11.09.2013 Views

nummer 139 / vierendertigste jaargang nr. 1, maart 2010 - Midden ...

nummer 139 / vierendertigste jaargang nr. 1, maart 2010 - Midden ...

nummer 139 / vierendertigste jaargang nr. 1, maart 2010 - Midden ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Indeling van de begane grond. Tekening Restauro Architecten 2009.<br />

wachtingen over de constructie van<br />

het interieur, maar eerst brengen we<br />

een bezoek aan het voorhuis en het<br />

achterhuis.<br />

Voorhuis<br />

Het voorhuis levert op bouwhistorisch<br />

vlak weinig op. Veel is<br />

gemoderniseerd en de plafonds zijn<br />

afgetimmerd. Alleen de opkamer<br />

heeft nog een balkenplafond en er<br />

is een tot kast verbouwde bedstee.<br />

De kelder is traditioneel, met een<br />

plafond van troggewelfjes (een laag<br />

gemetseld boogje tussen de balken).<br />

Er staan een aantal gemetselde bakken<br />

waarin vroeger de melk koel<br />

kon worden bewaard in opgepompt<br />

water.<br />

Het voorhuis laat niets zien van<br />

de traditionele indeling in drieën,<br />

met zijbeuken en een middenbeuk,<br />

die bij veel andere oude boerderijen<br />

herkenbaar is gebleven. Ook<br />

van een zogenoemde brandmuur,<br />

die van de vloer tot het dak liep<br />

en waartegen de stookplaats was<br />

gebouwd, is geen sprake. De muur<br />

is er wel, maar geen sporen van een<br />

schouw of een rookvang.<br />

Achterhuis<br />

Aan de erfzijde van de boerderij<br />

zijn in het achterhuis een moderne<br />

keuken en een slaapkamer gemaakt.<br />

Ook hier geen balkenplafonds; alles<br />

oogt recent.<br />

Aan de niet-erfzijde van de boerderij<br />

bevindt zich een tweede woonkamer.<br />

Ook daar is het plafond afgetimmerd,<br />

maar er is wel degelijk<br />

een verwijzing naar het verleden<br />

zichtbaar. Hoewel er een moderne<br />

schoorsteenmantel is, zitten op het<br />

rookkanaal en op de wand ernaast<br />

paarse tegeltjes. Er is zelfs een<br />

tableau met een landelijk tafereel.<br />

De tegels zullen van de tweede helft<br />

van de negentiende eeuw dateren.<br />

Deze kamer is een beetje uitgebouwd<br />

en heeft een tuitgevel. Op<br />

de zolder bevindt zich tegen deze<br />

gevel een grote rookvang. In de<br />

<strong>vierendertigste</strong> <strong>jaargang</strong> <strong>nr</strong>. 1, <strong>maart</strong> <strong>2010</strong><br />

achttiende eeuw moet deze woonkamer<br />

de werkruimte van de boerderij<br />

zijn geweest. Daar werd boter<br />

en kaas gemaakt.<br />

Bakoven<br />

Achter deze woonkamer in het<br />

achterhuis bevindt zich een tweede<br />

moderne keuken (de boerderij werd<br />

in tweeën bewoond). Deze keuken<br />

is in de plaats gekomen van een<br />

tweede, negentiende-eeuwse werkruimte.<br />

De Rotterdamse architect/<br />

schilder Jan Verheul Dzn. maakte<br />

in 1927 een prachtige aquarel van<br />

de uitbouwen, waarbij blijkt dat<br />

ook een bakoven was uitgebouwd.<br />

In de tweede werkruimte was ook<br />

een stookplaats, vandaar de schoorsteen.<br />

In de bakoven werd brood<br />

gebakken. Eerst werd de oven verhit<br />

door takkenbossen te stoken. Als<br />

de ovenwand heet genoeg was werden<br />

de restanten en de as verwijderd.<br />

Dan werden bollen deeg in de<br />

oven geplaats die door de hitte van<br />

de ovenwand gebakken werden.<br />

Gewoonlijk werd op boerderijen<br />

eens per week brood gebakken.<br />

‘Oral history’<br />

De boerderij aan de Groeneweg<br />

werd omstreeks 1965 grondig<br />

verbouwd en ook later vonden<br />

verbouwingen plaats. Zo werd de<br />

voordeur in de voorgevel in 1992<br />

vervangen door een raam (dat er<br />

negentiende-eeuws uitziet, maar<br />

het dus niet is). Over de meer<br />

recente bouwgeschiedenis valt veel<br />

te vernemen door gesprekken met<br />

vroegere bewoners. In het geval van<br />

de Hoeve Sophia waren zowel de<br />

onlangs vertrokken familie Hoogerbrugge,<br />

als de al in 1931 naar een<br />

boerderij in Abtswoude verhuisde<br />

dames (toen meisjes) Bijl bereid<br />

om hun herinneringen op te halen.<br />

Vooral het beeld van het vroegere<br />

voor- en achterhuis kon door deze<br />

gesprekken worden gecompleteerd.<br />

In de voorkamer werd vroeger<br />

geslapen, daar waren twee kamer-<br />

Tegeltableau in de vroegere werkruimte.<br />

tjes afgescheiden. Doordat de voordeur<br />

direct in deze kamer uitkwam,<br />

kon het er behoorlijk tochten.<br />

In het achterhuis aan de erfzijde<br />

waren vroeger een dorsruimte en<br />

een paardenstal (nu keuken en<br />

slaapkamer). Boven de dorsvloer<br />

en de paardenstal was geen zolder,<br />

je keek tegen het dak aan. In de<br />

dorsruimte werd graan gedorst dat<br />

was opgeslagen in de ‘hooiberg’ die<br />

vlakbij op het erf stond. Op de dorsvloer<br />

stonden twee ladders. Eén<br />

leidde naar de voorzolder, waar de<br />

dienstmeiden sliepen. De andere<br />

ladder verschafte toegang tot de<br />

zolder boven de werkruimte in het<br />

achterhuis. Daar sliepen de knechten.<br />

Hun bedstee staat er nog.<br />

De kelder is nu L-vormig, maar had<br />

vroeger een rechthoekige vorm. Een<br />

deel werd opgeofferd aan een halletje<br />

bij een nieuwe voordeur aan<br />

de niet-erfzijde. Er kwamen nieuwe<br />

trappen naar de zolder. Eén vanuit<br />

het nieuwe halletje, de ander in het<br />

slaapkamertje in de voorkamer. Ook<br />

deze trappen zijn later in onbruik<br />

geraakt, maar de plaatsen van de<br />

trapluiken zijn in de zoldervloer<br />

nog goed te herkennen. Tegenwoordig<br />

is er een trap in de gang.<br />

In 1965 werd een gang gemaakt<br />

achter de voordeur aan de erfzijde.<br />

Daarbij werd ook de werkruimte in<br />

Zolder boven de vroegere werkruimte met rookvang en rookkast.<br />

Links een knechtenbedstee.<br />

7

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!