Les 1: schoonheidsverzorging Cellen en weefsels
Les 1: schoonheidsverzorging Cellen en weefsels
Les 1: schoonheidsverzorging Cellen en weefsels
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Les</strong> 1: <strong>schoonheidsverzorging</strong><br />
<strong>Cell<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>weefsels</strong>
Lichaam: miljo<strong>en</strong><strong>en</strong> cell<strong>en</strong><br />
Cel: kleinste zelfstandige e<strong>en</strong>heid<br />
Wet<strong>en</strong>schap van de cell<strong>en</strong>: cytologie
3 del<strong>en</strong>:<br />
Celmembraan<br />
Cellichaam<br />
Celkern
Het celmembraan is de wand wand van van de de cel<br />
cel<br />
Het celmembraan is halfdoorlaatbaar (semi)<br />
Laat bepaalde stoff<strong>en</strong> selectief door<br />
Celmembraan voorziet cel van zuurstof <strong>en</strong><br />
voedingsstoff<strong>en</strong> & geeft afvalstoff<strong>en</strong> af
Cellichaam bestaat uit cytoplasma<br />
cytoplasma(80% cytoplasma water)<br />
Water bevat opgeloste voedingsstoff<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
zuurstof, die die zorg<strong>en</strong> zorg<strong>en</strong> voor voor voor <strong>en</strong>ergie<br />
<strong>en</strong>ergie<br />
Met ouder word<strong>en</strong> verandert water -> gelei<br />
Cytoplasma verdikt, waardoor lev<strong>en</strong>sproces<br />
van de cel vertraagt
Kernplasma of nucleoplasma = cytoplasma<br />
Kern Kern regelt regelt alle alle lev<strong>en</strong>sprocess<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>sprocess<strong>en</strong> in in in de de cel<br />
cel<br />
Celkern heeft e<strong>en</strong> wand: kernmembraan<br />
Celkern bevat chromatinekorrels of<br />
eiwitkorrels die bij deling van de cel<br />
chromosom<strong>en</strong> voortbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong>
Dragers van erfelijke informatie -> g<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
G<strong>en</strong><strong>en</strong> bevatt<strong>en</strong> DNA desoxyribonucleïnezuur<br />
Via g<strong>en</strong><strong>en</strong> wordt erfelijk materiaal<br />
doorgegev<strong>en</strong> van ouder naar kind<br />
M<strong>en</strong>selijke celkern 46 chromosom<strong>en</strong>
2 verschill<strong>en</strong>de lev<strong>en</strong>sverrichting<strong>en</strong>:<br />
Animale Animale of of willekeurige<br />
willekeurige<br />
Kunn<strong>en</strong> Kunn<strong>en</strong> Kunn<strong>en</strong> we we zelf zelf be beïnvloed<strong>en</strong><br />
be be nvloed<strong>en</strong><br />
Prikkels van buit<strong>en</strong>af<br />
beweging
Vegetatieve, Vegetatieve, autonome autonome of of of onwillekeurige<br />
onwillekeurige<br />
Kunn<strong>en</strong> Kunn<strong>en</strong> Kunn<strong>en</strong> we we zelf zelf niet niet niet be beïnvloed<strong>en</strong><br />
be nvloed<strong>en</strong><br />
Groei Groei:to<strong>en</strong>ame Groei van de grootte van de cel, of<br />
to<strong>en</strong>ame van het aantal cell<strong>en</strong><br />
Stofwisseling<br />
Stofwisseling:opname Stofwisseling<br />
Stofwisseling van voedingsstoff<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
zuurstof <strong>en</strong> afgifte van afvalstoff<strong>en</strong><br />
Voortplanting<br />
Voortplanting: Voortplanting door sam<strong>en</strong>smelting van<br />
zaadcel <strong>en</strong> eicel ontstaat nieuw individu
Cel heeft bepaalde bepaalde lev<strong>en</strong>sduur<br />
lev<strong>en</strong>sduur<br />
Huidcel 21 dag<strong>en</strong>, rode bloedcel 100 dag<strong>en</strong><br />
Oude cell<strong>en</strong> word<strong>en</strong> vervang<strong>en</strong> door nieuwe<br />
dmv celdeling
Directe Directe celdeling celdeling:celkern celdeling <strong>en</strong> cellichaam del<strong>en</strong><br />
zich gelijktijdig bij e<strong>en</strong>cellige organism<strong>en</strong><br />
(bacteriën)<br />
Indirecte Indirecte Indirecte celdeling: celdeling:celkern celdeling: dmv<br />
chromosom<strong>en</strong> eerst del<strong>en</strong> daarna deling van<br />
het cellichaam
2 2 soort<strong>en</strong> soort<strong>en</strong> indirecte indirecte celdeling celdeling: celdeling celdeling<br />
Mitose Mitose: Mitose bij spier-, huid-<br />
& bloedcell<strong>en</strong><br />
Verdubbeling chromosom<strong>en</strong><br />
in de cel(46->92 chromosom<strong>en</strong>)<br />
Cel met 92 chromosom<strong>en</strong> gaat<br />
uit elkaar <strong>en</strong> splitst in 2<br />
cell<strong>en</strong> met 46 chromosom<strong>en</strong>
Meiose Meiose of of reductiedeling<br />
reductiedeling:<br />
reductiedeling<br />
Enkel bij rijpe geslachtscell<strong>en</strong><br />
Ge<strong>en</strong> verdubbeling maar<br />
halvering<br />
Van 46 chromosom<strong>en</strong> naar<br />
23 chromosom<strong>en</strong><br />
Bij bevruchting 23 chromosom<strong>en</strong><br />
van zaadcel <strong>en</strong> 23<br />
chromosom<strong>en</strong> van eicel smelt<strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong>
Weefsel: Weefsel: e<strong>en</strong> e<strong>en</strong> groep groep cell<strong>en</strong> cell<strong>en</strong> cell<strong>en</strong> met met dezelfde dezelfde vorm,<br />
vorm,<br />
functie functie & & cell<strong>en</strong>tuss<strong>en</strong>stof<br />
cell<strong>en</strong>tuss<strong>en</strong>stof<br />
Epitheelweefsel<br />
Z<strong>en</strong>uwweefsel<br />
Spierweefsel<br />
Steunweefsel<br />
Bindweefsel<br />
Kraakbe<strong>en</strong>weefsel<br />
Be<strong>en</strong>weefsel
Opgebouwd uit epitheelcell<strong>en</strong> die heel dicht<br />
teg<strong>en</strong> elkaar ligg<strong>en</strong><br />
Bijna ge<strong>en</strong> of ge<strong>en</strong> cell<strong>en</strong>tuss<strong>en</strong>stof<br />
Bekleedt alle inw<strong>en</strong>dige <strong>en</strong> uitw<strong>en</strong>dige<br />
oppervlakk<strong>en</strong> van ons lichaam<br />
E<strong>en</strong>lagig epitheel: binn<strong>en</strong>bekleding<br />
bloedvat<strong>en</strong><br />
Meerlagig epitheel: opperhuid
Naar Naar vorm<br />
vorm<br />
Plaveiselepitheel<br />
Plaveiselepitheel: Plaveiselepitheel platte cell<strong>en</strong>, binn<strong>en</strong>zijde<br />
luchtpijptakk<strong>en</strong> <strong>en</strong>z…<br />
Kubisch Kubisch Kubisch epitheel epitheel:Vierkante epitheel<br />
cell<strong>en</strong>, opperhuid<br />
(meerlagig)<br />
Cilindrisch Cilindrisch epitheel epitheel: epitheel hoge cell<strong>en</strong>,<br />
basaalcell<strong>en</strong>laag opperhuid
Naar Naar functie<br />
functie<br />
Bedekk<strong>en</strong>d Bedekk<strong>en</strong>d epitheel epitheel:beschermt epitheel<br />
het lichaam<br />
van schadelijke invloed<strong>en</strong> van buit<strong>en</strong>af:<br />
geweld, infecties, … oa opperhuid<br />
Afscheid<strong>en</strong>d Afscheid<strong>en</strong>d of of of klierepitheel<br />
klierepitheel:E<strong>en</strong>cellige klierepitheel<br />
klier<strong>en</strong><br />
zoals neusslijmvlies
Afscheidingswijze<br />
Afscheidingswijze<br />
Exocri<strong>en</strong>e Exocri<strong>en</strong>e klier<strong>en</strong> klier<strong>en</strong> -> afvoerbuis<br />
Eccri<strong>en</strong>e Eccri<strong>en</strong>e Eccri<strong>en</strong>e klier<strong>en</strong> klier<strong>en</strong>:scheid<strong>en</strong> klier<strong>en</strong> stof af die in de<br />
klier gemaakt wordt, de kliercel blijft<br />
behoud<strong>en</strong><br />
Apocri<strong>en</strong>e Apocri<strong>en</strong>e Apocri<strong>en</strong>e klier<strong>en</strong> klier<strong>en</strong>:scheid<strong>en</strong> klier<strong>en</strong> stof af <strong>en</strong> e<strong>en</strong> deel<br />
van het cellichaam wordt mee afgescheid<strong>en</strong><br />
Holocri<strong>en</strong>e Holocri<strong>en</strong>e klier<strong>en</strong> klier<strong>en</strong>: klier<strong>en</strong> scheid<strong>en</strong> hun stof af <strong>en</strong> de<br />
cel gaat hiermee volledig verlor<strong>en</strong>
Endocri<strong>en</strong>e Endocri<strong>en</strong>e klier<strong>en</strong> klier<strong>en</strong>: klier<strong>en</strong><br />
Ge<strong>en</strong> afvoerbuis<br />
Scheid<strong>en</strong> hun product direct af aan het bloed<br />
Hormoonklier<strong>en</strong><br />
Endo Endo-exocri<strong>en</strong>e Endo exocri<strong>en</strong>e exocri<strong>en</strong>e klier<strong>en</strong> klier<strong>en</strong>: klier<strong>en</strong><br />
Deze klier<strong>en</strong> scheid<strong>en</strong> e<strong>en</strong> hormoon af via e<strong>en</strong><br />
afvoerbuis
Naar Naar vorm<br />
vorm<br />
Buisvormige klier<strong>en</strong> of tubulaire klier<strong>en</strong><br />
Zweetklier<strong>en</strong><br />
Trosvormige klier<strong>en</strong> of alveolaire klier<strong>en</strong><br />
Talgklier<strong>en</strong>, melkklier<strong>en</strong>, …<br />
Gem<strong>en</strong>gde klier<strong>en</strong> tubolo alveolaire klier<strong>en</strong><br />
Oorspeelselklier
Naar Naar functie<br />
functie<br />
Secretie <strong>en</strong> incretie<br />
Secretie Secretie: Secretie Secretie afgescheid<strong>en</strong> stof die ons lichaam<br />
verlaat<br />
Incretie Incretie: Incretie Incretie stoff<strong>en</strong> die word<strong>en</strong> afgescheid<strong>en</strong> in het<br />
bloed <strong>en</strong> dus in het lichaam blijv<strong>en</strong>
Naar Naar functie<br />
functie<br />
Dmv het z<strong>en</strong>uwstelsel kunn<strong>en</strong> we prikkels<br />
vanuit de omgeving ontvang<strong>en</strong> & verwerk<strong>en</strong><br />
via de z<strong>en</strong>uwban<strong>en</strong><br />
Animaal z<strong>en</strong>uwstelsel-> willekeurig<br />
z<strong>en</strong>uwstelsel (onze wil) bv skeletspier<strong>en</strong><br />
Autonoom zeuwstelsel: onwillekeurig<br />
z<strong>en</strong>uwstelsel (buit<strong>en</strong> onze wil) bv hartslag
C<strong>en</strong>traal C<strong>en</strong>traal z<strong>en</strong>uwstelsel: z<strong>en</strong>uwstelsel: hers<strong>en</strong><strong>en</strong> & ruggemerg<br />
Perifere Perifere z<strong>en</strong>uwstelsel<br />
z<strong>en</strong>uwstelsel: z<strong>en</strong>uwstelsel buit<strong>en</strong> het c<strong>en</strong>trale<br />
z<strong>en</strong>uwstelsel hers<strong>en</strong>zeuw<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
rugg<strong>en</strong>mergz<strong>en</strong>uw<strong>en</strong>
Z<strong>en</strong>uwweefsel opgebouwd uit z<strong>en</strong>uwcell<strong>en</strong> of<br />
neuron<strong>en</strong><br />
Z<strong>en</strong>uwlichaam met kern<br />
Lichaam met 2 uitlopers -><br />
neurofibrill<strong>en</strong><br />
1 Neuriet & meerdere<br />
d<strong>en</strong>driet<strong>en</strong>
Mototrische z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong>: bewegingsz<strong>en</strong>uw<strong>en</strong><br />
(naar spier<strong>en</strong>)<br />
S<strong>en</strong>sibele z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong>: gevoelsz<strong>en</strong>uw<strong>en</strong> (naar<br />
hers<strong>en</strong><strong>en</strong>)<br />
Gem<strong>en</strong>gde z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong>: zowel motorische als<br />
s<strong>en</strong>sibele z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong>
Glad Glad spierweefsel<br />
spierweefsel: spierweefsel onwillekeurig spierweefsel<br />
Dwarsgestreept Dwarsgestreept spierweefsel<br />
spierweefsel: spierweefsel willekeurig<br />
spierweefsel<br />
Hartspierweefsel<br />
Hartspierweefsel: Hartspierweefsel dwarsgestreept spierweefse<br />
dat onwillekeurig werkt
Spier = verzameling spiervezels, elk omgev<strong>en</strong><br />
door bindweefselvliesje<br />
In deze vezels myofibrill<strong>en</strong> (dunne drad<strong>en</strong>)<br />
Groep spiervezels = spierbundel omgev<strong>en</strong><br />
door spierschede die op het einde van de<br />
spier uitloopt in e<strong>en</strong> pees
Bij steunweefsel ligg<strong>en</strong> de cell<strong>en</strong> NIET teg<strong>en</strong><br />
elkaar aan<br />
4 4 soort<strong>en</strong> soort<strong>en</strong> steunweefsel<br />
steunweefsel<br />
Bindweefsel<br />
Kraakbe<strong>en</strong>weefsel<br />
Be<strong>en</strong>weefsel<br />
Bloed-<strong>en</strong> lymfe
Meest voorkom<strong>en</strong>de soort steunweefsel in<br />
ons lichaam<br />
3 3 soort<strong>en</strong> soort<strong>en</strong> bindweefselvezels in cell<strong>en</strong>tuss<strong>en</strong>stof:<br />
Collag<strong>en</strong>e Collag<strong>en</strong>e vezels vezels: vezels stevige weefsel met grote<br />
weestand<br />
Elastische Elastische vezels vezels: vezels vezels elastische <strong>en</strong> dunnere<br />
vezels<br />
Reticuline Reticuline vezels vezels:netwerk vezels van dunne <strong>en</strong><br />
zelfstandige eiwitvezeltjes
Vast Vast bindweefsel<br />
bindweefsel: bindweefsel veel collag<strong>en</strong>e, weinig<br />
elastische <strong>en</strong> reticulinevezels-> pez<strong>en</strong>,<br />
be<strong>en</strong>vlies…<br />
Dicht Dicht bindweefsel<br />
bindweefsel: bindweefsel dicht gevlocht<strong>en</strong> netwerk<br />
van collag<strong>en</strong>e <strong>en</strong> elastische vezels-><br />
lederhuid<br />
Losmazig Losmazig bindweefsel:grof bindweefsel:grof netwerk van<br />
elastische <strong>en</strong> reticuline vezels -> onderhuid
Bind<strong>en</strong>d & steu<strong>en</strong>d<br />
Aanmaak van bloedcell<strong>en</strong><br />
Opslag van vet
Elastisch <strong>en</strong> weinig bloedvat<strong>en</strong> = slechte<br />
stofwisseling = slechte g<strong>en</strong>ezing<br />
3 soort<strong>en</strong> kraakbe<strong>en</strong>:<br />
Elastisch Elastisch kraakbe<strong>en</strong><br />
kraakbe<strong>en</strong>: kraakbe<strong>en</strong> veel elastisch vezels<br />
Glasachtig Glasachtig kraakbe<strong>en</strong><br />
kraakbe<strong>en</strong>: kraakbe<strong>en</strong> dunne collag<strong>en</strong>e <strong>en</strong><br />
elastisch vezels<br />
Vezelig Vezelig kraakbe<strong>en</strong><br />
kraakbe<strong>en</strong>: kraakbe<strong>en</strong> vooral collag<strong>en</strong>e vezels
Geeft vorm <strong>en</strong> steun aan ons lichaam<br />
Beschermt belangrijke organ<strong>en</strong> (schedel –<br />
hers<strong>en</strong><strong>en</strong>)<br />
Aanhechtingsplaats voor spier<strong>en</strong> (maakt<br />
beweging mogelijk)
Be<strong>en</strong>vlies Be<strong>en</strong>vlies of of periost periost: periost bindweefsellaag dat zich<br />
bevindt rond het bot, rijk aan bloedvat<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
z<strong>en</strong>uw<strong>en</strong><br />
Compact Compact be<strong>en</strong> be<strong>en</strong>: be<strong>en</strong> buit<strong>en</strong>ste laag van het bot<br />
Mergholte Mergholte: Mergholte holte van het bot dat gevuld is<br />
met vetrijk merg<br />
Sponsachtig Sponsachtig be<strong>en</strong> be<strong>en</strong>:aan be<strong>en</strong> be<strong>en</strong> de binn<strong>en</strong>kant van het<br />
compact be<strong>en</strong>
Directe Directe Directe botvorming<br />
botvorming: botvorming vorming door<br />
be<strong>en</strong>vorm<strong>en</strong>de cell<strong>en</strong> (osteoblast<strong>en</strong>) die ook<br />
verb<strong>en</strong><strong>en</strong> vanuit het bindweefsel<br />
Indirecte Indirecte botvorming<br />
botvorming: botvorming vanuit het bindweefsel<br />
eerst kraakbe<strong>en</strong><br />
L<strong>en</strong>gtegroei<br />
L<strong>en</strong>gtegroei: L<strong>en</strong>gtegroei vanuit de kraakbe<strong>en</strong>schijv<strong>en</strong><br />
(pijpbe<strong>en</strong>der<strong>en</strong>)
Change language