de blauwe vogel

Lespakket voor
jongere en
oudere kinderen
Lespakket
©NSGK ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Welkom
De Blauwe Vogel hoort bij NSGK voor het gehandicapte
kind. De vogel die onbelemmerd zijn vleugels kan uitslaan.
Vrij en blij. Precies dát wat NSGK voor duizenden
kinderen en jongeren met een handicap wil realiseren.
De Blauwe Vogel vliegt ook graag uw school in! Met dit
lespakket! Dat is fantastisch, want zo kan hij vertellen
over kinderen met een handicap. Over hun teleurstellingen
en dromen. Hun beperkingen en mogelijkheden.
Over gewone kinderen dus. Zo komen ook de kinderen
van úw school als vanzelf veel over de wereld van
kinderen met een handicap te weten. Bijvoorbeeld hoe
belangrijk het is dat zij met andere kinderen gewoon
kunnen spelen, leren, gek doen, muziek maken, enzovoort.
Zonder de afstand als gevolg van hun beperking.
Het unieke van het lespakket is dat het elke maand op
een ‘natuurlijke’ manier aansluit bij wat in uw groep toch
aan de orde zal komen. Die momenten zijn:
jaNuari: Nieuwjaar
februari: Valentijnsdag
maart: Begin van de lente
apriL: Koninginnedag
mei: Moederdag
juNi: Sportdag
juLi: Zomervakantie
auGuStuS: Eerste schooldag
September: Verjaardag
oKtober: Kinderboekenweek
November: Intocht Sinterklaas
december: Kerstfeest
Bedankt dat u De Blauwe Vogel binnenlaat. Namens al
die kinderen die gewoon kind willen zijn.
Gebruik in de klas
Vooraf
De onderdelen met een markering vindt u digitaal en zijn
te gebruiken op het digitale schoolbord.
Begin met de startposter en laat de kinderen de juiste
maand aanwijzen. Klik op de bijbehorende Blauwe Vogel.
Er opent een scherm met een kalenderplaat.
Laat de kinderen spontaan reageren en bespreek wat ze
zien. In elke illustratie is De Blauwe Vogel, groot of klein,
te vinden. Wie ziet hem?
Telkens als u met dit lespakket begint, kunt u met de
groep het projectlied ‘De Blauwe Vogel’ zingen.
Liedjes Digitaal schoolborD
Bij elke kalenderplaat hoort een lied, de
ene maand voor jongere en de andere
maand voor oudere kinderen. De twaalf liederen én het
projectlied zijn er in een soundmix en een ingezongen
versie. De liedteksten of bladmuziek (bijlagen in deze
handleiding) kunt u erbij gebruiken.
De liedjes zijn algemeen van aard. Ze gaan nadrukkelijk
niet over handicaps en belemmeringen. Dat is een
bewuste keuze, omdat NSGK juist de integratie van
kinderen (mét en zónder handicap) wil bevorderen.
Verhaal of gedicht
Bij elke kalenderplaat hoort een verhaal
of gedicht. Dit verhaal of gedicht ademt
de sfeer van het maandmoment (bijvoorbeeld: Valentijn)
en gaat over kinderen met een handicap. Over hun
ziekte, hoe ze daarmee omgaan, welke hulpmiddelen ze
daarbij nodig hebben, enzovoort.
Werkbladen
Ook zijn er een aantal werkbladen. Laat
ze zien op het digitale schoolbord of
print ze uit en kopieer ze.
2 ©NSGK. dit Lespakket hoort bij het blauwe vogel Scholenpakket van NSGK. ook meevliegen? Kijk op www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Doelstelling
Doel van dit materiaal is dat kinderen leren begrijpen
dat voor hun gehandicapte leeftijdgenootjes heel veel
‘gewone’ dingen lang niet altijd vanzelfsprekend zijn. En
dat ze ervaren dat kinderen met een handicap dezelfde
wensen, verwachtingen en teleurstellingen hebben. Die
verhalen en gedichten nodigen natuurlijk ook uit tot een
gesprek.
Kortom: geen uitgebreide lessen, maar wel maandelijkse,
bijzondere momenten over kinderen met een handicap
die - net als hun leeftijdsgenoten - gewoon kind willen
zijn. Dat kan gelukkig ook vaak. Onder andere dankzij
de projecten van de Nederlandse Stichting voor het
Gehandicapte Kind.
Projectlied: De Blauwe Vogel Digitaal schoolborD
(bijlage 1)
Daar vliegt De Blauwe Vogel.
Geen postduif en geen meeuw.
Door zon maar ook door regen.
Door hagel en door sneeuw.
Geen drempel houdt hem tegen.
Hij kan de wereld aan.
Let op, De Blauwe Vogel
komt eraan.
Daar vliegt De Blauwe Vogel.
Geen duif en geen parkiet.
Hoe donkerder de lucht is,
hoe beter je hem ziet.
Met liedjes en verhalen
vliegt hij langs elke school.
De Blauwe Vogel vliegt van
pool tot pool.
Refrein:
Hij is De Blauwe Vogel.
En kijk, hij komt eraan.
Hij heeft geen last van drempels.
Hij vliegt tot aan de maan.
Ook jij kunt hem volgen.
Dus kom er maar bij.
En even krijg je vleugels.
Net als hij.
Daar vliegt De Blauwe Vogel.
Geen merel en geen mees.
Is nergens aan gebonden.
Geen last van hoogtevrees.
Hij ziet de hele wereld.
Hij voelt zich vrij en blij.
De Blauwe Vogel vliegt
voor jou en mij.
3 ©NSGK. dit Lespakket hoort bij het blauwe vogel Scholenpakket van NSGK. ook meevliegen? Kijk op www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
Het nieuwe jaar: nieuwe voornemens! Waar kijken
de kinderen naar uit en welke dingen willen zij graag
meemaken en leren? En hoe gaat dat als je een handicap
of beperking hebt? Kim heeft jeugdreuma. Maar
dankzij een aangepaste computer kan ze tóch tekenen
en leren schrijven.
●●
Kern
Gedicht: Tekenen
Door de jeugdreuma doen de vingers
van Kim vaak niet wat zij wil. Iets
kleins pakken gaat moeilijk. Ook heeft zij vaak pijn in
haar handen. Sinds kort heeft Kim een speciale computer
zonder toetsenbord. Met een hoofdband stuurt
zij de computer aan.
Ik houd heel erg van tekenen:
met rood en blauw en geel.
Een sneeuwpop of een oliebol.
Toch teken ik niet veel.
Een potlood is te lastig,
dat wil er steeds vandoor.
Nu heb ik een computer
en lukt het prima hoor.
Ik stuur hem met een hoofdband aan
en heb een hoop plezier.
Ik maak een mooie tekening.
Alleen niet op papier.
Ik maak de lijntjes met m’n hoofd.
Omhoog en naar opzij.
Dan druk ik op de print-knop
en er ligt een schilderij.
Straks leer ik ook de letters
en woorden: ‘maan’ en ‘roos’.
Ik word door die computer
nog een echte bolleboos!
4
Lied: Zes dikke oliebollen Digitaal schoolborD
(bijlage 2)
jaNuari
Zes dikke oliebollen
liggen naast elkaar.
Pas als ze op zijn
begint het nieuwe jaar.
Dit jaar ga ik leren
hoe ik mijn veters strik.
Dan is er lekker niemand
die dat beter kan dan ik.
Vijf dikke oliebollen…
Dit jaar ga ik lezen.
Ik heb het vast snel door.
Als papa mij naar bed brengt
dan lees ik hem lekker voor.
Vier dikke oliebollen…
Dit jaar leer ik zwemmen.
Al is het water nat.
Ik houd gewoon mijn neus dicht
en dan spring ik in het bad.
Drie dikke oliebollen…
Dit jaar maak ik vriendjes.
Ik heb er nu al één.
Maar straks heb ik er honderd
en dan ben ik nooit alleen.
Twee dikke oliebollen…
jongere kinderen ● januari ● Nieuwjaar ● www.deblauwevogel.nl
nieuwjaar

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Ik maak nooit meer ruzie.
Want ruzies zijn maar stom.
Als iemand iets gemeens zegt
ga ik gauw een straatje om.
Eén dikke oliebol…
Ik ga minder snoepen.
Geen kauwgom meer of drop.
Maar deze laatste oliebol
eet ik nog lekker op.
Hmmm..!
Gelukkig Nieuwjaar!
●●
Slot
Hulpjes
Hulpmiddelen maken ons leven gemakkelijker. Het zijn
onze ‘hulpjes’. Denk aan een koffer op wieltjes of een
bril. Leg een aantal hulpjes in de kring. Bespreek met de
kinderen waar deze voor zijn. Welke hulpjes gebruiken
mensen met een beperking? Denk aan een loopstok of
rolstoel. Laat er een tekening van maken.
5
jongere kinderen ● januari
oudere kinderen
●●
Vooraf
De oliebollen herinneren nog aan het oude jaar. Maar
wat brengt het nieuwe? Hebben de kinderen goede
voornemens en speciale verwachtingen?
Vast wel! Die zijn vaak een stuk lastiger te realiseren
als je moet leven met een beperking. Zoals Sjef, die in
een rolstoel zit. Gelukkig heeft hij een hulphond. Die
zorgt dat er zo min mogelijk drempels zijn voor Sjef.
●●
Kern
Verhaal: Sjef en Shampoo
Shampoo is een hulphond. Kinderen
met een lichamelijke handicap kunnen
onder bepaalde voorwaarden in aanmerking komen
voor een hulphond. Deze honden krijgen een speciale
training en daarna wordt er gekeken of hond en
baasje goed bij elkaar passen. Een hulphond kan de
deur openmaken, een jas van de kapstok pakken,
dingen van de grond pakken, boodschappen uit een
rek halen en nog veel meer.
Sjef rijdt met zijn rolstoel over de stoep.
Naast hem sjeest Mick op zijn nieuwe skateboard. Ze
doen wie het hardst gaat. Mick is heel handig met zijn
skateboard, maar Sjef is ook erg snel in zijn rolstoel. Aan
de andere kant loopt Shampoo. Hij is de hond van Sjef.
Ze gaan naar de snackbar van Peter.
‘Gewonnen!’ Mick is net een neuslengte -eerder bij de
snackbar dan Sjef, maar dan trekt Shampoo hem aan zijn
broek. ‘Wat is er?’ vraagt Mick.
‘Hij wil niet dat jij wint,’ lacht Sjef en hij rolt langs Mick de
snackbar binnen.
Bij de toonbank staat een mevrouw. Ze heeft patat besteld
en staat te wachten tot deze klaar is. Op de toonbank staat
een schaal met oliebollen. Nog over van oudejaarsavond.
‘Hoi,’ zegt Peter en hij houdt hen de schaal voor. Mick
pakt een oliebol en geeft er ook één aan Sjef. Shampoo
gaat netjes naast de rolstoel van Sjef zitten.
De mevrouw kijkt een beetje zuur. ‘Mogen honden wel in
een snackbar komen?’ vraagt ze.
‘Nee,’ zegt Peter. ‘Gewone honden niet, maar Shampoo
wel hoor!’
Als Shampoo zijn naam hoort, spitst hij zijn oren. Mick aait
oudere kinderen ● januari

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
hem even over zijn kop.
‘Wat zal het zijn?’ vraagt Peter.
‘Een blikje cola,’ zegt Mick.
‘Een pakje kauwgom,’ zegt Sjef.
Peter legt het op de toonbank neer. ‘Dat is 1,20 voor de
cola en 75 cent voor de kauwgom,’ zegt hij.
‘Zo kan die jongen er toch niet bij,’ zegt de mevrouw. Ze
wil de kauwgom pakken en aan Sjef geven. Maar Shampoo
is haar voor. Hij springt met twee poten tegen de
toonbank op en pakt de kauwgom voorzichtig in zijn bek.
Hij legt het pakje bij Sjef op schoot. De mevrouw kijkt
stomverbaasd. Maar haar ogen worden nog groter als ze
ziet wat er daarna gebeurt. Shampoo drukt zijn snuit in de
jaszak van Sjef. Voorzichtig haalt hij er een portemonnee
uit en legt die op de toonbank.
‘Brave hond,’ zegt Peter. Hij haalt het geld uit de portemonnee
en legt die weer terug op de toonbank. Shampoo
pakt de portemonnee weer in zijn snuit en stopt hem
terug in de zak van Sjef.
‘Asjemenou...’ zegt de mevrouw. ‘Is het een circushond of
zo?’
‘Hij is wel bijzonder hè,’ zegt Peter. ‘Weet u wat hij allemaal
kan?’ Hij loopt naar de deur en draait hem op slot.
‘Zie nou maar dat je er weer uitkomt,’ zegt hij tegen
Shampoo.
Shampoo krabbelt aan de knop. Hij piept en krabt net
zolang tot de deur opengaat.
‘Knap hoor,’ zegt de mevrouw.
‘We gaan weer,’ zegt Sjef lachend en hij rijdt de snackbar
uit. Maar eerst pakt Mick een hondensnoepje uit de jaszak
van Sjef. Voor Shampoo. Omdat hij zo goed zijn best heeft
gedaan.
●●
Slot
Hulphonden
Open de site van NSGK op het digitale schoolbord:
www.nsgk.nl. Laat de kinderen deze site (afgestemd op
volwassenen) eens bekijken. Welke indruk krijgen ze? Wat
wordt verteld over De Blauwe Vogel?
Download het werkblad ‘Januari: hulphonden’. Hierop
staat een informatieve tekst. De kinderen kunnen de tekst
zelfstandig lezen en de bijbehorende opdracht maken.
6 oudere kinderen ● januari
●●
Vooraf
Valentijnsdag, een dag van verrassende kaartjes
en van ‘geheime’ communicatie tussen mensen die
elkaar aardig vinden. Maar Mirjam ligt langdurig in
het ziekenhuis. Zal zij ook een kaartje krijgen? En hoe
legt zij zelf contact?
Een beeldtelefoonzuil naast het ziekenhuisbed is voor
haar dé oplossing.
●●
Kern
februari Valentijnsdag
Verhaal: Dag opa Baard
Een beeldtelefoonzuil is een compact
en verrijdbaar apparaat waarin telefoon,
beeldscherm, toetsenbord, computer en camera
zijn geïntegreerd. Thuis en op één ander adres,
bijvoorbeeld bij opa en oma, wordt het telefoontoestel
vervangen door een beeldtelefoon.
Mirjam heeft al honderd keer in het ziekenhuis gelegen.
Leuk is dat natuurlijk niet, maar er zijn in het ziekenhuis
altijd wel vriendjes. En papa en mama komen elke dag.
Ze kan alleen moeilijk vanuit haar bed in haar rolstoel
komen, dus daar heeft ze hulp bij nodig. Maar de andere
kinderen in het ziekenhuis kunnen wel gewoon lopen.
Dus als zij wat nodig heeft, pakken die het wel voor haar.
Waarom is Mirjam dan toch verdrietig? Dat komt door
opa Baard. Zo heet hij niet echt, maar Mirjam noemt
hem zo omdat hij zo’n grappige kriebelige baard heeft.
Opa Baard komt haar altijd opzoeken als ze in het ziekenhuis
ligt, maar dat kan nu niet. Hij heeft een ongelukje
gehad en zijn been gebroken. Dus hij kan niet in de
bus stappen om naar Mirjam toe te gaan.
Op het nachtkastje van Mirjam staan zeven kaarten. Vier
kaarten zijn van opa Baard. ‘Voor mijn meisje’, staat er
jongere kinderen ● februari ● valentijnsdag ● www.deblauwevogel.nl
jongere kinderen ●●●februari

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
op. En: ‘Wordt maar gauw weer beter’. Het is lief dat opa
Baard zo vaak aan Mirjam denkt, maar ze mist zijn stem
en natuurlijk... zijn grappige baard!
‘Post!’ roept zuster Lena. Ze brengt kaarten rond. ‘Voor
jou, Mirjam. Jij wordt maar verwend!’
Bij de post zit een grote kaart met een hart erop. Zuster
Lena leest voor: ‘Voor mijn allerliefste Mirjam. Van opa
Baard.’ Ze lacht. ‘Wat een lieve Valentijnskaart,’ zegt ze.
Mirjam zucht. Ze is heel blij met de kaart, maar ze wilde
veel liever dat opa Baard zelf kwam.
Zuster Freya komt binnen. Ze rolt een zuil voor zich uit.
Wat is dat voor eng apparaat?
‘Cadeautje,’ zegt ze en ze loopt met de zuil naar Mirjams
bed.
‘Voor mij?’ vraagt Mirjam.
‘Je mag hem gebruiken, niet houden hoor!’ zegt Freya.
Ze stopt de stekker in het stopcontact. Mirjam kijkt eens
goed naar de vreemde zuil. Er hangt een telefoon aan en
er zit een beeldscherm op. Is het een televisie? Of een
computer? Dan ziet Mirjam ook een toetsenbord.
Freya zet het bed van Mirjam omhoog en ze kijkt op haar
horloge. ‘Bijna half twee,’ zegt ze. ‘Volgens mij word jij
zo gebeld. Wacht maar af.’
Mirjam wacht. Er gebeurt niets. Ze kijkt naar de grote
zuil. Wat moet ze met dat rare ding.
‘Tring... tring...’ Mirjam schrikt. ‘Tring... tring...’
‘Neem je niet op?’ zegt Freya.
Mirjam pakt de hoorn van de haak. Het beeldscherm
7
geeft licht. ‘Hallo!’ Er klinkt een bekende stem. Tegelijk
ziet Mirjam iemand op het scherm verschijnen. Nee
maar! Het is opa Baard!
‘Opa Baard!’
‘Dag meisje.’
‘Opa Baard, ik kan jou zien!’
‘Ik kan jou ook zien.’
‘Echt waar?’
Opa Baard knikt en steekt zijn hand op. ‘Kijk, nou zwaai
ik naar je.’
‘En wat doe ik?’ Mirjam denkt even na. Dan steekt ze
haar tong uit.
‘Jij steekt je tong uit, malle meid.’
‘Opa Baard, ik heb net een kaart van je gekregen.’
‘Vond je hem mooi?’
‘Ja, maar ik heb liever dat je zelf komt. Ik mis je.’
‘Ik mis jou ook. Maar nou ben ik tóch bij je. We kunnen
elkaar elke dag opbellen én elkaar zien. Is dat niet leuk?’
‘Bel je morgen dan weer?’
‘Ja. Ik bel elke dag. Net zolang tot je weer thuis bent.’
‘Stuur je nog wel kaarten?’
‘Natuurlijk stuur ik kaarten. Elke dag. Maar ik bel ook. En
nu moet ik weer ophangen.’
Mirjam buigt zich naar het scherm en drukt er een zoen
op. Opa Baard geeft haar een handkus terug.
‘Tot morgen, meisje.’
‘Tot morgen, opa Baard.’
●●
Slot
Valentijnskaart
Leg een hartje (van karton, plastic, stof) neer in de kring.
Wie willen de kinderen vandaag wat extra aandacht
geven? Waarom?
Kopieer het werkblad ‘Februari: Valentijnskaart’. Laat de
kaart afmaken en ook echt versturen.
jongere kinderen ● februari ● valentijnsdag ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
Op Valentijnsdag sturen vrienden en geliefden elkaar
‘geheime’ kaarten. Een verrassende vorm van communicatie.
Voor kinderen als Maurice is dat niet
vanzelfsprekend. Hij heeft de ziekte van Duchenne.
Uitgerekend met Valentijn ligt hij weer in het ziekenhuis.
Hoe komt hij in contact met zijn vriendin? Een
beeldzuiltelefoon brengt uitkomst!
●●
Kern
Verhaal: ‘Hé, kanjer!’
Een beeldtelefoonzuil is een compact
en verrijdbaar apparaat waarin telefoon,
beeldscherm, toetsenbord, computer en camera
zijn geïntegreerd. Thuis en op één ander adres,
bijvoorbeeld in de klas wordt het telefoontoestel
vervangen door een beeldtelefoon.
Maurice ligt in het ziekenhuis. Voor de zoveelste keer. Hij
heeft de ziekte van Duchenne. Zelf vindt hij dat een veel
te mooie naam voor zo’n akelige ziekte. De ziekte van
Duchenne is een spierziekte, waardoor er steeds meer
kracht uit je spieren verdwijnt. Soms kan Maurice daar
echt van balen.
Andere keren denkt hij: nou ja, iedereen heeft wat.
Door zijn ziekte ligt Maurice regelmatig in het ziekenhuis.
Voor zijn longen bijvoorbeeld, want zijn longspieren
werken niet meer helemaal zoals het moet. Hij kent alle
verpleegkundigen en ze maken veel grapjes samen.
Soms ontmoet hij kinderen die er een vorige keer ook
waren dat hij in het ziekenhuis lag. Ondanks alle vervelende
dingen, lachen ze samen heel wat af.
Maar nu heeft Maurice een probleem. Het is vandaag
Valentijnsdag en hij is verliefd op Madelon uit zijn klas.
Lang heeft hij geaarzeld. Zal hij haar een kaart sturen?
‘Gewoon doen,’ heeft zuster Tanja gezegd. ‘Meisjes
vinden het altijd leuk om een kaart te krijgen.’
Maar Maurice durft niet. Misschien vindt Madelon het
wel raar. Misschien vindt zij hem lang niet zo leuk als hij
haar vindt. Misschien...
‘Ouwe zeur,’ lacht zuster Tanja. ‘Stuur haar dan in elk
geval een mailtje.’
8
oudere kinderen
Hmmm... dat is zo’n gek idee nog niet. Naast het bed
van Maurice staat een zuil. In de zuil zit een beeldtelefoon
en een computer. Op school staat ook een beeldtelefoon.
Zo kan Maurice met de kinderen uit de klas
praten en met meester Bob. Hij kan met ze mailen en
chatten. Ook met zijn ouders kan hij praten als hij dat
wil. Dat is dus echt wel vet cool.
Maurice heeft het e-mail adres van alle kinderen uit
zijn klas. Hij klikt de browser open en maakt een nieuw
bericht aan. Maar... wat zal hij schrijven?
‘Beste Madelon...’ Dat klinkt zo formeel. ‘Dag Madelon...’
Dat klinkt weer zo gewoon. ‘Hoi Madelon...’ Ja, dat is beter.
‘Hoi Madelon, ik moet steeds aan je denken. Ik vind
je heel leuk en ik hoop dat je mij ook leuk vindt.’ Maurice
schrijft het zomaar op. Maar hij verstuurt het natuurlijk
niet. Ben je mal. Hij wist de letters één voor één weer uit.
‘Hoi Madelon, hoe gaat het op school? Hier gaat het wel
goed. Nog even en dan rol ik de klas weer in. Groetjes
van Maurice.’ Ja, dat is beter. Niet meer nadenken nu.
Maurice drukt op de verzendknop. En dan begint het
lange wachten.
‘Heb je je mailtje al verstuurd?’ vraagt Tanja als ze weer
langskomt.
‘Ja.’
‘En? Heb je al antwoord gehad?’
‘Nee, nog niet.’
‘Dat komt wel. Wacht maar af.’
Maar Maurice moet wel heel lang wachten. Elk half uur
checkt hij zijn mail. Honderdduizend dingen bedenkt hij.
Madelon is natuurlijk nog niet thuis. Madelon kijkt niet
elke dag naar haar mail. Madelons computer doet het
niet. En tenslotte kan hij nog maar één ding bedenken:
Madelon vindt hem niks. Wat moet ze ook met een jongen
die in een rolstoel zit. Hoe kan hij zo stom zijn om te
denken dat... Had hij het mailtje maar nooit verstuurd.
En dan, om vier uur: ping...
Het dringt niet eens meteen tot Maurice door, maar... hij
heeft mail. Mail! Zou het...?
Maurice klikt het bericht open. Het is niet van Madelon.
Het is een soort reclametekstje. Bah.
Maurice leest het toch maar.
‘Iemand heeft u een e-card gestuurd. Klik op het ikoontje
om de card nu te lezen.’
oudere kinderen ● februari ● valentijnsdag ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Maurice klikt op het ikoontje. Op zijn beeldscherm verschijnt
een kaart. Er begint een grappige olifant te lopen.
Bij elke stap laat hij een pootafdruk achter in de vorm
van een hartje. Er is ook een tekstberichtje. Maurice klikt
het open.
‘Hé, kanjer,’ staat er. ‘We missen je allemaal. En ik
helemaal. Kan ik morgen langskomen? Groetjes van
Madelon.’
Maurice zakt achterover in de kussens. Life is beautiful!
Lied: Valentijn Digitaal schoolborD
(bijlage 3)
Wie gaf Roos twee rozen?
En Hather een cd?
Wie stuurde Puck een kaartje met:
‘Ik vind je wel oké.’
En kwam dat SMS-je
van Maarten of van Ton?
Wie stopte chocolade
in de tas van Madelon?
Wie gaf Els een pakje?
En Annemiek een brief?
Wie schreef in Tanja’s rekenschrift:
‘Ik vind je reuze lief.’
En kwam dat leuke mailtje
van Luca of van Reyn?
Wie stopte zeven dropjes
in de tas van Marjolein?
Refrein:
Morris, Ronald, Ton en Mink
zijn vandaag de grote bink.
Want alle meiden van de klas
vinden wel iets in hun tas.
Maar eenzaam op het grote plein
staat kleine blonde Valentijn.
Want geen mens die in de gaten heeft
dat hij zoveel aardigs geeft.
Nina staat te kijken
een frons op haar gezicht.
De jongens hebben praatjes
9
maar wie gaf haar dat gedicht?
Ze kijkt over haar schouder.
Ze ziet, ze denkt, ze weet...
Ze schrijft meteen een briefje
met: ‘Bedankt voor wat je deed.’
Refrein
Maar dolgelukkig op het plein
staat kleine blonde Valentijn.
Omdat iemand in de gaten heeft
dat hij zoveel aardigs geeft.
●●
Slot
Elfje
Leg een papieren hart met een ‘elfje’ over de liefde
in de kring. Een elfje is een gedicht dat totaal uit elf
woorden bestaat.
Voorbeeld:
liefde (één woord)
heerlijk gevoel (twee woorden)
vlinders in buik (drie woorden)
de wereld is roze (vier woorden)
jij (één woord)
Laat de kinderen eigen elfjes maken over verliefd zijn en
liefde.
jongere oudere kinderen ● ● februari ● ● valentijnsdag ● ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
De lente begint. Dat merk je aan alles. Je ruikt het
voorjaar en de vogels bouwen hun nest. Tijd om lekker
buiten te spelen. Dat ligt even anders als je met
een beperking moet leven. Want met een rolstoel kun
je niet in iedere speeltuin terecht. Tenzij die aangepast
is met speeltoestellen die toegankelijk zijn voor gehandicapten.
Met een rijwip, een ligschommel en een
draaischijf waar je zo met je rolstoel op kunt rijden.
●●
Kern
Lied: Het merelnest (stapellied) Digitaal schoolborD
(bijlage 4)
Moeder merel doet haar best.
Bouwt al dagen aan haar nest.
Hier wat takjes, daar een pluis.
Ja, het wordt een prachtig huis.
Refrein:
Groene blaadjes aan de bomen
en de lucht is vrolijk blauw.
Laat de lente nu maar komen.
Weg die nare winterkou.
Sjouwt en timmert, oh wat knap,
aan de keuken en de trap.
Telkens vliegt ze heen en weer.
‘Waar zet ik het bankstel neer?’
‘Wacht ik tot april of mei?
Ik leg morgen vast een ei!’
Refrein:
Groene blaadjes aan de bomen
en de lucht is vrolijk blauw.
Laat de lente nu maar komen.
Voor de merel en voor jou.
10
maart
Gedicht: Buiten spelen
Een rijwip bestaat uit een plank waar
je met de rolstoel op kunt rijden. Op
het hoogste punt ‘klapt’ de wip om en rijd je zo weer
naar beneden. Een schommel om in te liggen, wordt
ook wel een nestschommel genoemd en is uitstekend
geschikt voor kinderen die door hun beperking niet
zelfstandig kunnen zitten.
De zon schijnt en mijn jas kan uit
en alle vogels fluiten.
Met papa die mijn rolstoel duwt,
kan ik nu fijn naar buiten.
Straks gaan we naar de speeltuin toe.
Het is een heel speciale.
We lopen door de doolhof heen.
Daar kun je leuk verdwalen.
Dan gaan we van de glijbaan af
en hebben we gegleden.
Dan rijden we de rijwip op:
naar boven en beneden.
Er is een schommel, dat is leuk.
Ik lig in een soort mand.
En daarna speel ik nog een tijd
aan een tafel vol met zand.
Mijn rolstoel op een grote schijf,
die steeds maar rond kan draaien.
Ik word een beetje duizelig
en papa staat te zwaaien.
jongere kinderen ● maart ● Lente ● www.deblauwevogel.nl
lente

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
De zon schijnt en mijn jas kan uit
en alle vogels fluiten.
Ik lach naar kinderen om mij heen.
We spelen lekker buiten.
●●
Slot
Speeltoestellen
Laat de foto’s van werkblad ‘Maart: speeltoestellen’ zien:
omklapwip, nestschommel, rolstoeldraaimolen en een
rolstoelschommel. Maak in het speellokaal een omklapwip.
Leg hiervoor een plank op een paalkop. De kinderen
lopen er (al dan niet met hulp) voorzichtig overheen.
Wat ervaren ze?
Boots ook een ligschommel na. Eén kind gaat in een stevige
deken liggen. Vier andere kinderen pakken elk een
punt van de deken. Ze tillen de deken een klein eindje
op en schommelen het kind zachtjes heen en weer. Zing
er eventueel het volgende liedje bij:
Toen Jonas in de walvis zat
En drie dagen niets te eten had.
Van je één, van je twee,
Van je hoppelakee.
11
jongere kinderen ● maart
oudere kinderen
●●
Vooraf
Lente. De vogels bouwen hun nest. Niet alleen de natuur
leeft op, ook mensen gaan weer meer naar buiten. Het is
fijn om van alles te kunnen ondernemen en aan de toekomst
te werken. Daar is Twan ook mee bezig. Hij is een
ZMLK-leerling en ziet op tegen zijn uithuisplaatsing. Gelukkig
kan hij meedoen aan een passend horecaproject,
waar hij onder begeleiding een opleiding kan volgen.
●●
Kern
Verhaal: Kookgek
Twan leert voor kok. NSGK ondersteunt
dagbesteding, onderwijs en
stageplaatsen voor jongeren met een verstandelijke
handicap, zoals horecaprojecten waar zij onder begeleiding
werken en een opleiding volgen.
Twan is zestien jaar. Maar in zijn hart en in zijn hoofd is
hij veel jonger. Twan gaat naar een speciale school. Hij
zit in de hoogste klas. Volgend jaar moet hij er dus af.
Hij heeft geen idee waar hij dan naartoe zal gaan. Eerlijk
gezegd denkt hij daar ook niet over na. Maar natuurlijk
zijn ouders wel. Waar moet Twan straks heen?
Nu moet je nog iets weten over Twan. Hij is gek op
koken. Hij staat vaak met zijn moeder in de keuken. Hij
weet ook wel dat hij zijn moeder daar af en toe
gek mee maakt. Want het liefst wil hij pannenkoeken
bakken en dat kan niet altijd. Zijn moeder
zegt: ‘We moeten ook gezond eten. Met
groente en fruit.’ Dat geeft soms flinke ruzies.
Zijn moeder wordt boos en zet hem de keuken uit.
Dat wil Twan niet en dan gaat hij soms een beetje raar
doen. Dat vindt zijn moeder en dat vindt hij zelf achteraf
ook. Dan gaat hij gooien met de pannen en schreeuwen.
Vroeger pakte zijn moeder hem beet en zette hem op
de gang. Hup jij, wegwezen. Maar tegenwoordig lukt dat
niet meer. Twan is veel te groot en te sterk geworden. Hij
blijft gewoon staan als zijn moeder hem weg wil hebben.
Eén keer heeft hij haar zelfs een klap gegeven, maar dat
was natuurlijk vreselijk fout. Hij had er meteen spijt van,
maar het is best moeilijk om dat te zeggen. En daarom
hebben zijn vader en moeder een besluit genomen.
oudere kinderen ● maart

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
‘Je gaat het huis uit,’ hebben ze gezegd. Nou ja, niet
met zoveel woorden. Ze hebben er veel en lang met
elkaar over gesproken. Dat hij te groot wordt om thuis
te blijven wonen. Dat er geen school in de buurt is die
goed bij hem past en waar hij zich gelukkig voelt. En dat
hij toch een keer zelfstandig moet worden, omdat hij
natuurlijk niet tot zijn dertigste thuis kan blijven wonen.
En dat snapt hij allemaal best. Hij vindt het ook heel
spannend om ergens anders te gaan wonen. Maar af en
toe heeft hij het er ook wel een beetje moeilijk mee. Dan
wil hij liever bij zijn ouders blijven.
Op een dag zegt zijn vader: ‘Twan, moet je horen. We
hebben iets gevonden.’
Twan wordt er een beetje zenuwachtig van. Hij begint te
schuifelen op zijn stoel.
‘Rustig nou maar,’ zegt zijn moeder. ‘Het is heel leuk. Je
gaat naar een huis waar meer kinderen wonen. Ze zijn
allemaal net zo oud als jij, dus dat is heel gezellig. In dat
huis ga je leren om voor jezelf te zorgen. En je mag gaan
werken... in een echt restaurant.’
‘Een restaurant?’ vraagt Twan. ‘Mag ik dan koken?’
‘Ik denk niet dat je meteen mag koken,’ zegt zijn moeder.
‘Ik denk dat je eerst nog van alles moet leren. Want koken
in een restaurant is natuurlijk heel anders dan koken
bij mij in de keuken. Maar ik denk wel dat je er kunt
leren om een echte kok te worden.’
Die avond kan Twan niet in slaap komen. Door zijn
hoofd tollen allerlei gedachtes. Over niet meer thuis
wonen. Dat zal wel heel vreemd zijn. Hij zal zijn vader en
moeder missen. Maar ze hebben beloofd dat ze hem
vaak komen opzoeken. En hij is natuurlijk niet alleen.
In het huis waar hij naar toe gaat, wonen allemaal
leuke kinderen. En hij mag leren koken in een echt
restaurant.
Als zijn moeder hem een welterustenkus komt
brengen, zegt hij: ‘Als jullie mij komen opzoeken,
ga ik voor jullie koken.’
‘Dat lijkt me heel leuk,’ zegt zijn moeder. ‘En
wat ga je dan maken?’
Twan moet lachen om zo’n domme vraag.
‘Pannenkoeken natuurlijk,’ zegt hij.
12
●●
Slot
Pannenkoeken
jongere oudere kinderen ● ● maart ● ● Lente ● ● www.deblauwevogel.nl
Twan kan niet lezen. Hij ontcijfert recepten aan de hand
van plaatjes. Leg in de kring het werkblad ‘Maart: recept’
neer. Laat de kinderen (met inzet van ouderhulp) op
deze wijze zelf pannenkoeken bakken.
Twan is gek op koken. Hij wil van zijn hobby zijn werk
maken. Waar zijn de kinderen goed in en wat kunnen
ze er later mee doen in hun werk? Opdracht: Stel een
‘menu’ samen waaruit blijkt wát je gaat doen, waarom je
dat leuk vindt, welke opleiding je dan moet volgen, tegen
welke problemen je misschien zult aanlopen, wie je kunt
helpen met jouw werk, enzovoort. Illustreer je toekomstplannen
en presenteer je menukaart in de kring.

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
30 april: Koninginnedag. Een nationale feestdag vol
feestgedruis. Van grachtenconcert tot koninginnemarkt.
Maar voor Bas is dat niet weggelegd. Hij heeft een autistische
contactstoornis en blijft liever thuis.
●●
Kern
Verhaal: Dinodag
Bas vindt grote groepen mensen heel
bedreigend. De jaarlijkse koninginnemarkt
is niks voor hem. Het is fijn dat zijn buurmeisje
Minke aan Bas denkt en iets voor hem meebrengt.
Het is Koninginnedag. Overal in het dorp is het feest. Er
is een soort markt waar kinderen oud speelgoed mogen
verkopen. Grote mensen verkopen er ook allerlei spulletjes
die ze niet meer gebruiken. Minke wil er graag heen.
‘Zou Bas mee willen?’ vraagt ze aan haar moeder.
Bas woont twee huizen verderop. Minke speelt wel eens
met Bas, maar niet zo vaak. Bas kan veel spelletjes niet
goed en hij wil ook nooit buitenspelen. Soms, als Minke
er is, lijkt het net alsof Bas haar niet ziet. Dan blijft hij
stilletjes met zijn dino’s spelen, want hij is gek op dino’s.
De mama van Bas zegt: ‘Bas kan er niet zo goed tegen
als dingen anders gaan dan hij gewend is. En hij is een
beetje bang voor mensen die hij niet kent.’
‘Maar voor mij is Bas toch niet bang?’ vraagt Minke.
‘Nee, hij vindt het juist leuk als je komt,’ zegt de mama
van Bas. ‘Hij weet alleen niet zo goed hoe hij dat moet
laten merken.’
Nou, dat vindt Minke niet erg. Ze begrijpt best dat Bas
een beetje anders is. Mama heeft het uitgelegd: ‘Iedereen
is anders. De één houdt van wilde spelletjes en de
ander zit liever stil in een hoekje. De één is een kwebbelkont
en de ander zegt maar weinig. Daar is niks mis
mee.’
Maar soms wil Minke Bas graag een beetje opvrolijken
en daarom gaat ze toch steeds naar hem toe. Wil hij spelen?
Dan is dat heel leuk. Wil hij niet spelen? Dan gaat ze
gewoon weer naar huis.
Nu het Koninginnedag is, belt Minke bij Bas aan. Zijn
moeder doet open. ‘Er is feest in het dorp, want de
13
apriL
koningin is jarig. Wil Bas met mij mee naar het feest?’
‘Ik denk het niet. Maar je kunt het hem vragen.’
Minke gaat naar binnen. ‘Wil je mee naar het feest?’
vraagt Minke. Bas schudt zijn hoofd. ‘Echt niet?’ vraagt
Minke weer. En weer schudt Bas met zijn hoofd.
Minke gaat alleen naar het feest. Bas staat voor het raam
en kijkt haar na. Maar als Minke haar hand opsteekt, lijkt
het net of Bas haar niet ziet.
Het is gezellig in het dorp, maar Minke moet steeds aan
Bas denken. Die zit nou sip thuis. Dat is toch wel een
beetje jammer. Minke loopt langs de kleedjes. Ze heeft
van mama een euro gekregen om iets te kopen. ‘Je mag
er ook een ijsje van kopen,’ heeft mama gezegd en dat
lijkt Minke wel een goed idee. De ijswinkel ligt aan het
eind van de straat met de kleedjes. Hier en daar zitten
kinderen die zij kent. Jona uit de klas verkoopt een paar
puzzels en Morris heeft boekjes voor zich liggen. Olivier
heeft een heleboel autootjes en één dino. Hé, een dino!
Minke blijft staan. Ze kijkt naar de dino. Bas spaart
dino’s. Ze kijkt naar de euro in haar hand. Eigenlijk zou
ze er een ijsje van kopen, maar die dino...
‘Ik wil je dino kopen,’ zegt Minke.
‘Hij kost 1 euro 50,’ zegt Olivier.
‘Ik heb maar één euro,’ zegt Minke.
‘Nou, vooruit dan maar.’
Minke huppelt met haar dino naar huis. Ze gaat meteen
naar het huis van Bas.
‘Bas wil echt niet met je mee hoor,’ zegt de papa van
Bas.
‘Dat weet ik,’ zegt Minke. ‘Maar ik heb een cadeautje
voor hem.’
‘Nou, dat zal hij vast wel leuk vinden.’
Bas zit op de grond met zijn dino’s.
‘Hoi,’ zegt Minke. Bas zegt niets. Hij kijkt niet eens op.
‘Ik heb iets voor je. Een cadeautje,’ zegt Minke. Bas kijkt
nog steeds niet op. Minke zet de dino voor zijn neus.
jongere kinderen ● april ● Koninginnedag ● www.deblauwevogel.nl
Koninginnedag

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Bas kijkt er even naar. Dan pakt hij de nieuwe dino. Hij
klemt hem stevig in zijn hand.
‘Hij vindt hem leuk hè,’ zegt Minke tegen de papa van
Bas.
‘Ja, hij vindt hem heel leuk.’
‘Ik vind hem leuk,’ zegt Bas en hij kijkt even naar Minke.
Ze spelen samen een poosje met de dino’s.
‘Wil je een ijsje?’ vraagt Bas’ moeder aan Minke.
‘Nou, graag!’ zegt Minke en ze denkt: wat een leuke dag.
Want ze heeft Bas blij gemaakt en nu krijgt ze nog een
ijsje ook!
●●
Slot
Vlag
Leg voor elk kind een gekleurd vlaggetje (‘kaasprikker’)
neer. Schrijf op elk vlaggetje de naam van een kind van
uw groep. Elk kind krijgt een dergelijk vlaggetje met de
opdracht: maak nu zelf een grote vlag voor het kind
van wie je de naam hebt gekregen. Download daarvoor
werkblad ‘April: vlag’. Kopieer dit voor alle kinderen.
Vertel dat bij het ontwerpen van de vlag je rekening kunt
houden met wat ‘jouw’ kind leuk vindt: lievelingskleur,
lievelingsdier, hobby, enzovoort. Tot slot worden alle
vlaggen overhandigd.
14
jongere kinderen ● april
oudere kinderen
●●
Vooraf
Op Koninginnedag heeft bijna iedereen vrij en dat
merk je dan ook. Overvolle grachten en pleinen vol
feestgedruis.
Ook Mohammed geniet hiervan. Hij zit in een rolstoel
en gaat naar een koninginnemarkt. Tot zover niks aan
de hand. Maar waarom doen sommigen soms alsof hij
gek is? Het is een probleem dat veel mensen met een
handicap als akelig en kleinerend ervaren.
●●
Kern
Gedicht: Samen op pad
Een veel gehoorde klacht van kinderen
(en volwassenen) in een rolstoel is
dat ze in winkels en op straat niet ‘voor vol’ worden
aangezien. Vooral wanneer hun rolstoel door een
ander wordt geduwd, wordt vaak over hun hoofd met
die ander gesproken. Voorlichting op dit gebied is dan
ook bijzonder gewenst.
Mohammed zit in een rolstoel.
Maarten loopt ernaast; niet snel.
Samen gaan ze langs de kraampjes.
Daar ziet Mohammed een spel.
Dat wil Mohammed wel kopen.
Dus ze stoppen bij de man.
Die zegt zomaar tegen Maarten:
‘Denk je dat je vriend dat kan?’
Dan wil Mohammed betalen.
De verkoper noemt de prijs.
Maar hij zegt het tegen Maarten.
Want zo’n rolstoeler is niet wijs.
Mohammed kijkt snel naar Maarten.
Maarten reageert heel vlug.
En dan legt hij zonder woorden
het computerspel weer terug.
Mohammed vanuit z’n rolstoel
kijkt nog even achterom.
‘Ik heb dan wel slome benen,
oudere kinderen ● april

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
maar hierboven ben ’k niet dom!’
Vragend staat de man te kijken.
Haalt zijn schouders even op.
Zou hij hier nu iets van leren?
Ik denk: heel waarschijnlijk… nop!
Lied: Feest in het land Digitaal schoolborD
(bijlage 5)
’s Ochtends zit je op je kleedje
op het randje van de stoep.
Met een koffer vol met speelgoed.
Het is meestal ouwe troep.
Je was eigenlijk vergeten
dat je dat nog ergens had.
Leg een beetje op je kleedje
in de stad.
Na een tijdje merkt jouw rijtje
dat de verkoop niet zo wil.
Dus begin je wat te ruilen.
Jij haar petje, zij jouw bril.
En je koopt maar vast een kaartje
voor het vuurwerk en het bal.
Want je laat de pret niet drukken.
Ben je mal.
Refrein:
Het is feest in het land. (2x)
Op je kleedje vol met franje
ziet de wereld mooi oranje.
Het is feest in het land. (2x)
Kom erbij en blijf niet staan aan de kant.
Het is feest in Nederland.
’s Middags loop je met je vrienden
naar de kermis op het plein.
Hier een gooi en daar een gokje.
En je wint een rood konijn.
Dus daar loop je mee te zeulen,
heel de middag over straat.
Tot het volgend jaar weer op je
kleedje staat.
15
●●
Slot
Serieus genomen worden
Leg voor elk kind een klein rood-wit-blauw vlaggetje
(kaasprikker) klaar. Teken een grote vlag op het bord.
Het kleine vlaggetje staat voor ‘niet serieus genomen
worden’, ‘kleineren’. Alle kinderen schrijven in één of
twee woorden op het kleine vlaggetje wat dat bij hen
oproept. Dat kan verwijzen naar een bepaalde concrete
gebeurtenis.
De grote vlag staat voor ‘wel serieus genomen worden’.
Wat roept dat op bij de kinderen? Laat dat in de grote
vlag opschrijven. Bespreek de verschillen.
jongere oudere kinderen ● ● april ● ● Koninginnedag ● ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
Op Moederdag sloven de meeste kinderen zich uit
met een ontbijt op bed en een zelfgemaakt cadeautje.
Lol voor iedereen! Dat ligt voor Annelies even anders.
Zij heeft een verstandelijke handicap en heeft veel
hulp nodig. Voor Annelies en haar ouders wordt het
dit jaar een heel bijzondere Moederdag als ze met z’n
allen naar een Ranjaconcert gaan.
●●
Kern
Gedicht: Ranja!
Ranjaconcerten zijn bedoeld voor
kinderen en volwassenen met een
verstandelijke handicap. Elk concert is een feestje.
De kinderen kunnen dansen, meezingen of stilletjes
liggen luisteren, zodat iedereen op zijn eigen manier
kan meedoen. Er is een wereld van zien, voelen, proeven,
horen, ruiken en beleven.
Annelies heeft voor haar mama
bloemen in een pot gedaan.
Eerst de pot een kleur gegeven.
Toen ‘voor mama’ opgeschreven.
Moeilijk, maar ’t is goed gegaan.
‘Dat is mooi,’ zegt papa. ‘Fijn.
Daar zal mama blij mee zijn.’
Maar geeft papa geen cadeautje?
Dat is toch een beetje maf.
Papa wil nog niets verklappen.
‘Strakjes zul je het wel snappen.
Wacht nog maar een uurtje af.’
‘Mijn cadeau is ook voor jou.
Omdat ik veel van jullie hou.’
’s Middags gaan ze met z’n allen
naar een hele grote zaal.
Dat kon Annelies niet raden.
Er staat koek en limonade.
Wat fantastisch allemaal.
16
Hier een rolstoel, daar een bed.
Alle kinderen hebben pret!
De muziek begint te spelen.
Annelies geniet ervan.
Ze mag luisteren en zingen.
Liggen, lopen, dansen, springen.
’t Is een feest waar alles kan!
Annelies zegt met een lach:
‘Wat een fijne Moederdag!’
Lied: Moederdag Digitaal schoolborD
(bijlage 6)
mei
Liefste mama van de wereld,
dat is wat ik zingen mag.
’t Is vandaag een echte feestdag,
want het is nu Moederdag.
Refrein:
Moederdag: kusjesdag,
ik-zal-jou-verwennen-dag.
Fluister-lieve-woordjes-dag.
Dat is Moederdag.
En dus geef ik jou cadeautjes
en dan zie ik: jij bent blij.
Jij geeft mij een heel lief kusje
en ik voel: je houdt van mij.
Maak nu dit cadeau maar open,
want het is speciaal voor jou.
Voor mijn allerliefste mama,
omdat ik zo van je hou!
jongere kinderen ● mei ● moederdag ● www.deblauwevogel.nl
Moederdag

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Slot
Kusje
Verpak een lippenstift in cadeaupapier en leg het pakje
in de kring. Wie zal dit een leuk cadeautje vinden? Wie
niet? Praat erover met de kinderen.
Doe bij elk kind dat dat wil lippenstift op de mond en laat
een afdruk maken op papier. Elk kind knipt de afdruk uit
en heeft zodoende een ‘kusje’ gemaakt voor Moederdag.
Wat zou je je moeder het liefste willen geven? Teken
of schrijf dat achter op het kusje.
17
jongere kinderen ● mei
oudere kinderen
●●
Vooraf
Als het meezit worden moeders op de tweede zondag
in mei extra verwend. In het gezin van Mira is dat
niet altijd logisch, want Mira heeft een beperking
die veel zorg van haar ouders vraagt. Mira’s moeder
geniet tóch van een bijzondere Moederdag als andere
moeders haar een dagje mee uit nemen en er opvang
is geregeld voor Mira thuis.
●●
Kern
Verhaal: Verwendag
Een kind met een handicap thuis verzorgen
is zwaar. Daarom organiseren
groepjes moeders van niet-gehandicapte kinderen
verwendagen voor moeders van kinderen met een
handicap. De organiserende moeders zorgen tevens
voor opvang van de kinderen die thuis achter blijven.
Vandaag is het geen leuke dag, want vandaag is Mira’s
moeder er niet. Als Mira met het busje wordt thuisgebracht
van school, zit er een vreemde mevrouw in de
kamer. Mira ként haar wel. Ze is vorige week ook al een
dagje geweest. Maar toen zat haar moeder er gewoon
bij. ‘Luister Mira,’ heeft ze gezegd. ‘Deze moeder komt
volgende week een dagje op jou passen.’
‘Zeg maar Marlies hoor,’ zei de vreemde moeder. ‘Ik
kom, omdat jouw moeder een dagje uitgaat.’
‘Waarom?’ had Mira gevraagd.
‘We willen jouw moeder een dagje verwennen. Omdat
ze altijd voor jou zorgt, zorgen wij een dagje voor haar.
Leuk hè?’
Mira heeft wat gebromd. Want ze vindt het helemaal niet
leuk. Ze wil geen vreemde mevrouw die haar helpt met
haar rolstoel. En wát, als ze naar de wc moet? Mira wil
haar eigen moeder en verder niemand.
Marlies zet limonade neer. Van haar moeder krijgt Mira
altijd thee. Maar dat weet Marlies natuurlijk niet. Mira wil
er iets van zeggen, maar dan zet Marlies een plak cake
voor haar neus. Hmm... dat krijgt ze anders ook niet!
Een beetje mokkend drinkt Mira van de limonade. Die
is best lekker, maar dat wil ze niet toegeven. ‘Wat wil je
gaan doen?’ vraagt Marlies.
oudere kinderen ● mei

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
‘Kweet niet...’
‘Heb je al iets voor Moederdag? Want zondag is het
Moederdag.’
‘Nee,’ zegt Mira. En ze denkt: een moeder die mij zomaar
in de steek laat, krijgt ook niets.
‘Zullen we samen iets gaan kopen? Of maak je liever
wat?’
‘Ik maak niks,’ moppert Mira.
Marlies kijkt haar even aan.
‘Luister, Mira. Ik weet dat je het niet leuk vindt dat ik hier
ben. Maar jouw moeder staat altijd voor je klaar. Ze wast
je kleren en ze stopt je in bed. Ze kookt je lievelingseten
en ze helpt je onder de douche. En dat doet ze met heel
veel plezier. Maar mag ze nou niet één dagje iets leuks
voor zichzelf doen?’
Mira krijgt een rood hoofd. Want Marlies heeft natuurlijk
gelijk.
‘Weet je wat? Wij gaan lekker shoppen en dan kopen we
iets leuks voor haar. Dat verwacht ze nooit,’ zegt Marlies.
Dat is waar. Want Mira kan zonder haar moeder niet naar
de winkels, dus stiekem iets voor haar kopen is er niet
bij.
‘Goed,’ zegt Mira. ‘Maarre... ik moet wel eerst naar de
wc.’
‘Dan help ik je wel.’
Marlies helpt Mira. En gek, maar het is niet eens vervelend
om door haar geholpen te worden. Eigenlijk is ze
best aardig.
Daarna gaan ze samen het winkelcentrum in. Bij de drogist
pakt Marlies een flesje met een geurtje uit het rek.
‘Houd je van geurtjes?’ vraagt ze en ze spuit zomaar iets
op Mira’s arm. Er komt een hele wolk uit het flesje en
Marlies begint ervan te hoesten. Met haar hand wappert
ze de wolk weg. Mira schiet in de lach. Ze proberen wel
drie geurtjes, maar dan komt er een verkoopster naar
hen toe.
‘Kan ik jullie helpen?’
‘We proberen wat uit,’ zegt Marlies.
‘Maar u kunt toch niet alles proberen?’ zegt de verkoopster.
‘We proberen net zolang tot we iets vinden dat ons
bevalt,’ zegt Marlies. De verkoopster kijkt nijdig en Mira
proest het uit.
Uiteindelijk kiest Mira een doosje met een zeepje en een
geurtje voor haar moeder. De verkoopster doet het in
18
een zakje.
‘Wilt u het extra mooi inpakken?’ vraagt Marlies. ‘Het is
voor een heel bijzonder iemand.’
Met een zucht pakt de verkoopster het doosje in.
Als ze thuiskomen, gaat de telefoon. Het is Mira’s moeder.
‘Ik kom misschien iets later thuis dan afgesproken,’
zegt ze. ‘Redden jullie het wel?’
‘Komt helemaal goed,’ zegt Marlies. ‘Maar ik geef je Mira
zelf even.’
‘Hoi mam,’ zegt Mira. ‘Blijf maar lekker lang weg hoor.
Wij hebben het hier best naar ons zin.’
Als ze heeft opgehangen vraagt Marlies: ‘Dus volgend
jaar mag je moeder weer mee met de verwendag voor
moeders?’
‘Natuurlijk,’ zegt Mira. ‘Als jij weer komt oppassen.’
En dat belooft Marlies.
●●
Slot
jongere oudere kinderen ● ● mei ● ● moederdag ● ● www.deblauwevogel.nl
Kluskaart
Kopieer werkblad ‘Mei: kluskaart’ en laat deze invullen.
Opdracht: bedenk een klusje dat jij voor je moeder
wilt uitvoeren. Maak er een tekening bij en geef deze
kluskaart als een soort ‘tegoedbon’ aan je moeder met
Moederdag.

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Lied: De Blauwe Vogel Digitaal schoolborD
(bijlage 1)
Organiseert uw school een sportdag? Zing dan het
projectlied als opening met alle kinderen. Misschien
kunt u er een leuke dans bij bedenken.
Daar vliegt De Blauwe Vogel.
Geen postduif en geen meeuw.
Door zon maar ook door regen.
Door hagel en door sneeuw.
Geen drempel houdt hem tegen.
Hij kan de wereld aan.
Let op, De Blauwe Vogel
komt eraan.
Daar vliegt De Blauwe Vogel.
Geen duif en geen parkiet.
Hoe donkerder de lucht is,
hoe beter je hem ziet.
Met liedjes en verhalen
vliegt hij langs elke school.
De Blauwe Vogel vliegt van
pool tot pool.
Refrein:
Hij is De Blauwe Vogel.
En kijk, hij komt eraan.
Hij heeft geen last van drempels.
Hij vliegt tot aan de maan.
Ook jij kunt hem volgen.
Dus kom er maar bij.
En even krijg je vleugels.
Net als hij.
Daar vliegt De Blauwe Vogel.
Geen merel en geen mees.
Is nergens aan gebonden.
Geen last van hoogtevrees.
Hij ziet de hele wereld.
Hij voelt zich vrij en blij.
De Blauwe Vogel vliegt
voor jou en mij.
19
jongere en oudere kinderen ● juni
●●
Vooraf
Sporten is gezond. Daarom houden de meeste
scholen jaarlijks een sportdag. Met spelletjes en
onderlinge competities. Sport en spel zijn ook buiten
school belangrijk. Voetbal, judo, scouting. Ook Mulat,
een licht spastische jongen, zit op scouting. Als ze een
speurtocht gaan doen, kan hij voor de eerste keer
mee zonder de hulp van een rolstoelduwer.
●●
Kern
juNi
Verhaal: Een spannende middag
Sportdag
Er zijn steeds meer scoutinggroepen
waar ook kinderen met een handicap
op zitten. Veel groepen hebben hiervoor een aangepaste
accommodatie en er is ook een landelijk project
om de groepen toegankelijker te maken.
Mulat zit in een rolstoel. Vroeger duwden papa en mama
de rolstoel steeds, maar dat is niet altijd handig. Want
Mulat wil ook wel eens zonder hen op pad en daarom
gaat hij naar Geert. Geert leert Mulat om zelf zijn rolstoel
te besturen. Dat valt nog niet mee, maar Mulat doet erg
zijn best en het gaat steeds beter.
Vandaag oefenen Mulat en Geert in de gang. Mulat duwt
zichzelf voort en Geert loopt ernaast. ‘Sturen!’ roept
Geert als Mulat een beetje teveel naar één kant gaat. En
Mulat stuurt zijn rolstoel netjes naar het midden van de
gang.
‘Je kunt het al helemaal zelf. Fantastisch hoor!’ zegt
Geert.
‘Als ik zelf mijn rolstoel kan besturen, mag ik op scouting,’
zegt Mulat.
‘Wat leuk!’ zegt Geert.
jongere kinderen ●●●juni

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Die zaterdag is het zover. Mulat mag naar scouting. Voor
het eerst. De kinderen komen in het clubhuis bij elkaar.
Met Bob doen ze allerlei spelletjes en ze maken leuke
dingen. Ze spelen ook vaak buiten. Scouting is cool.
Ella, Mick en Stan zitten al langer op scouting. Bob heeft
hun al het één en ander verteld over Mulat, de nieuwe
jongen in een rolstoel. Dat hij niet alles kan, omdat hij
met een ziekte geboren is. Nou, dat lijkt Ella, Stan en
Mick heel lastig. Dus vinden ze het erg knap als ze zien
dat Mulat zo goed met zijn rolstoel kan rijden.
Het is mooi weer en daarom heeft Bob iets leuks
bedacht. ‘We gaan een speurtocht doen,’ zegt hij. Met
takjes heeft hij pijlen gemaakt. Als de kinderen de pijlen
goed volgen, komen ze op een picknickplaats uit, waar
ze samen brood gaan eten.
De kinderen rennen naar buiten. Mulat rolt er met zijn
rolstoel achteraan. Het gaat prima, maar hij is niet zo snel
als de anderen.
‘Bij elkaar blijven!’ roept Bob.
Ella loopt naast de rolstoel van Mulat. ‘Is dat moeilijk,
zo’n rolstoel rijden?’ vraagt ze.
‘Nee hoor,’ zegt Mulat stoer. Maar hij vertelt er niet
bij dat zijn armen nu al een beetje moe beginnen te
worden.
De kinderen lopen naar de rand van het bos. Mulat rijdt
mee. Het gaat prima, maar het is best zwaar. Dan gaan ze
het bos in. ‘Mulat mag voor,’ zegt Bob. Mulat vindt dat
wel fijn, want hij kan niet over Stan en Mick heenkijken.
Met Ella naast zich, rolt hij over het pad.
‘Daar!’ roept Ella. En jawel, daar ligt de eerste pijl.
‘En daar!’ ziet Mulat nu ook. Het groepje volgt de pijlen.
Het is erg leuk. Ze gaan kris-kras door het bos en Mulat
denkt niet meer aan zijn vermoeide armen. Maar dan
gebeurt er iets. Het pad wordt steeds zachter en zanderiger.
Mulat probeert zijn rolstoel door het mulle zand te
duwen, maar het gaat heel zwaar. En opeens lukt het niet
meer. Hij staat stil. De wielen zitten vast in het zand.
Mick en Stan zijn doorgelopen. Ze hebben niets in de
gaten. Ella loopt eerst ook verder. Mulat krijgt het er
warm van. Zijn rolstoel zit muurvast; er is geen beweging
in te krijgen. Wat nu?
Bob, die achteraan loopt, ziet het meteen. ‘Mul zand hè,’
zegt hij. ‘Daar komt een paard nog niet doorheen.’ Dan
20
roept hij naar voren: ‘Jongens, hulp nodig!’
De kinderen keren meteen om. Ze komen om de rolstoel
staan. Mulat vindt het heel erg, maar de anderen niet.
Met z’n allen duwen en trekken ze aan de rolstoel. Bob
probeert de wielen een stukje op te tillen. Stukje bij beetje
komt de rolstoel vooruit. ‘We zijn er bijna,’ roept Bob.
‘Nog een klein stukje, dan wordt het pad weer harder.’
De kinderen juichen. Ze vinden het prachtig dat ze de
rolstoel met z’n allen los hebben gekregen. Als het pad
harder wordt, kan Mulat zelf weer rijden. Ze zijn er nu
bijna en Mulat komt als eerste aan bij de picknickplaats.
‘Wie de sterkste armen heeft, krijgt de eerste
boterham!’zegt Bob en hij geeft hem aan... Mulat. ‘Want
wat wij met z’n allen deden, doe jij helemaal in je eentje,’
zegt hij.
●●
Slot
jongere kinderen ● juni ● Sportdag ● www.deblauwevogel.nl
Voetbal
Geef elk kind het werkblad ‘Juni: sportdag’. Voetbal, een
zwart-wit weergave van de kalenderplaat. Laat de kinderen
een spel tekenen in de voetbal dat ze samen kunnen
doen met een kind in een rolstoel. Tip: laat vier kinderen
hun werkblad aan elkaar plakken, zodat in het midden
een hele voetbal ontstaat.

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
De meeste scholen organiseren wel een sportdag.
Leuk en gezond voor iedereen. Ook voor kinderen
met een handicap zijn er steeds meer mogelijkheden
om mee te kunnen doen. Dankzij slimme aanpassingen,
zoals bij ‘showdown’, een vorm van tafeltennis
voor mensen met een visuele handicap én voor
zienden.
●●
Kern
Verhaal: Showdown
Een showdowntafel heeft een opstaande
rand en in het midden een
plank. De bal is van gladde kunststof en is gevuld met
kogeltjes, zodat hij goed te horen is. De bal moet met
een bat onder de plank door geslagen worden. Elke
misslag levert één punt op voor de tegenstander. Lukt
het een speler om de bal in het doel van zijn tegenstander
te krijgen, dan levert dat twee punten op.
‘Goedemiddag dames en heren,
Dit is Maya Glee voor radio Polderland met‘Ken jij die
sport?’ Elke week staat in dit programma een andere
sport centraal. Deze week nemen we een kijkje bij
Showdown, een soort tafeltennis voor blinden en
slechtzienden. Vandaag zijn wij te gast bij een showdown-oefenwedstrijd
in Olmare. Twee showdownliefhebbers,
Peter van Lisse en Siegmund Brune, zullen tegen
elkaar strijden. Ik sta hier in de regieruimte en volg
de wedstrijd via de camera’s die boven de showdowntafel
hangen, omdat in de speelruimte zelf absoluut niet
gepraat mag worden. Anders kunnen de spelers de
bal niet goed horen. In afwachting van de spelers zal ik
de ruimte voor u beschrijven. In het midden staat de
grote showdowntafel, die inderdaad wel wat weg heeft
van een tafeltennistafel. Om de tafel heen is een grote
opstaande rand. In het midden geen netje zoals bij
tafeltennis, maar een hoge plank. Bij tafeltennis moet
het balletje óver het netje heen worden geslagen. Bij
showdown is het juist de bedoeling om de bal ónder
de plank door te slaan. Elke speler heeft daarvoor een
batje én een handbeschermer, want de ballen kunnen
flink hard aankomen.
21
oudere kinderen
oudere kinderen ● juni ● Sportdag ● www.deblauwevogel.nl
En daar komen de spelers binnen. Peter wordt begeleid
door zijn trainer Thom. Hij draagt een blauw clubshirt.
Siegmund komt binnen met zijn vriendin Hanna en
draagt zijn bekende rode tenue. Achter hen loopt
scheidsrechter Aad Burgerman. Hanna en Thom begeleiden
beide spelers naar het midden van de ruimte
waar zij elkaar de hand schudden. Nu lopen ze ieder
naar hun eigen speelhelft. Peter en Siegmund zetten
hun donkere skibril op. Voor Peter eigenlijk overbodig,
want hij is al sinds zijn geboorte blind. Siegmund is
slechtziend, maar zou zonder bril in het voordeel zijn.
Aad heeft de speelbal, een harde bal met kogeltjes. Hij
rammelt er even mee om te kijken of de bal aan de eisen
voldoet. Hij haalt een munt te voorschijn en vraagt
de spelers kop of munt te kiezen. Hij gooit de munt nu
op en de bal gaat naar... Siegmund!
De scheidsrechter fluit. Siegmund serveert. Peter slaat
de bal terug in de hoek. Siegmund reageert razendsnel.
Peter maakt een rare manoeuvre en ai, dat moet zeer
doen aan zijn hand. Siegmund slaat terug, Peter reageert
fel. Wat een spel tussen deze twee grootheden,
wat een actie. De bal gaat naar Siegmund en ja... Peter
mist. 0-1 voor Siegmund! Wat een spanning, wat een
spel... Dit gaat razendsnel, dit is topklasse! 2-1,
3-1 voor Peter. Siegmund heeft de bal. Hij mikt hem via
de zijplank en jawel! De bal gaat in het doelgat van zijn
tegenstander: 3-3 gelijk. Wat is dit spannend mensen.
Terwijl ik hier praat, verandert de stand voortdurend.
Voor elk doelpunt worden twee punten gegeven, voor
elke misslag gaat er één punt naar de tegenstander. 7-5
voor Peter, 7-7 gelijk. Siegmund maakt een prachtbeweging
en het is 7-9. De spanning is te snijden. Het
spel wordt in doodse stilte gespeeld. Zal het Siegmund
lukken om... ja, já, JA! Opnieuw een doelpunt voor
Sieg mund. De stand is 7-11 voor Siegmund en daarmee
is hij de winnaar geworden van deze eerste set!’

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Lied: Sportdag Digitaal schoolborD
(bijlage 7)
Hé, daar klinkt een fluitje
en je gaat van start.
Eerst nog lekker langzaam,
maar dan gaat het hard.
Benen wijd, armen spreid.
Laat je billen swingen
en geniet ervan.
Spieren strak en ontspan.
Warming-up, dat was het dan.
Vallen, vangen,
zwaaien, hangen.
Ballen in de mand.
Springen, kruipen,
handstand, sluipen,
landing in het zand.
Zweet gutst van je voorhoofd,
’t klotst onder je arm.
Water in je schoenen,
pff, wat is het warm.
Aanloop, mikken,
gooien, tikken.
Sprintje om het veld.
Flikflak, hinken,
liters drinken,
en dan uitgeteld!
Even rusten?
Please, ah toe!
Mag het ietsje minder?
Want je bent zo moe!
Maar dan klinkt het fluitje
en daar ga je weer.
Handen in de hoogte
en dan nog een keer.
Benen wijd, armen spreid.
Laat je billen swingen
en geniet ervan.
22
Spieren strak en ontspan.
Cooling down, dat was het dan.
Hè, hè!
●●
Slot
jongere oudere kinderen ● ● juni ● ● Sportdag ● ● www.deblauwevogel.nl
Sport
Welke sporten zijn nog meer in aangepaste vorm
geschikt voor blinden? Praat er over en laat kinderen
informatie zoeken op internet. Laat die informatie verwerken
in een eigen wedstrijdverslag of in een krantenartikeltje.

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
Vakantie. Wandelen in de bergen. Zwemmen in zee.
Dagjes uit. Mogelijkheden genoeg. Zo zien we dat
meestal om ons heen. Maar wat we vaak niet zien,
zijn de gezinnen waarin een kind lichamelijk zo beperkt
is dat vakanties meestal niet kunnen. Daarom
is het fantastisch dat er projecten zijn waarbij ouders
overdag even niet voor hun kind hoeven te zorgen en
ze tóch met elkaar op vakantie kunnen.
●●
Kern
Gedicht: Een echte wigwamtent
Het wigwamproject is bedoeld voor gezinnen
met een kind met een lichamelijke
of meervoudige handicap, die niet gewoon op vakantie
kunnen. Het hele gezin kampeert in een huisje
in de vorm van een wigwam of in een wigwamtent.
Overdag is er een programma voor de gehandicapte
kinderen én hun broertjes en zusjes, zodat ouders
zelf op stap kunnen. ’s Avonds wordt er gezamenlijk
gegeten, waarbij voor het gezin gekookt wordt.
Hiep hoi, we gaan kamperen.
’k Heb het nog nooit gedaan.
Ik dacht dat met mijn rolstoel
kamperen niet zou gaan.
Twee weken in een wigwamtent!
Ik ben al helemaal gewend.
’s Morgens hoor ik vogels fluiten.
Rits los en ik kan naar buiten.
Slapen op een ander bed.
Eén dat wiebelt, wat een pret!
’s Morgens wassen bij de kraan
twintig meter hier vandaan.
Daar gaan we ook naar de wc.
’s Morgens gaat mijn mama mee.
Dan gaan pap en mam op pad
naar het bos of naar de stad.
23
Alle kinderen blijven hier.
Samen maken we plezier.
Voor het eten zijn ze terug.
Och, wat ging die dag toch vlug!
Met z’n allen eten wij.
En dan is de dag voorbij.
Hiep hoi, want wij kamperen.
Voor mij de eerste keer.
En volgende vakantie?
Misschien mag ik dan weer!
Lied: Vlieg met me mee Digitaal schoolborD
(bijlage 8)
Refrein:
Vlieg met me mee
naar andere landen.
Daar houden ze net zo
van dansen als hier.
Vlieg met me mee
naar bergen en stranden.
Dan maken we samen plezier.
Kom, we dansen hand in hand
op het warme strand.
In het dichte groene bos
doen we de hosseklos.
Want de wereld is vol vriendjes
die je soms niet kunt verstaan.
Maar samen dansen, di-da-dansen,
dat zal altijd gaan.
Refrein
juLi
jongere kinderen ● juli ● Zomervakantie ● www.deblauwevogel.nl
Zomervakantie

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Kom we dansen drie keer rond
op de zachte grond.
In het weiland op het gras
doen we de hassebas.
Want de wereld is vol vriendjes
die je soms niet kunt verstaan.
Maar samen dansen, di-da-dansen,
dat zal altijd gaan.
Refrein
Kom we dansen voetjesvlug
op de stenen brug.
In het oerwoud in de zon
doen we de honkiton.
Want de wereld is vol vriendjes
die je soms niet kunt verstaan.
Maar samen dansen, di da dansen,
dat zal altijd gaan.
Refrein
●●
Slot
Wigwamkamp
Deel vouwplaatjes uit en lange cocktailprikkers. Laat
kinderen een wigwamtent vouwen, plakken en versieren.
Zet alle tenten bij elkaar en maak er een vrolijk
wigwamkamp van. Bespreek wat er allemaal aangepast
zou moeten worden als het kamp ook geschikt moet zijn
voor kinderen met een handicap.
24
jongere kinderen ● juli
oudere kinderen
●●
Vooraf
In de zomervakantie trekken veel mensen eropuit.
Even uit de dagelijkse sleur. Dat geldt niet voor Natasja.
Zij is lichamelijk beperkt en woont in een gezinsvervangend
tehuis. Juist de zomer is heel saai, omdat
bijna iedereen weg is. Natasja is dol op paarden. Het
liefst zou ze zelf ook willen paardrijden. En dat kan,
dankzij maneges waar kinderen met een lichamelijke
beperking kunnen huifbedrijden. Dat maakt de zomer
van Natasja helemaal goed.
●●
Kern
Verhaal: Op een paard
In sommige maneges kunnen kinderen
huifbedrijden. Twee paarden lopen in
een stalen frame. Over hun ruggen ligt een huifbed,
waarin de kinderen kunnen liggen. Met een speciale
takel worden de kinderen op het bed gelegd. Huifbedrijden
is niet alleen leuk, maar werkt ook therapeutisch.
Door de warmte en de bewegingen van de
paarden worden sommige functies van het lichaam
gestimuleerd.
Natasja is dol op paarden. Ze woont in een woongroep.
Daar heeft ze een eigen kamer. Die kamer hangt en staat
vol met paarden. Er hangen paardenposters en ook een
supergrote paardenkalender. Overal staan beeldjes van
paarden. Op zondag gaat Natasja vaak naar huis. Of haar
ouders komen op bezoek en dan gaan ze samen leuke
dingen doen. Haar broer Niels brengt soms een paardenblad
voor haar mee. Samen bekijken ze de plaatjes
en hij leest de artikeltjes voor.
Natasje heeft één grote droom. Ze zou heel graag zelf
eens op een paard rijden. Maar dat kan niet, want door
haar handicap kan Natasja niet zitten. En liggend kun je
natuurlijk niet op een paard. Tenminste, dat dénkt ze.
Het is vakantie. En vakantie, daar vindt Natasja eigenlijk
niks aan. Ze gaat wel een paar dagen naar huis, maar
het grootste deel van de vakantie blijft ze gewoon in
de woongroep. Daar is het nu veel saaier dan anders,
omdat veel vriendinnen wél naar huis zijn. Bovendien
is er geen school, dus heeft ze erg veel tijd om zich te
oudere kinderen ● juli

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
vervelen. Soms gaat Natasja met Dorinde of een andere
begeleider naar buiten, maar natuurlijk niet de hele dag.
En zo brengt ze heel wat uurtjes door met haar paardenboekjes,
paardenfilms en haar paardendroom. Saai hoor.
Maar dan...
‘Hé, Natasja. Ik kom je halen voor een verrassing.’
Dorinde komt haar kamer binnen. Ze rijdt Natasja met
bed naar buiten, waar het busje al staat te wachten.
‘Waar gaan we heen?’ vraagt Natasja nieuwsgierig aan
chauffeur Ron.
‘Dat mag ik niet zeggen,’ zegt Ron. ‘Anders is het geen
verrassing meer.’
Natasja is heel nieuwsgierig. Zou ze naar huis gaan? Of
misschien naar het bos? ‘Toe nou, zeg het nou.’
‘Nee. Maar ik weet wel dat je het hééél leuk gaat vinden.’
Nu is Natasja nog nieuwsgieriger geworden.
‘We zijn er.’ Ron rijdt Natasja’s bed uit het busje. Nu ziet
Natasja waar ze is: ze staan voor een manege! Er komt
een jongen naar haar toe. Op zijn bloes zit een button
met een paard erop.
‘Hoi,’ zegt hij. ‘Ik ben Berend en ik heb gehoord
dat jij dol bent op paarden.’
‘Nou en of!’ roept Natasja.
‘Gaan we naar de paarden
kijken?’
‘Ja,’ zegt Berend
en hij rolt haar
de manege in.
Natasja heeft
nog nooit
zoveel paarden
bij elkaar
gezien.
Ze hoort
ze stampen
en snuiven.
Berend rijdt
haar tot vlakbij
een paard. Ze kan
hem zó aanraken.
‘Aai hem maar, dat vindt
hij wel leuk,’ zegt Berend.
Natasja aait het paard voorzichtig. Wat
geniet ze van dit bezoek! Maar er komt meer. Berend
25
rijdt haar bed naar twee paarden. Ze staan in een soort
frame van staal.
‘Wil je een ritje maken?’ vraagt hij.
‘Dat kan toch niet,’ zegt Natasja.
‘Jawel hoor, dat kan hier wel. Kijk, zie je dat doek?’ Berend
wijst naar de paarden. Over hun ruggen hangt een
soort deken. In het midden lijkt het een beetje op een
hangmat. ‘Als je durft, tillen we je daarop. Dan kun je op
de ruggen van de paarden rijden.’
Als je durft... natúúrlijk durft Natasja!
Met een soort takel wordt Natasja naar boven gehesen
en heel voorzichtig op de hangmat gelegd. Onder zich
voelt ze de paardenruggen. Ze voelen warm aan.
‘Ben je er klaar voor? Dan gaan we rijden!’ roept Berend.
De paarden beginnen langzaam te lopen. Natasja voelt
de beweging. Wat is dit super, zeg!
Ze rijden wel een half uur, maar voor haar gevoel is het
veel te vlug voorbij. Voorzichtig wordt Natasja weer in
haar bed getakeld.
‘Vond je het leuk?’ vraagt Berend.
‘Fantastisch!’ roept Natasja.
‘Dus je wilt volgende week nog een keer terugkomen?’
‘Mag dat? JAA!’
Met Ron rijdt Natasja naar huis. De hele weg praat ze aan
één stuk door. Over hoe gaaf het was en hoe spannend.
‘Vind je de vakantie nog steeds zo saai?’ vraagt Ron
lachend.
‘Echt niet!’ zegt Natasja.
●●
Slot
Huifbedrijden
Laat het werkblad ‘Juli: huifbedrijden’ zien. Huifbedrijden
is een heel handige aanpassing om kinderen die niet
zelfstandig kunnen zitten de mogelijkheid te geven om
toch paard te rijden. Laat de kinderen eigen, handige
aanpassingen bedenken en ontwerpen (als schets of
driedimensionaal uitgevoerd met behulp van kosteloos
materiaal) voor kinderen met een bepaalde handicap.
Verbind een kleine prijs aan het beste ontwerp.
jongere oudere kinderen ● ● juli ● ● Zomervakantie ● ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
Spannend! De eerste schooldag. Allemaal nieuwe
indrukken. Ook in de klas van Edwin. Edwin heeft
het syndroom van Down. Tot vorig jaar zat hij op een
reguliere basisschool. Vanaf het nieuwe seizoen volgt
hij speciaal onderwijs. Maar één dag per week komt
hij terug in zijn vertrouwde groep.
●●
Kern
Verhaal: Daar is Edwin weer!
Edwin heeft speciale hulp en begeleiding
nodig. Die vindt hij in het speciaal
onderwijs. Maar zijn ouders vinden het belangrijk
dat hij contact houdt met zijn vriendjes uit de buurt.
Daarom gaat hij elke woensdag naar de basisschool
in zijn eigen wijk. Een goede vorm van integratie.
De vakantie is voorbij en de school begint weer. Mike
heeft er zin in. Hij wil maar wat graag tekenen en kleien
en met zijn vriendjes spelen. Hij wil boeken lezen en
puzzelen. Juf Janet is er ook weer. Ze klapt in haar handen
en alle kinderen weten nog precies wat dat betekent:
we gaan in de kring.
‘Leuk dat jullie er allemaal weer zijn,’ zegt juf.
Om de beurt mogen de kinderen over hun vakantie vertellen.
Kadir is met het vliegtuig naar zijn oma geweest.
Arjan heeft gekampeerd in een echte tent. Susan heeft
met een boot gevaren. Mike is thuisgebleven, maar hij
mocht wel een keer met zijn vader mee op de vrachtwagen.
Terwijl de kinderen vertellen, kijkt Mike de klas rond.
Er staat één lege stoel in de kring. Wie hoort daar op te
zitten? Dan weet hij het opeens weer. Dat is de stoel van
Edwin!
‘Juf, waar is Edwin?’ vraagt hij.
‘Edwin is naar een andere school gegaan,’ zegt juf. ‘Dat
weten jullie toch nog wel. Voor de vakantie heb ik dat
verteld.’ Nu weet Mike het weer en de anderen ook.
Edwin is naar een school gegaan waar ze andere spelletjes
doen en andere dingen leren. Maar waarom staat
zijn stoel er dan nog?
‘Dat is het leuke,’ zegt juf. ‘Edwin komt af en toe nog
wel terug. Eén dag in de week komt hij weer bij ons in
26
de klas. Om samen met jullie spelletjes te doen en om
te laten zien wat hij op zijn nieuwe school geleerd heeft.
Elke woensdag. En daarom staat er nog steeds een stoel
met zijn naam erop.’
Fijn, denkt Mike. En ook de andere kinderen vinden het
leuk om Edwin af en toe nog te zien.
En dan is het woensdag.
De kinderen komen de klas binnen. Juf klapt in haar
handen. Mike wil net in de kring gaan zitten als de deur
opengaat.
‘Edwin!’ Alle kinderen stuiven weer van hun stoelen. Juf
lacht. Edwin voelt zich net een kleine prins door alle belangstelling.
Iedereen wil naast hem zitten, maar dan zet
juf zijn stoel naast... Mike. Edwin mag over zijn nieuwe
school vertellen.
‘Weet je wat ik geleerd heb,’ zegt hij en hij maakt de rits
van zijn trui open en weer dicht. De meeste kinderen
kunnen dat allang, maar ze weten dat het voor Edwin
heel moeilijk is en daarom vinden ze het knap dat hij het
nu ook kan.
‘Goed zo, Edwin,’ zegt de juf.
Mike legt even zijn arm om Edwin heen.
En alle kinderen denken hetzelfde: woensdag wordt de
leukste dag van de week. Want dan is Edwin weer even
in de klas!
●●
Slot
auGuStuS
eerste schooldag
Vergeet-mij-niet
Edwin gaat naar het speciaal onderwijs, maar toch zullen
de kinderen van de basisschool hem niet vergeten,
omdat Edwin elke woensdag komt. Leg daarom het
werkblad ‘Augustus: vergeet-mij-nietje’ in de kring. Waar
moeten de kinderen goed aan denken als Edwin in hun
klas komt? Wat moeten ze vooral niet vergeten aan hem
jongere kinderen ● augustus ● eerste schooldag ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
te vertellen? (Bijvoorbeeld: hem niet vergeten alvast een
briefje mee te geven over het feest van volgende week,
enzovoort.)
Laat elk kind zijn hand omtrekken op een vel papier en
dit uitknippen. Deze hand staat voor elkaar helpen, dingen
samen doen. Waar kun jij iemand mee helpen? Wat
doe je graag samen? Teken dat in de hand.
27
jongere kinderen ● augustus
oudere kinderen
●●
Vooraf
De eerste dag in het nieuwe schooljaar blijft speciaal.
Het is even wennen, maar dat gaat meestal vrij snel.
In de klas van Ronnie is de eerste schooldag extra
bijzonder. Ronnie heeft maanden geleden een ernstig
ongeluk gehad en kan niet meer lopen en zitten.
Dankzij de financiële mogelijkheden van het zogenaamde
‘rugzakje’ kan Ronnie naar zijn eigen basisschool.
Met bed en al wordt hij die eerste schooldag
naar binnen gereden.
● ● Kern
Verhaal: Met bed en al
naar school
Ronnie heeft een dwarslaesie. Toch gaat hij na het ongeluk
en een maandenlange revalidatie terug naar zijn
eigen basisschool. Met ondersteuning van een speciale
begeleider. Maar hoe zullen zijn klasgenoten erop reageren
als hij met bed en al de klas binnenkomt?
Ronnie heeft een ongeluk gehad. Al maanden geleden.
Bij dat ongeluk heeft hij zijn rug gebroken. Eerst heeft hij
een tijd in het ziekenhuis gelegen, maar daar konden ze
hem niet beter maken. Niemand kan Ronnie beter maken.
Hij kan nooit meer lopen of zitten. En ook niet meer
zelf naar de wc. Overal moet hij bij geholpen worden.
Vooral in het begin vond hij dat heel erg, maar na een
tijdje begon hij eraan te wennen. Zijn ouders hebben
lang met hem gepraat.
‘Het is verschrikkelijk, maar het is nu eenmaal zo,’ heeft
zijn vader gezegd. ‘Probeer er het beste van te maken.’
Van de zomer zijn ze niet met vakantie geweest. Maar
wel een dag naar zee en naar de dierentuin. Ronnie ging
er gewoon met bed en al naar toe. Hij heeft daarvoor
een speciaal bed op wieltjes. ’t Is anders dan vroeger,
maar gelukkig kan hij er toch nog van genieten.
Dan is het augustus en de school begint weer. Sinds
zijn ongeluk heeft Ronnie thuis en in het ziekenhuis les
gehad. Maar zijn moeder zei: ‘Het wordt tijd dat je ook
weer gewoon naar school gaat.’
‘Hoe moet dat dan?’ heeft Ronnie gevraagd. Maar daar
wisten zijn ouders wel iets op.
oudere kinderen ● augustus

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Vandaag is het zover: de school begint en Ronnie gaat
er voor het eerst weer heen. Hij vindt het spannend en
vreemd. Natuurlijk heeft hij zijn vrienden de afgelopen
tijd vaak gezien, want ze kwamen hem regelmatig opzoeken
en huiswerk brengen. Maar dat is toch heel anders
dan weer echt naar school gaan, vooral als je daar met je
bed en al naartoe gaat. Ronnie denkt dat het nooit meer
hetzelfde wordt en zijn oude, vertrouwde school voelt
opeens een beetje vreemd aan.
Er is nog iets: Ronnie gaat niet alleen. Er gaat iemand met
hem mee. Het is Kenn. Kenn duwt Ronnies bed en helpt
hem bij het aan- en uittrekken van zijn jas. Hij helpt Ronnie
als hij anders wil gaan liggen en als hij moet plassen.
Als de bel gaat, duwt Kenn Ronnies bed de klas in.
Meneer René staat hen al op te wachten. Hij heeft een
plaatsje vrijgemaakt aan de kant van het raam. Daar
staat ook een speciale tafel die over Ronnies bed heen
geschoven kan worden. Kenn duwt Ronnies bed erheen.
Als alle kinderen in de klas zitten, zegt meneer René
hoe blij hij is dat iedereen er na de vakantie weer is en
daarbij geeft hij Ronnie even een knipoog. Iedereen mag
vertellen over de vakantie, maar het lijkt wel of niemand
dat goed durft. Ze kijken allemaal naar Ronnie en het opvallende
bed. Wat moeten ze doen? Is Ronnie zielig? Is
hij eenzaam? Wat kun je wel en niet zeggen? Ook Ronnie
zegt eerst helemaal niks. Hij ligt wat ongemakkelijk in zijn
bed en kijkt een beetje schichtig naar zijn klasgenoten.
Maar als meneer René hem een paar vragen stelt, breekt
het ijs. Een paar kinderen gaan ook vragen stellen. Ze
willen weten of je nog wel met vakantie kunt als je altijd
in bed moet liggen en of je je niet dood verveelt. Dan
vertelt Ronnie hoe hij met zijn bed over het strand heeft
gereden en langs de hokken van de dieren in de dierentuin.
Iedereen vindt dat geweldig interessant en Ronnie
voelt zich best een beetje bijzonder.
Als alle vakantieverhalen achter de rug zijn, zegt meneer
René: ‘We gaan weer eens wat doen. Wat dachten jullie
van rekenen?’
Kenn schuift de tafel over het bed van Ronnie en geeft
hem zijn rekenboek.
Even later buigt de hele klas zich over de procenten en
de breuken. En Ronnie? Die voelt zich weer helemaal
thuis!
28
Lied: Eerste schooldag Digitaal schoolborD
(bijlage 9)
Eerste schooldag. Beetje eng.
Stel dat ik straks niemand ken?
Eerste schooldag. Nieuwe juf.
En dus pieker ik me suf.
Eerste keer weer op dat plein.
Wat ik voel is niet zo fijn.
Wordt het leuk of wordt het naar?
Wat verwacht ik van dit jaar?
Maar hallo,
daar zijn mijn vrienden.
En hoera, ik doe weer mee.
Even was ik wat onzeker.
Nu is alles weer oké.
Eerste lessen. Eerste uur.
Nieuwe boeken, nieuwe buur.
En bij gym een heel nieuw spel.
Maar ik red het lekker wel.
’s Middags is het weer vertrouwd.
Lijkt het schooljaar al weer oud.
Alles veilig en bekend.
’k Ben weer helemaal gewend.
Want hallo,
daar zijn mijn vrienden.
En hoera, ik doe weer mee.
Even was ik wat onzeker.
Nu is alles weer oké.
Hé hallo, …
●●
Slot
Mytylschool
Niet ieder kind met een zware handicap wordt in het
basisonderwijs opgevangen. Een aantal gaat naar een
mytylschool. Schrijf het woord ‘mytylschool’ op het
bord. Wie weet wat dat is?
jongere oudere kinderen ● ● augustus ● ● eerste schooldag ● ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Laat de kinderen via internet informatie (beeld en tekst)
zoeken over mytylscholen. Hoe ziet een dag op zo’n
school eruit? Welke kinderen gaan ernaartoe? Hoeveel
mytylscholen zijn er? Welke hulp en ondersteuning
kunnen kinderen er krijgen? Laat hen deze informatie
verwerken in een werkstuk of op een muurkrant.
29 oudere kinderen ● augustus
●●
Vooraf
September
‘Er is er één jarig…’ De eigen verjaardag is voor veel
kinderen een hoogtepunt van het jaar. Ze zijn er al
lang van tevoren mee bezig. Wie nodig ik uit? En…
wat zet ik op mijn verlanglijstje? Het is begrijpelijk dat
een kind met taaislijmziekte op het lijstje zet: ‘gewoon
mee kunnen doen met alles’. Dat kan niet altijd, maar
gelukkig heeft de ik-figuur uit het versje wel een
superdag.
Gedicht: Verjaardagswens
In het slijm van kinderen met CF (taaislijmziekte)
zit weinig water. Daardoor
is het taai en kleverig. Kinderen met CF moeten vaker
hoesten, meer eten, zijn sneller vermoeid en hebben
soms last van buikpijn. Medicijnen helpen het slijm
te verdunnen. Door middel van fysiotherapie leren
kinderen het slijm uit hun longen te krijgen.
Morgen ben ik jarig.
Ik denk dat jij niet raadt
wat er op het briefje
van mijn verlanglijst staat.
Nooit meer naar het ziekenhuis.
Alles zomaar kunnen thuis.
Niet meer moe wanneer ik hol.
En m’n longen nooit meer vol.
Alles eten wat ik wil.
Nooit een prik meer of een pil.
Niet meer naar de fysio.
Wat een pracht verjaarscadeau!
jongere kinderen ● September ● verjaardag ● www.deblauwevogel.nl
jongere kinderen ●●●September
Verjaardag

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Morgen ben ik jarig.
Ik droom er heerlijk van.
Al heel vroeg word ik wakker.
En wat zie ik dan?
Een taart met zeven kaarsjes.
En slingers op m’n stoel.
Een kamer vol cadeautjes.
Wat zijn het er een boel!
En ’s middags een partijtje.
Met spelletjes en taart.
De post brengt van m’n oma
een hele leuke kaart.
Wanneer ik moe naar bed ga,
dan zeg ik met een lach:
‘Al moet ik wel eens hoesten,
dít was een superdag!’
30
Lied: De vlaggen uit! Digitaal schoolborD
(bijlage 10)
Refrein:
Vandaag ben je jarig.
Dus zingen we luid.
Het huis* wordt versierd
en de vlaggen gaan uit.
Van mama een zoen
en van oma een kaart.
Een prachtig cadeau
en je lievelingstaart.
Refrein
Een lach om je mond
en een strik in je haar.
Hoera, want voor jou
zijn we hier bij elkaar.
Refrein
Vandaag mag je kiezen.
Patat en kroket.
De hele dag feest en
pas heel laat naar bed.
●●
Slot
Wensen
Leg een ‘toverstokje’ in de kring. Welke wens had het
meisje van het versje. En welke wens hebben de kinderen
zelf. Wie kan die wens vervullen?
* de school
jongere kinderen ● September ● verjaardag ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
‘Lang zal ze leven…’ Het klinkt bij iedere verjaardag.
Hard en overtuigend. Maar Marieke is doof. Ze hoort
het niet. Dat is niet het ergste. Ze voelt de sfeer des
te beter aan. Maar waar ze wél over in zit: wat voor
feestje geef ik? Want ze nodigt zowel horende als
dove kinderen uit. Dan is een bioscoopfilm die wordt
ondersteund door een doventolk, een uniek initiatief.
Verhaal: Kijken en kijken
Soms wordt er bij filmpremières en/of
andere gelegenheden gebruik gemaakt
van een tolk gebarentaal. De tolk spreekt de woorden
met duidelijke mondbewegingen uit en maakt de
gebaren met zijn handen.
Marieke zit aan tafel en begint druk met haar handen
te bewegen. Haar ouders en broer Janus weten precies
wat ze bedoelt, want ze spreken allemaal gebarentaal.
Marieke is namelijk doof. Toen ze klein was, ontdekte
haar moeder dat ze niet reageerde op geluiden. Bij het
consultatiebureau deden ze een gehoortest en Mariekes
moeder bleek gelijk te hebben: Marieke was doof.
De oorarts in het ziekenhuis kon niets voor haar doen.
Marieke zit nu op een speciale school. Daar leert ze
gebarentaal en spraakafzien. Bij spraakafzien leer je
goed naar iemands mond te kijken als hij praat. Aan
de mondbewegingen kun je namelijk zien wat iemand
zegt. Verder leert Marieke natuurlijk hetzelfde als alle
kinderen op school: schrijven, lezen, rekenen, aardrijkskunde,
geschiedenis en nog veel meer.
Marieke is bijna jarig. Voor haar feestje wil ze kinderen
van haar school uitnodigen. Maar ook haar buurmeisjes
en haar nichtje wil ze vragen. Alleen... wat kunnen
ze gaan doen? De horende kinderen kennen geen
gebarentaal en de dove kinderen kunnen de horende
kinderen niet verstaan. Het wordt vast een ramp.
‘Ik geef maar geen partijtje,’ zegt ze met haar handen.
‘Waarom niet?’ vraagt haar vader verbaasd.
‘Het wordt een ramp,’ zegt ze. ‘We kunnen elkaar niet
verstaan.’
‘Een uitdaging toch?’ zegt haar vader. ‘En toevallig heb
ik iets heel leuks gezien in de krant.’
31
oudere kinderen
Marieke gebaart druk terug. Ze wil natuurlijk graag
weten wat haar vader gezien heeft. ‘Ik verklap niets,’
gebaart haar vader. ‘Want dan is het geen verrassing
meer.’
Zaterdag komen de buurmeisjes Else en Kim, nichtje
Madelon en de schoolvriendinnen Rosa, Jessica en
Greta. De meiden brengen cadeautjes mee en moeder
schenkt cola. Marieke mag elf kaarsjes uitblazen op een
grote taart en doet dat zo onhandig, dat de slagroom in
de rondte vliegt. Lachen dus.
Vader kijkt op zijn horloge. ‘We moeten weg,’ zegt en
gebaart hij.
Omdat ze met zoveel zijn, kunnen ze niet met de auto.
‘We gaan met de bus,’ gebaart vader. Dat is al een feest
op zich. Met de bus rijden ze naar het stad. Dan is het
nog een klein stukje lopen en dan... staan ze voor de
bioscoop.
Première van ‘Eyke gaat naar Washington’ staat er op
een groot affiche.
‘Wat moeten we hier nou?’ gebaart Marieke een beetje
boos. Ze heeft al veel over deze Nederlandse film gelezen
en het moet een te gekke film zijn, maar ze kunnen
het verhaal toch nooit volgen! Want de film is niet ondertiteld,
omdat er Nederlands gesproken wordt. Maar
vader wenkt: kom maar mee.
En dan ziet Marieke nog iets staan, dwars over één van
de affiches: speciale première mét tolk gebarentaal. Ze
wijst naar de woorden. Nu zien de andere kinderen het
ook. Geweldig! Een film met een tolk! Dat is pas feest!
Even later zitten ze prinsheerlijk op de achterste rij in
de bioscoop. De zakken popcorn en drop gaan rond.
Als de film begint, verschijnt er een mevrouw voor
het doek die de gesproken woorden met gebaren en
mondbewegingen vertaalt. En zo kunnen alle kinderen
het verhaal volgen.
Het wordt een fantastische middag. Na de film gaan ze
nog patat eten met ijs toe.
‘Hmmm.’ Kim maakt een ‘lekker’-beweging met haar
hand naast haar mond. En dat gebaar begrijpt iedereen.
oudere kinderen ● September ● verjaardag ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Slot
Gebarentaal
Leg een schaar in de kring. Wat denken de kinderen dat
het bijbehorende gebaar is voor schaar? Geef elk kind
het werkblad ‘September: gebarentaal’. Hierop staan
woorden en het bijbehorende gebaar. Laat de gebaren
oefenen. Elk groepje mag er één presenteren. De andere
kinderen raden om welk woord het gaat. Laat ook zelf
nieuwe gebaren bedenken. ●●
Vooraf
32
Begin oktober: de Kinderboekenweek. Een belangrijke
stimulans voor het lezen. Op veel scholen een
vast aandachtspunt. Ook bibliotheken organiseren
verschillende activiteiten.
Jurre doet daar graag aan mee. Als hij Nick, een dove
jongen, ontmoet, leert hij veel over zijn leefwereld.
Want het is zijn eerste ervaring met spraakafzien en
gebarentaal. Samen lezen is daarna extra gezellig.
●●
Kern
oKtober
Kinderboekenweek
Verhaal: Praten met je handen
Dove kinderen communiceren door
middel van spraakafzien en gebarentaal.
Zij kunnen soms in een isolement geraken,
omdat horende kinderen deze vorm van communicatie
niet kennen.
Het is Kinderboekenweek én woensdagmiddag. Daarom
gaan mama en Jurre naar de bibliotheek. De kinderboekenhoek
is vrolijk versierd. Er hangen ballonnen en
slingers.
‘Omdat Boekenweek een beetje feest is,’ legt mama uit.
Mama helpt Jurre bij het zoeken naar een boek om mee
naar huis te nemen. Maar Jurre wil nú ook een paar
boekjes bekijken. Hij pakt het ene boek na het andere uit
het rek, zo leuk vindt hij het in de boekenhoek.
‘Vind je het goed als ik ondertussen een boek voor
mijzelf uitzoek?’ vraagt mama.
Jurre vindt het best.
Als mama weg is, pakt Jurre een boekje met een grote
pinguïn op de kaft. Met het boek ploft hij op één van de
dikke zitkussens en begint te lezen.
Hij ziet hoe de pinguïn op een dikke ijsschots in slaap
jongere oudere kinderen ● ● oktober
● Kinderboekenweek jongere ● kinderen www.deblauwevogel.nl
●●●oktober

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
valt. De ijsschots drijft weg, naar een land waar het niet
zo koud is.
Terwijl Jurre de plaatjes bekijkt, komt er een jongen aan,
met zijn papa. De jongen beweegt druk met zijn handen.
‘Goed,’ zegt zijn papa, terwijl hij ook van die gebaren
maakt. ‘Ga jij maar vast lezen. Ik breng eerst even de
boeken terug en dan kom ik weer bij je.’
De jongen gebaart iets, maar hij zegt niets.
De papa gaat weg en het jongetje zakt op zijn knieën
voor de boekenkast.
‘Ik heb een leuk boek. Het gaat over pinguïns,’ zegt Jurre
tegen de rug van het jongetje. Het jongetje zegt niets
terug.
‘Hé, jij! Zullen we samen over de pinguïns lezen?’
De jongen zegt nog steeds niets.
‘Jij bent stom!’ zegt Jurre en hij leest in zijn eentje verder.
Dan opeens... KNÁL! Er knapt een ballon. Jurre schrikt
zich een hoedje. De andere jongen zit nog steeds voor
de boekenkast. Hij is helemaal niet geschrokken.
‘Schrok jij daar niet van?’ vraagt Jurre.
‘Nee, daar schrok hij niet van.’ De papa van het jongetje
is teruggekomen. Hij tikt het jongetje even op de schouder
en hij kijkt om.
‘Ik heb de boeken teruggebracht,’ zegt de papa. En weer
maakt hij er van die gebaren bij. Hij wijst naar Jurre.
‘Dit is Nick,’ zegt hij. ‘En hoe heet jij?’ Bij elke woord
beweegt hij zijn handen.
‘Ik ben Jurre,’ zegt Jurre. De papa blijft bewegingen maken.
Daarom vraagt Jurre: ‘Waarom doen jullie dat?’
De papa legt het uit. ‘Nick is doof,’ zegt hij. ‘Hij kan je
niet horen. Daarom praten wij met onze handen.’
‘Wat knap,’ zegt Jurre. ‘Kan ik dat ook leren?’ Jurre laat
zijn handen flink wapperen. Nick en zijn papa schieten
beiden in de lach. ‘Gebarentaal is best moeilijk,’ zegt de
papa. Nick maakt allerlei gebaren.
‘Wat zegt hij?’ vraagt Jurre.
‘Hij vraagt wat jij daar voor boek hebt.’
‘Het gaat over pinguïns,’ zegt Jurre en hij laat Nick de
voorkant zien.
‘Ik weet wat,’ zegt de papa. ‘Zal ik jullie voorlezen?’
‘Maar dat kan Nick toch niet horen,’ zegt Jurre.
‘Let maar eens op!’
Jurre en Nick gaan naast elkaar op de kussens zitten.
De papa van Nick gaat tegenover hen zitten. Hij legt het
boek op schoot en begint te lezen.
33
‘Er was eens een pinguïn,’ zegt hij. Terwijl
hij praat, kijkt hij steeds naar de jongens en gebaart druk
met zijn handen. Hij kan prachtig vertellen, vindt Jurre.
En door de gebaren, geniet Nick ook van het verhaal.
Dan komt Jurres mama weer terug. Ze kijkt en luistert
mee.
Als ze naar huis gaan zegt Jurre:
‘Handig, hè. Nick hoort niks en daarom praat hij met zijn
handen.’
‘Heel handig,’ zegt mama. ‘En heel knap ook.’
●●
Slot
Gebarentaal
Leg een boek in de kring. Welk gebaar hoort bij ‘boek’?
Kijk naar het werkblad ‘Oktober: gebarentaal’. Doe de
gebaren voor die er op staan. Kunnen de kinderen raden
welk woord dat is?
jongere kinderen ● oktober ● Kinderboekenweek ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
De Kinderboekenweek is een vast evenement op de
meeste scholen. Logisch, want die stimuleert het leesgedrag
van kinderen. Milan is ook dol op lezen. Hij is
blind en dus aangewezen op aanpassingen. En die zijn
er: brailleboeken en aangepaste computerschermen.
En zelfs printers die teksten in braille omzetten. Zo
wordt zijn beperking geen onoverkomelijke handicap.
●●
Kern
Verhaal: Een moeilijk boek
Voor slechtzienden zijn er allerlei voorzieningen,
zoals groteletterboeken en
aangepaste computerschermen. Blinden zijn aangewezen
op braille en het gesproken woord. Brailleletters
zijn opgebouwd uit zes puntjes. Het brailleschrift
is niet gemakkelijk aan te leren, vandaar dat kinderen
er al jong mee beginnen.
Het is woensdagmiddag. Milan zit op zijn kamer met zijn
geschiedenisboek. Het boek is in braille geschreven,
want Milan is blind. Braille is een speciaal schrift voor
mensen die niet kunnen zien. Elke bladzijde in het boek
is van stevig papier. Alle letters bestaan uit puntjes die je
kunt voelen met je vingers. Brailleschrift is moeilijk om te
leren, maar Milan kan het al heel goed. Het vervelendst
vindt hij dat brailleboeken zo groot en zwaar zijn. Je
moet haast een koffer hebben om deze mee te sjouwen.
Ander nadeel is dat het lezen hem nog best veel moeite
kost.
Milans moeder komt zijn kamer in. ‘We gaan naar de bibliotheek,’
zegt ze. ‘Ga je mee?’ Samen met Milans zus,
Maartje, gaat ze een boek halen. In de bibliotheek kun
je ook gesproken boeken bestellen. Dat zijn boeken die
worden voorgelezen op een cassettebandje of op een
CD. Milan is dol op zulke boeken, maar hij heeft nu geen
zin om naar de bibliotheek te gaan en geen tijd ook. Hij
moet leren.
Moeder en Maartje gaan weg. Milan blijft alleen achter.
Hij baalt wel een beetje, want eigenlijk was hij veel liever
meegegaan. Het is Kinderboekenweek en er zijn allerlei
activiteiten in de bibliotheek. Maar in zijn hart is Milan
ook een beetje bang voor een teleurstelling. Want aan
34
oudere kinderen
de meeste activiteiten kan hij toch niet meedoen; die zijn
alleen leuk voor kinderen die kunnen zien.
Milan gaat met zijn vingers over de letters. Hij leest
van Columbus die Amerika ontdekte. Hoe zou de zee
eruitzien? In de vakantie zijn ze aan zee geweest. Milan
heeft de zee geroken en horen ruisen. Hij heeft gevoeld
hoe nat het water was. Maar het kolkende water heeft hij
nooit gezien. En hoe zou het schip waarmee Columbus
voer eruit zien? Milan staat op. Het schip was wel tien
meter lang. Voorzichtig loopt Milan tien stappen vooruit.
Hij moet ervoor de kamer uit en de gang door. En dan
haalt hij het nog niet. Zo diep is hun huis niet eens!
Milan droomt van de verre reis van Columbus. Hoe
bestuur je zo’n schip? Duizend vragen gaan door Milans
hoofd.
‘We zijn er weer!’
Moeder en Maartje komen de gang in. ‘Het was leuk
joh,’ zegt Maartje. ‘Je kon zelf op de computer een kort
verhaaltje schrijven voor een wedstrijd. En we hebben
wat voor je meegenomen ook.’
Ze duwt een doosje in Milans handen. Hij voelt meteen
wat het is: een CD. ‘Het is een verhaal over piraten uit de
tijd van de ontdekkingsreizen. Ik dacht, dat is wel toepasselijk
nu jullie het over Columbus hebben.’
‘Gaaf,’ zegt Milan en hij legt zijn studieboek meteen aan
de kant. Want op deze manier leert hij natuurlijk ook van
alles over het leven op zee in de 16e eeuw.
‘Vrijdagmiddag komt er in de bieb een schrijver voorlezen
uit één van zijn boeken. Dan ga ik weer. Misschien
wil je dan wel mee?’
‘Misschien,’ bromt Milan onverschillig. Maar hij weet al
zeker dat hij meegaat. Voorgelezen worden is nog leuker.
En misschien kan hij dan ook nog wel meedoen aan die
verhalenwedstrijd, want op een computer typen, dat kan
hij als de beste!
Lied: Duik in mijn boeken Digitaal schoolborD
(bijlage 11)
M’n moeder gromt.
M’n vader klaagt.
M’n broertje bromt.
M’n zusje plaagt. Wèèh!
Dan wil ik naar een andere planeet!
oudere kinderen ● oktober ● Kinderboekenweek ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Met griezels, grommels, grubbelglopsen,
paarsgeschminkte hubbelhopsen,
sputterende spoken en een ijselijke kreet!
Refrein:
Dan duik ik in m’n boeken,
m’n eigen, mooie droom.
Waar niemand me zal zoeken:
mijn home sweet home!
Een wereld vol verhalen;
ik graaf me in.
Even helemaal weg.
Zin voor zin.
M’n meester zeurt.
M’n trainer snauwt.
M’n oma treurt.
M’n kat die grauwt. Grrr!
Dan wil ik naar een andere planeet!
Met ijspaleizen, sneeuwkristallen,
ijsjes die uit bomen vallen,
en ontdooide dino’s
badend in hun eigen zweet.
Dus als m’n moeder gromt,
m’n vader klaagt,
m’n broertje bromt,
m’n zusje plaagt,
m’n meester zeurt,
m’n trainer snauwt,
m’n oma treurt,
m’n kat weer grauwt,
dan vind je mij vast
in mijn boekenkast.
●●
Slot
Braille
Laat de letters zien van werkblad ‘Oktober: braille’ of
print ze uit. Laat de kinderen hun eigen naam en een
korte zin in braille schrijven. Laat die zin door een ander
kind ‘lezen’.
35 oudere kinderen ● oktober
●●
Vooraf
‘Zie ginds komt de stoomboot…’ En dan kan het
grote feest beginnen. Cadeautjes en veel snoep. Maar
dat laatste geldt niet voor kinderen met een stofwisselingsziekte.
Zij moeten zich aan een streng dieet
houden. Ook in de sinterklaastijd. Gelukkig houden
ook scholen daar goed rekening mee. Want wat is
er makkelijker dan Zwarte Piet iets anders te laten
geven dan snoep?
●●
Kern
November
Gedicht: Geen snoep voor mij
Bij een stofwisselingsziekte kan het
teveel aan afvalstoffen niet goed worden
afgevoerd. Bloed en urine kunnen daardoor van
samenstelling veranderen. Hierdoor kunnen verschillende
ziektebeelden en klachten ontstaan. Voor iedere
stofwisselingsziekte bestaat een specifiek dieet. Het
dieet is noodzakelijk om een fysieke en geestelijk
gezonde groei te waarborgen. Een keertje lekker
snoepen is er dus niet bij.
Straks wordt het Sinterklaas.
En dan komt Zwarte Piet.
Maar zónder speculaas.
Want snoepen mag ik niet.
Van snoepen word ik ziek.
Ik eet ook nooit patat.
Voor mij geen ijs of drop.
Soms ben ik dat wel zat.
Intocht Sinterklaas
jongere kinderen ● November ● intocht sinterklaas jongere kinderen ● www.deblauwevogel.nl
●●●November

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
Marlies kreeg vorig jaar
een peer van marsepein.
En Ton kreeg in zijn schoen
een chocoladetrein.
Ik krijg geen pepernoot.
En nooit iets van taaitaai.
Geen letter van banket.
Dat vind ik wel eens saai.
Maar mama zegt: ‘Kom op.
Want wat kreeg jij dan wel?’
En da’s natuurlijk waar.
Ik kreeg een heel leuk spel.
Een puzzel en een boek.
Een pen die heel mooi schrijft.
Dat snoep is zó weer op.
Maar ik krijg iets wat blíjft!
Lied: Waar blijft Sinterklaas? Digitaal schoolborD
(bijlage 12)
Alles is versierd
voor Sint en Zwarte Piet.
Ze kunnen zo naar binnen,
want drempels zijn er niet.
Waar blijft ie? Waar is ie?
Vergeet hij de tijd?
Waar blijft ie? Waar is ie?
Is hij de weg soms kwijt?
Nee toch!?
Mooie kleren aan
voor Sint en Zwarte Piet.
De rode loper uit
en ook een vrolijk lied.
Waar blijft ie? Waar is ie?
Vergeet hij de tijd?
Waar blijft ie? Waar is ie?
Is hij de weg soms kwijt?
Nee toch!?
36
En dan…?
Een rode mijter.
Een witte baard.
Een lange jas.
Een staf en paard.
Daar is Sinterklaas!
Welkom Sinter-,
welkom Sinterklaas.
’t Kan beginnen,
kom maar binnen,
net als ieder jaar.
Welkom Sinter-,
welkom Sinterklaas.
’t Kan beginnen,
kom maar binnen,
want uw stoel staat klaar.
●●
Slot
Wat koopt Zwarte Piet?
Download het werkblad ‘November: kleurplaat’. Maak
er kopieën van. Zwarte Piet denkt diep na. De grote
cadeauzak is al gevuld, maar voor Kasper heeft hij nog
niks. Kasper mag geen melk en suiker. Wat zal Zwarte
Piet voor hem meenemen? Laat dit bij of in de zak
tekenen. Varieer eventueel met andere opdrachten over
kinderen die doof zijn of blind of een andere beperking
hebben. Wat koopt Zwarte Piet voor hen?
jongere kinderen ● November ● intocht sinterklaas ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
Sinterklaas… die associëren we met cadeautjes, surprises
en snoepgoed. Een feest voor iedereen! Klopt,
maar voor Noor is juist die periode in het jaar extra
moeilijk. Ze heeft diabetes en moet zich streng aan de
dieetvoorschriften houden. Op tijd insuline toedienen
is van groot belang. Volgens een strak ritme. En dat
is wel eens lastig als in de sinterklaastijd de verleidingen
zo groot zijn. Begrip van de omgeving is onontbeerlijk!
Verhaal: Marsepein
Kinderen met diabetes kunnen een vrij
normaal leven leiden, mits ze zich aan
hun dieet houden en op tijd insuline spuiten. Voor elk
kind zijn de hoeveelheid insuline en het dieet verschillend.
Daalt de bloedsuikerspiegel te ver, dan kunnen
kinderen een hypo krijgen. Ze worden dan beverig
en gaan zweten. Soms kunnen ze minder goed zien.
Een niet behandelde hypo kan leiden tot bewustzijnsverlies.
Nog even en dan is het zover: Sinterklaas. Vanmiddag
hebben de kinderen lootjes getrokken. Als de school
uitgaat, vormen zich groepjes op het schoolplein. Noor
wil haar fiets pakken, als Daniëlle haar roept.
‘Hé, we gaan bij mij thuis surprises maken,’ zegt ze. ‘Ga
je mee?’
Noor aarzelt. ‘Eerst naar huis,’ zegt ze, want ze heeft
geen extra eten bij zich en haar insulinepen ligt ook nog
thuis.
‘Ja, daar gaan we niet op wachten hoor,’ zegt Daniëlle.
Samen met Dagmar en Femke stapt ze op de fiets.
‘Wacht...’ Noor springt ook op haar fiets en racet hen
achterna. Voor één keer wil ze niet aan die stomme
diabetes denken...
Noor heeft diabetes. Sommige mensen noemen het
suikerziekte. Misschien denk je dat Noor nooit suiker
mag hebben, maar dat is niet waar. Noor mag heel veel
dingen gewoon eten, maar ze moet wel zorgen dat ze
op tijd insuline spuit. Noor spuit twee keer op een dag:
’s morgens vroeg en in de namiddag. In het ziekenhuis
is dat precies uitgezocht. Voor het spuiten heeft ze een
37
oudere kinderen
speciale insulinepen. Die zet ze op haar been. Eén druk
op de knop en het is gepiept. Noor vindt dat meestal
niet eens erg. Maar soms baalt ze er toch wel eens van,
zoals vandaag.
Eigenlijk moet Noor om vier uur insuline spuiten, dus kan
ze niet zomaar met vriendinnen meegaan. Maar vandaag
heeft ze daar lak aan. Ze wil gewoon meedoen en daarom
fietst ze nu met Daniëlle en de anderen mee naar huis.
Niemand die het merkt, want vandaag werkt haar moeder,
dus die zit niet ongerust thuis op haar te wachten.
Tien minuten later zijn ze bij Daniëlle thuis. Haar moeder
laat de meisjes binnen.
‘Hé, wat leuk. Dag Noor, jou heb ik een tijd niet gezien.’
De moeder van Daniëlle weet dat Noor diabetes heeft.
De opa van Daniëlle heeft het ook, dus ze weet wat ze
moet doen als Noor een hypo krijgt. Bij een hypo is je
bloedsuikergehalte te laag, waardoor je beverig wordt en
gaat zweten en soms niet meer goed kunt zien.
Ze drinken thee en Daniëlles moeder heeft pepernoten
en marsepein. ‘Het is tenslotte bijna Sinterklaas,’ zegt ze.
‘Wil jij liever wat anders?’ vraagt ze aan Noor.
Noor kijkt verlekkerd naar de marsepein. Wat zou ze
graag een stukje willen. Maar marsepein zit vol suiker. En
als je diabetes hebt, raakt je lichaam in de war van teveel
suiker. Door insuline te spuiten, help je je lichaam om
goed met de suiker om te gaan. Nu Noor geen insuline
kan spuiten, moet ze dus ook geen suiker nemen. En
daarom zegt ze: ‘Nee, ik lust geen marsepein en iets
anders hoef ik ook niet.’
De meisjes gaan naar de kamer van Daniëlle. Daar
bedenken ze wat voor surprises ze kunnen maken. Een
nepdrol is wel leuk of een namaaktaart, vinden ze. Noor
kijkt op haar horloge. Kwart over vier. Eigenlijk had ze
haar insuline al een kwartier geleden moeten hebben.
Maar ze heeft nergens last van, dus het kan nog wel
even. Ze gaapt even, maar dat komt natuurlijk omdat het
een drukke dag was.
De meisjes praten over de surprises. Het gaat een beetje
langs Noor heen. Ze gaapt nog eens. Dagmar begint
karton te knippen voor een neptaart. Noor pakt ook
een schaar, maar ze heeft moeite om haar hand stil te
houden. ‘Wat heb jij nou?’ vraagt Femke.
Noor kan het niet meer ontkennen. Ze is te laat met
insuline en ze voelt een hypo opkomen. Dat wil zeggen
dat je lichaam te wéinig suiker krijgt en daar word je heel
oudere kinderen ● November ● intocht sinterklaas ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
naar van.
‘Ik moet naar huis,’ zegt ze en ze rent de trap af. De
meisjes kijken haar stomverbaasd na.
‘Leuke meid hoor, Noor,’ zegt Femke. ‘Maar af en toe
kan ze zo raar doen...’
Noor wil naar buiten gaan, maar in de gang komt ze Daniëlles
moeder tegen. Die ziet meteen dat het niet goed
met haar gaat.
‘Jij gaat zo niet op de fiets naar huis,’ zegt ze. ‘Ik breng je
wel met de auto.’
Ze loopt vlug naar de keuken en pakt een stukje marsepein.
‘Eet dit maar op. Dan krijg je even wat suiker
binnen,’ zegt ze terwijl ze haar autosleutels zoekt.
Ze rijden snel naar Noors huis. ‘Hoeveel te laat ben je
met je insuline?’ vraagt Daniëlles moeder.
‘Ik moest om vier uur.’
‘Dan valt het vast wel mee. Is er iemand thuis?’
‘Nee,’ zegt Noor kleintjes.
Daniëlles moeder gaat met haar mee naar binnen. Ze
helpt haar om de insuline in te spuiten en blijft bij haar
zitten tot het weer wat beter gaat. Dan maakt ze in de
keuken een boterham voor haar klaar. ‘Zal ik bij je blijven
tot je moeder er is?’ vraagt ze.
‘Liever niet,’ zegt Noor benauwd.
Daniëlles moeder lacht. ‘Van mij krijgt ze niets te horen
hoor,’ zegt ze.
Dan staat ze op en ze gaat weg. ‘Nou, tot ziens en het
beste hè.’
‘Bedankt voor alles,’ zegt Daniëlle. ‘Enne... ook voor de
marsepein. Ik wist niet meer dat marsepein zo lekker
smaakte!’
●●
Slot
Chocoladeletters
Leg een verpakking van twee chocoladeletters in de
kring. Eén met suiker, de ander suikervrij. Laat de kinderen
onderzoeken welke stoffen er in beide letters zitten.
Welke overeenkomsten en verschillen zijn er?
Maak kopieën van het werkblad ‘November: suikerziekte’.
Geef elk kind een kopie van dit informatieblad over
suikerziekte dat ze zelfstandig kunnen verwerken.
38 oudere kinderen ● November
●●
Vooraf
Sinterklaas is weer vertrokken: tijd voor een kerstboom
in school of huis. Gezellig en sfeervol. Leuk om
samen met kinderen te versieren. Een werkje dat om
voorzichtigheid vraagt! En daar heeft Carlos heel veel
moeite mee, omdat hij een ernstige vorm van ADHD
heeft.
●●
Kern
december Kerstfeest
Verhaal: Een kerstbal die rolt
Sommige kinderen zijn overbeweeglijk
en druk, zij hebben ADHD: Attention
Deficit Hyperactivity Disorder of in het Nederlands:
Aandachts-Tekort-Stoornis met Hyperactiviteit. Dit
wordt veroorzaakt doordat er in de hersenen ‘iets’
anders gaat dan zou moeten. Wat er precies anders
gaat en hoe dat veroorzaakt wordt, is nog niet
bekend. Kinderen met ADHD kunnen zich moeilijk
concentreren, zijn impulsief en hyperactief.
De kerstboom staat in de kamer. Papa hangt de lampjes
erin. Carlos staat erbij te kijken. Nou ja... stáát... Hij
springt er min of meer omheen. Want Carlos kan niet
stilstaan of stilzitten. Hij moet altijd bewegen en praten.
En met zijn handen wapperen. Carlos weet van zichzelf
dat hij druk is. Te druk. Hij krijgt er ook pilletjes voor en
hij mag niet teveel snoepen. Wel gezonde appels en zo,
maar niet te veel kleurige snoepjes en ook geen limonade.
Wel weer appelsap. Nou ja, dat geeft niet.
‘Doe nou eens rustig,’ zegt papa. O ja, denkt Carlos en
hij staat even stil. Twee tellen. Dan begint zijn lijf alweer
te wiebelen.
‘Mag ik zo helpen met de boom versieren?’ vraagt hij. En
jongere kinderen ● december ● Kerstfeest ● www.deblauwevogel.nl
jongere kinderen ●●●december

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
meteen schrikt hij van zijn
vraag. Want hij weet
nog heel goed wat er
vorig jaar gebeurde.
Papa riep steeds:
voorzichtig met
de ballen, maar
was Carlos
voorzichtig?
Nee! En toen viel de
hele doos uit zijn handen en
alle ballen waren kapot en papa
werd boos en riep dat hij nooit meer mocht
meehelpen met versieren. Maar nu is Carlos alweer een
jaartje ouder. Hij heeft geleerd om voorzichtiger te zijn.
Nu kan hij het wel. Maar of papa het goedvindt...?
Papa kijkt Carlos aan. Ook hij weet nog heel goed wat er
vorig jaar gebeurde. En daarom zegt hij: ‘Nee.’
Carlos schrikt. Hij had zo gehoopt dat het nou wel
mocht. En dus vraagt hij: ‘Maar als ik nou beloof dat ik
heel voorzichtig zal zijn?’
Papa kijkt Carlos aan. ‘Echt heel voorzichtig?’ vraagt hij.
‘Echt heel voorzichtig,’ belooft Carlos.
‘Nou, vooruit dan maar,’ zegt papa.
Papa maakt de doos met ballen open. Het zijn nieuwe
ballen. Ze zijn glanzend rood en zilverkleurig. Wat zijn die
ballen mooi!
Carlos pakt voorzichtig één bal uit de doos. Er zit een
klein haakje aan. Voorzichtig hangt Carlos de bal in de
boom. Hij pakt een tweede bal. Ook die hangt hij voorzichtig
in de boom.
En een derde en een vierde bal. En een mooie, glimmende
blauwe vogel. Die heeft hij vorig jaar van de juf
gekregen. Het gaat goed en Carlos wordt er helemaal
blij van. Vrolijk begint hij heen en weer te wiebelen en te
springen.
‘Voorzichtig nou,’ zegt papa.
O ja, dat is waar ook. Carlos hangt de ene bal na de
andere in de boom. Het gaat heel goed en hij wordt er
weer springerig van. Hij gooit een bal omhoog en vangt
hem handig op.
‘Carlos!’ Maar als papa even niet kijkt, doet Carlos het
opnieuw. En dan...
‘Pats!’ De bal valt met een plof op het kleed. Oeps. Papa
39
draait zich om. Carlos blijft stokstijf staan. Hij doet zijn
ogen dicht, want hij durft niet te kijken. Voorzichtig doet
hij één oog open. Daar ligt de bal. Hij is een eindje weggerold.
Maar... hij is nog helemaal heel!
Blij pakt Carlos de bal op.
‘Zal ik nou maar verder versieren?’ zegt papa.
‘Dan mag jij mij helpen met een kerststukje maken,’ zegt
mama.
Even later zit Carlos aan tafel. Nou ja... zít... Hij springt
steeds van zijn stoel en hij rent om het bakje heen. Hij
steekt takjes links en rechts in het bakje en een kaars in
het midden.
‘Klaar!’ roept hij.
Papa is ondertussen ook klaar met de boom.
‘Wat is-ie mooi,’ roept Carlos.
‘Ja,’ zegt papa. ‘En daar heb jij goed mee geholpen.’
‘Ben je niet boos om de bal?’ vraagt Carlos.
‘Nee hoor,’ zegt papa. En hij meent het echt. Maar hij is
wel heel blij dat de nieuwe ballen die hij gekocht heeft,
niet breken als ze vallen.
Ssstt... niet aan Carlos vertellen hoor...
●●
Slot
Concentratieoefeningen
Geef de kinderen een aantal moeilijke opdrachten,
waarbij ze zich goed moeten concentreren. Bijvoorbeeld:
loop met een pingpongbal op een lepel naar de
overkant; vul een glas water tot de rand en loop (zonder
te knoeien) naar de overkant; loop over een evenwichtsbalk;
knoop de veters van je schoenen; enz. Hoe pakken
ze de opdrachten aan? Hoe kunnen ze elkaar helpen?
Wat werkt als stoorzender? Wissel ervaringen uit.
jongere kinderen ● december ● Kerstfeest ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Vooraf
Veel mensen kijken uit naar de kerstdagen. Naar de
sfeer en de gezelligheid in gezins- of familieverband.
Maar voor ouders met kinderen met een handicap zijn
die dagen soms extra zwaar. Gelukkig zijn er logeerhuizen.
Die ontlasten de ouders van hun dagelijkse
zorg en bieden kinderen die extra zorg nodig hebben
een fijne plek, ook in de kerstvakantie.
●●
Kern
Gedicht: Uit logeren
In logeerhuizen kunnen kinderen met
een beperking een weekend of een vakantieweek
logeren, om ouders te ontlasten. Tijdens het
verblijf worden leuke dingen gedaan, zoals spelletjes, tv
kijken en alle dingen die thuis ook gedaan worden.
Nog even en dan mag ik weer.
Dan ga ik uit logeren.
Mijn koffer staat al ingepakt
met spelletjes en kleren.
Ik ga naar een logeerhuis toe.
Die week kan niet meer stuk!
En ook m’n ouders krijgen rust,
want thuis ben ik te druk.
Ik mag er ieder jaar naar toe.
M’n pa zegt dat ik bof.
Ik zie er al m’n vrienden weer.
Dus ja, dat is wel tof.
Harmendez, die niet lopen kan
en Ron die moeilijk praat.
Marleen die niet goed leren kan
en lachende Agaath.
En Maickel die ons altijd helpt
met eten en de douche.
En elke avond op de bank
met de logeerhuis-poes.
40
oudere kinderen
Een week naar het logeerhuis toe.
Dat wordt dus echt wel fijn.
We lachen, eten, slapen en
we trappen samen gein.
Ook jou bevalt vakantie wel,
maar mij het allermeest.
Want voor de kerst ben ik weer thuis.
Zo heb ik dubbel feest.
Lied: Een witte kerst Digitaal schoolborD
(bijlage 13)
Ik hoop zo op een witte kerst.
Zo eentje uit een lied.
En als je dan naar buiten kijkt,
dat je een kerstkaart ziet.
Een plaatje uit een boek.
De Kerstman op zijn slede.
De stilte van de sneeuw.
De witte kleur van vrede.
Refrein:
Geen zorgen of verdriet of pijn.
Alleen maar witte bomen.
Je weet: je mag gelukkig zijn.
Een droom is uitgekomen.
Ik hoop zo op een witte kerst.
Zo eentje van een plaat.
Een wereld vol met dennengeur
en lichtjes in de straat.
Een plaatje uit een boek.
Speciaal voor mij geschreven.
Het mooiste kerstverhaal.
Een hoofdstuk uit je leven.
Kerst geeft je het gevoel
dat je erbij mag horen.
Nu weet je weer waarom
dat kerstkind werd geboren.
oudere kinderen ● december ● Kerstfeest ● www.deblauwevogel.nl

de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs
●●
Slot
Logeerhuizen
Maak kopieën van het werkblad ‘December: logeerhuizen’.
De kinderen kunnen de tekst zelfstandig lezen
en de bijbehorende opdracht maken.
41
jongere kinderen ● december
Colofon:
concept en uitvoering:
Xplore Groep BV, Hoevelaken
redactie:
Liesbeth van ’t Hof, Gerard van Midden,
Steven Groeneveld, Ellen de Ruiter en
Mariël Verburg
teksten:
Marian van Gog (verhalen en gedichten),
Liesbeth van ’t Hof en Gerard van Midden
liedteksten:
Joke de Klerk en Gijs Mulder
illustraties:
Reinier Gosker (De Blauwe Vogel)
en Xantha-Iris Vorst (kalender)
Vormgeving:
Hilfert Bottenheft en Torsten van Geest
Fotografie:
Sunshine Photo: p. 3
b en u stockfotografie: cover, p. 22, 27, 32
fam. van de Heuvel: p.17
NSGK voor het gehandicapte kind
Van Miereveldstraat 9
1071 DW Amsterdam
tel: 020 - 6791200
fax: 020 - 6731006
e-mail: info@nsgk.nl
website: www.deblauwevogel.nl
gironummer: 552000
© NSGK voor het gehandicapte kind, 2010.

1
bijlage 1 (projectlied – de blauwe vogel)
voor jou en mij.
vliegt hij langs elke school.
De Blauwe Vogel vliegt van
pool tot pool.
Hij voelt zich vrij en blij.
De Blauwe Vogel vliegt
Met liedjes en verhalen
Geen last van hoogtevrees.
Hij ziet de hele wereld.
hoe beter je hem ziet.
Geen merel en geen mees.
Is nergens aan gebonden.
Geen duif en geen parkiet.
Hoe donkerder de lucht is,
3.
Daar vliegt De Blauwe Vogel.
2.
Daar vliegt De Blauwe Vogel.
En even krijg je vleugels.
Net als hij.
Let op, De Blauwe Vogel
komt eraan.
Ook jij kunt hem volgen.
Dus kom er maar bij.
Geen drempel houdt hem tegen.
Hij kan de wereld aan.
Door hagel en door sneeuw.
Hij heeft geen last van drempels.
Hij vliegt tot aan de maan.
Geen postduif en geen meeuw.
Door zon maar ook door regen.
Hij is De Blauwe Vogel.
En kijk, hij komt eraan.
1.
Daar vliegt De Blauwe Vogel.
Refrein:
Bijlage 1 (projectlied – De Blauwe Vogel)
(voor jongere en oudere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

2
bijlage 2 (Zes dikke oliebollen – januari)
Dit jaar leer ik zwemmen.
Eén dikke oliebol…
Vier dikke oliebollen…
Als papa mij naar bed brengt
dan lees ik hem lekker voor.
Als iemand iets gemeens zegt
ga ik gauw een straatje om.
Ik heb het vast snel door.
Want ruzies zijn maar stom.
Dit jaar ga ik lezen.
Ik maak nooit meer ruzie.
Vijf dikke oliebollen…
Twee dikke oliebollen…
Dan is er lekker niemand
die dat beter kan dan ik.
Maar straks heb ik er honderd
en dan ben ik nooit alleen.
Gelukkig Nieuwjaar!
hoe ik mijn veters strik.
Dit jaar ga ik leren
Dit jaar maak ik vriendjes.
Ik heb er nu al één.
Hmmm..!
Drie dikke oliebollen…
begint het nieuwe jaar.
eet ik nog lekker op.
Pas als ze op zijn
Ik houd gewoon mijn neus dicht
en dan spring ik in het bad.
Geen kauwgom meer of drop.
Maar deze laatste oliebol
Zes dikke oliebollen
liggen naast elkaar.
Al is het water nat.
Ik ga minder snoepen.
Bijlage 2 (Zes dikke oliebollen – januari)
(voor jongere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

3
bijlage 3 (valentijn – februari)
met: ‘Bedankt voor wat je deed.’
Ze schrijft meteen een briefje
Wie stopte zeven dropjes
in de tas van Marjolein?
Ze ziet, ze denkt, ze weet...
maar wie gaf haar dat gedicht?
Ze kijkt over haar schouder.
En kwam dat leuke mailtje
van Luca of van Reyn?
De jongens hebben praatjes
Wie schreef in Tanja’s rekenschrift:
‘Ik vind je reuze lief.’
een frons op haar gezicht.
3.
Nina staat te kijken
En Annemiek een brief?
2.
Wie gaf Els een pakje?
dat hij zoveel aardigs geeft.
in de tas van Madelon?
Want geen mens die in de gaten
heeft
van Maarten of van Ton?
Wie stopte chocolade
Maar eenzaam op het grote plein
staat kleine blonde Valentijn.
En kwam dat SMS-je
Omdat iemand in de gaten heeft
dat hij zoveel aardigs geeft.
Want alle meiden van de klas
vinden wel iets in hun tas.
Wie stuurde Puck een kaartje met:
‘Ik vind je wel oké.’
staat kleine blonde Valentijn.
En Hather een cd?
Morris, Ronald, Ton en Mink
zijn vandaag de grote bink.
4.
Maar dolgelukkig op het plein
1.
Wie gaf Roos twee rozen?
Refrein:
Refrein
Bijlage 3 (Valentijn – februari)
(voor oudere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

4
bijlage 4 (Het merelnest – maart)
Laat de lente nu maar komen.
Weg die nare winterkou.
Groene blaadjes aan de bomen
en de lucht is vrolijk blauw.
Ik leg morgen vast een ei!’
4.
‘Wacht ik tot april of mei?
Refrein:
‘Waar zet ik het bankstel neer?’
Ja, het wordt een prachtig huis.
3.
Telkens vliegt ze heen en weer.
Laat de lente nu maar komen.
Voor de merel en voor jou.
Bouwt al dagen aan haar nest.
Hier wat takjes, daar een pluis.
aan de keuken en de trap.
Groene blaadjes aan de bomen
en de lucht is vrolijk blauw.
1.
Moeder merel doet haar best.
2.
Sjouwt en timmert, oh wat knap,
Refrein:
Bijlage 4 (Het merelnest – maart)
(voor jongere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

5
bijlage 5 (feest in het land – april)
Want je laat de pret niet drukken.
Ben je mal.
Tot het volgend jaar weer op je
kleedje staat.
En je koopt maar vast een kaartje
voor het vuurwerk en het bal.
Jij haar petje, zij jouw bril.
Dus daar loop je mee te zeulen,
heel de middag over straat.
dat de verkoop niet zo wil.
Dus begin je wat te ruilen.
Hier een gooi en daar een gokje.
En je wint een rood konijn.
2.
Na een tijdje merkt jouw rijtje
naar de kermis op het plein.
3.
’s Middags loop je met je vrienden
Leg een beetje op je kleedje
in de stad.
dat je dat nog ergens had.
Kom erbij en blijf niet staan aan de kant.
Het is feest in Nederland.
Je was eigenlijk vergeten
ziet de wereld mooi oranje.
Het is feest in het land. (2x)
Met een koffer vol met speelgoed.
Het is meestal ouwe troep.
op het randje van de stoep.
Het is feest in het land. (2x)
Op je kleedje vol met franje
1.
’s Ochtends zit je op je kleedje
Refrein:
Bijlage 5 (feest in het land – april)
(voor oudere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

6
bijlage 6 (moederdag – mei)
Fluister-lieve-woordjes-dag.
Dat is Moederdag.
omdat ik zo van je hou!
ik-zal-jou-verwennen-dag.
Moederdag: kusjesdag,
want het is speciaal voor jou.
Voor mijn allerliefste mama,
Refrein:
3.
Maak nu dit cadeau maar open,
’t Is vandaag een echte feestdag,
want het is nu Moederdag.
Jij geeft mij een heel lief kusje
en ik voel: je houdt van mij.
dat is wat ik zingen mag.
en dan zie ik: jij bent blij.
1.
Liefste mama van de wereld,
2.
En dus geef ik jou cadeautjes
Bijlage 6 (Moederdag – mei)
(voor jongere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

7
bijlage 7 (Sportdag – juni)
handstand, sluipen,
landing in het zand.
Mag het ietsje minder?
Want je bent zo moe!
Ballen in de mand.
Springen, kruipen,
Please, ah toe!
5.
Even rusten?
zwaaien, hangen.
2.
Vallen, vangen,
en dan uitgeteld!
Hè, hè!
liters drinken,
Warming-up, dat was het dan.
Spieren strak en ontspan.
Sprintje om het veld.
Flikflak, hinken,
Cooling down, dat was het dan.
Spieren strak en ontspan.
en geniet ervan.
gooien, tikken.
en geniet ervan.
Benen wijd, armen spreid.
Laat je billen swingen
4.
Aanloop, mikken,
Benen wijd, armen spreid.
Laat je billen swingen
Eerst nog lekker langzaam,
maar dan gaat het hard.
pff, wat is het warm.
Handen in de hoogte
en dan nog een keer.
en je gaat van start.
’t klotst onder je arm.
Water in je schoenen,
en daar ga je weer.
1.
Hé, daar klinkt een fluitje
3.
Zweet gutst van je voorhoofd,
6.
Maar dan klinkt het fluitje
Bijlage 7 (Sportdag – juni)
(voor oudere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

8
bijlage 8 (vlieg met me mee – juli)
Refrein
Maar samen dansen, di-da-dansen,
dat zal altijd gaan.
Want de wereld is vol vriendjes
die je soms niet kunt verstaan.
In het dichte groene bos
doen we de hosseklos.
op het warme strand.
Refrein
Refrein
Dan maken we samen plezier.
Kom, we dansen hand in hand
naar bergen en stranden.
Maar samen dansen, di-da-dansen,
dat zal altijd gaan.
Maar samen dansen, di da dansen,
dat zal altijd gaan.
Vlieg met me mee
Want de wereld is vol vriendjes
die je soms niet kunt verstaan.
Want de wereld is vol vriendjes
die je soms niet kunt verstaan.
Daar houden ze net zo
van dansen als hier.
naar andere landen.
In het weiland op het gras
doen we de hassebas.
In het oerwoud in de zon
doen we de honkiton.
Vlieg met me mee
op de zachte grond.
op de stenen brug.
Refrein:
1.
Kom we dansen drie keer rond
2.
Kom we dansen voetjesvlug
Bijlage 8 (Vlieg met me mee – juli)
(voor jongere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

9
bijlage 9 (eerste schooldag – augustus)
Hé hallo, …
Nu is alles weer oké.
Nu is alles weer oké.
En hoera, ik doe weer mee.
Even was ik wat onzeker.
En hoera, ik doe weer mee.
Even was ik wat onzeker.
daar zijn mijn vrienden.
daar zijn mijn vrienden.
3.
Maar hallo,
6.
Want hallo,
Wordt het leuk of wordt het naar?
Wat verwacht ik van dit jaar?
’k Ben weer helemaal gewend.
Wat ik voel is niet zo fijn.
Lijkt het schooljaar al weer oud.
Alles veilig en bekend.
2.
Eerste keer weer op dat plein.
5.
‘s Middags is het weer vertrouwd.
En dus pieker ik me suf.
En bij gym een heel nieuw spel.
Maar ik red het lekker wel.
Stel dat ik straks niemand ken?
Eerste schooldag. Nieuwe juf.
Nieuwe boeken, nieuwe buur.
1.
Eerste schooldag. Beetje eng.
4.
Eerste lessen. Eerste uur.
Bijlage 9 (eerste schooldag – augustus)
(voor oudere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

10
bijlage 10 (de vlaggen uit! – september)
* de school
en je lievelingstaart.
en van oma een kaart.
Een prachtig cadeau
1.
Van mama een zoen
zijn we hier bij elkaar.
pas heel laat naar bed.
Het huis* wordt versierd
en de vlaggen gaan uit.
en een strik in je haar.
Hoera, want voor jou
De hele dag feest en
Patat en kroket.
Vandaag ben je jarig.
Dus zingen we luid.
2.
Een lach om je mond
3.
Vandaag mag je kiezen.
Refrein:
Refrein
Refrein
Bijlage 10 (De vlaggen uit! – september)
(voor jongere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

11
bijlage 11 (duik in mijn boeken – oktober)
Even helemaal weg.
Zin voor zin.
Een wereld vol verhalen;
ik graaf me in.
Waar niemand me zal zoeken:
mijn home sweet home!
Dan duik ik in m’n boeken,
m’n eigen, mooie droom.
Refrein:
sputterende spoken en een ijselijke
kreet!
in mijn boekenkast.
badend in hun eigen zweet.
paarsgeschminkte hubbelhopsen,
m’n kat weer grauwt,
dan vind je mij vast
ijsjes die uit bomen vallen,
en ontdooide dino’s
Dan wil ik naar een andere planeet!
Met griezels, grommels,
grubbelglopsen,
m’n oma treurt,
Dan wil ik naar een andere planeet!
Met ijspaleizen, sneeuwkristallen,
m’n meester zeurt,
m’n trainer snauwt,
M’n zusje plaagt. Wèèh!
M’n kat die grauwt. Grrr!
M’n broertje bromt.
m’n broertje bromt,
m’n zusje plaagt,
M’n vader klaagt.
M’n trainer snauwt.
M’n oma treurt.
m’n vader klaagt,
1.
M’n moeder gromt.
2.
M’n meester zeurt.
3.
Dus als m’n moeder gromt,
Bijlage 11 (Duik in mijn boeken – oktober)
(voor oudere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

12
bijlage 12 (Waar blijft Sinterklaas – november)
en ook een vrolijk lied.
voor Sint en Zwarte Piet.
De rode loper uit
3.
Mooie kleren aan
Daar is Sinterklaas!
Een staf en paard.
Waar blijft ie? Waar is ie?
Is hij de weg soms kwijt?
Nee toch!?
Een lange jas.
want uw stoel staat klaar.
Een rode mijter.
Een witte baard.
kom maar binnen,
Vergeet hij de tijd?
5.
En dan…?
welkom Sinterklaas.
’t Kan beginnen,
2.
Waar blijft ie? Waar is ie?
Welkom Sinter-,
Ze kunnen zo naar binnen,
want drempels zijn er niet.
Waar blijft ie? Waar is ie?
Is hij de weg soms kwijt?
Nee toch!?
kom maar binnen,
net als ieder jaar.
voor Sint en Zwarte Piet.
Vergeet hij de tijd?
welkom Sinterklaas.
’t Kan beginnen,
1.
Alles is versierd
4.
Waar blijft ie? Waar is ie?
6.
Welkom Sinter-,
Bijlage 12 (Waar blijft Sinterklaas – november)
(voor jongere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs

13
bijlage 13 (een witte kerst – december)
Je weet: je mag gelukkig zijn.
Een droom is uitgekomen.
dat kerstkind werd geboren.
Geen zorgen of verdriet of pijn.
Alleen maar witte bomen.
Nu weet je weer waarom
dat je erbij mag horen.
Refrein:
3.
Kerst geeft je het gevoel
De witte kleur van vrede.
Een hoofdstuk uit je leven.
De Kerstman op zijn slede.
De stilte van de sneeuw.
Speciaal voor mij geschreven.
Het mooiste kerstverhaal.
Een plaatje uit een boek.
Een plaatje uit een boek.
En als je dan naar buiten kijkt,
dat je een kerstkaart ziet.
Een wereld vol met dennengeur
en lichtjes in de straat.
Zo eentje uit een lied.
Zo eentje van een plaat.
1.
Ik hoop zo op een witte kerst.
2.
Ik hoop zo op een witte kerst.
Bijlage 13 (een witte kerst – december)
(voor oudere kinderen)
de blauwe vogel
lespakket voor het basisonderwijs