14.09.2013 Views

boekje 90 jaar De Ideale Woning.pdf - Dirk de Kort

boekje 90 jaar De Ideale Woning.pdf - Dirk de Kort

boekje 90 jaar De Ideale Woning.pdf - Dirk de Kort

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>90</strong><br />

<strong>De</strong> I<strong>De</strong>ale wonIng bestaat <strong>90</strong> <strong>jaar</strong><br />

1 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


Inhoudspagina<br />

p4. <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>: Een geschie<strong>de</strong>nis van <strong>90</strong> <strong>jaar</strong><br />

p7. Drie zussen op een rij in <strong>de</strong> Frans <strong>De</strong> Vriendtstraat<br />

p10. Huisje Weltevree in Essen<br />

p14. Paul Sipido: een wan<strong>de</strong>len<strong>de</strong> wielerencyclopedie<br />

p18. Wonen in een ADL-woning<br />

p 21. Van Oezbekistan naar Wilrijk<br />

p. 24 Echtpaar huurt 57 <strong>jaar</strong> bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />

p 28. Frans Platteau coacht bewoners vlakbij bescherm<strong>de</strong><br />

werkplaats<br />

p 32. Interview met voorzitter <strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong> en directeur<br />

Gert Eyckmans: "<strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> is zowel in <strong>de</strong> stad<br />

als in <strong>de</strong> groene rand actief"<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


<strong>De</strong> I<strong>De</strong>ale WonIng:<br />

een geschIe<strong>De</strong>nIs van <strong>90</strong> <strong>jaar</strong><br />

Op 20 oktober 1920 werd in het kabinet van notaris Lombaerts <strong>de</strong><br />

samenwerken<strong>de</strong> maatschappij “<strong>De</strong> goedkope woning van het arrondissement<br />

Antwerpen” opgericht. Bij <strong>de</strong> stichten<strong>de</strong> le<strong>de</strong>n behoor<strong>de</strong>n<br />

on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re <strong>de</strong> Belgische Staat, <strong>de</strong> Provincie Antwerpen en <strong>de</strong> gemeenten<br />

Berchem, Borgerhout en Merksem. Nog <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> dag vond<br />

<strong>de</strong> eerste zitting van <strong>de</strong> beheerraad plaats.<br />

Een hele reeks beslissingen wer<strong>de</strong>n genomen<br />

tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong>ze eerste zitting. Enkele<br />

voorbeel<strong>de</strong>n:<br />

- <strong>de</strong> aankoop van 3.028.000 bakstenen<br />

tegen <strong>de</strong> helft van <strong>de</strong> gangbare prijs<br />

- een contract met aannemer Lecluyse<br />

voor <strong>de</strong> bouw van een tuinwijk van 51<br />

woningen in Berchem, voor een totaal<br />

bedrag van 941.000 frank<br />

- start van on<strong>de</strong>rhan<strong>de</strong>lingen met aannemers<br />

voor <strong>de</strong> bouw van 74 woningen in<br />

Berchem<br />

- aankoop van een gunstig gelegen stuk<br />

bouwgrond op <strong>de</strong> Groenenhoek in Ber-<br />

chem.<br />

AAntAL WOnInGEn StIjGt<br />

trAAG mAAr GEStAAG<br />

Het moest vooruitgaan en het bleef vooruitgaan<br />

want drie <strong>jaar</strong> later, op 31 <strong>de</strong>cember<br />

1923 had <strong>de</strong> goedkope woning<br />

van het arrondissement Antwerpen niet<br />

min<strong>de</strong>r dan 1.333 eengezinswoningen<br />

gebouwd. Vanaf dan ging het wat langzamer<br />

omwille van verschillen<strong>de</strong> oorzaken.<br />

Een boek ter gelegenheid van het 30-jarig<br />

bestaan schrijft het als volgt: “Met het<br />

werk rezen ook <strong>de</strong> moeilijkhe<strong>de</strong>n en begon<br />

onze sindsdien onafgebroken kamp<br />

voor aangepaste riolerings- en wegeniswerken….<br />

Gebrek aan fondsen temper<strong>de</strong><br />

enigszins het heilig vuur.” Toch bleef het<br />

aantal woningen traag maar gestaag stijgen<br />

naar 1.<strong>90</strong>0 eenhe<strong>de</strong>n in 1935.<br />

<strong>De</strong> crisis van <strong>de</strong> jaren 30 leg<strong>de</strong> <strong>de</strong> bouwactiviteit<br />

vrijwel stil, en <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> Wereldoorlog<br />

maakte alles nog erger. Het<br />

patrimonium van onze maatschappij was<br />

zeer ernstig beschadigd. “Bij ons zilveren<br />

jubileum in 1945 bevon<strong>de</strong>n wij ons voor<br />

een indrukwekken<strong>de</strong> scha<strong>de</strong>omvang<br />

aan onze eigendommen: <strong>de</strong> V-bommen<br />

had<strong>de</strong>n ons in elke gemeente weten te<br />

vin<strong>de</strong>n en getroffen. “ Triest en bijzon<strong>de</strong>r<br />

tragisch waren <strong>de</strong> gevolgen van het<br />

bombar<strong>de</strong>ment op Mortsel in 1943 waardoor<br />

<strong>de</strong> tuinwijken in E<strong>de</strong>gem en Mortsel<br />

– Luithagen zeer zware scha<strong>de</strong> opliepen.<br />

WEDErOPbOuW<br />

<strong>De</strong> eerste jaren na <strong>de</strong> oorlog wer<strong>de</strong>n besteed<br />

aan <strong>de</strong> we<strong>de</strong>ropbouw van het patrimonium<br />

en vanaf 1950 ging het nieuwbouwtempo<br />

fors <strong>de</strong> hoogte in. In 1956<br />

werd <strong>de</strong> 3000ste woning in gebruik genomen.<br />

Het patrimonium groei<strong>de</strong> gestaag<br />

ver<strong>de</strong>r met ongeveer 1000 woningen per<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 4


<strong>de</strong>cennium: 4000 in 1970, 5000 in 1979.<br />

Dan volg<strong>de</strong> een piek in activiteit want in<br />

1982 al kon <strong>de</strong> 6000ste woning gevierd<br />

wor<strong>de</strong>n. Daarna gaat het terug wat trager<br />

en tegen 2002 had <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />

7000 woningen gebouwd. Vandaag<br />

hebben we er 7401 gebouwd, waarvan<br />

er 1933 verkocht wer<strong>de</strong>n. Een en an<strong>de</strong>r<br />

maakt dat we een huurpatrimonium hebben<br />

van 5468 woningen.<br />

Doelstellingen<br />

Van bij het begin streef<strong>de</strong>n <strong>de</strong> bezielers<br />

van <strong>de</strong> “Goedkope <strong>Woning</strong> van het arrondissement<br />

Antwerpen” hoge doelstellingen<br />

na. Zij waren ervan overtuigd dat<br />

“<strong>de</strong> gezon<strong>de</strong> woning <strong>de</strong> onvervangbare<br />

vereiste was voor heropbeuring van <strong>de</strong><br />

gemeenschap en normale ontplooiing<br />

van het gezin was”. Het doel was dan ook<br />

heel dui<strong>de</strong>lijk: “een <strong>de</strong>gelijke woongelegenheid<br />

aanprijzen in het bereik van arbei<strong>de</strong>rs<br />

en bedien<strong>de</strong>n”. Het moge dui<strong>de</strong>lijk<br />

zijn : “goedkoop” sloeg alleen maar op<br />

<strong>de</strong> betrachting om <strong>de</strong> woningen aan zo<br />

gunstig mogelijke huurprijzen te kunnen<br />

aanbie<strong>de</strong>n, en zeker niet op <strong>de</strong> kwaliteit<br />

van het wonen.<br />

In 1950 klonk het zo: “Vertrokken van het<br />

standpunt dat het leven van <strong>de</strong>n enkeling,<br />

en door uitbreiding dat <strong>de</strong>r familie,<br />

in hoofdzaak bepaald wordt door zijn<br />

milieu, hebben wij ons van in <strong>de</strong>n beginnen<br />

af beijverd om hem in een mid<strong>de</strong>n te<br />

plaatsen dat, volledig zijn behoeften <strong>de</strong>kkend,<br />

tevens vere<strong>de</strong>lend zou inwerken op<br />

gemoed en geest. Wij gaven hem ruimte,<br />

zon, licht, lucht en groen. Wij gaven hem<br />

een prettige woonst in een frisse, lachen<strong>de</strong><br />

omgeving.”<br />

<strong>De</strong> maatschappij richtte zich in het begin<br />

vooral op <strong>de</strong> behoeftige, kroostrijke gezinnen.<br />

In <strong>de</strong> eerste <strong>de</strong>cennia bouw<strong>de</strong> ze<br />

daarom vooral eengezinswoningen. Pas<br />

later kwamen <strong>de</strong> appartementsgebouwen,<br />

eerst voor alleenstaan<strong>de</strong>n en kleine<br />

gezinnen, en daarna <strong>de</strong>els gedwongen<br />

door <strong>de</strong> hoge grondprijzen ook voor grotere<br />

gezinnen.<br />

mAAtScHAPPIj VErAn-<br />

DErt VAn nAAm<br />

In 1956, bij <strong>de</strong> viering van <strong>de</strong> 3000ste<br />

woning, beroem<strong>de</strong>n we ons op <strong>de</strong> “onschatbare<br />

invloed van <strong>de</strong> werking op<br />

het maatschappelijk leven. “Wij hebben<br />

<strong>de</strong> mensen leren wonen. Wij hebben <strong>de</strong><br />

openbare gezondheid bevor<strong>de</strong>rd. Wij<br />

hebben <strong>de</strong> familie beschermd. Wij hebben<br />

het familie-budget ontlast. Een goe<strong>de</strong><br />

woning is voor duizen<strong>de</strong>n gezinnen<br />

het mid<strong>de</strong>l geweest voor het behoud van<br />

lichamelijke en ze<strong>de</strong>lijke gaafheid”, zo<br />

klonk het toen. Het is dui<strong>de</strong>lijk. Een sociale<br />

woning is zo veel meer dan alleen<br />

een dak boven het hoofd. Het is zon<strong>de</strong>r<br />

twijfel <strong>de</strong>ze overtuiging die ervoor zorgt<br />

dat in 1956 <strong>de</strong> naam van <strong>de</strong> maatschappij<br />

wordt gewijzigd in <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>.<br />

<strong>De</strong> naam wijzigt dan wel, <strong>de</strong> aandacht<br />

voor <strong>de</strong> gezinnen als doelgroep wijzigt<br />

niet. In veel van die gezinnen, waarvan er<br />

al een aantal <strong>de</strong>rtig <strong>jaar</strong> of langer huren,<br />

zijn <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren intussen <strong>de</strong> <strong>de</strong>ur uit. Het<br />

aantal ou<strong>de</strong>re huur<strong>de</strong>rs neemt toe. <strong>De</strong><br />

<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> speelt in op <strong>de</strong>ze evolutie<br />

en in <strong>de</strong> jaren 60 bouw<strong>de</strong>n we <strong>de</strong> eerste<br />

be<strong>jaar</strong><strong>de</strong>nwoningen. <strong>De</strong> maatschappij<br />

streeft ernaar “tenein<strong>de</strong> een <strong>de</strong>primerend<br />

gevoel van be<strong>jaar</strong>dheid te vermij<strong>de</strong>n,<br />

<strong>de</strong>ze energiek vitalen zolang mogelijk<br />

zelfstandig te huisvesten.”<br />

In <strong>de</strong> jaren 70 en 80 blijft <strong>de</strong> behoefte aan<br />

be<strong>jaar</strong><strong>de</strong>nwoningen bestaan, maar komt<br />

ook <strong>de</strong> nood aan woningen voor gehan-<br />

5 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


dicapten naar boven. <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />

bouwt dan ook aangepaste woningen<br />

voor rolstoelpatiënten, en start een project<br />

op voor begeleid wonen voor mensen<br />

met een mentale beperking. Ook in<br />

<strong>de</strong>ze perio<strong>de</strong> blijft <strong>de</strong> focus voornamelijk<br />

gericht op woningen voor gezinnen. <strong>De</strong><br />

opvatting over <strong>de</strong> manier van bouwen wijzigt<br />

wel. In 1970 klinkt het: “Waar vroeger<br />

slechts groepen van woningen wer<strong>de</strong>n<br />

gebouwd, wordt nu getracht woonentiteiten<br />

te bouwen, dwz een groep van woongelegenhe<strong>de</strong>n<br />

waar mogelijkhe<strong>de</strong>n zijn<br />

voor zowel kleine gezinnen, als gezinnen<br />

met meer<strong>de</strong>re kin<strong>de</strong>ren, zowel voor jonggehuw<strong>de</strong>n<br />

als voor be<strong>jaar</strong><strong>de</strong>n. Op <strong>de</strong>ze<br />

wijze wor<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> toekomst mutatiemogelijkhe<strong>de</strong>n<br />

geschapen die tot gevolg<br />

hebben dat ie<strong>de</strong>r in zijn vertrouwd milieu<br />

kan blijven wonen in een woning aangepast<br />

aan zijn gezinstoestand. Het is een<br />

werkelijke leefgemeenschap waar alle<br />

leeftij<strong>de</strong>n zijn geïntegreerd en harmonisch<br />

kunnen samenleven.”<br />

<strong>De</strong> volgen<strong>de</strong> jaren vertraagt <strong>de</strong> bouwactiviteit,<br />

maar <strong>de</strong> visie die erachter zit, veran<strong>de</strong>rt<br />

niet.<br />

Al van in <strong>de</strong> jaren 20 maakt <strong>de</strong> maatschappij<br />

gebruik van <strong>de</strong> mogelijkheid<br />

om woningen te verkopen aan huur<strong>de</strong>rs.<br />

Er zijn in <strong>de</strong> voorbije <strong>90</strong> <strong>jaar</strong> dan ook al<br />

1933 verkocht. Recent besliste <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />

<strong>Woning</strong> om ook sociale koopwoningen te<br />

bouwen. <strong>De</strong> eerste kwamen in Essen. In<br />

2010 hebben we <strong>de</strong>ze 18 eengezinswoningen<br />

verkocht.<br />

tOEKOmSt<br />

<strong>90</strong> <strong>jaar</strong> <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. Het is een hele<br />

geschie<strong>de</strong>nis maar er komt ook nog een<br />

hele toekomst. In 1956 zag toenmalig<br />

voorzitter Jozef Overmeire <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong><br />

uitdagingen voor <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>: “Nog<br />

meer woningen bouwen, ou<strong>de</strong> woningen<br />

renoveren, on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n en aanpassen.<br />

Ver<strong>de</strong>r ook nog huur<strong>de</strong>rs, waarvan <strong>de</strong><br />

kin<strong>de</strong>ren uit huis zijn, stimuleren om grote<br />

woningen vrij te maken en kleiner te gaan<br />

wonen. Tenslotte ook nog het bouwen<br />

van woningen voor be<strong>jaar</strong><strong>de</strong>n.”<br />

Er is nog niet veel veran<strong>de</strong>rd aan <strong>de</strong>ze<br />

doelstellingen. Want het is een doelstelling<br />

van het <strong>de</strong>creet Grond- en Pan<strong>de</strong>nbeleid<br />

om meer woningen te bouwen. <strong>De</strong><br />

<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> heeft projecten op stapel<br />

staan voor 1500 woningen. En wat het<br />

on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n, renoveren en aanpassen<br />

van woningen betreft heeft <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />

een 10-jarenprogramma opgemaakt<br />

voor investeringen in onze woningen. On<strong>de</strong>r<br />

meer om ze energiezuiniger te maken.<br />

Ook het nastreven van een optimale rationele<br />

bezetting blijft een grote bekommernis.<br />

Tenslotte heeft <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> ook<br />

aandacht voor het bouwen van woningen<br />

voor be<strong>jaar</strong><strong>de</strong>n en voor an<strong>de</strong>re doelgroepen.<br />

Daarom werken we actief mee aan<br />

<strong>de</strong> opmaak van lokale toewijzingsreglementen<br />

in <strong>de</strong> gemeenten van ons werkgebied.<br />

Tot slot willen we ook onze huur<strong>de</strong>rs bedanken.<br />

<strong>De</strong> circusvoorstellingen voor<br />

onze bewoners waren een groot succes.<br />

In dit <strong>boekje</strong> laten we onze huur<strong>de</strong>rs hun<br />

verhaal vertellen en in <strong>de</strong> ATV-reeks “Over<br />

<strong>de</strong> vloer” lieten we ie<strong>de</strong>reen mee kijken<br />

naar het dagelijkse reilen en zeilen bij <strong>De</strong><br />

<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. We willen zo bijdragen tot<br />

het versprei<strong>de</strong>n van een positieve boodschap<br />

over sociale huisvesting. Zo zorgen<br />

we voor een groter draagvlak voor<br />

bestaan<strong>de</strong> woningen en onze nieuwe<br />

projecten. We mogen immers nooit vergeten<br />

dat <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> bestaat voor<br />

en door onze huur<strong>de</strong>rs.<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 6


“We hebben altIjD een goeIe<br />

huIsbaas gehaD”<br />

Drie zussen op een rij in Frans <strong>De</strong> Vriendtstraat<br />

Dat drie zussen vlak bij elkaar wonen. Zo<br />

speciaal is dat niet. Maar dat Maria, Annie<br />

en Petronella (roepnaam Nellie) alle drie<br />

in <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> straat én in een gebouw van<br />

<strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> wonen, is een verhaal<br />

op zich. Bovendien heeft elk van <strong>de</strong> drie<br />

zussen Goyvaerts ook een eigen verhaal,<br />

wordt meteen dui<strong>de</strong>lijk wanneer het zussentrio<br />

bij <strong>de</strong> mid<strong>de</strong>lste van <strong>de</strong> drie aan<br />

tafel plaatsneemt.<br />

“Als we iets nodig hebben, kunnen we<br />

onmid<strong>de</strong>llijk bij mekaar terecht”, klinken<br />

ze vrijwel in koor. Maar behalve dat het<br />

praktisch is om in elkaars buurt te wonen,<br />

blijkt het vooral ook plezant. Want<br />

ze lachen wat af met zijn drieën, zo blijkt<br />

wanneer ze met zijn drieën van wal steken.<br />

“Het is hier niet alleen praktisch omdat<br />

we bij mekaar in <strong>de</strong> buurt wonen. Het<br />

is ook vlakbij bus 8, 11, 20 en 31”, zegt<br />

Nellie. “Zij weet dat het beste want ze is<br />

nooit in haar kot”, zeggen <strong>de</strong> twee an<strong>de</strong>ren<br />

meteen. “Maar het is hier ook dicht bij<br />

<strong>de</strong>n Aldi”, vertelt oudste zus Maria ver<strong>de</strong>r.<br />

“Daar komen we elkaar ook regelmatig<br />

tegen. Het gebeurt dat we als zussen mekaar<br />

proberen te verrassen door bijvoorbeeld<br />

tegen mekaars winkelkarretje te<br />

rij<strong>de</strong>n.” Maria mag dan al 76 zijn, om met<br />

dit soort dingen te lachen, is ze er blijkbaar<br />

graag bij. Lachen doen ze graag, <strong>de</strong><br />

zussen Goyvaerts.<br />

bEKEnD VErHAAL<br />

En dat humor overwonnen droefheid is,<br />

blijkt echter uit sommige van hun verhalen.<br />

Eén van die verhalen is via <strong>de</strong> film<br />

<strong>De</strong> Hel van Tanger zelfs bij het grote publiek<br />

bekend. Mid<strong>de</strong>lste zus Nellie is immers<br />

<strong>de</strong> weduwe van Pierre Stukken, <strong>de</strong><br />

buschauffeur die in <strong>de</strong> jaren negentig 27<br />

maan<strong>de</strong>n vast zat in een Marokkaanse cel<br />

nadat hij onschuldig in Marokko tot 5 <strong>jaar</strong><br />

cel werd veroor<strong>de</strong>eld voor vermeen<strong>de</strong><br />

drugssmokkel. In <strong>de</strong> meest erbarmelijke<br />

omstandighe<strong>de</strong>n moest hij zien te overleven,<br />

terwijl zijn familie op het thuisfront<br />

hemel en aar<strong>de</strong> bewoog om hem vrij te<br />

krijgen. Het is inmid<strong>de</strong>ls 4 <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n<br />

dat Pierre aan longkanker stierf. Na zijn<br />

verblijf in <strong>de</strong> Marokkaanse gevangenis<br />

kwam het nooit meer echt goed. Zijn weduwe<br />

en haar zussen herinneren het zich<br />

allemaal nog goed. “Op 1 februari 1999<br />

kwam hij vrij. Het was een laat nieuw<strong>jaar</strong>sgeschenk,<br />

zeg maar. Al <strong>de</strong> geburen<br />

hebben er hier enorm mee meegeleefd. Ik<br />

had heel veel steun aan mijn buren Marcel<br />

en Mieke. We woon<strong>de</strong>n toen nog op<br />

<strong>de</strong> bovenste verdieping”, vertelt Nellie die<br />

omwille van <strong>de</strong> vele trappen verkoos om<br />

naar bene<strong>de</strong>n te verhuizen. Toen ze na<br />

het overlij<strong>de</strong>n van haar echtgenoot naar<br />

bene<strong>de</strong>n verhuis<strong>de</strong> besloot ze ook resoluut<br />

om alle meubelen weg te doen en<br />

door nieuwe te vervangen. “Het was mijn<br />

manier om afstand te nemen en om niet<br />

steeds met herinneringen geconfronteerd<br />

te wor<strong>de</strong>n”, zegt Nellie die tot verbazing<br />

van haar zussen haar zinnen verzet met<br />

lezen. “<strong>De</strong> boeken kunnen voor haar niet<br />

dik genoeg zijn”, lachen haar twee zus-<br />

7 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


sen. “Mijn dochter heeft een bibliotheek<br />

op haar eigen. Daar komen veel boeken<br />

vandaan”, legt lezeres Nellie uit. Gevraagd<br />

naar haar favoriete lectuur moet<br />

ze niet lang na<strong>de</strong>nken: “<strong>De</strong> boeken van<br />

Danielle Steel bijvoorbeeld maar ook <strong>De</strong><br />

Aardkin<strong>de</strong>ren van Jean M. Auel. Momenteel<br />

ben ik bezig aan het zes<strong>de</strong> <strong>de</strong>el. Het<br />

lied van <strong>de</strong> grotten is <strong>de</strong> titel.”<br />

WASSErIj<br />

Nellie Goyvaerts werkte een groot <strong>de</strong>el<br />

van haar leven in verschillen<strong>de</strong> wasserijen.<br />

Het was dus niet zo verwon<strong>de</strong>rlijk<br />

dat haar jongere zus Annie haar voorbeeld<br />

volg<strong>de</strong>. Spijtig genoeg met een<br />

werkongeval waar ze tot op vandaag <strong>de</strong><br />

gevolgen van draagt. “Mijn hand kwam<br />

tussen <strong>de</strong> mangel terecht. Dat gebeur<strong>de</strong><br />

in 1967. Vier maan<strong>de</strong>n heb ik toen in het<br />

ziekenhuis gelegen. Ik heb ook verschillen<strong>de</strong><br />

huidoverplantingen gehad maar<br />

opnieuw gaan werken zat er niet meer<br />

in”, toont ze een kunsthand. “Toch heb ik<br />

altijd mijn plan getrokken”, zegt ze optimistisch,<br />

zoals het in <strong>de</strong> familie blijkbaar<br />

<strong>de</strong> gewoonte is. “Ik kan eigenlijk alles in<br />

het huishou<strong>de</strong>n. Zelfs krulspel<strong>de</strong>n in haar<br />

inzetten en aardappelen schillen, kan ik”,<br />

zegt ze overtuigd. Bovendien kan ze, naar<br />

eigen zeggen ook rekenen op <strong>de</strong> hulp van<br />

zoon Rudi. Ze is net als haar twee zussen<br />

blij dat ze in elkaars buurt wonen. Haar 17<br />

<strong>jaar</strong> ou<strong>de</strong>re echtgenoot kreeg een tijdje<br />

gele<strong>de</strong>n een hersenbloeding. “Wanneer<br />

mijn man een blokje rond wan<strong>de</strong>lt, ben<br />

ik zeker dat mijn zussen hem mee een<br />

beetje in <strong>de</strong> gaten hou<strong>de</strong>n”, vertelt Annie.<br />

Net als in haar huishou<strong>de</strong>n laat ze zich<br />

ook bij haar hobby’s niet beperken door<br />

haar lichamelijke beperking. Zo naait ze<br />

graag, geen kruiswoordraadsel kan oningevuld<br />

blijven en vooral ‘s winters is<br />

het puzzelen geblazen. “Landschappen,<br />

dieren,… het maakt niet uit. 1000 of 2000<br />

stuks, allemaal geen probleem”, zegt ze<br />

zelfverzekerd.<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 8


HEt rOOI<br />

<strong>De</strong> drie zussen wonen in <strong>de</strong> Frans <strong>De</strong><br />

Vriendtstraat zelfs niet eens zo ver van<br />

waar hun ou<strong>de</strong>rlijke huis ooit stond. “Dat<br />

was op het Rooi. Dat huis staat er lang<br />

niet meer hoor. We zijn van boerenafkomst.<br />

<strong>De</strong> Vel<strong>de</strong>kens dat was vroeger <strong>de</strong><br />

boerenbuiten. Onze grootou<strong>de</strong>rs had<strong>de</strong>n<br />

daar een klein boer<strong>de</strong>rijtje. Met 11 koeien,<br />

varkens en kippen”, vertelt Maria, die<br />

het zich als oudste van <strong>de</strong> drie nog het<br />

best herinnert. Maar toen brak <strong>de</strong> oorlog<br />

uit en daarna is ons va<strong>de</strong>r als havenarbei<strong>de</strong>r<br />

gaan werken en nadien werkte hij<br />

45 <strong>jaar</strong> bij Ebes. Zelf ging Maria op haar<br />

14<strong>de</strong> uit werken. Inmid<strong>de</strong>ls woont ze al<br />

53 <strong>jaar</strong> bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. Eerst in <strong>de</strong><br />

Spoorwegstraat, daarna in <strong>de</strong> Lo<strong>de</strong>wijk<br />

Van Berckenlaan en nu dus in Frans <strong>De</strong><br />

Vriendtstraat. Van <strong>de</strong> drie is Maria dus<br />

zon<strong>de</strong>r twijfel het langste bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />

<strong>Woning</strong>. “Het zijn <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re twee die mij<br />

gevolgd zijn”, lacht ze. Maria herinnert<br />

zich nog goed hoe zij en haar echtgenoot<br />

naar het kantoor van <strong>de</strong> sociale huisvestingsmaatschappij<br />

trokken. We dachten<br />

toen dat je een briefke van <strong>de</strong> pastoor of<br />

van <strong>de</strong> burgemeester nodig had om aan<br />

een sociale woning te geraken maar dat<br />

bleek zeker niet het geval. Het ging zelfs<br />

bijzon<strong>de</strong>r snel. <strong>De</strong> sociaal assistent kwam<br />

op vrijdag langs en ’s maandags stak er<br />

al een positieve brief in <strong>de</strong> bus”, herinnert<br />

ze zich. Haar kin<strong>de</strong>ren, een meisje en<br />

twee jongens van 53, 51 en 46 groei<strong>de</strong>n<br />

dus ook allen op in een woning van <strong>De</strong><br />

<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. Bij Maria’s twee zussen<br />

lag het even an<strong>de</strong>rs. Nellie: “Ik heb lang<br />

op <strong>de</strong> privémarkt gehuurd maar toen <strong>de</strong><br />

huishuur te hoog werd hebben we een<br />

aanvraag gedaan en op een <strong>jaar</strong>tje was<br />

het geregeld. Eerst hebben we zes <strong>jaar</strong> op<br />

een dakappartement gewoond en toen<br />

Pierre ziek werd hebben we een aanvraag<br />

gedaan om lager te kunnen gaan wonen.<br />

Ik mag van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> zeker niet<br />

klagen want een paar dagen gele<strong>de</strong>n<br />

was <strong>de</strong> afvoer van <strong>de</strong> wasmachine verstopt.<br />

Binnen <strong>de</strong> dag was er iemand om<br />

dit te komen fixen. We hebben altijd een<br />

goeie huisbaas gehad.” Annie vertelt dan<br />

weer een <strong>de</strong>r<strong>de</strong> verhaal over hoe ze via<br />

<strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> in <strong>de</strong> Frans <strong>De</strong> Vriendtstraat<br />

terechtkwam. “Wij woon<strong>de</strong>n in <strong>de</strong><br />

Hel<strong>de</strong>nstraat, 35 <strong>jaar</strong> lang maar toen mijn<br />

echtgenoot een hersenbloeding kreeg<br />

heb ik een aanvraag gedaan bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />

<strong>Woning</strong> met <strong>de</strong> uitdrukkelijke vraag om bij<br />

mijn zusters te wonen. We <strong>de</strong><strong>de</strong>n er een<br />

doktersbewijs bij en op één maand tijd<br />

was het geregeld. Het is hier een heel rustig<br />

gebouw maar in het begin was het wel<br />

even wennen als je zo lang ergens an<strong>de</strong>rs<br />

hebt gewoond”, aldus Annie. Ze lopen <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>ur niet bij elkaar plat en koffiekletsen<br />

is er wat hen betreft niet echt bij maar er<br />

gaat toch nooit meer dan een paar dagen<br />

voorbij voor ze mekaar zien.<br />

StrAAtVrIjWILLIGErS<br />

En stilzitten is er bij <strong>de</strong> drie zussen zeker<br />

niet bij. Ie<strong>de</strong>r op haar eigen manier.<br />

Of het nu gaat om lezen, om puzzelen of<br />

nog wat an<strong>de</strong>rs. En <strong>de</strong> activiteiten hangen<br />

trouwens niet af van <strong>de</strong> leeftijd want<br />

als oudste van <strong>de</strong> drie is Maria altijd van<br />

<strong>de</strong> partij wanneer er in <strong>de</strong> straat moet gepoetst<br />

wor<strong>de</strong>n. “Als het een actie van Opsinjoren<br />

is doe ik altijd mee om <strong>de</strong> straat<br />

mee te kuisen”, zegt ze. Dus als <strong>de</strong> Frans<br />

<strong>De</strong> Vriendtstraat er netjes bij ligt is dat<br />

voor een stuk aan Maria te danken. “Niet<br />

dat dat een hobby is maar ik doe het wel<br />

graag en soms ga ik sjoelen in het dienstencentrum<br />

in <strong>de</strong> buurt. En af en toe een<br />

glaasje drinken he”, sluit Maria lachend<br />

af.<br />

9 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


huIsje Weltevree In essen<br />

“Ik wist Essen nog niet eens liggen”, lacht Roger <strong>De</strong>sloovere (71) zoveel<br />

<strong>jaar</strong> later. Je hoort na bijna vijftig <strong>jaar</strong> wel nog dat hij niet in <strong>de</strong><br />

grensgemeente geboren is. Maar waar hij dan wel precies vandaan<br />

komt, verraadt zijn tongval evenmin. Hij is misschien niet in Essen<br />

geboren, getogen is hij er zeker. Samen met zijn echtgenote Nellie<br />

(67) , wel een door en door Essense. “Van <strong>de</strong>n Horendonk”, voegt ze<br />

er meteen aan toe voor ze - gastvrij als dit koppel is – er <strong>de</strong> koffie en<br />

<strong>de</strong> zelfgebakken cake bijhaalt.<br />

Gezelligheid zit er hier ingebakken in het<br />

huis aan <strong>de</strong> Ro<strong>de</strong>nbachlaan. Het echtpaar<br />

<strong>De</strong>sloovere – Kustermans herinnert<br />

zich nog alsof het gisteren was toen ze als<br />

eersten in <strong>de</strong> straat hun huis van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />

<strong>Woning</strong> betrokken. “We organiseer<strong>de</strong>n<br />

mee <strong>de</strong> straatfeesten en ie<strong>de</strong>reen had<br />

kin<strong>de</strong>ren van ongeveer <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> leeftijd.<br />

Het was hier zeker een heel aangename<br />

buurt om te wonen”, herinnert Nellie zich<br />

nog levendig. Nu ze wat ou<strong>de</strong>r gewor<strong>de</strong>n<br />

zijn en <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren al een hele tijd het huis<br />

uit zijn, zijn er al een tijd geen straatfeesten<br />

meer. “Misschien volgend <strong>jaar</strong> nog<br />

een keer, want dan is het precies <strong>de</strong>rtig<br />

<strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n dat we ze voor <strong>de</strong> eerste<br />

keer organiseer<strong>de</strong>n”, komt Roger tussen.<br />

“Niet dat we <strong>de</strong> <strong>de</strong>uren hier bij elkaar platlopen,<br />

maar als we elkaar kunnen helpen,<br />

dan doen we dat ook”, spreekt Nellie uit<br />

ervaring.<br />

KInDErEn<br />

<strong>De</strong> kin<strong>de</strong>ren – twee dochters en een<br />

zoon- mogen dan al het huis uit zijn, dat<br />

betekent absoluut niet dat ze <strong>de</strong> weg niet<br />

meer weten naar het ou<strong>de</strong>rlijk huis in <strong>de</strong><br />

Ro<strong>de</strong>nbachlaan. Wel integen<strong>de</strong>el. Net als<br />

<strong>de</strong> vier kleinkin<strong>de</strong>ren, drie jongens en een<br />

meisje, trouwens. “<strong>De</strong> schoonste dag van<br />

het <strong>jaar</strong> was toen ik vernam dat mijn kleinzoon<br />

geslaagd was voor het ingangsexamen<br />

geneeskun<strong>de</strong>”, zegt een zichtbare<br />

trotse grootva<strong>de</strong>r Roger. “<strong>De</strong> aanhou<strong>de</strong>r<br />

wint hé. Het is zeker niet gemakkelijk<br />

want slechts één op <strong>de</strong> zeven mogen<br />

door.” ’s Zaterdags komen alle kin<strong>de</strong>ren<br />

over <strong>de</strong> vloer en duikt Nellie in <strong>de</strong> kookpotten.<br />

“Gewone kost hoor”, voegt ze er<br />

beschei<strong>de</strong>n aan toe. Haar pompoensoep<br />

is nochtans niet te versma<strong>de</strong>n en <strong>de</strong><br />

kleinkin<strong>de</strong>ren weten dat ze voor lekkere<br />

pannenkoeken bij haar moeten zijn.<br />

VErHAAL<br />

Net zo smakelijk als <strong>de</strong> pannenkoeken<br />

van <strong>de</strong> moe<strong>de</strong>r <strong>de</strong>s huizes zijn <strong>de</strong> verhalen<br />

van Roger als hij vertelt over <strong>de</strong><br />

manier waarop hij ooit vanuit het verre<br />

West-Vlaan<strong>de</strong>ren uitein<strong>de</strong>lijk in Essen terechtkwam.<br />

“Eigenlijk heb ik maar tot mijn<br />

<strong>de</strong>rtien<strong>de</strong> vlakbij Torhout gewoond. Nadien<br />

verhuis<strong>de</strong>n we naar Etterbeek waar<br />

mijn va<strong>de</strong>r politie-inspecteur werd. Ik ben<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 10


tot mijn zestien<strong>de</strong> naar school geweest.<br />

Toen had ik er genoeg van. Op mijn achttien<strong>de</strong><br />

ging ik als NAVO-vrijwilliger in het<br />

leger. Het beviel me, ik heb bijgetekend<br />

en uitein<strong>de</strong>lijk ben ik er een hele carrière<br />

gebleven”. En laat het nu net het leger<br />

zijn dat er voor zorg<strong>de</strong> dat het latere echtpaar<br />

<strong>De</strong>sloovere – Kustermans elkaar zou<br />

leren kennen. In een tijd waar men nog<br />

nooit van internet gehoord had, waren het<br />

brieven die <strong>de</strong> twee bij elkaar brachten.<br />

“Roger was gekazerneerd in <strong>de</strong> buurt van<br />

Keulen. Er waren mannen van Horendonk<br />

bij Essen die daar hun legerdienst <strong>de</strong><strong>de</strong>n.<br />

Ze gaven mijn adres door aan Roger en<br />

die is beginnen brieven schrijven zon<strong>de</strong>r<br />

dat we mekaar al ooit gezien had<strong>de</strong>n. Zo<br />

ging dat in die tijd. En zoals je ziet, komt<br />

van het een het an<strong>de</strong>r, want inmid<strong>de</strong>ls<br />

zijn we meer dan 48 <strong>jaar</strong> getrouwd, vertelt<br />

Robert. “Ik had geluk want ik had nog<br />

zussen naar wie hij had kunnen schrijven<br />

he”, lacht Nellie zoveel <strong>jaar</strong> later.<br />

WOnInG In ESSEn<br />

<strong>De</strong> twee oudste kin<strong>de</strong>ren wer<strong>de</strong>n dan ook<br />

in Duitsland geboren toen Roger daar als<br />

militair <strong>de</strong> kost verdien<strong>de</strong> maar uitein<strong>de</strong>lijk<br />

koos hij ervoor om zijn militaire loopbaan<br />

ver<strong>de</strong>r te zetten in <strong>de</strong> kazerne van Mariater-Hei<strong>de</strong><br />

in Brasschaat. Meer bepaald op<br />

<strong>de</strong> medische dienst. En vandaar was het<br />

maar een paar keer duwen op het gaspedaal<br />

naar Essen. Vandaar dat het jonge<br />

koppel <strong>de</strong>stijds op zoek ging naar een geschikte<br />

woning in <strong>de</strong> grensgemeente om<br />

er hun drie kin<strong>de</strong>ren op te voe<strong>de</strong>n. Nellie<br />

bleef thuis om voor <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren te zorgen.<br />

“Zo ging dat <strong>de</strong>stijds hé. Thuis waren we<br />

met zessen en op mijn veertien<strong>de</strong> ben ik<br />

dan ook gaan werken. Wassen, plassen,<br />

koken….” Eerst woon<strong>de</strong>n ze in het voor<br />

Nellie erg vertrouw<strong>de</strong> Horendonk. “We<br />

gaven ons op voor een sociale woning bij<br />

<strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. We hebben wel enkele<br />

jaren moeten wachten. Dat was nog <strong>de</strong><br />

tijd van <strong>de</strong> lange arm, <strong>de</strong>nk ik”, zegt Ro-<br />

11 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


ger op fluistertoon. “Eerst had<strong>de</strong>n we ons<br />

trouwens opgegeven voor <strong>de</strong> huizen aan<br />

het zwembad in Essen maar uitein<strong>de</strong>lijk<br />

kwamen we hier terecht, voegt Nellie eraan<br />

toe. “We had<strong>de</strong>n ons oorspronkelijk<br />

opgegeven met twee kin<strong>de</strong>ren maar het<br />

waren er on<strong>de</strong>rtussen drie gewor<strong>de</strong>n. Ik<br />

weet niet of dat geholpen heeft om het<br />

wat vlugger te doen gaan bij <strong>de</strong> toewijzing<br />

van een sociale woning”, vraagt ze zich<br />

af. “In elk geval we hebben hier altijd al<br />

graag gewoond. Ik verhuis alleen in een<br />

kist”, zegt Roger overtuigd. Hun kin<strong>de</strong>ren<br />

zijn inmid<strong>de</strong>ls 48, 46 en 45 <strong>jaar</strong> oud en<br />

keren nog ie<strong>de</strong>re week trouw terug naar<br />

het ou<strong>de</strong>rlijke huis. Soms zelfs meer<strong>de</strong>re<br />

keren per week.<br />

VrIjE tIjD<br />

Ie<strong>de</strong>r <strong>jaar</strong> gaan Roger en Nellie samen<br />

naar <strong>de</strong> Gentse Feesten. “Dan gaan we<br />

op hotel. Dat zijn altijd heel plezante momenten.<br />

Net als vroeger trouwens toen<br />

we met <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren op vakantie gingen.<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 12


Dat gebeur<strong>de</strong> ook via het leger.We gingen<br />

naar Tilff of naar Spa waar het leger<br />

vakantiewoningen ter beschikking stel<strong>de</strong><br />

voor <strong>de</strong> militairen. We hebben ons er altijd<br />

kostelijk geamuseerd net als <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren<br />

trouwens want er liepen altijd leeftijdsgenoten<br />

rond”, kijkt Nellie er graag op terug.<br />

PAArDEn En GOKKEn<br />

Zoals gebruikelijk in het leger kon Roger<br />

op jonge leeftijd op pensioen. Toch<br />

werkte hij nog tot zijn 68ste. En mocht<br />

hem niet iets zijn overkomen dan was hij<br />

wellicht nog een tijdje ver<strong>de</strong>rgegaan bij<br />

Ladbrokes, want dat was waar hij na zijn<br />

legerdienst aan <strong>de</strong> slag ging, een gokkantoor<br />

voor paar<strong>de</strong>nliefhebbers. “Ik las<br />

in een advertentie in <strong>de</strong> krant dat ze een<br />

vervanger zochten om diverse gokkantoren<br />

open te hou<strong>de</strong>n. Ze vroegen iemand<br />

die tweetalig was en zo ben ik begonnen<br />

in Kapellen. Zo heb ik op diverse plaatsen<br />

bij Ladbrokes achter <strong>de</strong> balie gezeten.<br />

Uitein<strong>de</strong>lijk ben ik moeten stoppen toen<br />

ik overvallen werd op <strong>de</strong> Italiëlei in Antwerpen.<br />

Al wat ze kon<strong>de</strong>n buitmaken was<br />

een thermos en mijn brooddoos want<br />

het geld moesten we in een kluis steken<br />

uiteraard. Zelf had ik niks maar ik had<br />

toch een schrik gepakt en ben dan maar<br />

gestopt”, blikt hij terug. Toch maakte hij<br />

ook leuke dingen mee tij<strong>de</strong>ns zijn tijd bij<br />

Ladbrokes. Zeker als hij mooie bedragen<br />

mocht uitbetalen. “Meestal werd er op<br />

<strong>de</strong> Franse tiercé gespeeld. Zo heb ik een<br />

keer 47.000 euro mogen uitbetalen maar<br />

twee weken later bleek dat het al op was.<br />

Het waren grote bedragen misschien<br />

maar die waren rap terug op hoor. Ik betaal<strong>de</strong><br />

dat uitein<strong>de</strong>lijk niet zelf uit maar<br />

moest wel met <strong>de</strong> winnaar mee naar <strong>de</strong><br />

bank gaan.” En veruit het slimste dat hij<br />

naar eigen zeggen <strong>de</strong>ed, was dat hij nooit<br />

zelf een gokje waag<strong>de</strong>. “Ik ken wel iets<br />

van paar<strong>de</strong>n maar dat wil nog niet zeggen<br />

dat ge wint hé. We gingen wel dikwijls zelf<br />

naar <strong>de</strong> paar<strong>de</strong>nkoers kijken. Naar Waregem,<br />

Kuurne, Oosten<strong>de</strong>…<br />

KAArtEn<br />

Het werken mag dan al gedaan zijn, stilzitten<br />

is er in dit huis in <strong>de</strong> Ro<strong>de</strong>nbachlaan<br />

niet bij. Nellie wan<strong>de</strong>lt veel. “Om in beweging<br />

te blijven en voor het sociaal contact<br />

want je komt altijd wel iemand tegen hier.<br />

Fietsen doe ik ook veel. Naar mijn dochter<br />

over <strong>de</strong> grens in Roosendaal bijvoorbeeld”,<br />

vertelt Nellie.<br />

En bij Roger gaat het eens per week steevast<br />

richting dienstencentrum in Mariater-Hei<strong>de</strong><br />

om te gaan kaarten. “ Om het<br />

meeste slagen, boomke wies, rikken…<br />

we spelen het allemaal. Ie<strong>de</strong>reen zet 2,5<br />

euro in. Het meeste dat je zo kan winnen<br />

is 17,5 euro. Het is echt wel voor het plezier<br />

hoor. En het is er allemaal aan <strong>de</strong>mocratische<br />

prijzen”, zegt kaarter Roger. Op<br />

weg naar het dienstencentrum speelt hij<br />

ook chauffeur voor me<strong>de</strong>kaarters die hij<br />

uit Essen meebrengt. “Dat doe ik graag<br />

en ik wil niet dat ze me daar iets voor geven<br />

maar soms krijg ik wel eens patatten<br />

of groenten of eieren van kippen uit <strong>de</strong><br />

tuin in <strong>de</strong> plaats. Zo gaat dat hier op <strong>de</strong>n<br />

buiten he, besluit Roger.<br />

13 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


Paul sIPIDo uIt borgerhout<br />

een Wan<strong>De</strong>len<strong>De</strong><br />

WIelerencycloPeDIe<br />

“Ge moet niet alleen met uw benen rij<strong>de</strong>n maar ook met uw kopke”<br />

Een wan<strong>de</strong>len<strong>de</strong> encyclopedie over <strong>de</strong><br />

wielersport in het algemeen, en over Stan<br />

Ockers in het bijzon<strong>de</strong>r. Zo zou je Paul<br />

Sipido kunnen noemen. Toevallig ligt het<br />

appartement van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> waar<br />

hij al jaren met zijn echtgenote woont ook<br />

in <strong>de</strong> Stan Ockersstraat. En bovendien<br />

ken<strong>de</strong> hij <strong>de</strong> hele familie Ockers persoonlijk.<br />

Geen won<strong>de</strong>r dat Paul 4 <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n<br />

een grote her<strong>de</strong>nking organiseer<strong>de</strong> voor<br />

zijn veel te jong gestorven Antwerpse<br />

wieleridool. Het bracht hem op een bepaald<br />

moment zelfs tot bij <strong>de</strong> koninklijke<br />

familie.<br />

Vijftig <strong>jaar</strong> al wonen Paul en zijn echtgenote<br />

in <strong>de</strong> Stan Ockersstraat, op <strong>de</strong> grens<br />

zeg maar van Borgerhout en Berchem.<br />

Dat <strong>de</strong> straat zo heet, is niet <strong>de</strong> verdienste<br />

van bewon<strong>de</strong>raar en liefhebber Paul.<br />

Maar dat er op <strong>de</strong> hoek van <strong>de</strong> straat een<br />

mooie en opvallen<strong>de</strong> her<strong>de</strong>nkingsplaat<br />

hangt van Stan Ockers, daar zit Paul<br />

dan weer wel voor veel tussen. Vanwaar<br />

die fascinatie voor Stan Ockers?, is dan<br />

ook een eerste logische vraag. “Heel <strong>de</strong><br />

familie Ockers woon<strong>de</strong> hier vroeger vlak<br />

in <strong>de</strong> buurt. En Jan, <strong>de</strong> broer van Stan,<br />

was net zo oud als ikzelf”, zegt <strong>de</strong> inmid<strong>de</strong>ls<br />

88-jarige Paul Sipido. Een en an<strong>de</strong>r<br />

maakte dat Paul zijn idool Stan Ockers op<br />

<strong>de</strong> voet volg<strong>de</strong>. Alleen op die fatale dag<br />

in 1956 was Paul er niet bij toen Ockers<br />

in het Antwerpse Sportpaleis een doodssmak<br />

tegen <strong>de</strong> piste maakte. “Het was<br />

mijn moe<strong>de</strong>r die me vertel<strong>de</strong> dat Stan<br />

gevallen was. Maar het bleek serieuzer<br />

dan ik dacht. Sche<strong>de</strong>lbreuk en twee dagen<br />

later is hij gestorven. Op <strong>de</strong> begrafenis<br />

stond enorm veel volk langs <strong>de</strong> kant<br />

van <strong>de</strong> weg. Dat is een stuk van uw jeugd<br />

dat begraven wordt”, blikt Paul er zo veel<br />

jaren later op terug. “Stan was misschien<br />

niet <strong>de</strong> beste coureur aller tij<strong>de</strong>n, want dat<br />

is Merckx. Maar Stan was wel <strong>de</strong> leepste”,<br />

lacht hij. “Want ge moet niet alleen met <strong>de</strong><br />

benen rij<strong>de</strong>n maar ook met uw kopke en<br />

dat kon Stan als geen an<strong>de</strong>r”. Paul kijkt<br />

nog wel naar <strong>de</strong> wielerwedstrij<strong>de</strong>n maar<br />

vindt dat <strong>de</strong> huidige generatie niet meer<br />

kan tippen aan renners uit vroegere tij<strong>de</strong>n.<br />

“Vod<strong>de</strong>balen zijn het”, zegt hij op zijn<br />

typsich Antwerpse manier. “Het zijn geen<br />

coureurs meer. Nu zijn we al content met<br />

één Belg bij <strong>de</strong> eerste tien. Ze kruipen bijvoorbeeld<br />

allemaal samen een berg op.<br />

En ze doen dat in ploeg. Dat is toch niet<br />

meer hetzelf<strong>de</strong> als vroeger hoor.”<br />

HErDEnKInG<br />

Hij vond het dan ook maar evi<strong>de</strong>nt dat<br />

zijn grote idool Ockers enkele jaren gele<strong>de</strong>n<br />

een mooie overzichtstentoonstelling<br />

zou krijgen. Paul lobby<strong>de</strong> er persoonlijk<br />

voor bij diverse instanties en kreeg ook<br />

gedaan dat op <strong>de</strong> hoek van zijn straat<br />

een ge<strong>de</strong>nkplaat werd aangebracht voor<br />

<strong>de</strong> wereldkampioen uit 1955. Zijn zoek-<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 14


tocht naar allerhan<strong>de</strong> illustratiemateriaal<br />

over zijn wielerheld en leeftijdsgenoot<br />

bracht hem op een bepaald moment<br />

zelfs in koninklijke kringen. “Toen ik bezig<br />

was met <strong>de</strong> voorbereidingen voor <strong>de</strong><br />

her<strong>de</strong>nkingsplaat en <strong>de</strong> tentoonstelling<br />

in <strong>de</strong> Roma enkele jaren gele<strong>de</strong>n herinner<strong>de</strong><br />

ik me het verhaal dat Stan Ockers<br />

na het WK in 1955 zijn fiets aan prins<br />

Alexan<strong>de</strong>r had gegeven. Die fiets heb ik<br />

toch wel gekregen zeker”, Paul is er nog<br />

altijd een beetje verwon<strong>de</strong>rd over. “Ik<br />

schreef naar <strong>de</strong> grootmaarschalk , die <strong>de</strong><br />

brief doorstuur<strong>de</strong> naar prins Alexan<strong>de</strong>r.<br />

<strong>De</strong> secretaresse van <strong>de</strong> prins liet weten<br />

dat ik <strong>de</strong> fiets mocht komen halen. Op<br />

een bepaal<strong>de</strong> dag re<strong>de</strong>n we met tweeën<br />

naar het kasteel van <strong>de</strong> prins en meld<strong>de</strong>n<br />

ons, zoals afgesproken om 12 uur stipt<br />

aan. Terwijl we ston<strong>de</strong>n te wachten kwam<br />

een meid ons zeggen dat <strong>de</strong> prinses ons<br />

verwachtte. Twintig minuutjes hebben<br />

we zitten babbelen en we hebben zelfs<br />

gelachen want ik had ou<strong>de</strong> foto’s bij van<br />

Stan Ockers samen met <strong>de</strong> toen 16-jarige<br />

Alexan<strong>de</strong>r. Het was toch een schone jongen<br />

he, was <strong>de</strong> reactie van prinses Lea”,<br />

<strong>de</strong>nkt Paul met plezier aan <strong>de</strong> speciale<br />

ontmoeting terug.<br />

buurtVErEnIGInG<br />

Het echtpaar Sipido woont inmid<strong>de</strong>ls al<br />

vijftig <strong>jaar</strong> op hetzelf<strong>de</strong> adres. “Eerst op<br />

<strong>de</strong> hoogste verdieping maar toen we wat<br />

ou<strong>de</strong>r wer<strong>de</strong>n, zijn we naar het gelijkvloers<br />

verhuisd. Dat is on<strong>de</strong>rtussen toch<br />

ook al van 1988 gele<strong>de</strong>n”, telt Paul na.<br />

Geëngageerd als hij is stampte hij vele ja-<br />

15 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


en gele<strong>de</strong>n ook <strong>de</strong> buurtvereniging mee<br />

uit <strong>de</strong> grond. En voor een naam voor <strong>de</strong>ze<br />

vereniging moesten ze natuurlijk niet ver<br />

zoeken. Het werd <strong>De</strong> Vriend(t)en van Stan<br />

Ockers. Onmid<strong>de</strong>llijk doet Paul er een<br />

woordje uitleg bij: “<strong>De</strong> buurtvereniging is<br />

bedoeld voor <strong>de</strong> bewoners van <strong>de</strong> Stan<br />

Ockersstraat en van <strong>de</strong> Frans <strong>De</strong> Vriendtstraat.<br />

Als je die twee straten samenpakt<br />

kom je tot <strong>de</strong> naam van onze vereniging.<br />

Frans <strong>De</strong> Vriendt was trouwens ook een<br />

coureur die ooit nog schitter<strong>de</strong> in Luik –<br />

Bastenaken – Luik. Bovendien bestond er<br />

al een club die <strong>De</strong> vrien<strong>de</strong>n van Stan Ockers<br />

heette, dus daar moesten we afblijven.”<br />

Inmid<strong>de</strong>ls is Paul, gezien zijn leeftijd<br />

niet meer actief in <strong>de</strong> buurtvereniging,<br />

maar hij is in elk geval blij te zien dat <strong>de</strong><br />

vereniging met een aantal jonge krachten<br />

in goe<strong>de</strong> han<strong>de</strong>n is en wordt ver<strong>de</strong>rgezet.<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 16


OrGErHOutSE rEnnErS<br />

Toch bleef <strong>de</strong> belangstelling van Paul Sipido<br />

niet beperkt tot Stan Ockers alleen.<br />

Hij maakte zelfs een boek over <strong>de</strong> Borgerhoutse<br />

wielrenners en vond er zowat<br />

36. Tij<strong>de</strong>ns een recente tentoonstelling<br />

over alle Borgerhoutse renners kregen<br />

<strong>de</strong>ze wielrenners in het park ook een<br />

tentoonstelling met 36 grote foto’s. Allemaal<br />

<strong>de</strong> verdienste van Paul. Hij maakte<br />

er ook een catalogus van. “Een vol <strong>jaar</strong><br />

ben ik daarmee bezig geweest. Veel weet<br />

ik uit mijn hoofd en veel informatie heb<br />

ik ook verzameld”. Ter illustratie haalt hij<br />

er meteen twee dikke kartonnen dozen<br />

bij met wielermateriaal allerhan<strong>de</strong>. Willy<br />

Lambrechts, pistier Embrechts, Frans <strong>De</strong><br />

Wit, Louis Lagrillière,… <strong>De</strong> ene naam na<br />

<strong>de</strong> an<strong>de</strong>re rolt Paul over <strong>de</strong> lippen. “Het<br />

enige criterium moest zijn dat ze ofwel<br />

in Borgerhout moesten geboren zijn, er<br />

hebben gewoond of er overle<strong>de</strong>n zijn.<br />

Zo zijn we toch aan 36 geraakt. Er waren<br />

zelfs drie vrouwen bij, waaron<strong>de</strong>r Leentje<br />

Simons, ooit nog kampioen van België<br />

geweest bij <strong>de</strong> beginnelingen”, zegt<br />

Paul Sipido terwijl hij door <strong>de</strong> foto’s en <strong>de</strong><br />

knipsels in zijn archief bla<strong>de</strong>rt. Ondanks<br />

zijn enorme interesse in <strong>de</strong> wielersport is<br />

Paul Sipido zelf nooit coureur gewor<strong>de</strong>n.<br />

“ We had<strong>de</strong>n thuis het geld niet voor een<br />

fiets”, geeft hij grif toe maar bij het volgen<br />

van <strong>de</strong> wielersport zat hij wel altijd op <strong>de</strong><br />

eerste rij.<br />

SIPIDO<br />

<strong>De</strong> inwoner van <strong>de</strong> Stan Ockersstraat is<br />

niet alleen gedreven bij het opzoekingswerk<br />

naar Antwerpse wielerverhalen van<br />

vroeger, ook <strong>de</strong> zoektocht naar <strong>de</strong> herkomst<br />

van zijn eigen naam voer<strong>de</strong> hij tot<br />

in <strong>de</strong> puntjes uit. “Een Italiaanse naam”,<br />

zegt hij beslist. “Tot 1630 heb ik een en<br />

an<strong>de</strong>r kunnen terugvin<strong>de</strong>n. Rond die tijd<br />

moet er een schoenmaker met die naam<br />

vanuit Milaan naar hier zijn afgezakt. Intussen<br />

wonen er heel wat Sipido’s in het<br />

Antwerpse. Die stammen allemaal af van<br />

die schoenmaker uit Italië. Ook in Zuid-<br />

Amerika wonen er veel mensen met <strong>de</strong>ze<br />

naam. Dat weet ik via internet. Niet dat ikzelf<br />

op internet zoek, dat vraag ik wel aan<br />

mijn zoon. Die heeft daar meer verstand<br />

van”, besluit hij.<br />

bErOEP<br />

Het lijkt alsof hij al zijn hele leven met <strong>de</strong><br />

wielersport bezig is, maar hij heeft nog tal<br />

van verhalen klaar als we hem naar zijn<br />

leven vragen. Van <strong>de</strong> omzwervingen naar<br />

Frankrijk en Duitsland die hij noodgedwongen<br />

tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> Twee<strong>de</strong> Wereldoorlog<br />

moest maken nadat hij werd opgepakt,<br />

van zijn voetbaltijd als jonge snaak bij Red<br />

Star en van zijn latere werk bij <strong>de</strong> NMBS.<br />

“Ik begon er als tij<strong>de</strong>lijk beambte en was<br />

treinbegelei<strong>de</strong>r van militaire treinen. Vaak<br />

was ik drie dagen aan een stuk weg. Tot<br />

ik ziek werd en overgeplaatst werd naar<br />

het bureel. Ik <strong>de</strong>ed bevor<strong>de</strong>ringsexamens<br />

mee en dan heb ik lang gewerkt op Antwerpen<br />

Zuid en ik ben geëindigd aan <strong>de</strong><br />

Noor<strong>de</strong>rdokken waar ik nog net het begin<br />

van <strong>de</strong> computers heb meegemaakt.<br />

Een ramp want die programma’s sloegen<br />

continu kadul. Op mijn zestigste ben ik<br />

met pensioen gegaan”, vertelt Sipido. En<br />

meteen had hij tijd genoeg om zich op <strong>de</strong><br />

wielersport te gooien en met een boek,<br />

een tentoonstelling en een her<strong>de</strong>nkingsplaat<br />

een eresaluut te brengen aan Stan<br />

Ockers en <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re misschien min<strong>de</strong>r<br />

beken<strong>de</strong> renners uit <strong>de</strong> geschie<strong>de</strong>nis van<br />

Borgerhout.<br />

17 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


“voor mIjn ongeval WIst Ik<br />

nIet Dat al DIe voorzIenIngen<br />

beston<strong>De</strong>n”<br />

Met een rolstoel wonen in een aangepast appartement.<br />

Dat je leven van <strong>de</strong> ene minuut op <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re grondig overhoop kan<br />

wor<strong>de</strong>n gehaald daar kan <strong>de</strong> 35-jarige Azaoum Fahima van meespreken.<br />

Na een ernstig verkeersongeval beland<strong>de</strong> ze enkele jaren gele<strong>de</strong>n<br />

in een rolstoel. Nu woont ze als alleenstaan<strong>de</strong> moe<strong>de</strong>r samen<br />

met haar twee kin<strong>de</strong>ren in een zogenaam<strong>de</strong> ADL-woning, zeg maar<br />

een aangepaste locatie, van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> in Berchem. Een woning<br />

die bre<strong>de</strong> gangen en een aangepaste lift heeft, vlot bereikbaar is<br />

en die binnenin ook het nodige comfort biedt voor iemand die zoals<br />

Azaoum Fahima beperkt is in haar bewegingsmogelijkhe<strong>de</strong>n.<br />

“Het kan allemaal zo vlug gaan”, zegt<br />

<strong>de</strong> nu 35-jarige Azaoum Fahima. Amper<br />

enkele jaren gele<strong>de</strong>n werkte ze nog full<br />

time in een kin<strong>de</strong>rdagverblijf en stond<br />

ze permanent zelf klaar om an<strong>de</strong>ren te<br />

helpen.Ze raakte verlamd tot net on<strong>de</strong>r<br />

haar armen. Nu is ze dus op haar beurt<br />

afhankelijk van <strong>de</strong> hulp van allerlei mensen<br />

om alles gedaan te krijgen. Toch blijkt<br />

ze tij<strong>de</strong>ns het gesprek bijzon<strong>de</strong>r dankbaar<br />

dat ze er nog is en dat ze, mits een aantal<br />

aanpassingen en met wat hulp , zelf haar<br />

kin<strong>de</strong>ren kan grootbrengen.<br />

AutO-OnGEVAL<br />

Haar verhaal wil ze wel vertellen maar ze<br />

gaat liever niet op <strong>de</strong> foto. “Ik heb een auto-ongeval<br />

gehad op <strong>de</strong> autostra<strong>de</strong> E19<br />

met <strong>de</strong> geken<strong>de</strong> gevolgen. Eerst heb ik<br />

twee maan<strong>de</strong>n in het ziekenhuis van Sint-<br />

Niklaas gelegen en nadien nog geruime<br />

tijd in het Universitair Ziekenhuis in Gent.<br />

Ik kon absoluut niets zelf doen. Mijn zus<br />

heeft al die tijd alles geregeld”, kijkt ze terug<br />

op <strong>de</strong> ziekenhuisperio<strong>de</strong> na haar ongeval.<br />

Haar familie is ook <strong>de</strong> re<strong>de</strong>n dat ze<br />

naar Antwerpen verhuis<strong>de</strong>. “Ik woon<strong>de</strong> in<br />

Brugge maar kon in geen geval terug naar<br />

mijn eigen huis. Al mijn familie woont in<br />

Antwerpen en die helpen me ook enorm.<br />

Ik heb drie zussen en twee broers. Zeker<br />

in het weekend is er altijd wel iemand van<br />

hen. Ook soms om samen leuke dingen<br />

te gaan doen. Om te gaan winkelen bijvoorbeeld<br />

of om samen met <strong>de</strong> kindjes<br />

naar <strong>de</strong> dierentuin of naar <strong>de</strong> cinema te<br />

gaan. We doen wat we kunnen he”, zegt<br />

ze vol goe<strong>de</strong> moed en blij om <strong>de</strong> voorzieningen<br />

die er zijn om haar zelfstandig te<br />

laten wonen. “Je staat er van tevoren niet<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 18


ij stil dat zoiets allemaal bestaat”, zegt<br />

ze. “Voor mijn ongeval was dit voor mij allemaal<br />

totaal onbekend. Ik ben blij dat dit<br />

er allemaal is en dat ik ook op mijn familie<br />

kan terugvallen.”<br />

ASSIStEntIE<br />

Azaoum Fahima, van Marokkaanse origine,<br />

maar hier geboren, zit als het ware<br />

achterovergeleund in een speciale rolstoel<br />

die ze zelf autonoom kan besturen.<br />

<strong>De</strong> gangen van haar appartement zijn<br />

breed genoeg gemaakt, zodat ze met<br />

haar rolstoel overal bij kan. <strong>De</strong>uren gaan<br />

op commando vanzelf open en nog an<strong>de</strong>re<br />

kleine aanpassingen zorgen ervoor<br />

dat iemand zoals Azaoum zoveel mogelijk<br />

zelf haar plan kan trekken. Daarom is<br />

er in haar ADL-woning assistentie voorzien<br />

wanneer ze die nodig heeft. <strong>De</strong> afkorting<br />

ADL staat voor Activiteiten van<br />

het Dagelijks Leven, waarbij bewoners<br />

zoals zij moeten geholpen wor<strong>de</strong>n. In<br />

het hele gebouw aan het Binnenplein in<br />

Berchem bevin<strong>de</strong>n zich trouwens 12 van<br />

<strong>de</strong>ze ADL-appartementen. Dit betekent<br />

dat er 24 uur op 24 iemand aanwezig is<br />

om <strong>de</strong>sgevallend hulp te bie<strong>de</strong>n. Azaoum<br />

kent <strong>de</strong> nummerco<strong>de</strong> uit het hoofd: “Je<br />

hebt vier verschillen<strong>de</strong> soorten oproepen.<br />

Als je het cijfer 1 drukt betekent dat dat je<br />

iemand vraagt voor een lange opdracht.<br />

Met een 2 laat je weten dat je iemand nodig<br />

hebt voor een korte opdracht. Druk je<br />

op 3 “ dan geef je te kennen dat het zeer<br />

dringend is. En cijfer 4 betekent een echt<br />

noodgeval.” Behalve <strong>de</strong> ADL-hulp heeft<br />

Azaoum Fahima nog an<strong>de</strong>re assistentie<br />

zoals een verpleegster die haar elke morgen<br />

uit bed komt halen en haar komt wassen,<br />

een kinesist die aan huis langskomt<br />

en familiehulp. Ook verschillen<strong>de</strong> toestellen<br />

zijn op een dusdanige manier aangepast<br />

dat ze er vlot mee uit <strong>de</strong> voeten kan<br />

19 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


zoals bijvoorbeeld een computer met een<br />

aangepaste muis die ze vanuit haar rolstoel<br />

kan bedienen. En wat belangrijk is:<br />

om optimaal te kunnen genieten van het<br />

ruime uitzicht op het groen aan <strong>de</strong> achterkant<br />

van <strong>de</strong> appartementenblok werd<br />

ook het terras aangepast zodat ze zon<strong>de</strong>r<br />

probleem van binnen naar buiten kan.<br />

KInDErEn<br />

Sowieso moet er ’s morgens iemand<br />

langskomen in huize Fahima om <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren<br />

mee aan te kle<strong>de</strong>n en ze mee op<br />

weg te zetten naar school. “Dat behoort<br />

tot <strong>de</strong> vaste afspraken, daar moet ik uiteraard<br />

niet voor bellen. <strong>De</strong> kin<strong>de</strong>ren doen<br />

uiteraard ook veel zelf want door <strong>de</strong>ze<br />

sitiuatie zijn ze uiteraard veel sneller zelf-<br />

standig”, vertelt ze niet zon<strong>de</strong>r trots. “<strong>De</strong><br />

oudste gaat trouwens al naar het eerste<br />

studie<strong>jaar</strong>”, zegt Fahima die er op staat<br />

om zelf in haar rolstoel <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren mee<br />

naar school te doen en ze ’s namiddags<br />

ook weer te gaan afhalen. Het zijn <strong>de</strong><br />

momenten van <strong>de</strong> dag waar ze echt naar<br />

uitkijkt. Alle omstandighe<strong>de</strong>n in acht genomen,<br />

is ze tevre<strong>de</strong>n met haar appartement<br />

en alle speciale voorzieningen. Al is<br />

er één ding dat ze op termijn nog graag<br />

zou zien veran<strong>de</strong>ren. Niet voor haar maar<br />

voor haar twee kin<strong>de</strong>ren. “Het is een jongen<br />

en een meisje. Nu zijn ze nog klein<br />

en kunnen ze nog samen op een kamer<br />

slapen. Maar op termijn zou het toch iets<br />

i<strong>de</strong>aler zijn, mochten ze elk hun eigen kamer<br />

kunnen hebben. Maar voorlopig gaat<br />

het nog hoor”, wil ze zeker niet ondankbaar<br />

overkomen.<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 20


“Ik heb veel geluk gehaD,<br />

Ik ben heel tevre<strong>De</strong>n”<br />

Larissa vond letterlijk een thuis in Wilrijk<br />

Elk verhaal is an<strong>de</strong>rs bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. Zo blijkt ook weer uit <strong>de</strong><br />

lotgevallen van Larissa Krestovnikova die twaalf <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n vluchtte<br />

uit Oezbekistan. Een huiselijker tafereel kan je nauwelijks voorstellen,<br />

wanneer ik in hun woning in Wilrijk binnenstap. Moe<strong>de</strong>r geeft haar<br />

baby van enkele maan<strong>de</strong>n oud borstvoeding terwijl haar tienerzoon<br />

vanachter aan <strong>de</strong> keukentafel zijn huiswerk maakt. Moe<strong>de</strong>r Larissa is<br />

zichtbaar gelukkig en tevre<strong>de</strong>n wanneer ze haar verhaal vertelt. Over<br />

hoe ze vanuit haar geboorteland in België beland<strong>de</strong>, er haar Hongaarse<br />

man leer<strong>de</strong> kennen en nog veel meer grote en kleine verhalen.<br />

Ik maak me <strong>de</strong> be<strong>de</strong>nking dat het moeilijk<br />

an<strong>de</strong>rs kan of Olivia, <strong>de</strong> nu nog jonge<br />

spruit in <strong>de</strong> armen van haar moe<strong>de</strong>r, wordt<br />

sowieso een talenknobbel. Opgroeiend<br />

in Vlaan<strong>de</strong>ren, met een moe<strong>de</strong>r die Russisch<br />

spreekt en een Hongaarse va<strong>de</strong>r.<br />

Maar dat is uiteraard nog verre toekomst.<br />

Hier en nu is mama Larissa heel tevre<strong>de</strong>n.<br />

Met haar nieuwkomer én met haar huis.<br />

“Ik heb niet lang moeten wachten op een<br />

woning toen ik naar België kwam. In augustus<br />

twaalf <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n kwam ik naar<br />

hier en in juni van het <strong>jaar</strong> nadien had <strong>De</strong><br />

<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> een appartement voor me.<br />

Ik wist zelfs niet dat er zo iets als <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />

<strong>Woning</strong> bestond. Mijn vriendin Olga<br />

vertel<strong>de</strong> me erover en dan heb ik mijn<br />

kans gegrepen. Ik huur<strong>de</strong> in 1999 een<br />

slecht appartement in Borgerhout voor<br />

12.000 frank. Dan ben ik via <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />

<strong>Woning</strong> naar een mooi appartement gegaan<br />

op een zeven<strong>de</strong> verdieping in Ber-<br />

chem met een heel mooi uitzicht”, gaat<br />

ze een heel aantal jaren terug. “Ik ben een<br />

echt zondagskind. Ook bij mijn aanvraag<br />

om Belg te wor<strong>de</strong>n. Toen ik vier <strong>jaar</strong> hier<br />

in het land was heb ik via <strong>de</strong> snel Belgwet<br />

mijn naturalisatie aangevraagd. Ook<br />

dat is heel vlot verlopen”, legt ze uit. Wat<br />

ook vlot verliep is hoe ze haar Hongaarse<br />

man Jozef hier leer<strong>de</strong> kennen. “Gewoon<br />

op straat. Hij sprak mij en mijn vriendin<br />

aan met <strong>de</strong> paar Russische woor<strong>de</strong>n die<br />

hij ken<strong>de</strong>. En nu is hij mijn man. Het is niet<br />

gemakkelijk om op zijn 52ste hier werk<br />

te vin<strong>de</strong>n, maar als loodgieter is hij heel<br />

handig en dan kan hij allerlei klusjes hier<br />

in huis opknappen”, grapt ze.<br />

GEbOOrtELAnD<br />

Ze is naar eigen zeggen blij dat ze haar<br />

geboorteland heeft verlaten. “Ik kom uit<br />

21 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


Oezbekistan, een land dat on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re<br />

grenst aan Kazakstan en Afghanistan.<br />

Het is een heel warm land en het is er<br />

ook heel mooi. Zelf kom ik uit Tasjkent.<br />

Er wonen heel veel Russen, waaron<strong>de</strong>r<br />

ik zelf. <strong>De</strong> va<strong>de</strong>r van mijn grootva<strong>de</strong>r was<br />

als Rus rond 1917 in Oezbekistan komen<br />

wonen, net als vele an<strong>de</strong>re Russen.<br />

Maar het is nu bijna voor 100 procent een<br />

moslimland en dat zorgt voor conflicten<br />

met <strong>de</strong> Russische min<strong>de</strong>rheid waartoe ik<br />

behoor”, legt Larissa uit in meer dan behoorlijk<br />

Ne<strong>de</strong>rlands. Vrijwel onmid<strong>de</strong>llijk<br />

na haar aankomst is ze dan ook Ne<strong>de</strong>rlands<br />

beginnen stu<strong>de</strong>ren. “Aan <strong>de</strong> LBC<br />

op <strong>de</strong> Kipdorpvest. Twee maal per week<br />

was dat. In totaal heb ik die lessen vier<br />

<strong>jaar</strong> gevolgd en heb ik speciaal nooit een<br />

schotelantenne op mijn huis geplaatst<br />

omdat ik via <strong>de</strong> televisie Ne<strong>de</strong>rlands wil<strong>de</strong><br />

leren. En ook op het werk heb ik Ne<strong>de</strong>rlands<br />

geleerd.Ik heb een tijd gewerkt als<br />

technisch bedien<strong>de</strong> bij een bedrijf in <strong>de</strong><br />

haven. Ik had mijn CV op <strong>de</strong> website van<br />

<strong>de</strong> VDAB geplaatst en ik kreeg onmid<strong>de</strong>llijk<br />

telefoon. Ik heb dan ook een technisch<br />

tekendiploma. Dat heb ik acht maan<strong>de</strong>n<br />

gedaan en nadien ook nog heel wat interimjobs.<br />

Ik heb ook nog een tijd een eigen<br />

internetcafé gehad op het Sint-Jansplein<br />

in Antwerpen maar dat is niet zo gelukt.<br />

We mochten er maar tot 20 uur open zijn<br />

en ik <strong>de</strong>nk dat het pas een succes kan zijn<br />

als je tot mid<strong>de</strong>rnacht kan openhou<strong>de</strong>n”,<br />

vindt Larissa.<br />

tEruGGAAn<br />

Het is misschien niet zo gemakkelijk om<br />

hier <strong>de</strong> kost te verdienen maar terugkeren<br />

naar Oezbekistan daar <strong>de</strong>nkt ze in<br />

<strong>de</strong> verste verte niet aan. “Ik ben er niet<br />

weggegaan omdat ik geen vooruitzichten<br />

had want als ingenieur mechanica<br />

had ik er een goeie baan. Het is er echt<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 22


heel streng. Ik ben er zeker van dat ik in<br />

<strong>de</strong> gevangenis vlieg als ik terugkeer. Misschien<br />

wel tien <strong>jaar</strong>. Ik ben dan ook niet<br />

kunnen teruggaan toen mijn va<strong>de</strong>r en<br />

moe<strong>de</strong>r stierven. Ook mijn oudste broer is<br />

er weggetrokken en woont nu in Rusland<br />

tussen Moskou en Sint-Petersburg. Naar<br />

Moskou ben ik wel al enkele malen geweest<br />

samen met mijn zoon Arsenij. Daar<br />

lachen ze met hem omdat hij een speciaal<br />

Russisch accent heeft natuurlijk. Mijn<br />

moe<strong>de</strong>r en va<strong>de</strong>r wil<strong>de</strong>n niet vertrekken<br />

maar heel wat leeftijdsgenoten gingen er<br />

weg. In <strong>de</strong> klas waar ik Ne<strong>de</strong>rlands leer<strong>de</strong><br />

zaten veel mensen uit Oezbekistan. Dat<br />

is het beste bewijs. Het was niet onmid<strong>de</strong>llijk<br />

mijn bedoeling om naar België te<br />

komen. Er waren heel wat lan<strong>de</strong>n waar ik<br />

aan dacht. Israël bijvoorbeeld maar daar<br />

kreeg ik geen visum. Veel Oezbeken gaan<br />

ook naar Amerika, Canada of ook naar<br />

Duitsland. Vaak gaat het om zogenaam<strong>de</strong><br />

ethnische Duitsers”, vertelt Larissa.<br />

EtEn<br />

Wat er bij Larissa Krestovnikova en haar<br />

echtgenoot Jozef op tafel komt is behoorlijk<br />

internationaal. “Hongaarse goulash en<br />

Russische Borjst. Van frieten ben ik niet<br />

zo gek van. Dat is meer iets voor mijn<br />

zoon”, lacht ze. Zoon Arsenij, een uit <strong>de</strong><br />

kluiten gewassen tiener van veertien, bevestigt<br />

vanuit <strong>de</strong> keuken. Hij zit over zijn<br />

boeken heen gebogen en kan volgens zijn<br />

moe<strong>de</strong>r al zijn energie kwijt in het waterpolo<br />

spelen bij Groenenhoek. Het gezin<br />

van Larissa heeft het naar zijn zin in het<br />

huis in Wilrijk. “Ik ben heel tevre<strong>de</strong>n dat<br />

we in maart vorig <strong>jaar</strong> naar een huis met<br />

een tuintje zijn kunnen verhuizen, zeker<br />

met <strong>de</strong> baby die erbij is gekomen”, straalt<br />

ze. Het contact met <strong>de</strong> buren is ook heel<br />

goed, getuige <strong>de</strong> vele gelukwenskaartjes<br />

die ze met <strong>de</strong> geboorte van haar dochtertje<br />

kreeg. “<strong>De</strong> buren helpen mekaar hier<br />

ook goed. Als er iemand een grasmaaier<br />

nodig heeft, kan hij die wel lenen van een<br />

van <strong>de</strong> buren. Zo gaat dat hier..” Tijd voor<br />

haar hobby’s heeft ze niet veel zo vlak na<br />

<strong>de</strong> geboorte van haar kind. Vooral fotografie<br />

en fitness staan hoog op haar lijstje<br />

van favoriete vrijetijdsbestedingen. “Fotografie<br />

komt van pas want dan kan ik<br />

mooie foto’s van Olivia maken. En fitness<br />

daar ben ik na <strong>de</strong> bevalling ook weer aan<br />

toe want die extra kilo’s moeten er terug<br />

af”, zegt ze al lachend als afsluiter.<br />

23 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


louIs beumont: “vroeger<br />

stonD hIer nIks In <strong>De</strong><br />

valaarWIjk. alleen <strong>De</strong> kerk<br />

en <strong>De</strong> PastorIj”<br />

Echtpaar 57 <strong>jaar</strong> lang trouw aan <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />

Mocht er een prijs wor<strong>de</strong>n uitgereikt voor wie het langste huur<strong>de</strong>r is<br />

bij <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> dan eindig<strong>de</strong>n Louis Beumont en Marie-José<br />

<strong>De</strong> Laet zeker op een podiumplaats. 57 <strong>jaar</strong> woon<strong>de</strong>n ze in <strong>de</strong> wijk<br />

Valaar in Wilrijk. Sterker nog, het echtpaar heeft er nog alles weten<br />

bouwen want toen ze in <strong>de</strong> wijk vlakbij <strong>de</strong> huidige A12 kwamen wonen,<br />

stond er nog zo goed als niets. Louis en Marie-José kunnen <strong>de</strong><br />

wedstrijd van <strong>de</strong> langste huur<strong>de</strong>r echter niet meer winnen want intussen<br />

verhuis<strong>de</strong>n ze naar Gooreind om op hun ou<strong>de</strong> dag dichter bij hun<br />

dochter te wonen.<br />

57 <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n trok het echtpaar Beumont<br />

– <strong>De</strong> Laet in in hun woning aan <strong>de</strong><br />

Gebroe<strong>de</strong>rs <strong>De</strong> Wachterstraat 7, mid<strong>de</strong>nin<br />

het Valaar. “Er liep hier een spoorbaan,<br />

er stond een boer<strong>de</strong>rij maar van een rijkswachtkazerne<br />

of van veel an<strong>de</strong>re huizen<br />

was er nog geen sprake”. Louis Beumont<br />

spreekt van lang gele<strong>de</strong>n want <strong>de</strong> nog bijzon<strong>de</strong>r<br />

kranige man werd het afgelopen<br />

<strong>jaar</strong> negentig. Het geheim van zijn lang<br />

leven? “Ik heb nooit tabak aangeraakt en<br />

sterke drank heb ik ook nooit gedronken.<br />

En ver<strong>de</strong>r regelmatig leven en altijd in <strong>de</strong><br />

natuur zitten, vertelt Louis. Hij blijkt in<strong>de</strong>rdaad<br />

een geboren verteller. En aan niets<br />

hoor je dat hij pas op zijn tien<strong>de</strong> Ne<strong>de</strong>rlands<br />

leer<strong>de</strong>. Hij werd immers in 1919 in<br />

Engeland geboren. “In Hornsey (Noord-<br />

Lon<strong>de</strong>n) meerbepaald. In het graafschap<br />

Middlesex. Mijn moe<strong>de</strong>r was daar naar-<br />

toe gevlucht omwille van <strong>de</strong> Eerste Wereldoorlog<br />

en ontmoette daar mijn va<strong>de</strong>r<br />

die officier was in het leger. Hij had zelfs<br />

nog in het toenmalige Belgisch-Congo<br />

gediend. We kwamen dus pas terug naar<br />

België toen ik tien was. Het heeft lang geduurd<br />

vooraleer ik mijn accent kwijt was.”<br />

nAtuur<br />

Zoals hij hierboven al zei, is het Louis’<br />

lange leven om in <strong>de</strong> natuur te vertoeven.<br />

Voornamelijk dan om zijn favoriete hobby<br />

te beoefenen, het tekenen en aquarelleren<br />

van landschappen en an<strong>de</strong>r natuurschoon.<br />

“Ik doe dat al van jongs af aan.<br />

Mijn va<strong>de</strong>r had dat ook. Van hem heb ik<br />

het aquarelleren geleerd. Het hele huis<br />

van <strong>de</strong> Beumonts hangt dan ook vol met<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 24


Louis’ creaties. En een veelvoud daarvan<br />

heeft hij zelfs weggegeven. “Aan mensen<br />

die ik er een plezier mee kon doen”, zegt<br />

hij beschei<strong>de</strong>n. Ook <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />

kreeg van Louis enkele werken ca<strong>de</strong>au<br />

waaron<strong>de</strong>r <strong>de</strong> potloodtekening van het<br />

Valaar bij dit artikel. Zelf minimaliseert hij<br />

zijn kunstige hobby maar dat hij altijd talent<br />

heeft gehad voor <strong>de</strong>ze creatieve tijdsbesteding<br />

moge dui<strong>de</strong>lijk zijn. Louis kan<br />

het tekenen gewoon niet laten. “Ik teken<br />

overal in <strong>de</strong> natuur. Ik trok er altijd op uit<br />

met <strong>de</strong> fiets of met <strong>de</strong> brommer. Nu alleen<br />

nog met <strong>de</strong> fiets want voor <strong>de</strong> brommer<br />

ben ik te oud gewor<strong>de</strong>n. Dat ik <strong>de</strong> natuur<br />

teken zal ook wel iets met mijn va<strong>de</strong>r te<br />

maken hebben. Mijn va<strong>de</strong>r rookte veel.<br />

En in die tijd zaten er in Engeland cigarette<br />

cards bij met afbeeldingen van al-<br />

lerlei on<strong>de</strong>rwerpen. Maar toch vooral van<br />

wil<strong>de</strong> planten en dieren en vogels. Ik verzamel<strong>de</strong><br />

ze en teken<strong>de</strong> ze ook na.”<br />

bOEKEn<br />

Het verzamelen is hij alvast niet verleerd<br />

want in zijn hele leven kreeg hij een massa<br />

boeken bij elkaar. “Vooral informatieve<br />

boeken. Over heemkun<strong>de</strong>, paleontologie,<br />

biologie, zelfs wiskun<strong>de</strong>. Ook met die<br />

boeken begon ik op jonge leeftijd. Ooit<br />

heb ik zelfs mijn kleren verkocht om boeken<br />

te kopen. Het resultaat was dat mijn<br />

moe<strong>de</strong>r heel kwaad was toen ze dat ont<strong>de</strong>kte”,<br />

kan hij er zo veel jaren later nog<br />

flink om lachen.<br />

25 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


HEEmKunDE<br />

Heemkun<strong>de</strong> is al vele jaren een an<strong>de</strong>r<br />

stokpaardje van Louis. En soms combineer<strong>de</strong><br />

hij <strong>de</strong> ene hobby met <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re.<br />

On<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re door het tekenen van heel<br />

wat zogenaam<strong>de</strong> afweerkruisen. “Dat<br />

zijn kruisen die bijvoorbeeld wer<strong>de</strong>n aangebracht<br />

aan boerenhoeves. Boven het<br />

kel<strong>de</strong>rgat was een van <strong>de</strong> plaatsen waar<br />

dat gebeur<strong>de</strong>. Om te beletten dat <strong>de</strong> melk<br />

zuur werd. Je hebt die kruisen in alle mogelijke<br />

maten en soorten. Ik teken<strong>de</strong> ze<br />

voor een heemkundig tijdschrift. In <strong>de</strong><br />

heemkun<strong>de</strong> is er veel belangstelling in<br />

lan<strong>de</strong>lijke woningen in combinatie met<br />

bijgeloof”, legt tekenaar Louis enthousiast<br />

uit. Een an<strong>de</strong>r heemkun<strong>de</strong>thema dat<br />

hij graag met potlood op papier vastleg<strong>de</strong><br />

zijn ijskel<strong>de</strong>rs. “Dat is een ruimte met een<br />

berg zand erover zeg maar. Kasteelheren<br />

lieten die ijskel<strong>de</strong>rs aanleggen zodat<br />

voedsel en <strong>de</strong>rgelijke een hele zomer lang<br />

kon wor<strong>de</strong>n bewaard. Nu doen ze meestal<br />

dienst als woonplaats voor vleermuizen”,<br />

weet hij uit ervaring. Veel van wat Louis<br />

ooit aan zijn tekenpapier toevertrouw<strong>de</strong>,<br />

is inmid<strong>de</strong>ls al verdwenen. “Ter hoogte<br />

van <strong>de</strong> Pretoriastraat, waar nu <strong>de</strong> ring van<br />

Antwerpen ligt, heb ik nog bootje gevaren<br />

op <strong>de</strong> Vesten. Die wer<strong>de</strong>n later dichtgegooid<br />

om er <strong>de</strong> snelweg op te leggen. Ik<br />

stel soms wel eens vast dat ik verteerd<br />

word door nostalgie. Dat zal met <strong>de</strong> leeftijd<br />

te maken hebben zeker?”, vraagt hij<br />

zich luidop af. Ook <strong>de</strong> plaatsen waar hij<br />

vroeger gewerkt heeft, zijn er inmid<strong>de</strong>ls<br />

niet meer want zijn hele leven lang werkte<br />

hij voor General Motors. “Eerst in <strong>de</strong><br />

Haantjeslei en later op <strong>de</strong> Noor<strong>de</strong>rlaan”,<br />

voegt hij eraan toe.<br />

AFScHEID<br />

<strong>De</strong> tekeningen die hij aan <strong>de</strong> sociaal as-<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 26


sistente van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> ca<strong>de</strong>au<br />

gaf, zijn eigenlijk een beetje een afscheidsgeschenk<br />

want na 57 <strong>jaar</strong> huren<br />

van onze huisvestingsmaatschappij verhuis<strong>de</strong>n<br />

zijn echtgenote en hij het voorbije<br />

<strong>jaar</strong> naar Wuustwezel, meer bepaald<br />

naar <strong>de</strong>elgemeente Gooreind. “<strong>De</strong> trappen<br />

naar <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> verdieping waren er<br />

teveel aan gewor<strong>de</strong>n. Nu wonen we ook<br />

dichter bij onze dochter Gilberte die ons<br />

<strong>de</strong>sgevallend kan helpen. Maar ik ben altijd<br />

heel tevre<strong>de</strong>n geweest over <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong><br />

<strong>Woning</strong>. Daarom ook dat ik hen met veel<br />

plezier die tekeningen over <strong>de</strong> Valaarwijk<br />

heb bezorgd.” Soms leg<strong>de</strong> hij in <strong>de</strong> loop<br />

<strong>de</strong>r jaren ook speciale contacten met<br />

mensen die hij tij<strong>de</strong>ns zijn tekensessies<br />

tegenkwam. Hij <strong>de</strong>nkt daarmee meteen<br />

aan een Cana<strong>de</strong>es die hij op <strong>de</strong> begraafplaats<br />

van het Schoonselhof leer<strong>de</strong> kennen.<br />

“Ie<strong>de</strong>r <strong>jaar</strong> kwam hij over uit Canada<br />

om gesneuvel<strong>de</strong> familiele<strong>de</strong>n eer te betuigen.<br />

Ik heb hem leren kennen toen hij op<br />

zoek was naar een bepaal<strong>de</strong> grafsteen. Ik<br />

<strong>de</strong>nk dat hij een muur kon volhangen met<br />

alle tekeningen die ik hem ca<strong>de</strong>au gedaan<br />

heb”, lacht Louis. “Het ene plezier<br />

is het an<strong>de</strong>re waard. Die mannen zijn hier<br />

toch maar komen vechten tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> oorlog<br />

he.“ Maar Louis en zijn vrouw Marie-<br />

José hebben nog een an<strong>de</strong>re band met<br />

Canada. “Onze kleinzoon, die computerspecialist<br />

is, woont daar. Hij is getrouwd<br />

met een Ierse en werkt er als computerspecialist.<br />

Hij is al volledig geïntegreerd<br />

want hij speelt er ijshockey, <strong>de</strong> nationale<br />

sport zeg maar.”<br />

LEEFtIjD<br />

Zelfs op zijn huidige leeftijd neemt hij nog<br />

geregeld <strong>de</strong> tekenpen ter hand. “Maar<br />

ik trek niet meer met <strong>de</strong> fiets <strong>de</strong> natuur<br />

in. Mijn dochter doet me nu met <strong>de</strong> auto<br />

weg. Naar <strong>de</strong> Kalmthoutse Hei<strong>de</strong> bijvoorbeeld.<br />

En liefst mid<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> week wanneer<br />

het overal stil is.”<br />

27 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


coach Frans Platteau:<br />

“het Wor<strong>De</strong>n een stukje<br />

uW eIgen kIn<strong>De</strong>ren”<br />

Zelfstandig wonen vlakbij bescherm<strong>de</strong> werkplaats<br />

Het leven is meer dan werken alleen. Dat weten ook <strong>de</strong> werknemers<br />

van <strong>de</strong> beschutte werkplaats in Merksem. Waar ze wonen is voor hen<br />

zo mogelijk nog belangrijker. En dat kunnen <strong>de</strong> mensen van Werminval<br />

vlak in <strong>de</strong> buurt én op zelfstandige basis. Met <strong>de</strong> hulp van <strong>De</strong><br />

<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>, maar misschien nog meer met met <strong>de</strong> hulp van geengageer<strong>de</strong><br />

mensen zoals Frans Platteau die als coach in <strong>de</strong> appartementsgebouwen<br />

een oogje in het zeil houdt en waar mogelijk “zijn<br />

mannen” begeleidt en een handje toesteekt.<br />

Frans Platteau (62) werkt zelf als personeelsverantwoor<strong>de</strong>lijke<br />

en financieel<br />

verantwoor<strong>de</strong>lijke bij <strong>de</strong> beschutte werkplaats<br />

Werminval. Maar ook buiten zijn officiële<br />

werkuren zijn <strong>de</strong> Werminval-mensen<br />

nooit veraf. Hij woont met zijn gezin<br />

dan ook al jaren tussen hen in en herinnert<br />

zich nog goed hoe het in <strong>de</strong> jaren ’80<br />

allemaal begon. “Vaak vragen ou<strong>de</strong>rs van<br />

mensen met een handicap zich af wat er<br />

met hun kin<strong>de</strong>ren gebeurt als ze zelf wegvallen.<br />

Het is eigenlijk met die gedachte<br />

in het achterhoofd gegroeid bijna <strong>de</strong>rtig<br />

<strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n. We zijn toen naar Ne<strong>de</strong>rland<br />

gaan kijken waar een gelijkaardig project<br />

al bestond. In <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> hebben<br />

we vervolgens een partner gevon<strong>de</strong>n die<br />

mee in het verhaal wil<strong>de</strong> stappen.” Vervolgens<br />

wer<strong>de</strong>n er 16 appartementen gebouwd<br />

in <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>e Bremstraat en in één<br />

van die appartementen nam het gezin<br />

Platteau in 1989 zijn intrek. “Het principe<br />

is eenvoudig. Ie<strong>de</strong>reen heeft zijn eigen<br />

appartement maar wij zijn er om on<strong>de</strong>rsteuning<br />

te bie<strong>de</strong>n.”<br />

FAmILIAAL EnGAGEmEnt<br />

Frans Platteau spreekt niet toevallig in <strong>de</strong><br />

meervoudsvorm want uitein<strong>de</strong>lijk bleek<br />

het een engagement waar het ganse gezin<br />

bij betrokken is. “Onze kin<strong>de</strong>ren hebben<br />

eigenlijk zo goed als nooit an<strong>de</strong>rs<br />

gekend. <strong>De</strong> jongste was 12 toen we hiernaartoe<br />

verhuis<strong>de</strong>n, <strong>de</strong> oudste 17.” Het is<br />

dan ook een engagement gewor<strong>de</strong>n dat<br />

blijkbaar wordt doorgegeven want ook<br />

een van <strong>de</strong> dochters van Frans en Greta<br />

Platteau – Canfyn doet nu op haar beurt<br />

hetzelf<strong>de</strong>. Frans zelf vat het mooi samen:<br />

“Ze hebben een huis ter beschikking en<br />

wij proberen er voor hen een thuis van te<br />

maken.” In totaal gaat het om twee blokken<br />

met in totaal 24 appartementen. Eén<br />

blok met 16 appartementen in <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>e<br />

Bremstraat en <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re met 8 in een<br />

evenwijdige straat. “<strong>De</strong> twee blokken liggen<br />

tegenover elkaar met een tuin ertussenin.<br />

Het voor<strong>de</strong>el is dat je zo alles gemakkelijk<br />

in <strong>de</strong> gaten kan hou<strong>de</strong>n.”<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 28


EVIDEnt<br />

“Toch was het niet van in het begin zo<br />

evi<strong>de</strong>nt. Je moet dui<strong>de</strong>lijke afspraken<br />

maken en dui<strong>de</strong>lijk uw privéleven aflijnen”,<br />

spreekt Frans uit ervaring. “Er moet<br />

echt structuur inzitten. Don<strong>de</strong>rdagavond<br />

is bijvoorbeeld <strong>de</strong> ontspanningsavond.<br />

Dan proberen we ze van voor hun televisie<br />

weg te halen. Ik ben al zover dat ik een<br />

aantal on<strong>de</strong>r hen heb leren dammen en<br />

schaken. En <strong>de</strong> afgelopen zomer hebben<br />

we een pingpongtafel aangeschaft want<br />

ze hebben af en toe wel een zetje nodig<br />

om te bewegen. <strong>De</strong> afspraak is ook dat<br />

woensdagavond onze eigen vrije avond<br />

is. Dan is het <strong>de</strong> bedoeling dat ze ons<br />

gerust laten. Enkel als ze dan hun vinger<br />

afsnij<strong>de</strong>n of iets <strong>de</strong>rgelijks kunnen ze me<br />

nog altijd op mijn gsm bereiken uiteraard.<br />

<strong>De</strong> an<strong>de</strong>re dagen van <strong>de</strong> week is er altijd<br />

wel <strong>de</strong> ene of <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re die komt aanbellen.<br />

Ofwel met een brief of met iets<br />

an<strong>de</strong>rs. Het kan van alles zijn. Je raakt<br />

er natuurlijk ook emotioneel mee betrokken.<br />

Het is in feite één groot gezin maar<br />

je moet er wel voor zorgen dat je eigen<br />

gezin op <strong>de</strong> eerste plaats blijft komen”,<br />

zegt Frans nuchter. “We hebben ook<br />

een gemeenschappelijke ontspannings-<br />

29 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


uimte waar spelletjes wor<strong>de</strong>n gespeeld<br />

en waar vooral veel wordt gebabbeld. Op<br />

<strong>de</strong>n duur ken je ie<strong>de</strong>rs karakter en weet<br />

je aan wie je aandacht moet schenken.<br />

En je moet er ook op letten dat ie<strong>de</strong>reen<br />

aan bod komt. Ik heb er mij in <strong>de</strong> loop<br />

<strong>de</strong>r jaren ook in verdiept over hoe je moet<br />

omgaan met mensen met een beperking.<br />

In elk geval met veel geduld, spreekt hij<br />

uit ervaring.<br />

FInAncIEEL<br />

Frans Platteau legt er wel <strong>de</strong> nadruk op<br />

dat hij voor <strong>de</strong> bewoners absoluut geen<br />

financieel beheer doet. “Maar we sturen<br />

ze wel een beetje. Het hangt van persoon<br />

tot persoon af. Er zijn er die je best per<br />

dag een <strong>de</strong>el geeft want an<strong>de</strong>rs is alles<br />

op één dag op. Gewoonlijk gebeurt dit in<br />

overleg met <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs en spreken we bijvoorbeeld<br />

af dat ze bijvoorbeeld een bepaald<br />

bedrag per week krijgen. <strong>De</strong> band<br />

met <strong>de</strong> ou<strong>de</strong>rs en <strong>de</strong> familiele<strong>de</strong>n is doorgaans<br />

bijzon<strong>de</strong>r goed.<br />

VErAnDErEn<br />

In <strong>de</strong> loop <strong>de</strong>r jaren zag Frans Platteau<br />

een en an<strong>de</strong>r wel veran<strong>de</strong>ren. “<strong>De</strong> bewoners<br />

wor<strong>de</strong>n ook stilaan wat ou<strong>de</strong>r en<br />

dus passen we <strong>de</strong> activiteiten aan. In <strong>de</strong><br />

beginjaren organiseer<strong>de</strong>n we volksspelen<br />

en estafette maar dat hoort nu niet meer<br />

tot <strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n. Nu doen we wat<br />

rustigere dingen en regelmatig gaan we<br />

ook een keer op uitstap. Zo zijn we bijvoorbeeld<br />

ook met een hele ploeg naar<br />

het circus van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> geweest.<br />

Ook naar <strong>de</strong> Sinksenfoor gaan we ie<strong>de</strong>r<br />

<strong>jaar</strong> en er gaan maar weinig gelegenhe<strong>de</strong>n<br />

voorbij of we doen er iets mee. Halloween<br />

bijvoorbeeld maar natuurlijk ook<br />

Kerstmis en Nieuw<strong>jaar</strong>. <strong>De</strong> afspraak is dat<br />

we het ene <strong>jaar</strong> samen Kerstmis vieren en<br />

het an<strong>de</strong>re <strong>jaar</strong> Nieuw<strong>jaar</strong>.” En het meest<br />

bijzon<strong>de</strong>re initiatief dat <strong>de</strong> bewoners samen<br />

met Frans en zijn familie hebben in<br />

elkaar gestoken was een theateravond<br />

naar aanleiding van 20 <strong>jaar</strong> Werminval.<br />

“<strong>De</strong> bewoners had<strong>de</strong>n allerlei toneelstukjes<br />

ingeoefend. En heel wat familiele<strong>de</strong>n<br />

zijn komen kijken. We had<strong>de</strong>n zelfs meer<br />

dan 150 inschrijvingen. Op zulke avon<strong>de</strong>n<br />

heb je echt het gevoel dat we gelukt zijn<br />

in ons opzet. Het is trouwens belangrijk<br />

dat we regelmatig activiteiten doen waar<br />

<strong>de</strong> familiele<strong>de</strong>n op wor<strong>de</strong>n uitgenodigd.<br />

Op die manier blijven we ook met hen in<br />

nauw contact.” Met wie <strong>de</strong> Werminval –<br />

bewoners ook een nauw contact on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n<br />

is met <strong>de</strong> buurtbewoners want<br />

ie<strong>de</strong>r <strong>jaar</strong> wordt een buurtdag georganiseerd.<br />

“Buurtbewoners mogen dan een<br />

kijkje komen nemen hoe het er hier aan<br />

toegaat. En dat is iets waar onze bewoners,<br />

jong en oud, met plezier aan meewerken,<br />

want ze zijn allemaal enthousiaste<br />

kandidaten op dat moment om hun<br />

buren een rondleiding te geven.”<br />

OuDEr<br />

<strong>De</strong> bewoners variëren in leeftijd tussen 25<br />

en 58 <strong>jaar</strong>. In totaal zijn ze met 24. “Zeven<br />

on<strong>de</strong>r hen zijn mensen die hier al van in<br />

het begin wonen. Vermits <strong>de</strong> meeste bewoners<br />

ou<strong>de</strong>r wor<strong>de</strong>n dringen zich stilaan<br />

nieuwe voorzieningen op. “In samenwerking<br />

met <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> zijn we daarom<br />

bezig aan een zorgcentrum. “Dit is voor<br />

<strong>de</strong> ou<strong>de</strong>re bewoners die zorgbehoevend<br />

wor<strong>de</strong>n. Een verpleegster zorgt er dan<br />

bijvoorbeeld voor dat ze verzorgd en gewassen<br />

wor<strong>de</strong>n en er wor<strong>de</strong>n nog tal van<br />

an<strong>de</strong>re voorzieningen getroffen. Dat zou<br />

ik nog graag mee uit <strong>de</strong> grond stampen”,<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 30


zegt <strong>de</strong> 62-jarige Frans Platteau enthousiast.<br />

Het engagement dat hij aan <strong>de</strong> dag<br />

legt is voor hem vanzelfsprekend. Waar<br />

dat dan vandaan komt? “Ik ben altijd al<br />

sociaal bewogen geweest. Al van vroeger<br />

bij <strong>de</strong> KAJ, waar het motto van Cardijn<br />

was: zien, oor<strong>de</strong>len, han<strong>de</strong>len. Ik heb<br />

het gezien, geoor<strong>de</strong>eld en dan komt <strong>de</strong><br />

vraag: wat kan ik er aan doen? En in dat<br />

engagement moet je dan ook nog eens<br />

gesteund wor<strong>de</strong>n door je vrouw en kin<strong>de</strong>ren.<br />

Iets waar een van onze dochters het<br />

in het begin wel een keer lastig mee had,<br />

is dat <strong>de</strong> bewoners ons ook gewoon vake<br />

en moeke noemen. Behalve als ze kwaad<br />

zijn, dan zeggen ze Frans”, lacht hij.<br />

31 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


“I<strong>De</strong>ale WonIng Is zoWel<br />

In <strong>De</strong> staD als In <strong>De</strong> groene<br />

ranD actIeF”<br />

Ze waren er natuurlijk niet bij <strong>90</strong> <strong>jaar</strong> gele<strong>de</strong>n toen <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>,<br />

of althans haar voorloper boven <strong>de</strong> notariële doopvont werd<br />

gehou<strong>de</strong>n. Toch hebben <strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong> en Gert Eyckmans samen toch<br />

ook al behoorlijk wat kilometers op <strong>de</strong> teller staan aan het stuur van<br />

<strong>de</strong> sociale huisvestingsmaatschappij. <strong>De</strong> eerste als voorzitter van <strong>de</strong><br />

raad van bestuur, <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> als directeur. Voor een aantal vragen<br />

over verle<strong>de</strong>n, he<strong>de</strong>n en toekomst van <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> ook een<br />

i<strong>de</strong>aal duo dus.<br />

VErScHILt DE IDEALE<br />

WOnInG VAn AnDErE<br />

SOcIALE HuISVEStInGmAAtScHAPPIjEn?<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: Typisch aan <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong><br />

is dat <strong>de</strong>ze sociale huisvestingsmaatschappij<br />

zowel in ste<strong>de</strong>lijk gebied<br />

als in <strong>de</strong> randgemeenten opereert. Dat is<br />

geen toeval. Het was het opzet van in het<br />

begin om te werken voor het hele arrondissement<br />

Antwerpen.<br />

Gert Eyckmans: “We on<strong>de</strong>rhou<strong>de</strong>n goe<strong>de</strong><br />

contacten zowel met gemeenten in een<br />

ste<strong>de</strong>lijke omgeving als met <strong>de</strong> meer lan<strong>de</strong>lijke<br />

gemeenten. Die verschei<strong>de</strong>nheid<br />

tussen ste<strong>de</strong>lijke en lan<strong>de</strong>lijke gemeenten<br />

maakt het ook speciaal om nieuwe beleidsmaatregelen<br />

te testen en of <strong>de</strong>ze op<br />

alle verschillen<strong>de</strong> plekken toe te passen<br />

zijn.”<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “<strong>De</strong> problematieken zijn ook<br />

an<strong>de</strong>rs in een ste<strong>de</strong>lijke dan in een lan<strong>de</strong>-<br />

lijke omgeving. Inkomens zijn doorgaans<br />

ook lager bij huur<strong>de</strong>rs in een ste<strong>de</strong>lijke<br />

omgeving dan in een lan<strong>de</strong>lijke context.”<br />

nA <strong>90</strong> jAAr IS DE<br />

mAAtScHAPPIj nOG nIEt<br />

zO LAnG GELEDEn OOK<br />

mEt KOOPWOnInGEn<br />

bEGOnnEn?<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Een on<strong>de</strong>rzoek naar betaalbaar<br />

en beschei<strong>de</strong>n wonen wijst uit<br />

dat <strong>de</strong> realisatie van gemeng<strong>de</strong> projecten<br />

met huur- en koopwoningen noodzakelijk<br />

is. Dit kan eventueel gebeuren samen met<br />

private projecten. Het zorgt ook voor een<br />

gezon<strong>de</strong>re mix. Het is een heel recente<br />

evolutie want we hebben het per slot van<br />

rekening bijna <strong>90</strong> <strong>jaar</strong> lang an<strong>de</strong>rs gedaan.”<br />

Gert Eyckmans: “Het maakt het voor <strong>De</strong><br />

<strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> ook financieel heel wat<br />

stabieler. Het i<strong>de</strong>e van beschei<strong>de</strong>n wonen<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 32


is vrij recent nog in <strong>de</strong> wetgeving opgenomen,<br />

meer bepaald in het <strong>de</strong>creet van<br />

2009 over grond- en pan<strong>de</strong>nbeleid. Het<br />

staat in feite nog in <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>rschoenen.“<br />

Hoe verloopt <strong>de</strong> samenwerking tussen<br />

<strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong> en <strong>de</strong> gemeenten en<br />

ocmw’s?<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “ We hebben regelmatig<br />

overleg met <strong>de</strong> lokale spelers die <strong>de</strong> gemeenten<br />

en het ocmw zijn. Dit in het ka<strong>de</strong>r<br />

van het woonoverleg waarbij on<strong>de</strong>r<br />

an<strong>de</strong>re op regelmatige basis <strong>de</strong> wachtlijsten<br />

wor<strong>de</strong>n bekeken.”<br />

33 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


Gert Eyckmans: “Gemeenten en ocmw’s<br />

zien zeker het belang in van een goe<strong>de</strong><br />

samenwerking met <strong>De</strong> <strong>I<strong>de</strong>ale</strong> <strong>Woning</strong>. In<br />

het woonoverleg wordt ook naar <strong>de</strong> toekomst<br />

gekeken. Hoe <strong>de</strong> bevolking zal<br />

evolueren, hoe <strong>de</strong> <strong>de</strong>mografie van een<br />

gemeente er zal uitzien over een aantal<br />

jaren bijvoorbeeld.<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: Door <strong>de</strong> problematiek van<br />

gewijzig<strong>de</strong> gezinssamenstellingen bijvoorbeeld<br />

zal het woningaanbod moeten<br />

volgen. Daardoor zullen zeker an<strong>de</strong>re manieren<br />

van huisvesting noodzakelijk zijn.<br />

KrIjGt DIE SAmEnWEr-<br />

KInG tuSSEn GEmEEntEn<br />

En OcmW’S En DE IDEALE<br />

WOnInG OOK cOncrEEt<br />

VOrm?<br />

Gert Eyckmans: “We verwachten veel van<br />

<strong>de</strong> zogenaam<strong>de</strong> woonloketten waarbij<br />

het <strong>de</strong> bedoeling is dat die aanvullend in<br />

eerste lijn gaan werken.”<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Op die manier staan we veel<br />

dichter bij <strong>de</strong> mensen. En een woonloket<br />

is toch nog iets an<strong>de</strong>rs dan het ocmw.<br />

Voor veel mensen blijft het immers een<br />

drempel om daar naartoe te stappen.“<br />

KunnEn GEmEEntEn zELF<br />

InItIAtIEVEn nEmEn IVm<br />

WOnEn?<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “In<strong>de</strong>rdaad. Gemeenten<br />

kunnen bijvoorbeeld een bijkomend reglement<br />

goedkeuren waarmee ze richten<br />

op bepaal<strong>de</strong> doelgroepen. <strong>De</strong>nk maar aan<br />

assistentiewoningen die ze in <strong>de</strong> buurt<br />

van dienstencentra kunnen voorzien.”<br />

Gert Eyckmans: “Gemeenten kunnen<br />

zich op het vlak van sociaal woonbeleid<br />

aanpassen aan <strong>de</strong> lokale behoeften. Door<br />

overleg hou<strong>de</strong>n we er ook rekening mee<br />

dat bij het toewijzen van woningen dit optimaal<br />

is afgestemd op maat van <strong>de</strong> gemeente.”<br />

HOE EVOLuEErt HEt<br />

tyPE WOnInGEn In DE<br />

tOEKOmSt?<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “<strong>De</strong> tijd van <strong>de</strong> hele grote<br />

projecten zoals die tientallen jaren gele<strong>de</strong>n<br />

wer<strong>de</strong>n uitgevoerd, is voorbij. We<br />

zullen meer en meer kleinere projecten<br />

zien verschijnen. Inbreidingsprojecten die<br />

<strong>de</strong> betaalbare woningen op een harmonische<br />

manier zullen integreren.<br />

Gert Eyckmans: “Daarbij zal nog meer<br />

dan vandaag en steeds meer aandacht<br />

gaan naar <strong>de</strong> architectuur en naar gebouwen<br />

die ook technisch op een hoogstaan<strong>de</strong><br />

manier zullen wor<strong>de</strong>n gebouwd.”<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Maar we <strong>de</strong>inzen er ook niet<br />

voor terug om totaal nieuwe vormen van<br />

samenleven te on<strong>de</strong>rzoeken. Zo bekijken<br />

we een project dat Huis in <strong>de</strong> rij heet en<br />

waarbij het bedoeling is om ou<strong>de</strong>ren bij<br />

wijze van spreken op kot te laten wonen.<br />

Voorwaar<strong>de</strong> is wel dat je een voldoen<strong>de</strong><br />

laag inkomen hebt, maar het zou alvast<br />

een oplossing kunnen bie<strong>de</strong>n waar nogal<br />

wat mensen op latere leeftijd mee af te<br />

rekenen krijgen.<br />

Gert Eyckmans: “<strong>De</strong> bedoeling zou dus<br />

zijn om bijvoorbeeld een blok van 5 ap-<br />

www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 34


partementen te ontwerpen met een wat<br />

grotere gemeenschappelijke ruimte . Het<br />

zou een combinatie moeten wor<strong>de</strong>n van<br />

voldoen<strong>de</strong> privacy afgewisseld met voldoen<strong>de</strong><br />

sociaal contact en eventuele sociale<br />

controle.”<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Als we ver<strong>de</strong>r <strong>de</strong>nken zou<br />

dit zelfs kunnen gecombineerd wor<strong>de</strong>n<br />

met een zogenaam<strong>de</strong> zorgmantel waarbij<br />

bestaan<strong>de</strong> organisaties uit <strong>de</strong> gezinszorg<br />

aangevuld met vrijwilligers het<br />

zorgaspect voor hun rekening nemen. In<br />

Borgerhout staat trouwens zo’n concreet<br />

project in <strong>de</strong> steigers. Er bestaan al vroegere<br />

voorbeel<strong>de</strong>n overigens van samenwerking<br />

met an<strong>de</strong>re organisaties. Ik <strong>de</strong>nk<br />

daarbij aan Werminval in Merksem, <strong>De</strong><br />

Vliering in Boechout en <strong>De</strong> Link in Mortsel.<br />

Stuk voor stuk projecten waar werken<br />

in een bescherm<strong>de</strong> werkplaats wor<strong>de</strong>n<br />

gecombineerd met zelfstandig wonen in<br />

<strong>de</strong> buurt.”<br />

Gert Eyckmans: “Maar er zijn nog an<strong>de</strong>re<br />

voorbeel<strong>de</strong>n zoals in Hemiksem waar er<br />

een samenwerking bestaat met <strong>de</strong> vzw<br />

Pego<strong>de</strong> waardoor het mogelijk wordt<br />

om ook mensen met een autismespectrumstoornis<br />

zelfstandig te laten wonen.<br />

Hetzelf<strong>de</strong> in E<strong>de</strong>gem waar studio’s zijn<br />

voorzien voor mensen met een fysieke<br />

handicap en waar 24/24 uur verzorging<br />

beschikbaar is.”<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Sociale woningen zullen<br />

nog op een an<strong>de</strong>re manier evolueren. Het<br />

volstaat niet meer om appartementen te<br />

voorzien en gewoon het aanbod uit te<br />

brei<strong>de</strong>n. Je moet bijvoorbeeld ook een<br />

gemeenschappelijke ruimte creëren waar<br />

ook <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re buurtbewoners iets aan<br />

hebben en waarbij er als het ware voor<br />

bei<strong>de</strong> partijen een win-winsituatie ontstaat.<br />

Er zullen meer en meer projecten<br />

komen waarbij partijen wor<strong>de</strong>n samengebracht.”<br />

Wordt er naast <strong>de</strong> nieuwe plannen nog<br />

geinvesteerd in het ou<strong>de</strong>re patrimonium?<br />

Gert Eyckmans: “Uiteraard. Daar wordt<br />

zelfs heel zwaar in geinvesteerd. Bijvoorbeeld<br />

alleen al om iets ou<strong>de</strong>re woningen<br />

energiezuiniger te maken. Daarvoor hebben<br />

we een zeer zwaar investeringsprogramma<br />

uitgewerkt dat wordt uitgevoerd,<br />

verspreid over <strong>de</strong> komen<strong>de</strong> 10 <strong>jaar</strong>. En<br />

dat is zeker ook in het voor<strong>de</strong>el van <strong>de</strong><br />

huur<strong>de</strong>r want vermits die <strong>de</strong> energiekosten<br />

moet betalen, is het ook in zijn belang<br />

om die kosten naar bene<strong>de</strong>n te krijgen.”<br />

<strong>Dirk</strong> <strong>de</strong> <strong>Kort</strong>: “Waar zeker ook meer en<br />

meer <strong>de</strong> nadruk zal op gelegd wor<strong>de</strong>n is<br />

op het vergroenen van <strong>de</strong> omgeving van<br />

<strong>de</strong> sociale huisvesting. Nu is het beeld<br />

misschien dat je alleen in het groen kan<br />

wonen als je lan<strong>de</strong>lijk woont en dat je in<br />

<strong>de</strong> stad niet veel groen om je heen hebt.<br />

Ook daar willen we zeker op inzetten.”<br />

35 www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be


www.<strong>de</strong>i<strong>de</strong>alewoning.be 36

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!