Lesmap De Schaduw van Skellig - Jekino

jekino
EDUCATIE
DE SCHADUW
VAN SKELLIG

DE SCHADUW
VAN SKELLIG
Film en educatie…
... in het vertoningscircuit van
Lessen in het donker, in het kader van
Filmfestival Open Doek, ter gelegenheid
van een workshop verzorgd door
Jekino of van een film in de klas...
Het medium film kreeg een plaats
in het lessenpakket van heel wat scholen,
daarom zorgen wij graag voor
een degelijke programmatie en pedagogische
omkadering. We maken
jaarlijks een pittige selectie van een
30-tal films uit het afgelopen seizoen,
organiseren op heel wat plaatsen
vertoningen en zorgen voor kant-enklare
lesmappen voor een boeiende
verwerking in de klas. Daarbij spelen
we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen.
In elke lesmap streven we naar
een filmtechnische en inhoudelijke
benadering van de film en focussen
we op één filmterm.
doelgroep de
ScHaduW Van Skellig:
VanaF 10 jaar
jekino
EDUCATIE
www.jekino.be
www.opendoek.be
www.lesseninhetdonker.be
Feedback!
We horen graag je reactie op de
film, de bespreking en lesmap. Surf
naar www.filmfiches.be en laat je
(sterren)mening achter bij de film
die je zag. De fiches zijn een digitale,
meer visuele uitdieping van
deze lesmap met trailers, foto’s en
achtergrondinfo.
inHoudStaFel
Filmfiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4
Wie heeft DE SCHADUW VAN SKELLIG gemaakt? _ 9
Verzamelen van reacties _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 13
Het verhaal _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 17
Personages _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 19
Verfilming van een boek _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25
Magisch realisme _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 29
Fantasy
De wens om te vliegen
Making of _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 35
Belichting
Achter de vleugels
Make-up
Bibliografie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 37
Filmfiche voor de leerlingen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 38
Bijlagen _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 40
FilmFicHe
Kopieer de filmfiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo
zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling! Ook voor je collega’s
die de leerlingen vergezellen, kan het een handige leidraad zijn.
P 2 P 3

FILmFICHE
SynopSiS
Met tegenzin neemt Michael z’n
intrek in het nieuwe huis. Hij wil
niet verhuizen, zeker niet naar
zo’n krot. Met een baby op komst
en een massa renovatiewerken
voor de boeg hebben vader en
moeder weinig tijd voor Michael.
Knorrig gaat hij op verkenning in
de tuin en ontdekt er een bouwvallig
schuurtje. Tot z’n grote
verbazing vind hij er een nors,
uitgemergeld wezen. Nieuwsgierig
zoekt Michael toenadering tot
de zonderling die ‘Skellig’ blijkt te
heten en zich voedt met slakken
en spinnen.
Michaels nieuwe buurmeisje
Mina is een pientere, eigenwijze
meid. Michael wil zijn geheim
graag met haar delen. Wanneer
vader het bouwval in de tuin wil
platbranden, kunnen Michael en
Mina hun vriend op het nippertje
helpen ontsnappen. Ze vinden
onderdak voor hem in een oude
toren. Dan pas ontdekken ze Skelligs
geheim: hij draagt vleugels
op z’n rug. Wie of wat is Skellig?
Een vogel, een mens, een engel?
tecHniScHe kaart
Originele titel: SKELLIG
Regie: Annabel Jankel
Scenario: Irena Brignull
Producent: Annabel Jankel
& Nick Hirschkorn
Camera: Steve Lawes
Muziek: Stephen Warbeck
Special effects: Evolution FX
Groot-Brittannië, 2009, 102 min.
Originele Engelse versie,
Nederlands ondertiteld
Distributeur: Jekino
Met o.a. Tim Roth, Bill Milner,
Skye Bennett, Kelly Macdonald,
John Simm, Edna Doré, Jermain
Allen
www.jekino.be/deschaduwvanskellig
www.skyoneonline.co.uk/skellig
(Engelstalig)
in de perS
“De mystieke wending is netjes
ingebed in het realisme. Dat geeft
het verhaal net die extra laag die
voldoende is om origineel en intrigerend
te blijven.”
NRC Handelsblad
(Dana Linssen)
“DE SCHADUW VAN SKELLIG bevat
veel herkenbare, uit het leven
gegrepen thema’s… Bovenal is
het een mysterieus sprookje met
een donker randje. Zo somber als
DE SCHADUW VAN SKELLIG begint,
zo zoetjes eindigt hij. Alles
wordt vanuit de ogen van Michael
bekeken. Hoe simpel het leven als
kind is door kind te zijn, maar ook
hoe moeilijk het kan zijn tussen
volwassenen. En de boodschap
dat niets onmogelijk is zolang je
zelf de hoop niet opgeeft.”
movie2movie.nl
(Barbara Plasmans)
Voor je naar
de Film gaat…
Wie of wat is Skellig?
“Ik ben van alles en nog wat. Ik
heb iets van jou, iets van een dier,
iets van een vogel, iets van een
engel.”
VRAGENRONDE
Doe navraag bij de kinderen:
• Waar doet het woord Skellig
je aan denken?
• Welk gevoel krijg je erbij?
• Wat of wie zou Skellig kunnen
zijn?
• Denk je dat het een grappige
/ droevige / enge / … film zal
zijn?
• Kan je Skellig beschrijven?
Toon de affiche van de film en
pols opnieuw naar hun verwachtingen:
• Kan je nog iets meer vertellen
over Skellig?
• Wat verwacht je?
• Is je gevoel / verwachting veranderd?
• Wat voor een film denk je nu
dat het zal zijn?
P 4 P 5

in de prijzen
De film is gebaseerd op het bekroonde
boek van David Almond
(verschenen bij uitgeverij Querido
– heeft iemand het boek al
gelezen?). DE SCHADUW VAN
SKELLIG werd door de jury verkozen
tot beste speelfilm op het Europees
Jeugdfilmfestival Vlaanderen
2011: “De film portretteert
de onschuld van het kind en het
geloof in het goede van de mens.
DE SCHADUW VAN SKELLIG is
een magisch-realistisch verhaal
met thrillerelementen die zeker
een jong publiek zal bekoren. Het
contrast tussen het donkere van
de insectenwereld en het licht van
een pasgeborene (Michaels zieke
zusje) toont de magie van het leven.”
Ook op het Cinekid Festival
in Amsterdam kreeg de film een
eervolle vermelding.
Naar aanleiding van de film werd
het boek door uitgeverij Querido
in een nieuwe versie uitgegeven.
Schrijver David Almond schreef
zelfs een prequal: Mijn naam is
Mina.
magiScH realiSme
DE SCHADUW VAN SKELLIG
combineert fantasie met realiteit.
In de film zie je elementen uit
zowel de fantasiewereld als uit
de alledaagse werkelijkheid: verhuizen,
gezondheidsproblemen,
school,…
DE SCHADUW VAN SKELLIG is
een meeslepende film, die reeds
reacties als ‘ontroerend mooi’ en
‘bijzonder’ uitlokte.
topacteur
De titelrol wordt gespeeld door
Tim Roth, een heel bekende acteur.
Hij is onder meer te zien in
RESERVOIR DOGS (1992), PLA-
NET OF THE APES (2001), THE
INCREDIBLE HULK (2008) en de
tv-serie ‘Lie to Me’ (2009).
WISt jE DAt …
… de naam Skellig ontleend werd
aan de Skellig-eilanden: twee
rotsachtige eilanden ten westen
van Ierland met een fascinerende
geschiedenis. Het grootste van
de twee eilanden staat bekend als
Great Skellig of Skellig Michael en
staat op de UNESCO Werelderfgoed-lijst.
P 6 P 7

WIE HEEFt DE
SCHADUW VAN
SKELLIG GEmAAKt?
auteur
daVid almond
Het oorspronkelijke
verhaal van DE
SCHADUW VAN
SKELLIG komt uit
een boek dat werd
geschreven door
David Almond.
David Almond (°1951, Felling) is
een Brits jeugdboekenschrijver.
Zijn debuut ‘De schaduw van
Skellig’ was in 1998 meteen een
schot in de roos. Het boek sleepte
overal prijzen in de wacht, o.a. de
Zilveren Griffel (2000) en leverde
inspiratie voor een opera, een
theaterstuk en nu ook een film. In
2010 ontving David Almond voor
zijn hele oeuvre de prestigieuze
Hans Christian Andersen Award
(ook wel de “Nobelprijs van de
Jeugdliteratuur” genoemd) vanwege
zijn “unieke stem als schepper
van magisch realisme voor
kinderen”. Een uitgebreide bibliografie
van David Almond vind je
in bijlage.
In 2010 publiceerde
David Almond
ook ‘Mijn Naam is
Nina’, de prequel
(= wat voorafging)
van ‘De schaduw
van Skellig’. Dit
boek, geschreven
in dagboekvorm,
verhaalt het leven
van buurmeisje Nina (Mina in het
Engelstalige boek en in de film) alvorens
ze Michael ontmoette. De
schrijver vond Mina altijd al het
meest intrigerende personage
in zijn boek: “Ze sprong te voorschijn
vanuit het niets en eiste
haar plaats op in het boek, met al
haar opinies over educatie, haar
kennis van William Blake en haar
interesse in vogels.”
David Almond was vijf jaar lang
onderwijzer in een lagere school
en geeft nu les aan kinderen met
P 9

leermoeilijkheden. Hij heeft veel
interesse in alles wat met ‘leren’
te maken heeft: “Sommige kinderen,
zoals Mina, krijgen thuis
een geweldige opleiding, maar
daarbij dreigt ook het isolement.
De meeste scholen en leraars leveren
tegenwoordig fantastisch
werk, hoewel ik onze benadering
van educatie toch veel te formeel
vind. Zo leggen scholen heel wat
onnodige druk op hun leerlingen
en leerkrachten.”
David Almond over het boek ‘Skellig’:
“Het verhaal was er plots, alsof
het al die tijd had liggen wachten
om verteld te worden. Het was
heerlijk om ‘Skellig’ te schrijven.
Alsof het boek zichzelf schreef. Ik
werkte er zeven maanden aan en
het was één grote ontdekkingsreis.
Ik wist zelf niet wat Michael
had gevonden in het schuurtje.
Meestal had ik geen idee van wat
er ging gebeuren. Ik wist zelfs niet
of de baby het zou halen.”
regiSSeuSe annabel
jankel & ScenariSte
irena brignull
DE SCHADUW VAN SKELLIG was
de eerste speelfilm die Annabel
Jankel volledig zelf regisseerde.
In de jaren tachtig maakte ze al
muziekvideo’s, ze lanceerde de
figuur Max Headroom (die figureerde
in muziekprogramma’s en
in een tv-serie) en ze regisseerde
talrijke reclamespots.
Later verhuisde Jankel vanuit
Londen naar Hollywood waar ze
meewerkte aan grote producties
zoals D.O.A. en SUPER MARIO
BROTHERS. Intussen bleef ze ook
actief in de reclame-industrie.
Bij haar terugkeer naar haar vaderland
regisseerde ze de reeks muziekdocumentaires
‘Live from Abbey
Road’ (met o.a. The Red Hot
Chili Peppers en Norah Jones) en
begon met scenariste Irena Brignull
te werken aan haar speelfilmdebuut
DE SCHADUW VAN SKEL-
LIG. Samen namen ze het boek
onder handen: er werden scènes
toegevoegd (bijvoorbeeld de
zwemles), sommige personages
werden belangrijker (bijvoorbeeld
Grace) en bepaalde elementen uit
het boek werden geschrapt (bijvoorbeeld
Dr. Dood). Dit alles gebeurde
met veel respect voor het
verhaal en de typerende stijl van
David Almond.
P 10 P 11

BABBELBOx
VErzAmELEN
VAN rEACtIES
Zet na de filmvoorstelling een
camera klaar aan de deur. Daarin
kunnen leerlingen hun eerste reactie
kwijt. Het is niet de bedoeling
dat ze een lange redevoering
houden; enkel snel even reflecteren
over wat ze zonet gezien
hebben. Je kan die video met reacties
meenemen naar de klas en
er daar verder mee aan de slag
gaan. Het is belangrijk dat de leerlingen
spontaan en onvoorbereid
reageren. Zorg ervoor dat elk kind
afzonderlijk in ‘de babbelbox’
gaat. Zo maak je meer kans op
oprechte, bruikbare indrukken.
Deze oefening gebeurt bij voorkeur
bij het verlaten van de bioscoopzaal
maar kan eventueel
ook in de klas worden gedaan.
Benodigdheden: een camera,
eventueel een statief en voldoende
ruimte voor discrete opnames.
Tijdsduur: afhankelijk van het
aantal leerlingen, 10 à 15 min.
StEMHOKjE
Je kan een stemhokje voorzien
naast / in plaats van de babbelbox.
In het stemhokje geven de kinderen
verschillende quotaties aan
de film. Ze kunnen daarvoor – al
dan niet anoniem – onderstaand
strookje invullen. Ze kleuren bvb
het aantal spinnen om aan te geven
hoe ‘eng’ ze de film vonden.
Je vindt de stemstrookjes in bijlage.
Benodigdheden: stemstrookjes,
potloden en een stembus.
Tijdsduur: afhankelijk van het
aantal leerlingen, 5 à 10 min.
P 13

DE 5 W’S
Je kan samen met de leerlingen
het verhaal reconstrueren aan de
hand van de 5 W’s: waarover, wie,
waar, wanneer en wat/waarom.
Verdeel de klas in 5 groepjes en
bezorg hen elk één van de vijf
W’s. De groepjes proberen een
antwoord te formuleren op hun
W. Binnen het groepje heeft elke
leerling een specifieke taak: iemand
die de vraag voorleest en
bijhoudt, iemand die de tijd in
het oog houdt, iemand die ervoor
zorgt dat de decibels niet te hoog
oplopen, iemand die ervoor zorgt
dat iedereen aan het woord komt,
iemand die het antwoord van de
groep voor de klas formuleert.
Nadien overloop je met de hele
groep alle W’s om het verhaal te
reconstrueren.
Je kan eventueel ook elk groepje
een antwoord laten zoeken en formuleren
op alle W’s.
BIJVOORBEELD:
- Waarover?
Michael ontdekt Skellig en raakt
met hem bevriend.
- Wie?
De hoofdpersonages zijn Michael
en Skellig.
- Waar?
In een stadje in Groot-Brittannië.
- Wanneer?
Het verhaal speelt zich nu af, in
onze tijd.
- Wat/Waarom?
Skellig fleurt op door de vriendschap
en de hulp van Michael. Hij
bewijst Michael een wederdienst
door zijn zusje te redden.
Benodigdheden:
kaartjes met W-vragen.
Tijdsduur: 5 à 10 min.
P 14 P 15

HEt VErHAAL
Door de gezinsuitbreiding verhuist
Michael met zijn vader en
hoogzwangere moeder naar een
bouwvallige woning in de voorstad.
Hij moet zijn vertrouwde
omgeving en vrienden achterlaten
en de erbarmelijke staat van
het huis en de wildgroei in de
tuin zijn hem een doorn in het
oog. Het oude schuurtje in de tuin
staat zelfs op instorten.
De baby komt vroeger dan verwacht
en sukkelt met hartproblemen.
Moeder moet met haar pasgeboren
dochter in het ziekenhuis
blijven. Intussen neemt vader de
woning onder handen. Daardoor
verliezen zijn ouders Michael een
beetje uit het oog. Eenzaam gaat
hij op verkenning. In het schuurtje
doet hij een merkwaardige ontdekking:
hij botst er op een norse
figuur die zich ‘Skellig’ noemt. De
brompot, vuil en smerig, woont
tussen de spinnenwebben en
voedt zich met insecten en slakken.
Hoewel Skellig hem wegstuurt,
blijft Michael contact zoeken
met de mysterieuze vreemdeling.
Michael vertelt het geheim
aan zijn nieuwe buurmeisje Mina.
Wanneer vader op een dag het
schuurtje in brand steekt, kan Michael
zijn ‘vriend’ op het nippertje
redden. Samen met Mina brengt
hij Skellig naar een oude toren in
het bos. Daar ontdekken ze Skelligs
geheim: de bochel op zijn rug
blijkt een stel verdroogde vleugels
te verbergen.
Het gezin gaat diep gebukt onder
tegenslag. Maar Michael gelooft
rotsvast in Skelligs magische
krachten. Michaels charmante naiviteit
en zelfopoffering dwingen
Skellig om zichzelf te overstijgen:
de vleugels hervinden hun kracht
en Skellig zorgt ervoor dat de
doodzieke baby geneest. Intussen
knapt vader het huis op. Maar het
mysterie van Skellig kan Michael
niet ontsluieren: is hij een vogel,
een mens of een engel? Bestaat
hij echt of was alles slechts verbeelding?
VriendScHap en
gelooF in anderen
DE SCHADUW VAN SKELLIG vertelt
een verhaal over vriendschap:
de kennismaking en groeiende
band tussen Michael en de mysterieuze
Skellig. Bovendien leert
hij Mina kennen, zijn nieuwe buurmeisje.
Michael deelt met haar
zijn grote geheim. Mina steunt de
timide Michael en samen doen ze
de levensmoeë Skellig weer open
bloeien: “I believe in you. Even if
you don’t.” Skellig dankt voor hun
vertrouwen met een grote wederdienst.
Michaels nieuwe leven gaat grotendeels
ten koste van zijn voormalige
vrienden. Zijn beste vriend
Leakey mist Michael; hun vriendschap
komt onder druk te staan.
Gelukkig vindt Michael tijdig een
evenwicht tussen zijn nieuwe en
zijn oude leven.
P 16 P 17

PErSoNAGES
micHael
Michael is een heel gewone jongen.
Hij komt er zo goed als alleen
voor te staan wanneer zijn ouders
alle aandacht besteden aan
hun zieke baby en hun bouwvallige
huis. Michael praat moeilijk
over wat er in hem omgaat; hij
verwerkt het op zijn manier. Maar
onder impuls van Mina en Skellig
bloeit Michael open en verandert
hij van een bedeesde knul in een
doorzetter met lef en vertrouwen.
Michael is ontegensprekelijk de
spilfiguur van dit verhaal, de motor
die alles draaiende houdt.
De jonge Bill Milner vertolkt de rol
van Michael op een heel overtuigende
manier. Bill was eerder al
te zien in o.a. SON OF RAMBOW
(2007).
Skellig
Titelfiguur Skellig is aanvankelijk
een weerzinwekkende figuur: kort
van stof, grimmig, ongemanierd
en afstandelijk. Hij eet slakken,
spinnen en insecten en wil liefst
van al met
rust gelaten
worden
en in verg
e t e lheid
w e g k w i j -
nen. De
bezoekjes
van Michael
en Mina
doen hem
meer deugd dan hij durft toegeven,
maar hij is te zeer gehecht
aan ‘zijn mysterie’: “Ik ben van
alles en nog wat. Ik heb iets van
jou, iets van een dier, iets van een
vogel, iets van een engel.” Auteur
David Almond: “Ik weet niet precies
wie of wat Skellig is. Ik weet
niet waar hij vandaan komt, hoe
hij in het schuurtje belandde of
wat er verder met hem gebeurde.
Hij blijft een mysterie.”
WISt jE DAt…
… ‘skell’ een obscuur, vergeten
Engels woord is voor een dakloze,
iemand zonder thuis? Schrijver David
Almond ontdekte het woord
pas na het voltooien van zijn boek.
P 19

Tim Roth zet een sobere Skellig neer. Hij is bekend van zijn rollen in o.a.
RESERVOIR DOGS (1992), PLANET OF THE APES (2001), THE INCREDI-
BLE HULK (2008) en de tv-serie ‘Lie to Me’ (2009).
mina
Mina is een buitenbeentje. Ze
gaat niet naar school maar krijgt
thuis les van haar moeder. Ze is
nieuws- en
l e e r g i e r i g
en is voortdurendbezig
met ond
e r z o e k e n ,
ob ser veren
en tekenen.
Mina is pienter
en eigenwijs.
Ze weet wat ze wil en gaat
recht op haar doel af.
Wanneer ze merkt dat er een
nieuw gezin in de buurt komt
wonen, zoekt ze contact met de
nieuwe buurjongen. Dankzij Mina
durft de brave Michael dingen
doen waarvoor hij vroeger zou terugdeinzen.
Vader daVe
Dave is Michaelsvader,
een
goeierd met
het hart op
de juiste
plaats. Maar
de problemen
met de
baby, het
huis en zijn ontevreden zoon voeren
Dave tot aan de rand van de
emotionele afgrond. Hij voelt zich
verantwoordelijk voor alle ellende.
Eigenlijk is hij een zorgzame
vader en echtgenoot. Hij heeft het
beste voor met zijn gezin.
moeder
louiSe
Louise is Michaelsmoeder.
Ze gaat
aanvankelijk
akkoord met
de verhuis,
maar wanneer ze voortijdig bevalt
van een dochtertje met een zwak
hart, stort ze in. Louise is bang
om haar pasgeboren dochter te
verliezen; ze reageert zich af op
Dave. Als toegewijde mama wijkt
ze geen seconde van de baby’s
zijde en laat de zorg voor Michael
volledig aan haar man over.
Kelly Macdonald is een bekend
gezicht. Aan haar accent hoor je
dat ze uit Schotland afkomstig is.
Ze was al te zien in o.a. TRAIN-
SPOTTING (1996), NANNY MCP-
HEE (2005) en NO COUNTRY FOR
OLD MEN (2007). In de laatste
Harry Potter-film HARRY POTTER
AND THE DEADLY HALLOWS:
PART II (2011) kruipt ze in de huid
van Helena Ravenclaw, alias the
Grey Lady.
grace
Grace is een
o p g e w e k t e
bejaarde die
Michael ontmoet
in het
ziekenhuis .
Ze kan boeiendvertellen
en toont
i n t e r e s s e .
Haar woorden inspireren Michael:
“Them as can walk should walk.
Them as can dance should dance.
Them as can fly…Well, you know
the rest, don’t you?”
Het is noemenswaardig wat actrice
Edna Doré neerzet op haar
leeftijd. Ze werd namelijk geboren
in 1921.
leakey
Leakey, Michaels
beste
vriend, is
fors voor zijn
leeftijd en
neemt Michaelmakkelijk
in bescherming.
Leakey is
onbevreesd en in vele opzichten
de tegenpool van Michael, maar
de twee zijn de beste kameraden.
Sinds de verhuis mist Leakey de
aanwezigheid van Michael.
P 20 P 21

DE KENMERKENMEtER
Voorzie voor elke leerling een
blaadje met de kenmerkenmeter.
Laat hen individueel of per twee
(na kort overleg) kenmerken (linkerkolom)
toewijzen aan personages
(rechterkolom). Nadien volgt
een klassikale bespreking. Je kan
de kenmerkenmeter ook op het
bord overnemen en de oefening
klassikaal maken.
De kenmerkenmeter vind je in
bijlage
Benodigdheden: één kenmerkenmeter
per leerling of de kenmerkenmeter
op het bord overschrijven.
Tijdsduur: 10 min.
VRAGENRONDE
• Bij welk personage heb je de
meeste kenmerken kunnen
zetten? Waarom?
• Bij wie kan je de minste kernmerken
zetten? Waarom?
• Kan je bij elk kenmerk een
voorbeeld geven uit de film?
• Op welk personage lijk jij het
meest? Waarom?
• Op welk personage wil jij
(niet) gelijken? Waarom?
• Welke eigenschap herken je
bij jezelf?
• Wat is jouw beste eigenschap?
• Wat is jouw slechte eigenschap?
• Welke eigenschap vind jij aangenaam
bij andere mensen?
• Welke eigenschap zou jij
graag de wereld uithelpen?
P 22 P 23

VErFILmING
VAN EEN boEK
In 1998 waren alle lezers enthousiast
over het meeslepende, magisch
realistische boek van David
Almond. ‘Skellig’ werd in tal van
huiskamers verslonden. Ook Annabel
Jankel las het en was zodanig
getroffen dat ze plannen
kreeg om het te verfilmen. Ze
schakelde scenariste Irena Brignull
in om de woorden van David
Almond in beelden te vertalen.
Boekentaal werd filmtaal. Ruim
een decennium later zijn Jankels
plannen werkelijkheid geworden.
Maar er zijn heel wat verschillen
tussen het boek en de film. Een
boek heeft een ander vertelritme:
je kan er situaties en gedachten
uitvoerig in omschrijven en de
opbouw van het verhaal (de afwisseling
tussen spannings- en
rustpunten) gebeurt helemaal anders.
Daarom werden sommige
passages uit het boek anders ingevuld
en werden scènes toegevoegd
of radicaal geschrapt.
boek VerSuS Film
NINA / MINA
In het boek:
Nina is een zelfbewust buitenbeentje.
Het meisje zoekt contact
met haar nieuwe buurjongen Michael
en sluit op haar typische eigenwijze
manier vriendschap met
hem. Nina heeft het hart op de
tong. Haar visie en mening lijken
soms arrogant, maar ze stimuleren
Michael. Nina spoort hem aan
om echt te kijken en te luisteren
naar de dingen rondom hem. Zo
leert hij in zichzelf te geloven.
Nina is een heel aanwezig en cruciaal
personage.
In de film:
Mina heeft dezelfde karaktertrekken
als in het boek, maar ze komen
minder nadrukkelijk uit de verf. Ze
is nog steeds ‘anders dan de anderen’
maar verdwijnt meer naar
het achterplan. Ze speelt een beperkte
rol in de film, om ruimte te
maken voor andere personages.
P 25

Het is niet Mina die ervoor zorgt
dat Michael open bloeit, maar ze
assisteert hem wel in dat proces.
Het belang van het personage
Mina is de voornaamste verschil
tussen boek en film. In het boek is
ze de grote katalysator van Michaels
verandering, in de film lijkt ze
niet meer dan het buurmeisje dat
toevallig aanwezig is en de enige
die tijd vrijmaakt voor Michael.
GRACE
In het boek:
Grace is de bejaarde vrouw die
door de gang van het ziekenhuis
schuifelt. Daar stuit ze op Michael.
Ze vertelt hem over haar
vriend Arthur (zo noemt ze haar
ziekte artritis) en dat ze moet blijven
dansen om Arthur weg te
jagen. Ze bezorgt Michael levertraan
voor zijn zieke vriend.
In de film:
In de film is Grace veel nadrukkelijker
aanwezig in hun regelmatige
ontmoetingen, waarbij ze naar
Michael luistert en hem goede
raad geeft. De vrouw maakt een
zodanige indruk op hem dat Michael
aan zijn ouders voorstelt
om de baby Grace te noemen.
Van een kleine bijrol in het boek
treedt ze in de film op het voorplan.
WILLIAM BLAKE
In het boek:
De 19 de eeuwse schrijver, dichter,
tekenaar, schilder en filosoof
William Blake is Nina’s inspiratiebron.
Ze is begeesterd door zijn
visie en zijn verhalen. Alle feiten
in haar leven toetst ze aan de theorieën
van Blake, wiens werk vaak
een mystieke, duister karakter
had en beladen was met symboliek.
Auteur David Almond is enorm
geboeid door William Blake en
zijn werk. Die fascinatie laat hij
in zijn boek doorschemeren via
Nina. Verder komt ook de Griekse
mythologie uitgebreid in het boek
aan bod, o.a. via de huistaken van
Michael, Nina die het verhaal van
Persephone vertelt, Michael die
‘Persephone’ voorstelt als naam
voor zijn zusje... De link tussen
deze bronnen en Skellig is reëel.
In de film:
In de film wordt William Blake
amper één keer door Mina aangekaart.
De Griekse mythologie
komt enkel aan bod in de scène
waarin Michael in de klas het verhaal
van Icarus en Daedalus voordraagt.
Hierdoor vervaagt de link
met Skellig, maar wordt het mysterie
rond zijn persoon versterkt.
ENKELE VERFILMDE BOEKEN
HARRY POTTER-reeks: 7 boeken
tussen 1998 en 2007 van J.K.
Rowling en 8 films tussen 2001 en
2011.
LORD OF THE RINGS-trilogie:
3 boeken tussen 1956 en 1957
J.R.R. Tolkien en 3 films van regisseur
Peter Jackson tussen 2001
en 2003.
DE HELAASHEID DER DINGEN:
boek van Dimitri Verhulst uit
2006, verfilmd in 2009.
DE ZAAK ALZHEIMER: boek van
Jef Geeraerts uit 1985, verfilmd in
2003.
BLINKER: boek van Marc De Bel
uit 1989, verfilmd in 1999.
IEP!: boek van Joke Van Leeuwen
uit 1996, verfilmd in 2010.
VERFILM EEN FRAGMENt
Verdeel de klas in groepjes. Elk
groepje krijgt één fragment uit
het boek. Dit fragment kan door
de begeleider worden gekozen
of eventueel door de leerlingen
zelf, indien ze het boek gelezen
hebben. Dat fragment moeten ze
omzetten naar filmtaal, naar een
script. Nadien brengen ze hun
uitgewerkte scène voor de klas.
Kies zelf hoe ver je in deze opdracht
wilt gaan. Werken ze enkel
op papier? Of zorg je voor een
camera en laat je de groepjes
hun scène echt filmen? Naargelang
je kennis (of die van jouw
leerlingen) over monteren, kan je
de scènes zelfs in een montage
aan elkaar plakken.
Leg aan je leerlingen uit hoe een
script er moet uitzien en wat belangrijk
is. De 5 W’s komen opnieuw
van pas: wie, wat, waar,
wanneer en waarom.
Je kan deze oefening voor of na
de film doen.
Benodigdheden: het boek ‘De
schaduw van Skellig’, kopieën
van tekstfragmenten, een camera,
attributen en eventueel verkleedkleren.
Tijd: 1 lesuur.
P 26 P 27

mAGISCH
rEALISmE
DE SCHADUW VAN SKELLIG is
een magisch realistisch verhaal.
Twee verhaallijnen lopen parallel
naast elkaar: de ene magisch, de
andere meer werkelijkheidsgetrouw.
Door de combinatie van
beide verhaallijnen vervaagt de
grens tussen magie en realisme
en gaan de kijkers ook de fantasie-elementen
in de film als normaal
accepteren.
Realisme: de film toont herkenbare
situaties in een jong gezin dat
net gaat verhuizen. Daarbij ondervinden
ze de nodige hindernissen,
gezien de bedenkelijke toestand
van het huis. Maar wanneer
hun dochtertje ter wereld komt
met medische problemen, komt
het gezin onder hoogspanning te
staan. “There’s only so much you
can take.” Daardoor schommelt
de stemming voortdurend tussen
geluk en verdriet, tussen hoop en
wanhoop.
Magie: DE SCHADUW VAN SKEL-
LIG vertelt over een bijzonder we-
zen dat niet van deze wereld is.
Een creatie van de verbeelding.
Skellig is zo oud als de aarde Hij
heeft vleugels op z’n rug en beschikt
over bijzondere, genezende
krachten. Door zijn telepathisch
vermogen brengt hij mensen en
voorwerpen in beweging. Op zijn
bevel schieten er overal paddenstoelen
op. Maar Skellig heeft ook
een menselijke kant: koppig, gevoelig
voor aandacht en vertrouwen.
Doorheen de film doorloopt
hij een evolutie, een ontwikkelingsproces.
Door die menselijke trekken van
Skellig en het sociaal drama op
de achtergrond van dit verhaal,
wordt de kijker meegenomen in
een magische wereld waarin hij
alles voor ‘echt’ durft aannemen.
Enkel dankzij de realistische basis
staat de kijker open voor de magie
in dit verhaal.
WISt jE DAt…
… auteur David Almond zijn zusje
verloor toen ze nog een baby was.
P 29

FantaSy
Het fantasy genre vertelt over
imaginaire werelden, bovennatuurlijke
verschijnselen en magische
wezens. De held in zulke
verhalen is vaak een gewone sterveling,
die doorheen de film een
ontwikkelingsproces doormaakt.
Fantasy heeft vaak een onbestemd,
mythisch karakter, terwijl
het aanverwante science fiction
genre meer op het futuristische
gefocust is (ruimteschepen e.d.).
De populairste fantasy verhalen
vind je in boeken en films zoals
o.a. HARRY POTTER, LORD OF
THE RINGS, ALICE IN WONDER-
LAND, THE WIZARD OF OZ en
THE CHRONICLES OF NARNIA.
Fantasy scoort ook heel goed op
de markt van computergames.
Denk maar aan Final Fantasy en
World of Warcraft. Ook het rollenspelDungeons
&
Dragons en
het bordspel
Hero
Quest zijn /
waren immenspopulair.
Thorgal
(s c e n a r i s t :
Jean Van
Hamme, tekenaar: Grzegorz Rosinski)
is een goed voorbeeld van
een reeks hedendaagse fantasystripverhalen.
VRAGENRONDE
• Welke elementen uit DE
SCHADUW VAN SKELLIG zijn
typerend voor fantasy?
• Welke elementen zijn typerend
voor een realistisch verhaal?
• Welke magische elementen
vond je terug in de handelingen
van Skellig?
• Ken je nog andere fantasy
figuren?Waarom zijn het fantasy
figuren?
•
• Wie is de held van het verhaal?
• Hoe zou je die aan het begin
van de film beschrijven?
• Hoe zou je die op het einde
beschrijven?
• Wat is er veranderd?
• Hoe is dit duidelijk gemaakt?
Aan wat merk je dat?
MAAK jE EIGEN SKELLIG
Skellig zou een mens kunnen zijn,
een engel of een vogel. Een soort
‘mutant’. Laat de leerlingen zelf
een fantasiewezen ontwerpen dat
een kruising is tussen een aantal
gekende levensvormen. Zo creëren
ze iets dat de voordelen van
verschillende organismen combineert.
Dit kan gebeuren op verschillende
muzische manieren:
tekenen, schilderen, boetseren...
Er zit nog meer in!
Je kan de kinderen hun fantasiewezen
aan elkaar laten voorstellen,
je kan hen een identiteitskaart
laten maken van hun mutant, je
kan hen een hele fantasiewereld
laten bedenken waarin hun magische
creatie woont. Je kan hen
deze wereld laten tekenen of omschrijven.
De mogelijkheden zijn
eindeloos.
Benodigdheden: papier, potloden,
stiften, wasco’s, verf, penselen,
plasticine…
Tijdsduur: een muzisch lesuur.
MAAK SAMEN EEN SKELLIG
Het concept is hetzelfde als in
voorgaande oefening: de kinderen
maken een fantasiewezen dat
een kruising is van diverse gekende
levensvormen. Ditmaal werken
ze in groep. Iedere leerling begint
met een klomp klei, waarin ze één
kenmerk aanbrengen (bijvoorbeeld
vleugels). Als leerkracht bepaal
je een tijdspanne en bewaak
je die ook. De leerlingen geven
hun klomp door aan hun buur en
krijgen dus ook een nieuwe klomp
voor hun. Daaraan voegen ze vervolgens
een tweede kenmerk toe.
Zo ontwikkelen de kinderen samen
fantasiewezens. Het is aan te
raden om dit in groepjes van ongeveer
5 leerlingen te doen.
Benodigdheden: voldoende klei,
water om de klei te kneden, be-
schermmateriaal (plastieken tafelkleed
/ vuilniszakken, schorten,…).
Tijdsduur: een muzisch lesuur.
de WenS om
te Vliegen
Mensen willen alles kunnen. We
kunnen lopen, springen, praten,
zien, horen, smaken, zwemmen…
maar we kunnen niet vliegen. De
mens koestert een eeuwige wens
om te kunnen vliegen. Wetenschappers
zoals Leonardo Da Vinci
zoeken al eeuwen naar manieren
om ons door het luchtruim te
verplaatsen. Intussen kunnen we
dat o.a. per vliegtuig, maar vleugels
hebben we nog steeds niet.
Sinds mensenheugenis vertelt de
mens verhalen over wezens met
vleugels. Denk maar aan de fabelachtige
griffioenen of aan het
verhaal van Icarus. Al in de Bijbel
werden er figuren met vleugels
opgevoerd, namelijk engelen. Een
engel staat in een hoger aanzien
dan een mens; hij kan dus vliegen.
Ook van Skellig kan je vermoeden
dat hij een engel is. Hij is méér
dan een mens: hij kan vliegen en
heeft magische krachten.
David Almond: “Al van in de
vroegste tijden vertelde men verhalen
en maakte tekeningen van
gevleugelde wezens die sterk op
P 30 P 31

mensen geleken. Als kind vertelde
mijn moeder dat onze schouderbladen
de plek waren waar
ooit onze vleugels hadden gezeten,
toen we engelen waren.”
VRAGENRONDE
• Ken je nog figuren met vleugels?
• Ken je nog personages uit de
geschiedenis of uit films of
verhalen die kunnen vliegen?
• Waarom heeft de mens geen
vleugels?
• Zou je zelf willen kunnen vliegen?
• Denk je dat de mens ooit zal
kunnen vliegen?
• Is er iets dat je nu (nog) niet
kan en dat je graag zou kunnen?
• Geloof je in engelen?
• Wanneer is iemand een engel
voor jou?
• Is Skellig een engel? Omdat
hij vleugels heeft? Omdat hij
Michaels zusje redt?
• Is er iemand in jouw leven die
jij een engel noemt / vindt?
ENKELE FILMS OVER ENGELEN
IT’S A WONDERFUL LIFE (1946)
HEAVEN CAN WAIT (1978)
DER HIMMEL ÜBER BERLIN (1987)
CITY OF ANGELS (1994)
MICHAEL (1996)
MIRAKEL (2000)
THE DISCOVERY OF HEAVEN
(2001)
P 32 P 33

mAKING oF
In het nieuwe huis krioelt het van
de spinnen, kevers en walgelijke
insecten. Paddenstoelen komen
overal tevoorschijn en het gras
staat meters hoog. Deze lugubere
sfeer loopt door in de sobere locaties,
het druilerige weer en in
de mysterieuze aanwezigheid van
Skellig.
belicHting
Om die sfeer in de verf te zetten,
kiezen de filmmakers de juiste
locaties, kostuums, make-up…
Maar hun belangrijkste instrument
om de film zijn duistere
sfeer te geven, is de belichting. In
het begin van de film zijn de scènes
met Skellig donker en onderbelicht.
Je krijgt nauwelijks een
glimp van hem te zien. Naarmate
de vriendschap tussen Michael
en Skellig groeit en Skellig weer
herleeft, wordt hij meer en feller
belicht.
SURFtIP!
Surf naar www.mediacollege.
com/lighting/three-point/
simulator.html, klik op de lichten
en speel met de belichting.
P 35

acHter de VleugelS
Op de officiële website zie je in
een filmpje hoe de vleugels van
Skellig gemaakt werden en hoe ze
tot leven worden gebracht door
twee poppenspelers.
(Let op! Engelstalig filmpje zonder
ondertitels. Maar de beelden
maken veel duidelijk.)
SURFtIP!
Surf naar http://wwwskyoneonline.
co.uk/skellig/videos.php en klik
op ‘behind the wings’.
make-up
Acteur Tim Roth heeft voor zijn
rol als Skellig heel wat uren in
de make-upkamer doorgebracht.
De make-up is bepalend voor
het uiterlijk en voor de karakterschets
van een personage. Tim
Roth: “Toen de ontwerper mij zijn
schetsen liet zien, was ik niet tevreden.
Het was wel mooi, maar
ik had een heel ander idee in gedachten.
Toen hij hoorde hoe ik
het personage zag, besefte hij dat
hij opnieuw moest beginnen. Dat
was enkele weken voor de start
van de opnames.”
SURFtIP!
Surf naar www.youtube.com en
zoek het filmpje ‘Skellig (2009)
make up’.
bIbLIoGrAFIE
• Interview met David Almond
• Persmap DE SCHADUW VAN SKELLIG
• Persbericht ‘Een ijzersterk debuut en een prachtig vervolg’
• www.jeugdfilmfestival.be/en/nieuws/97
• http://www.skyoneonline.co.uk/skellig/
• www.wikipedia.org
• www.davidalmond.com
• www.contemporarywriters.com
• www.iblist.com
P 36 P 37

FILmFICHE Voor
DE LEErLINGEN
DE SCHADUW VAN SKELLIG is
een magisch realistische film.
Welke elementen uit de film
zijn volgens jou verzonnen (magisch)
en welke elementen zijn
uit het echte leven gegrepen?
DE SCHADUW VAN SKELLIG is de verfilming van
een boek van David Almond. Het boek won heel
wat prijzen en ook de film werd bekroond door de
professionele jury van het Europees Jeugdfilmfestival
Vlaanderen 2011.
Ken je nog verfilmde boeken? Lees je liever het
boek alvorens naar de film te gaan? Of bekijk je liever
de film voor je het boek leest? Waarom?
“Ik heb iets van jou, iets van een dier, iets
van een vogel, iets van een engel. Van
alles en nog wat.”
Skellig is een mysterieus en magisch wezen. Hij
lijkt op een mens, maar hij heeft vleugels. Wat zou
jij graag kunnen dat een normaal mens niet kan?
Waarom?
Op de website van de film
vind je een game: je bent
een vlieg die moet proberen
te ontsnappen uit de schuur
van Skellig. Pas op voor de
hindernissen, anders dreig
je Skelligs volgende hapje te
worden!
http://www.skyoneonline.
co.uk/skellig/game.php
Surf naar www.filmfiches.be en laat je (sterren)
mening achter bij de film die je zag. Je vindt er
ook YouTube-fragmenten, extra beeldmateriaal
en weetjes over de film terug.

IjLAGEN
Ik vond de film leuk:
Ik vond de film griezelig:
Zo voelde ik me bij
de film:
- - / - / ± / + / + +
Het leukste personage vond ik:
Skellig – Michael – Mina – vader Dave – moeder Louise – Grace – Leakey –
Coot – iemand anders: ………………………
Omschrijf de film in één woord: ………………………
Ik vond de film leuk:
Ik vond de film griezelig:
Zo voelde ik me bij
de film:
- - / - / ± / + / + +
Het leukste personage vond ik:
Skellig – Michael – Mina – vader Dave – moeder Louise – Grace – Leakey –
Coot – iemand anders: ………………………
Omschrijf de film in één woord: ………………………

KENMERKENMEtER
nors •
bezorgd •
goedgelovig •
slim •
overtuigd •
nieuwsgierig •
oud •
eerlijk •
eenzaam •
boos •
geheimzinnig •
moedig •
kil •
vriendelijk •
lief •
jong •
overtuigend •
triest •
zorgzaam •
beschermend •
behulpzaam •
emotioneel •
afstandelijk •
stoer •
grappig •
jaloers •
volhardend •
brutaal •
wijs •
betweterig •
mysterieus •
bijzonder •
bang •
onvriendelijk •
•
•
•
•
•
•
•

IbLIoGrAFIE
DAVID ALmoND
1985 - Sleepless nights, kortverhalen voor volwassenen
1997 - A kind of heaven, kortverhalen voor volwassenen
1998 - Skellig, jeugdroman
1999 - De schaduw van Skellig, vertaald door Annelies Jorna, Querido
1999 - Kit’s wilderness, jeugdroman
2000 - De wildernis, vertaald door Annelies Jorna, Querido
2000 - Heaven eyes, jeugdroman
2001 - Het zwarte slik, vertaald door Annelies Jorna, Querido
2000 - Counting stars, verzameling kinderverhalen
2001 - Secret heart, jeugdroman
2002 - Tijgerhart, vertaald door Annelies Jorna, Querido
2002 - Where your wings were, verzameling kinderverhalen
2002 - Wild girl, wild boy: a play, toneelstuk
2002 - Skellig: a play, toneelstuk
2003 - The fire eaters, jeugdroman
2005 - De vuurvreter, vertaald door Annelies Jorna, Querido
2004 - Kate, the cat and the moon, prentenboek
2005 - Clay, jeugdroman
2008 - Duister, vertaald door Annelies Jorna, Lemniscaat
2007 - Click, Scholastic, i.s.m. Nick Hornby, Gregory Maguire, Roddy Doyle, etc.
2007 - My dad’s a birdman, jeugdroman met illustraties van Polly Dunbar
2008 - Jackdaw summer, jeugdroman
2010 - Slangenkuil, vertaald door Annelies Jorna
2008 - The savage, jeugdroman met illustraties van Dave McKean
2009 - Slog’s dad, jeugdroman met illustraties van Dave McKean
2010 - The boy who climbed into the moon, met illustraties van Polly Dunbar
2010 - My name is Mina, jeugdroman
2011 - Mijn naam is Nina, vertaald door Annelies Jorna, Querido
De meest bekroonde boeken van David Almond zijn ‘Skellig’, ‘Kit’s Wilderniss’
en ‘The Fire Eaters’.