Urotheelcelcarcinoom - Med-Info

Algemeen
Literatuurbespreking:
Aanleiding
Blaascarcinoom is een relatief veelvoorkomende vorm van kanker met wereldwijd meer dan ca 300.000
nieuwe patiënten per jaar. In Nederland wordt jaarlijks bij ca. 4600 mensen deze diagnose gesteld
(Nederlandse Kankerregistratie, 2003). Blaascarcinoom is daarmee de vierde meest voorkomende tumor
bij mannen en de achtste bij vrouwen. Blaascarcinoom wordt vooral bij mensen ouder dan 60 jaar
vastgesteld en komt vier maal zo vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Bij een tumor van de blaaswand
wordt onderscheid gemaakt tussen een niet-spierinvasief (ongeveer 70 % van de gevallen) en een
spierinvasief groeiende blaastumor. Een spierinvasief groeiende tumor bevindt zich zowel in het
blaasslijmvlies als in de blaasspier. Een oppervlakkig groeiende tumor bevindt zich alleen in het
blaasslijmvlies, maar kan bij een niet tijdige behandeling doorgroeien in de blaasspier.
Histologisch wordt het blaascarcinoom onderverdeeld in 3 types:
- urotheelcarcinoom (overgangsepitheelcelcarcinoom) met papillaire of niet-papillaire bouw (90%)
- plaveiselcelcarcinoom ( 8%)
- adenocarcinoom (2%)
De behandeling van het blaascarcinoom kan aanzienlijk variëren veelal door het ontbreken van goed
uitgevoerd onderzoek van de diverse behandelingsmogelijkheden. Een landelijke richtlijn zou de
professionals ondersteuning kunnen leveren om kwalitatief goede zorg te kunnen verlenen.
Voor het blaascarcinoom bestond in Nederland nog geen landelijke richtlijn. De blaascarcinoom richtlijnen
van de European Association of Urology (EAU, (zie bijlage 1): EAU richtlijnen) werden gebruikt ter
ondersteuning van de klinische praktijk. De Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) heeft daarom het
initiatief genomen een multidisciplinaire, evidence-based richtlijn te ontwikkelen voor het blaascarcinoom.
De richtlijn is ontwikkeld voor het subtype urotheelcarcinoom (UC), welke 90% van alle blaascarcinomen
omvat. De EAU richtlijnen hebben voor deze Nederlandse richtlijn als leidraad gefungeerd. Hiertoe zijn
knelpunten uit de EAU richtlijnen geïnventariseerd en, na een landelijke knelpunteninventarisatie, als
uitgangsvragen volgens de evidence-based medicine methodiek beantwoord. De onderwerpen die niet in
de uitgangsvragen behandeld zijn, zijn vertaald uit de EAU richtlijnen.
Doelstelling
Een richtlijn is een document met aanbevelingen, adviezen en handelingsinstructies ter ondersteuning van
de besluitvorming van professionals in de zorg en patiënten. De aanbevelingen berusten op de resultaten
van wetenschappelijk onderzoek met daarop gebaseerde discussie en aansluitende meningsvorming.
Deze richtlijn beoogt een leidraad te geven voor het handelen in de dagelijkse praktijk en geeft
aanbevelingen over de diagnose, behandeling, follow-up en begeleiding van patiënten met (verdenking op)
urotheelcarcinoom van de blaas. Daarnaast biedt de richtlijn aanknopingspunten voor transmurale
afspraken of lokale protocollen. Ook kan de richtlijn worden gebruikt bij het geven van informatie aan
patiënten.
Doelgroep
Deze richtlijn is bestemd voor alle professionals die betrokken zijn bij de diagnostiek, behandeling,
follow-up en begeleiding van patiënten met urotheelcarcinoom van de blaas zoals urologen,
radiotherapeuten, medisch oncologen, pathologen, radiologen, huisartsen, oncologieverpleegkundigen,
maatschappelijk werkers en psychologen. Tevens kan de richtlijn houvast bieden aan patiënten en hun
naasten. Het KWF gebruikt deze richtlijn voor het maken van patiënten informatiemateriaal.
Samenstelling werkgroep
Voor het ontwikkelen van de richtlijn is begin 2007 een multidisciplinaire werkgroep ingesteld. Medisch
specialisten werkzaam bij de diagnostiek en behandeling van het blaascarcinoom zijn afgevaardigd
namens de wetenschappelijke- en beroepsverenigingen (bijlage 2: deelnemende verenigingen). Bij de
samenstelling van de werkgroep is rekening gehouden met de geografische spreiding, inbreng van
betrokkenen uit zowel academische als algemene ziekenhuizen en vertegenwoordiging van de
verschillende disciplines. De werkgroepleden hebben onafhankelijk gehandeld en hebben van hun
verenigingen het mandaat voor hun inbreng gekregen. Vertegenwoordigers van de patiëntenverenigingen
‘Waterloop' en ‘Nederlandse Stomavereniging' waren als lid van de richtlijnwerkgroep verantwoordelijk voor
09/17/12 Urotheelcarcinoom van de blaas (1.0) 1