Het heft in eigen hand Sturen op zelfsturing - Raad voor Werk en ...
Het heft in eigen hand Sturen op zelfsturing - Raad voor Werk en ...
Het heft in eigen hand Sturen op zelfsturing - Raad voor Werk en ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
17<br />
<strong>Het</strong> succes van re-<strong>in</strong>tegratie is afhankelijk<br />
van de motivatie van de klant<br />
Motivatie =<br />
Ik wil het + Ik kan het + Ik b<strong>en</strong> er klaar <strong>voor</strong><br />
Zelfstur<strong>in</strong>g is e<strong>en</strong> manier om aan te sluit<strong>en</strong><br />
bij iemands motivatie <strong>en</strong> deze motivatie te<br />
versterk<strong>en</strong><br />
E<strong>en</strong> directieve – ‘u moet’ - b<strong>en</strong>ader<strong>in</strong>g bij re<strong>in</strong>tegratie<br />
roept weerstand <strong>op</strong> <strong>en</strong> is niet bevorderlijk<br />
<strong>voor</strong> de motivatie van de klant om zich zelf <strong>in</strong><br />
te zett<strong>en</strong> <strong>voor</strong> werk.<br />
In elke discussie over zelfstur<strong>in</strong>g zijn er twee<br />
woord<strong>en</strong> die veelvuldig gebruikt word<strong>en</strong>:<br />
‘Ja, maar …:<br />
• Ja maar mijn klant<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> of will<strong>en</strong> helemaal<br />
niks’. Klant<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> <strong>in</strong>derdaad hulpeloos zijn.<br />
Dat kan het gevolg zijn van hun situatie, maar is<br />
ge<strong>en</strong> vaststaand gegev<strong>en</strong>. Juist door te werk<strong>en</strong><br />
aan motivatie kan de kracht van de klant word<strong>en</strong><br />
b<strong>en</strong>ut.<br />
• Ja maar de klant is helemaal niet gemotiveerd’.<br />
Klant<strong>en</strong> zijn vaak <strong>voor</strong> andere d<strong>in</strong>g<strong>en</strong> gemotiveerd.<br />
Deze <strong>hand</strong>reik<strong>in</strong>g geeft aan hoe klant<strong>en</strong><br />
gemotiveerd <strong>voor</strong> werk of andere flanker<strong>en</strong>de<br />
<strong>voor</strong>zi<strong>en</strong><strong>in</strong>g<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong>.<br />
• Ja maar niet iedere<strong>en</strong> is <strong>in</strong> staat zelf stur<strong>in</strong>g<br />
te gev<strong>en</strong> aan zijn re-<strong>in</strong>tegratie’. Dat kl<strong>op</strong>t. De<br />
capaciteit<strong>en</strong> van de klant <strong>voor</strong> zelfstur<strong>in</strong>g staan<br />
vaak ter discussie. De mate van zelfstur<strong>in</strong>g<br />
kan verschill<strong>en</strong>. In paragraaf 3.4. wordt daar<strong>op</strong><br />
<strong>in</strong>gegaan. Veel klant<strong>en</strong> zijn aanvankelijk nog<br />
niet <strong>in</strong> staat tot zelfstur<strong>in</strong>g, maar kunn<strong>en</strong> via<br />
e<strong>en</strong> empowerm<strong>en</strong>ttraject wel zover gebracht<br />
word<strong>en</strong>.<br />
• Ja maar straff<strong>en</strong>, directief aanstur<strong>en</strong> <strong>en</strong> str<strong>en</strong>g<br />
<strong>hand</strong>hav<strong>en</strong> blijk<strong>en</strong> toch ook prima te werk<strong>en</strong>?’<br />
Zo lijkt het, maar het roept onnodig weerstand<br />
<strong>op</strong> <strong>en</strong> het heeft bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> <strong>voor</strong>al e<strong>en</strong> kortetermijneffect.<br />
Straff<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> immers alle<strong>en</strong> maar<br />
aan wat ongew<strong>en</strong>st is, <strong>en</strong> niet wat gew<strong>en</strong>st is.<br />
Op de langere termijn heeft straff<strong>en</strong> allerlei<br />
schadelijke gevolg<strong>en</strong>, zoals negatieve emoties<br />
(stress, angst), verslechterde relatie tuss<strong>en</strong> de<br />
klant <strong>en</strong> de professional (weerstand), <strong>en</strong> negatief<br />
<strong>voor</strong>beeldgedrag van de professional. Maar<br />
sommige klant<strong>en</strong> zijn <strong>in</strong>derdaad gebaat bij e<strong>en</strong><br />
motiver<strong>en</strong>de duw (zie paragraaf 5.2). Dit is ge<strong>en</strong><br />
pleidooi om ge<strong>en</strong> sancties <strong>in</strong> te zett<strong>en</strong>. Sancties<br />
zijn vaak nodig <strong>en</strong> bruikbaar als tevor<strong>en</strong> vastgestelde<br />
spelregels (recht<strong>en</strong> <strong>en</strong> plicht<strong>en</strong>) niet<br />
word<strong>en</strong> nagekom<strong>en</strong>. Voor de duidelijkheid zijn<br />
dan sancties nodig. Vanuit de sociaalpsychologie<br />
wordt echter duidelijk dat sancties niet<br />
help<strong>en</strong> bij het proces van het zoek<strong>en</strong> <strong>en</strong> v<strong>in</strong>d<strong>en</strong><br />
van werk.<br />
3.3 Zijn onze klant<strong>en</strong> wel <strong>in</strong> staat tot<br />
zelf stur<strong>in</strong>g?<br />
Wie zijn werk kwijtraakt is, nadat hij de schrik<br />
te bov<strong>en</strong> is, aanvankelijk vaak nog gemotiveerd<br />
om actief <strong>op</strong> zoek te gaan naar nieuw werk. Vaak<br />
gaat dat goed, soms niet. <strong>Het</strong> verlies van werk is<br />
na <strong>en</strong>ige tijd vaak sterk van <strong>in</strong>vloed <strong>op</strong> iemands<br />
motivatie, welbev<strong>in</strong>d<strong>en</strong> <strong>en</strong> algeheel functioner<strong>en</strong>.<br />
Waar zelfstur<strong>in</strong>g bepaalde vaardighed<strong>en</strong> van het<br />
<strong>in</strong>dividu vraagt (zie paragraaf 3.1), is het de vraag<br />
of werkzoek<strong>en</strong>d<strong>en</strong> daarover beschikk<strong>en</strong>. Om deze<br />
vraag te beantwoord<strong>en</strong> is <strong>in</strong>zicht nodig <strong>in</strong> sociaalpsychologische<br />
process<strong>en</strong> <strong>en</strong> mechanism<strong>en</strong>.<br />
<strong>Het</strong> <strong>voor</strong>beeld van Roel <strong>in</strong> het kader <strong>in</strong> hoofdstuk<br />
1 zal <strong>voor</strong> veel professionals <strong>en</strong> werkcoaches herk<strong>en</strong>baar<br />
zijn. We beschrijv<strong>en</strong> hierna het proces<br />
van Roel <strong>op</strong> e<strong>en</strong> ander abstracti<strong>en</strong>iveau langs de<br />
lijn<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> aantal sociaalpsychologische mechanism<strong>en</strong>,<br />
waarbij belangrijke cognities vet zijn<br />
gedrukt.<strong>Het</strong> proces dat Roel doormaakt, treedt <strong>in</strong><br />
wissel<strong>en</strong>de mate <strong>op</strong> bij veel werkzoek<strong>en</strong>d<strong>en</strong> die<br />
er al langere tijd niet <strong>in</strong> slag<strong>en</strong> aan het werk te<br />
kom<strong>en</strong>. <strong>Werk</strong>loosheid kan zo leid<strong>en</strong> tot uitzichtloosheid<br />
<strong>en</strong> veel frustratie. Niet alle<strong>en</strong> bij de klant<br />
maar ook bij de professionals die de klant help<strong>en</strong>.
Change language