Feitse Boerwinkel, inclusieF denker - Hogeschool Utrecht

0
van het Constantijnse tijdperk, waarin de kerk de vrouw inferioriseerde. In dit
verband heeft de renaissancistische ontwikkelingslijn bijgedragen tot de eerste
feministische golf. Trouwens, Boerwinkel ziet ook in Genesis en de Evangeliën
aanknopingspunten voor een visie op de mens als ‘door God geschapen twee-eenheid
van man en vrouw’.
6. En tenslotte schetst hij het einde van de joodse ballingschap. Hij wijst vooral op de
grote schade die het vanaf de eerste eeuw ontstane schisma tussen kerk en synagoge
en de daarmee gepaard gaande verhemelsing van het heil en de aanvaarding van
de Helleense c.q. Manicheïsche scheiding tussen ziel en lichaam voor de westerse
cultuurontwikkeling heeft betekend. Hij besteedt ook veel aandacht aan de
negatieve rol die kerkvaders en kruisvaarders in het Constantijnse tijdperk hebben
gespeeld inzake de discriminatie van de joden, en aan de joodse emancipatie
dankzij de Verlichting. Zijn positie tegenover de huidige staat Israël is te kenschetsen
als begripvol, maar allerminst kritiekloos.
Boerwinkel signaleerde aan het slot van zijn studie dat door de eeuwen heen mensen
die in een overgangstijd leven ondergangsgevoelens kennen. Hoewel ook hij van een
zeer ernstige crisissituatie sprak en constateerde dat de christelijke, westerse beschaving
in veel opzichten aan het wankelen is, wees hij toch de visie van Oswald Spengler af en
koos hij voor de meer open visie van Arnold Toynbee, waarin creatieve minderheden
een nieuw begin kunnen maken. Hij verwees in dit verband naar de Benedictijnse
kloosters, die vanuit de puinhopen van de Romeinse beschaving de cellen werden van
een nieuwe beschaving, in spiritueel en materieel opzicht. Exemplarisch voor de
mogelijkheid van een dergelijke beweging in onze tijd achtte hij de protestantse broederschap
in het Franse Taizé. In dit verband bepleitte hij de uitbouw van een vijftal
ontmoetingen, die tussen katholieken en protestanten, kerk en synagoge, christenen
en marxisten, het christendom en de wereldgodsdiensten, en contemplatie en radicale
actie. Dit zou moeten leiden tot een ander denkpatroon, een ander leefpatroon, een
ander weerbaarheidspatroon, een ander samenlevingspatroon en een ander opvoedingspatroon.
Hij lichtte dit toe met allerlei voorbeelden. Bij dit alles benadrukte hij overigens
dat hij het goede uit het verleden niet wilde ontkennen, het kwade daarin niet wilde
verdoezelen, maar dat men nu met het gezicht naar de toekomst moest staan.
Van belang is tenslotte de plaats die Boerwinkel in dit geheel geeft aan het christelijke
geloof. Hij hekelde de individualistische, rationalistische en hemel-gerichte aspecten
Feitse Boerwinkel, inclusief denker