jaarverslag 2008

Discussie over het
“prijskaartje”
‘Sociale partners ambiëren waardevaste
pensioenen, passend bij de reële wereld
waarin wij leven. De discussie over het
voeren van een reëel beleid is er een over
het “prijskaartje”. Het is de vraag hoe de
kosten worden verdeeld. De kredietcrisis
heeft duidelijk gemaakt dat in het
pensioenbeleid wordt ingezet op
onzekere rendementen. We zien bij de
huidige dekkingsgraden dat de nominale
pensioenen minder zeker zijn dan
gedacht. Afstempelen van nominale
pensioenen zou een barst betekenen in
het vertrouwen van deelnemers in ons
collectieve pensioenstelsel. Ik prefereer
een gegarandeerd nominaal pensioen
met een optie op indexatie, tegenover
een onzekere variant zonder een heldere
ondergrens.’
Uit de Werkgroep FTK
Rob Wassink
Senior Investment Strategist · Mn Services
Voor alle partijen gunstig
‘De kredietcrisis leidt tot stijgende werkloosheid. Ontslagen deelnemers krijgen te maken
met UWV, uitvoerder van de werknemersverzekeringen. Voor pensioenfondsen is UWV
zeker geen onbekende. UWV heeft gegevens over inkomens en uitkeringen. Wanneer
een deelnemer arbeidsongeschikt wordt, heeft het pensioenfonds gegevens van UWV
nodig. Door de kredietcrisis is efficiëntie en kostenbeheersing nog belangrijker geworden.
Dat geldt ook voor pensioenfondsen. Momenteel hebben diverse pensioenfondsen hun
eigen bilaterale afspraken met UWV. Ik werk eraan om de gegevensverstrekking door
UWV te stroomlijnen. Uniforme gegevensuitwisseling met UWV geeft pensioenfondsen
een volledige en goede gegevensset tegen zo laag mogelijk kosten. Deze transparante
werkwijze is voor alle partijen gunstig.’
Uit de Stuurgroep Gegevensverstrekking
Jan Vrijsen
Projectmanager · Cordares IT
Zekerheid versus
betaalbaarheid
Het werd in de tweede helft van 2008 voor iedereen
helder: de kredietcrisis had ook Nederland bereikt. Op
23 oktober van dat jaar maakten de grote Nederlandse
pensioenfondsen hun cijfers over het derde kwartaal
bekend. De grote koersval van oktober was in dat cijfer
nog niet verwerkt. Berichten daarover verschenen de
laatste dagen van die maand in de media. De situatie
was in korte tijd zo verslechterd, dat de fondsen en De
Nederlandsche Bank zich genoodzaakt zagen sussende
woorden te spreken over de robuustheid van het
Nederlandse pensioensysteem. Al snel werd duidelijk
dat een volledige of gedeeltelijke verhoging van de
pensioenen er voor een grote groep gepensioneerden in
2009 niet in zat. Later zou blijken dat het uitblijven van
indexering wel een aantal jaren zou kunnen gaan duren.
Daar was een jaar eerder door niemand op gerekend.
Ondanks de toenemende aandacht die pensioenfondsen
geven aan de voorwaardelijkheid van de waardevastheid
van pensioenen, wordt de jaarlijkse verhoging van
de pensioenuitkering door velen nog steeds gezien
als een verworven recht. Gewend geraakt aan de
stijgende rendementen in de periode vanaf 2003,
leek het langzamerhand weer vanzelfsprekend dat de
pensioenen konden worden aangepast aan de inflatie.
De pensioensector blinkt niet uit in het duiden van de
risico’s die met het pensioenstelsel samenhangen. Toch
is het verhaal rondom die risico’s de moeite van het
vertellen waard. De uitdaging die de sector de komende
jaren aan moet gaan, bestaat eruit deelnemers,
gepensioneerden en de politiek te overtuigen van
de onmisbare voordelen van het nemen van een
beheerst risico. Dat is een lastige boodschap onder
het huidige gesternte, maar wel een boodschap die
verteld moet worden. Het alternatief, een risicovrij
pensioen, kent namelijk voor alle betrokkenen alleen
maar nadelen: een duurder en lager pensioen. Wanneer
door de pensioenfondsen de afgelopen decennia niet in
risicodragende beleggingen was geïnvesteerd, was de
premie fors hoger geweest en waren de uitkeringen nu
lager.
Niet alleen het publiek heeft moeite te aanvaarden
dat absolute zekerheid onaanvaardbaar hoge kosten
met zich mee zou brengen. Ook de wetgever doet zijn
best de rationele en weloverwogen risico’s van het
Nederlandse pensioenstelsel zoveel mogelijk in te
kaderen. De regels van het FTK getuigen daarvan. Die
inkadering heeft nut, maar de gebeurtenissen van 2008
hebben laten zien dat de geldende kaders, waaronder
ook het FTK, niet zijn geschreven voor uitzonderlijke
omstandigheden. In dat soort situaties is het gewenst
buiten de bestaande kaders te treden.
32 Zekerheid · Zekerheid versus betaalbaarheid
33
3.2