 0,14 F 0,12
Retour 3 • september 2010
PRODuCTCLuSTER:
Huishoudelijke apparaten
Verwijderingsbijdrage*
Productcategorie: Klein huishoudelijk incl.BTW
Sleutelproduct
excl.BTW
Espresso/koffiezetapparaatcombinatie F 1,00 F 0,84
Espresso apparaat F 1,00 F 0,84
Friteuse F 1,00 F 0,84
Koffiezetapparaat F 1,00 F 0,84
Koffiezetapparaat/waterkokercombinatie F 1,00 F 0,84
Stofzuiger (incl. nat-, droog- en stoomstofzuiger) F 1,00 F 0,84
PRODuCTCLuSTER:
bruingoed
Verwijderingsbijdrage*
Productcategorie: bruingoed
Sleutelproduct
incl.BTW excl.BTW
Digitale plasma-TV F 8,00 F 6,72
Interactief plasmabeeldscherm excl. tuner F 8,00 F 6,72
LCD-televisie F 8,00 F 6,72
LED-televisie F 8,00 F 6,72
Televisietoestel F 8,00 F 6,72
TV-DVD-combinatie F 8,00 F 6,72
TV-tunercombinatie F 8,00 F 6,72
TV-video-computercombinatie F 8,00 F 6,72
TV-videocombinatie F 8,00 F 6,72
TV-zakformaat F 8,00 F 6,72
Sleutelproduct
DVD-recorder F 3,00 F 2,52
BD-Blu-Ray Speler / Recorder
DVD-speler (behalve ICT-omgeving
F 3,00 F 2,52
(computer) resp. caraudio) F 3,00 F 2,52
Video-DVD-combinatie F 3,00 F 2,52
* Wijzigingen voorbehouden.
** Afronding, volledig bedrag F 0,1428.
Professionele apparatuur
In dit productenoverzicht ziet u in één oogopslag alle sleutelproducten waarover nu
een verwijderingsbijdrage wordt geheven. Producten zonder verwijderingsbijdrage
worden in dit overzicht niet vermeld.
PRODuCTCLuSTER:
Medische- en gezondheidsapparatuur
Verwijderingsbijdrage*
Productcategorie: Tandartsapparatuur
excl.BTW
Sleutelproduct
Röntgenapparaat F 50,00
Behandelstoel F 70,00
PRODuCTCLuSTER:
Verlichtingsapparatuur
Verwijderingsbijdrage*
Productcategorie: gasontladingslampen excl.BTW
Sleutelproduct
Fluorescentielamp (buislamp) F 0,12
Compact fluorescentielamp (spaarlamp) F 0,12
Metaalhalogenide lamp F 0,12
Hogedruk kwiklamp F 0,12
Hogedruk natriumlamp F 0,12
Lagedruk natriumlamp F 0,12
Verwijderingsbijdrage*
Productcategorie: Verlichtingsarmaturen** excl.BTW
Sleutelproduct
Armatuur met één lichtpunt F 0,42
Armatuur met meerdere lichtpunten F 0,42
Lichtlijn of -vlak (samen te stellen) per armatuur F 0,42
* Wijzigingen voorbehouden.
** Voor aansluiting op netspanning, bedoeld voor lichtbronnen die functioneren met een
magnetisch- of elektronisch voorschakelapparaat.
Productcategorie:
drank- en voedselautomaten
Sleutelproduct
Productenoverzicht
Een overzicht van alle
producten die onder de
regeling “oud voor nieuw”
vallen kunt u vinden op
www.nvmp.nl
PRODuCTCLuSTER: Verkoopautomaten,
koeling en voedselverwerkende apparatuur
Verwijderingsbijdrage*
excl.BTW
Automaat zonder koeling < 100 kg F 3,00
Automaat zonder koeling > 100 kg F 7,50
Automaat met koeling < 100 kg F 7,50
Automaat met koeling > 100 kg F 12,50
PRODuCTCLuSTER:
Meet- en controle-instrumenten en andere
professionele apparatuur
Productcategorie: garageapparatuur
Sleutelproduct
PRODuCTCLuSTER:
Centrale ventilatoren
Verwijderingsbijdrage*
excl.BTW
Motordiagnose apparaat F 5,00
Verwijderingsbijdrage*
Luchttechnische apparatuur
Sleutelproduct
excl.BTW
Muur/raamventilator (capaciteit > 150 m3 /h) F 2,10
Buis/kanaalventilator (capaciteit > 150 m3 /h) F 2,10
Centrifugaal ventilator (capaciteit > 150 m3 /h) F 2,10
Dakventilator (capaciteit > 150 m3 Productcategorie:
/h) F 2,10
Indirect gestookte luchtverhitter/verwarmer F 4,20
Luchtgordijn
Luchtbehandelingskast met een factuurwaarde
F 8,40
- < F 5.000,00 F 10,50
- tussen F 5.000,00 en F 10.000,00 F 21,00
- > F 10.000,00 F 42,02
Ventilator convectoren F 4,20
Retour 3 • september 2010

Oktober 2010:
Wecycle presenteert: Jekko, de inzamelhulp in huis
voor kleine elektrische apparaten, spaarlampen en batterijen
Gooi nooit weg, maar lever in! www.wecycle.nl