Vluchtelingen uit Irak - Vluchtelingenwerk Vlaanderen

II. IRAAKsE VLUCHTELINGEN IN
sYRIË EN JORDANIË
BEsCHERmINGsBELEID
In vergelijking met de andere landen in de regio
hebben Syrië en Jordanië zich gedurende lange tijd
gastvrij opgesteld en hun grenzen niet gesloten voor
de Iraakse vluchtelingen. Zij herbergen samen dan
ook bijna de helft van alle vluchtelingen. Hun beleid
is echter dubbel. Enerzijds voelen zij zich politiek
en moreel verplicht om hun “Arabische broeders”
een soort van vrijhaven te bieden maar anderzijds
beschouwen ze hen louter als “gasten”, waarvoor ze
geen verantwoordelijkheid moeten opnemen.
Toen het aantal Iraakse vluchtelingen groeide ontstond
zowel bij de overheid als bij de bevolking de
indruk dat de aanwezigheid van de Irakezen een
zware last legt op de financiële mogelijkheden van
beide landen. Voedselprijzen, huur- en grondprijzen
stijgen inderdaad. Scholen hebben te kampen met
overvolle klassen en de hogere vraag naar gesubsidieerde
goederen zoals petroleum, gas, elektriciteit
en water wegen op het staatsbudget. 3
Habeeb, Azhar en hun dochtertje (Amman)
De vluchtelingen wordt het onmogelijk gemaakt zich
te integreren en er is vaak geen uitzicht op een wettelijk
verblijf, laat staan een permanent verblijf.
3 De aanwezigheid van Iraakse vluchtelingen heeft echter ook
ontegensprekelijk een positieve impact op de economie, vooral
omdat rijke Irakezen investeren in hun gastlanden.
Irakezen leiden aan een ziekte erger dan
kanker
“In Irak was ik een nucleaire ingenieur. Dat was
niet iets waar ik zelf voor gekozen heb. Goede
leerlingen werden gedwongen om deze studierichting
te volgen. Ik wil nooit meer werken als
nucleair wetenschapper, want het heeft mijn toekomst
verknoeid.
Ik vluchtte in 1996 naar Amman, Jordanië. Pas na
de oorlog in 2003 durfde ik hier op straat te komen.
Het UNHCR erkende mij na 6 jaar als vluchteling
maar dat betekent nog niet dat ik mag werken,
hier in Jordanië. Ik werk toch, in het zwart, om
te overleven. Ik ben nu schilder en geef ’s avonds
bijles aan Jordaanse kinderen.
Ik ben 42 jaar maar ik kan niet trouwen. Welke toekomst
kan ik een vrouw bieden?
’s Avonds schrijf ik gedichten. Ik rook de ene sigaret
na de andere hoewel ik weet dat het slecht
voor me is. Maar wat de Irakezen hier te lijden
hebben is erger dan kanker. Alle Irakezen zijn hopeloos.
Ze luisteren enkel nog naar trieste muziek
en huilen.”
Kazim Mohammed Raheed, Amman
Geen van beide landen heeft het Vluchtelingenverdrag
van de Verenigde Naties ondertekend en ze
voelen zich dus niet verplicht om volwaardige bescherming
te bieden aan de Irakezen. Wel heeft het
UNHCR de toestemming er actief te zijn. UNHCR
erkent Irakezen afkomstig uit Centraal- of Zuid-Irak
automatisch als vluchtelingen, tenzij er redenen zijn
om hen uit te sluiten van deze status. Dit kan bijvoorbeeld
het geval zijn voor hooggeplaatste medewerkers
van de Baathpartij van Saddam Hoessein. De
vluchtelingen moeten enkel kunnen aantonen dat zij
uit één van deze regio’s afkomstig zijn. Vluchtelingen
die bij het UNHCR geregistreerd zijn, krijgen in Syrië
een soort van “vluchtelingen” kaart en in Jordanië
een “asielzoekers” document 4 . Geregistreerde
vluchtelingen kunnen in sommige gevallen van het
UNHCR of ngo’s beperkte humanitaire steun krijgen.
Syrië en Jordanië engageren zich hoogstens om
4 Afhankelijk van de overeenkomst die het UNHCR heeft met het
betrokken land. Volgens de overeenkomst die het UNHCR met
Jordanië heeft, moet er steeds een individueel interview plaats
hebben.
Vluchtelingen uit Irak - 5