You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
© PATRICE STABLE/JEAN PAUL GAULTIER<br />
Jurk Apparitions uit de Maagdencollectie, voorjaar/zomer 2007<br />
8 l <strong>Kunst</strong> & <strong>Cultuur</strong>
<strong>Kunst</strong>hal toont oeuvre van legendarische Franse couturier<br />
Jean Paul Gaultier,<br />
de mode voorbij<br />
Weinig modeontwerpers drukken zo duidelijk de tijdsgeest en hun maatschappijvisie uit in<br />
hun werk als couturier Jean Paul Gaultier. The Fashion World of Jean Paul Gaultier, From the<br />
Sidewalk to the Catwalk, vanaf februari te zien in de <strong>Kunst</strong>hal Rotterdam, neemt bezoekers mee<br />
naar zijn kleurrijke en unieke universum.<br />
TEKST: VIVIAN DE GIER<br />
Couturier Jean Paul Gaultier (1952), 35 jaar in<br />
het vak maar nog steeds bruisend van de ideeën,<br />
wilde best meewerken aan de tentoonstelling<br />
waarmee het Montreal Museum of Fine Arts hem<br />
wilde huldigen voor zijn rijke oeuvre. Als het maar geen<br />
‘begrafenis tentoonstelling’ zou worden, geen uitvaart<br />
van zijn werk. ‘Gaultier wilde avontuur, het moest een<br />
nieuwe creatie opleveren,’ vertelt Thierry-Maxime Loriot,<br />
curator van The Fashion World of Jean Paul Gaultier. De<br />
tentoonstelling was tot augustus 2012 nog te zien in San<br />
Francisco en doet nu Rotterdam aan als etappe op een<br />
reis rond de wereld. ‘Het is een hedendaagse installatie die<br />
Gaultiers humor laat zien, en zijn genialiteit. Hij is<br />
zelf zeer nauw betrokken geweest bij de opzet en<br />
de selectie van de stukken. Iets nieuws creëren, dat<br />
is wat hem prikkelt. Gaultier is altijd gericht op de<br />
toekomst.’<br />
Afwijkend schoonheidsideaal<br />
‘Niet-conformistische ontwerper zoekt<br />
ongewone modellen. De geijkte schoonheden<br />
hoeven zich niet aan te melden.’<br />
Dat stond in de advertentie waarmee<br />
Jean Paul Gaultier mannequins zocht<br />
voor zijn eerste shows eind jaren 70.<br />
Mollige of zelfs dikke vrouwen,<br />
oudere mensen, van blank tot<br />
zwart, extreem lang, vol met tatoeages<br />
of met iets opvallends in hun<br />
gezicht – Jean Paul Gaultier houdt<br />
niet van doorsnee schoonheidsidealen.<br />
‘Het was niet bedoeld als<br />
FOTO RAINER TORRADO<br />
grap’, zei Gaultier daar zelf ooit over. ‘Ik wilde mensen<br />
laten zien dat je niet koste wat kost jong moet blijven of<br />
de perfecte maten moet hebben om mooi en sexy te zijn en<br />
mijn kleding te dragen.’ De Fransman werd misschien wel<br />
het meest bekend door zijn blauw-witgestreepte matrozenshirts<br />
en de korsetten met enorme puntige kegels op<br />
de borst. Die laatste werden onder meer door Madonna<br />
gedragen tijdens haar Blonde Ambition Tour (1990), maar<br />
deden al vele jaren eerder hun intrede in zijn werk. Zijn<br />
oude, versleten teddybeer Nana was zijn eerste model voor<br />
de puntbeha.<br />
Filmkostuums<br />
Weinig ontwerpers zijn zo veelzijdig als Gaultier.<br />
Hij ontwierp in de afgelopen 35 jaar meer dan<br />
honderdvijftig collecties voor zichzelf en vijftien<br />
voor het bekende modehuis Hermès. Hij hulde<br />
tientallen film- en popsterren in zijn creaties:<br />
Catherine Deneuve, Lady Gaga, Nicole Kidman<br />
en Madonna, om er maar een paar te<br />
noemen. Daarnaast maakte hij filmkostuums<br />
voor regisseurs als Pedro<br />
Almodóvar (La Mala Educación),<br />
Peter Greenaway (The Cook, The<br />
Thief, His Wife and Her Lover),<br />
Jean-Pierre Jeunet (La Cité des ▹<br />
Jean Paul Gaultier maakt al 35 jaar<br />
non-conformistische ontwerpen.<br />
<strong>Kunst</strong> & <strong>Cultuur</strong> l 9
© ALIX MALKA<br />
Korset gedragen door<br />
Madonna in haar Blond<br />
Ambition World Tour,<br />
1990.<br />
Enfants Perdus) en Luc Besson (The Fifth Element). En al<br />
jaren heeft Gaultier een goedlopend parfum voor dames<br />
en voor heren – in de vorm van een vrouw in korset en een<br />
man in een gestreept matrozenhemd.<br />
Matrozen en zeemeerminnen<br />
Aan de hand van zes thema’s wordt in de multimediale<br />
expositie The Fashion World of Jean Paul Gaultier het<br />
rijke oeuvre van de modekunstenaar in zijn volle breedte<br />
getoond. In ‘Odyssee’ zien we onder meer matrozen en<br />
zeemeerminnen; in ‘Het Boudoir’ staan korsetten en vrouwelijkheid<br />
centraal; ‘Skin Deep’ gaat over verscheidenheid<br />
in mensen en schoonheid; ‘Punk Cancan’ maakt een<br />
combinatie van de punkscene met de semi-chique Parijse<br />
modewereld; ‘Urban Jungle’ is gewijd aan etnische groeperingen<br />
en in ‘Metropolis’ komen allerlei nieuwe tech-<br />
10 l <strong>Kunst</strong> & <strong>Cultuur</strong><br />
FOTO EMIL LARSSON<br />
La Mariée, bruidsjurk uit de Zeemeermin-collectie, voorjaar/zomer 2008<br />
© PIERRE ET GILLES/RAINER TORRADO<br />
Jean Paul Gaultier, 1990. Ontwerp voor de<br />
cover van een autobiografische fotoroman.<br />
Bewerkte foto, ingelijst door kunstenaars.<br />
nieken en materialen aan bod. In The Fashion World of<br />
Jean Paul Gaultier zijn honderdveertig originele creaties<br />
te zien, vanaf de vroege jaren 70 tot nu en van zowel zijn<br />
couture collecties als zijn prêt-à-porterlijn. Veel daarvan is<br />
nog niet eerder tentoongesteld. Een aantal ‘talking heads’,<br />
modellen met projecties op hun gezicht, brengt de creaties<br />
bijna letterlijk tot leven. Daarnaast zijn er tientallen<br />
mode- en kunstfoto’s van beroemde fotografen te zien en<br />
veel fragmenten uit films, videoclips en choreografieën.<br />
Grenzeloos engagement<br />
Gaultier is vooral uniek door zijn openheid, durf en engagement.<br />
In zijn werk tast hij de grenzen af van wat ‘normaal’<br />
en ‘afwijkend’ is, tussen ‘vrouwelijk’ en ‘mannelijk’,<br />
tussen culturen onderling. De hele wereld is daarbij zijn<br />
inspiratiebron. Gaultier creëerde collecties rondom een
Uit de tentoonstelling in het Montreal Museum of Fine Arts<br />
thema als maagden; hij verwerkte geloof in zijn creaties<br />
door te verwijzen naar nonnen en rabbijnen; liet zijn creaties<br />
beïnvloeden door andere kunstuitingen, zoals muziek,<br />
film, dans en schilderkunst, en ontwierp collecties die zijn<br />
geïnspireerd op etnische groeperingen of landen en culturen,<br />
zoals Peru, China, Rusland of Afrika. Gaultier is als<br />
een kameleon; hij kan de kleur aannemen die hij wil, en<br />
spiegelt ons daarmee iets terug over onze maatschappij.<br />
‘Wanneer je Gaultiers wereld ontdekt, besef je hoe open<br />
en genereus zijn mode is,’ vertelt curator Loriot enthousiast.<br />
‘Hij was de eerste die een visie op de samenleving<br />
gaf in mode die toegankelijk was voor iedereen. Hij staat<br />
een multiculturele, gulle samenleving voor waarvan we<br />
allemaal dromen. Gaultier ziet vele vormen van schoonheid,<br />
onafhankelijk van iemands maat, sekse of seksuele<br />
geaardheid, culturele achtergrond of huidskleur. Hij heeft<br />
tal van taboes doorbroken en grenzen geslecht.’<br />
Zo vermengt Gaultier vrouwelijkheid met mannelijkheid ▹<br />
‘Gaultier is als een kameleon; hij kan de kleur<br />
aannemen die hij wil, en spiegelt ons daarmee<br />
iets terug over onze maatschappij’<br />
FOTO RAINER TORRADO<br />
<strong>Kunst</strong> & <strong>Cultuur</strong> l 11
© PATRICE STABLE/JEAN PAUL GAULTIER<br />
La Mariée, uit de serie Hommage aan Afrika, voorjaar/zomer 2005 Laudes-ensemble uit de Maagdencollectie, voorjaar/zomer 2007<br />
door vrouwen maatpakken aan te trekken en mannen in<br />
korset of rok te steken. Hij liet voluptueuze vrouwen sexy<br />
lingerie showen op de catwalk. Telkens weer rekent hij<br />
af met vooroordelen en stereotiepe beelden. Loriot: ‘Wat<br />
Gaultier uitdraagt over schoonheid en smaak is zeker vandaag<br />
de dag heel gezond, belangrijk en noodzakelijk.’<br />
Ware kunst<br />
Ook Jannet de Goede, curator van de Rotterdamse<br />
<strong>Kunst</strong>hal, is onder de indruk van Gaultiers engagement.<br />
‘Hij trekt zich totaal niets aan van wat gangbaar is en<br />
12 l <strong>Kunst</strong> & <strong>Cultuur</strong><br />
geeft door de combinaties die hij maakt commentaar op<br />
onze samenleving. Bij hem mag iedereen zijn zoals hij is.<br />
Er zijn couturiers die een ode brengen aan de vrouw, die<br />
collecties ontwerpen die puur zijn gericht op schoonheid.<br />
Gaultier wil meer dan alleen mooie kleding maken.’<br />
Andy Warhol zei het al: ‘Naast Yves Saint Laurent is Jean<br />
Paul Gaultier de enige modeontwerper die ware kunst<br />
maakt met zijn kleding.’ Loriot is het van harte met die<br />
uitspraak eens. ‘Ik beschouw Jean Paul Gaultier als een<br />
artiest. Als je zijn vakmanschap ziet, hoeveel werk hij<br />
eraan besteedt en hoe vindingrijk en fantasievol hij is!<br />
‘Het mocht geen begrafenistentoonstelling<br />
worden. Gaultier wilde avontuur,<br />
het moest een nieuwe creatie opleveren’<br />
FOTO PATRICIE STABLE
© PATRICE STABLE/JEAN PAUL GAULTIER<br />
Immaculata, uit de Maagdencollectie, voorjaar/zomer 2007<br />
Geen andere ontwerper heeft zo veel gedaan en bereikt als<br />
hij. En het meest bijzondere is: het is steeds weer anders,<br />
steeds weer nieuw. Gaultier creëert een trend in plaats<br />
van trends te volgen. Daarom staat hij na al die jaren nog<br />
steeds aan de top. Je ziet in de expositie werken uit 1971,<br />
1976, 1993 en 2006 naast elkaar en niets doet gedateerd<br />
aan. Dat laat zien hoe vooruitstrevend die man is.’<br />
Overrompelende ervaring<br />
Jannet de Goede was overrompeld toen ze Gaultiers haute<br />
couture voor het eerst van dichtbij zag in Montreal. ‘Ik<br />
kom zelf niet uit de modewereld en ik werd totaal verrast<br />
door de pracht en het vakmanschap ervan. Het is echt<br />
kunst.’<br />
Tot nu toe is The Fashion World of Jean Paul Gaultier<br />
naast Montreal te zien geweest in Dallas, San Francisco<br />
en Madrid. In Noord-Amerika alleen al kwamen er<br />
zevenhonderdduizend bezoekers op af. Na Rotterdam<br />
reist de expositie verder, naar onder meer Stockholm en<br />
New York. De Goede verwacht ook in Rotterdam een<br />
hoge opkomst: zestig- tot tachtigduizend mensen. ‘Als het<br />
niet meer is. Want hoe vaak kun je nu beroemde modeontwerpen<br />
met eigen ogen bewonderen, in plaats van op<br />
televisie of in de krant? Dat maakt deze tentoonstelling<br />
ook zo de moeite waard. Normaal gesproken wordt haute<br />
couture alleen voor de happy few op de catwalk getoond.<br />
Nu krijgt iedereen de kans om dit werk van heel dichtbij<br />
te bekijken en zich er één op één toe te verhouden.’ Hun<br />
persoonlijke favoriet? Dat vinden de twee curatoren moeilijk<br />
kiezen. ‘In Urban Jungle is er een vrouw met een jurk<br />
van ara-veren, uit de Salon Atmosphere-collectie. Die vind<br />
ik echt prachtig,’ aldus De Goede. ‘Het ensemble werd<br />
gedragen door Dana International tijdens haar optreden<br />
op het Eurovisie Songfestival in 1998.’ Loriot vindt de<br />
Maagden-collectie als geheel heel speciaal, en als enkel<br />
werk de jachtluipaardjurk uit de Rusland-lijn: ‘Spectaculair!<br />
Van een afstandje lijkt het net alsof de vacht van een<br />
jachtluipaard op de jurk is vastgenaaid, de kop als bovenlijf,<br />
compleet met poten en staart. Het is een trompe-l’oeil<br />
(gezichtsbedrog), gemaakt van ontelbaar veel glaskraaltjes<br />
en klauwen van stras. Het heeft meer dan 1060 uur gekost<br />
om de jurk te maken. Uitzonderlijke werken als deze kunnen<br />
dezelfde emoties oproepen als een beeldhouwwerk of<br />
schilderij.’<br />
The Fashion World of Jean Paul Gaultier. From<br />
the Sidewalk to the Catwalk is van 10 februari t/m<br />
12 mei te zien in de <strong>Kunst</strong>hal Rotterdam.<br />
www.kunsthal.nl<br />
AVRO CULTUUR KORTING<br />
Datum<br />
10 februari t/m 12 mei 2013<br />
Locatie<br />
<strong>Kunst</strong>hal Rotterdam,<br />
Museumpark, Westzeedijk 341 in Rotterdam<br />
Prijs<br />
€ 10,- p.p. (normaal € 12,50)<br />
Reserveren:<br />
Reserveren is niet nodig. Knip deze bon uit en laat hem<br />
zien aan de kassa van de <strong>Kunst</strong>hal. Uw korting wordt ter<br />
plekke verrekend.<br />
★<br />
★ ★ ★ ★ ★<br />
<strong>Kunst</strong> & <strong>Cultuur</strong> l 13
Change language