jaarverslag 2008

Basis van ons handelen
Nog erger
‘We vergaderden kort na het
faillissement van Lehman Brothers.
In een korte “tour d’horizon” bleek
toen dat iedereen snel contracten
had kunnen oversluiten naar andere
partijen. Een hele opluchting, maar
tegelijk beseften we dat ons nog veel
meer te wachten stond. Dat was voor
ons allemaal een indringend moment
denk ik. In de volgende vergadering
bleek dat de dekkingsgraden dramatisch
waren gedaald. Het was mogelijk
nog erger geworden dan wij eerder
verwachtten. Maar een mens lijdt het
meest van het lijden dat hij vreest.
Eenmaal geconfronteerd met de lage
dekkingsgraad ga je gewoon op zoek
naar oplossingen.’
Uit de Beleggerscommissie
Theo Jeurissen
Hoofd Beleggingen · Pensioenfonds Metaal en Techniek (PMT)
‘De kredietcrisis heeft veel onzekerheid gebracht, maar één zekerheid is overeind gebleven.
Dat is de noodzaak om als nooit tevoren stipt te voldoen aan wet- en regelgeving en
zelfregulering. Een sleutel voor succes daarbij is een goede afstemming van compliance,
risk management en goed bestuur. Om dat voor elkaar te krijgen zijn er bijvoorbeeld
compliancebijeenkomsten, voor en door de leden. Daar staan kennis opdoen, kennis delen,
toolkits en vooral de dagelijkse praktijk centraal. De komende jaren zetten we hier onze
schouders onder. Compliance als basis van ons handelen. Maar vergeet één ding niet:
“The future never happens as planned.”’
Uit de Stuurgroep Compliance
Paul van Leeuwen
Algemeen directeur · Grafische Bedrijfsfondsen
Voorwoord
Werknemers, gepensioneerden en werkgevers
hebben met hard werken de afgelopen decennia de
pensioenvermogens in Nederland bij elkaar gebracht.
Met die vermogens hadden we stevige reserves
om zware tijden te kunnen doorstaan. In het najaar
van 2008 zijn die reserves bij een groot aantal
pensioenfondsen in korte tijd verdwenen door de
instortende aandelenkoersen en de tegelijkertijd sterk
dalende rente. De huidige financiële en economische
crisis is de grootste sinds 1930. Met dergelijke
uitzonderlijke uitschieters is bij het opbouwen van
deze reserves geen rekening gehouden door de
pensioenfondsen en toezichthouder. Voor vele van de
bij VB aangesloten pensioenfondsen zal 2008 dan ook
de geschiedenis ingaan als het slechtste jaar in hun
bestaan.
Offers vragen
Het herstel van de pensioenreserves zal offers vragen
van alle betrokkenen. Voor veel gepensioneerden
betekent dit dat hun uitkering de komende jaren
bevroren wordt. In diezelfde jaren voelen werkgevers
en werknemers de premieverhogingen direct in hun
portemonnee. Werknemers en gewezen deelnemers zien
hun tot nu toe opgebouwde rechten niet geïndexeerd.
De nu gevraagde offers vallen velen rauw op hun dak.
Dat pensioenen niet vrij van risico zijn, komt voor hen
als een verrassing. VB en haar leden erkennen dat bij
de deelnemers op dit risico onvoldoende de aandacht is
gevestigd.
Beheerst
De afgelopen jaren is door VB en de bedrijfstakpensioenfondsen
te weinig nadrukkelijk gewezen op
de risico’s die gepaard gaan met de beleggingen van
pensioenfondsen. Die risico’s worden evenwel niet
voor niets gelopen. Door het beleggingsrisico dat de
fondsen nemen, konden zij de afgelopen tientallen
jaren de pensioenuitkeringen laten meegroeien met de
inflatie. Bovendien zorgden de beleggingsrendementen
ervoor dat de pensioenregelingen betaalbaar bleven.
Zonder het nemen van een beheerst risico, zouden de
pensioenuitkeringen nu lager zijn en de premies hoger.
Vertrouwen
Recent onderzoek onder Nederlandse werknemers laat
zien dat het vertrouwen in bedrijfstakpensioenfondsen
een forse deuk heeft opgelopen. Terwijl banken
en verzekeraars massaal financiële steun moeten
zoeken bij de overheid en pensioenfondsen slechts
tijd vragen om het herstel op een rustige, niet
paniekerige manier vorm te geven, daalt juist het
vertrouwen in pensioenfondsen het hardst van alle
financiële dienstverleners. Alle voorstellen die het
pensioensysteem aantasten, versoberen of afbreken,
worden op dit moment gepresenteerd als dé oplossing
voor het zogenaamde falen van het systeem. Voor VB is
dit een aansporing om de voordelen die het collectieve
stelsel werknemers, werkgevers en gepensioneerden
in Nederland heeft gebracht en ook in de toekomst
zal brengen, de komende jaren met verve voor het
voetlicht te brengen. Samen met anderen je pensioen
regelen, levert nog steeds betere resultaten op dan de
oudedagsvoorziening in klein verband of individueel te
regelen.
Hard werken
De Nederlandse bedrijfstakpensioenfondsen moeten
de komende jaren hard werken aan een grotere
transparantie over de voor- en nadelen van risico’s.
Om de kracht te laten zien van het collectieve stelsel.
Waarbij risico’s gedeeld worden, in goede en in
slechte tijden. Dat betekent nu het verdelen van de
pijn van herstel over werknemers, werkgevers en
gepensioneerden. Collectiviteit en solidariteit, daar
staan VB en de bedrijfstakpensioenfondsen voor.
Juist in deze onzekere tijden.
Den Haag, 11 mei 2009
Benne van Popta · werkgeversvoorzitter
Willem Noordman · werknemersvoorzitter
8 Voorwoord
9