boekje 90 jaar De Ideale Woning.pdf - Dirk de Kort
boekje 90 jaar De Ideale Woning.pdf - Dirk de Kort
boekje 90 jaar De Ideale Woning.pdf - Dirk de Kort
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>90</strong><br />
<strong>De</strong> I<strong>De</strong>ale wonIng bestaat <strong>90</strong> <strong>jaar</strong><br />
1 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
Inhoudspagina<br />
p4. <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>: Een geschie<strong>de</strong>nis van <strong>90</strong> <strong>jaar</strong><br />
p7. Drie zussen op een rij in <strong>de</strong> Frans <strong>De</strong> Vriendtstraat<br />
p10. Huisje Weltevree in Essen<br />
p14. Paul Sipido: een wan<strong>de</strong>len<strong>de</strong> wielerencyclopedie<br />
p18. Wonen in een ADL-woning<br />
p 21. Van Oezbekistan naar Wilrijk<br />
p. 24 Echtpaar huurt 57 <strong>jaar</strong> bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />
p 28. Frans Platteau coacht bewoners vlakbij bescherm<strong>de</strong><br />
werkplaats<br />
p 32. Interview met voorzitter <strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong> en directeur<br />
Gert Eyckmans: "<strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> is zowel in <strong>de</strong> stad<br />
als in <strong>de</strong> groene rand actief"<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
<strong>De</strong> I<strong>De</strong>ale WonIng:<br />
een geschIe<strong>De</strong>nIs van <strong>90</strong> <strong>jaar</strong><br />
Op 20 oktober 1920 werd in het kabinet van notaris Lombaerts <strong>de</strong><br />
samenwerken<strong>de</strong> maatschappij “<strong>De</strong> goedkope woning van het arrondissement<br />
Antwerpen” opgericht. Bij <strong>de</strong> stichten<strong>de</strong> le<strong>de</strong>n behoor<strong>de</strong>n<br />
on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re <strong>de</strong> Belgische Staat, <strong>de</strong> Provincie Antwerpen en <strong>de</strong> gemeenten<br />
Berchem, Borgerhout en Merksem. Nog <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> dag vond<br />
<strong>de</strong> eerste zitting van <strong>de</strong> beheerraad plaats.<br />
Een hele reeks beslissingen wer<strong>de</strong>n genomen<br />
tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong>ze eerste zitting. Enkele<br />
voorbeel<strong>de</strong>n:<br />
- <strong>de</strong> aankoop van 3.028.000 bakstenen<br />
tegen <strong>de</strong> helft van <strong>de</strong> gangbare prijs<br />
- een contract met aannemer Lecluyse<br />
voor <strong>de</strong> bouw van een tuinwijk van 51<br />
woningen in Berchem, voor een totaal<br />
bedrag van 941.000 frank<br />
- start van on<strong>de</strong>rhan<strong>de</strong>lingen met aannemers<br />
voor <strong>de</strong> bouw van 74 woningen in<br />
Berchem<br />
- aankoop van een gunstig gelegen stuk<br />
bouwgrond op <strong>de</strong> Groenenhoek in Ber-<br />
chem.<br />
AAntAL WOnInGEn StIjGt<br />
trAAG mAAr GEStAAG<br />
Het moest vooruitgaan en het bleef vooruitgaan<br />
want drie <strong>jaar</strong> later, op 31 <strong>de</strong>cember<br />
1923 had <strong>de</strong> goedkope woning<br />
van het arrondissement Antwerpen niet<br />
min<strong>de</strong>r dan 1.333 eengezinswoningen<br />
gebouwd. Vanaf dan ging het wat langzamer<br />
omwille van verschillen<strong>de</strong> oorzaken.<br />
Een boek ter gelegenheid van het 30-jarig<br />
bestaan schrijft het als volgt: “Met het<br />
werk rezen ook <strong>de</strong> moeilijkhe<strong>de</strong>n en begon<br />
onze sindsdien onafgebroken kamp<br />
voor aangepaste riolerings- en wegeniswerken….<br />
Gebrek aan fondsen temper<strong>de</strong><br />
enigszins het heilig vuur.” Toch bleef het<br />
aantal woningen traag maar gestaag stijgen<br />
naar 1.<strong>90</strong>0 eenhe<strong>de</strong>n in 1935.<br />
<strong>De</strong> crisis van <strong>de</strong> jaren 30 leg<strong>de</strong> <strong>de</strong> bouwactiviteit<br />
vrijwel stil, en <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> Wereldoorlog<br />
maakte alles nog erger. Het<br />
patrimonium van onze maatschappij was<br />
zeer ernstig beschadigd. “Bij ons zilveren<br />
jubileum in 1945 bevon<strong>de</strong>n wij ons voor<br />
een indrukwekken<strong>de</strong> scha<strong>de</strong>omvang<br />
aan onze eigendommen: <strong>de</strong> V-bommen<br />
had<strong>de</strong>n ons in elke gemeente weten te<br />
vin<strong>de</strong>n en getroffen. “ Triest en bijzon<strong>de</strong>r<br />
tragisch waren <strong>de</strong> gevolgen van het<br />
bombar<strong>de</strong>ment op Mortsel in 1943 waardoor<br />
<strong>de</strong> tuinwijken in E<strong>de</strong>gem en Mortsel<br />
– Luithagen zeer zware scha<strong>de</strong> opliepen.<br />
WEDErOPbOuW<br />
<strong>De</strong> eerste jaren na <strong>de</strong> oorlog wer<strong>de</strong>n besteed<br />
aan <strong>de</strong> we<strong>de</strong>ropbouw van het patrimonium<br />
en vanaf 1950 ging het nieuwbouwtempo<br />
fors <strong>de</strong> hoogte in. In 1956<br />
werd <strong>de</strong> 3000ste woning in gebruik genomen.<br />
Het patrimonium groei<strong>de</strong> gestaag<br />
ver<strong>de</strong>r met ongeveer 1000 woningen per<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 4
<strong>de</strong>cennium: 4000 in 1970, 5000 in 1979.<br />
Dan volg<strong>de</strong> een piek in activiteit want in<br />
1982 al kon <strong>de</strong> 6000ste woning gevierd<br />
wor<strong>de</strong>n. Daarna gaat het terug wat trager<br />
en tegen 2002 had <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />
7000 woningen gebouwd. Vandaag<br />
hebben we er 7401 gebouwd, waarvan<br />
er 1933 verkocht wer<strong>de</strong>n. Een en an<strong>de</strong>r<br />
maakt dat we een huurpatrimonium hebben<br />
van 5468 woningen.<br />
Doelstellingen<br />
Van bij het begin streef<strong>de</strong>n <strong>de</strong> bezielers<br />
van <strong>de</strong> “Goedkope <strong>Woning</strong> van het arrondissement<br />
Antwerpen” hoge doelstellingen<br />
na. Zij waren ervan overtuigd dat<br />
“<strong>de</strong> gezon<strong>de</strong> woning <strong>de</strong> onvervangbare<br />
vereiste was voor heropbeuring van <strong>de</strong><br />
gemeenschap en normale ontplooiing<br />
van het gezin was”. Het doel was dan ook<br />
heel dui<strong>de</strong>lijk: “een <strong>de</strong>gelijke woongelegenheid<br />
aanprijzen in het bereik van arbei<strong>de</strong>rs<br />
en bedien<strong>de</strong>n”. Het moge dui<strong>de</strong>lijk<br />
zijn : “goedkoop” sloeg alleen maar op<br />
<strong>de</strong> betrachting om <strong>de</strong> woningen aan zo<br />
gunstig mogelijke huurprijzen te kunnen<br />
aanbie<strong>de</strong>n, en zeker niet op <strong>de</strong> kwaliteit<br />
van het wonen.<br />
In 1950 klonk het zo: “Vertrokken van het<br />
standpunt dat het leven van <strong>de</strong>n enkeling,<br />
en door uitbreiding dat <strong>de</strong>r familie,<br />
in hoofdzaak bepaald wordt door zijn<br />
milieu, hebben wij ons van in <strong>de</strong>n beginnen<br />
af beijverd om hem in een mid<strong>de</strong>n te<br />
plaatsen dat, volledig zijn behoeften <strong>de</strong>kkend,<br />
tevens vere<strong>de</strong>lend zou inwerken op<br />
gemoed en geest. Wij gaven hem ruimte,<br />
zon, licht, lucht en groen. Wij gaven hem<br />
een prettige woonst in een frisse, lachen<strong>de</strong><br />
omgeving.”<br />
<strong>De</strong> maatschappij richtte zich in het begin<br />
vooral op <strong>de</strong> behoeftige, kroostrijke gezinnen.<br />
In <strong>de</strong> eerste <strong>de</strong>cennia bouw<strong>de</strong> ze<br />
daarom vooral eengezinswoningen. Pas<br />
later kwamen <strong>de</strong> appartementsgebouwen,<br />
eerst voor alleenstaan<strong>de</strong>n en kleine<br />
gezinnen, en daarna <strong>de</strong>els gedwongen<br />
door <strong>de</strong> hoge grondprijzen ook voor grotere<br />
gezinnen.<br />
mAAtScHAPPIj VErAn-<br />
DErt VAn nAAm<br />
In 1956, bij <strong>de</strong> viering van <strong>de</strong> 3000ste<br />
woning, beroem<strong>de</strong>n we ons op <strong>de</strong> “onschatbare<br />
invloed van <strong>de</strong> werking op<br />
het maatschappelijk leven. “Wij hebben<br />
<strong>de</strong> mensen leren wonen. Wij hebben <strong>de</strong><br />
openbare gezondheid bevor<strong>de</strong>rd. Wij<br />
hebben <strong>de</strong> familie beschermd. Wij hebben<br />
het familie-budget ontlast. Een goe<strong>de</strong><br />
woning is voor duizen<strong>de</strong>n gezinnen<br />
het mid<strong>de</strong>l geweest voor het behoud van<br />
lichamelijke en ze<strong>de</strong>lijke gaafheid”, zo<br />
klonk het toen. Het is dui<strong>de</strong>lijk. Een sociale<br />
woning is zo veel meer dan alleen<br />
een dak boven het hoofd. Het is zon<strong>de</strong>r<br />
twijfel <strong>de</strong>ze overtuiging die ervoor zorgt<br />
dat in 1956 <strong>de</strong> naam van <strong>de</strong> maatschappij<br />
wordt gewijzigd in <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>.<br />
<strong>De</strong> naam wijzigt dan wel, <strong>de</strong> aandacht<br />
voor <strong>de</strong> gezinnen als doelgroep wijzigt<br />
niet. In veel van die gezinnen, waarvan er<br />
al een aantal <strong>de</strong>rtig <strong>jaar</strong> of langer huren,<br />
zijn <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren intussen <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur uit. Het<br />
aantal ou<strong>de</strong>re huur<strong>de</strong>rs neemt toe. <strong>De</strong><br />
<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> speelt in op <strong>de</strong>ze evolutie<br />
en in <strong>de</strong> jaren 60 bouw<strong>de</strong>n we <strong>de</strong> eerste<br />
be<strong>jaar</strong><strong>de</strong>nwoningen. <strong>De</strong> maatschappij<br />
streeft ernaar “tenein<strong>de</strong> een <strong>de</strong>primerend<br />
gevoel van be<strong>jaar</strong>dheid te vermij<strong>de</strong>n,<br />
<strong>de</strong>ze energiek vitalen zolang mogelijk<br />
zelfstandig te huisvesten.”<br />
In <strong>de</strong> jaren 70 en 80 blijft <strong>de</strong> behoefte aan<br />
be<strong>jaar</strong><strong>de</strong>nwoningen bestaan, maar komt<br />
ook <strong>de</strong> nood aan woningen voor gehan-<br />
5 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
dicapten naar boven. <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />
bouwt dan ook aangepaste woningen<br />
voor rolstoelpatiënten, en start een project<br />
op voor begeleid wonen voor mensen<br />
met een mentale beperking. Ook in<br />
<strong>de</strong>ze perio<strong>de</strong> blijft <strong>de</strong> focus voornamelijk<br />
gericht op woningen voor gezinnen. <strong>De</strong><br />
opvatting over <strong>de</strong> manier van bouwen wijzigt<br />
wel. In 1970 klinkt het: “Waar vroeger<br />
slechts groepen van woningen wer<strong>de</strong>n<br />
gebouwd, wordt nu getracht woonentiteiten<br />
te bouwen, dwz een groep van woongelegenhe<strong>de</strong>n<br />
waar mogelijkhe<strong>de</strong>n zijn<br />
voor zowel kleine gezinnen, als gezinnen<br />
met meer<strong>de</strong>re kin<strong>de</strong>ren, zowel voor jonggehuw<strong>de</strong>n<br />
als voor be<strong>jaar</strong><strong>de</strong>n. Op <strong>de</strong>ze<br />
wijze wor<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> toekomst mutatiemogelijkhe<strong>de</strong>n<br />
geschapen die tot gevolg<br />
hebben dat ie<strong>de</strong>r in zijn vertrouwd milieu<br />
kan blijven wonen in een woning aangepast<br />
aan zijn gezinstoestand. Het is een<br />
werkelijke leefgemeenschap waar alle<br />
leeftij<strong>de</strong>n zijn geïntegreerd en harmonisch<br />
kunnen samenleven.”<br />
<strong>De</strong> volgen<strong>de</strong> jaren vertraagt <strong>de</strong> bouwactiviteit,<br />
maar <strong>de</strong> visie die erachter zit, veran<strong>de</strong>rt<br />
niet.<br />
Al van in <strong>de</strong> jaren 20 maakt <strong>de</strong> maatschappij<br />
gebruik van <strong>de</strong> mogelijkheid<br />
om woningen te verkopen aan huur<strong>de</strong>rs.<br />
Er zijn in <strong>de</strong> voorbije <strong>90</strong> <strong>jaar</strong> dan ook al<br />
1933 verkocht. Recent besliste <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />
<strong>Woning</strong> om ook sociale koopwoningen te<br />
bouwen. <strong>De</strong> eerste kwamen in Essen. In<br />
2010 hebben we <strong>de</strong>ze 18 eengezinswoningen<br />
verkocht.<br />
tOEKOmSt<br />
<strong>90</strong> <strong>jaar</strong> <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. Het is een hele<br />
geschie<strong>de</strong>nis maar er komt ook nog een<br />
hele toekomst. In 1956 zag toenmalig<br />
voorzitter Jozef Overmeire <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong><br />
uitdagingen voor <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>: “Nog<br />
meer woningen bouwen, ou<strong>de</strong> woningen<br />
renoveren, on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n en aanpassen.<br />
Ver<strong>de</strong>r ook nog huur<strong>de</strong>rs, waarvan <strong>de</strong><br />
kin<strong>de</strong>ren uit huis zijn, stimuleren om grote<br />
woningen vrij te maken en kleiner te gaan<br />
wonen. Tenslotte ook nog het bouwen<br />
van woningen voor be<strong>jaar</strong><strong>de</strong>n.”<br />
Er is nog niet veel veran<strong>de</strong>rd aan <strong>de</strong>ze<br />
doelstellingen. Want het is een doelstelling<br />
van het <strong>de</strong>creet Grond- en Pan<strong>de</strong>nbeleid<br />
om meer woningen te bouwen. <strong>De</strong><br />
<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> heeft projecten op stapel<br />
staan voor 1500 woningen. En wat het<br />
on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n, renoveren en aanpassen<br />
van woningen betreft heeft <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />
een 10-jarenprogramma opgemaakt<br />
voor investeringen in onze woningen. On<strong>de</strong>r<br />
meer om ze energiezuiniger te maken.<br />
Ook het nastreven van een optimale rationele<br />
bezetting blijft een grote bekommernis.<br />
Tenslotte heeft <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> ook<br />
aandacht voor het bouwen van woningen<br />
voor be<strong>jaar</strong><strong>de</strong>n en voor an<strong>de</strong>re doelgroepen.<br />
Daarom werken we actief mee aan<br />
<strong>de</strong> opmaak van lokale toewijzingsreglementen<br />
in <strong>de</strong> gemeenten van ons werkgebied.<br />
Tot slot willen we ook onze huur<strong>de</strong>rs bedanken.<br />
<strong>De</strong> circusvoorstellingen voor<br />
onze bewoners waren een groot succes.<br />
In dit <strong>boekje</strong> laten we onze huur<strong>de</strong>rs hun<br />
verhaal vertellen en in <strong>de</strong> ATV-reeks “Over<br />
<strong>de</strong> vloer” lieten we ie<strong>de</strong>reen mee kijken<br />
naar het dagelijkse reilen en zeilen bij <strong>De</strong><br />
<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. We willen zo bijdragen tot<br />
het versprei<strong>de</strong>n van een positieve boodschap<br />
over sociale huisvesting. Zo zorgen<br />
we voor een groter draagvlak voor<br />
bestaan<strong>de</strong> woningen en onze nieuwe<br />
projecten. We mogen immers nooit vergeten<br />
dat <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> bestaat voor<br />
en door onze huur<strong>de</strong>rs.<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 6
“We hebben altIjD een goeIe<br />
huIsbaas gehaD”<br />
Drie zussen op een rij in Frans <strong>De</strong> Vriendtstraat<br />
Dat drie zussen vlak bij elkaar wonen. Zo<br />
speciaal is dat niet. Maar dat Maria, Annie<br />
en Petronella (roepnaam Nellie) alle drie<br />
in <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> straat én in een gebouw van<br />
<strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> wonen, is een verhaal<br />
op zich. Bovendien heeft elk van <strong>de</strong> drie<br />
zussen Goyvaerts ook een eigen verhaal,<br />
wordt meteen dui<strong>de</strong>lijk wanneer het zussentrio<br />
bij <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>lste van <strong>de</strong> drie aan<br />
tafel plaatsneemt.<br />
“Als we iets nodig hebben, kunnen we<br />
onmid<strong>de</strong>llijk bij mekaar terecht”, klinken<br />
ze vrijwel in koor. Maar behalve dat het<br />
praktisch is om in elkaars buurt te wonen,<br />
blijkt het vooral ook plezant. Want<br />
ze lachen wat af met zijn drieën, zo blijkt<br />
wanneer ze met zijn drieën van wal steken.<br />
“Het is hier niet alleen praktisch omdat<br />
we bij mekaar in <strong>de</strong> buurt wonen. Het<br />
is ook vlakbij bus 8, 11, 20 en 31”, zegt<br />
Nellie. “Zij weet dat het beste want ze is<br />
nooit in haar kot”, zeggen <strong>de</strong> twee an<strong>de</strong>ren<br />
meteen. “Maar het is hier ook dicht bij<br />
<strong>de</strong>n Aldi”, vertelt oudste zus Maria ver<strong>de</strong>r.<br />
“Daar komen we elkaar ook regelmatig<br />
tegen. Het gebeurt dat we als zussen mekaar<br />
proberen te verrassen door bijvoorbeeld<br />
tegen mekaars winkelkarretje te<br />
rij<strong>de</strong>n.” Maria mag dan al 76 zijn, om met<br />
dit soort dingen te lachen, is ze er blijkbaar<br />
graag bij. Lachen doen ze graag, <strong>de</strong><br />
zussen Goyvaerts.<br />
bEKEnD VErHAAL<br />
En dat humor overwonnen droefheid is,<br />
blijkt echter uit sommige van hun verhalen.<br />
Eén van die verhalen is via <strong>de</strong> film<br />
<strong>De</strong> Hel van Tanger zelfs bij het grote publiek<br />
bekend. Mid<strong>de</strong>lste zus Nellie is immers<br />
<strong>de</strong> weduwe van Pierre Stukken, <strong>de</strong><br />
buschauffeur die in <strong>de</strong> jaren negentig 27<br />
maan<strong>de</strong>n vast zat in een Marokkaanse cel<br />
nadat hij onschuldig in Marokko tot 5 <strong>jaar</strong><br />
cel werd veroor<strong>de</strong>eld voor vermeen<strong>de</strong><br />
drugssmokkel. In <strong>de</strong> meest erbarmelijke<br />
omstandighe<strong>de</strong>n moest hij zien te overleven,<br />
terwijl zijn familie op het thuisfront<br />
hemel en aar<strong>de</strong> bewoog om hem vrij te<br />
krijgen. Het is inmid<strong>de</strong>ls 4 <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n<br />
dat Pierre aan longkanker stierf. Na zijn<br />
verblijf in <strong>de</strong> Marokkaanse gevangenis<br />
kwam het nooit meer echt goed. Zijn weduwe<br />
en haar zussen herinneren het zich<br />
allemaal nog goed. “Op 1 februari 1999<br />
kwam hij vrij. Het was een laat nieuw<strong>jaar</strong>sgeschenk,<br />
zeg maar. Al <strong>de</strong> geburen<br />
hebben er hier enorm mee meegeleefd. Ik<br />
had heel veel steun aan mijn buren Marcel<br />
en Mieke. We woon<strong>de</strong>n toen nog op<br />
<strong>de</strong> bovenste verdieping”, vertelt Nellie die<br />
omwille van <strong>de</strong> vele trappen verkoos om<br />
naar bene<strong>de</strong>n te verhuizen. Toen ze na<br />
het overlij<strong>de</strong>n van haar echtgenoot naar<br />
bene<strong>de</strong>n verhuis<strong>de</strong> besloot ze ook resoluut<br />
om alle meubelen weg te doen en<br />
door nieuwe te vervangen. “Het was mijn<br />
manier om afstand te nemen en om niet<br />
steeds met herinneringen geconfronteerd<br />
te wor<strong>de</strong>n”, zegt Nellie die tot verbazing<br />
van haar zussen haar zinnen verzet met<br />
lezen. “<strong>De</strong> boeken kunnen voor haar niet<br />
dik genoeg zijn”, lachen haar twee zus-<br />
7 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
sen. “Mijn dochter heeft een bibliotheek<br />
op haar eigen. Daar komen veel boeken<br />
vandaan”, legt lezeres Nellie uit. Gevraagd<br />
naar haar favoriete lectuur moet<br />
ze niet lang na<strong>de</strong>nken: “<strong>De</strong> boeken van<br />
Danielle Steel bijvoorbeeld maar ook <strong>De</strong><br />
Aardkin<strong>de</strong>ren van Jean M. Auel. Momenteel<br />
ben ik bezig aan het zes<strong>de</strong> <strong>de</strong>el. Het<br />
lied van <strong>de</strong> grotten is <strong>de</strong> titel.”<br />
WASSErIj<br />
Nellie Goyvaerts werkte een groot <strong>de</strong>el<br />
van haar leven in verschillen<strong>de</strong> wasserijen.<br />
Het was dus niet zo verwon<strong>de</strong>rlijk<br />
dat haar jongere zus Annie haar voorbeeld<br />
volg<strong>de</strong>. Spijtig genoeg met een<br />
werkongeval waar ze tot op vandaag <strong>de</strong><br />
gevolgen van draagt. “Mijn hand kwam<br />
tussen <strong>de</strong> mangel terecht. Dat gebeur<strong>de</strong><br />
in 1967. Vier maan<strong>de</strong>n heb ik toen in het<br />
ziekenhuis gelegen. Ik heb ook verschillen<strong>de</strong><br />
huidoverplantingen gehad maar<br />
opnieuw gaan werken zat er niet meer<br />
in”, toont ze een kunsthand. “Toch heb ik<br />
altijd mijn plan getrokken”, zegt ze optimistisch,<br />
zoals het in <strong>de</strong> familie blijkbaar<br />
<strong>de</strong> gewoonte is. “Ik kan eigenlijk alles in<br />
het huishou<strong>de</strong>n. Zelfs krulspel<strong>de</strong>n in haar<br />
inzetten en aardappelen schillen, kan ik”,<br />
zegt ze overtuigd. Bovendien kan ze, naar<br />
eigen zeggen ook rekenen op <strong>de</strong> hulp van<br />
zoon Rudi. Ze is net als haar twee zussen<br />
blij dat ze in elkaars buurt wonen. Haar 17<br />
<strong>jaar</strong> ou<strong>de</strong>re echtgenoot kreeg een tijdje<br />
gele<strong>de</strong>n een hersenbloeding. “Wanneer<br />
mijn man een blokje rond wan<strong>de</strong>lt, ben<br />
ik zeker dat mijn zussen hem mee een<br />
beetje in <strong>de</strong> gaten hou<strong>de</strong>n”, vertelt Annie.<br />
Net als in haar huishou<strong>de</strong>n laat ze zich<br />
ook bij haar hobby’s niet beperken door<br />
haar lichamelijke beperking. Zo naait ze<br />
graag, geen kruiswoordraadsel kan oningevuld<br />
blijven en vooral ‘s winters is<br />
het puzzelen geblazen. “Landschappen,<br />
dieren,… het maakt niet uit. 1000 of 2000<br />
stuks, allemaal geen probleem”, zegt ze<br />
zelfverzekerd.<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 8
HEt rOOI<br />
<strong>De</strong> drie zussen wonen in <strong>de</strong> Frans <strong>De</strong><br />
Vriendtstraat zelfs niet eens zo ver van<br />
waar hun ou<strong>de</strong>rlijke huis ooit stond. “Dat<br />
was op het Rooi. Dat huis staat er lang<br />
niet meer hoor. We zijn van boerenafkomst.<br />
<strong>De</strong> Vel<strong>de</strong>kens dat was vroeger <strong>de</strong><br />
boerenbuiten. Onze grootou<strong>de</strong>rs had<strong>de</strong>n<br />
daar een klein boer<strong>de</strong>rijtje. Met 11 koeien,<br />
varkens en kippen”, vertelt Maria, die<br />
het zich als oudste van <strong>de</strong> drie nog het<br />
best herinnert. Maar toen brak <strong>de</strong> oorlog<br />
uit en daarna is ons va<strong>de</strong>r als havenarbei<strong>de</strong>r<br />
gaan werken en nadien werkte hij<br />
45 <strong>jaar</strong> bij Ebes. Zelf ging Maria op haar<br />
14<strong>de</strong> uit werken. Inmid<strong>de</strong>ls woont ze al<br />
53 <strong>jaar</strong> bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. Eerst in <strong>de</strong><br />
Spoorwegstraat, daarna in <strong>de</strong> Lo<strong>de</strong>wijk<br />
Van Berckenlaan en nu dus in Frans <strong>De</strong><br />
Vriendtstraat. Van <strong>de</strong> drie is Maria dus<br />
zon<strong>de</strong>r twijfel het langste bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />
<strong>Woning</strong>. “Het zijn <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re twee die mij<br />
gevolgd zijn”, lacht ze. Maria herinnert<br />
zich nog goed hoe zij en haar echtgenoot<br />
naar het kantoor van <strong>de</strong> sociale huisvestingsmaatschappij<br />
trokken. We dachten<br />
toen dat je een briefke van <strong>de</strong> pastoor of<br />
van <strong>de</strong> burgemeester nodig had om aan<br />
een sociale woning te geraken maar dat<br />
bleek zeker niet het geval. Het ging zelfs<br />
bijzon<strong>de</strong>r snel. <strong>De</strong> sociaal assistent kwam<br />
op vrijdag langs en ’s maandags stak er<br />
al een positieve brief in <strong>de</strong> bus”, herinnert<br />
ze zich. Haar kin<strong>de</strong>ren, een meisje en<br />
twee jongens van 53, 51 en 46 groei<strong>de</strong>n<br />
dus ook allen op in een woning van <strong>De</strong><br />
<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. Bij Maria’s twee zussen<br />
lag het even an<strong>de</strong>rs. Nellie: “Ik heb lang<br />
op <strong>de</strong> privémarkt gehuurd maar toen <strong>de</strong><br />
huishuur te hoog werd hebben we een<br />
aanvraag gedaan en op een <strong>jaar</strong>tje was<br />
het geregeld. Eerst hebben we zes <strong>jaar</strong> op<br />
een dakappartement gewoond en toen<br />
Pierre ziek werd hebben we een aanvraag<br />
gedaan om lager te kunnen gaan wonen.<br />
Ik mag van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> zeker niet<br />
klagen want een paar dagen gele<strong>de</strong>n<br />
was <strong>de</strong> afvoer van <strong>de</strong> wasmachine verstopt.<br />
Binnen <strong>de</strong> dag was er iemand om<br />
dit te komen fixen. We hebben altijd een<br />
goeie huisbaas gehad.” Annie vertelt dan<br />
weer een <strong>de</strong>r<strong>de</strong> verhaal over hoe ze via<br />
<strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> in <strong>de</strong> Frans <strong>De</strong> Vriendtstraat<br />
terechtkwam. “Wij woon<strong>de</strong>n in <strong>de</strong><br />
Hel<strong>de</strong>nstraat, 35 <strong>jaar</strong> lang maar toen mijn<br />
echtgenoot een hersenbloeding kreeg<br />
heb ik een aanvraag gedaan bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />
<strong>Woning</strong> met <strong>de</strong> uitdrukkelijke vraag om bij<br />
mijn zusters te wonen. We <strong>de</strong><strong>de</strong>n er een<br />
doktersbewijs bij en op één maand tijd<br />
was het geregeld. Het is hier een heel rustig<br />
gebouw maar in het begin was het wel<br />
even wennen als je zo lang ergens an<strong>de</strong>rs<br />
hebt gewoond”, aldus Annie. Ze lopen <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>ur niet bij elkaar plat en koffiekletsen<br />
is er wat hen betreft niet echt bij maar er<br />
gaat toch nooit meer dan een paar dagen<br />
voorbij voor ze mekaar zien.<br />
StrAAtVrIjWILLIGErS<br />
En stilzitten is er bij <strong>de</strong> drie zussen zeker<br />
niet bij. Ie<strong>de</strong>r op haar eigen manier.<br />
Of het nu gaat om lezen, om puzzelen of<br />
nog wat an<strong>de</strong>rs. En <strong>de</strong> activiteiten hangen<br />
trouwens niet af van <strong>de</strong> leeftijd want<br />
als oudste van <strong>de</strong> drie is Maria altijd van<br />
<strong>de</strong> partij wanneer er in <strong>de</strong> straat moet gepoetst<br />
wor<strong>de</strong>n. “Als het een actie van Opsinjoren<br />
is doe ik altijd mee om <strong>de</strong> straat<br />
mee te kuisen”, zegt ze. Dus als <strong>de</strong> Frans<br />
<strong>De</strong> Vriendtstraat er netjes bij ligt is dat<br />
voor een stuk aan Maria te danken. “Niet<br />
dat dat een hobby is maar ik doe het wel<br />
graag en soms ga ik sjoelen in het dienstencentrum<br />
in <strong>de</strong> buurt. En af en toe een<br />
glaasje drinken he”, sluit Maria lachend<br />
af.<br />
9 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
huIsje Weltevree In essen<br />
“Ik wist Essen nog niet eens liggen”, lacht Roger <strong>De</strong>sloovere (71) zoveel<br />
<strong>jaar</strong> later. Je hoort na bijna vijftig <strong>jaar</strong> wel nog dat hij niet in <strong>de</strong><br />
grensgemeente geboren is. Maar waar hij dan wel precies vandaan<br />
komt, verraadt zijn tongval evenmin. Hij is misschien niet in Essen<br />
geboren, getogen is hij er zeker. Samen met zijn echtgenote Nellie<br />
(67) , wel een door en door Essense. “Van <strong>de</strong>n Horendonk”, voegt ze<br />
er meteen aan toe voor ze - gastvrij als dit koppel is – er <strong>de</strong> koffie en<br />
<strong>de</strong> zelfgebakken cake bijhaalt.<br />
Gezelligheid zit er hier ingebakken in het<br />
huis aan <strong>de</strong> Ro<strong>de</strong>nbachlaan. Het echtpaar<br />
<strong>De</strong>sloovere – Kustermans herinnert<br />
zich nog alsof het gisteren was toen ze als<br />
eersten in <strong>de</strong> straat hun huis van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />
<strong>Woning</strong> betrokken. “We organiseer<strong>de</strong>n<br />
mee <strong>de</strong> straatfeesten en ie<strong>de</strong>reen had<br />
kin<strong>de</strong>ren van ongeveer <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> leeftijd.<br />
Het was hier zeker een heel aangename<br />
buurt om te wonen”, herinnert Nellie zich<br />
nog levendig. Nu ze wat ou<strong>de</strong>r gewor<strong>de</strong>n<br />
zijn en <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren al een hele tijd het huis<br />
uit zijn, zijn er al een tijd geen straatfeesten<br />
meer. “Misschien volgend <strong>jaar</strong> nog<br />
een keer, want dan is het precies <strong>de</strong>rtig<br />
<strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n dat we ze voor <strong>de</strong> eerste<br />
keer organiseer<strong>de</strong>n”, komt Roger tussen.<br />
“Niet dat we <strong>de</strong> <strong>de</strong>uren hier bij elkaar platlopen,<br />
maar als we elkaar kunnen helpen,<br />
dan doen we dat ook”, spreekt Nellie uit<br />
ervaring.<br />
KInDErEn<br />
<strong>De</strong> kin<strong>de</strong>ren – twee dochters en een<br />
zoon- mogen dan al het huis uit zijn, dat<br />
betekent absoluut niet dat ze <strong>de</strong> weg niet<br />
meer weten naar het ou<strong>de</strong>rlijk huis in <strong>de</strong><br />
Ro<strong>de</strong>nbachlaan. Wel integen<strong>de</strong>el. Net als<br />
<strong>de</strong> vier kleinkin<strong>de</strong>ren, drie jongens en een<br />
meisje, trouwens. “<strong>De</strong> schoonste dag van<br />
het <strong>jaar</strong> was toen ik vernam dat mijn kleinzoon<br />
geslaagd was voor het ingangsexamen<br />
geneeskun<strong>de</strong>”, zegt een zichtbare<br />
trotse grootva<strong>de</strong>r Roger. “<strong>De</strong> aanhou<strong>de</strong>r<br />
wint hé. Het is zeker niet gemakkelijk<br />
want slechts één op <strong>de</strong> zeven mogen<br />
door.” ’s Zaterdags komen alle kin<strong>de</strong>ren<br />
over <strong>de</strong> vloer en duikt Nellie in <strong>de</strong> kookpotten.<br />
“Gewone kost hoor”, voegt ze er<br />
beschei<strong>de</strong>n aan toe. Haar pompoensoep<br />
is nochtans niet te versma<strong>de</strong>n en <strong>de</strong><br />
kleinkin<strong>de</strong>ren weten dat ze voor lekkere<br />
pannenkoeken bij haar moeten zijn.<br />
VErHAAL<br />
Net zo smakelijk als <strong>de</strong> pannenkoeken<br />
van <strong>de</strong> moe<strong>de</strong>r <strong>de</strong>s huizes zijn <strong>de</strong> verhalen<br />
van Roger als hij vertelt over <strong>de</strong><br />
manier waarop hij ooit vanuit het verre<br />
West-Vlaan<strong>de</strong>ren uitein<strong>de</strong>lijk in Essen terechtkwam.<br />
“Eigenlijk heb ik maar tot mijn<br />
<strong>de</strong>rtien<strong>de</strong> vlakbij Torhout gewoond. Nadien<br />
verhuis<strong>de</strong>n we naar Etterbeek waar<br />
mijn va<strong>de</strong>r politie-inspecteur werd. Ik ben<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 10
tot mijn zestien<strong>de</strong> naar school geweest.<br />
Toen had ik er genoeg van. Op mijn achttien<strong>de</strong><br />
ging ik als NAVO-vrijwilliger in het<br />
leger. Het beviel me, ik heb bijgetekend<br />
en uitein<strong>de</strong>lijk ben ik er een hele carrière<br />
gebleven”. En laat het nu net het leger<br />
zijn dat er voor zorg<strong>de</strong> dat het latere echtpaar<br />
<strong>De</strong>sloovere – Kustermans elkaar zou<br />
leren kennen. In een tijd waar men nog<br />
nooit van internet gehoord had, waren het<br />
brieven die <strong>de</strong> twee bij elkaar brachten.<br />
“Roger was gekazerneerd in <strong>de</strong> buurt van<br />
Keulen. Er waren mannen van Horendonk<br />
bij Essen die daar hun legerdienst <strong>de</strong><strong>de</strong>n.<br />
Ze gaven mijn adres door aan Roger en<br />
die is beginnen brieven schrijven zon<strong>de</strong>r<br />
dat we mekaar al ooit gezien had<strong>de</strong>n. Zo<br />
ging dat in die tijd. En zoals je ziet, komt<br />
van het een het an<strong>de</strong>r, want inmid<strong>de</strong>ls<br />
zijn we meer dan 48 <strong>jaar</strong> getrouwd, vertelt<br />
Robert. “Ik had geluk want ik had nog<br />
zussen naar wie hij had kunnen schrijven<br />
he”, lacht Nellie zoveel <strong>jaar</strong> later.<br />
WOnInG In ESSEn<br />
<strong>De</strong> twee oudste kin<strong>de</strong>ren wer<strong>de</strong>n dan ook<br />
in Duitsland geboren toen Roger daar als<br />
militair <strong>de</strong> kost verdien<strong>de</strong> maar uitein<strong>de</strong>lijk<br />
koos hij ervoor om zijn militaire loopbaan<br />
ver<strong>de</strong>r te zetten in <strong>de</strong> kazerne van Mariater-Hei<strong>de</strong><br />
in Brasschaat. Meer bepaald op<br />
<strong>de</strong> medische dienst. En vandaar was het<br />
maar een paar keer duwen op het gaspedaal<br />
naar Essen. Vandaar dat het jonge<br />
koppel <strong>de</strong>stijds op zoek ging naar een geschikte<br />
woning in <strong>de</strong> grensgemeente om<br />
er hun drie kin<strong>de</strong>ren op te voe<strong>de</strong>n. Nellie<br />
bleef thuis om voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren te zorgen.<br />
“Zo ging dat <strong>de</strong>stijds hé. Thuis waren we<br />
met zessen en op mijn veertien<strong>de</strong> ben ik<br />
dan ook gaan werken. Wassen, plassen,<br />
koken….” Eerst woon<strong>de</strong>n ze in het voor<br />
Nellie erg vertrouw<strong>de</strong> Horendonk. “We<br />
gaven ons op voor een sociale woning bij<br />
<strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. We hebben wel enkele<br />
jaren moeten wachten. Dat was nog <strong>de</strong><br />
tijd van <strong>de</strong> lange arm, <strong>de</strong>nk ik”, zegt Ro-<br />
11 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
ger op fluistertoon. “Eerst had<strong>de</strong>n we ons<br />
trouwens opgegeven voor <strong>de</strong> huizen aan<br />
het zwembad in Essen maar uitein<strong>de</strong>lijk<br />
kwamen we hier terecht, voegt Nellie eraan<br />
toe. “We had<strong>de</strong>n ons oorspronkelijk<br />
opgegeven met twee kin<strong>de</strong>ren maar het<br />
waren er on<strong>de</strong>rtussen drie gewor<strong>de</strong>n. Ik<br />
weet niet of dat geholpen heeft om het<br />
wat vlugger te doen gaan bij <strong>de</strong> toewijzing<br />
van een sociale woning”, vraagt ze zich<br />
af. “In elk geval we hebben hier altijd al<br />
graag gewoond. Ik verhuis alleen in een<br />
kist”, zegt Roger overtuigd. Hun kin<strong>de</strong>ren<br />
zijn inmid<strong>de</strong>ls 48, 46 en 45 <strong>jaar</strong> oud en<br />
keren nog ie<strong>de</strong>re week trouw terug naar<br />
het ou<strong>de</strong>rlijke huis. Soms zelfs meer<strong>de</strong>re<br />
keren per week.<br />
VrIjE tIjD<br />
Ie<strong>de</strong>r <strong>jaar</strong> gaan Roger en Nellie samen<br />
naar <strong>de</strong> Gentse Feesten. “Dan gaan we<br />
op hotel. Dat zijn altijd heel plezante momenten.<br />
Net als vroeger trouwens toen<br />
we met <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren op vakantie gingen.<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 12
Dat gebeur<strong>de</strong> ook via het leger.We gingen<br />
naar Tilff of naar Spa waar het leger<br />
vakantiewoningen ter beschikking stel<strong>de</strong><br />
voor <strong>de</strong> militairen. We hebben ons er altijd<br />
kostelijk geamuseerd net als <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren<br />
trouwens want er liepen altijd leeftijdsgenoten<br />
rond”, kijkt Nellie er graag op terug.<br />
PAArDEn En GOKKEn<br />
Zoals gebruikelijk in het leger kon Roger<br />
op jonge leeftijd op pensioen. Toch<br />
werkte hij nog tot zijn 68ste. En mocht<br />
hem niet iets zijn overkomen dan was hij<br />
wellicht nog een tijdje ver<strong>de</strong>rgegaan bij<br />
Ladbrokes, want dat was waar hij na zijn<br />
legerdienst aan <strong>de</strong> slag ging, een gokkantoor<br />
voor paar<strong>de</strong>nliefhebbers. “Ik las<br />
in een advertentie in <strong>de</strong> krant dat ze een<br />
vervanger zochten om diverse gokkantoren<br />
open te hou<strong>de</strong>n. Ze vroegen iemand<br />
die tweetalig was en zo ben ik begonnen<br />
in Kapellen. Zo heb ik op diverse plaatsen<br />
bij Ladbrokes achter <strong>de</strong> balie gezeten.<br />
Uitein<strong>de</strong>lijk ben ik moeten stoppen toen<br />
ik overvallen werd op <strong>de</strong> Italiëlei in Antwerpen.<br />
Al wat ze kon<strong>de</strong>n buitmaken was<br />
een thermos en mijn brooddoos want<br />
het geld moesten we in een kluis steken<br />
uiteraard. Zelf had ik niks maar ik had<br />
toch een schrik gepakt en ben dan maar<br />
gestopt”, blikt hij terug. Toch maakte hij<br />
ook leuke dingen mee tij<strong>de</strong>ns zijn tijd bij<br />
Ladbrokes. Zeker als hij mooie bedragen<br />
mocht uitbetalen. “Meestal werd er op<br />
<strong>de</strong> Franse tiercé gespeeld. Zo heb ik een<br />
keer 47.000 euro mogen uitbetalen maar<br />
twee weken later bleek dat het al op was.<br />
Het waren grote bedragen misschien<br />
maar die waren rap terug op hoor. Ik betaal<strong>de</strong><br />
dat uitein<strong>de</strong>lijk niet zelf uit maar<br />
moest wel met <strong>de</strong> winnaar mee naar <strong>de</strong><br />
bank gaan.” En veruit het slimste dat hij<br />
naar eigen zeggen <strong>de</strong>ed, was dat hij nooit<br />
zelf een gokje waag<strong>de</strong>. “Ik ken wel iets<br />
van paar<strong>de</strong>n maar dat wil nog niet zeggen<br />
dat ge wint hé. We gingen wel dikwijls zelf<br />
naar <strong>de</strong> paar<strong>de</strong>nkoers kijken. Naar Waregem,<br />
Kuurne, Oosten<strong>de</strong>…<br />
KAArtEn<br />
Het werken mag dan al gedaan zijn, stilzitten<br />
is er in dit huis in <strong>de</strong> Ro<strong>de</strong>nbachlaan<br />
niet bij. Nellie wan<strong>de</strong>lt veel. “Om in beweging<br />
te blijven en voor het sociaal contact<br />
want je komt altijd wel iemand tegen hier.<br />
Fietsen doe ik ook veel. Naar mijn dochter<br />
over <strong>de</strong> grens in Roosendaal bijvoorbeeld”,<br />
vertelt Nellie.<br />
En bij Roger gaat het eens per week steevast<br />
richting dienstencentrum in Mariater-Hei<strong>de</strong><br />
om te gaan kaarten. “ Om het<br />
meeste slagen, boomke wies, rikken…<br />
we spelen het allemaal. Ie<strong>de</strong>reen zet 2,5<br />
euro in. Het meeste dat je zo kan winnen<br />
is 17,5 euro. Het is echt wel voor het plezier<br />
hoor. En het is er allemaal aan <strong>de</strong>mocratische<br />
prijzen”, zegt kaarter Roger. Op<br />
weg naar het dienstencentrum speelt hij<br />
ook chauffeur voor me<strong>de</strong>kaarters die hij<br />
uit Essen meebrengt. “Dat doe ik graag<br />
en ik wil niet dat ze me daar iets voor geven<br />
maar soms krijg ik wel eens patatten<br />
of groenten of eieren van kippen uit <strong>de</strong><br />
tuin in <strong>de</strong> plaats. Zo gaat dat hier op <strong>de</strong>n<br />
buiten he, besluit Roger.<br />
13 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
Paul sIPIDo uIt borgerhout<br />
een Wan<strong>De</strong>len<strong>De</strong><br />
WIelerencycloPeDIe<br />
“Ge moet niet alleen met uw benen rij<strong>de</strong>n maar ook met uw kopke”<br />
Een wan<strong>de</strong>len<strong>de</strong> encyclopedie over <strong>de</strong><br />
wielersport in het algemeen, en over Stan<br />
Ockers in het bijzon<strong>de</strong>r. Zo zou je Paul<br />
Sipido kunnen noemen. Toevallig ligt het<br />
appartement van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> waar<br />
hij al jaren met zijn echtgenote woont ook<br />
in <strong>de</strong> Stan Ockersstraat. En bovendien<br />
ken<strong>de</strong> hij <strong>de</strong> hele familie Ockers persoonlijk.<br />
Geen won<strong>de</strong>r dat Paul 4 <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n<br />
een grote her<strong>de</strong>nking organiseer<strong>de</strong> voor<br />
zijn veel te jong gestorven Antwerpse<br />
wieleridool. Het bracht hem op een bepaald<br />
moment zelfs tot bij <strong>de</strong> koninklijke<br />
familie.<br />
Vijftig <strong>jaar</strong> al wonen Paul en zijn echtgenote<br />
in <strong>de</strong> Stan Ockersstraat, op <strong>de</strong> grens<br />
zeg maar van Borgerhout en Berchem.<br />
Dat <strong>de</strong> straat zo heet, is niet <strong>de</strong> verdienste<br />
van bewon<strong>de</strong>raar en liefhebber Paul.<br />
Maar dat er op <strong>de</strong> hoek van <strong>de</strong> straat een<br />
mooie en opvallen<strong>de</strong> her<strong>de</strong>nkingsplaat<br />
hangt van Stan Ockers, daar zit Paul<br />
dan weer wel voor veel tussen. Vanwaar<br />
die fascinatie voor Stan Ockers?, is dan<br />
ook een eerste logische vraag. “Heel <strong>de</strong><br />
familie Ockers woon<strong>de</strong> hier vroeger vlak<br />
in <strong>de</strong> buurt. En Jan, <strong>de</strong> broer van Stan,<br />
was net zo oud als ikzelf”, zegt <strong>de</strong> inmid<strong>de</strong>ls<br />
88-jarige Paul Sipido. Een en an<strong>de</strong>r<br />
maakte dat Paul zijn idool Stan Ockers op<br />
<strong>de</strong> voet volg<strong>de</strong>. Alleen op die fatale dag<br />
in 1956 was Paul er niet bij toen Ockers<br />
in het Antwerpse Sportpaleis een doodssmak<br />
tegen <strong>de</strong> piste maakte. “Het was<br />
mijn moe<strong>de</strong>r die me vertel<strong>de</strong> dat Stan<br />
gevallen was. Maar het bleek serieuzer<br />
dan ik dacht. Sche<strong>de</strong>lbreuk en twee dagen<br />
later is hij gestorven. Op <strong>de</strong> begrafenis<br />
stond enorm veel volk langs <strong>de</strong> kant<br />
van <strong>de</strong> weg. Dat is een stuk van uw jeugd<br />
dat begraven wordt”, blikt Paul er zo veel<br />
jaren later op terug. “Stan was misschien<br />
niet <strong>de</strong> beste coureur aller tij<strong>de</strong>n, want dat<br />
is Merckx. Maar Stan was wel <strong>de</strong> leepste”,<br />
lacht hij. “Want ge moet niet alleen met <strong>de</strong><br />
benen rij<strong>de</strong>n maar ook met uw kopke en<br />
dat kon Stan als geen an<strong>de</strong>r”. Paul kijkt<br />
nog wel naar <strong>de</strong> wielerwedstrij<strong>de</strong>n maar<br />
vindt dat <strong>de</strong> huidige generatie niet meer<br />
kan tippen aan renners uit vroegere tij<strong>de</strong>n.<br />
“Vod<strong>de</strong>balen zijn het”, zegt hij op zijn<br />
typsich Antwerpse manier. “Het zijn geen<br />
coureurs meer. Nu zijn we al content met<br />
één Belg bij <strong>de</strong> eerste tien. Ze kruipen bijvoorbeeld<br />
allemaal samen een berg op.<br />
En ze doen dat in ploeg. Dat is toch niet<br />
meer hetzelf<strong>de</strong> als vroeger hoor.”<br />
HErDEnKInG<br />
Hij vond het dan ook maar evi<strong>de</strong>nt dat<br />
zijn grote idool Ockers enkele jaren gele<strong>de</strong>n<br />
een mooie overzichtstentoonstelling<br />
zou krijgen. Paul lobby<strong>de</strong> er persoonlijk<br />
voor bij diverse instanties en kreeg ook<br />
gedaan dat op <strong>de</strong> hoek van zijn straat<br />
een ge<strong>de</strong>nkplaat werd aangebracht voor<br />
<strong>de</strong> wereldkampioen uit 1955. Zijn zoek-<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 14
tocht naar allerhan<strong>de</strong> illustratiemateriaal<br />
over zijn wielerheld en leeftijdsgenoot<br />
bracht hem op een bepaald moment<br />
zelfs in koninklijke kringen. “Toen ik bezig<br />
was met <strong>de</strong> voorbereidingen voor <strong>de</strong><br />
her<strong>de</strong>nkingsplaat en <strong>de</strong> tentoonstelling<br />
in <strong>de</strong> Roma enkele jaren gele<strong>de</strong>n herinner<strong>de</strong><br />
ik me het verhaal dat Stan Ockers<br />
na het WK in 1955 zijn fiets aan prins<br />
Alexan<strong>de</strong>r had gegeven. Die fiets heb ik<br />
toch wel gekregen zeker”, Paul is er nog<br />
altijd een beetje verwon<strong>de</strong>rd over. “Ik<br />
schreef naar <strong>de</strong> grootmaarschalk , die <strong>de</strong><br />
brief doorstuur<strong>de</strong> naar prins Alexan<strong>de</strong>r.<br />
<strong>De</strong> secretaresse van <strong>de</strong> prins liet weten<br />
dat ik <strong>de</strong> fiets mocht komen halen. Op<br />
een bepaal<strong>de</strong> dag re<strong>de</strong>n we met tweeën<br />
naar het kasteel van <strong>de</strong> prins en meld<strong>de</strong>n<br />
ons, zoals afgesproken om 12 uur stipt<br />
aan. Terwijl we ston<strong>de</strong>n te wachten kwam<br />
een meid ons zeggen dat <strong>de</strong> prinses ons<br />
verwachtte. Twintig minuutjes hebben<br />
we zitten babbelen en we hebben zelfs<br />
gelachen want ik had ou<strong>de</strong> foto’s bij van<br />
Stan Ockers samen met <strong>de</strong> toen 16-jarige<br />
Alexan<strong>de</strong>r. Het was toch een schone jongen<br />
he, was <strong>de</strong> reactie van prinses Lea”,<br />
<strong>de</strong>nkt Paul met plezier aan <strong>de</strong> speciale<br />
ontmoeting terug.<br />
buurtVErEnIGInG<br />
Het echtpaar Sipido woont inmid<strong>de</strong>ls al<br />
vijftig <strong>jaar</strong> op hetzelf<strong>de</strong> adres. “Eerst op<br />
<strong>de</strong> hoogste verdieping maar toen we wat<br />
ou<strong>de</strong>r wer<strong>de</strong>n, zijn we naar het gelijkvloers<br />
verhuisd. Dat is on<strong>de</strong>rtussen toch<br />
ook al van 1988 gele<strong>de</strong>n”, telt Paul na.<br />
Geëngageerd als hij is stampte hij vele ja-<br />
15 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
en gele<strong>de</strong>n ook <strong>de</strong> buurtvereniging mee<br />
uit <strong>de</strong> grond. En voor een naam voor <strong>de</strong>ze<br />
vereniging moesten ze natuurlijk niet ver<br />
zoeken. Het werd <strong>De</strong> Vriend(t)en van Stan<br />
Ockers. Onmid<strong>de</strong>llijk doet Paul er een<br />
woordje uitleg bij: “<strong>De</strong> buurtvereniging is<br />
bedoeld voor <strong>de</strong> bewoners van <strong>de</strong> Stan<br />
Ockersstraat en van <strong>de</strong> Frans <strong>De</strong> Vriendtstraat.<br />
Als je die twee straten samenpakt<br />
kom je tot <strong>de</strong> naam van onze vereniging.<br />
Frans <strong>De</strong> Vriendt was trouwens ook een<br />
coureur die ooit nog schitter<strong>de</strong> in Luik –<br />
Bastenaken – Luik. Bovendien bestond er<br />
al een club die <strong>De</strong> vrien<strong>de</strong>n van Stan Ockers<br />
heette, dus daar moesten we afblijven.”<br />
Inmid<strong>de</strong>ls is Paul, gezien zijn leeftijd<br />
niet meer actief in <strong>de</strong> buurtvereniging,<br />
maar hij is in elk geval blij te zien dat <strong>de</strong><br />
vereniging met een aantal jonge krachten<br />
in goe<strong>de</strong> han<strong>de</strong>n is en wordt ver<strong>de</strong>rgezet.<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 16
OrGErHOutSE rEnnErS<br />
Toch bleef <strong>de</strong> belangstelling van Paul Sipido<br />
niet beperkt tot Stan Ockers alleen.<br />
Hij maakte zelfs een boek over <strong>de</strong> Borgerhoutse<br />
wielrenners en vond er zowat<br />
36. Tij<strong>de</strong>ns een recente tentoonstelling<br />
over alle Borgerhoutse renners kregen<br />
<strong>de</strong>ze wielrenners in het park ook een<br />
tentoonstelling met 36 grote foto’s. Allemaal<br />
<strong>de</strong> verdienste van Paul. Hij maakte<br />
er ook een catalogus van. “Een vol <strong>jaar</strong><br />
ben ik daarmee bezig geweest. Veel weet<br />
ik uit mijn hoofd en veel informatie heb<br />
ik ook verzameld”. Ter illustratie haalt hij<br />
er meteen twee dikke kartonnen dozen<br />
bij met wielermateriaal allerhan<strong>de</strong>. Willy<br />
Lambrechts, pistier Embrechts, Frans <strong>De</strong><br />
Wit, Louis Lagrillière,… <strong>De</strong> ene naam na<br />
<strong>de</strong> an<strong>de</strong>re rolt Paul over <strong>de</strong> lippen. “Het<br />
enige criterium moest zijn dat ze ofwel<br />
in Borgerhout moesten geboren zijn, er<br />
hebben gewoond of er overle<strong>de</strong>n zijn.<br />
Zo zijn we toch aan 36 geraakt. Er waren<br />
zelfs drie vrouwen bij, waaron<strong>de</strong>r Leentje<br />
Simons, ooit nog kampioen van België<br />
geweest bij <strong>de</strong> beginnelingen”, zegt<br />
Paul Sipido terwijl hij door <strong>de</strong> foto’s en <strong>de</strong><br />
knipsels in zijn archief bla<strong>de</strong>rt. Ondanks<br />
zijn enorme interesse in <strong>de</strong> wielersport is<br />
Paul Sipido zelf nooit coureur gewor<strong>de</strong>n.<br />
“ We had<strong>de</strong>n thuis het geld niet voor een<br />
fiets”, geeft hij grif toe maar bij het volgen<br />
van <strong>de</strong> wielersport zat hij wel altijd op <strong>de</strong><br />
eerste rij.<br />
SIPIDO<br />
<strong>De</strong> inwoner van <strong>de</strong> Stan Ockersstraat is<br />
niet alleen gedreven bij het opzoekingswerk<br />
naar Antwerpse wielerverhalen van<br />
vroeger, ook <strong>de</strong> zoektocht naar <strong>de</strong> herkomst<br />
van zijn eigen naam voer<strong>de</strong> hij tot<br />
in <strong>de</strong> puntjes uit. “Een Italiaanse naam”,<br />
zegt hij beslist. “Tot 1630 heb ik een en<br />
an<strong>de</strong>r kunnen terugvin<strong>de</strong>n. Rond die tijd<br />
moet er een schoenmaker met die naam<br />
vanuit Milaan naar hier zijn afgezakt. Intussen<br />
wonen er heel wat Sipido’s in het<br />
Antwerpse. Die stammen allemaal af van<br />
die schoenmaker uit Italië. Ook in Zuid-<br />
Amerika wonen er veel mensen met <strong>de</strong>ze<br />
naam. Dat weet ik via internet. Niet dat ikzelf<br />
op internet zoek, dat vraag ik wel aan<br />
mijn zoon. Die heeft daar meer verstand<br />
van”, besluit hij.<br />
bErOEP<br />
Het lijkt alsof hij al zijn hele leven met <strong>de</strong><br />
wielersport bezig is, maar hij heeft nog tal<br />
van verhalen klaar als we hem naar zijn<br />
leven vragen. Van <strong>de</strong> omzwervingen naar<br />
Frankrijk en Duitsland die hij noodgedwongen<br />
tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> Wereldoorlog<br />
moest maken nadat hij werd opgepakt,<br />
van zijn voetbaltijd als jonge snaak bij Red<br />
Star en van zijn latere werk bij <strong>de</strong> NMBS.<br />
“Ik begon er als tij<strong>de</strong>lijk beambte en was<br />
treinbegelei<strong>de</strong>r van militaire treinen. Vaak<br />
was ik drie dagen aan een stuk weg. Tot<br />
ik ziek werd en overgeplaatst werd naar<br />
het bureel. Ik <strong>de</strong>ed bevor<strong>de</strong>ringsexamens<br />
mee en dan heb ik lang gewerkt op Antwerpen<br />
Zuid en ik ben geëindigd aan <strong>de</strong><br />
Noor<strong>de</strong>rdokken waar ik nog net het begin<br />
van <strong>de</strong> computers heb meegemaakt.<br />
Een ramp want die programma’s sloegen<br />
continu kadul. Op mijn zestigste ben ik<br />
met pensioen gegaan”, vertelt Sipido. En<br />
meteen had hij tijd genoeg om zich op <strong>de</strong><br />
wielersport te gooien en met een boek,<br />
een tentoonstelling en een her<strong>de</strong>nkingsplaat<br />
een eresaluut te brengen aan Stan<br />
Ockers en <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re misschien min<strong>de</strong>r<br />
beken<strong>de</strong> renners uit <strong>de</strong> geschie<strong>de</strong>nis van<br />
Borgerhout.<br />
17 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
“voor mIjn ongeval WIst Ik<br />
nIet Dat al DIe voorzIenIngen<br />
beston<strong>De</strong>n”<br />
Met een rolstoel wonen in een aangepast appartement.<br />
Dat je leven van <strong>de</strong> ene minuut op <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re grondig overhoop kan<br />
wor<strong>de</strong>n gehaald daar kan <strong>de</strong> 35-jarige Azaoum Fahima van meespreken.<br />
Na een ernstig verkeersongeval beland<strong>de</strong> ze enkele jaren gele<strong>de</strong>n<br />
in een rolstoel. Nu woont ze als alleenstaan<strong>de</strong> moe<strong>de</strong>r samen<br />
met haar twee kin<strong>de</strong>ren in een zogenaam<strong>de</strong> ADL-woning, zeg maar<br />
een aangepaste locatie, van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> in Berchem. Een woning<br />
die bre<strong>de</strong> gangen en een aangepaste lift heeft, vlot bereikbaar is<br />
en die binnenin ook het nodige comfort biedt voor iemand die zoals<br />
Azaoum Fahima beperkt is in haar bewegingsmogelijkhe<strong>de</strong>n.<br />
“Het kan allemaal zo vlug gaan”, zegt<br />
<strong>de</strong> nu 35-jarige Azaoum Fahima. Amper<br />
enkele jaren gele<strong>de</strong>n werkte ze nog full<br />
time in een kin<strong>de</strong>rdagverblijf en stond<br />
ze permanent zelf klaar om an<strong>de</strong>ren te<br />
helpen.Ze raakte verlamd tot net on<strong>de</strong>r<br />
haar armen. Nu is ze dus op haar beurt<br />
afhankelijk van <strong>de</strong> hulp van allerlei mensen<br />
om alles gedaan te krijgen. Toch blijkt<br />
ze tij<strong>de</strong>ns het gesprek bijzon<strong>de</strong>r dankbaar<br />
dat ze er nog is en dat ze, mits een aantal<br />
aanpassingen en met wat hulp , zelf haar<br />
kin<strong>de</strong>ren kan grootbrengen.<br />
AutO-OnGEVAL<br />
Haar verhaal wil ze wel vertellen maar ze<br />
gaat liever niet op <strong>de</strong> foto. “Ik heb een auto-ongeval<br />
gehad op <strong>de</strong> autostra<strong>de</strong> E19<br />
met <strong>de</strong> geken<strong>de</strong> gevolgen. Eerst heb ik<br />
twee maan<strong>de</strong>n in het ziekenhuis van Sint-<br />
Niklaas gelegen en nadien nog geruime<br />
tijd in het Universitair Ziekenhuis in Gent.<br />
Ik kon absoluut niets zelf doen. Mijn zus<br />
heeft al die tijd alles geregeld”, kijkt ze terug<br />
op <strong>de</strong> ziekenhuisperio<strong>de</strong> na haar ongeval.<br />
Haar familie is ook <strong>de</strong> re<strong>de</strong>n dat ze<br />
naar Antwerpen verhuis<strong>de</strong>. “Ik woon<strong>de</strong> in<br />
Brugge maar kon in geen geval terug naar<br />
mijn eigen huis. Al mijn familie woont in<br />
Antwerpen en die helpen me ook enorm.<br />
Ik heb drie zussen en twee broers. Zeker<br />
in het weekend is er altijd wel iemand van<br />
hen. Ook soms om samen leuke dingen<br />
te gaan doen. Om te gaan winkelen bijvoorbeeld<br />
of om samen met <strong>de</strong> kindjes<br />
naar <strong>de</strong> dierentuin of naar <strong>de</strong> cinema te<br />
gaan. We doen wat we kunnen he”, zegt<br />
ze vol goe<strong>de</strong> moed en blij om <strong>de</strong> voorzieningen<br />
die er zijn om haar zelfstandig te<br />
laten wonen. “Je staat er van tevoren niet<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 18
ij stil dat zoiets allemaal bestaat”, zegt<br />
ze. “Voor mijn ongeval was dit voor mij allemaal<br />
totaal onbekend. Ik ben blij dat dit<br />
er allemaal is en dat ik ook op mijn familie<br />
kan terugvallen.”<br />
ASSIStEntIE<br />
Azaoum Fahima, van Marokkaanse origine,<br />
maar hier geboren, zit als het ware<br />
achterovergeleund in een speciale rolstoel<br />
die ze zelf autonoom kan besturen.<br />
<strong>De</strong> gangen van haar appartement zijn<br />
breed genoeg gemaakt, zodat ze met<br />
haar rolstoel overal bij kan. <strong>De</strong>uren gaan<br />
op commando vanzelf open en nog an<strong>de</strong>re<br />
kleine aanpassingen zorgen ervoor<br />
dat iemand zoals Azaoum zoveel mogelijk<br />
zelf haar plan kan trekken. Daarom is<br />
er in haar ADL-woning assistentie voorzien<br />
wanneer ze die nodig heeft. <strong>De</strong> afkorting<br />
ADL staat voor Activiteiten van<br />
het Dagelijks Leven, waarbij bewoners<br />
zoals zij moeten geholpen wor<strong>de</strong>n. In<br />
het hele gebouw aan het Binnenplein in<br />
Berchem bevin<strong>de</strong>n zich trouwens 12 van<br />
<strong>de</strong>ze ADL-appartementen. Dit betekent<br />
dat er 24 uur op 24 iemand aanwezig is<br />
om <strong>de</strong>sgevallend hulp te bie<strong>de</strong>n. Azaoum<br />
kent <strong>de</strong> nummerco<strong>de</strong> uit het hoofd: “Je<br />
hebt vier verschillen<strong>de</strong> soorten oproepen.<br />
Als je het cijfer 1 drukt betekent dat dat je<br />
iemand vraagt voor een lange opdracht.<br />
Met een 2 laat je weten dat je iemand nodig<br />
hebt voor een korte opdracht. Druk je<br />
op 3 “ dan geef je te kennen dat het zeer<br />
dringend is. En cijfer 4 betekent een echt<br />
noodgeval.” Behalve <strong>de</strong> ADL-hulp heeft<br />
Azaoum Fahima nog an<strong>de</strong>re assistentie<br />
zoals een verpleegster die haar elke morgen<br />
uit bed komt halen en haar komt wassen,<br />
een kinesist die aan huis langskomt<br />
en familiehulp. Ook verschillen<strong>de</strong> toestellen<br />
zijn op een dusdanige manier aangepast<br />
dat ze er vlot mee uit <strong>de</strong> voeten kan<br />
19 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
zoals bijvoorbeeld een computer met een<br />
aangepaste muis die ze vanuit haar rolstoel<br />
kan bedienen. En wat belangrijk is:<br />
om optimaal te kunnen genieten van het<br />
ruime uitzicht op het groen aan <strong>de</strong> achterkant<br />
van <strong>de</strong> appartementenblok werd<br />
ook het terras aangepast zodat ze zon<strong>de</strong>r<br />
probleem van binnen naar buiten kan.<br />
KInDErEn<br />
Sowieso moet er ’s morgens iemand<br />
langskomen in huize Fahima om <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren<br />
mee aan te kle<strong>de</strong>n en ze mee op<br />
weg te zetten naar school. “Dat behoort<br />
tot <strong>de</strong> vaste afspraken, daar moet ik uiteraard<br />
niet voor bellen. <strong>De</strong> kin<strong>de</strong>ren doen<br />
uiteraard ook veel zelf want door <strong>de</strong>ze<br />
sitiuatie zijn ze uiteraard veel sneller zelf-<br />
standig”, vertelt ze niet zon<strong>de</strong>r trots. “<strong>De</strong><br />
oudste gaat trouwens al naar het eerste<br />
studie<strong>jaar</strong>”, zegt Fahima die er op staat<br />
om zelf in haar rolstoel <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren mee<br />
naar school te doen en ze ’s namiddags<br />
ook weer te gaan afhalen. Het zijn <strong>de</strong><br />
momenten van <strong>de</strong> dag waar ze echt naar<br />
uitkijkt. Alle omstandighe<strong>de</strong>n in acht genomen,<br />
is ze tevre<strong>de</strong>n met haar appartement<br />
en alle speciale voorzieningen. Al is<br />
er één ding dat ze op termijn nog graag<br />
zou zien veran<strong>de</strong>ren. Niet voor haar maar<br />
voor haar twee kin<strong>de</strong>ren. “Het is een jongen<br />
en een meisje. Nu zijn ze nog klein<br />
en kunnen ze nog samen op een kamer<br />
slapen. Maar op termijn zou het toch iets<br />
i<strong>de</strong>aler zijn, mochten ze elk hun eigen kamer<br />
kunnen hebben. Maar voorlopig gaat<br />
het nog hoor”, wil ze zeker niet ondankbaar<br />
overkomen.<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 20
“Ik heb veel geluk gehaD,<br />
Ik ben heel tevre<strong>De</strong>n”<br />
Larissa vond letterlijk een thuis in Wilrijk<br />
Elk verhaal is an<strong>de</strong>rs bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. Zo blijkt ook weer uit <strong>de</strong><br />
lotgevallen van Larissa Krestovnikova die twaalf <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n vluchtte<br />
uit Oezbekistan. Een huiselijker tafereel kan je nauwelijks voorstellen,<br />
wanneer ik in hun woning in Wilrijk binnenstap. Moe<strong>de</strong>r geeft haar<br />
baby van enkele maan<strong>de</strong>n oud borstvoeding terwijl haar tienerzoon<br />
vanachter aan <strong>de</strong> keukentafel zijn huiswerk maakt. Moe<strong>de</strong>r Larissa is<br />
zichtbaar gelukkig en tevre<strong>de</strong>n wanneer ze haar verhaal vertelt. Over<br />
hoe ze vanuit haar geboorteland in België beland<strong>de</strong>, er haar Hongaarse<br />
man leer<strong>de</strong> kennen en nog veel meer grote en kleine verhalen.<br />
Ik maak me <strong>de</strong> be<strong>de</strong>nking dat het moeilijk<br />
an<strong>de</strong>rs kan of Olivia, <strong>de</strong> nu nog jonge<br />
spruit in <strong>de</strong> armen van haar moe<strong>de</strong>r, wordt<br />
sowieso een talenknobbel. Opgroeiend<br />
in Vlaan<strong>de</strong>ren, met een moe<strong>de</strong>r die Russisch<br />
spreekt en een Hongaarse va<strong>de</strong>r.<br />
Maar dat is uiteraard nog verre toekomst.<br />
Hier en nu is mama Larissa heel tevre<strong>de</strong>n.<br />
Met haar nieuwkomer én met haar huis.<br />
“Ik heb niet lang moeten wachten op een<br />
woning toen ik naar België kwam. In augustus<br />
twaalf <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n kwam ik naar<br />
hier en in juni van het <strong>jaar</strong> nadien had <strong>De</strong><br />
<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> een appartement voor me.<br />
Ik wist zelfs niet dat er zo iets als <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />
<strong>Woning</strong> bestond. Mijn vriendin Olga<br />
vertel<strong>de</strong> me erover en dan heb ik mijn<br />
kans gegrepen. Ik huur<strong>de</strong> in 1999 een<br />
slecht appartement in Borgerhout voor<br />
12.000 frank. Dan ben ik via <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />
<strong>Woning</strong> naar een mooi appartement gegaan<br />
op een zeven<strong>de</strong> verdieping in Ber-<br />
chem met een heel mooi uitzicht”, gaat<br />
ze een heel aantal jaren terug. “Ik ben een<br />
echt zondagskind. Ook bij mijn aanvraag<br />
om Belg te wor<strong>de</strong>n. Toen ik vier <strong>jaar</strong> hier<br />
in het land was heb ik via <strong>de</strong> snel Belgwet<br />
mijn naturalisatie aangevraagd. Ook<br />
dat is heel vlot verlopen”, legt ze uit. Wat<br />
ook vlot verliep is hoe ze haar Hongaarse<br />
man Jozef hier leer<strong>de</strong> kennen. “Gewoon<br />
op straat. Hij sprak mij en mijn vriendin<br />
aan met <strong>de</strong> paar Russische woor<strong>de</strong>n die<br />
hij ken<strong>de</strong>. En nu is hij mijn man. Het is niet<br />
gemakkelijk om op zijn 52ste hier werk<br />
te vin<strong>de</strong>n, maar als loodgieter is hij heel<br />
handig en dan kan hij allerlei klusjes hier<br />
in huis opknappen”, grapt ze.<br />
GEbOOrtELAnD<br />
Ze is naar eigen zeggen blij dat ze haar<br />
geboorteland heeft verlaten. “Ik kom uit<br />
21 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
Oezbekistan, een land dat on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re<br />
grenst aan Kazakstan en Afghanistan.<br />
Het is een heel warm land en het is er<br />
ook heel mooi. Zelf kom ik uit Tasjkent.<br />
Er wonen heel veel Russen, waaron<strong>de</strong>r<br />
ik zelf. <strong>De</strong> va<strong>de</strong>r van mijn grootva<strong>de</strong>r was<br />
als Rus rond 1917 in Oezbekistan komen<br />
wonen, net als vele an<strong>de</strong>re Russen.<br />
Maar het is nu bijna voor 100 procent een<br />
moslimland en dat zorgt voor conflicten<br />
met <strong>de</strong> Russische min<strong>de</strong>rheid waartoe ik<br />
behoor”, legt Larissa uit in meer dan behoorlijk<br />
Ne<strong>de</strong>rlands. Vrijwel onmid<strong>de</strong>llijk<br />
na haar aankomst is ze dan ook Ne<strong>de</strong>rlands<br />
beginnen stu<strong>de</strong>ren. “Aan <strong>de</strong> LBC<br />
op <strong>de</strong> Kipdorpvest. Twee maal per week<br />
was dat. In totaal heb ik die lessen vier<br />
<strong>jaar</strong> gevolgd en heb ik speciaal nooit een<br />
schotelantenne op mijn huis geplaatst<br />
omdat ik via <strong>de</strong> televisie Ne<strong>de</strong>rlands wil<strong>de</strong><br />
leren. En ook op het werk heb ik Ne<strong>de</strong>rlands<br />
geleerd.Ik heb een tijd gewerkt als<br />
technisch bedien<strong>de</strong> bij een bedrijf in <strong>de</strong><br />
haven. Ik had mijn CV op <strong>de</strong> website van<br />
<strong>de</strong> VDAB geplaatst en ik kreeg onmid<strong>de</strong>llijk<br />
telefoon. Ik heb dan ook een technisch<br />
tekendiploma. Dat heb ik acht maan<strong>de</strong>n<br />
gedaan en nadien ook nog heel wat interimjobs.<br />
Ik heb ook nog een tijd een eigen<br />
internetcafé gehad op het Sint-Jansplein<br />
in Antwerpen maar dat is niet zo gelukt.<br />
We mochten er maar tot 20 uur open zijn<br />
en ik <strong>de</strong>nk dat het pas een succes kan zijn<br />
als je tot mid<strong>de</strong>rnacht kan openhou<strong>de</strong>n”,<br />
vindt Larissa.<br />
tEruGGAAn<br />
Het is misschien niet zo gemakkelijk om<br />
hier <strong>de</strong> kost te verdienen maar terugkeren<br />
naar Oezbekistan daar <strong>de</strong>nkt ze in<br />
<strong>de</strong> verste verte niet aan. “Ik ben er niet<br />
weggegaan omdat ik geen vooruitzichten<br />
had want als ingenieur mechanica<br />
had ik er een goeie baan. Het is er echt<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 22
heel streng. Ik ben er zeker van dat ik in<br />
<strong>de</strong> gevangenis vlieg als ik terugkeer. Misschien<br />
wel tien <strong>jaar</strong>. Ik ben dan ook niet<br />
kunnen teruggaan toen mijn va<strong>de</strong>r en<br />
moe<strong>de</strong>r stierven. Ook mijn oudste broer is<br />
er weggetrokken en woont nu in Rusland<br />
tussen Moskou en Sint-Petersburg. Naar<br />
Moskou ben ik wel al enkele malen geweest<br />
samen met mijn zoon Arsenij. Daar<br />
lachen ze met hem omdat hij een speciaal<br />
Russisch accent heeft natuurlijk. Mijn<br />
moe<strong>de</strong>r en va<strong>de</strong>r wil<strong>de</strong>n niet vertrekken<br />
maar heel wat leeftijdsgenoten gingen er<br />
weg. In <strong>de</strong> klas waar ik Ne<strong>de</strong>rlands leer<strong>de</strong><br />
zaten veel mensen uit Oezbekistan. Dat<br />
is het beste bewijs. Het was niet onmid<strong>de</strong>llijk<br />
mijn bedoeling om naar België te<br />
komen. Er waren heel wat lan<strong>de</strong>n waar ik<br />
aan dacht. Israël bijvoorbeeld maar daar<br />
kreeg ik geen visum. Veel Oezbeken gaan<br />
ook naar Amerika, Canada of ook naar<br />
Duitsland. Vaak gaat het om zogenaam<strong>de</strong><br />
ethnische Duitsers”, vertelt Larissa.<br />
EtEn<br />
Wat er bij Larissa Krestovnikova en haar<br />
echtgenoot Jozef op tafel komt is behoorlijk<br />
internationaal. “Hongaarse goulash en<br />
Russische Borjst. Van frieten ben ik niet<br />
zo gek van. Dat is meer iets voor mijn<br />
zoon”, lacht ze. Zoon Arsenij, een uit <strong>de</strong><br />
kluiten gewassen tiener van veertien, bevestigt<br />
vanuit <strong>de</strong> keuken. Hij zit over zijn<br />
boeken heen gebogen en kan volgens zijn<br />
moe<strong>de</strong>r al zijn energie kwijt in het waterpolo<br />
spelen bij Groenenhoek. Het gezin<br />
van Larissa heeft het naar zijn zin in het<br />
huis in Wilrijk. “Ik ben heel tevre<strong>de</strong>n dat<br />
we in maart vorig <strong>jaar</strong> naar een huis met<br />
een tuintje zijn kunnen verhuizen, zeker<br />
met <strong>de</strong> baby die erbij is gekomen”, straalt<br />
ze. Het contact met <strong>de</strong> buren is ook heel<br />
goed, getuige <strong>de</strong> vele gelukwenskaartjes<br />
die ze met <strong>de</strong> geboorte van haar dochtertje<br />
kreeg. “<strong>De</strong> buren helpen mekaar hier<br />
ook goed. Als er iemand een grasmaaier<br />
nodig heeft, kan hij die wel lenen van een<br />
van <strong>de</strong> buren. Zo gaat dat hier..” Tijd voor<br />
haar hobby’s heeft ze niet veel zo vlak na<br />
<strong>de</strong> geboorte van haar kind. Vooral fotografie<br />
en fitness staan hoog op haar lijstje<br />
van favoriete vrijetijdsbestedingen. “Fotografie<br />
komt van pas want dan kan ik<br />
mooie foto’s van Olivia maken. En fitness<br />
daar ben ik na <strong>de</strong> bevalling ook weer aan<br />
toe want die extra kilo’s moeten er terug<br />
af”, zegt ze al lachend als afsluiter.<br />
23 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
louIs beumont: “vroeger<br />
stonD hIer nIks In <strong>De</strong><br />
valaarWIjk. alleen <strong>De</strong> kerk<br />
en <strong>De</strong> PastorIj”<br />
Echtpaar 57 <strong>jaar</strong> lang trouw aan <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />
Mocht er een prijs wor<strong>de</strong>n uitgereikt voor wie het langste huur<strong>de</strong>r is<br />
bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> dan eindig<strong>de</strong>n Louis Beumont en Marie-José<br />
<strong>De</strong> Laet zeker op een podiumplaats. 57 <strong>jaar</strong> woon<strong>de</strong>n ze in <strong>de</strong> wijk<br />
Valaar in Wilrijk. Sterker nog, het echtpaar heeft er nog alles weten<br />
bouwen want toen ze in <strong>de</strong> wijk vlakbij <strong>de</strong> huidige A12 kwamen wonen,<br />
stond er nog zo goed als niets. Louis en Marie-José kunnen <strong>de</strong><br />
wedstrijd van <strong>de</strong> langste huur<strong>de</strong>r echter niet meer winnen want intussen<br />
verhuis<strong>de</strong>n ze naar Gooreind om op hun ou<strong>de</strong> dag dichter bij hun<br />
dochter te wonen.<br />
57 <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n trok het echtpaar Beumont<br />
– <strong>De</strong> Laet in in hun woning aan <strong>de</strong><br />
Gebroe<strong>de</strong>rs <strong>De</strong> Wachterstraat 7, mid<strong>de</strong>nin<br />
het Valaar. “Er liep hier een spoorbaan,<br />
er stond een boer<strong>de</strong>rij maar van een rijkswachtkazerne<br />
of van veel an<strong>de</strong>re huizen<br />
was er nog geen sprake”. Louis Beumont<br />
spreekt van lang gele<strong>de</strong>n want <strong>de</strong> nog bijzon<strong>de</strong>r<br />
kranige man werd het afgelopen<br />
<strong>jaar</strong> negentig. Het geheim van zijn lang<br />
leven? “Ik heb nooit tabak aangeraakt en<br />
sterke drank heb ik ook nooit gedronken.<br />
En ver<strong>de</strong>r regelmatig leven en altijd in <strong>de</strong><br />
natuur zitten, vertelt Louis. Hij blijkt in<strong>de</strong>rdaad<br />
een geboren verteller. En aan niets<br />
hoor je dat hij pas op zijn tien<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlands<br />
leer<strong>de</strong>. Hij werd immers in 1919 in<br />
Engeland geboren. “In Hornsey (Noord-<br />
Lon<strong>de</strong>n) meerbepaald. In het graafschap<br />
Middlesex. Mijn moe<strong>de</strong>r was daar naar-<br />
toe gevlucht omwille van <strong>de</strong> Eerste Wereldoorlog<br />
en ontmoette daar mijn va<strong>de</strong>r<br />
die officier was in het leger. Hij had zelfs<br />
nog in het toenmalige Belgisch-Congo<br />
gediend. We kwamen dus pas terug naar<br />
België toen ik tien was. Het heeft lang geduurd<br />
vooraleer ik mijn accent kwijt was.”<br />
nAtuur<br />
Zoals hij hierboven al zei, is het Louis’<br />
lange leven om in <strong>de</strong> natuur te vertoeven.<br />
Voornamelijk dan om zijn favoriete hobby<br />
te beoefenen, het tekenen en aquarelleren<br />
van landschappen en an<strong>de</strong>r natuurschoon.<br />
“Ik doe dat al van jongs af aan.<br />
Mijn va<strong>de</strong>r had dat ook. Van hem heb ik<br />
het aquarelleren geleerd. Het hele huis<br />
van <strong>de</strong> Beumonts hangt dan ook vol met<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 24
Louis’ creaties. En een veelvoud daarvan<br />
heeft hij zelfs weggegeven. “Aan mensen<br />
die ik er een plezier mee kon doen”, zegt<br />
hij beschei<strong>de</strong>n. Ook <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />
kreeg van Louis enkele werken ca<strong>de</strong>au<br />
waaron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> potloodtekening van het<br />
Valaar bij dit artikel. Zelf minimaliseert hij<br />
zijn kunstige hobby maar dat hij altijd talent<br />
heeft gehad voor <strong>de</strong>ze creatieve tijdsbesteding<br />
moge dui<strong>de</strong>lijk zijn. Louis kan<br />
het tekenen gewoon niet laten. “Ik teken<br />
overal in <strong>de</strong> natuur. Ik trok er altijd op uit<br />
met <strong>de</strong> fiets of met <strong>de</strong> brommer. Nu alleen<br />
nog met <strong>de</strong> fiets want voor <strong>de</strong> brommer<br />
ben ik te oud gewor<strong>de</strong>n. Dat ik <strong>de</strong> natuur<br />
teken zal ook wel iets met mijn va<strong>de</strong>r te<br />
maken hebben. Mijn va<strong>de</strong>r rookte veel.<br />
En in die tijd zaten er in Engeland cigarette<br />
cards bij met afbeeldingen van al-<br />
lerlei on<strong>de</strong>rwerpen. Maar toch vooral van<br />
wil<strong>de</strong> planten en dieren en vogels. Ik verzamel<strong>de</strong><br />
ze en teken<strong>de</strong> ze ook na.”<br />
bOEKEn<br />
Het verzamelen is hij alvast niet verleerd<br />
want in zijn hele leven kreeg hij een massa<br />
boeken bij elkaar. “Vooral informatieve<br />
boeken. Over heemkun<strong>de</strong>, paleontologie,<br />
biologie, zelfs wiskun<strong>de</strong>. Ook met die<br />
boeken begon ik op jonge leeftijd. Ooit<br />
heb ik zelfs mijn kleren verkocht om boeken<br />
te kopen. Het resultaat was dat mijn<br />
moe<strong>de</strong>r heel kwaad was toen ze dat ont<strong>de</strong>kte”,<br />
kan hij er zo veel jaren later nog<br />
flink om lachen.<br />
25 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
HEEmKunDE<br />
Heemkun<strong>de</strong> is al vele jaren een an<strong>de</strong>r<br />
stokpaardje van Louis. En soms combineer<strong>de</strong><br />
hij <strong>de</strong> ene hobby met <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re.<br />
On<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re door het tekenen van heel<br />
wat zogenaam<strong>de</strong> afweerkruisen. “Dat<br />
zijn kruisen die bijvoorbeeld wer<strong>de</strong>n aangebracht<br />
aan boerenhoeves. Boven het<br />
kel<strong>de</strong>rgat was een van <strong>de</strong> plaatsen waar<br />
dat gebeur<strong>de</strong>. Om te beletten dat <strong>de</strong> melk<br />
zuur werd. Je hebt die kruisen in alle mogelijke<br />
maten en soorten. Ik teken<strong>de</strong> ze<br />
voor een heemkundig tijdschrift. In <strong>de</strong><br />
heemkun<strong>de</strong> is er veel belangstelling in<br />
lan<strong>de</strong>lijke woningen in combinatie met<br />
bijgeloof”, legt tekenaar Louis enthousiast<br />
uit. Een an<strong>de</strong>r heemkun<strong>de</strong>thema dat<br />
hij graag met potlood op papier vastleg<strong>de</strong><br />
zijn ijskel<strong>de</strong>rs. “Dat is een ruimte met een<br />
berg zand erover zeg maar. Kasteelheren<br />
lieten die ijskel<strong>de</strong>rs aanleggen zodat<br />
voedsel en <strong>de</strong>rgelijke een hele zomer lang<br />
kon wor<strong>de</strong>n bewaard. Nu doen ze meestal<br />
dienst als woonplaats voor vleermuizen”,<br />
weet hij uit ervaring. Veel van wat Louis<br />
ooit aan zijn tekenpapier toevertrouw<strong>de</strong>,<br />
is inmid<strong>de</strong>ls al verdwenen. “Ter hoogte<br />
van <strong>de</strong> Pretoriastraat, waar nu <strong>de</strong> ring van<br />
Antwerpen ligt, heb ik nog bootje gevaren<br />
op <strong>de</strong> Vesten. Die wer<strong>de</strong>n later dichtgegooid<br />
om er <strong>de</strong> snelweg op te leggen. Ik<br />
stel soms wel eens vast dat ik verteerd<br />
word door nostalgie. Dat zal met <strong>de</strong> leeftijd<br />
te maken hebben zeker?”, vraagt hij<br />
zich luidop af. Ook <strong>de</strong> plaatsen waar hij<br />
vroeger gewerkt heeft, zijn er inmid<strong>de</strong>ls<br />
niet meer want zijn hele leven lang werkte<br />
hij voor General Motors. “Eerst in <strong>de</strong><br />
Haantjeslei en later op <strong>de</strong> Noor<strong>de</strong>rlaan”,<br />
voegt hij eraan toe.<br />
AFScHEID<br />
<strong>De</strong> tekeningen die hij aan <strong>de</strong> sociaal as-<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 26
sistente van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> ca<strong>de</strong>au<br />
gaf, zijn eigenlijk een beetje een afscheidsgeschenk<br />
want na 57 <strong>jaar</strong> huren<br />
van onze huisvestingsmaatschappij verhuis<strong>de</strong>n<br />
zijn echtgenote en hij het voorbije<br />
<strong>jaar</strong> naar Wuustwezel, meer bepaald<br />
naar <strong>de</strong>elgemeente Gooreind. “<strong>De</strong> trappen<br />
naar <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> verdieping waren er<br />
teveel aan gewor<strong>de</strong>n. Nu wonen we ook<br />
dichter bij onze dochter Gilberte die ons<br />
<strong>de</strong>sgevallend kan helpen. Maar ik ben altijd<br />
heel tevre<strong>de</strong>n geweest over <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />
<strong>Woning</strong>. Daarom ook dat ik hen met veel<br />
plezier die tekeningen over <strong>de</strong> Valaarwijk<br />
heb bezorgd.” Soms leg<strong>de</strong> hij in <strong>de</strong> loop<br />
<strong>de</strong>r jaren ook speciale contacten met<br />
mensen die hij tij<strong>de</strong>ns zijn tekensessies<br />
tegenkwam. Hij <strong>de</strong>nkt daarmee meteen<br />
aan een Cana<strong>de</strong>es die hij op <strong>de</strong> begraafplaats<br />
van het Schoonselhof leer<strong>de</strong> kennen.<br />
“Ie<strong>de</strong>r <strong>jaar</strong> kwam hij over uit Canada<br />
om gesneuvel<strong>de</strong> familiele<strong>de</strong>n eer te betuigen.<br />
Ik heb hem leren kennen toen hij op<br />
zoek was naar een bepaal<strong>de</strong> grafsteen. Ik<br />
<strong>de</strong>nk dat hij een muur kon volhangen met<br />
alle tekeningen die ik hem ca<strong>de</strong>au gedaan<br />
heb”, lacht Louis. “Het ene plezier<br />
is het an<strong>de</strong>re waard. Die mannen zijn hier<br />
toch maar komen vechten tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> oorlog<br />
he.“ Maar Louis en zijn vrouw Marie-<br />
José hebben nog een an<strong>de</strong>re band met<br />
Canada. “Onze kleinzoon, die computerspecialist<br />
is, woont daar. Hij is getrouwd<br />
met een Ierse en werkt er als computerspecialist.<br />
Hij is al volledig geïntegreerd<br />
want hij speelt er ijshockey, <strong>de</strong> nationale<br />
sport zeg maar.”<br />
LEEFtIjD<br />
Zelfs op zijn huidige leeftijd neemt hij nog<br />
geregeld <strong>de</strong> tekenpen ter hand. “Maar<br />
ik trek niet meer met <strong>de</strong> fiets <strong>de</strong> natuur<br />
in. Mijn dochter doet me nu met <strong>de</strong> auto<br />
weg. Naar <strong>de</strong> Kalmthoutse Hei<strong>de</strong> bijvoorbeeld.<br />
En liefst mid<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> week wanneer<br />
het overal stil is.”<br />
27 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
coach Frans Platteau:<br />
“het Wor<strong>De</strong>n een stukje<br />
uW eIgen kIn<strong>De</strong>ren”<br />
Zelfstandig wonen vlakbij bescherm<strong>de</strong> werkplaats<br />
Het leven is meer dan werken alleen. Dat weten ook <strong>de</strong> werknemers<br />
van <strong>de</strong> beschutte werkplaats in Merksem. Waar ze wonen is voor hen<br />
zo mogelijk nog belangrijker. En dat kunnen <strong>de</strong> mensen van Werminval<br />
vlak in <strong>de</strong> buurt én op zelfstandige basis. Met <strong>de</strong> hulp van <strong>De</strong><br />
<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>, maar misschien nog meer met met <strong>de</strong> hulp van geengageer<strong>de</strong><br />
mensen zoals Frans Platteau die als coach in <strong>de</strong> appartementsgebouwen<br />
een oogje in het zeil houdt en waar mogelijk “zijn<br />
mannen” begeleidt en een handje toesteekt.<br />
Frans Platteau (62) werkt zelf als personeelsverantwoor<strong>de</strong>lijke<br />
en financieel<br />
verantwoor<strong>de</strong>lijke bij <strong>de</strong> beschutte werkplaats<br />
Werminval. Maar ook buiten zijn officiële<br />
werkuren zijn <strong>de</strong> Werminval-mensen<br />
nooit veraf. Hij woont met zijn gezin<br />
dan ook al jaren tussen hen in en herinnert<br />
zich nog goed hoe het in <strong>de</strong> jaren ’80<br />
allemaal begon. “Vaak vragen ou<strong>de</strong>rs van<br />
mensen met een handicap zich af wat er<br />
met hun kin<strong>de</strong>ren gebeurt als ze zelf wegvallen.<br />
Het is eigenlijk met die gedachte<br />
in het achterhoofd gegroeid bijna <strong>de</strong>rtig<br />
<strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n. We zijn toen naar Ne<strong>de</strong>rland<br />
gaan kijken waar een gelijkaardig project<br />
al bestond. In <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> hebben<br />
we vervolgens een partner gevon<strong>de</strong>n die<br />
mee in het verhaal wil<strong>de</strong> stappen.” Vervolgens<br />
wer<strong>de</strong>n er 16 appartementen gebouwd<br />
in <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>e Bremstraat en in één<br />
van die appartementen nam het gezin<br />
Platteau in 1989 zijn intrek. “Het principe<br />
is eenvoudig. Ie<strong>de</strong>reen heeft zijn eigen<br />
appartement maar wij zijn er om on<strong>de</strong>rsteuning<br />
te bie<strong>de</strong>n.”<br />
FAmILIAAL EnGAGEmEnt<br />
Frans Platteau spreekt niet toevallig in <strong>de</strong><br />
meervoudsvorm want uitein<strong>de</strong>lijk bleek<br />
het een engagement waar het ganse gezin<br />
bij betrokken is. “Onze kin<strong>de</strong>ren hebben<br />
eigenlijk zo goed als nooit an<strong>de</strong>rs<br />
gekend. <strong>De</strong> jongste was 12 toen we hiernaartoe<br />
verhuis<strong>de</strong>n, <strong>de</strong> oudste 17.” Het is<br />
dan ook een engagement gewor<strong>de</strong>n dat<br />
blijkbaar wordt doorgegeven want ook<br />
een van <strong>de</strong> dochters van Frans en Greta<br />
Platteau – Canfyn doet nu op haar beurt<br />
hetzelf<strong>de</strong>. Frans zelf vat het mooi samen:<br />
“Ze hebben een huis ter beschikking en<br />
wij proberen er voor hen een thuis van te<br />
maken.” In totaal gaat het om twee blokken<br />
met in totaal 24 appartementen. Eén<br />
blok met 16 appartementen in <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>e<br />
Bremstraat en <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re met 8 in een<br />
evenwijdige straat. “<strong>De</strong> twee blokken liggen<br />
tegenover elkaar met een tuin ertussenin.<br />
Het voor<strong>de</strong>el is dat je zo alles gemakkelijk<br />
in <strong>de</strong> gaten kan hou<strong>de</strong>n.”<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 28
EVIDEnt<br />
“Toch was het niet van in het begin zo<br />
evi<strong>de</strong>nt. Je moet dui<strong>de</strong>lijke afspraken<br />
maken en dui<strong>de</strong>lijk uw privéleven aflijnen”,<br />
spreekt Frans uit ervaring. “Er moet<br />
echt structuur inzitten. Don<strong>de</strong>rdagavond<br />
is bijvoorbeeld <strong>de</strong> ontspanningsavond.<br />
Dan proberen we ze van voor hun televisie<br />
weg te halen. Ik ben al zover dat ik een<br />
aantal on<strong>de</strong>r hen heb leren dammen en<br />
schaken. En <strong>de</strong> afgelopen zomer hebben<br />
we een pingpongtafel aangeschaft want<br />
ze hebben af en toe wel een zetje nodig<br />
om te bewegen. <strong>De</strong> afspraak is ook dat<br />
woensdagavond onze eigen vrije avond<br />
is. Dan is het <strong>de</strong> bedoeling dat ze ons<br />
gerust laten. Enkel als ze dan hun vinger<br />
afsnij<strong>de</strong>n of iets <strong>de</strong>rgelijks kunnen ze me<br />
nog altijd op mijn gsm bereiken uiteraard.<br />
<strong>De</strong> an<strong>de</strong>re dagen van <strong>de</strong> week is er altijd<br />
wel <strong>de</strong> ene of <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re die komt aanbellen.<br />
Ofwel met een brief of met iets<br />
an<strong>de</strong>rs. Het kan van alles zijn. Je raakt<br />
er natuurlijk ook emotioneel mee betrokken.<br />
Het is in feite één groot gezin maar<br />
je moet er wel voor zorgen dat je eigen<br />
gezin op <strong>de</strong> eerste plaats blijft komen”,<br />
zegt Frans nuchter. “We hebben ook<br />
een gemeenschappelijke ontspannings-<br />
29 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
uimte waar spelletjes wor<strong>de</strong>n gespeeld<br />
en waar vooral veel wordt gebabbeld. Op<br />
<strong>de</strong>n duur ken je ie<strong>de</strong>rs karakter en weet<br />
je aan wie je aandacht moet schenken.<br />
En je moet er ook op letten dat ie<strong>de</strong>reen<br />
aan bod komt. Ik heb er mij in <strong>de</strong> loop<br />
<strong>de</strong>r jaren ook in verdiept over hoe je moet<br />
omgaan met mensen met een beperking.<br />
In elk geval met veel geduld, spreekt hij<br />
uit ervaring.<br />
FInAncIEEL<br />
Frans Platteau legt er wel <strong>de</strong> nadruk op<br />
dat hij voor <strong>de</strong> bewoners absoluut geen<br />
financieel beheer doet. “Maar we sturen<br />
ze wel een beetje. Het hangt van persoon<br />
tot persoon af. Er zijn er die je best per<br />
dag een <strong>de</strong>el geeft want an<strong>de</strong>rs is alles<br />
op één dag op. Gewoonlijk gebeurt dit in<br />
overleg met <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs en spreken we bijvoorbeeld<br />
af dat ze bijvoorbeeld een bepaald<br />
bedrag per week krijgen. <strong>De</strong> band<br />
met <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs en <strong>de</strong> familiele<strong>de</strong>n is doorgaans<br />
bijzon<strong>de</strong>r goed.<br />
VErAnDErEn<br />
In <strong>de</strong> loop <strong>de</strong>r jaren zag Frans Platteau<br />
een en an<strong>de</strong>r wel veran<strong>de</strong>ren. “<strong>De</strong> bewoners<br />
wor<strong>de</strong>n ook stilaan wat ou<strong>de</strong>r en<br />
dus passen we <strong>de</strong> activiteiten aan. In <strong>de</strong><br />
beginjaren organiseer<strong>de</strong>n we volksspelen<br />
en estafette maar dat hoort nu niet meer<br />
tot <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n. Nu doen we wat<br />
rustigere dingen en regelmatig gaan we<br />
ook een keer op uitstap. Zo zijn we bijvoorbeeld<br />
ook met een hele ploeg naar<br />
het circus van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> geweest.<br />
Ook naar <strong>de</strong> Sinksenfoor gaan we ie<strong>de</strong>r<br />
<strong>jaar</strong> en er gaan maar weinig gelegenhe<strong>de</strong>n<br />
voorbij of we doen er iets mee. Halloween<br />
bijvoorbeeld maar natuurlijk ook<br />
Kerstmis en Nieuw<strong>jaar</strong>. <strong>De</strong> afspraak is dat<br />
we het ene <strong>jaar</strong> samen Kerstmis vieren en<br />
het an<strong>de</strong>re <strong>jaar</strong> Nieuw<strong>jaar</strong>.” En het meest<br />
bijzon<strong>de</strong>re initiatief dat <strong>de</strong> bewoners samen<br />
met Frans en zijn familie hebben in<br />
elkaar gestoken was een theateravond<br />
naar aanleiding van 20 <strong>jaar</strong> Werminval.<br />
“<strong>De</strong> bewoners had<strong>de</strong>n allerlei toneelstukjes<br />
ingeoefend. En heel wat familiele<strong>de</strong>n<br />
zijn komen kijken. We had<strong>de</strong>n zelfs meer<br />
dan 150 inschrijvingen. Op zulke avon<strong>de</strong>n<br />
heb je echt het gevoel dat we gelukt zijn<br />
in ons opzet. Het is trouwens belangrijk<br />
dat we regelmatig activiteiten doen waar<br />
<strong>de</strong> familiele<strong>de</strong>n op wor<strong>de</strong>n uitgenodigd.<br />
Op die manier blijven we ook met hen in<br />
nauw contact.” Met wie <strong>de</strong> Werminval –<br />
bewoners ook een nauw contact on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n<br />
is met <strong>de</strong> buurtbewoners want<br />
ie<strong>de</strong>r <strong>jaar</strong> wordt een buurtdag georganiseerd.<br />
“Buurtbewoners mogen dan een<br />
kijkje komen nemen hoe het er hier aan<br />
toegaat. En dat is iets waar onze bewoners,<br />
jong en oud, met plezier aan meewerken,<br />
want ze zijn allemaal enthousiaste<br />
kandidaten op dat moment om hun<br />
buren een rondleiding te geven.”<br />
OuDEr<br />
<strong>De</strong> bewoners variëren in leeftijd tussen 25<br />
en 58 <strong>jaar</strong>. In totaal zijn ze met 24. “Zeven<br />
on<strong>de</strong>r hen zijn mensen die hier al van in<br />
het begin wonen. Vermits <strong>de</strong> meeste bewoners<br />
ou<strong>de</strong>r wor<strong>de</strong>n dringen zich stilaan<br />
nieuwe voorzieningen op. “In samenwerking<br />
met <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> zijn we daarom<br />
bezig aan een zorgcentrum. “Dit is voor<br />
<strong>de</strong> ou<strong>de</strong>re bewoners die zorgbehoevend<br />
wor<strong>de</strong>n. Een verpleegster zorgt er dan<br />
bijvoorbeeld voor dat ze verzorgd en gewassen<br />
wor<strong>de</strong>n en er wor<strong>de</strong>n nog tal van<br />
an<strong>de</strong>re voorzieningen getroffen. Dat zou<br />
ik nog graag mee uit <strong>de</strong> grond stampen”,<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 30
zegt <strong>de</strong> 62-jarige Frans Platteau enthousiast.<br />
Het engagement dat hij aan <strong>de</strong> dag<br />
legt is voor hem vanzelfsprekend. Waar<br />
dat dan vandaan komt? “Ik ben altijd al<br />
sociaal bewogen geweest. Al van vroeger<br />
bij <strong>de</strong> KAJ, waar het motto van Cardijn<br />
was: zien, oor<strong>de</strong>len, han<strong>de</strong>len. Ik heb<br />
het gezien, geoor<strong>de</strong>eld en dan komt <strong>de</strong><br />
vraag: wat kan ik er aan doen? En in dat<br />
engagement moet je dan ook nog eens<br />
gesteund wor<strong>de</strong>n door je vrouw en kin<strong>de</strong>ren.<br />
Iets waar een van onze dochters het<br />
in het begin wel een keer lastig mee had,<br />
is dat <strong>de</strong> bewoners ons ook gewoon vake<br />
en moeke noemen. Behalve als ze kwaad<br />
zijn, dan zeggen ze Frans”, lacht hij.<br />
31 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
“I<strong>De</strong>ale WonIng Is zoWel<br />
In <strong>De</strong> staD als In <strong>De</strong> groene<br />
ranD actIeF”<br />
Ze waren er natuurlijk niet bij <strong>90</strong> <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n toen <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>,<br />
of althans haar voorloper boven <strong>de</strong> notariële doopvont werd<br />
gehou<strong>de</strong>n. Toch hebben <strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong> en Gert Eyckmans samen toch<br />
ook al behoorlijk wat kilometers op <strong>de</strong> teller staan aan het stuur van<br />
<strong>de</strong> sociale huisvestingsmaatschappij. <strong>De</strong> eerste als voorzitter van <strong>de</strong><br />
raad van bestuur, <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> als directeur. Voor een aantal vragen<br />
over verle<strong>de</strong>n, he<strong>de</strong>n en toekomst van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> ook een<br />
i<strong>de</strong>aal duo dus.<br />
VErScHILt DE IDEALE<br />
WOnInG VAn AnDErE<br />
SOcIALE HuISVEStInGmAAtScHAPPIjEn?<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: Typisch aan <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />
is dat <strong>de</strong>ze sociale huisvestingsmaatschappij<br />
zowel in ste<strong>de</strong>lijk gebied<br />
als in <strong>de</strong> randgemeenten opereert. Dat is<br />
geen toeval. Het was het opzet van in het<br />
begin om te werken voor het hele arrondissement<br />
Antwerpen.<br />
Gert Eyckmans: “We on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n goe<strong>de</strong><br />
contacten zowel met gemeenten in een<br />
ste<strong>de</strong>lijke omgeving als met <strong>de</strong> meer lan<strong>de</strong>lijke<br />
gemeenten. Die verschei<strong>de</strong>nheid<br />
tussen ste<strong>de</strong>lijke en lan<strong>de</strong>lijke gemeenten<br />
maakt het ook speciaal om nieuwe beleidsmaatregelen<br />
te testen en of <strong>de</strong>ze op<br />
alle verschillen<strong>de</strong> plekken toe te passen<br />
zijn.”<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “<strong>De</strong> problematieken zijn ook<br />
an<strong>de</strong>rs in een ste<strong>de</strong>lijke dan in een lan<strong>de</strong>-<br />
lijke omgeving. Inkomens zijn doorgaans<br />
ook lager bij huur<strong>de</strong>rs in een ste<strong>de</strong>lijke<br />
omgeving dan in een lan<strong>de</strong>lijke context.”<br />
nA <strong>90</strong> jAAr IS DE<br />
mAAtScHAPPIj nOG nIEt<br />
zO LAnG GELEDEn OOK<br />
mEt KOOPWOnInGEn<br />
bEGOnnEn?<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Een on<strong>de</strong>rzoek naar betaalbaar<br />
en beschei<strong>de</strong>n wonen wijst uit<br />
dat <strong>de</strong> realisatie van gemeng<strong>de</strong> projecten<br />
met huur- en koopwoningen noodzakelijk<br />
is. Dit kan eventueel gebeuren samen met<br />
private projecten. Het zorgt ook voor een<br />
gezon<strong>de</strong>re mix. Het is een heel recente<br />
evolutie want we hebben het per slot van<br />
rekening bijna <strong>90</strong> <strong>jaar</strong> lang an<strong>de</strong>rs gedaan.”<br />
Gert Eyckmans: “Het maakt het voor <strong>De</strong><br />
<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> ook financieel heel wat<br />
stabieler. Het i<strong>de</strong>e van beschei<strong>de</strong>n wonen<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 32
is vrij recent nog in <strong>de</strong> wetgeving opgenomen,<br />
meer bepaald in het <strong>de</strong>creet van<br />
2009 over grond- en pan<strong>de</strong>nbeleid. Het<br />
staat in feite nog in <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rschoenen.“<br />
Hoe verloopt <strong>de</strong> samenwerking tussen<br />
<strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> en <strong>de</strong> gemeenten en<br />
ocmw’s?<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “ We hebben regelmatig<br />
overleg met <strong>de</strong> lokale spelers die <strong>de</strong> gemeenten<br />
en het ocmw zijn. Dit in het ka<strong>de</strong>r<br />
van het woonoverleg waarbij on<strong>de</strong>r<br />
an<strong>de</strong>re op regelmatige basis <strong>de</strong> wachtlijsten<br />
wor<strong>de</strong>n bekeken.”<br />
33 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
Gert Eyckmans: “Gemeenten en ocmw’s<br />
zien zeker het belang in van een goe<strong>de</strong><br />
samenwerking met <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. In<br />
het woonoverleg wordt ook naar <strong>de</strong> toekomst<br />
gekeken. Hoe <strong>de</strong> bevolking zal<br />
evolueren, hoe <strong>de</strong> <strong>de</strong>mografie van een<br />
gemeente er zal uitzien over een aantal<br />
jaren bijvoorbeeld.<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: Door <strong>de</strong> problematiek van<br />
gewijzig<strong>de</strong> gezinssamenstellingen bijvoorbeeld<br />
zal het woningaanbod moeten<br />
volgen. Daardoor zullen zeker an<strong>de</strong>re manieren<br />
van huisvesting noodzakelijk zijn.<br />
KrIjGt DIE SAmEnWEr-<br />
KInG tuSSEn GEmEEntEn<br />
En OcmW’S En DE IDEALE<br />
WOnInG OOK cOncrEEt<br />
VOrm?<br />
Gert Eyckmans: “We verwachten veel van<br />
<strong>de</strong> zogenaam<strong>de</strong> woonloketten waarbij<br />
het <strong>de</strong> bedoeling is dat die aanvullend in<br />
eerste lijn gaan werken.”<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Op die manier staan we veel<br />
dichter bij <strong>de</strong> mensen. En een woonloket<br />
is toch nog iets an<strong>de</strong>rs dan het ocmw.<br />
Voor veel mensen blijft het immers een<br />
drempel om daar naartoe te stappen.“<br />
KunnEn GEmEEntEn zELF<br />
InItIAtIEVEn nEmEn IVm<br />
WOnEn?<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “In<strong>de</strong>rdaad. Gemeenten<br />
kunnen bijvoorbeeld een bijkomend reglement<br />
goedkeuren waarmee ze richten<br />
op bepaal<strong>de</strong> doelgroepen. <strong>De</strong>nk maar aan<br />
assistentiewoningen die ze in <strong>de</strong> buurt<br />
van dienstencentra kunnen voorzien.”<br />
Gert Eyckmans: “Gemeenten kunnen<br />
zich op het vlak van sociaal woonbeleid<br />
aanpassen aan <strong>de</strong> lokale behoeften. Door<br />
overleg hou<strong>de</strong>n we er ook rekening mee<br />
dat bij het toewijzen van woningen dit optimaal<br />
is afgestemd op maat van <strong>de</strong> gemeente.”<br />
HOE EVOLuEErt HEt<br />
tyPE WOnInGEn In DE<br />
tOEKOmSt?<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “<strong>De</strong> tijd van <strong>de</strong> hele grote<br />
projecten zoals die tientallen jaren gele<strong>de</strong>n<br />
wer<strong>de</strong>n uitgevoerd, is voorbij. We<br />
zullen meer en meer kleinere projecten<br />
zien verschijnen. Inbreidingsprojecten die<br />
<strong>de</strong> betaalbare woningen op een harmonische<br />
manier zullen integreren.<br />
Gert Eyckmans: “Daarbij zal nog meer<br />
dan vandaag en steeds meer aandacht<br />
gaan naar <strong>de</strong> architectuur en naar gebouwen<br />
die ook technisch op een hoogstaan<strong>de</strong><br />
manier zullen wor<strong>de</strong>n gebouwd.”<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Maar we <strong>de</strong>inzen er ook niet<br />
voor terug om totaal nieuwe vormen van<br />
samenleven te on<strong>de</strong>rzoeken. Zo bekijken<br />
we een project dat Huis in <strong>de</strong> rij heet en<br />
waarbij het bedoeling is om ou<strong>de</strong>ren bij<br />
wijze van spreken op kot te laten wonen.<br />
Voorwaar<strong>de</strong> is wel dat je een voldoen<strong>de</strong><br />
laag inkomen hebt, maar het zou alvast<br />
een oplossing kunnen bie<strong>de</strong>n waar nogal<br />
wat mensen op latere leeftijd mee af te<br />
rekenen krijgen.<br />
Gert Eyckmans: “<strong>De</strong> bedoeling zou dus<br />
zijn om bijvoorbeeld een blok van 5 ap-<br />
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 34
partementen te ontwerpen met een wat<br />
grotere gemeenschappelijke ruimte . Het<br />
zou een combinatie moeten wor<strong>de</strong>n van<br />
voldoen<strong>de</strong> privacy afgewisseld met voldoen<strong>de</strong><br />
sociaal contact en eventuele sociale<br />
controle.”<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Als we ver<strong>de</strong>r <strong>de</strong>nken zou<br />
dit zelfs kunnen gecombineerd wor<strong>de</strong>n<br />
met een zogenaam<strong>de</strong> zorgmantel waarbij<br />
bestaan<strong>de</strong> organisaties uit <strong>de</strong> gezinszorg<br />
aangevuld met vrijwilligers het<br />
zorgaspect voor hun rekening nemen. In<br />
Borgerhout staat trouwens zo’n concreet<br />
project in <strong>de</strong> steigers. Er bestaan al vroegere<br />
voorbeel<strong>de</strong>n overigens van samenwerking<br />
met an<strong>de</strong>re organisaties. Ik <strong>de</strong>nk<br />
daarbij aan Werminval in Merksem, <strong>De</strong><br />
Vliering in Boechout en <strong>De</strong> Link in Mortsel.<br />
Stuk voor stuk projecten waar werken<br />
in een bescherm<strong>de</strong> werkplaats wor<strong>de</strong>n<br />
gecombineerd met zelfstandig wonen in<br />
<strong>de</strong> buurt.”<br />
Gert Eyckmans: “Maar er zijn nog an<strong>de</strong>re<br />
voorbeel<strong>de</strong>n zoals in Hemiksem waar er<br />
een samenwerking bestaat met <strong>de</strong> vzw<br />
Pego<strong>de</strong> waardoor het mogelijk wordt<br />
om ook mensen met een autismespectrumstoornis<br />
zelfstandig te laten wonen.<br />
Hetzelf<strong>de</strong> in E<strong>de</strong>gem waar studio’s zijn<br />
voorzien voor mensen met een fysieke<br />
handicap en waar 24/24 uur verzorging<br />
beschikbaar is.”<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Sociale woningen zullen<br />
nog op een an<strong>de</strong>re manier evolueren. Het<br />
volstaat niet meer om appartementen te<br />
voorzien en gewoon het aanbod uit te<br />
brei<strong>de</strong>n. Je moet bijvoorbeeld ook een<br />
gemeenschappelijke ruimte creëren waar<br />
ook <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re buurtbewoners iets aan<br />
hebben en waarbij er als het ware voor<br />
bei<strong>de</strong> partijen een win-winsituatie ontstaat.<br />
Er zullen meer en meer projecten<br />
komen waarbij partijen wor<strong>de</strong>n samengebracht.”<br />
Wordt er naast <strong>de</strong> nieuwe plannen nog<br />
geinvesteerd in het ou<strong>de</strong>re patrimonium?<br />
Gert Eyckmans: “Uiteraard. Daar wordt<br />
zelfs heel zwaar in geinvesteerd. Bijvoorbeeld<br />
alleen al om iets ou<strong>de</strong>re woningen<br />
energiezuiniger te maken. Daarvoor hebben<br />
we een zeer zwaar investeringsprogramma<br />
uitgewerkt dat wordt uitgevoerd,<br />
verspreid over <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> 10 <strong>jaar</strong>. En<br />
dat is zeker ook in het voor<strong>de</strong>el van <strong>de</strong><br />
huur<strong>de</strong>r want vermits die <strong>de</strong> energiekosten<br />
moet betalen, is het ook in zijn belang<br />
om die kosten naar bene<strong>de</strong>n te krijgen.”<br />
<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Waar zeker ook meer en<br />
meer <strong>de</strong> nadruk zal op gelegd wor<strong>de</strong>n is<br />
op het vergroenen van <strong>de</strong> omgeving van<br />
<strong>de</strong> sociale huisvesting. Nu is het beeld<br />
misschien dat je alleen in het groen kan<br />
wonen als je lan<strong>de</strong>lijk woont en dat je in<br />
<strong>de</strong> stad niet veel groen om je heen hebt.<br />
Ook daar willen we zeker op inzetten.”<br />
35 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be
www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 36