Succes is een keuze; succes dwing je af! - SellingNet

Succes is een keuze;
succes dwing je af!
Jan L. Wage

Succes is een keuze;
succes dwing je af!
Jan L. Wage
Ter vergroting van de leesbaarheid is ervoor gekozen te schrijven in de mannelijke vorm.
Uiteraard wordt hier ook de vrouwelijke vorm bedoeld.
Copyright 2012 © SellingNet
www.sellingnet.nl
Alle rechten voorbehouden. Nadruk verboden.
Het reproduceren van deze praktijkgids in zijn geheel of in gedeelten of gebruik bij (verkoop)
opleidingen, de vertaling dan wel iedere andere wijze van verspreiding, is slechts met
uitdrukkelijke toestemming van SellingNet toegestaan. SellingNet en het SellingNet beeldmerk
zijn geregistreerde merknamen van SellingNet Uitgeverij.
Postadres: Antwoordnummer 5023, 7550 VE Hengelo
Bezoekadres: Meervalstraat 10, 7559 bK Hengelo
Telefoon: 074 711 02 62
E-mail: info@sellingnet.nl
Internet: www.sellingnet.nl
Illustratie kaft: Roel Kuijpers, Skyline Asten BV
Redactie en tekstbijdragen: Ronald Swensson
Website Jan L. Wage: www.janwage.nl
Het hoofdstuk ‘7 eigenschappen van effectief leiderschap’ betreft een boekbespreking van
Stephen R. Covey’s beroemde boek ‘7 eigenschappen van effectief leiderschap’.
[2]

Inhoud
Succes is een elastisch begrip .......................................................................................................5
Waarom hebben mensen succes? ................................................................................................7
5 sleutels tot rijkdom en geluk ...................................................................................................11
Houd het einddoel voor ogen en kies het kritische pad .............................................................13
De macht van suggestie en conditionering .................................................................................17
Hoe ‘tikken’ succesvolle personen? ............................................................................................23
7 kenmerken van succes .............................................................................................................31
7 overtuigingen naar succes .......................................................................................................33
7 eigenschappen van effectief leiderschap ................................................................................35
Hoe ‘creatief’ zijn succesvogels? ................................................................................................37
Je hebt de top bereikt! Wat nu? .................................................................................................41
De f(v)eeën van succes ...............................................................................................................45
Een gedetailleerd praktijkgeval ..................................................................................................47
[3]

De trein
Het sneeuwde stevig toen ik op het winderige perron van het station
Bad Nauheim stond. De trein naar Frankfurt, waar het vliegtuig
naar Amsterdam niet voor me zou wachten, was ernstig vertraagd.
Dit meldde de hoffelijke stem door de stations luidspreker.
Een wachtende medepassagier wond zich hierover bijzonder op
en snauwde de perronchef toe: ‘Waartoe dient een dienstregeling
als de treinen zich er toch niet aan houden?’
De perronchef antwoordde beleefd: ‘Geachte passagier... als we geen
dienstregeling hadden dan wísten we niet eens dat de trein vertraging had.’
[4]

Succes is een elastisch begrip
1. De elasticiteit van het begrip ‘succes’
Als twee mensen over ‘succes’ spreken, kunnen ze totaal verschillende dingen menen. Met ‘succes’
bedoelt de smokkelaar iets heel anders dan de douanier hoewel ze misschien over dezelfde lading
goederen spreken. De inbreker en de politiemannen .... Hetzelfde probleem. De gedecoreerde
oorlogsveteraan en de pacifist .... Soms hebben misdadigers, en ook beroemde staatslieden uit onze
geschiedenisboekjes, door gruwelijke, -in elk geval afstotelijke-, methoden en systemen hun succes
behaald ... Tot ze misschien later toch onthoofd of gedeporteerd werden, omdat hun ‘successen’ te
veel slachtoffers vergden en volken tot opstand brachten..
Wat is het tijdstip, waarop we hen ‘succesvol’ mochten noemen? Op welk moment konden ze met
‘succes’ op hun carrière terugkijken? In de geschiedenisboekjes, na jaren of eeuwen, weten we het
natuurlijk. Maar hoe luidde het ‘eigentijdse’ oordeel vóór en ná de onthoofding?
“Opgaan, blinken en verzinken is het lot van ied’re dag” zong de vaderlandse rijmelaar Willem
Bilderdijk (1756-1831). Wie hoog klimt kan ook diep te vallen ! Dacht hij aan Napoleon, toen hij het
schreef? Was deze Napoleon Bonaparte (1769-1821) succesvol? Een ondermaatse Corsicaanse
korporaal uit een gezin van 13 kinderen, die nauwelijks Frans sprak en die het tot generaal, later tot
keizer van Frankrijk, en heerser over Europa en Egypte bracht? Een succesvol heerser tot aan de
volkerenslag bij Leipzig (1813). En na zijn Waterloo in 1815 moest de maaglijder, door al zijn successen
voor hoogmoedswaanzin verblind, als zielige banneling zijn laatste 6 jaren op St.Helena slijten!
Succesvol? Hoe heeft hij zèlf zijn balans opgemaakt?
2. Successen: altijd overwinnaars en verliezers?
Soms gáát het ‘succes’ van de één ten koste van de ander, zoals in de sport. Politieke afgunstelingen
menen, dat in onze maatschappij het succes van de één altijd nadelig voor de meeste medemensen
moet aflopen. Anderen reageren minder jaloers... Wetenschappers, uitvinders en ontdekkers, helpen
dank zij hun ‘successen’ de mensheid in reuzenstappen vooruit, zelfs als de oorlogsindustrie ze heeft
bevorderd. Je kunt uitvindingen immers vaak tot heil en tot onheil van de mensheid ontwikkelen, zoals
de Zweed Alfred Nobel, (1833-1869), uitvinder van het dynamiet, zèlf ontdekte.
3. Individuele waardesystemen en ambities
Ook individuele waarde-systemen en ambities in het leven maken het begrip ‘succes’ elastisch. Voor
de één is het ‘succes’ een materiële rijkdom, ten koste van alles bereikt, ook als de weg met leed en
pijn geplaveid is. Voor anderen is het een rustig en gelukkig overleven in een geurig bloementuintje en
een gaaf huwelijk, jarenlang tot na de pensionering, totdat de dood hen scheidt. Voor de één is
succes: het overwinnen van gevaren, voor de ander: het vermijden ervan. De één wil de Mont Blanc
bestijgen, andermans ambities reiken zelfs tot de top van de Mount Everest, en weer anderen zijn
gelukkig met het Arduinse landschap en de Vaalser Berg.
Het milieu, waarin we opgroeien, speelt een rol. Het kind van de geïmmigreerde en ongeletterde
handarbeider brengt het misschien succesvol tot onderwijzer op een basisschool. Hoed af ! Zo’n
‘succes’ is voor de zoon van een steenrijke industrie-magnaat eerder magertjes. Ons startpunt bepaalt
dus mede, wat we als ‘succesvol’ beschouwen. En dat startpunt kiezen we niet zelf, het wordt ons
‘opgelegd’. Kinderen kiezen nu eenmaal niet hun ouders!
[5]

4. Waar kies ik in dit boek nu voor?
Wat je eigen ‘milieu’ over je carriëre denkt laat ik buiten beschouwing. Evenals dat wat later
‘geschiedenisboekjes’ over jouw leven zullen berichten. Misschien lezen daarin je achterkleinkinderen
nog iets vriendelijks over je.
Je eigen huidige ‘beroepscarrière’ dient je centrale vraag zijn. Hoe kijk je er zelf híér en nú naar?. Dus:
wat je zèlf, hier en nu, als een succesrijke duurzame bekroning van je carrière zal beschouwen,
desnoods met enkele nederlagen en met enige pech gegarneerd.
Je wilt vooruitkomen ! Succes betekent voor jou waarschijnlijk: een stijgend inkomen, een betere
hiërarchische positie, een zeker aanzien in de wereld waarin je vertoeft.
Waarbij ik ook hoop, -jezelf èn voor hen die je liefhebben-, op ‘succes’ in je privé-leven: gezondheid,
geluk en enige wind in de rug !
En daarnaast, dat je vlijtige streven niet te veel andere mensen pijn doet en benadeelt. Afgezien van
het beetje afgunst, dat aan hen knaagt. Het is altijd beter, afgunst te oogsten dan medelijden.
Succes toegewenst, dus !
[6]

Waarom hebben mensen succes?
1. Heeft men altijd succes in het beroep èn in het privéleven?
In kranten en tijdschriften lezen we vaak, dat de ‘succesvollen’ in bedrijf en beroep, het geluk niet
altijd in hun privéleven vinden. ‘Concurrentie’ kàn soms ontstaan tussen beroeps- en privéleven. Denk
bijvoorbeeld aan ‘onze’ Neelie Kroes, sinds 2004 Europees Commissaris en een van de machtigste
vrouwen van Europa – die veel private woelingen in haar leven heeft gehad, zoals iedereen weet. Er
zijn ook ‘klassieke’ voorbeelden. De Geneefse filosoof en pedagoog Jean Jacques Rousseau, (1712-
1789), was de auteur van het 1762 verschenen wereldberoemde vijfdelige standaardboek: “Émile, ou
de l’Éducation”, (“De opvoeding van Émile”). Deze koploper in de kinderopvoeding schoof zijn eigen
vijf kinderen naar een weeshuis af. Zijn letterkundige werk en zijn ideeën waren een onbetwistbaar
wereldsucces, tot in Japan en tot heden ten dage toe. Versterkt dit ons wantrouwen, dat mijn goede
moeder uitte tegen àl te beroemde succesvolle figuren? “Hoe groter geest, hoe groter beest” luidde
haar vermoeden.
Nee! We weten van bekende politici, die ondanks hun publieke successen gelukkig 30 jaar gehuwd
bleven. Niet ieder europees minister heeft een turbulent liefdesleven. Niet iedere succesvolle
pedagoog legt zijn eigen kinderen te vondeling.
Door succes te behalen, bewonderd te worden en roem te oogsten, kùn je andere doelstellingen in je
leven beschadigen. Je moet zelf het evenwicht bepalen, je ‘prioriteiten’ kiezen tussen deze eventueel
concurrerende doelstellingen.
2. Wie zijn die succesvolle mensen dan?
Géén mens bouwt zijn succes alléén op. Als we er zèlf vlijtig aan moesten werken, leverden vele
anderen meestal de bouwstenen, die wij goed kunnen gebruiken. Denk aan de voetbalwereld, waar
het altijd om een jubelende successen, -en nederlagen -, gaat. De middenvoor,- zoals we hem
vroeger noemden -, oogst het luidruchtigste vreugdegejoel op de tribune. Maar tenminste vijf of zes
makkers van het elftal bereidden zijn meesterschoten voor. Zijn eigen doelverdediger vervult een even
nuttige, minder indrukwekkende, taak. Zelfs brallende supporters dragen tot de overwinning bij.
‘Thuiswedstrijden’ bieden méér kans op succes dan ‘uitwedstrijden’. Dan de trainer. Is zijn bijdrage
niet belangrijker dan die van de elf spelers tezamen? Als het succes een seizoen uitblijft, wordt éérst
de trainer weggesmeten als een oude voetbalschoen. Merkwaardig! Verder de sportarts en de
masseur. Successen worden door deze ‘figuranten’ voorbereid en gedragen.
Bij boksers en tennissterren zijn de succesmakers duidelijker als eenzame helden te herkennen. Maar
ook hier leveren trainer, arts, masseur, psychotherapeut, sterrenwichelaar en eventueel anderen in
hun bijdrage tot het brullend of netjes applaudisserend succes.
3. Komen ‘successen’ dan door stom toeval tot stand?
Nee, zeer zelden! ‘Geluk’ kun je hebben bij kansspelen., maar ‘succes’ is toch wat anders. ‘Successen’
zijn voor sommigen gemakkelijker bereikbaar dan voor anderen, dat is wel een geluksfactor. Soms
zorgen liefhebbende maar strenge ouders ervoor, dat hun kinderen konden en moesten studeren.
Anderen verwaarloosden dit. Het ‘milieu’ waarin we zijn geboren en opgegroeid speelt een rol.
Sociale, etnische, religieuze, biologische of medische factoren bevorderen of remmen onze
ontwikkeling.
[7]

In de dertiger jaren zong Louis Davids (1883-1939) triestig: “Als je voor een dubbeltje geboren bent,
bereik je nooit een kwartje!” Deze ‘sociale aanklacht’, zeer ontroerend gezongen, is echter fatalistisch
demotiverend en bovendien misleidend. Mannen en vrouwen in jouw en mijn omgeving, -en zeker
ook in die van Louis Davids -, voor een stuiver geboren, hebben het kwartje, of zelfs de gulden of
rijksdaalder, door hard werken op eerlijke wijze bereikt. Ze zijn hoger gekomen dan het kwartje op de
eerste rang. Velen haalden het kwartje, de gulden of misschien de rijksdaalder grotendeels op eigen
kracht. Als ze de steun van anderen kregen, zochten en ‘activeerden’ zij die anderen zèlf.
“Panta rei !” zeiden de oude Grieken. Het leven is een voortdurende stroming. Sommigen drijven
willoos met die stroom mee, zoals dode vissen doen ! Levende vissen zwemmen, vaak althans, tegen
die stroom op, want dáár ligt hun hogere doel. Om even fietsend aan de wal te blijven: Sommigen
blijven veilig thuis, omdat ze tegenwind lelijk en zelfs oneerlijk vinden. Anderen nemen die tegenwind
als uitdaging aan en worden daardoor dagelijks sterker. Daardoor profiteren zij natuurlijk ook wel eens
terecht van een tijdelijke wind in de rug.
“Het geld ligt op straat!” Maar je moet je wel bukken om het op te rapen. Doet dat niet iedereen?
Nee! Sommigen wachten tevergeefs tot hun buren, het voor hen zal doen. Ze vrezen enkele
pijnscheuten in de rug als ze zèlf bukken....Of ze denken, dat het tòch weer om valse munten gaat ...
Of ze vinden die ene stuiver niet de moeite van het oprapen waard. Ze zagen de stuiver wellicht,
slaapwandelend met hun hoofd in de wolken, niet liggen”.
4. Jammer niet! Dóé iets, zonder aan wonderen te geloven
Natuurlijk is er verschil van uitgangspunt voor ieder, die zijn beroep met stijgend succes wil
uitoefenen. De mogelijkheden tot succes zijn voor iedereen anders. Bij al die verschillen zijn er
methoden en technieken, om zèlf op realistische wijze aan je succes te werken. Je behoeft zelf géén
genie te zijn. Maar het is inspirerend, af en toe naar de uitzonderlijke ‘helden’ of ‘heldinnen’ te kijken
en te zien - ondanks felle tegenslagen – hoe zij slaagden en tot hun verdiende roem kwamen.
*De Amerikaanse Helen Keller (1880-1938), die op haar 2 e jaar blind en doofstom werd. Door
handsignalen, op de eigen handpalm, leerde ze schrijven. Door de lippen van anderen met de
vingertoppen aan te raken ‘hoorde’ ze wat anderen vertelden. Ze studeerde aan de universiteit van
Redcliffe, leerde daar behalve Engels ook Frans en Duits, werd eredoctor en schreef een viertal
boeken.
De Britse wetenschapper en tijdgenoot Stephen Hawkin (1974-heden) is totaal spierverlamd,
kan niet meer spreken, ligt in een rolstoel en communiceert met de wereld via een
televisiescherm. Hij is de wereldberoemde baanbrekende autoriteit over het ontstaan van ons
heelal.
De Nederlandse componist en concertpianist Cor de Groot, (1921-1993) moest voortbestaan
met een verlamde rechterhand. Een pechvogel dus ! Hij schreef daarna zèlf 80 composities,
uitsluitend voor de linkerhand. De franse componist Maurice Ravel (1875-1937) componeerde
voor hem het wereldberoemde linkshandige pianoconcert. Cor de Groot bleef een
indrukwekkend concertpianist van wereldfaam!
[8]

Ray Charles, (1930-2004), Afro-Amerikaan, op zijn 7 e jaar blind geworden, vaderloos opgevoed
in een armoedewijk in NewYork. Bleef hij bij de pakken neerzitten? Hoewel hij zelf geen witte
van zwarte toetsen kon onderscheiden, en geen notenschrift kon lezen, veroverde deze pianist
de wereld stormenderhand met ‘soul’-muziek.
Pech in het leven kunnen sterke mensen overwinnen ! En jij hebt waarschijnlijk veel mìnder pech
onderweg als de hier genoemden.
5. Wat ‘drijft’ deze succesvogels?
Als we over de gebruikelijk ‘pechvogels’ en ‘geluksvogels’ spreken, is er alle aanleiding, over de derde
categorie der ‘succesvogels’ te spreken. Wat drijft deze ‘succesvogels’? Die vraag stellen vele
psychologen elkaar, en soms stellen die vele succesvogels zichzelf.
Brengt de ‘geldmotor’, die mensen tot hun uitzonderlijke prestatievermogen? Nee ! Die is pas
later, als je later ‘hogerop’ geklommen ben, belangrijk ! Voor wie veel geld hééft, wordt het
geld blijkbaar werkelijk belangrijk . Sportmillionairs houden in hun belastingparadijs vast, wat
ze hebben! Na een vroegtijdig uitgebluste roem willen ze bovendien nog enige duiten
overhouden. Begrijpelijk !
Nee ! In begint niet met het geld. Eerder met de liefhebberij, de hobby, waarmee alles begon.
De jongeman die in zijn vrije tijd knutselaar was, ontwikkelt zich tot een groot uitvinder. Als hij
als meisje of jongen blokfluit speelde werd zij/hij later misschien podiumpianiste of -violist.
Bij andere kinderen leeft reeds het ‘machtsbewustzijn’, sinds de oertijd een deel van onze
‘animale’ aandriften. Misschien groeide daardoor een napoleontische carrièredrang. En macht
is nodig om goed te besturen en te regeren, behoeft dus geen machtsmisbruik te worden.
Merkwaardig is, dat vroegere vrijheidsstrijders vaak hun eigen volk tiranniseerden.
Door een edeler idealistische mensenliefde koos het de begaafde chemiestudente en
rijkeluisdochter Florence Nightingale (1820-1910) het verpleegsterberoep. Met een
petroleumlamp in de hand verzorgde zij de gewonde soldaten in de Krim-oorlog. Over the
‘Lady with the Lamp’ spreekt men nòg. Ze inspireerde ook de Zwitser Henri Dunant (1828-
1910) tot het oprichten van het Rode Kruis.
Anderen, gewonere meisjes, willen vèr over de horizon reizen en stewardess worden.. Er zijn
ook ‘droomberoepen’, die ouders voor hun kinderen wensen. Sociaal omhoogstrevende
gezinnen zagen vroeger het liefst, dat hun zoon dokter werd. Het enige academische beroep
immers, waaraan ‘gezag’ kleefde en waarvan men iets begreep..
De verliefdheid van een gymnasiaste op haar taalleraar voert tot een universitair cum laude en
een succesvolle carrière in de Franse taal en letteren. Zelfs soortgelijke professoraten zijn
daaruit voortgekomen. Ikzèlf was, via de genegenheid voor mijn pianolerares, bijna
podiumartiest geworden. Goed, die kans heb ik gemist, bij nader inzien: gelukkig maar!
Sommige circusclowns landen in hun beroep, omdat deze artiesten kinderen blijkbaar het
diepst in hun ziel aangrijpen.
[9]

Het kan,-schrik niet -, ook dat ‘stomme toeval’ zijn. Je stuit toevallig op een vakantiejob,
waarvan je nooit had vermoed., dat het zo’n grote bevrediging gaf! Of er was geen enkele
aanleiding, een bepaald beroep te kiezen, maar toen je eenmaal die mogelijkheid kreeg, wil je
daarin carrière maken om hoger op te komen.
Geval dat ik ook ken: je bent via de zeevaartschool stuurman op de grote vaart geworden,
maar je beminde vrouw wordt dat in dit eenzame huwelijk verdrietig en je keert naar de wal
terug, als verkoper, want daar kan je het met vrij weinig diploma’s vèr brengen.
Ik stop met deze opsomming! Je weet, dat ik de lijst eindeloos kon uitbreiden. En die lijst blijft ook
vaak onbegrijpelijk. Ik kende iemand, die Romaanse taal en letteren studeerde, maar directeur van
een bekende brouwerij werd. Het leven is vol verrassingen!
6. Hoe ‘gepassioneerd’ moet de succesvogel zijn?
Als algemeen kenmerk ligt er aan de succesgeneigde mens dus een ‘gedrevenheid’ ten grondslag.
Sommigen spreken liever van ‘passie’. Overigens ‘gedrevenheid’ moet natuurlijk niet tot ‘bezetenheid’
voeren. Je ‘gedrevenheid’ leidt tot successen als je heer en meester blijft van de situaties, waarin je je
begeeft. ‘Gedreven’ mag je en moet je zelfs zijn, maar niet ‘bezeten’.
[10]

5 sleutels tot rijkdom en geluk
Een leven dat een groot succes gaat worden, wie wil dat niet? Wat zijn de risico´s van het
rijkdom en hoe kun je ze overwinnen? Leer je stemmingen en gedrag te leiden en het leven zal
je geven waar je om vraagt. Essentiële aanwijzingen die kunnen dienen als wegwijzers op weg
naar het succes.
Sleutel 1: Leer met frustraties omgaan
In dromen over rijkdom en geluk, komen geen enkele frustraties in voor. Frustraties zijn het
einde van deze mooie dromen. Frustratie kan iets positiefs doen veranderen in iets negatiefs.
Niemand jaagt een negatieve droom na. De discipline om een mooie droom na te jagen
verdwijnt door frustratie. De discipline om de droom na te jagen is weg. En toch is de sleutel
tot succes: frustratie!
Kijk naar iedereen die succesvol is: zij hebben een hoop frustratie onderweg naar het succes
voor de kiezen gehad. Als iedereen had geleerd om om te gaan met frustratie was iedereen rijk
geweest: ze hadden hun dromen niet opgegeven door de tussenkomst van frustratie. Zij
hadden doorgezet, omdat ze in staat waren keer op keer om te gaan met frustratie. Iedere
weg op weg naar succes kent (grote) frustraties, geef jij je dromen op omdat de discipline om
zeep is geholpen door frustraties? Je dromen najagen en omgaan met frustraties, hoe doe je
dat? Veel frustraties leveren een hoop stress op! Het omgaan met frustraties is eigenlijk heel
eenvoudig: ga niet zitten zweten op de details en onthoud heel goed dat het allemaal details
zijn.
Sleutel 2: Leer met afwijzing omgaan
De mensen met een succesvol leven zijn degenen die het meest worden afgewezen. Zij zijn
degene die iedere “nee” als een stimulerende prikkel ervaren om deze nee om te toveren tot
een “ja”. Zij zijn er heilig van overtuigd dat zij niet kunnen falen. Om te slagen, om succesvol te
zijn, moet je leren iedere afwijzing het hoofd te bieden, moet je leren iedere “nee” als een
uitdaging te zien en deze nee tot een “ja,” weten te transformeren. Nee, accepteren betekend
beperkte gedachtes, beperkte gedachtes geeft beperkte levens. Iedereen die succesvol is heeft
alles behalve beperkte levens!
Sleutel 3: Leer omgaan met financiële druk
Iedereen kent financiële druk, dat heeft niets te maken met arm zijn of veel geld bezitten. Je
moet twee dingen leren: Wat kan geld doen? En wat kan geld niet doen?
10% van je inkomen geef je weg, (dit is zaaizaad, investeringen voor de toekomst)
10% van je inkomen betaal je schulden mee af,
10% van je inkomen bouw je kapitaal op om investeringen te doen
70% van je inkomen moet voldoende zijn om van rond te komen.
Financieel onafhankelijk worden leer je door te sparen, door te verdienen en door geld weg te
geven! Als je dat allemaal kunt, dan heb jij geleerd om om te gaan met financiële druk.
[11]

Sleutel 4: Leer omgaan met zelfvoldoening
Zodra iemand succesvol is, kan hij stoppen. Zo iemand kan zich comfortabel voelen en niets
meer uitvoeren. Hij stopt met groeien en verliest wat hem in de eerste plaats succesvol
maakte. Zolang niet iemand iedere ervaring in het leven aangrijpt om te groeien, zal het een
uitnodiging tot verval betekenen.
Sleutel 5: Geef altijd meer dan je denkt te ontvangen
Iedereen die van zijn leven een succes wil maken, moet leren te geven. Hoe kan je de vruchten
plukken van je succes? Laten we de vruchten nemen: je moet eerst een zaadje zaaien, het
zaadje water geven en de grond voldoende voeding geven. Je geeft mest, bescherming en
meer water. Je zet het zaadje in de zon. Uiteindelijk zal het zaadje een plant gaan worden en
vruchten geven. Jouw verzorging, jouw tijd zit in het zaadje: succes hebt je geoogst door het
plukken van de vrucht. Je kunt veel geld verdienen en een machtig bedrijf runnen. Maar als je
het alleen voor jezelf doet, ben je niet werkelijk een succes. Denk aan succes als een
levenswijze, een proces, een strategie van het leven
[12]

Houd het einddoel voor ogen en kies het kritische pad
1. Weet éérst waar je wilt komen
Als je niet weet, naar welk doel je aanstuurt, weet je ook niet welke richting je wilt inslaan. Je blijft in
het doolhof van je eigen gedachten hangen. Als succesvol mens bepaal je lang tevoren het einddoel,
dat je wilt bereiken. Als dat einddoel in een verre toekomst ligt, bepaal je zo mogelijk ook de
‘reisroute’ die naar dit doel voert. Je legt voor jezelf etappezeges vast! Je bepaalt voor deze etappes
ook de tijdsduur, waarmee je op ze aanstuurt. Of het doel nu zéér hoog gegrepen is of bescheidener
van allure, doet er niet toe. Of er onderweg in de tijdsplanning moet worden gecorrigeerd is geen
doodzonde, maar als je je doelstelling niet aan tijdlimieten verbindt... laat je het eindpunt ergens in de
lucht hangen.
Je kunt je doelstelling af en toe te wijzigen, maar dat moet geen dagelijkse praktijk worden, anders
ben je een spontaan reagerend warhoofd, dat helaas niets bereikt.
De ‘succesvogel’ staat kritisch jegens zijn eigen doelstellingen. Natuurlijk is je doelstelling op dit
moment nog een ‘droom’, maar die mag niet naïef en onrealistisch zijn..Anders gezegd: denk eerst
grondig na, over wàt je eigenlijk wil bereiken.
Is het een hogere positie dan die je nu bekleed? Oriënteer je dan omtrent de verscheidene aspecten
van die functie. Naïeve dromerijen kunnen daarbij vermeden worden. Zoals in het geval van een
stewardess, die haar beroep koos, omdat ze dan zoveel verschillende landen en culturen wilde leren
kennen. Ze vloog nu enkele jaren op Europese bestemmingen en zag eigenlijk alleen maar
vliegvelden, vertrekhallen en aanpalende hotels. Uitstappen ...instappen .... en weer naar huis. Zoiets
had ze kunnen weten, vóór ze dit beroep koos.
Je dient te weten, welke moeilijkheden en nadelen met je gekozen functie of positie verbonden zijn.
Maar àls je je doel, na afweging, hebt gekozen, dien je het met hardnekkigheid trouw te blijven.
2. Leg je doel en je ‘reisroutes’ zwart op wit schriftelijk vast
Als je je doelstelling na rijp beraad hebt gekozen, schrijf je deze zwart op wit neer ! Mèt de details, die
je daar wilt bereiken. Niet alle doelstellingen of ‘reisroutes’ zijn cijfermatig uit te drukken. Maar àls ze
het zijn, noteer dan ook deze cijfers. Denk aan de wijze woorden van Lord William Kelvin, (1824-1907)
die het absolute nulpunt in de temperatuur ontdekte: “Als je het niet in cijfers kunt uitdrukken... weet
je eigenlijk niet waarover je spreekt”
De ‘reisroute’ naar het succes, schrijf je ook, -als het kan in cijfers -, met ingedeelde tijdsbestekken
zwart op wit. Het moeten niet altijd ‘dagroutes’ zijn, maar eventueel ‘maandroutes’ of ‘jaarroutes’.
Een van mijn succesvolste medewerkers in Duitsland werkte met een vijfjarenplan, waarin ook de
boeken waren opgenomen, die hij wilde schrijven. Die boeken waren een deel van zijn ‘etappeplan’,
dat ik hiervoor heb aangeraden. Het ‘etappedoel’ moet niet te ver weg liggen, anders verlies je de
controle over je koers. Denk maar aan de wielrenner die het doeltreffendst naar de zege stuurt, als hij
kort achter een concurrent blijft ‘kleven’. Hij kan bij de eindspurt de slechts twee meter achterstand
makkelijker overbruggen dan die van vijfhonderd meter!
[13]

Het is zinloos, een einddoel aan te streven als je de ‘etappes’ te groot uitmeet. Het franse erotische
spreekwoord zegt terecht: “Qui trop embrasse mal étreint! ” (Als opfrisser van je eventuele
schoolfrans: “Wie tegelijkertijd te veel omarmt, verrekt zijn spieren ! “)
Exactheid is geboden. Dingen die je ‘op lange zicht’ wilt doen, gebeuren meestal niet, of ze gebeuren
te laat. De wijze verzuchting van Lord John Maynard Keynes (1863-1946) wordt dan op treurige wijze
bewaarheid: “In the long run? In the long run we’re all dead !”
Improviseren doe je alleen als een routeplan ineens bekort kan worden zonder de doelstelling in
gevaar te brengen. Succesvolle mensen zijn geen slaven van een bureaucratisch opgesteld routeplan.
Evenals voor musici geldt ook hier: “Goed improviseren kun je alleen als je de partituur kent en
beheerst ...”
Het belangrijkste aspect van het zwart op wit neerleggen van je plan en je reisroutes dien je te
beschouwen als een ‘contract met jezelf’. Haal dit contract vaak uit je map en lees, of je je
‘contractueel’ gedraagt.
3. ‘Doelmatig’ dagdromen
Als je de stevige staketsels van je doelstelling en de reisroutes op papier hebt staan, is het tijd, op
verantwoorde wijze ontspannen te ‘dagdromen’. ‘Ontspanning’ moet in onze hectische wereld net zo
goed geleerd worden als ‘inspanning’. We spreken dan ook van ‘mediteren’, een woord dat eigenlijk
‘peinzen’ betekent of: ‘in gedachten verzonken zijn’. Ik raad hier enkele regels van ‘dieptemeditatie’
aan, waaruit je sterker tevoorschijn komt.. Ik geef de achtereenvolgende fasen van deze
dieptemeditatie aan, die je tevoren op je mobiel hebt ingepraat en bij het afspelen mee mompelt, tot
je de tekst later uit je hoofd kent.
Één: *Armen en benen totaal ontspannen
* Ogen gesloten houden
* Zeggen:”Ik voel me zwaar en warm...
* in mijn vingertoppen... vingers... handen... polsen... onderarmen...
bovenarmen... schouders ....
*Nu door mijn tenen... voeten... enkels... kuiten... knieën... dijen... zitvlak... heupen...
*Ik tel nu ...Één !”
Twee: *”Ik ontspan me, buik....borstkas...nek....schouders....rug.... worden warm en zwaar...
*Ik tel nu...Twéé !”
Drie: *”Ik zit rustig en adem kalm....
*Ik vind diepe rust...
*Ik tel nu ...Drie !”
Vier: *”Ik maak me los en vrij: hoofdhuid...voorhoofd... wangen... neus... ogen...
lippen... tong... kaken....hals
*Alles is los en vrij ...
*Ik tel nu...Vier !”
[14]

Vijf: *”Ik ervaar rust en stilte...
*Mijn lichaam is kalm en ontspannen
*Ik kan helder en de toekomst zien...
*Ik tel nu ... Vijf !”
[Blijf in deze diepteontspanning en spreek hardop een zelfgekozen positief ‘signaalwoord’ uit. Dit
woord zul je straks gebruiken om weer naar het waakzame terug te keren.
‘Droom’ nu over je toekomst, ‘droom’ over wat je wilt bereiken en over de tussenstations die je daarbij
zult passeren}
Zes: *”Ik voel me sterk, rustig en vol vertrouwen
*Ik weet wat ik wil bereiken en begin eraan
*Ik heb de moed en de kracht, dit te dóén....”
Zeven:: *”Ik tel nu langzaam terug ... vijf ... vier...
*Drie...Ik durf de toekomst aan....
*Twee... ik rek me en strek me lekker uiit...
*Één .... ik adem rustig en diep in en uit
*[Signaalwoord] ... ik open mijn ogen ...
*Daar ben ik weer ....kláár wakker !”
Deze techniek, die men door oefening steeds beter kan leren, ook op andere plaatsen dan een rustig
en ongestoord vertrek, combineer je met de methode van ‘visualisatie’. Dit betekent, dat je de
situaties, die je wilt bereiken, -op korte of langere termijn -, voor je laat ‘afspelen’ alsof je in een
donkere zaal naar het witte doek kijkt, waarop een kleurenfilm wordt vertoond. Wat je tot jezelf
sprekend zegt krijgt een versterkende een visuele ondersteuning.
Geloof nu niet, dat door deze enkele oefening het Luilekkerland al in zicht is, waar de gebraden duiven
in je mond vliegen. Het is een innerlijk werkend hulpmiddel, dat je voortdurend moet oefenen, om de
methode onder de knie te krijgen..
[15]

De liefde voor ons beroep
Een man kwam tijdens zijn wandeling voorbij een marmergroeve.
Daar werkten drie mannen in het zweet des aanschijn.
De wandelende man vroeg, omdat hij een sociaalpsycholoog
was die juist een dissertatie over ‘motivatie’ voorbereidde,
wat zij van hun werk vonden.
De eerste zei: ‘Ik loop een rugkwaal op omdat ik me te vaak moet
bukken. Ik wou dat ik vroeger mijn school had afgemaakt
dan had ik misschien iets anders kunnen worden.’
De tweede zei: ‘Ik werk hier voor 15 euro per uur. Het wordt
vrij goed betaald, maar ik wilde dat het meer was.’
De derde zei: ‘Ik help mee een kathedraal te bouwen. Hij zal prachtig
worden door ons marmer.’
[16]

De macht van suggestie en conditionering
1. Geloof in jezelf !
Vóór de wedstrijd begint, ‘verkennen’ de trainer en zijn manschappen het groene veld, waarop ze
straks spelen ‘mogen’. Niet, waarop ze spelen ‘moeten’ want het woord ‘moeten’ heeft een lelijke
negatieve, soms zelfs een verlammende, klank. Waarover praten deze mannen, die het speelveld
willen ‘zien’, als je het vorige hoofdstuk hebt gelezen: ze ‘visualiseren’. Vóór een uitwedstrijd willen ze
de geur van het veld opsnuiven, zodat het straks beter op een thuiswedstrijd lijkt! Want een ‘kat in
een vreemd pakhuis’ verliest zijn zekerheid en zijn zelfvertrouwen. Wáárover praten dus die twaalf of
vijftien verre mannen op dat veld? Ik zal het je zeggen! Over de overwinning die ze straks gaan halen!
Is die overwinning dan zo zeker, vóór de aftrap is gefloten? Voor jou en mij, op de tribune, misschien
niet! Voor deze spelers wèl! Hun trainer weet, dat de kans op een overwinning kleiner is, als ze het
geloof in de overwinning niet hebben. Ze hoeven hun tegenspelers niet te imponeren, zoals boksers
vaak met voortijdig gebral doen. Belangrijker is dat ze zichzèlf imponeren! Geloven in jezelf, zonder
permanente zelfoverschatting, is een voorwaarde van succes op korte en op lange termijn..
2. Je ‘goede opvoeding’ werkt je vaak tegen
Ik ben niet tegen een ‘goede opvoeding’. Ouders hebben de taak, hun kinderen de grenzen van hun
later wenselijk gedrag bij te brengen. Goede ouders zijn bovendien ‘gezagsdragers’ en gedragen zich
ook zo terecht. Het tijdperk van de onverkwikkelijke ‘antiautoritaire opvoeding’ ligt gelukkig al enkele
decennia achter ons. In onze kinderfase moeten we leren, fouten te vermijden, en bij verkeerd gedrag
zelfs bestraffingen te ondergaan. In onze opvoeding moet toch iemand ons vertellen dat fout ook
‘fout’ is. Nadeel is echter: vanaf onze geboorte wordt onze geest belast met negatieve overtuigingen
en reacties.
De onderwijzers en leraren tekenen éérst met rode inkt of balpen de ‘fout’ aan. Misschien werd je
leraar woedend als je alwéér een fout maakte. Daarbij niet bedenkend, dat zij die nooit fouten maken
ook geen leraar nodig hebben. De foutenmakers leveren het dagelijks brood van de leraren en
onderwijzers. Door de ‘slachtoffers’ voornamelijk op hun fouten te wijzen, versterken ze het
‘minderwaardigheidsgevoel’ waaraan de psychiater Alfred Adler (1870-1937) vele woorden wijdde.
Dat ‘bescheidenheid’ een deugd is, wordt ons gewoonlijk bijgebracht, maar dat je het daarvoor vèr
brengt... kan men ons niet garanderen. ‘Zelfoverschatting’ geldt als een soort zonde. Ik stel daar
tegenover: “Een geringe mate van zelfoverschatting brengt je verder dan heel die bescheiden
zelfonderschatting”. Veel volwassenen konden méér presteren en bereiken dan ze zelf vermoeden!
Als ze minder bescheiden waren ...!
3. De kracht van de zelfsuggestie
Even terug naar onze voetballers vóór de wedstrijd. Ze suggereren eigenlijk hun toekomstige
overwinning. Anders gezegd: ze conditioneren zich voor hun overwinning. De ‘succesvogel’ doet dit
regelmatig, ook in het gewone beroepsleven. Natuurlijk heeft ook hij soms een kleine depressie, ook
hij moet soms tegenslagen incasseren, maar hij ontworstelt zich aan deze situaties.
Hij volgt de methode, destijds ontwikkeld door de franse apotheker Émile Coué (1957-1926) Die vond
het onjuist, gedeprimeerde patiënten met chemicaliën vol te proppen.
[17]

Coué liet hen zichzelf genezen door autosuggestie. Hij zette ze elke morgen voor de scheer- of
kapspiegel om daar hardop tot zichzelf te zeggen:
“Tous les jours, à tout point de vue, je vais de mieux en mieux !”
“Het gaat me iedere dag, in alle opzichten, beter en beter !”
Natuurlijk werd hij uitgelachen. Daarmee moet iedere pionierende uitvinder of ontdekker nu eenmaal
leven. Maar onze franse apotheker hield vol, veel van zijn patiënten konden worden geholpen !
De ‘Methode-Coué’ bleek in vele gevallen te werken. Niet altijd en overal natuurlijk. Geen enkele
methode kan dit pretenderen.
4. ‘Personalisaties’ van deze methode
Variaties van deze methode zijn denkbaar en ik beveel ze soms aan, als we onszelf ‘moed moeten
inspreken’. Je kent deze uitdrukking natuurlijk. Ze zegt iets heel opmerkelijks, omdat ze de kracht van
onze gesproken en geschreven taal tot uitdrukking brengt. Ik raad verkopers, die een zware dag voor
de boeg hebben, -met de kans op enkele nederlagen-, dit ‘spiegelgesprek’ aan:
“Hij, Hans, heeft vandaag zéker succes!”
“Jij, Hans, hebt vandaag zéker succes!”
“Ik, Hans, heb vandaag zéker succes!”
Met deze zinnen, met een opgewekte melodische klemtoon op de cursieve woorden, laden we de
accu van onze persoonlijkheid op, ook al wordt niet ieder klantenbezoek, sollicitatiegesprek of
presentatie daarna een wereldsucces. Het betekent niet, dat we ons zakelijke ‘huiswerk’ kunnen
verwaarlozen. Met imponerend, maar inhoudloos, gepraat boeken we op den duur geen successen.
Een succesformule-in-woorden helpt alleen, als ze ons gedrag en de uitstraling daarvan verbetert..
Sommige succesvogels hebben deze methode der zelfsuggestie niet altijd nodig, of ze vinden er hun
eigen varianten op. Maar ook voor succesvolle mensen liggen soms tegenslagen dwars, ook al
vertellen ze dit ons niet altijd. Er is vrijwel niemand ter wereld, die niet af en toe voor de spiegel staat
om aan zijn ‘andere ik’ de vermoeide vraag te stellen: “Was dìt nu alles? Had ik in dit leven niet wat
mooiers verwacht?” De ‘succesvogel’ laat het niet bij die sombere vraag. Hij of zij geeft dat
‘gespiegelde ik’ een knipoog en zegt aansluitend: “Vooruit Henk. Niet zeuren ! Dóórgaan !” Of
natuurlijk: “Vooruit Hilda. Niet zeuren ! Dóórgaan !”
5. Het ‘opladen’ van energie
Bij moeilijke beslissingen en problemen voeren succesvolle mensen in eenzaamheid vaak hun ‘oplaadgymnastiek’
uit. Van de Berlijnse cardioloog Johann Schulze, die vele patiënten bij hun hartinfarct liet
genezen, stamt de volgende oefening:
Fase 1 * Rechtop staan, diep en rustig ademhalen,
* Schouders hoog tot de oren optrekken,
* Armen los laten hangen,
* Diep inademen.
Fase 2 * Adem lang vasthouden,
* Ogen sluiten,
* Rustig tot 7 tellen.
[18]

Fase 3 * Schouders laten vallen,
* Compleet uitademen,
* Mompelen:”Mijn schouders zijn heerlijk warm en zwaar!”
Fase 4: * Zeggen: “Ik ben rustig en kalm.....
* Ik kan dit probleem oplossen !”
In deze oefeningen, waarin een kortstondig succes wordt nagestreefd, speelt ook de ademhalingstechniek
een grote rol. We kennen het belang van een goede ademhaling in de atletiek! Succesvolle
‘langläufers’ beheersen die techniek blijkbaar beter dan de achterblijvers. Hun circulerende
bloedsomloop beïnvloedt hun ademtechniek.
6. Voer korte zelfgesprekken, ook ‘affirmaties’ genoemd
Je kent al de uitdrukking: ‘iemand moed inspreken’ ? Zo’n uitdrukking ontstaat niet per toeval. De
menselijke taal bezit de kracht, om medemensen te inspireren. Niet alleen in de toneel- en filmwereld,
maar ook in de politiek geldt het. Waarom zouden we deze kracht alléén gebruiken om de
medemensen moed in te spreken en niet voor de mens, die we zèlf zijn?.Korte bemoedigende
zelfgesprekken noemen we ‘affirmaties’. Je kunt ze uitspreken, voor je spiegel staand of zittend, maar
ook in elke ruimte waar je alleen met jezelf bent.
Maak je zinnen kort en indringend;
Formuleer ze zó, dat ze je innerlijk raken;
Laad ze met positieve woorden en uitdrukkingen;
Herhaal ze enkele malen hardop !
Wil je enkele voorbeelden van deze ‘affirmaties’?
- “Ik ga dit ineens dóén !”
- “Ik let alleen op de belangrijke dingen !”
- ”Ja, ik ben rustig en ontspannen !”
- “Het werk valt me bijzonder méé !”
- “Het lukt me iedere dag béter en béter !”
7. Succesvol onderhandelen
Probeer de volgende techniek eens, als je zware onderhandelingen moet voeren:
* Loop onmiddellijk vóór de onderhandeling met energieke pas een (niet te lange) trap op!
* Blijf boven een ogenblik staan en adem 2 of 3 maal diep in en uit.
* Ga dan met rustige pas naar beneden, de trap af.
Ik weet het: niet bij iedere onderhandeling hebben we een trap ter beschikking. Maar we kunnen op
z’n minst naar de gelegenheid zoeken. En als er een is, gebruiken we die trap.
Nog een punt! De zuurstof, die we inademen, bepaalt grotendeels de kwaliteit van ons denken en dùs
van ons spreken en dùs van ons succes in contact met medemensen. Een van mijn succesvolste
verkopers, was niet alleen getraind in verkooptechniek. Hij liep bij het bezoek aan ‘zware’ klanten de
laatste 500 meters in de openlucht , -als het weer het toestond!-. De frisse lucht, die hij inademde, èn
zijn lichaamsbeweging, maakten hem dan sterker in zijn gesprekken.
[19]

8. Enkele isometrische oefeningen
Het versterken van het zuurstofgehalte in ons bloed is een techniek die ook mogelijk is voor
succesvolle kantoormensen, die niet elke dag kunnen joggen, nordic walken, of langdurige
ochtendwandelingen maken. Ze voeren op kantoor en in het werk, in alle situaties ‘isometrische’
oefeningen. Daarbij spannen ze de spieren, zodat het bloed daardoor wordt weggedrukt. Door een
onmiddellijk volgende ontspanning komt nieuw, zuurstofrijk bloed weer in de spieren terug.
Ik geef vier eenvoudige oefeningen voor kantoorgebruik, en vertrouw op je eigen inventieve fantasie
voor soortgelijke oefeningen in je auto of elders.
Oefening 1:
Grijp met de vingers je beide handen tezamen !
Houd beide handen vast en trek ze krachtig uit elkaar !
Houd deze spanning 7 seconden vast !
Laat nu los en schud beide handen en armen !
Herhaal de oefening nog twee keer !
Oefening 2:
Houd beide handpalmen op elkaar !
Druk de handen zeer krachtig op elkaar!
Houd deze spanning 7 seconden vast !
Laat nu los en schud beide handen en armen !
Herhaal de oefening nog twee keer !
Oefening 3:
Grijp beide handen in je nek samen !
Trek het hoofd krachtig naar voren, maar bied weerstand !
Houd deze spanning 7 seconden vast !
Laat nu los en schudt de handen losjes
Herhaal de oefening nog twee keer !
Oefening 4:
Haak beide voeten achter twee stoelpoten vast !
Trek die vastgeklemde voeten krachtig naar voren !
Houd deze spanning 7 seconden vast !
Laat los en schudt de benen losjes !
Herhaal de oefening nog twee keer !
9. Schrijf op, waarom je jezèlf sterk en goed vindt
Als je eens neerslachtig bent en aan jezelf twijfelt.... Je zelfgesprek voor de spiegel heeft ze misschien
niet geholpen? Er zijn nog andere methoden, om die negatieve lasten te overwinnen. Schrijf je sterke
punten op ! Wederom: zwart op wit !
* Zet je alléén aan een tafel, met een blad papier en een balpunt.
* Schrijf in 10 of 12 ‘trefwoorden’ de goede eigenschappen op, waarin je kracht ligt.
* Neem geen genoegen met minder dan 10 of 12 trefwoorden.
[20]

* Spreek alleen met jezelf! Het lijkt verleidelijk, anderen te hulp te roepen, die ons sterke
eigenschappen ‘aanpraten’. Je naaste vriendenkring zal je zwakste eigenschappen wellicht het
sympathiekst vinden, want onbewust profiteert men daarvan.
* Verban alle gedachten over je eventuele zwakten uit je geest, en alle negatieve gedachten over
je beroep of bedrijf. Het is veel gemakkelijker, een krachtige eigenschap te versterken, dan je
zwakten kwijt te raken !
* Schrijf bij elk trefwoord dan iets gedetailleerder op, waarom de genoemde eigenschap sterk en
krachtig is. Besluit, deze gedragingen te versterken.
Dit geconcentreerde opschrijven leidt tot je geestelijke bevrijding van eventuele depressies.
10. Iedere wereldreis, zelfs iedere maanreis, begint bescheiden
In dit hoofdstuk heb ik voorbeelden gegeven van methoden en technieken, om op korte termijn
successen te boeken. Deze successen lijken je misschien te bescheiden? Iedere wereldreis begint
echter met enkele kleine stappen. Zelfs voor reizen naar de maan of naar de planeet Mars geldt dit.
Mensen die hun leven lang succes hebben ... zijn met korte en kleine successen begonnen. Kampioenhardlopers
zijn als wankelende en struikelende kleuters begonnen,net als jij! Wie met het kleine
begint, is het grote waard!
[21]

Twee zaadjes
Twee zaadjes liggen naast elkaar op vruchtbare grond. Zegt het ene
zaadje tegen het andere: ‘Ik wil groeien. Ik wil mijn wortels diep in de
grond voelen en door de aardkorst heen naar boven
uitbreken... Ik wil mijn tere knoppen uitvouwen om de
komst van de lente aan te kondigen. Ik wil de warmte van
de zon op mijn gezicht voelen en de zegeningen van de
morgendauw op mijn blaadjes.’ Het zaadje groeide...
Het tweede zaadje zei: ‘Ik ben bang. Als ik mijn wortels naar beneden
laat groeien, weet ik niet wat ik in het donker tegen zal komen. Als ik
door de aardkorst heen breek, beschadig ik misschien iets. En stel je
voor dat ik mijn blaadjes uitrol en ze worden opgegeten door een slak.
En als ik mijn bloesems open, komt er misschien een klein kind dat ze
afplukt. Nee, ik kan maar beter wachten tot de kust veilig is.’
Het zaadje wachtte... Toen kwam er een scharrelkip de hoek om,
op zoek naar voedsel, vond het wachtende zaadje en peuzelde het op.
[22]

Hoe ‘tikken’ succesvolle personen?
1. Kun je wel aan jezelf ‘sleutelen’?
Je weet dus, dat ik in dit boek van ‘succesvogels’ spreek, om ze als contrast tegenover ‘pechvogels’ en
‘geluksvogels’ te schetsen. Kan je zèlf een ‘succesvogel’ worden? Of wordt je geboren zoals je
gisteren, tot in alle eeuwigheid amen, zal zijn? Sommige mensen menen, dat je alleen kan slagen in
leven en beroep, als je vooral ‘jezelf’ blijft, waarover ze het hoogdravende woord ‘authentiek’ als een
camouflagenet spinnen. Die drogreden miskent het feit, dat de mens, -van zijn geboorte tot zijn dood -
voortdurend verandert. Hij of zij beweegt zich immers van gisteren en naar morgen. ‘Vandaag’ is
slechts een momentopname.
Als ouders je bijbrachten, mes en vork te eten is er al iets in je gedrag veranderd. Toen ze je
kamerzindelijk maakten nog meer. De nakomelingen van onze oergrootvader Gnom Ugh, uit het
Neanderthal, -bij Düsseldorf, 250.000-300.000 geleden -, hebben sindsdien enkele gedragspatronen
moeten wijzigen, en ook is de ‘persoonlijkheid’ van zijn nageslacht daardoor veranderd. Dat het ‘ego’
van de Neanderthaler soms onder het oppervlak van de geciviliseerde medemens opbruist, richt onze
cultuur niet te gronde. De oude Ovidius (43 v. - 18 n.Chr.) wist het al: “Alles verandert maar niets
verdwijnt!” In iedere mens leeft een ‘naturel’ naast een ‘cultivar’, beide bepalen, hoe onze
persoonlijkheid ‘tikt’.
2. Neem afstand van die ‘authenticiteitwaan’
Neem afstand van de ‘authenticiteitwaan’ die een rechtvaardiging van een verderfelijke luiheid is. We
zijn als mensen voortdurend onderweg van gisteren naar morgen, soms naar overmorgen, om soms
naar een nog veel vèrdere toekomst te reiken. Aan òns hebben sinds Gnom Ugh reeds verscheidene
generaties, -250.000 jaar lang dus-, ‘gesleuteld’. Als we succes in het leven wensen, nemen we dit
‘sleutelen’ deels in eigen hand. Niet alleen als jonge scholieren, maar ook als vrouwen en mannen op
gevorderde leeftijd.
Van onze ‘Prins der Dichteren’, Joost van den Vondel, (1587-1678), stamt de uitspraak: “De wereld is
een schouwtoneel, Elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel”. Op dit schouwtoneel spelen wij verscheidene
rollen, en de goede speler kan in verscheidene geloofwaardige rollen kruipen, om zich dan met deze
‘personen’ te identificeren. Deze nieuwe rollen, waarin hij kruipt, komen hem niet aangewaaid. Hij
moet er serieus aan werken om zich te kunnen ‘inleven’.
We moeten niet authentiek, maar wel ‘geloofwaardig’ blijven in de verschillende situaties, waarin we
verkeren, en in de verschillende rollen, die we spelen. Een predikant treurt ’s ochtends met de familie
aan een graf, en hij viert ’s middags feest, -met een vorstelijk glas champagne -, bij een ingezegend
huwelijk. In beide situaties is hij geloofwaardig en oprecht.
3. Persoonlijkheid en gedragspatronen
De menselijke persoonlijkheid leg je niet op de snijtafel om de brokstukjes te bekijken. Een
‘succesvogel’ herkennen we door zijn waarneembaar succesvol gedrag. Een ‘persoonlijkheid’ ìs een
complex van samenhangende opvallende, - en dus waarneembare -, gedragingen, waarachter we een
bepaalde ‘Ik-Figuur’ met typische eigenschappen vermoeden en interpreteren. Wie zijn gedrag
verandert, verandert binnenwaarts gekeerd ook zijn persoonlijkheid. Onze ‘uitstraling’ is ook een
‘instraling’ naar onszelf toe!
[23]

Wie zich moedig gedraagt wòrdt moediger, wie zich voortdurend lui gedraagt wordt daardoor luier.
Wie voortdurend klaagt, wordt een zeurpieterige persoonlijkheid. ‘Pechvogels’ trekken zich de
‘pechkledij’ zelf aan. Ze zoeken de ‘pechervaringen’ op, om er zich dan over te beklagen.
Als je je succesvol gedraagt, wordt je ook succesvoller, al groeien ook jouw bomen niet altijd tot in de
hemel. Er bestaan grenzen, die we niet kunnen overschrijden, maar is het niet de moeite waard, het
toch eens te proberen? Wie nooit iets probeert ... lukt ook niets, en hij blijft dus ... misschien
...succesloos!
De hieronder volgende aanbevelingen kunnen we zèlf, -als we er nu nog tegen ‘zondigen’-, door
makkelijke of soms iets moeilijker oefeningen tot onze eigen gedragspatronen maken. Daar gaan we !
4. Succesvogels zijn toekomstgericht
Natuurlijk hebben ‘succesvogels’ hier en daar gefaald. Ze hebben fouten gemaakt en zijn hier en daar
ontspoord. Ze ontkennen het niet, geven het ridderlijk toe, maar lopen er niet over te jammeren. Ze
analyseren rustig hun fouten, -vaak vóór een ander erop wijst -, omdat ze er mogelijkheden in zien,
het in de toekomst beter te doen.
Nederlagen zijn de mijlpalen op de weg naar hun toekomstige successen. Thomas Alva Edison , (1847-
1931), plaveide de weg naar zijn in 1878 uitgevonden gloeilamp. De wetenschap beschouwde hem als
een dwaas: we kregen toch al genoeg licht door gaslampen? Waarom dan die elektrische flauwekul?
Edison, de volhardende, registreerde zèlf bij zijn gloeilampontwikkeling rond 1000 gemaakte ‘fouten’.
Hij noemde die: stappen naar het latere succes. Hij noteerde ze niet om erover te jammeren, ook niet
om de schuldigen elders te zoeken, maar om zèlf in de toekomst te slagen.
Succesvogels vallen waarschijnlijk even vaak ‘op hun bek’ als anderen, maar ze staan daarna vaker en
sneller op ! Leg jezelf óók deze grondregel op, elke dag, voor de scheer- of toiletspiegel staand. Als je
dit soort ‘spiegelgesprekken’ dagelijks herhaalt, wordt je succesvoller.
5. Onderscheid ‘belangrijk’ van ‘onbelangrijk’ !
Succesvogels verdoen hun tijd niet aan beuzelarijen maar halen daarover hun schouders op. Vóór ze
met iemand een debat over meningsverschillen aangaan, vragen ze zich voor de scheer- of
toiletspiegel af: “Is het werkelijk belangrijk genoeg, om me er druk over te maken? Wil je voor zóveel
tijdverlies, -want tijd ìs geld !-, een onbenullig gelijk aan je kant krijgen?”. Je moet misschien oefenen,
belangrijke van onbeduidende zaken te onderscheiden.
6. Succesvogels reageren een slecht humeur verstandig af.
Dit betekent natuurlijk niet dat succesvogels altijd lammetjesbrave engelen zijn, die zich nooit
opwinden. Als ze doen, reageren ze hun boosheid af, vóórdat ingehouden woede hun geest kan
vergiftigen. Één van mijn succesvolle vrienden spreekt in zijn mobiel zijn opgekropte woede uit. Hij
scheldt en schimpt, en gebruikt woorden, die hij in aanwezigheid van anderen nooit in de mond zou
nemen.. Als hij zich heeft afgereageerd, luistert hij twee maal genoeglijk naar zijn eigen stem, die de
ander zo grondig de waarheid kon zeggen. Meestal is hij dan zijn woede kwijt en heeft hart en
zenuwen fit gehouden. Hij gaat altijd zeer minzaam met uiterst vervelende mensen om ! Ik raad het
jou ook aan, al heb je deze ‘techniek’ niet elke dag nodig.
[24]

7. Succesvogels gebruiken een positieve en constructieve taal.
Omdat succesvogels hun negativiteit beheerst afreageren, hebben ze in de omvang met hun
medemensen, -en met hun omgang met henzelf!-, een positief en constructief taalgebruik. Om een
wat platgeschuurd voorbeeld uit de bijkeuken te halen: “Voor mij is een wijn- of waterglas niet half
léég, maar half vòl”. Ze brengen dat in hun omgangstaal tot uiting. Wil je nog een paar voorbeelden?
Ze zeggen niet: Maar bij voorbeeld:
“Dat kàn natuurlijk niet !”
“Dat had ik niet mogen vergeten!”
“Je begrijpt me verkeerd !
“Het is vandaag rotweer !”
[25]
“Er is zéker een oplossing!”
“Dat vergeet ik niet meer !”
“Ik zal me iets duidelijker uitdrukken !”
“Goed weer om rustig een boek te lezen !”
De taal is ons belangrijkste communicatie- en inspiratiemiddel. Wie een wankelmoedige taal spreekt...
wordt daardoor wankelmoediger. Wie negatief spreekt gaat ook negatief denken. Wie echter
‘dynamisch’ spréékt... dwingt zichzelf tot ‘dynamiek’ in denken en handelen, en dus tot een
overeenkomstig gedrag en een daarachter staande persoonlijkheid.
Hier is een aantal dwingende regels voor het taalgebruik van de succesvogels:
a) Vermijd negatieve uitdrukkingen, spreek in positieve taal;
b) Gebruik werkwoorden in plaats van zelfstandige naamwoorden;
c) Spreek, indien mogelijk, in de onvoltooid tegenwoordige tijd;
d) Gebruik een minimum aan hulpwerkwoorden als: durven, hebben, kunnen, mogen en zullen.
e) Gebruik per hoofdzin slechts één bijzin.
f) Leg nooit meer dan 7 woorden tussen onderwerp en gezegde.
g) Verberg je ‘ik’ niet achter een ‘zij’, ‘ons’ of een ‘men’. Sta duidelijk voor je eigen meningen in!
Wie hierover méér wil weten, leze de betreffende vakliteratuur. Anders zou deze paragraaf uit zijn
voegen barsten. Daarnaast is mijn advies: lees boeken en tijdschriften en versterk hierdoor je
uitdrukkingsvaardigheid. Leer beter communiceren !
8. Ook succesvogels hebben tegenspoed en krijgen klappen
Succesvogels maken vanzelfsprekend hun fouten niet opzettelijk, maar ze wéten, dat ze die zullen
maken. Denk aan de klassieke uitspraak van de legendarische IBM-chef Thomas Watson (1874-1956).
Op een persconferentie werd hem spottend gevraagd:”Hoe wilt u uw omzet dan volgend jaar
verdubbelen?” Hij antwoordde met een glimlach:”Omdat we óók ons aantal fouten gaan
verdubbelen.”.
Ook bij succesvogels kan het ‘noodlot’ ernstig toeslaan. Het kan een door wolkbreuk verregende
vakantie betreffen, een door anderen veroorzaakt ongeval of, -serieuzer -, een sterfgeval in de familie.
De ‘natuurlijke’ reactie van vele pechvogels is dan: “Waarom moet dit nu juist mij overkomen?” Als
eerste ‘natuurlijke’ reactie misschien verklaarbaar. De mens heeft immers de natuurlijke neiging, zich
als centrale bewoner van het heelal te beschouwen, die dus recht heeft op prioritaire hemelse
behandeling.. De ‘juist-mij-vragerij’ wekt echter een verlammend schuld- of wrokgevoel op. En leidt
tot vruchteloos gejammer
Als succesvogel stel je op de jammervraag de eenvoudige tegenvraag: “Waarom zou het mij juist níét
overkomen, en anderen wèl?” en je gaat over tot de orde van de dag.

Wat kun je doen om eventuele schade te begrenzen? Dit is één van de eigenschappen van de
succesmakers. Ze zijn tegenover zichzelf harder dan tegenover anderen, hoewel ze ook jegens hen
geen ‘zoete-broodjes-politiek’ toepassen. Ze blijven niet bij de pakken neerzitten maar pàkken hun
‘probleem’ toekomst georiënteerd aan. Ze blijven bij ernstige pech verantwoordelijk voor hun eigen
gedragingen en reacties. Ik heb in een vorig hoofdstuk al een aantal lichtende voorbeelden gegeven.
9. Succesvogels gunnen ook ànderen hun successen.
De echte succesvogel gunt ook ànderen hun successen en moedigt anderen aan. Waarom zouden we
trouwens afgunstig zijn op andermans succes? Helpt afgunst jou en mij ooit, succesvoller en gelukkiger
te worden? Vergroten we onze eigen kansen daardoor in het leven? In mijn eigen tamelijk harde vrije
beroep kreeg ik van mijn rivaal, de Zweed Heinz Goldmann (1919-2005), een gelukwens en een boeket
bloemen, toen ik, -in concurrentie met hem -, een belangrijke en grote opdracht kreeg,
“Gelukgewenst! Dank je ! Ik kon iets van je leren !”
Geef de afgunst binnen je levenskring geen kansen. Als het iemand beter gaat dan jou, stel je dan
alleréérst, -en daarna nòg eens -, de vraag: “Wat kan ik van zijn gedrag en van zijn werkwijze leren?”
10. Succesvogels vallen anderen niet met hun tegenslagen lastig.
In mijn studententijd had ik een ‘Indoneso-Chinese vriend’. Op een feestje, dat we vierden, behield hij
zijn opgewekte stralende glimlach. Achteraf hoorden we, dat zijn beide ouders bij een oproer in
Medan omgebracht waren. “Waarom zei je ons dit niet, Liem? Hoe kon je de hele avond met ons
feesten en lachen?” Liem’s antwoord: “Mijn verdriet houd ik voor mijzelf ! Mijn vreugde deel ik met
anderen!” Ja, als anderen ons niet helpen kunnen, waarom zullen we hen met onze problemen
belasten? Als het noodlot ons treft, dragen wij geen schuld, maar onze reacties erop liggen in ònze
hand en zijn ònze verantwoordelijkheid..
11. Zijn succesvogels dan nooit bang?
Succesvogels weten gevaarlijke en ongevaarlijke situaties te onderscheiden om ze snel en rustig te
beoordelen. Al te gevaarlijke situaties gaan ze uit de weg, tenzij ze van gevarenspelen hun brood
verdienen. Als uitwijken niet zinvol is, overleggen ze nuchter hun overlevingskansen. Op gevaren
reageren ze natuurlijk met moed maar die ontaardt niet tot overmoed! In iedere mensenziel hangt
een aantal natuurlijke angsten en oerangsten. Maar angst laat zich voor vrijwel iedereen overwinnen.
Ik leerde in Canada: Als je onderweg de confrontatie met een beer kunt vermijden, dóé het. Maar als
het onvermijdelijk is, maak je dan zo groot mogelijk en maak daarbij veel lawaai. Ga langzaam op hem
af! Dan liggen je kansen zéér goed! Wie voor die beer op de vlucht slaat heeft slechtere kansen!
Zoiets weet ook iedere leeuwentemmer, die beroepsmatig met het gevaar in de kooi moet leven.
Hoe overwin je angsten? Stel een lijst samen van de dingen, waarvoor je bang bent, terwijl je voelt dat
dit je in je ontwikkeling hindert. Ga dan regelmatig en geleidelijk naar die gevarensituaties toe en raak
eraan gewend ! Leer iets van de paarden die tijdens Prinsjesdag, de Koninklijke koets door een roerig
Den Haag moeten trekken. Weken tevoren werden in hun stal voetzoekers en gillende keukenmeiden
geworpen. Aanvankelijk steigerden de trouwe beesten in paniek, maar ze werden door de gewenning
‘oproerresistent’. Bij mensen lukt dit ook. Laat je aan het begin van je ‘gevarenoefeningen’ desnoods
begeleiden en ondersteunen. Maar spreek tevoren af, hoeveel keer je deze steun inroept. Zo leert
zelfs elk angstig kind na enige tijd moedig zwemmen en duiken.
[26]

12. Succesvogels ontwikkelen zich in de breedte
Het is waar, dat vele succesvogels zich als bijzondere ‘specialisten’ ontpoppen. Maar vergis je niet. Dat
‘specialisme’ heeft een meestal bijzonder brede achtergrond. De geniale Albert Einstein (1879-1955)
wijdde zich naast zijn wetenschappelijke studies ook aan de viool, die hij, -tussen zijn natuurkundige
studies door -, uitstekend bespeelde. Ik kreeg zelf, -als zwakke wiskundige en sterke taalkundige
leerling, het advies van mijn wijze grootvader: “Kies de wiskundige richting, jongen. Nu je nog jong
bent, kun je je zwakten beter overwinnen dan later!” Hij had gelijk en in mijn latere leven heb ik
daarvan kunnen profiteren.
Ook zonder ons daarvan altijd bewust te zijn, leren we voortdurend door de omgang met andere
mensen. Streef dus naar een kennissen- en vriendenkring ‘in de breedte’. Beperk je niet alleen tot
collega’s, tot dezelfde politieke of religieuze richting, of tot je eigen generatie. Van hen kreeg je
meestal de bevestiging van je deels verouderde meningen, vooroordelen of misvattingen. De wereld
rondom je ontwikkelt zich zo snel, dat je niet zeker weet, wat er overmorgen veranderd is. Alleen wie
zich vandaag breed oriënteert kan zich morgen als specialist handhaven en succes hebben.
13. ‘Zelfcritische’succesvogels aanvaarden andermans kritiek
Natuurlijk luisteren succesvogels naar kritiek van anderen, maar níét, -zoals we vaak bij anderen
horen- om zichzelf altijd en overal te rechtvaardigen. Mijn reeds vermelde vriend, de Zweed Heinz
Goldmann, bracht mij een uitstekend werkende methode bij. Als anderen op zijn uitlatingen of
gedragingen kritiek uitten, ging hij daarop niet onmiddellijk in, vroeg alleen maar rustig een nadere
toelichting Hij trok zijn zakboekje en schreef daarin de trefwoorden van deze kritische opmerkingen..
Thuis las hij na een nachtje slapen deze kritiek nog eens grondig over en besloot, of hij ze
gerechtvaardigd of ongerechtvaardigd vond. Vond hij ze gerechtvaardigd, bedankte hij de criticus met
een paar woorden. Zo niet, dan haalde hij zijn schouders òp en de spons eróver. Hij vróég anderen
trouwens altijd, hem te bekritiseren, ook als het kleinigheden betrof.
De succesvogel luistert naar anderen, maar volgt niet slaafs hun raadgevingen, adviezen of wensen. Hij
of zij laat zich zeker niet door jan en alleman, hoe sympathiek die mogen zijn, ringeloren. Het gedrag
van een succesvogel wordt gekenmerkt door ‘assertiviteit’. Wat dit betekent? Bij assertiviteit behoudt
hij zijn nuchtere aanpak. Als hij het ergens niet mee eens is, zegt hij het ook, -als het zin heeft -, maar
er gaat er geen ruzie over maken. Hij zet zijn portie ‘woede’ in, als die eventueel zìn heeft.
14. De succesvogels zijn hardnekkig, maar inventief
Succesvogels laten de moed niet snel zakken, Ze zijn hardnekkig in de trouw op hun toekomstbeeld en
beginnen het werk opnieuw, hoewel ze eerdere pogingen moesten opgeven. Maar dit betekent niet,
dat ze proberen, met een harde kop een stenen muur te rammen! Ze zijn creatief omdat ze nieuwe
oplossingen voor bestaande problemen zoeken.
Om het beeld van de stenen muur even vast te houden: als ze weten dat die muur niet door een
kopstoot instort, overleggen ze, met welke hulpmiddelen ze er overheen kunnen komen. Lukt dat niet,
proberen ze via een omweg de botsing met de muur te vermijden.
Op school leren we, heel verstandig, hoe je iets wèl kan doen en hoe je het níét kan doen. Dat
bevordert ons ‘conventionele’ denken. Daardoor ontstaan de creativiteitskillers als:
“Hebben we al geprobeerd”
“Man, dat wordt véél te duur!”
[27]

“Als dat kon ...deden we het toch al lang!”
“Ja ja, in theorie klinkt dat allemaal mooi ...”
“Ik kan zien, dat je op dit gebied een leek bent”
“Wie heeft die zaak hier eigenlijk groot gemaakt?”
Aan dit soort gedachten moet je je loskoppelen als je vooruit wilt komen in het leven.
Denk, hoe dingen ànders dan tot nu toe werden gedaan. Kun je dingen combineren? Vergroten?
Verkleinen? Binnenste buitenkeren? Verdubbelen? Omvormen? Vervangen? Omdraaien?
Verplaatsen? Ander materiaal inzetten? Iets helemaal afschaffen?
Je moet jezelf bijbrengen, hoe je een proces begint om nieuwe ideeën te vinden.
Het beste doe je het, alleen of met een groep collega’s: je gedachten de vrije loop te laten, te
bevrijden uit hun gevangenis. En het: “Dat gáát niet!” uit je gedachten weg te bannen.
De groepsmethode werd ontwikkeld door Alex Osborn (1888-1966) onder de benaming ‘breinstorm’
en werd wereldberoemd. Bij de toepassing van deze methoden móét je je als een ‘chaoot’ gedragen.
Er ontstaan dan wilde plannen, die echter later kritisch uitgesorteerd worden. Zei niet Blaise Pascal
(1623-1662) lang vóór ons, dat creativiteit beter op de chaos opbloeit dan op de strikte orde en
rechtlijnigheid?.
Ik sprak in een der vorige hoofdstukken over ‘dagdromerij’ en ‘dieptemeditatie’ als hulpmiddelen, om
je toekomst te projecteren. Ook de inventiviteit en creativiteit bevorder je hiermee. Om na het
nuchtere ontwaken uit de wanorde weer een goed geordende man of vrouw te zijn, die het
‘chaotisme’ beëindigt.
15. Succesvogels zorgen wel voor een ordelijk tijdmanagement
Daar zijn we aan onze laatste paragraaf aangekomen..Tijdens zijn ‘creatieve’ of ‘inventieve’ perioden
levert de succesvogel een chaotische prestatie, omdat enige wanorde de menselijke scheppingsdrang
bevordert. Maar hij weet, dat voor zijn successen verder een strak geordend tijdmanagement nodig is.
‘Tijd’ is een van de belangrijkste kapitalen van de manager. Als je ergens geld verliest kun je het
misschien weer terugvinden. Verloren tijd komt nooit meer tot je beschikking.
Nu zijn er legio hulpmiddelen en technieken voor ‘efficiënt tijdbeheer’ beschikbaar, die ik hier niet ga
opsommen. Agenda’s en kalenders lossen je probleem alleen maar op, als je er de baas over blijft, en
er niet de knecht van wordt. Natuurlijk schat je je op te lossen problemen in naar ‘urgentie’ een
‘importantie’, maar die onderscheiding zegt je niet, dat belangrijke dingen altijd ‘prioriteit’ hebben,
dus voorrang krijgen! Voor belangrijke dingen leidt een haastige voorrang vaak tot gevaarlijke
domheden. Ik denk nog aan het gevleugelde woord van een Utrechts chirurg in de operatiekamer:
“Werk niet haastig, collega’s, we hebben géén tijd te verliezen.”
Tijdrovers, waartegen je je moet wapenen, zijn:
*de papierwinkel of ‘paperasserie’, ondanks ons zogenoemde papierloze tijdperk;
*de telefonische en sms- indringers, wier aantal is toegenomen sinds we altijd en overal
bereikbaar (moeten?) zijn;
*de fysieke indringers, die we laten binnenkomen zonder deugdelijke afspraak – of erger – zonder
deugdelijke reden!
*te langgerekte vergaderingen, omdat onze nutteloze aanwezigheid gewenst is;
[28]

*de correctie van gemaakte fouten, waaraan men méér tijd besteedt dan aan het voorkomen
ervan;
*het ontbrekend delegatievermogen, wat het probleem van veel mensen is..
*het ‘redden’ van crisissituaties, waarbij sommige ‘redders’ eerst de ellende schèppen om die met
méér roem te bezweren;
* de e-mailgekte: alsof wij interesse hebben in iedere ‘gedachtescheet’ die de ander te pas en te
onpas wenst te laten;
* de sociale media kolder waarmee profileringneuroten op elk moment van de dag ‘wereldnieuws’
verkondigen.
16. Succesvogels zondigen zich niet (vaak) aan uitstelstrategieën
‘Uitstelstrategieën’ zijn veelal gevaarlijk voor succes in zaken en beroep. Ik geef hier enkele varianten
ervan:
De opruimstrategie
Deze wordt toegepast wanneer we onaangename beslissingen moeten uitvoeren. We besluiten,
het vandaag wel te doen, maar ruimen eerst de zaken op, die nog op ons bureau rondslingeren. Bij
dit sorteren en opruimen stuiten we op zaken, die eigenlijk óók voorrang hebben. Dan zijn we
innerlijk geëxcuseerd, dat we de onaangename klus van vandaag tot morgen kunnen uitstellen.
De ochtendpoststrategie
We lezen eerst de ochtendpost door – inclusief onze volgelopen e-mailbox – omdat we dat zo
gewend zijn en om te zien of hier urgente te behandelen problemen in voorkomen. Die zouden
ons uitstel kunnen ‘legaliseren’.
De vakliteratuurstrategie
Dit is een iets verhevener vorm. De binnengekomen post was wellicht iets te mager uitgevallen,
maar er zijn nog enige vaktijdschriften, die we innerlijk versterkt kunnen lezen vóór we aan die
onaangename klus hoeven toe te komen.
De conversatiestrategie
O ja, vóór we aan die onaangename klus toekomen, was er ook een wat plezieriger zaak, die we
met Dirk Hendrikse, van de tweede verdieping, wilden bespreken. Laat ons dat éérst doen. Dat
plezierige gesprek duurt natuurlijk iets langer dan voorzien, geeft bovendien aanleiding tot enkele
gesprekken met Harm Joling, die we ineens kunnen afdoen omdat we dan toch op de tweede
verdieping zijn.
De creatieve knutselstrategie
Deze strategie heb ik vroeger zelf wel toegepast, want ik wil me niet op de borst slaan omdat ik
altijd blij, onaangename klussen aanpakte. Ik had als verkoopleider natuurlijk óók belang bij het
ontwikkelen van verpakkingen voor nieuwe of vernieuwde artikelen en de reclamebrochure die
daarbij behoorden. Dan werd mijn schrijfbureau een knutselhoekje, waarmee ik mijn creativiteit
kon uitleven, en dat kon natuurlijk een voormiddag duren, bij alle storingen die dáárbij konden
optreden. Zogezegd: een creatieve vijfde colonne. Ik schaamde me natuurlijk, dat de
onaangename klus een dag werd opgeschoven, maar ik vond de creatieve prestatie eigenlijk goud
waard.
[29]

Ik heb deze strategieën, -er zijn er wellicht méér-, kort besproken omdat het hier gedragspatronen
zijn, die vrij vaak optreden en die me kan overwinnen door ze met een glimlach niet toe te passen.
17. Succesvogels zondigen zich niet (vaak) aan tijdvreters
Aan welke ‘verlammende’ tijdvreters zondigen succesvogels zich niet (vaak)?
Uitstelneigingen
We hebben er het meeste last van, als we met moeilijke of onaangename deeltaken worden
geconfronteerd. Het uitstellen van onaangename, riskante of moeilijke taken is een wijdverbreide
menselijke eigenschap . Velen hopen, dan dat een soort ‘hemelse kracht’ deze problemen gaat
oplossen. Als een tuinkabouter schuiven ze de kruiwagen voor zich uit. Daardoor worden latere
beslissingen onder tijdsdruk getroffen met negatieve resultaten.
Breedsprakigheid
Breedsprakigheid wordt door velen ten onrechte als ‘communicatieve vaardigheid’ geprezen,
terwijl het eerder ‘vaardigloosheid’ zou moeten worden genoemd. Het fenomeen zien we vooral
tijdens vergaderingen of besprekingen, waarbij men zich weliswaar met vijf woorden voor de
vorige spreker kon aansluiten, maar waarbij liever een herhalende en tijdrovende voordracht
weggeeft, met het doel, zichzelf te profileren.
Angst voor solitaire beslissingen.
Een nadeel van de overleg- en inspraakgewoonten, die over onze maatschappij zijn neergedaald, is
natuurlijk het tijdrovend karakter ervan. Natuurlijk zijn overleg en inspraak in sommige situaties
mogelijk, nuttig en winstgevend. Je kunt in een organisatie overleggen, hoe je de brandpreventie
verbetert. Maar als er werkelijk een brand is, is een slagvaardige BHV gewoonlijk effectiever.
Angst, krachtig “Nee !” te zeggen
De succesvogel weet, dat je het niet alle duivels en hun moer naar de zin kunt maken. Misschien
hebben we in onze kinderjaren het “Nee!” van ouders en opvoeders te vaak onvriendelijk moeten
horen. Ik ben tegenstander van een “Nee!” dat aangeblaft wordt. Maar de succesvogel heeft de
moed, om in kritische situaties zijn gezag te laten gelden. Zijn “Nee!” is “Nee!” en als dat onder
tijdsdruk wordt uitgesproken gaat hij ook niet met tijdvretende ‘nietes-welles’ discussies in. Later,
als er tijd voor is, kan hij zijn “Nee!” uitleggen. Geen misverstand overigens: de succesvogel luistert
naar anderen en vormt zich een oordeel in gesprekken met anderen. Maar àls hij op grond
daarvan een beslissing neemt, zet hij die beslissing ook dóór. In een der vorige hoofdstukken heb
ik reeds de noodzakelijke ‘assertiviteit’ vermeld. De assertieve mens laat zijn “Nee!” op rustige
wijze horen, verklaart de reden ervan éven rustig en gaat er niet over kibbelen of ruziën.
Aangeboren slordigheid en vergeetachtigheid
Als we over een ‘aangeboren’, -met andere woorden: ‘ingebouwde’-, slordigheid spreken zijn er
slechts weinige succesrecepten te geven. Hier moet echter ook opgemerkt worden, dat de
hiermee verbonden chaos ook vaak de bodem is, waarop creativiteit zich het beste kan
ontwikkelen, zoals de Franse wiskundige en filosoof Blaise Bascal (1623-1662) reeds vaststelde.
Wie voortdurend minutieus met kalenders en agenda’s werkt, blokkeert zijn creativiteit en zijn
wendbaarheid in ernstige mate.
[30]

7 kenmerken van succes
Het ondernemen van grote stappen die tot uitzonderlijke resultaten leiden, begint met
specifieke mentale en fysieke acties. Stappen ondernemen om succes te verkrijgen vereist
inspanning. Door mentale en fysieke activiteiten te veranderen, kunnen gedragingen
veranderen.
Passie
Een kenmerk van succesvolle mensen is passie! Wie met passie leeft en werkt, ervaart een
stimulerende doelstelling die hen vooruit duwt om meer te doen, groter te groeien en meer te
worden. Passie is de brandstof voor succesvolle mensen.
Overtuiging
Een tweede kenmerk van succesvolle mensen is: overtuiging! De overtuiging van succesvolle
mensen brengt hen precies daar waar ze willen zijn: aan de top.
Strategie
Een derde kenmerk van succesvolle mensen is strategie. Het is de strategie die nodig is om de
top te bereiken. Wat heb je nodig om te top te bereiken? Wat moet je leren om de top te
bereiken? Met wie moet je netwerken om de top te bereiken? Wat moet je doen om de top te
bereiken?
Heldere waarden
Een vierde kenmerk van succesvolle mensen is heldere waarden. Wat is belangrijk in jouw
leven? Echt belangrijk? Succesvolle mensen bezitten een helder bewustzijn over wat van
wezenlijk belang is. Begrip voor waarden, weten wat goed of slecht voor je is, is een van de
meest belovende sleutels naar succes.
Energie
Een vijfde kenmerk van succesvolle mensen is energie! Succesvolle mensen barsten van de
energie. Succesvolle mensen leven krachtig en vol energie. Zij grijpen iedere kans die zich
aandient en vormen kansen. Zij leven alsof ze bezeten zijn van mogelijkheden. Hiervoor is
fysieke vitaliteit voor nodig: dat je lichaam je ruim voldoende energie geeft om succesvol te
worden, te zijn en te blijven. Een lichaam dat niet barst van de energie omdat het fysiek niet in
staat is om energievol te zijn, zal geen succes kennen. Fysieke energie maakt het beste in je los
en door fysieke energie kun je leven en werken met passie, leven en werken met
overtuigingen, strategie toepassen om succesvol te worden en heldere waarden in het werk en
leven in te voegen.
Vermogen tot het aangaan van relaties
Een zesde kenmerk van succesvolle mensen is het vermogen tot het aangaan van relaties.
Vrijwel iedereen die succesvol is heeft het vermogen om met anderen relaties aan te gaan, die
uiteenlopende achtergronden en overtuigingen kunnen hebben. Succesvolle mensen hebben
vele bondgenoten.
[31]

Communicatief meesterschap
Een zevende kenmerk van succesvolle mensen is communicatief meesterschap. Hoe wij met
anderen en met onszelf communiceren bepaalt de kwaliteit van ons leven. Succesvolle mensen
hebben geleerd iedere uitdaging aan te gaan en om te vormen tot iets positiefs of er van te
leren. Iedere uitdaging wordt door succesvolle mensen omgezet tot een succesvolle
verandering. Falen komt in hun woordenboek niet voor.
Succesvolle mensen bezitten stuk voor stuk deze 7 kenmerken. Zij bezitten deze kenmerken
door effectief te handelen, dat wil zeggen: “al doende leert men,” en “je leert met vallen en
opstaan.” Mensen die niet tot handelen overgaan, geen stappen durven te ondernemen,
kunnen niet succesvol worden.
[32]

7 overtuigingen naar succes
Succesvol zijn, wie wil dat niet? Soms komen we echter niet vooruit, lijkt het of we de kracht
missen. Welk vermogen kunnen we gebruiken om actie te ondernemen en echt succesvol te
zijn? Welk vermogen kunnen we gebruiken om betere resultaten te behalen? De juiste
overtuigingen bezitten is een begin naar een succesvol leven, zowel met het werk als privé.
Alles gebeurt met een reden en een doel en dient ons
Dit is de eerste overtuiging: Alles gebeurd met een reden en een doel en dient ons. Succesvolle
mensen bezitten het geheimzinnige vermogen zich te concentreren op iets wat in een situatie
mogelijk is. Zij concentreren zich alleen op wat er voor positieve resultaten uit voort kunnen
komen. Ongeacht de hoeveelheden negatieve feedback ui hun omgeving, blijven zij zich
concentreren op de goede en positieve resultaten. Zij kunnen alleen maar denken in termen
als: mogelijkheden. Zij zijn er van overtuigd dat alles met een reden gebeurt en dat het hen
dient. Zij zijn er heilig van overtuigd dat iedere tegenslag het begin is voor een gelijkwaardige
of grotere winst. Succesvolle mensen die uitzonderlijke resultaten behalen, zijn overtuigd dat
alles met een reden gebeurt en dat het hen dient.
Falen bestaat niet
Dit is de tweede overtuiging: Falen bestaat niet. Er bestaan alleen resultaten. Succesvolle
mensen zien geen falen, zij geloven er zelfs niet in. Falen bestaat voor hen simpelweg niet. Als
succesvolle mensen iets proberen dat niet de gewenste resultaten levert, zien ze het als een
“leerervaring.” Ze leren er van en gaan door. Mensen die gebukt gaan onder de angst van het
falen, verzetten geen stap en komen geen stap verder. Ze gaan niet meer door. Succesvolle
mensen die iets nieuws uitproberen dat niet de gewenste resultaten geeft, zien het als een
eenvoudige feedback: Mensen hebben geleerd van hun fouten. Succesvolle mensen gebruiken
deze fouten als feedback, iets waar ze van leren en verder gaan.
Neem verantwoordelijkheid voor wat er gebeurt
Di is de derde overtuiging: Neem verantwoordelijkheid voor wat er gebeurt. Succesvolle
mensen hebben een andere zeer belangrijke overtuiging: zij zijn er heilig van overtuigd dat zij
hun eigen wereld creëren. Zij geloven dat als zij niet hun eigen wereld creëren –zowel hun
successen als hun vergissingen – dat je dan overgeleverd bent aan de omstandigheden.
Omstandigheden waar je geen controle over hebt. Verantwoordelijkheid nemen is een signaal
van kracht en volwassenheid: een zeer krachtige overtuiging van succesvolle mensen.
Het is niet nodig alles te begrijpen om alles te kunnen gebruiken
Dit is de vierde overtuiging: Het is niet nodig alles te begrijpen om alles te kunnen gebruiken.
Succesvolle mensen gebruiken alleen essentiële dingen en zaken, zonder zich gedwongen te
voelen zich te verdiepen in details. Kijk maar naar mensen die aan de top staan van grote
ondernemingen: het is onmogelijk dat zij iedere detail van het grote bedrijf beheersen. Zij
bezitten echter wel de werkzame kennis over heel veel zaken. Succesvolle mensen zijn
meesters in tijdbespaarders: uit een situatie nemen zij het essentiële, nemen wat zij nodig
hebben er uit en verdiepen zich niet in de rest. Succesvolle mensen zijn heel goed in het
onderscheiden tussen wat voor hen noodzakelijk is om te weten en wat niet.
[33]

Mensen zijn de grootste bron
Dit is de vijfde overtuiging: Mensen zijnde grootste bron. Echt succesvolle mensen, zij die echt
uitzonderlijke resultaten neerzetten, hebben een enorm goed gevoel van respect en
waardering voor anderen. Zij bezitten teamgeest. Om echt succesvol te zijn is het belangrijk
om een succesvol team te vormen dat goed samenwerkt! Samenwerken met andere mensen,
daarom zijn andere mensen de grootste bron: een krachtige overtuiging!
Werk is spel
Dit is de zesde overtuiging: Werk is spel. Ken jij iemand die succesvol is in iets waar hij een
hekel aan heeft? Een belangrijke sleutel tot succes is een gelukkige overeenkomst sluiten
tussen wat je doet en waar je van houdt. Succesvolle mensen zetten zich in voor iets dat hen
opwindt en kracht geeft.
Zonder toewijding is geen blijvend succes mogelijk
Dit is de zevende overtuiging: Zonder toewijzing is geen blijvend succes mogelijk. Mensen die
succes kennen, die succesvol zijn en die slagen in het leven geloven heilig in de macht van
toewijding. Zij kennen hun gewenste uitkomst en volgen die weg. Succesvolle mensen
ontwikkelen een overtuigingsysteem dat hen voedt en zijn bereid daar de prijs voor te betalen.
Succesvolle mensen zijn bereid alles te doen wat nodig is om te slagen.
Er zijn heel veel mensen met negatieve overtuigingen. Negatieve overtuigingen die je niet
zullen steunen of ondersteunen om succesvol te worden. Hoe kunnen we deze negatieve
overtuigingen veranderen tot positieve? Weet je dat je de eerste stap al hebt gezet? Je bent je
ergens van bewust geworden: je hebt de eerste stap al gezet door deze positieve
overtuigingen te lezen. De volgende stap is actie: laat deze 7 overtuigingen helemaal tot je
door dringen, dompel je er in onder. Net zo lang totdat deze overtuigingen ook voor jou kunt
laten werken!
[34]

7 eigenschappen van effectief leiderschap
Stephen R. Covey
Eigenschap 1. Wees proactief
"Ik ben de kracht". Proactief zijn is meer dan initiatief nemen. Proactieve mensen nemen
initiatief om gebeurtenissen te beïnvloeden waarop ze invloed kunnen hebben. Veel mensen
wachten of schuiven hun verantwoordelijkheid graag af op externe gebeurtenissen of op
anderen. Proactieve mensen richten zich vooral op hun eigen gedrag en hun eigen gedachten.
Essentieel is hierbij de beïnvloedbaarheid van dingen. Covey spreekt van een cirkel van
betrokkenheid en een cirkel van invloed. In de buitenste cirkel bevinden zich dingen die we
niet kunnen beïnvloeden, zoals 'de wereld', onze opvoeding, onze afkomst en het verleden.
Over dingen die we niet kunnen beïnvloeden moeten we ons volgens Covey niet druk maken.
We moeten ons alleen richten op de binnenste cirkel: proactieve mensen richten hun
aandacht vooral op datgene wat zij wél kunnen beïnvloeden. Minstens even belangrijk daarbij
is het volgende: we kunnen natuurlijk geen invloed uitoefenen op alles wat ons gebeurt. Maar
wat we wel kunnen is bepalen hoe we zelf reageren op dingen die ons gebeuren. Proactieve
mensen realiseren zich dat ze zelf hun reactie kunnen kiezen op de dingen waarmee ze
worden geconfronteerd. Tussen ‘stimulus’ en ‘respons’ zit altijd een ruimte, waarin we zelf
onze respons kunnen bepalen.
Eigenschap 2. Begin met het eind in gedachten
"Bepaal je eigen lot, of iemand anders doet het voor je". Hoe richt je je leven, je team of je
organisatie in? Leef je van dag tot dag of stel je duidelijke doelen en bepaal je je eigen
toekomst? Effectieve mensen en teams werken van 'achter naar voren'. Zij hebben principes
en een visie over wat zij willen bereiken. Zo bepalen zij hun eigen toekomst. "Om de
consequenties van onze keuzes in goede banen te leiden moeten wij voortdurend gebruik
maken van principes zoals rechtvaardigheid, vriendelijkheid, respect, eerlijkheid of integriteit"
aldus Covey. Dergelijke principes zijn universeel, dat wil zeggen, ze overstijgen tijd, plaats en
cultuur. Zonder principes zijn mensen gedesoriënteerd. Met principes beschikken mensen over
een kompasfunctie en weten zij waar ‘het noorden’ is. De boodschap luidt: denk na over de
vraag waar je heen wilt. Ontwikkel een helder beeld van je bestemming. Covey stelt hiertoe de
morbide vraag: “Wat zou je willen dat men tijdens je grafrede over je zegt?” En als je dat dan
weet: richt je leven dan ook zo in dat dat ook werkelijk gebeurt.
Eigenschap 3. Belangrijke zaken eerst
"Stel prioriteiten". De wereld lijkt steeds drukker te worden. Alles moet gelijk en gaat 24 uur
per dag door. Om toch effectief te zijn is het volgens Covey van het grootste belang om
prioriteiten te stellen. Laat de belangrijkste dingen niet de dupe worden van allerlei urgente,
maar onbelangrijke dingen. Deze eigenschap wortelt in het principe van integriteit en heeft
betrekking op het doelgericht kunnen handelen. Effectieve mensen besteden hun tijd vooral
aan zaken die belangrijk zijn. Ze laten zich niet leiden door de waan van de dag, maar plannen
zelf hun leven.
Indien aan deze drie eigenschappen wordt voldaan, kunnen mensen zich richten op een meer
vruchtbare samenwerking met anderen. Onafhankelijk zijn op zich is immers niet voldoende,
zeker niet in een wereld waarin alles met alles samenhangt.
[35]

De tweede trap: basis voor wederzijdse afhankelijkheid. Het is op dit punt dat de tweede trap
van de raket in werking treedt: het leren van het besef van wederzijdse afhankelijkheid. Om op
zinvolle wijze met anderen samen te werken is wederom een overwinning nodig, nu niet op
jezelf, maar op je omgeving. Deze overwinning is de resultante van wederom een drietal
eigenschappen:
Eigenschap 4. Denk in termen van winnen-winnen
Om effectief te kunnen samenwerken, moet men niet denken in termen van concurrentie
(‘winnen-verliezen’), maar in termen van winnen-winnen. Een algemeen bekend principe dat
we al eerder zagen bij de theorie van Thomas & Kilmann over conflicthanteringstijlen. Aan de
basis van deze vierde eigenschap staat volgens Covey het denken in termen van overvloed.
Veel mensen denken in termen van schaarste; ze hebben weinig zelfvertrouwen en denken dat
er niet genoeg voor hen zal zijn. Zij denken dat de ander moet verliezen, zodat zij kunnen
winnen. Covey stelt hier tegenover dat van de mooiste dingen in het leven – zoals liefde,
aandacht en geluk – genoeg is voor iedereen. Wees niet bang om andere mensen evenveel te
gunnen als jezelf. Dit geldt ook in het zakelijke verkeer.
Eigenschap 5. Eerst begrijpen, dan begrepen worden
Wederzijds begrip, daar gaat het om. Pas als we echt luisteren, zullen we anderen begrijpen.
Een mens heeft niet voor niets twee oren en één mond: daarmee kan hij twee keer zoveel
luisteren als spreken. Volgens Covey komen bijna alle problemen voort uit gebrekkige
communicatie. En dan met name uit ons onvermogen om echt, met inlevingsvermogen te
luisteren naar de ander, zonder dat we meteen zelf willen reageren. De mogelijkheid om zelf
te spreken en begrepen te worden, komt vervolgens vanzelf. Veel leiders zijn echter niet in
staat om te luisteren: “ze zijn te vol van zichzelf en luisteren niet. Ze moeten meer tijd
besteden aan het luisteren en aan het toelichten van de achtergronden van hun acties.” Indien
we elkaar werkelijk begrijpen, zullen we creatiever worden in het oplossen van gezamenlijke
problemen.
Eigenschap 6. Synergie
Synergie is het vanuit creatieve samenwerking kiezen voor de derde weg: niet mijn of jouw
manier, maar een derde en betere manier. Het gaat om het respecteren en waarderen van
verschillen. Om de intentie om onderlinge verschillen te overwinnen door het zoeken naar
oplossingen die recht doen aan ieders wensen. Een synergetisch team is een team waarin
mensen elkaar aanvullen en waarin het geheel meer is dan de som der delen (zie bijvoorbeeld
ook de teamrollen van Belbin). We zijn vaak geneigd om verschillen uit te vlakken door het
sluiten van compromissen (conflictstijl van de kwal). Volgens Covey is dit niet de juiste weg: we
moeten juist trachten om creatieve en betere oplossingen te bedenken (conflictstijl van de uil).
De derde trap: basis voor permanent leren en inspireren. Onafhankelijkheid en wederzijdse
afhankelijkheid worden gecompleteerd door de derde rakettrap: blijven leren en verbeteren
en het vermogen om mensen te inspireren en om anderen tot het vinden van hun
inspiratiebronnen aan te zetten.
Eigenschap 7. Hou de zaag scherp - continue verbetering
Deze eigenschap gaat over de continue vernieuwing met betrekking tot de vier dimensies van
ons leven: fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel. Deze eigenschap is de 'laatste' van de
zeven eigenschappen van Covey.
[36]

Hoe ‘creatief’ zijn succesvogels?
1. Wat betekent ‘creatief zijn’ eigenlijk?
‘Creatief’ zijn betekent eigenlijk: van uit het niets iets kunnen scheppen, en daarom moeten we met
dit begrip oppassen. Want van uit het niets kàn door menselijk ingrijpen niets ontstaan. Behalve
wellicht voor kunstenaars in woorden, kleur en klank. In de creativiteit die we aan mensen toekennen
pogen we een bestaand ding of een bestaande situatie op grondige manier om te buigen. Ik gebruik
vaak liever het woord: ‘inventiviteit’. Je kunt het ook ‘vindingrijkheid’ noemen, het vermogen, aan een
bestaand materiaal, of een bestaande situatie, een andere toepassing, of een andere verrijkende
betekenis, geven. De creatieve mens is dus eigenlijk een vernieuwer.
Nu zijn niet alle veranderingen steeds verbeteringen en ik heb reeds enkele voorbeelden gegeven,
waarbij lang geploeterd moest worden voor er wèrkelijk nuttige resultaten uit het ‘creatieve’ werk
tevoorschijn kwamen, zoals in het geval van Thomas Alva Edison. Van hem zou de uitlating afkomstig
zijn: “Creativiteit? Deze is voor 1% inspiratie en voor 99% transpiratie !”
En bovendien zijn succesvogels niet permanent bezig, dingen te vernieuwen, te ontdekken of uit te
vinden. Ze zullen vooral ook het bruikbare rondom hen optimaal behouden. Maar ze zijn wel
voortdurend waakzaam, om tijdig te constateren, waar en wanneer vernieuwingen gewenst of
eventueel nodig zijn. Bovendien zijn druk bezige uitvinders zeker niet vanzelfsprekend succesvogels in
hun beroep. Ze maken de mensen die rondom hen werken, soms horendol ! Toch ga ik hier op de
‘creativiteit’ of ‘vindingrijkheid’ van de mens in, omdat het een klein maar belangrijk onderdeel van
het gedrag van de succesvogels kàn uitmaken.
2. Een meer alledaags voorbeeld
Een van mijn beste collega’s bevond zich in Londen en moest, vanwege dringende verplichtingen, naar
Amsterdam terug. Maar heel het openbaar vervoer staakte in Londen. Geen bus, geen underground
en geen taxi kon hem naar het vliegveld Heathrow brengen, van waar uit nog gevlogen werd.
Mijn vriend had ineens een inval die het probleem in eerste instantie oploste. Het was mooi
zomerweer, -daarbij vinden de meeste stakingen nu eenmaal plaats -, en hij kocht ter plekke een fiets.
Hij fietste naar Heathrow, vond daar een juist aangekomen passagier, die graag deze fiets als
noodoplossing kocht tegen een goede prijs. Hij kon van Heathrow naar Schiphol vliegen en had zijn
dringende probleem opgelost en bovendien nog een bescheiden winst kunnen boeken. Deze
inventieve oplossing is niet wereldschokkend. Was dàt nu alles, iedereen had dit toch op zijn sloffen
kunnen uitvinden? Ja natuurlijk, maar niemand deed het op die dag. Behalve de man die op de fiets
naar Heathrow reed, en ook hij, die terugreed van Heathrow naar zijn huis of kantoor in Londen ...
3. Wat belemmert ons in onze zogenaamde ‘creativiteit’?
In onze menselijke creativiteit of inventiviteit worden we belemmerd door wat ik ‘sociale
onderdrukking’ noem. De wereld rondom ons wil, dat men zich aanpast aan háár opvattingen, háár
gebruiken en háár gewoontes. Dat begint reeds in de ouderlijke opvoeding. Wellicht wensen vele
ouders, dat hun kinderen het verder brengen dan ze het zelf brachten, waar ze moeten het liefst toch
bereiken volgens de normen van die ouders. In het schoolse onderwijs wordt dit meestal nog
versterkt, zelfs op universitair niveau. Een voorbeeld?
Veel technisch pionierende uitvinders krijgen eerst na hun dood de erkenning die hun eigenlijk
toekomt! Volgens de geschiedenisboekjes was dit het geval van Edmund Cartwright, (1742-1787) de
[37]

uitvinder van het industriële weefgetouw, maar ook van King Gilette (1855-1932), een der uitvinders
van het veiligheidsscheermesje. Beiden gingen vóór hun dood failliet. De uitvinder van de eerste
raderboot, die in de Thames voer, werd, -blijkens oude berichten -, opgesloten in een psychiatrische
inrichting, omdat hij een contract met de duivel had gesloten.
Om eventuele uitvinders niet te ontmoedigen: er zijn natuurlijk ook andere voorbeelden. James Watt
(1736-1819), uitvinder van de stoommachine en Richard Arkright (1932-1792), uitvinder van de
industriële spinmachine, stierven als welvarende kooplieden. Beiden waren zakelijk genoeg, hun
octrooien stevig vast te leggen.
Omdat de ‘sociale druk’ in het normale leven tot een ‘conformisme’ voert, dat onze vindingrijkheid in
de wieg dreigt te smoren, geef ik hier de wellicht bij velen al bekende ‘breinstorm’-techniek weer,
waarin deze ‘sociale druk’ wordt omgekeerd.
4. Regels voor de ‘breinstorm’
De ‘breinstorm’ is ontwikkeld door Alex Osborn (1988-1966) voor een of meer groepen van 6 tot 12
personen, die niet alleen uit zogenaamde ‘deskundigen’ bestaan, maar die uit zeer verschillende
disciplines stammen. Door de veelzijdigheid van de groep wordt de ‘vastgelopen deskundigheid’ van
de vaklieden doorbroken. “De dames van de retirade hebben soms bruikbaarder ideeën dan
universitair gevormde ingenieurs”. Vergelijk dit maar met de uitspraak van één van Nederlands
beroemdste industriëlen, Anton Philips, (1874-1951), zelf op een middelbare handelsschool gesjeesd.
Als zijn specialisten hun probleem niet konden oplossen riep hij ze bij zich en zei: ”Kom jongens, vertel
het maar ! Mijn oordeel wordt niet vertroebeld door kennis van zaken ....” Hij kreeg later het
eredoctoraat aan de Nederlandse Economische Hogeschool, wat voor u overigens geen reden moet
zijn, óók op een middelbare handelsschool te sjezen ....
Wat zijn de grondregels van de ‘breinstorm’?
- De ‘breinstorm’ moet niet al te vaak georganiseerd worden, anders verliest het ‘creatieve’
element zijn kracht.
- Hij moet om een probleem gaan, waarbij vele alternatieve oplossingen bestaan. Voor simpele
wiskundige vergelijkingen, waarvoor slechts één antwoord geldig is, zou de methode een zinloze
tijdverspilling zijn..
- De groep bestaat gedeeltelijk uit deskundigen, en voorts door juist òndeskundigen van het vak.
- De groep wordt geleid door een ‘animator’. Hij definieert de probleemstelling in het kort in
begrijpelijke taal en geeft zelfs géén oplossing aan..
- Hij zorgt ervoor, dat iedereen op gelijkwaardige wijze aan de beurt komt, zònder een voordracht
over zijn ideeën te kunnen houden.
- Geen enkel idee, hoe onzinnig ook, mag tijdens de zitting door anderen bekritiseerd worden.
Kritiek wordt ‘bestraft’: zie verder de ‘creativiteitskillers’.
-De geuite ideeën worden genotuleerd en pas na de zitting vereeuwigd.
[38]

Verboden ‘creativiteitskillers’ zijn uitlatingen als:
- “Hebben we al eerder geprobeerd ...”
- “Dat lukt natuurlijk nóóit ...”
- “Man, dat wordt toch véél te duur !”
- “Ik zie het gezicht van de baas al ...!”
- “Ja ja, in theorie misschien mooi, maar ...”
- “Wie heeft die zaak hier eigenlijk groot gemaakt?”
- “Zoiets hebben we al eens eerder gedaan.. en werkte ook niet”
- “Dat hoort toch niet tot onze bedrijfscultuur ...”
De geregistreerde ideeën worden aan de deelnemers mee naar huis gegeven en thuis eventueel nog
aangevuld door aanvullende ideeën. Soms ontstaan juist dàn de goede ideeën omdat men er ‘een
nachtje over geslapen’ heeft.
Àls de ‘animator’ de groep aanvuurt, is het door ‘provocerende’ vragen als bijvoorbeeld:
- Hoe kun je de twee dingen met elkaar verbinden?
- Hoe kun je iets groter of kleiner maken?
- Hoe kun je het binnenstebuiten keren?
- Hoe kun je er iets vervangen?
- Hoe kun je het omdraaien? verplaatsen? afschaffen?
- Hoe kun je het van ander materiaal maken?
- Hoe lossen andere wezens het probleem op? Vogels? Vissen? Zeeleeuwen?
Zeer creatieve of inventieve personen kunnen de breinstorm als solo-prestatie waarschijnlijk ook
verwerkelijken. De meesten van ons hebben de ‘sociale druk’ van de groep daarbij nodig.
5. Het laterale denken
Een van de ‘creativiteitsgoeroes’ is de op Malta geboren, maar later in Engeland gepromoveerde
Edward De Bono, (1933-heden), die zijn theorieën, -in totaal in 62 boeken neergelegd -, met nieuwe
termen doorspekte. Het ‘laterale’ denken zag hij als alternatief van het ‘lineaire’ denken. De meeste
mensen zijn geneigd rechtlijnig te denken. Ze trekken in gedachten één rechte lijn van hun
uitgangspunt naar hun gewenste doel. Als die rechte lijn onderweg afknapt geven ze de moed en de
inspanning op. Edward De Bono liet zijn cursisten met vreemde bokkensprongen ‘om de hoek denken’.
Hij werkte ook altijd in kleinere of grotere groepen. Ik heb zelf, -na hem te hebben ontmoet -, mogen
werken met zijn zes-petten-systeem, waarmee ook ik verbluffende resultaten behaalde.
In vele groepsdiscussies blijft het resultaat uit, omdat in de groep verscheidene persoonlijkheden met
elkaar botsen: optimisten tegen pessimisten, nuchterlingen tegen emotionelen, deskundigen tegen
amateurs. Dan ontstaan er ‘dovemansdiscussies’. In Edward De Bono’s methode schakelt men deze
uit, door elke deelnemer aan de discussie 6 gekleurde petten te geven en te verplichten, alle
gelijktijdig dezelfde kleur op te zetten.
De rode pet verplicht de dragers, zich ongeremd te uiten, ook bij negatieve instellingen of woedeuitbarstingen.
Afreageren dus !
De witte pet verplicht, zich aan nuchtere feiten en cijfers te houden.
Geen emoties meer, die hebben hun kans gehad.
[39]

Bij het dragen van de groene pet geeft men de fantasie haar ‘vrijloop’ evenals bij het
breinstormen, zoals zojuist behandeld.
De gele pet verplicht tot optimisme, alleen positieve uitlatingen worden toegestaan. Alle ideeën
worden met roem en eer geloofd.
De zwarte pet verplicht de dragers tot pessimisme en negativisme.
Elke oplossing, ook elke goede, heeft immers negatieve kanten.
De blauwe pet brengt de dragers afsluitend tot een rustige verstandelijke, gevoelsarme analyse.
Edward De Bono zei me, dat de methode eigenlijk ontwikkeld was voor Japanse ondernemingen,
waarin men, -tijdens dit ‘spel’-, leidinggevende managers ook kritische geluiden moest laten horen.
In de Japanse cultuur was dit anders nooit toegestaan. De spelregels konden in Europa en Amerika
eveneens met succes worden toegepast.
6. Verwante systemen
Natuurlijk zijn er zeer verwante gedachtesystemen, die ook succes hebben geboekt, en die tegen een
andere ‘merk- of goeroenamen’ op der markt worden gebracht, bijvoorbeeld dat van de Amerikaan
Mike Vance, destijds als creatief adviseur verbonden met het bedrijf van Walt Disney. Hij beveelt aan,
met onze gedachten ‘buiten de eigen doos’, -eigenlijk bedoelt hij dus: buiten de eigen kooi -, te
springen. Dit ‘uit de kooi springen’ traint hij met groepen, maar in beginsel kan men het, -als men
ermee gewend is -, ook leren, alléén te doen.
De grootste creatieve prestaties zijn waarschijnlijk door enkelingen gerealiseerd, ondanks alle
kretologieën over ‘teamwerk’. Beethovens’ Vijfde Symfonie ontstond niet in groepswerk, maar in
eenzame arbeid, al vergt de juiste uitvoering ervan ‘teamwerk’, maar dan wel onder leiding van een
vrij dictatoriale dirigent. En ook de vaak in dit boek geciteerde Edison ontwikkelde zijn gloeilamp niet
in groepsdiscussies. Davis Perkins, een andere Amerikaanse auteurs heeft er het woord ‘doorbraak
denken’ voor uitgevonden als tegenstelling tot het logische denken.
Bij alle ‘creativiteitstheorieën’ speelt de ontspanning, en het in vrije loop laten van de gevoelens en
ideeën een belangrijke rol. Ons onderbewustzijn kan worden geactiveerd, wanneer ons ingespannen
denken een tijdje wordt uitgeschakeld. Ieder van ons weet, dat we een moeilijke naam of een moeilijk
begrip vaak niet in ons geheugen terugkrijgen als we ingespannen denken. Hoe méér we ons
inspannen, des te moeizamer gaat het en het resultaat is nihil. Maar als we ons geestelijk ontspannen
en eventueel ‘vrij associëren’, komt de vergeten naam of het vergeten begrip ineens terug. Ook de
‘vader’ van de psychoanalyse, Sigmund Freud (1856-1939), liet zijn patiënten bij de opsporing van hun
werkelijke problemen de ‘vrije associatie’ inzetten.
Om creatiever te denken kunnen we in groepen, -als leerproces-, het logisch ingekooide denken door
oefening van ons af te schudden. Echter: we moeten ons ervan bewust zijn, dat sommige mensen
liefst in groepen werken, terwijl andere juist individueel tot creatieve prestaties komen. De echte
succesvogel zit niet voortdurend in een groep om ‘creatieve spelletjes’ te doen. Hij is zèlf en op eigen
kracht vaak vindingrijk als de situatie het hem oplegt. Bovendien is hij verstandig genoeg, ook de hulp
van anderen in te roepen als de fantasie ontbreekt, concrete problemen op te lossen. Men hoeft geen
nieuw wagenwiel uit te vinden als er genoeg bruikbare in het koetshuis liggen.
[40]

Je hebt de top bereikt! Wat nu?
1. Soms is een waarschuwing wenselijk.
“Elk voordeel hep z'n nadeel! . Dit is een uitspraak van onze beroemde Amsterdamse voetbalfilosoof
Johan Cruiff (1947-heden), die ik van harte onderstreep. Ook tegen successen moet je af en toe
gewaarschuwd worden, want in je gelukkige status van ‘succesvogel’ sta je aan enkele,-soms
onvoorziene -, bedreigingen bloot. Een gewaarschuwde man en vrouw gelden, als ze samenwerken,
voor vier !
2. Pas op voor ‘valse vrienden’.
Wie carrière maakt, wie in ‘betere doen’ komt, of wie een zekere populariteit gaat genieten, ziet zich
vaak snel omringd door een cordon van nieuwe ‘goede vrienden’ en ook ‘raadgevers’! De simpelsten
van hen kun je vrijwel direct als ‘profiteurs’ ontdekken, het merkwaardige is, dat een succesvogel het
niet altijd tijdig bemerkt. Deze mensen doen een beroep op persoonlijke vriendschap om als
‘treeplanktoeristen’ iets van je oogst binnen te halen. Veel gevaarlijker zijn de zich noemende
‘adviseurs’! Maar kun je als zéér geslaagd wereldbefaamd voetballer of wielrenner óók deskundig
beoordelen, hoe deskundig je opduikende ‘beleggingsadviseur’ is? Verscheidene sporthelden likken
hun wonden nog altijd ! Pas dus op voor ‘valse vrienden’. Neem geen ‘adviseurs’ in de arm, wier
‘geloofsbrieven’ je niet kunt inzien. Denk niet, dat oprechte vriendschap ook de garantie biedt van
goed adviseurschap. Vraag liever een tweede mening of een tweede advies, wat ik trouwens voor
iedereen aanbeveel.
3. Wáár heb je je uiterste grens bereikt?
Een lichte mate van ‘zelfoverschatting’ heb ik een voortreffelijke eigenschap der succesvogels
genoemd. Maar een aanvullend woord is nu wel geboden. Er zijn momenten in je leven, waarop je ook
tevreden moet zijn over wat je bereikt hebt en dat je beter kunt afzien van nòg verdere opwaartse
groei. We zien echter vaak, dat hij of zij die een ‘eindstreep’ hebben bereikt, aan de horizon weer
nieuwe eindstrepen zien schemeren en dan willen doorjakkeren.
4. Pas op voor ‘werkoholisme’
Deze ziekte, waarvoor velen de Engelse term gebruiken, belaagt succesvogels, die niet ‘gedreven’
maar ‘bezeten’ zijn door hun werk en hun carrière. Ze zijn in letterlijke zin ‘verslaafd’ aan dingen,
waarover ze eigenlijk de baas of bazin hadden moeten blijven. Hoe herkennen we de ziekte?
Vroeger dachten we, dat het een typische mannenkwaal was. De moderne ‘carrièrevrouw’ kan nu
echter ook worden aangestoken! Bedenk: ‘hoeveel werk stop ik in mijn tijd?, i.p.v. hoeveel tijd stop ik
in mijn werk?
* De werkoholist(e) uit zich permanent bezorgd tegenover collega’s en gezinsleden, dat hij het
werk niet klaarkrijgt;
* Hij werkt op plaatsen en in tijdsperioden, die eigenlijk voor de menselijke ontspanning bestemd
zijn: ’s avonds thuis bijvoorbeeld, en schept bovendien extra taken voor zichzelf;
* Hij kapselt zich jegens gezinsleden en vrienden in. Die raken dan geïrriteerd, waardoor de
inkapseling nog versneld wordt.
*Hij kan in zijn ‘vrije tijd’ alleen maar aan het werk denken en over het werk praten.
[41]

* Hij lijdt aan de gevaarlijke combinatie van rusteloosheid en vermoeidheid, terwijl de gezonde
mens rust zoekt als hij moe is..
* Hij klaagt over de zelfopofferingen, in het werk getroost. Wordt daarom uitgelachen en voelt
zich dan definitief een slachtoffer.
*Hij verliest het vermogen, werk aan anderen te delegeren, reageert ongeduldig op vragen om
uitleg.
Nee, jij lijdt daar natuurlijk nog niet aan, maar waarschuwingen moet je serieus verwerken als het er
te vroeg voor is. Werk hard ! Maar neem je vrije tijd, besteed voldoende aandacht aan vrienden en
gezin!
5. De eenzaamheid aan de top
Afgezien van de ‘valse vrienden’ merk je dat de bergtoppen waar je je bevindt, vrij eenzaam en koud
zijn. Je mist, als je niet oppast, enkele oude vrienden en strijdmakkers. Je hebt minder gelijkwaardige
collega’s om je heen. De korporaal heeft nu eenmaal méér gelijkwaardige collega’s dan de kapitein.
In je nieuwe positie heb je meer voorrechten dan je vroeger had? Maar ‘méér voorrechten’ betekent
ook: ‘méér plichten’. Soms heel anders geaard werk, dat je vroeger zo plezierig vond..
Harry Braber, succesvol frontverkoper, werd tot districthoofd bevorderd. Hij verlangt, eerlijk gezegd,
soms terug naar de ‘arena’, waarin hij de geur van de eigenlijke verkoop kon snuiven. Hij ziet haast
geen klanten meer. Jammer eigenlijk ... Hij werd wegens zijn verkoopkwaliteiten terecht bevorderd,
maar moet nu mensen leiden, begeleiden, opleiden. Mensen die hij zelf niet eens had uitgekozen,
maar die hij van een voorganger moest ‘erven’.
6. De echte succesvogel is attent tegenover anderen
Het probleem van ‘succesvogels’ is vaak, dat ze zó zeer met zichzelf en hun carrière bezig zijn, dat ze
de aandacht voor hun omgeving verliezen. Dat is een gevaar, want er kan daardoor een negatieve
stemming ontstaan. Blijf dus attent en waakzaam en toon anderen, dat je aan ze denkt. Stuur bij
verjaardagen en andere feestdagen een kaart. Vergeet de kleine cadeaus niet, die de vriendschap
bevorderen. Feliciteer mensen die een felicitatie waard zijn. Hier is een drietal goede raadslagen:
* Dwing jezelf ’s ochtends bij iedere eerste ontmoeting in het werk een oprecht compliment te
maken. Vrijwel iedereen , die je ontmoet, is een compliment waard.
* Dwing jezelf, dagelijks vier verschillende personen een oprecht compliment te maken.
* Vergeet af en toe niet, een reeds geuit compliment na enkele minuten of uren nog eens te
herhalen. Het is vaak het herhaalde compliment, dat als ‘ècht’ ervaren wordt.
7. De succesvogel bedankt oprecht
Zéér verwant met het compliment is het bedankje, waarmee je veel mensen vaak een plezier doet.
Ook als een werkje gewoon en ordentelijk is verricht, zodat je het als een vanzelfsprekendheid
beschouwt: ieder mens vindt het prettig, dat zijn werk geapprecieerd wordt. Leer, mensen óók te
bedanken voor het ‘gewone’ werk dat ze doen.
8. De succesvogel stelt vragen en beweert weinig
Beweringen...lokken veelal tegenspraak en weerstand uit. Vriendelijke vragen, -juist geformuleerd -,
bevorderen de samenwerking: het antwoord op een vraag is het begin ervan.
[42]

Vraag de ander altijd eerst zijn eigen mening voor je de jouwe geeft. Als je een andere mening hebt,
vraag die ander dan eerst vriendelijk, waaròm deze tot zijn of haar opvatting komt. Je kunt dan zèlf
eerst iets leren voor je de ander beleert. Ook kan je eigen antwoord waarschijnlijk ‘tactischer’
ingekleed worden. Wie vriendelijke vragen stelt brengt ook een zeker respect voor de ander tot
uitdrukking. Méér mensen zullen je graag mogen en dat is belangrijk. Want ‘autoriteit’ moet met
‘acceptatie’ gepaard gaan! De ander moet jouw mening ‘accepteren’. Anders gezegd: het effect van
jouw boodschap is de kwaliteit van jouw boodschap vermenigvuldigd met de acceptatie van jouw
boodschap door de ander. Uitgedrukt in de formule: effect = kwaliteit x acceptatie.
9. De succesvogel weet, dat hij anderen nodig heeft
Als je succesvol bent ontmoet je meer en meer mensen, die je hulp vragen. Àls je die hulp kunt
bieden, bied die dan. En als die hulp niet geboden kan worden, omdat het tegen de belangen van je
bedrijf of van jezelf zou indruisen, leg dit dan op rustige toon uit. Maar weet je, dat het vaak véél
belangrijker is, eens de hulp van de ander te vragen, ook al heb je die eigenlijk niet nodig? Want als
men iemand jouw hulp biedt is hij vaak nog wekenlang met sympathieke wijze op je verdere lot
geïnteresseerd.
10. De succesvogel kritiseert uitsluitend ‘onder vier ogen’
Kritiek, vertrouwelijk en dus onder vier ogen geuit, wordt gemakkelijker aanvaard dan in het publiek
geuite kritische aanmerkingen. Zelfs als de bekritiseerde het met je kritiek niet eens is, voelt hij zich
‘menselijk’ niet beledigd. Het slechtste is kritiek, over een afwezige geuit, die zich ter plekke niet kan
verdedigen. Er is altijd wel iemand in het ‘publiek’, die je kritische opmerkingen vertekend in het rond
spreidt..
11. Een chef mag soms, heel soms, een ‘rotbui’ hebben
Één eventueel misverstand wil ik niet laten bestaan. Een chef, die bij slordig of nonchalant
gepresteerd werk nóóit eens boos wordt, houdt het respect van zijn mensen niet! Geen mens
waardeert de vriendelijkheid, als hij nooit de contrastwerking heeft ondergaan. Die bij ‘wanprestatie’
van een medewerker altijd vriendelijk blijft glimlachen ... hoort thuis in het Wassenbeeldenmuseum
van Madame Tussaud.
Berisping en bestraffing werken in vele gevallen als een bevrijdende reiniging. Ze behoeven niet tot
brullen en tieren te leiden. Afdelingschef Wouter Keizer heeft een assistente, die in het algemeen lof
verdient. Onlangs was ze blijkbaar niet in een evenwichtige stemming en maakte grove fouten. Hij riep
haar bij zich en zei alleen met wat droevige stem: “Je valt me nu erg tegen Yvonne ...!” Na tien
minuten kwam ze bij hem terug en zei: “Kun je me asjeblieft niet op mijn donder geven voor die
blunders, die ik heb gemaakt?” Zijn antwoord: “Waaròm zou ik je nog op je donder geven? We weten
nu toch al, dat dit soort fouten niet meer gaat voorkomen...?
[43]

De houthakker
Een man wandelde door het bos en zag een goede vriend die in het
zweet des aanschijn bomen stond om te hakken. Ondanks zijn ijver
vorderde hij maar traag en vond hij nauwelijks de tijd om zijn vriend
te groeten. ‘Maar hoe kun je nu zo hakken!’, riep de voorbijganger
ontsteld, ‘die bijl is zo stomp als wat. Hij zit vol bramen. Je moet eerst
je bijl eens slijpen, dan zal het veel gemakkelijker gaan.’
De houthakker antwoordde: ‘Ik wéét het, ik wéét het! De bijl
moet hoognodig geslepen worden. Dat ben ik vanochtend
vergeten en nu heb ik er eenvoudigweg geen tijd voor!
Er moeten vandaag nog erg veel bomen omgehakt worden!’
[44]

De f(v)eeën van succes
Verlangen
Een brandend verlangen om te krijgen wat je wilt, is de brandstof voor succes. Verlangen trekt de
werkelijkheid naar je toe. Hoe graag wil je je doel bereiken? Als het lijkt of het niet gaat lukken, als je
een dipje hebt of als je met tegenslagen te maken krijgt, is verlangen de motor die door blijft draaien
en je er weer bovenop helpt. Hoe heviger je verlangt naar je doel, hoe sneller en makkelijker je het
bereikt.
Vertrouwen
Blijvend zelfvertrouwen krijg je door jezelf te accepteren zoals je bent. Probeer niet al je slechte
eigenschappen te verbeteren. Dat maakt alleen maar onzeker. Versterk je goede eigenschappen. Het
zijn de goede eigenschappen die je succes gaan brengen. Je overschat wat je niet bent en onderschat
wat je wel bent. Vertrouwen in succes krijg je ook door geloof in iets buiten jezelf. Zelfvertrouwen op
zich is voldoende, maar als je daarnaast gelooft in iets dat groter is dan jezelf zul je sneller succes
aantrekken. Dan is het alsof de buitenwereld, het universum, God of waar je ook in gelooft je een
handje helpt. En we kennen allemaal voorbeelden van ‘toevalligheden’ die ons hielpen op
onverwachte momenten.
Visie
Een visie is het beeld van wat je wilt. Als je niet weet wat je wilt, kun je er ook niet komen. Visie is het
zien van je doel alsof het al bereikt is. Visie is de basis van alle creaties, alles dat we op de wereld zien
en ervaren. Zonder een visie kan er niets bereikt worden, want hoe kun je iets bereiken als je niet
weet hoe het eruitziet? Waar je je aandacht op richt, wordt sterker.
Focus
Focus is waar je je op concentreert. Focus is als een telescoop: het laat je alleen zien wat je wilt. De
rest verdwijnt naar de achtergrond. Het pad naar het doel dat je wilt bereiken wordt verlicht door je
focus. Alles buiten dat pad is dat wat je niet wilt of minder belangrijk vindt. Concentreer je op wat
belangrijk is: je kunt nu eenmaal niet alles doen. Gedachten aan succes creëren succes, gedachten aan
mislukking creëren mislukking. Denk aan wat je wilt, niet aan wat je niet wilt. Denk aan overvloed, niet
aan tekort. Denk aan creëren, niet aan concurreren. Gedachten creëren emoties. Positieve gedachten
leiden tot positieve emoties. Negatieve gedachten leiden tot negatieve emoties. Het is jouw keuze.
Hard werken is geen garantie voor succes, slim werken wel. Concentreer je op je talenten en
onderneem de actie die daarbij hoort. Concentreer je niet op de acties waar je geen talent voor hebt
of die je niet inspireren. Dan krijg je uiteindelijk wat je niet goed kunt en wat je niet wilt. Besteed al dit
soort ongewenste acties zo veel mogelijk uit: laat het over aan anderen. Concentreer je of de dingen
waar je wel goed in bent en die je wel inspireren.
Vrinden
Voeg waarde toe aan anderen en je ontvangt het veelvoud van die waarde terug. Je doel vind je niet
op een onbewoond eiland. Verzamel ‘vrinden’ om je heen die je inspireren en waar je van kunt leren.
Die je ondersteunen en het beste in je zien. En doe hetzelfde voor hen. Deel je kennis en talenten.
[45]

Fier
Leven is het meervoud van lef. Heb de moed en wees zelfbewust om je eigen weg te gaan, om je
toekomst niet af te laten hangen van wat anderen van je verwachten. Zelfbewustzijn is wat we
bewonderen in mensen die risico’s durven te nemen en zich niet laten weerhouden door tegenslagen.
Vaardigheden
Het belangrijkste ingrediënt. De mate waarin we onszelf ontwikkelen in onze vaardigheden, bepaalt de
mate waarin we krijgen wat we willen. Als je jezelf ontwikkelt, ontwikkelt je succes zich met je mee. Er
is niets positief aan krimpen. Groei is het kenmerk van al het leven. Zie de wereld als een vijver en
jezelf als een steen. Bij elke nieuwe rimpel wordt je invloed op de wereld groter. Persoonlijke
ontwikkeling bepaalt hoe groot je kring wordt en daarmee je succes.
[46]

Een gedetailleerd praktijkgeval
1. Het praktijkgeval: Karsten Erikson
Om je een voorbeeld ter aanmoediging te geven, beschrijf ik gedetailleerd het wèrkelijke praktijkgeval
van Karsten Erikson, wiens naam ik hier op zijn verzoek heb veranderd. Daarin kun je zien, dat het
succes je niet aangewaaid komt, en dat je er zelf hard voor moet werken, en dat teleurstellingen
onderweg je niet bespaard blijven.
2. Uitgangspunt: geen fraaie toekomst
Op school was Karsten geen uitblinker, hoewel hij eerder een ‘meegaand’ dan een ‘weerbarstig’ kind
was. Zijn beide ouders waren ‘academisch gevormd’ zoals het heet, twee oudere zusters waren vrij
briljant op het gymnasium, maar Karsten leed, zoals de onderwijzer zei, aan ‘gedachtevlucht’. Hij
concentreerde zich moeilijk, hoewel hij helemaal niet dom was. Daarom ging hij na de basisschool
‘slechts’ naar het VMBO, ongeveer 16 km ver weg gelegen. Hij fietste zomer en winter trouw naar
school en terug, haalde daar ook zijn diploma. Toen ging hij naar de HAVO. Logisch, nietwaar?
3. Eerste breek- en keerpunt.
Deze school brak hij na een jaar af (of hij kon een jaar overdoen). Véél te veel theoretisch gezwam,
saai en ‘zoetekoekerig’ vond hij zelf. Te slap tegenover de leerlingen en tegenover hem in het
bijzonder. Als hij ‘harder’ aangepakt werd zou hij het verder brengen, vond hij. Hij vroeg, hem naar
een autovakschool te sturen, waar de leerlingen in een krachtig, -zoals hij zelf zei ‘krachtdadig’-,
lerarenbewind bij de kraag werden gepakt. Op die school kwam hij glorieus door zijn eindexamen.
Daarna, wederom uit eigen initiatief, wilde hij graag nog een jaar naar de ‘Polytechnic’ in Londen als
aanvullende opleiding. Van het vriendelijke jongetje was een jongeman geworden, die zelf koos. Hij
leefde bescheiden in het arme East End, en kwam met vele ‘exotische’ mensen in contact.
4. Tweede keerpunt, hij zag zijn toekomst ineens
Naar Nederland teruggekeerd, werd hij vanzelfsprekend autoverkoper, eerst bij Volkswagen,
naderhand overstappend naar BMW, waar hij een grondige bedrijfstraining kreeg, ook voor zijn
algemeen klantengedrag. Als verkoper kwam hij in contact met nabij Schiphol wonende piloten. Toen
kwam de bliksemstraal, die zijn landschap verlichtte: hij wist, dat hij lijnpiloot ging worden. Dat stond
vast!
5. De eerste grote klap. Wat nu?
Voor een pilotenopleiding werd hij in Nederland, België en Duitsland afgewezen, omdat zijn
basisopleiding véél te zwak was. Hij kon géén piloot worden. Punt ! Uit ! Nee: niet punt uit ! Karsten
wilde tòch doorgaan!
6. Volharden: nieuwe mogelijkheden zoeken
De wil, piloot te worden liet hem niet los. Hij vroeg zijn ouders, hem het geld voor te schieten voor een
pilotenopleiding in de USA. Daar vroeg men niet naar papieren over een ‘deugdelijke’ basisopleiding.
Men keek éérst, of men kon vliegen, wist hij! Na gelukte overtuigingsarbeid vertrok hij naar de USA
met luttel zakgeld om te overleven. Hij haalde zijn pilotenlicentie met vlijt en talent, werd zelf
vlieginstructeur op een vliegerschool nabij New York. Verdiende daarbij het geld voor een nieuwe
stap: de ‘typerating’ voor de Fokker 100, het vliegtuig dat hem bijzonder aantrok.
[47]

7. Bij tegenslag, (luchtvaartcrisis), toch doorzetten
Door een wereldwijde luchtvaartcrisis werd hij werkloos en verloor dus zijn job. Hij maakte echter een
complete lijst van Amerika’s publieke en particuliere luchthavens en vliegveldjes, klapperde met zijn
tweedehands autootje deze plaatsen af en vond een job, tamelijk nabij zijn woonplaats. Met een
Cessna door nacht en nevel vloog hij transplant organen, kostbaarheden en waardepapieren naar hun
bestemming.
8. Een nieuwe klap, opnieuw doorzetten
De Amerikaanse verblijfsvergunning was afgelopen en Karsten moest naar Europa terug. Toen hij daar,
met zijn licentie voor de Fokker 100, solliciteerde, werd hij minachtend afgewezen. Amerikaanse
licenties gelden voor Amerikaanse piloten op Amerikaanse machines, die dan in Nederland mogen
landen en starten. Maar zo’n licentie is ‘natuurlijk’ onvoldoende voor burgers van het eigen land, waar
men zèlf de luchtvaart meende te hebben uitgevonden! Nu ja, als hij voldoende praktische vlieguren
kon overleggen, zou hij eventueel een licentie mogen krijgen. Maar juist omdat hij geen vlieguren
mocht maken, was dit geen èchte mogelijkheid. Karsten ontdekte, dat Indonesië de Amerikaanse
pilotenlicenties wèl accepteerde, en dat men daar juist nog enkele Fokker 100s in gebruik had. Hij
solliciteerde daar bij een binnenlandse maatschappij en kreeg de ‘rechter stoel’ als co-piloot.
Dagelijkse vluchten tussen de Indonesische eilanden, naar Singapore en een enkele Australische
luchthaven. Dagelijks steeg het aantal vlieguren in zijn logboek
9. ‘Kleinere’ tegenslagen
Natuurlijk kwamen er ook tegenslagen van toevallige aard, die een carrière ineens kunnen storen. Bij
Karsten was dit een brand in zijn woning in Jakarta, op een avond waarop hij juist in de stad vertoefde.
Zijn logboek, onmisbaar voor het verdere leven als piloot, was mede verbrand. Het kostte enkele
weken voor hij, -met behulp van Amerikaanse en Indonesische autoriteiten -, dit logboek
gerestaureerd en ook geaccordeerd kreeg.
10. Tegenslag ! De ongelijke ‘gelijkstelling’ ?
Zijn Amerikaanse licentie werd, op basis van zijn Indonesische vlieguren, met het stempel
‘gelijkgesteld’ versierd, maar Karsten wist, dat het gestempelde woord ‘gelijkgesteld’ eigenlijk
‘tweederangs’ betekende. Hij kon daarmee nooit hoger komen dan co-piloot en hij wilde, met zijn
staat van dienst, als gezagvoerder op de ‘linker stoel’ zitten. In Nederland kon dit niet.
11. Laatste acte. Het succes bereikt
Karsten verliet Nederland en vond een land , waar men niet bureaucratisch over ‘gelijkstelling’ sprak,
en kreeg een ‘volwaardige’ licentie. Als gezagvoerder vliegt hij vanaf Parijs naar verscheidene
destinaties. Hij is nu welvarend en heeft zijn droom verwezenlijkt!
12. Hoe hoger de bergtop, des te dieper het dal !
Wat kunnen we uit deze geschiedenis leren? Dat de weg naar het succes niet glad en soepel is
geplaveid. Hardnekkigheid en taai doorzettingsvermogen heb je nodig. En een creatieve geest, om de
onmogelijkheden tot reële mogelijkheden om te smeden. Bij pech en tegenslag: kiezen op elkaar
houden ! Dóórgaan, soms op sluipwegen, die anderen te moeilijk vinden!
Vóór je een bergtop beklimt, of het de Mont Blanc is of de Mount Everest is, of zelfs een bescheiden
top van de Ardennen, moet je vaak door enkele diepe dalen zwoegen.. Ik weet niet, hoe hoog jouw
berg is ! Maar ik wens je de taaie volharding, èn het optimisme toe, dat je hiervoor nodig hebt. Niet
alleen piloten weten, dat je het beste met tegenwind kan opstijgen!
[48]

Twee kikkers
Er waren eens twee kikkers die gebroederlijk met een sierlijke boog in
twee naast elkaar staande grote melkemmers sprongen.
De avontuurlijke kikkers ontdekten ineens, dat je gemakkelijker erin
dan eruit kon springen. De ene kikker was de vertwijfeling nabij,
strekte vergeefs zijn voorpoten omhoog en bad om redding door een
hogere macht. Na een tijd zakte de moed hem in de poten en verdronk.
De andere kikker bad óók om redding, vertrouwde voor
zijn geval echter niet alleen op hogere machten en begon
te trappelen.
Dat was zeer vermoeiend, dat wel, maar de melk werd door zijn
krachtige bewegingen tot boter gekarnd. Het was wel een gladde
bedoening, maar die boter maakte een reddende sprong mogelijk.
Hij heeft het drama overleefd. Van hem stamt de befaamde
kikkerwijsheid: ‘Ora et labora !’
[49]