14.09.2013 Views

Presentatie Stephanie Raets & Ariane Haelterman

Presentatie Stephanie Raets & Ariane Haelterman

Presentatie Stephanie Raets & Ariane Haelterman

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Arbeidsrecht: sterke wet<br />

tegen pesten of pesterige<br />

wetgeving<br />

<strong>Stephanie</strong> <strong>Raets</strong> <strong>Ariane</strong> <strong>Haelterman</strong><br />

Advocaat Preventieadviseur<br />

psychosociale<br />

aspecten<br />

7 juni 2012


Overzicht<br />

1 Enkele stellingen<br />

2 Cijfermateriaal<br />

3 Wettelijk kader – 10 jaar Pestwet<br />

4 Definities grensoverschrijdend gedrag<br />

5 Het voeren van een preventiebeleid<br />

6 Actiemiddelen WN<br />

7 Bescherming tegen represailles<br />

8 Sancties voor WG<br />

9 Sancties voor pestkop<br />

10 Terugblik<br />

11 Wat brengt de toekomst


1 Enkele stellingen<br />

! “Een beetje plagen is toch nog geen pesten?!”<br />

3


! “Bij een conflict heeft de leidinggevende altijd gelijk”<br />

4


! “Ongewenst seksueel gedrag op het werk: dringende reden<br />

of niet?”<br />

5


! “Een vertrouwenspersoon heeft de plicht om de baas in<br />

vertrouwen te nemen en hem te waarschuwen als er een<br />

pestklacht zou zijn en wie de pestkop is.”<br />

6


2 Een beetje cijfermateriaal…<br />

! Hoe vaak voelen werknemers zich het slachtoffer van<br />

grensoverschrijdend gedrag op het werk?<br />

[Enquête i.o.v. SERV]<br />

Pesten<br />

Geweld<br />

Ongewenst<br />

seksueel<br />

gedrag<br />

2004 14,4% 5,5% 2,1%<br />

2007 14,8% 7,3% 2,5%<br />

2010 14,3% 7,6% 2,9%


En nog een beetje cijfermateriaal…<br />

! Cijfers 2011 – AristA - EDPBW<br />

• 539 klachten (stijging met 16% t.o.v. 2010)<br />

• 83% informeel – 17% formeel<br />

• 59% publieke organisaties – 41% privé organisaties<br />

• 46 % Brussel Hoofdstedelijk Gewest, 35% Waals Gewest, 19%<br />

Vlaams Gewest<br />

• Categorie bedrijven: A: 39%, B: 27%, C: 23%, D: 11%<br />

[Bron: AristA]


En nog een beetje cijfermateriaal…<br />

! Overzicht rechtspraak 2002 t.e.m. half 2010<br />

• 377 definitieve uitspraken<br />

• +/- 60% over ontslagbescherming<br />

• +/- 35% over vordering tot schadevergoeding<br />

• 18 uitspraken erkennen pesterijen<br />

• 1 uitspraak erkent ongewenst seksueel gedrag<br />

• 1 uitspraak erkent geweld<br />

[Bron: FOD WASO]


3 Wettelijk kader – 10 jaar ‘Pestwet’<br />

! Europese bezorgdheid: kwaliteit tewerkstelling<br />

! België:<br />

• Onderdeel van de Welzijnswet (hoofdstuk Vbis)<br />

– Werkgever is verantwoordelijk voor het welzijn van de werknemers<br />

“welzijn” omvat o.a. voorkomen van psychosociale belasting<br />

veroorzaakt door het werk<br />

– Sinds 2002<br />

– Grondig gewijzigd in 2007<br />

– Nieuwe wijzigingen verwacht in 2012<br />

! Toepassingsgebied:<br />

– Werknemers-werkgevers<br />

– Met werknemers gelijkgestelde personen<br />

– Derden die met werknemers in contact komen (bvb. klanten,<br />

aannemers,…)<br />

10


4 Definities ‘grensoverschrijdend gedrag’<br />

! Geweld op het werk<br />

• Wettelijke definitie: “elke feitelijkheid waarbij een werknemer of<br />

een derde psychisch of fysiek wordt bedreigd of aangevallen bij<br />

de uitvoering van het werk”<br />

• Elementen<br />

– Handelingen op een bepaald ogenblik<br />

– Voorbeelden<br />

Bedreigingen<br />

Fysieke agressie<br />

Maar ook: verbale agressie<br />

11


Definities ‘grensoverschrijdend gedrag’<br />

! Geweld op het werk<br />

• Door de bril van de preventieadviseur<br />

– Klacht wegens geweld vaak gecombineerd met pesterijen<br />

– Geweldsituatie kan ook verbaal geweld, dreigement, intimidatie<br />

inhouden<br />

– Gooien met voorwerpen, intimiderende aanraking meest<br />

voorkomende vorm van fysiek geweld<br />

– Fysiek geweld algemeen: vaker klacht bij politiediensten<br />

12


Definities ‘grensoverschrijdend gedrag’<br />

! Geweld op het werk<br />

• Rechtspraak<br />

– Bureaustoel naar collega gegooid en haar daardoor geblesseerd<br />

(Arbh. Luik 24/10/2005)<br />

– Slag in het gezicht van een collega (Arbrb. Brussel 20/09/2010)<br />

– Ernstige beschuldigingen zonder inlichtingen (Arbrb. Brussel<br />

26/06/2006)<br />

– 3 uur opsluiting om bekentenissen af te dwingen (Arbrb. Luik<br />

14/06/2007)<br />

– Werknemer opgesloten in een kleine ruimte door 3 directieleden om<br />

hem een blaam te geven (Arbrb. Brussel 08/09/2011)<br />

13


Definities ‘grensoverschrijdend gedrag’<br />

! Pesterijen op het werk<br />

• Wettelijke definitie<br />

“meerdere gelijkaardige of uiteenlopende onrechtmatige<br />

gedragingen, buiten of binnen de onderneming of instelling, die<br />

plaats hebben gedurende een bepaalde tijd, die tot doel of gevolg<br />

hebben dat de persoonlijkheid, waardigheid of fysieke of psychische<br />

integriteit wordt aangetast, de betrekking in gevaar wordt gebracht<br />

of een negatieve omgeving wordt gecreëerd”<br />

14


Definities ‘grensoverschrijdend gedrag’<br />

! Pesterijen op het werk<br />

• 3 vereisten<br />

– Onrechtmatige gedragingen<br />

objectiveerbaar onrechtmatig gedrag<br />

die zich uiten in woorden, bedreigingen, handelingen, gebaren,<br />

eenzijdige geschriften<br />

– Repetitief karakter<br />

meerdere gedragingen<br />

gelijkaardig of uiteenlopend<br />

binnen of buiten onderneming<br />

gedurende de uitvoering van het werk<br />

– Doel of gevolg<br />

aantasting van persoonlijkheid, waardigheid of fysiek/ psychische<br />

integriteit<br />

betrekking in gevaar<br />

bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende, kwetsende<br />

omgeving wordt gecreëerd.<br />

15


Definities ‘grensoverschrijdend gedrag’<br />

! Pesterijen op het werk<br />

• Door de bril van de preventieadviseur<br />

– Een deel van de klagers gebruikt dit begrip om het probleem te<br />

omschrijven<br />

– Anderen vinden het begrip te zwaar, maar ondervinden wel een<br />

sterke psychosociale belasting<br />

– Bedenking:<br />

(Hyper)conflicten en meningsverschillen<br />

Leiderschapsstijl - gezagsuitoefening<br />

Aanwenden van formele of informele machtspositie<br />

« Zuiver » pestgedrag komt minder vaak voor<br />

16


Definities ‘grensoverschrijdend gedrag’<br />

! Pesterijen op het werk<br />

• Rechtspraak<br />

≠ pesten<br />

– Spanningen t.e.m. een “hyperconflict” onder collega’s (Arbrb.<br />

Turnhout 20/02/2006; Arbrb. Luik 12 maart 2009)<br />

– Normale uitoefening van werkgeversgezag, zelfs als WN dit slecht<br />

ervaart (Arbh. Brussel 3/12/2008), bvb. verstrengde<br />

evaluatieprocedure (Arbrb. Brussel 3/02/2009), weigering een cursus<br />

te volgen (Arbh. Antwerpen 9/4/2008)<br />

17


Definities ‘grensoverschrijdend gedrag’<br />

! Pesterijen op het werk<br />

• Rechtspraak<br />

= pesten<br />

– ambtenaar van gemeente Wielsbeke volledig geïsoleerd in leegstaand<br />

gebouw zonder collega’s en noodzakelijke arbeidsmiddelen, uitholling<br />

functie (Arbrb. Kortrijk 22/03/2012)<br />

– werknemer dievoortdurend werd genegeerd door collega’s,<br />

tegengewerkt, bekritiseerd, info achtergehouden om hem in taken te<br />

verhinderen (Arbrb. Brussel, 28/09/2004)<br />

– zelfmoord door pesterijen (zaak Van Gysel)<br />

– werknemer bij gemeente wordt tijdens ziekte vervangen, moet aan<br />

trap gaan zitten en zelf tafeltje zoeken, geen PC (9 maanden)<br />

(hartklachten) (Arbrb. Namen 28/03/2006)<br />

18


Definities ‘grensoverschrijdend gedrag’<br />

! Ongewenst seksueel gedrag op het werk<br />

• Wettelijke definitie<br />

“elke vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of lichamelijk<br />

gedrag met een seksuele connotatie dat als doel of gevolg heeft<br />

dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast of een<br />

bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of<br />

kwetsende omgeving wordt gecreëerd”<br />

• Cruciaal: “ongewenst”<br />

Kan onintentioneel gedrag zijn<br />

19


Definities ‘grensoverschrijdend gedrag’<br />

! Ongewenst seksueel gedrag op het werk<br />

• Door de bril van de preventieadviseur<br />

– Probleem wordt minder aangekaart<br />

– Vaak uitloper van misgelopen relatie tussen medewerkers<br />

– Mondt vaak uit in dossier over pestgedrag (klager wou niet ingaan op<br />

avances)<br />

– Werkgever komt vaak explicieter tussen dan bij dossiers pesten<br />

20


Definities ‘grensoverschrijdend gedrag’<br />

! Ongewenst seksueel gedrag op het werk<br />

• Rechtspraak<br />

≠ OSGW<br />

=OSGW<br />

– Liefdesbrief in onhandige bewoordingen (Arbrb. Doornik 19/03/2010)<br />

– Tonen van pornografische beelden en naaktfoto’s, seksuele<br />

opmerkingen, avances en intieme vragen, aanrakingen (voorbeeld:<br />

Arbrb. Antwerpen 05/05/2011)<br />

21


5 Het voeren van een preventiebeleid<br />

! Onderdeel ‘welzijn op het werk’<br />

• Pestwet 2002: geweld, pesterijen en OSGW afzonderlijk luik van<br />

welzijn op het werk<br />

• Wijziging in 2007: geweld, pesterijen en OSGW meest ernstige<br />

vorm van psychosociale belasting ook werk maken van<br />

andere vormen!<br />

22


Het voeren van een preventiebeleid<br />

! Preventiemaatregelen<br />

• Dynamische risicoanalyse<br />

– identificatie en evaluatie van risico’s<br />

– bijzondere aandacht<br />

werknemers die in contact komen met derden (specifiek<br />

klachtenregister)<br />

herhaling van incidenten<br />

behandelde klachten<br />

– resultaat wordt meegedeeld aan comité/VA/WN’s<br />

23


Het voeren van een preventiebeleid<br />

! Preventiemaatregelen<br />

• Dynamische risicoanalyse - Hoe realiseren?<br />

– Kwantitatieve methode: vragenlijstonderzoek (4 A’s)<br />

– Kwalitatieve methode<br />

Werkgroep van sleutelpersonen die zich buigen over globale<br />

checklist<br />

Interview of workshop met medewerkers<br />

– Doel:<br />

Zicht krijgen op de gunstige / te optimaliseren aspecten van de<br />

4 A’s<br />

Actieplan opstellen en uitvoeren<br />

24


Het voeren van een preventiebeleid<br />

! Preventiemaatregelen<br />

• Welke maatregelen ondernemen, hoe een beleid vorm<br />

geven?<br />

- Hangt af van specifieke situatie<br />

- Vaak voorkomend: werken aan leiderschap en opleiding, goede HRtools<br />

(evaluatiegebeuren ed), gedragscode, omgangsvormen en<br />

waarden, verandermanagement<br />

- Die maatregelen die ervoor zorgen dat zowel het bedrijf als de<br />

medewerkers er beter door worden<br />

- In kader van welzijn betekent dit in een aangename, motiverende<br />

omgeving kunnen werken om op deze manier de persoonlijke en de<br />

bedrijfsdoelstellingen te behalen<br />

25


Het voeren van een preventiebeleid<br />

! Preventiemaatregelen<br />

• Welke maatregelen ondernemen, hoe een beleid vorm<br />

geven?<br />

– Vereist een lange termijn visie op ondernemen<br />

– Tandem psychosociale dienst en HR-dienst<br />

– Vaak zijn ondernemingen reeds bezig met dergelijke activiteiten<br />

– Kunst is om concept welzijn daar telkens bij in ogenschouw te nemen<br />

en aan de essentiële factoren te werken<br />

– In organisaties waar nauwe samenwerking bestaat met HR:<br />

- Erkenning van aanvullende rol tussen preventieadviseur en HR<br />

- Rechtlijnig beleid, geïntegreerde tussenkomst<br />

26


Het voeren van een preventiebeleid<br />

! Preventieadviseur en vertrouwenspersoon<br />

• Aanstelling preventieadviseur psychosociale belasting<br />

– WG kiest of psychosociale belasting behoort tot interne of externe<br />

dienst<br />

advies comité / VA / WN<br />

uitz.: < 50 WN’s<br />

– Als intern: aanstelling PA met akkoord comité / VA / WN<br />

– Geen akkoord?<br />

1) advies inspectie<br />

2) externe dienst aanstellen<br />

27


Het voeren van een preventiebeleid<br />

! Preventieadviseur en vertrouwenspersoon<br />

• Taken preventieadviseur<br />

- Ter beschikking staan van de werknemer bij problemen rond geweld,<br />

pesterijen, osgw en psychosociale belasting (cfr. procedures)<br />

- Meewerken aan het preventiebeleid in de organisatie dmv.<br />

risicoanalyse en advies<br />

- Rapportering<br />

28


Het voeren van een preventiebeleid<br />

! Preventieadviseur en vertrouwenspersoon<br />

• Aanstelling vertrouwenspersoon<br />

– vereist unaniem akkoord van het comité / VA / WN’s<br />

– moet deel uitmaken van het personeel indien externe PA<br />

Uitz.: < 20 WN’s<br />

– arbeidsgeneesheer kan geen vertrouwenspersoon zijn<br />

– specifieke opleiding voorzien<br />

29


Het voeren van een preventiebeleid<br />

! Preventieadviseur en vertrouwenspersoon<br />

• Taken vertrouwenspersoon<br />

– Uitwerken interne klachtenprocedure en meedelen gegevens<br />

(dynamische risicoanalyse)<br />

– Raad en opvang aan slachtoffers; informeel zoeken van oplossing<br />

– Ontvangst van met redenen omklede klacht + doorzending aan PA<br />

– Verstrekken van gegevens voor jaarverslag<br />

30


Het voeren van een preventiebeleid<br />

! Preventieadviseur en vertrouwenspersoon<br />

• Vertrouwenspersoon door de bril van de preventieadviseur<br />

– VP = heel nuttige functie<br />

– Voorzie een goede opleiding van de VP (goede reflexen in gesprekken<br />

met klager/aangeklaagde, bemiddeling)<br />

– Contact tussen papsy en VP is fundamenteel, zeker voor primaire<br />

preventie<br />

– Soms niet op vrijwillige basis<br />

– Vaak niet aangesteld in KMO’s<br />

– In grotere organisaties zijn de vertrouwenspersonen georganiseerd<br />

(intervisies, ondersteuning van elkaar, informatieuitwisseling) – men<br />

staat niet alleen<br />

31


Het voeren van een preventiebeleid<br />

! Preventieadviseur en vertrouwenspersoon<br />

• Knelpunten die de vertrouwenspersoon omschrijft<br />

– Men kan gesprekken niet discreet voeren, er is geen gespreksruimte<br />

– Hiërarchische lijn (er)kent de functie van de VP niet, soms wordt men<br />

onder druk gezet<br />

– Geen tijd of mogelijkheid om opleiding te volgen<br />

– Bijkomende werkbelasting naast hun basisfunctie<br />

– Psychosociale belasting<br />

– Cfr. Statuut vertrouwenspersoon<br />

32


6 Actiemiddelen WN<br />

klager<br />

Burgerlijke actie<br />

KLACHT<br />

ARBEIDSRECHTBANK<br />

- vordering tot staken<br />

- vordering tot<br />

schadevergoeding<br />

VERTROUWENSPERSOON<br />

OF<br />

PREVENTIEADISEUR<br />

ALGEMENE DIRECTIE<br />

TOEZICHT WELZIJN<br />

OPENBAAR MINISTERIE<br />

Strafrechtelijke actie<br />

CORRECTIONELE<br />

RECHTBANK


6.1 De interne procedure : klacht bij VP/PA<br />

- voor eigen werknemers en werknemers van ondernemingen<br />

van buitenaf<br />

- raadpleging VP en/of PA tijdens werkuren (bezoldigd +<br />

verplaatsing op kost WG)<br />

- nieuwe wet heeft procedure beter afgelijnd en termijnen<br />

ingevoerd<br />

- informele en formele fase


De interne procedure - informele fase<br />

! Raadpleging vertrouwenspersoon of preventieadviseur<br />

! Klager moet gehoord worden binnen 8 dagen na eerste contact<br />

! Informele oplossing zoeken via:<br />

- interventie bij lid van de hiërarchische lijn<br />

- verzoeningspoging<br />

! Akkoord nodig van klager (en bij verzoening ook van<br />

aangeklaagde)


De interne procedure - informele fase<br />

! Door de bril van de preventieadviseur<br />

• Eerste nood: een luisterend oor aanbieden, persoon laten<br />

ventileren<br />

• Werken aan percepties, copingstrategieën, tips en advies,<br />

mogelijke hulpbronnen<br />

• Proberen de blik te richten op conflictoplossing, toekomstgericht<br />

kijken<br />

• Vaak is de beste interventie, de kleinst mogelijke tussenkomst


De interne procedure - informele fase<br />

! Door de bril van de preventieadviseur<br />

• Bemiddeling<br />

– Is pas mogelijk als beide partijen dit zien zitten (ook emotioneel)<br />

– Vraagt tijd<br />

– Wordt niet voldoende ondernomen<br />

– Wanneer de bemiddeling slaagt, zijn er goede resultaten op middellange<br />

en lange termijn<br />

– Is efficiënt als de leidinggevende dit mee opvolgt


De interne procedure - formele fase<br />

Stap 1: met redenen omklede klacht<br />

Bij wie?<br />

Wanneer?<br />

- ontvangst door VP of PA<br />

- behandeling: uitsluitend PA<br />

- klager wenst geen informele oplossing<br />

- klager wil informele fase stopzetten<br />

- informele fase leidt niet tot een oplossing


De interne procedure - formele fase<br />

Stap 1: met redenen omklede klacht<br />

Wat?<br />

“een door de WN ondertekend en gedateerd document<br />

dat, naast verzoek om passende maatregelen, volgende<br />

gegevens bevat:<br />

1° nauwkeurige omschrijving feiten<br />

2° ogenblik en plaats van feiten<br />

3° identiteit aangeklaagde”


De interne procedure - formele fase<br />

Stap 1: met redenen omklede klacht<br />

Hoe?<br />

• Persoonlijk onderhoud met VP/PA<br />

• Binnen 8 dagen na wilsuiting om formele klacht neer te<br />

leggen<br />

• Ondertekening voor ontvangst van kopie<br />

• PA stelt WG onmiddellijk in kennis van ontslagbescherming<br />

• WG ontvangt geen kopie van klacht<br />

= garanties ter voorkoming van misbruik door werknemer


De interne procedure - formele fase<br />

Stap 2: onderzoek door PA<br />

- Meedelen van klacht aan aangeklaagde<br />

- Horen van betrokken personen<br />

getuigen ontvangen kopie<br />

PA informeert WG over de ontslagbescherming van<br />

de getuigen


De interne procedure - formele fase<br />

Stap 3: advies van de PA<br />

! Binnen 3 maanden (verlengbaar tot 12 maanden)<br />

! Inhoud advies:<br />

- samenvatting feiten<br />

- resultaat verzoeningspoging<br />

- advies of feiten psychosociale belasting<br />

- analyse oorzaken<br />

- maatregelen (individueel / collectief)


De interne procedure - formele fase<br />

Stap 4: informatie en consultatie<br />

- Aan klager en aangeklaagde<br />

- Informeren over individuele maatregelen<br />

- Kopie van het advies enkel:<br />

- indien wijziging arbeidsvoorwaarden<br />

- indien werknemer rechtsvordering wil instellen<br />

- voor het overige heeft WG geheimhoudingsplicht


De interne procedure – formele fase<br />

Stap 5: eventuele maatregelen<br />

- WG niet gebonden door advies PA<br />

- WN van onderneming van buitenaf: WG moet contacten<br />

leggen met onderneming


De interne procedure – formele fase<br />

! Door de bril van de preventieadviseur<br />

• Procedure wordt een stuk uit handen gegeven<br />

• Vaak is de doelstelling van de klager: “gelijk halen”, “eerherstel<br />

krijgen”, “aangeklaagde straffen/ontslaan”<br />

• Is een zware procedure (tijd die over het onderzoek gaat,<br />

spanning in team,…)<br />

• Delicate positie van de getuigen (voor of tegen, direct of<br />

indirect, wanneer de leidinggevende aangeklaagde is)<br />

45


De interne procedure – formele fase<br />

! Door de bril van de preventieadviseur<br />

• Belang van feedback door de werkgever aan de betrokken<br />

partijen (symbolisch afsluiten van het dossier)<br />

• Het advies van de papsy en de beslissingen door de werkgever<br />

kunnen nieuw start betekenen voor de klager en aangeklaagde<br />

• Streven naar goede communicatie tussen werkgever en papsy<br />

zodat de werkgever weet waaraan hij toe is<br />

46


6.2 Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk<br />

- controleert of WG procedure heeft ingesteld en wettelijke<br />

bepalingen naleeft<br />

- eventueel waarschuwing, termijn, opstellen PV<br />

- mogelijkheid om vervangende maatregelen te nemen, te<br />

bemiddelen of WN te informeren over externe procedure


6.3 De externe procedure<br />

Principe: “al wie een belang kan aantonen” kan een<br />

vordering instellen om de naleving van de Welzijnswet af<br />

te dwingen<br />

Drie mogelijkheden<br />

(1) Vordering tot staking<br />

(2) Vordering tot opleggen van bepaalde maatregelen aan<br />

werkgever<br />

(3) Vordering tot bekomen van schadevergoeding<br />

Let wel: voorrang interne procedure


De externe procedure<br />

(1) Vordering tot staking<br />

• In praktijk: komt zelden voor<br />

• Kenmerken<br />

• Zoals in kortgeding<br />

• Bij verzoekschrift op tegenspraak<br />

• Voorzitter kan staking bevelen, (1) binnen de door hem<br />

vastgestelde termijn, (2) zelfs indien de feiten strafrechtelijk<br />

gesanctioneerd worden<br />

• Uitspraak wordt gedaan niettegenstaande vervolging wegens<br />

dezelfde feiten voor strafrechter<br />

• Over strafvervolging wordt pas uitspraak gedaan nadat over de<br />

vordering tot staking een in kracht van gewijsde getreden<br />

beslissing gewezen is


De externe procedure<br />

(2) Vordering tot opleggen van voorlopige<br />

maatregelen aan werkgever<br />

• In praktijk: komt zelden voor<br />

• Kenmerken<br />

• Verzoekschrift op tegenspraak<br />

• Voorzitter van arbeidsrechtbank<br />

• In de vormen en binnen termijnen van de rechtspleging in kort<br />

geding<br />

• Welke voorlopige maatregelen ?<br />

• De toepassing van de preventiemaatregelen<br />

• Maatregelen om daadwerkelijk een einde te maken aan het geweld,<br />

pesterijen en OSGW<br />

• Dwangsom? (zaak gemeente Wielsbeke – Arbrb. Kortrijk<br />

22/03/2012)


De externe procedure<br />

(3) Vordering tot het bekomen van een schadevergoeding<br />

• “Al wie een belang kan aantonen”<br />

• Geen forfait ( nieuwe discriminatiewetten)<br />

• Dus: bewijs van fout, schade en oorzakelijk verband<br />

• Wel: regeling van verdeling van de bewijslast<br />

• Indien feiten aangevoerd, die het bestaan van geweld,<br />

pesterijen of OSGW kunnen doen vermoeden bewijs dat er<br />

geen geweld, pesterijen of OSGW ten laste van de verweerder


7 Bescherming tegen represailles<br />

! Wie?<br />

• WN die met redenen omklede klacht indient<br />

Dus: niet tijdens informele fase<br />

• WN die klacht indient bij inspectie<br />

• WN die klacht indient bij politie, O.M. of onderzoeksrechter<br />

• WN die rechtsvordering instelt of voor wie rechtsvordering wordt<br />

ingesteld<br />

• Getuige<br />

52


Bescherming tegen represailles<br />

! Wanneer?<br />

• 12 maanden na klacht / getuigenverklaring<br />

• 3 maanden na definitief vonnis / arrest<br />

Praktische probleem van “occulte bescherming”<br />

53


Bescherming tegen represailles<br />

! Inhoud bescherming<br />

• Verbod tot ontslag of ongerechtvaardigde eenzijdige wijziging<br />

van arbeidsverhouding, tenzij om redenen vreemd aan klacht /<br />

rechtsvordering / getuigenverklaring<br />

• WG draagt bewijslast<br />

– Enkel tijdens beschermde periode<br />

54


Bescherming tegen represailles<br />

! Risico bij schending ontslagbescherming<br />

• Facultatief verzoek tot reïntegratie<br />

– Aangetekend<br />

– 30 dagen na ontslag / eenzijdige wijziging<br />

– WG beslist 30 dagen na reïntegratie<br />

– in geval van reïntegratie betaalt WG gederfde loon<br />

• Vergoeding van 6 maanden loon of werkelijke bewezen schade<br />

! In praktijk: veel misbruik van gemaakt<br />

55


8 Sancties voor WG<br />

! WG leeft bepalingen Welzijnswet niet na<br />

Strafrechtelijk aansprakelijk<br />

• Vroeger: Welzijnswet<br />

• Sinds 01/07/2011: nieuw SSW (art. 119-122)<br />

• Schuldig aan grensoverschrijdend gedrag niveau 4<br />

• Niet-naleving stakingsbevel niveau 4<br />

• Bepaalde preventiemaatregelen niet genomen niveau 2<br />

• Bepaalde formaliteiten niet nageleefd niveau 1


9 Sancties voor ‘pestkop’<br />

Tuchtsancties (arbeidsreglement)<br />

Strafsancties<br />

- stalking<br />

- slagen en verwondingen<br />

- aanranding eerbaarheid<br />

- rasdiscriminatie<br />

indien pesterijen beantwoorden aan strafrechtelijke<br />

kwalificatie<br />

Ontslag dringende reden


Sancties voor pestkop ~<br />

ontslag wegens dringende reden<br />

! Dringende reden(art. 35 Arbeidsovereenkomstenwet):<br />

“De ernstige tekortkoming die elke professionele samenwerking<br />

tussen de werkgever en de werknemer onmiddellijk en<br />

definitief onmogelijk maakt.”<br />

- ernstige tekortkoming<br />

- de professionele samenwerking wordt onmogelijk<br />

- onmiddellijk<br />

! Strikte procedure<br />

! ‘Case-by-case’ beoordeling


Sancties voor pestkop ~<br />

ontslag wegens dringende reden<br />

! Enkele opmerkelijke cases<br />

• Case ‘filmpjes op bedrijfsGSM’<br />

– Arbrb. Hasselt 15/09/2011:<br />

Oude GSM beschermde kwam in handen andere<br />

werknemer terecht<br />

Filmpjes tonen ernstige pestfeiten aan (slachtoffers op<br />

tafel gegooid, seksuele handelingen nagebootst,<br />

vernederd, uitgelachen,…)<br />

Beschermde heeft geen spijt (“uit de hand gelopen grap”)<br />

Oordeel Arbrb.:<br />

» Zwaar grensoverschrijdend gedrag + misbruik<br />

vertrouwensfunctie<br />

» Absoluut niet tolereerbaar<br />

» Dringende reden aanvaard


Sancties voor pestkop ~<br />

ontslag wegens dringende reden<br />

! Enkele opmerkelijke cases<br />

• Grensoverschrijdend gedrag is nog geen dringende reden<br />

– Arbrb. Brussel 28/01/2011 en Arbh. Brussel 17/02/2012:<br />

Adjunct-diensthoofd maakte zich schuldig aan OSGW<br />

(seksueel getinte opmerkingen en handelingen)<br />

PA oordeelt dat er sprake is van pesten op het werk en<br />

adviseert WG om betrokkene geen leidinggevende functie<br />

te laten uitoefenen<br />

Oordeel Arbrb. en Arbh.:<br />

» OSGW bewezen<br />

» Geen dringende reden want niet proportioneel<br />

» Verwittiging met overplaatsing was meer gepaste<br />

sanctie


Sancties voor pestkop ~<br />

ontslag wegens dringende reden<br />

! Enkele opmerkelijke cases<br />

• Grensoverschrijdend gedrag is nog geen dringende reden<br />

– Arbh. Brussel 16/12/2008:<br />

Bankdirecteur maakt opmerkingen t.o.v. ondergeschikte<br />

(over gewicht, relatie,…)<br />

PA oordeelt dat er sprake is van pesten op het werk en<br />

adviseert WG om betrokkene geen leidinggevende functie<br />

te laten uitoefenen<br />

Oordeel Arbh.:<br />

» Pesterijen bewezen<br />

» Geen dringende reden<br />

» Overplaatsing was meer gepaste sanctie


Sancties voor pestkop ~<br />

ontslag wegens dringende reden<br />

! Enkele opmerkelijke cases<br />

• Feiten uit privéleven kunnen dringende reden vormen<br />

– Arbrb. Gent 16/05/1997:<br />

WN probeerde echtgenote met jachtgeweer te doden<br />

Oordeel Arbrb.:<br />

» Dringende reden aanvaard<br />

» Correctioneel veroordeeld<br />

» WN had al waarschuwing en tuchtstraf gekregen<br />

wegens geweld t.o.v. een collega


10 Terugblik<br />

63<br />

! Deze wetgeving heeft zeker en vast een cultuurverandering<br />

in vele organisaties in gang gezet<br />

! Men beseft meer dan vroeger wat kan/niet kan op de<br />

werkvloer<br />

! Klachtenbehandeling<br />

• Informeel: maakt problemen bespreekbaar en uiteindelijk<br />

draaglijk<br />

• Formeel:<br />

– Soms: samenwerking nog mogelijk<br />

– Vaak: onvermogen tussen beide parijen om nog professioneel samen<br />

te werken – andere actie dringt zich op (overplaatsing, zoektocht<br />

naar ander werk, verlaten bedrijf)


Terugblik<br />

64<br />

! Vroeg tussenkomen bij conflicten is noodzakelijk<br />

• Door de medewerker: zelf initiatief nemen om oplossing te<br />

zoeken<br />

• Door de leidinggevende<br />

• Door de VP/Papsy<br />

! Positieve evolutie<br />

• Leidinggevenden die ons contacteren voor advies in een<br />

conflictsituatie tussen medewerkers<br />

• Leidinggevenden kunnen dwingend tussenkomen<br />

• « we dienen een oplossing te vinden om verder met deze equipe<br />

te kunnen verderwerken »


11 Wat brengt de toekomst?<br />

! Krachtlijnen voorgesteld door Minister van Werk<br />

• Verduidelijking begrippen<br />

• Uitklaren verplichtingen werkgever inzake preventiebeleid<br />

• Versterking rol en verplichte aanstelling vertrouwenspersoon<br />

• Verduidelijking uitwisseling informatie<br />

• Opvoering controles en versterking Inspectie<br />

• Vergemakkelijking toegang tot schadevergoeding<br />

! Nieuwe wetgeving op komst<br />

65


Contact<br />

<strong>Stephanie</strong> <strong>Raets</strong><br />

Advocaat<br />

<strong>Stephanie</strong>.<strong>Raets</strong>@claeysengels.be<br />

03 285 97 83<br />

<strong>Ariane</strong> <strong>Haelterman</strong><br />

Preventieadviseur psychosociale<br />

aspecten<br />

<strong>Ariane</strong>.<strong>Haelterman</strong>@arista.be<br />

02 533 74 44<br />

www.claeysengels.be<br />

www.hdp-arista.be<br />

66

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!