Brief aan minister Laurette Onkelinx

Mevrouw de Minister,
Aan Mevrouw Laurette Onkelinx
Minister Van Sociale Zaken en Volksgezondheid,
Hertogstraat, 61
1000 Brussel
Brussel, 07.03.2013
Op 23 januari 2013 heeft de voorzitter van de paritaire commissie van de niet-conventionele
praktijken in de commissie Volksgezondheid van de Kamer zijn adviezen uitgebracht 1 over de
algemene voorwaarden die gelden voor de uitoefening van alle niet-conventionele praktijken
gesitueerd binnen de wet van 29.04.1999 betreffende de niet-conventionele praktijken inzake de
geneeskunde, de artsenijbereidkunde, de kinesitherapie, de verpleegkunde en de paramedische
beroepen (BS 24.06.1999).
Wij wensen U onze bezorgdheid dienaangaande mee te delen, in het belang van de gezondheidszorg
en van elke patiënt.
De BVAS heeft zich al van bij haar totstandkoming uitdrukkelijk gemanifesteerd tegen deze wet.
Op 27 februari 1998 heeft de voorzitter van de BVAS de decanen van de faculteiten geneeskunde, de
voorzitters van de Academies, de leden van de Nationale Raad van de Orde, de voorzitters van de
Provinciale raden van de Orde, de voorzitter van het VBS en de voorzitter van de toenmalige
W.V.V.H. (Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Huisartsen, later omgevormd tot Domus
Medica) uitgenodigd voor een vergadering over het op dat ogenblijk nog ontwerp van wet. Alleen de
Nederlandstalige decanen waren toen niet aanwezig. Alle andere gesprekspartners waren het erover
eens dat het wetsontwerp in zijn toenmalige vorm niet aanvaardbaar en zelfs gevaarlijk was. Verder
eiste de vergadering dat eerst de werkzaamheid van de vier niet-conventionele praktijken die de
regering wou legaliseren diende bewezen te worden op basis van een ernstige wetenschappelijke
methodologie, vooraleer er sprake kon zijn van erkenning en registratie.
In afwachting van een dergelijke evaluatie vond men dat elk wetgevend initiatief voorbarig en
misplaatst was.
Vanuit het respect voor de vrijheid van diagnose en therapie heeft de BVAS zich nooit gekant tegen
artsen die zich, binnen het kader van een kwaliteitsvol handelen en in combinatie met het gebruik van
de klassieke geneeskunde, toegelegd hebben op het beoefenen van sommige niet-conventionele
praktijken.
Op een persconferentie van 11 maart 1998 werd deze gezamenlijk frontvorming via een gezamenlijk
tekst naar buiten gebracht (zie bijlage1).
1
Gedachtewisseling van 19 februari 2013, Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers, over de adviezen
van de paritaire commissie “niet-conventionele praktijken” en van de kamers die werden opgericht voor elk van
de niet-conventionele praktijken, uitgebracht krachtens de wet van 29 april 1999 betreffende de nietconventionele
praktijken inzake de geneeskunde, de artsenijbereidkunde, de kinesitherapie, de verpleegkunde en
de paramedische beroepen, verslag namens de commissie volksgezondheid, het leefmilieu en de
maatschappelijke hernieuwing (DOC 53 2644/001).
1

Op 2 februari 1999 werd er vanuit de BVAS een open brief aan de volksvertegenwoordigers en
senatoren geschreven waarbij uitvoerig verwezen wordt naar allerhande rapporten en studies
(Belgisch Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek en de Koninklijke Academie voor
Geneeskunde en Cost-B4 rapport, JAMA) die wezen op het gebrek aan betrouwbare
wetenschappelijke gegevens bij de uitoefening van de niet-conventionele praktijken (zie bijlage 2).
Daarnaast kwam er ook nog onverwachte steun uit de hoek van 19 hoogleraren uit de niet-medische
sector, filosofen, ethici en andere wetenschappers, die zich ook openlijk uitspraken tegen o.a. het
gebrek aan wetenschappelijke methodologie bij de mogelijke registratie van deze praktijken.
Ondanks dit massaal verzet werd de bovenvermelde wet uiteindelijk gestemd en gepubliceerd in het
Belgisch Staatsblad van 24 juni 1999.
Tussen 1999 en 2011 zijn er tal van besluiten uitgevaardigd die, rekening houdende met de speciale
wetgevingstechniek opgenomen in artikel 4 van de basiswet, bij wet dienden bekrachtigd te worden
vóór het einde van de zesde maand na hun bekendmaking in het BS. Technisch gezien werd de
bovenvermelde termijn van 6 maanden meer dan eens overtreden zodanig dat wij met een juridische
zekerheid kunnen stellen dat de uitvoeringsbesluiten aangetast zijn door nietigheden 2 .
In 2007 heeft de BVAS verweermiddelen geformuleerd naar aanleiding van de publicatie van het
verzoekschrift tot bescherming van de titel van osteopaat. Wij hebben deze verweermiddelen per
schrijven van 18 september 2007 overgemaakt aan de Minister van Middenstand, met kopij aan de
Raad voor Verbruik, de Minister van Volksgezondheid, de Nationale Orde der Geneesheren, de
Koninklijke Academiën voor geneeskunde van België en de Hoge Raad voor Zelfstandigen en de
Kleine en Middelgrote ondernemingen. Het verzoekschrift werd genomen in toepassing van de
kaderwet van 24 september 2006 betreffende het voeren van de beroepstitel van een dienstverlenend
intellectueel beroep en het voeren van een beroepstitel van een ambachtelijk beroep.
De osteopaten meenden dat zij via deze wet de wet van 29 april 1999 konden omzeilen. Gezien onze
verweermiddelen gevolgd werden door de Raad voor Verbruik en door de Hoge raad voor
zelfstandigen en KMO’S en deze instanties negatief adviseerden over deze titelbescherming werd
deze ontoelaatbare vluchtweg tot erkenning juridisch afgesneden.
Op 12 augustus 2011 heeft de BVAS een schrijven gericht aan de rectoren en decanen naar aanleiding
van de publicatie van twee Koninklijke besluiten van 13 juli 2011 (de benoemingsvoorwaarden voor
de paritaire commissie en de kamers) en waarbij wij nogmaals gewezen hadden op de nefaste
gevolgen van de wet op de niet-conventionele praktijken. We namen duidelijk het standpunt in dat
deze onverantwoorde wet nooit uitwerking zou mogen krijgen in de praktijk. We vernamen van de
decanen dat zij, op uw verzoek, hun kandidaten al hadden voorgedragen, terwijl het desbetreffende
KB’s nog niet verschenen waren 3 , 4 . Hoewel ze fundamenteel gekant zijn tegen deze wet, verkozen de
decanen toch een delegatie af te vaardigen, in de bittere wetenschap dat de wet op een perfide manier
heeft voorzien dat de kamers ook zonder de medewerking van artsen kunnen functioneren.
2 Koninklijk besluit van 4 juli 2001 betreffende de erkenning van beroepsorganisaties van beoefenaars van een nietconventionele
praktijk of van een praktijk die in aanmerking kan komen om als niet-conventionele praktijk gekwalificeerd te
worden en het K.B. van 06.04.2010 betreffende de erkenning van beroepsorganisaties van beoefenaars van een nietconventionele
praktijk of van een praktijk die in aanmerking kan komen om als niet-conventionele praktijk gekwalificeerd te
worden erkend (BS 19.01.2002, Ed. 1).
3 Koninklijk besluit van 13 juli 2011 tot uitvoering van artikel 6, §§ 1 en 3, van de wet van 29 april 1999 betreffende de nietconventionele
praktijken inzake de geneeskunde, de artsenijbereidkunde, de kinesitherapie, de verpleegkunde en de
paramedische beroepen (BS 02.08.2011).
4 Koninklijk besluit van 13 juli 2011 tot uitvoering van artikel 5, § 2, derde lid, van de wet van 29 april 1999 betreffende de
niet-conventionele praktijken inzake de geneeskunde, de artsenijbereidkunde, de kinesitherapie, de verpleegkunde en de
paramedische beroepen (BS 02.08.2011).
2

Wij willen ook verwijzen naar de drie rapporten die het KCE op Uw vraag in het voorjaar 2011
publiceerde en die betrekking hebben op de osteopathie en de chiropraxie 5 , de acupunctuur 6 en de
homeopathie 7 . Deze rapporten formuleerden duidelijke aanbevelingen naar U. Als lid van de Raad
van bestuur van het KCE heb ik in het verslag van de bespreking van deze rapporten laten notuleren
dat het uitoefenen door niet-artsen van deze praktijken een onwettige uitoefening van de geneeskunde
en dus een sanctioneerbare criminele daad is waar in het KB 78 al sinds decennia straffen op staan.
Wij zijn zo vrij U te herinneren aan Uw belofte in de senaat (citaat): “dat men nog steeds wacht op de
(besluiten) van de studie van het KCE. Van zodra deze ter beschikking zijn (noot : wat sinds mei 2011
het geval is) zal het Parlement in dialoog treden om na te gaan of de wet van 1999 al dan niet moet
gewijzigd worden. In tien jaar tijd zijn er immers heel wat evoluties geweest in de medische wereld.
Vanzelfsprekend kan dit debat slechts gevoerd worden voor zover er hiervoor een wetenschappelijke
benadering ter beschikking is” 8
Ondertussen zijn er 21 maanden verlopen, heeft deze dialoog niet plaatsgevonden en is er
vanzelfsprekend ook geen wetenschappelijke benadering geweest. Met “patamédecine” is dat
trouwens onmogelijk.
Wij vinden het ontoelaatbaar dat deze wet steeds verder wordt uitgerold met miskenning van alle
gefundeerde protesten dienaangaande. Wij verwijzen onder meer naar de vergadering van 23 januari
2013 in de Commissie van Volksgezondheid waar de voorzitter van de paritaire commissie adviezen
heeft geformuleerd betreffende de algemene voorwaarden voor de uitoefening van de nietconventionele
praktijken.
Wij noteren dat artikel 3§1 van de wet van 29 april 1999 stelt dat de paritaire commissie een advies
formuleert ten behoeve van de Minister betreffende de algemene voorwaarden die gelden voor de
uitoefening van de niet-conventionele praktijken. Dit advies werd door U in de praktijk omgezet tot
een “gedachtewisseling” die plaatsgreep in bovenvermelde commissie.
Wij dringen aan dat U een initiatief zal nemen om dit debat uit te breiden binnen de plenaire
vergadering van de Kamer en dat U hiertoe een forum installeert dat een werkelijk parlementair debat
met alle belanghebbenden mogelijk maakt.
Gezien Uw hierboven vermelde belofte in de senaat aangaande het organiseren van een parlementair
debat betreffende de evaluatie van de wet van 29 april 1999, is de tijd rijp om dit debat ten gronde te
voeren. Wij menen ook dat er slechts sprake kan zijn van een ernstig debat indien alle partners van dit
debat beschikken over de integrale adviezen die uitgebracht zijn door de onderscheiden kamers en de
paritaire commissie van de niet-conventionele praktijken.
Wij moeten vaststellen dat de bewering van de heer Dirk Cuypers, voorzitter van de paritaire
commissie, dat uit de drie hierboven vermelde rapporten van het KCE de algemene aanbeveling kan
worden naar voor geschoven om “algemene maatregelen te nemen om de situatie van de nietconventionele
praktijken te regulariseren ten bate van de veiligheid van de patiënt” 9 alleen als een
zeer persoonlijke interpretatie van de heer Cuypers kan begrepen worden die totaal in tegenstrijd is
met de rapporten van de KCE. Zijn bewering is ook in strijd met Uw supra geciteerde tussenkomst
d.d. 09.11.2010 in de Belgische senaat aangezien de wetenschappelijkheid van de verschillende niet-
5 “Stand van zaken voor de osteopathie en de chiropraxie in België”. KCE Rapport 148; 13.01.2011.
6 “Acupunctuur: situatie in België”. KCE rapport 153; 27.04.2011.
7 “Homeopathie: geen bewijs dat het werkt en toch veel gebruikt”. KCE rapport 154; 24.05.2011
8 Belgische Senaat, zitting 2010-2011, 09.11.2010, verslag namens de commissie voor de sociale aangelegenheden, pg. 4.
9 Gedachtewisseling van 19 februari 2013, supra, pg. 9-10
3

conventionele praktijken als voorafgaande voorwaarde werd gesteld inzake de verdere uitvoering van
de wet van 29 april 1999. Het KCE kon die wetenschappelijkheid geenszins aantonen.
Tot op heden weten wij niet officieel wie er zitting heeft in deze commissie van de niet-conventionele
praktijken. De benoemingen werden immers nooit bij KB gepubliceerd wat in tegenstrijd is met
artikel 5 §3 van de wet van 29 april 1999. Dezelfde situatie doet zich ook voor in de kamers van de
niet-conventionele praktijken waar de benoemingsbesluiten evenmin werden gepubliceerd.
Dergelijke gebrekkige transparantie werkt onbegrip en aversie in de hand.
Naar aanleiding van de uitgebrachte adviezen op 23 januari 2013 voelen wij ons verplicht om
opnieuw te reageren (zie bijlage 3). We worden ook nu bijgetreden door het protest van de decanen en
de studenten in de geneeskunde. De universiteiten willen niet deelnemen aan deze erkenningen omdat
dit, zoals vroeger reeds werd meegedeeld en ondertussen ontelbare keren werd herhaald, ten onrechte
zou insinueren dat de wetenschappelijkheid van deze praktijken zou erkend worden, wat wij absoluut
niet wensen.
Als laatste element in dit dossier verwijzen wij naar het wetsontwerp houdende diverse bepalingen
inzake gezondheid van 30 januari 2013 waarbij in artikel 128 van deze wet een voorstel tot wijziging
werd ingevoerd van artikel 4 waardoor de KB’s genomen ter uitvoering van de artikelen 2 en 3 niet
meer zouden moeten bekrachtigd worden vóór het einde van de zesde maand na hun bekendmaking in
het B.S..
Wij willen U herinneren aan de bemerkingen van de Raad van State bij de totstandkoming van de wet
van 29 april 1999. De Raad van State stelde dat deze wet een kaderwet is en dat, indien aan de KB’s
zoals voorzien in deze wet ruime bevoegdheden zou worden gedelegeerd, dit niet strookte met een
parlementaire democratie. De Raad van State stelde ook dat deze werkwijze juridisch-technisch niet
aangewezen was. Niettemin gedoogde de Raad van State deze techniek indien o.a. naderhand deze
KB’s bekrachtigd zouden worden door het Parlement 10 .
De geplande miskenning van de rol van de parlementaire democratie via het wetsontwerp houdende
diverse bepalingen inzake gezondheid van 30 januari 2013 is voor ons onaanvaardbaar.
De BVAS blijft resoluut vasthouden aan zijn ingenomen standpunt:
- De wet van 29.04.1999 betreffende de niet-conventionele praktijken inzake de geneeskunde, de
artsenijbereidkunde, de kinesitherapie, de verpleegkunde en de paramedische beroepen moet
dringend afgeschaft worden. Er is dan ook geen reden meer om boetes te betalen aan
verenigingen die er slapend rijk van worden.
- Alleen artsen kunnen, na een voorafgaande diagnose, eventueel niet-conventionele praktijken
toepassen, mits dit gebeurt in complementariteit met de klassieke geneeskunde en mits respect
van de medische plichtenleer.
- De strafmaatregelen tegen de onwettige uitoefening van de geneeskunde die voorzien zijn in het
KB 78 op uitoefening van de gezondheidszorgberoepen moeten toegepast worden.
- Indien de Regering, in ondergeschikte orde, zou menen dat deze wet tegen alle wetenschappelijke
evidentie in toch zou moeten blijven bestaan, dan dient de rol van het Parlement voluit behouden
te blijven als conditio sine qua non.
Teneinde dit standpunt kracht bij te zetten overwegen wij om eerstdaags alle partners bijeen te roepen
die ons standpunt in het verleden hebben gedeeld. We zullen het grote publiek informeren dat de wet
van 1999 en de op stapel staande wetswijziging geen bescherming van de volkgezondheid biedt. In
tegendeel, wij zijn er van overtuigd dat deze wet de uitbreiding van de gevaarlijke sektarische
praktijken heeft bevorderd en zal blijven bevorderen.
10 Advies van de Raad van State van 18 februari 1999, Kamer van Volksvertegenwoordigers, stuk 1714/7-97/98,
pg 6.
4

U stelde in de pers en in het verslag van de gedachtewisseling van 19 februari 201311 namens de
Commissie voor volksgezondheid, het leefmilieu en de maatschappelijke hernieuwing dat U nog voor
deze zomer wenst over te gaan tot het uitvaardigen van uitvoeringsbesluiten.
Wij dringen aan dat U deze intentie herziet, het in 1999 door het Parlement gevraagd democratisch
toezicht niet ongedaan maakt en eerst een echte parlementaire dialoog organiseert.
Uiteraard zijn wij bereid tot overleg over deze aangelegenheid.
Met hoogachting,
Dr. Marc Moens
Voorzitter BVAS
Kopij aan de leden van de Kamer van volksvertegenwoordigers en van de Senaat.
Bijlagen: 3
11 Gedachtewisseling van 19 februari 2013, pg. 5.
5