Zorgboerinnen met zorgen - Per Saldo

“Het is ons huis,
wij vertellen hoe
wij het willen”
Een gesprek over
de kracht van het pgb
Mag mijn
hulp weigeren
te komen als
ik griep heb?
Tien meest gestelde vragen
over de Mexicaanse griep
Zorgboerinnen
met zorgen
Is de toekomst van de
zorgboerderij in het geding?
[ nr 4 | september 09 ]
Magazine voor mensen met een persoonsgebonden budget
KOM NAAR DE
LEDENVERGADERING
op 26 september a.s.
Meld u snel aan!

Colofon
EigenWijs is een uitgave van Per Saldo, de
belangenvereniging van mensen met een
persoonsgebonden budget, in samenwerking
met Media Business Press.
Leden, abonnees en donateurs van Per Saldo ontvangen
het magazine 6 keer per jaar als
onderdeel van hun lidmaatschap.
EigenWijs biedt informatie, achtergronden en
opinies rond het persoonsgebonden budget en
andere vormen van persoonsgebonden
financiering voor zorg, hulpmiddelen en
voorzieningen voor vervoer, werk of onderwijs.
De weergegeven standpunten zijn voor rekening
van de betreffende sprekers, tenzij anders vermeld.
Postbus 19161
3501 DD Utrecht
[ T ] 0900 742 48 57 (€ 0,20 p/m)
Ledenservice (030) 230 40 66
(ma 10.00-17.00 uur,
di-do 9.00-17.00 uur)
[ F ] (030) 231 49 75
[ I ] www.pgb.nl
[ E ] info@pgb.nl
Media Business Press
Postbus 8632
3009 AP Rotterdam
Adj. Uitgever: Judith Verbeek
[T] (010) 289 40 17
[E] jverbeek@mbp.nl
Redactie EigenWijs
[T] (030) 230 40 66
[E] Eigenwijs@pgb.nl
Hoofdredacteur Stans Damen
Eindredacteur Martha Vlastuin
Met medewerking van Chantal van
Cappelleveen, Alwine Hardus, Mahassin Douhou,
Monique van Haren, Lenusya Isabella, Petra
Jorissen, Joke Leemhuis, Hans van der Knijff,
Evelijn Lolling, Marja Morskieft, Marleen Okma,
Frans van der Pas, Gabriëlla Sauren
Fotografie ANP, Peter Damen
llustraties Klutworks – Bno
Vormgeving BuroDaan grafische vormgeving,
Markelo
Druk Thieme Rotatie, Zwolle
Advertenties
Media Sales Support
Monique van Neutegem
Molenbaan 19
2908 LL Capelle a/d IJssel
[T] (010) 289 40 72
[F] (010) 289 40 61
[E] ivanzuidam@mediasalessupport.nl
Tarieven op aanvraag
Oplage EigenWijs: 21.000
EigenWijs is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar
in gesproken vorm. Meer informatie
hierover kunt u opvragen bij de redactie van
EigenWijs.
Dit blad wordt mede mogelijk gemaakt door de
inkomsten van adverteerders. Per Saldo draagt
echter geen verantwoordelijkheid voor de
inhoud van de advertenties vermeld in deze uitgave
of toegevoegd als bijlage. De aangeboden
producten en diensten zijn door Per Saldo dus
niet getoetst. Wij verzoeken u eventueel negatieve
ervaringen te melden via de servicelijn van
Per Saldo.
© Per Saldo, Utrecht, september 2009. Niets uit deze
uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in
een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar
gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij
elektronisch, mechanisch, in fotokopie of anderszins,
zonder voorafgaande toestemming van Per Saldo.
Aan de inhoud kunnen geen rechten worden ontleend.
Inhoud
4 - 6 Tien meest gestelde vragen
over de Mexicaanse groep
Welke consequenties heeft een grieppandemie voor budgethouders?
8 - 15 Rondetafelgesprek over ‘eigen regie’
Betekent eigen regie alles zelf doen of mag je ook taken uitbesteden?
Drie budgethouders voeren een discussie onder leiding van Per Saldo.
18 - 19 Onrust over de nieuwe AWBZ
Staatssecretaris ziet geen onrust over de strengere regels AWBZ.
Volgens Per Saldo is de bezuiniging in de AWBZ geen kans voor
mensen, maar een voldongen feit.
20 - 21 Door de bril van Jorissen
Een particulier thuiszorgbureau langs de meetlat.
22 - 24 Anna kan wel dansen!
Budgethouder schrijft boek over haar zorgverleners.
25 Vraag en antwoord
Pgb-consulente beantwoordt veel voorkomende vragen, onder
andere over schulden en pgb.
26 - 30 Nieuws
Met onder andere berichten over knelpunten bij de eigen bijdrage,
zorgzwaartepakketten, verpleegkundige zorg en knelpunten in
de Wmo.
28 - 29 Kom naar de Algemene
Ledenvergadering op 26 september 2009
Uitnodiging, programma met officieel gedeelte en workshops, en
aanmeldformulier.
30 Mijn Wijs
De geest van tante Riet.
31 - 36 Zorgboerinnen met zorgen
Zorgen over voortbestaan door veranderingen in de AWBZ. Twee zorgboerinnen
vertellen hun verhaal over wat hen beweegt, wat ze doen en
wat ze nodig hebben om goede zorg te kunnen blijven geven.
37 Zorgboerderij heeft zijn waarde bewezen,
werken aan duurzaam voortbestaan
Of het pgb als katalysator heeft gewerkt is voor velen geen vraag,
maar een feit. Budgethouders kopen massaal hun zorg in bij de
boer. Nu is het tijd voor de sector om verder te professionaliseren.
39 De Kiek
Menno (14) heeft een zware handicap en gaat op vrijdag naar de
zorgboerderij. Als hij naar de boer mag, verschijnt er een brede
glimlach op zijn gezicht.
40 - 41 Cursussen Per Saldo helpen bij het maken van keuzes
Cursusleidsters stellen zich voor en vertellen welke meerwaarde
het volgen van een cursus bij Per Saldo heeft.
42 Activiteitenkalender
Data, plaats en tijden van cursussen en bijeenkomsten.
[ 4 - 7 ]
[ 8 - 15 ]
[ 22 - 24 ]
[ 31 - 36 ]
[ 37 ]
[ 39 ]
[ nr 4 | 09 ]
3

[ EIGENWIJS MEXICAANSE GRIEP ]
TIEN MEEST GESTELDE VRAGEN OVER DE MEXICAANSE GRIEP
Mag mijn hulp
weigeren te komen
als ik griep heb?
4 [ nr 4 | 09 ]

[ Auteur: Martha Vlastuin | Illustratie: Dik Klut ]
1 Zijn de symptomen anders dan bij
een gewone griep?
Nee, de verschijnselen van Mexicaanse griep of
Nieuwe Influenza A (H1N1) lijken op gewone griep.
Daardoor kunnen bestaande ziekten verergeren
of ontregeld raken. De gevolgen van de Mexicaanse
griep zijn niet anders of ernstiger dan gewone griep.
2 Is het terecht dat veel mensen
zich ongerust maken over deze griep?
Doordat niemand beschermd is tegen het nieuwe virus,
loopt iedereen meer risico om griep te krijgen. Het is om
die reden terecht dat degenen die behoren tot de risicogroepen,
zich extra zorgen maken. Mensen met lichamelijke
aandoeningen zijn vaak gevoeliger voor bijwerkingen
van virusremmers of vaccinatie en lopen meer risico op
complicaties. Mensen uit een risicogroep kunnen uiteraard
het beste contact met een grieppatiënt vermijden.
Maar dat is niet altijd mogelijk. U kunt daarom de tips
om griep te helpen voorkomen, het beste strikt opvolgen.
3 Welke voorzorgsmaatregelen kunt u
of uw zorgverlener nemen?
Verspreiding van het griepvirus vindt plaats via praten,
hoesten, niezen of aanraking van besmette voorwerpen/
lichaamsdelen (handen). Wees daarom extra hygiënisch.
Was regelmatig uw handen met water en zeep, hoest en
nies in uw armholte of in een papieren zakdoek, gooi uw
gebruikte zakdoek meteen weg, raak zo min mogelijk
uw mond, neus of ogen aan, maak voorwerpen zoals
deurklinken regelmatig schoon en ventileer uw woonen
slaapruimten goed. Het gebruik van een mondkapje
helpt volgens deskundigen niet om besmetting te voorkomen.
Mondkapjes zijn eventueel handig om adem en
zelfs het virus niet te eenvoudig te verspreiden in de
[ EIGENWIJS MEXICAANSE GRIEP ]
Het zit eraan te komen of het waart als dit blad uitkomt misschien in volle omvang rond:
de Mexicaanse griep. De verwachting is dat de griep mild zal verlopen, maar er zullen
vooral véél mensen door gevloerd worden. Op het bureau van Per Saldo is inmiddels de
eerste zieke gesignaleerd. Haar werk kan wel even blijven liggen, maar hoe is dat bij u?
Stel dat uw zorgverlener ziek wordt, kunt u een weekje zonder? Of stel dat u ziek wordt,
mag uw zorgverlener weigeren te komen? EigenWijs geeft antwoord op tien veelgestelde
vragen van budgethouders.
ruimte waar anderen bij zijn. Maar zelfs dat is niet gegarandeerd.
Het is dus meer een sociaal gebaar, dan een
vorm van zelfbescherming. De griep is overigens besmettelijk
vanaf het moment dat iemand verschijnselen
heeft, tot 5 à 6 dagen na het begin van de verschijnselen.
Tip: spreek alvast met uw zorgverlener alle mogelijke
scenario’s door, zodat u zich kunt voorbereiden
op situaties die kunnen gaan ontstaan.
4 Wat kunt u of uw zorgverlener doen bij de eerste
verschijnselen?
Voelt u symptomen van de griep opkomen, bel dan uw
huisarts die u een virusremmer kan voorschrijven. Dit
middel zorgt ervoor dat u korter ziek bent, minder complicaties
krijgt en minder besmettelijk bent voor anderen.
Naast milde bijwerkingen, zoals roodheid of zwelling op
de prikplek, die na een paar dagen verdwijnen, kunnen
virusremmers soms ernstige ziekten veroorzaken zoals
bronchitis, huidverschijnselen en hartritmestoornissen.
Bij juist gebruik (voorgeschreven door een arts in de
juiste dosering) is de kans op bijwerkingen uiterst klein.
5 Wanneer is vaccinatie mogelijk?
De vaccins worden op dit moment gemaakt. De verwachting
is dat eind oktober de eerste 20 miljoen doses
beschikbaar zijn. De rest volgt in de weken daarna. De
bijwerkingen van het nieuwe vaccin worden onderzocht.
Het ligt in de verwachting dat deze vergelijkbaar zullen
zijn met de bijwerkingen van het bestaande griepvaccin.
6 Wie komen voor vaccinatie in aanmerking?
Belangrijkste doel van vaccinatie is het beschermen van
personen met een verhoogd ‘gezondheidskundig risico’.
Tot deze personen rekent men:
• mensen met een medisch risico: iedereen die een
oproep krijgt voor de jaarlijkse griepprik en alle
gezonde 60-plussers
[ nr 4 | 09 ]
>>
5

[ EIGENWIJS MEXICAANSE GRIEP ]
•
•
•
vrouwen die om medische redenen jaarlijks een
oproep krijgen voor de griepprik en die vier maanden
of langer zwanger zijn
personeel in de gezondheidszorg met mogelijk direct
contact met patiënten uit medische risicogroepen
gezinsleden en mantelzorgers van mensen met een
zeer hoog risico op ernstige ziekte en sterfte door griep
U mag overigens niet eisen dat uw zorgverlener zich laat
vaccineren. Weigert uw zorgverlener zich te laten vaccineren
en vindt u dit een te groot risico op besmetting
van uzelf en uw omgeving, dan kunt u uw zorgverlener,
met doorbetaling van loon, naar huis sturen.
7 Uw zorgverlener krijgt griep,
wat moet u als werkgever doen?
Als u vermoedt dat uw zorgverlener Mexicaanse griep
heeft, stuurt u hem naar huis met de opdracht de huisarts
te bellen. Wat de arbeidsvoorwaarden betreft gelden
dezelfde regels als bij andere ziekte van uw zorgverlener.
Heeft u een zorgovereenkomst met uw partner, een
inwonend familielid, een freelancer of een zorginstelling,
dan hoeft u tijdens ziekte geen loon door te betalen.
Wanneer u een arbeidsovereenkomst hebt afgesloten met
uw zorgverlener, bent u verplicht tijdens ziekte door te
betalen. Geef de ziekmelding binnen 24 uur aan de Sociale
Verzekeringsbank (SVB) door, dan vergoedt de SVB de
loonkosten. Met deze vergoeding kunt u vervangende
hulp inschakelen. Bel: (030) 264 82 00. Mail: pgb@svb.nl.
Heeft u een pgb van de gemeente (huishoudelijke hulp),
kijk dan of uw gemeente een contract heeft met de SVB.
Alleen dan kunt u aanspraak maken op de diensten van
de SVB. Bel uw gemeente of kijk op www.pgb.nl > Wmo >
Wmo per gemeente.
8 Hoe kunt u vervangende hulp regelen?
Bekijk voordat de griep in uw omgeving uitbreekt welke
mogelijkheden er zijn om uw eventuele zieke zorgverlener
te vervangen. We geven u wat ideeën.
• Laat iedereen in uw omgeving weten dat u op zoek
bent naar eventueel vervangende hulp.
• Benader particuliere bureaus en thuiszorginstellingen
en vraag naar hun mogelijkheden.
• Hang een advertentie in uw supermarkt, plaats een
advertentie in het huis-aan-huisblad, hang een briefje
op het mededelingenbord van scholen voor beroepsonderwijs
(bij voorkeur in de gezondheidszorg).
6 [ nr 4 | 09 ]
• Neem contact op met een uitzendbureau, UWV
Werkbedrijf (voormalig CWI) of vrijwilligersorganisatie.
In hun databestanden zitten wellicht mensen die
weliswaar geen werk in de zorg zoeken, maar in dit
geval wel willen bijspringen.
• Informeer bij schoonmaakbedrijven.
• Maakt u gebruik van een zorginstelling, informeer
dan wat zij doen om te voorkomen dat hun personeel
ziek wordt en wat de vervangingsmogelijkheden zijn
• Internet: Bezoek onze website www.pgb.nl > hulp
inhuren > advertenties. Als lid van Per Saldo kunt u
daar gratis een advertentie plaatsen. Beschrijf precies
welke hulp u nodig hebt en op welke momenten. Dat
verhoogt uw kans op tijdelijke hulp. Ook vindt u hier
advertenties van zorgverleners die zich aanbieden.
• Kijk op www.zoekpgbzorg.nl.
• Zet een advertentie op www.marktplaats.nl,
een veelbezochte website.
Tip: leg een reservelijst aan met namen en telefoonnummers
van mensen die u in geval van nood kunt bellen.
9 U heeft zelf griep. Mag uw zorgverlener
weigeren te komen?
Voorop staat dat van u als goed werkgever verwacht
wordt, dat u alle voorzorgsmaatregelen neemt om te
voorkomen dat u uw zorgverlener besmet (zie vraag
3). Al vindt uw zorgverlener dat hij een verhoogd
risico op besmetting loopt, dan nog moet hij komen
werken. Als hij een arbeidsovereenkomst heeft, kunt
u hem als werkgever opdragen zijn werk te komen
doen, ook tijdens een grieppandemie. Uw zorgverlener
is verplicht, opgedragen passend werk uit te voeren.
Bij een freelancerovereenkomst ligt het niet anders.
Er is geen reden om een opdracht te weigeren en
daarom dient de freelancer zijn overeenkomst in
opdracht na te komen en dus gewoon te komen werken.
10 Waar vindt u actuele informatie
over de Mexicaanse griep
Kijk op: www.grieppandemie.nl, van het ministerie
van VWS | www.rivm.nl, het Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieu dat onderzoek verricht, de
overheid adviseert en ondersteunt.
Voor persoonlijke informatie en advies:
- bel de ledenservice van Per Saldo, via de ledenlijn of
0900 742 48 57.

[ EIGENWIJS EIGEN REGIE ]
BETEKENT EIGEN REGIE ALLES ZELF DOEN
OF MAG JE OOK TAKEN UITBESTEDEN?
Henri: “Het is ons huis,
wij vertellen hoe
we het willen”
Loeke: “Met pgb
8 [ nr 4 | 09 ]
Els: “Ik vind het
heerlijk meer
bestedingsvrijheid
hulp inkopen die
jij wilt hebben”
te hebben”

[ Auteur: Stans Damen | Fotografi e: Peter Damen ]
De belangrijkste basisgedachte van het
pgb is eigen regie: mensen zoeken zélf
de personen uit die hen komen helpen,
op tijdstippen die zij wensen, ze maken
zélf werkafspraken en beslissen zélf wat
er op welk moment gedaan moet wor-
den. Maar wat is eigen regie eigenlijk?
Betekent dit dat je alles rondom het pgb
zelf moet doen of mag je ook dingen uit-
besteden, zoals bijvoorbeeld de admini-
stratie? Marleen Okma, belangenbehar-
tiger bij Per Saldo, ging in gesprek met
drie budgethouders.
[ EIGENWIJS EIGEN REGIE ]
wie zitten er aan tafel?
Els Maas heeft een lichamelijke beperking
waarvoor ze tot voor kort een pgb-Wmo ontving.
Dat heeft ze onlangs stopgezet, omdat
het voor haar effectiever is om de hulp zelf
te betalen. Daarnaast ontvangt ze voor haar
zoon een pgb-AWBZ vanwege zijn psychische
beperking. Ook Loeke Keuchenius heeft een
psychische beperking en ontvangt hiervoor
een pgb-AWBZ. Henri Aardse zit in een rolstoel.
Hij heeft zo’n dertig uur per week zorg
nodig en betaalt die uit zijn pgb-AWBZ en
pgb-Wmo.
Marleen: “Wat betekent het pgb voor u?”
Henri: “Het pgb is een onderdeel van mijn eigen regie.
Ik betaal, dus ik bepaal. Ruim twaalf jaar geleden kwam
ik in een rolstoel terecht en werd ik geconfronteerd met
ons Nederlandse systeem. Hulpverleners praten óver jou,
niet mét jou, en zíj bepalen hoe ze de zorg aan je geven.
Naar mij werd niet geluisterd. Met het pgb voorkom je
dat. Er gebeurt wat ik wil en wat mijn partner wil, laten
we die ook niet vergeten. Het is ons huis, wij vertellen
hoe we het willen.”
Els: “Door het pgb kan ik zelf bepalen wie, hoe vaak en op
welk tijdstip ik of mijn zoon worden geholpen. Met mijn
pgb kon ik ervoor kiezen een minder ervaren, goedkopere
zorgverlener in te huren die wel meer uren kan komen werken.
Mijn ervaring is dat die mensen meer open staan voor
hoe ik de hulp wil krijgen. Daarnaast kon ik met mijn pgb
zelf regelen dat mijn hulp de ene week meer uren kwam en
de andere week wat minder. Dat vind ik prettig omdat ik
door mijn ziekte goede en slechte periodes heb. Momenteel
voel ik me goed en kan ik bijvoorbeeld zelf afwassen, maar
in slechte periodes kan ik helemaal niks. Met mijn pgb kon
ik dan zelf regelen dat de hulp vaker kwam. Voor mijn zoon
zie ik het voordeel dat je bijvoorbeeld veel gemakkelijker
van zorgverlener kunt wisselen, als het niet klikt. Bovendien
kunnen we zijn zorg veel meer op maat inkopen dan dat
mogelijk is in natura.”
Loeke: “Ik ben een heel eigenwijs mens en ik wil andere
hulp dan ik kan krijgen met zorg in natura. Ik krijg nu bij-
[ nr 4 | 09 ]
9

[ EIGENWIJS EIGEN REGIE ]
voorbeeld hulp van een adhd-specialist, maar hij is geen
gevestigde psychiater. Met een pgb kun je die hulp dan
toch krijgen. Bovendien kan ik met het pgb meer uren
zorg krijgen dan bij zorg in natura, omdat ik de zorgverlener
goedkoper kan inkopen.”
Marleen: “U bent alledrie heel blij met het pgb,
maar biedt de huidige pgb-regeling u voldoende om
uw leven in te richten zoals u dat wilt? Kortom: mist
u iets in de huidige regeling?”
Henri: “Ik mis geloof ik niks. Hier zit een heel gelukkig
man, dánkzij het pgb.”
Els: “Ik vind het heerlijk met een pgb meer bestedingsvrijheid
te hebben. Wanneer er bijvoorbeeld vogelpoep
op de ramen zit, één week nadat de ramen gewassen
zijn, mag iemand van een instelling niet op dat moment
opnieuw de ramen wassen, dat mag maar één keer in de
zes weken. Met het pgb kan ik iemand inkopen die dat
doet wanneer ik dat nodig vind. Ook kan ik zo werkzaam-
Henri Aardse: "Voor een pgb moet je over een aantal vaardigheden beschikken".
Els Maas: "Eigenlijk zou het systeem zo niet in elkaar moeten zitten".
10 [ nr 4 | 09 ]
heden laten doen, die ík belangrijk vind en niet volgens
de regels van anderen. Bijvoorbeeld wat meer kleine
klusjes in de tuin in plaats van meerdere keren stofzuigen.
Ik snap dat er grenzen zijn aan wat ik wil laten doen,
want een pgb is niet bedoeld voor luxedingen, maar
ieder mens vindt weer andere dingen belangrijk.”
Loeke: “Ik vind dat budgethouders meer ondersteuning
moeten kunnen krijgen. Het pgb is gewoon ingewikkeld.
Eigenlijk zouden ze daar iets aan moeten doen; het zou
allemaal minder ingewikkeld gemaakt moeten worden.”
Els: “Als de pgb-regeling zou werken zoals het zou moeten
werken, vind ik het niet zo ingewikkeld. Wat ik wel
een probleem vind, is dat je bij de indicatie zo moet vechten
om te krijgen wat je nodig hebt. Die mensen zeggen
dat ze ervoor jou zijn en dat ze met je mee willen denken,
maar ze geven je toch ondertussen het gevoel dat ze aan
de andere kant staan. Ze zijn vooral bezig met de regeltjes
en vergeten goed te kijken naar de beperkingen die
je hebt en wat je daarvoor nodig hebt. Om een goede
indicatie te krijgen, moet je dus wel erg mondig zijn.”

Marleen Okma: "Wat zou er aan de regeling moeten veranderen
om de eigen regie beter uit de verf te laten komen?”
Loeke Keuchenius: "Je moet de kans krijgen om
vaardigheden voor het omgaan met een pgb aan te leren”.
Marleen: “Maar voor een indicatiesteller maakt het toch
niet uit of je de zorg in natura ontvangt of met een pgb?”
Els: “Mijn gevoel is dat een indicatiegesprek anders verloopt
als je een budgethouder bent. Bij zorg in natura
komt er na vaststelling van de indicatie iemand van
een organisatie langs en die zegt welke zorg er voor jou
georganiseerd gaat worden, afhankelijk van het budget,
maar dat is allemaal precies vastgelegd in regeltjes. Als
budgethouder krijg je maar een keer de kans om de
juiste zorg te gaan krijgen, bij de indicatie. Dan moet
je heel goed kunnen verwoorden wat je nodig hebt
om de juiste indicatie te krijgen en een precies op jou
afgestemd pgb. Maar daar moet je dan dus wel mondig
genoeg voor zijn.”
[ EIGENWIJS EIGEN REGIE ]
Loeke: “Bij zorg in natura moet je het doen met wat ze te
bieden hebben; je hebt veel minder vat op de zorg die je
krijgt. Met een pgb heb je dat wel, maar dan moet je wel
zorgen dat de indicatie goed verloopt.”
Els: “We praten steeds over de regeling van een pgb in de
AWBZ, maar bij de regeling van het pgb in de Wmo mis
ik wel heel veel, namelijk waar we het nu over hebben:
de mogelijkheid om de regie te voeren, om zelf beslissingen
te nemen. In mijn woonplaats, Geldrop, heeft de
gemeente de regeling zo ingestoken dat eigen regie niet
mogelijk is. Ik had een indicatie voor 3,5 uur huishoudelijke
hulp en daarvoor kreeg ik een budget. Maar als ik
een goedkopere hulp inhuurde en haar meer uren per
week liet komen, dan kon dat niet van hetzelfde geld. De
regels zijn zo dat die huishoudelijke hulp maar 3,5 uur
[ nr 4 | 09 ]
>>
11

[ EIGENWIJS EIGEN REGIE ]
per week mag komen en is ze per uur goedkoper dan je
zou kunnen krijgen met het pgb, dan moet het verschil
teruggestort worden. Daarnaast mocht ik ook niet schuiven
met het aantal uren in de week. Dus haar de ene
week twee uur laten komen en de andere week vijf uur.
De regels zijn zo dat de hulp maximaal 3,5 uur per week
mag komen. Terwijl ik het zo fijn vind om met die uren te
schuiven, omdat ik goede en slechte periodes heb.”
Marleen:“Gemeentelijke regelingen kunnen heel
erg verschillen is onze ervaring. Enkele gemeenten
hebben de regels zo gemaakt dat ze totaal afbreuk
doen aan de basisgedachte van het pgb: eigen regie.
Bij Per Saldo proberen we gemeenten het belang
van een goede regeling in te laten zien. Maar dat
valt niet mee, want gemeenten mogen hun eigen
regeling maken en er zijn zo’n 441 gemeenten. Dus
laten we in dit gesprek vooral kijken naar het pgb
in de AWBZ. Wat zou er dan aan de regeling moeten
veranderen zodat het minder ingewikkeld wordt en
de eigen regie beter uit de verf komt?”
Els: “Op zich is het allemaal niet zo ingewikkeld, als
iedereen zijn werk goed zou doen. Het wordt ingewik-
12 [ nr 4 | 09 ]
keld als er problemen zijn bij de indicatiestelling of als
het niet soepel loopt bij uitvoeringsinstanties, zoals het
zorgkantoor. Met de pgb-regeling is eigenlijk niks mis,
maar alles wat eromheen zit, maakt het ingewikkeld.”
Henri: “Ik heb een fors pgb budget voor AWBZ-zorg en
Wmo-hulpmiddelen, maar ik vind het werken met een
pgb niet zo ingewikkeld. Per maand ben ik zo’n een
á twee uur kwijt aan mijn administratie. Maar er zijn
een heleboel mensen met een pgb voor wie het niet
geschikt is. Je moet wel over een aantal vaardigheden
beschikken, want je moet onderhandelen, offertes aanvragen,
mensen beoordelen, in geval van een rolstoel
een onderhoudscontract en een verzekering regelen. Je
moet behoorlijk mondig en consequent zijn en er tijd in
willen steken. Sommige mensen willen er niks voor doen,
maar werken met een pgb kost toch wat tijd en energie.
Sommigen wentelen dat af op dat ze het pgb te moeilijk
zouden vinden.”
Loeke: “Hier word ik zo boos van. Het pgb is wél geschikt
voor iedereen. Maar het wordt ingewikkeld omdat het
zorgkantoor fouten maakt en dan wordt de schuld gegeven
aan de cliënten dat ze niet goed kunnen omgaan
met hun pgb. Dat is de omgekeerde wereld.”
Henri: “Ik begrijp wat u zegt. Maar ik denk toch niet dat

iedereen over voldoende vaardigheden beschikt om met
een pgb om te gaan. Die mensen krijgen er met het pgb
vaak juist een probleem bij. Dat moeten ze toch niet
willen?”
Loeke: “Maar je hoeft toch niet alles zelf te doen?
Mensen met een ggz-achtergrond krijgen juist vaak hulp
geïndiceerd die hen helpt hun leven vorm te geven. Dus
kunnen ze vanuit hun pgb toch hulp inhuren, die ze bijvoorbeeld
ook helpt bij het omgaan met hun pgb.”
Marleen: “Maar botst het uitbesteden van taken
niet met het idee van eigen regie?”
Els: “Eigenlijk zou het systeem zo in elkaar moeten zitten
dat je niet zo mondig zou hoeven zijn, maar helaas, zo zit
de werkelijkheid niet in elkaar. Voor mij betekent eigen
regie dat je weet welke hulp je wilt. Iemand met het
syndroom van Down kan misschien niet de administratie
doen, maar die weet wellicht wel welke hulp hij wel wil
en welke niet. Daar zit de kern van eigen regie. Of nog
anders: mijn zoon vond tot een jaar geleden eigenlijk
helemaal niet dat hij hulp nodig had. Hij had dus hulp
nodig om te leren dat hij hulp nodig had. Voor hem hebben
we vooral voor een pgb gekozen omdat hij met zorg
in natura niet de juiste hulp kon krijgen. Daarmee wil ik
niet zeggen dat de zorg in natura niet goed is, maar voor
mijn zoon was die zorg niet de juiste. Wij, als ouders,
hebben toen voor hem de juiste hulp gezocht en de
regie wat dat betreft van hem overgenomen. Dat is ook
eigen regie naar mijn idee, omdat wij die regie zo wel in
handen hielden.”
Henri: “Een aantal aspecten van het pgb moet je echt zelf
doen om regie te voeren over je eigen leven. Bij mij ligt
de grens denk ik bij het uitbesteden van de administratie
en het zoeken naar zorgverleners. Je zult toch zelf moeten
onderhandelen, gesprekken voeren, beoordelen, aangeven
hoe je wilt dat zaken worden gedaan. Het klinkt
misschien hard, maar niet iedereen kan dat en is dus niet
geschikt voor het pgb. Dat geldt voor veel dingen in het
leven, zo ook voor het pgb.”
Loeke: “Maar je kunt toch ook dingen leren! We leven in
een ingewikkelde maatschappij. Zelfstandig leven, jezelf
ontwikkelen is heel lastig in een instelling, maar met
een pgb kan dat wel. Je moet toch ook de kans krijgen
om vaardigheden voor het omgaan met een pgb aan te
leren?”
Henri: “Daar heb je misschien wel gelijk in. Een idee is om
[ EIGENWIJS EIGEN REGIE ]
budgethouders die het pgb erg ingewikkeld vinden een
jaar te coachen zodat ze op het juiste niveau terechtkomen.
Maar ook dan zeg ik toch: niet iedereen is geschikt
voor een pgb.”
Els: “Je hebt de vraag of iemand geschikt is voor een pgb
met zorg op maat en de vraag of iemand geschikt is voor
een pgb om het administratief te beheren en de juiste
hulp zelf te kunnen vinden. Als je in het laatste geval
iemand kunt vinden die je helpt bij die twee dingen, dan
ben je geschikt voor het pgb en krijg je precies de voor
jou geschikte zorg op maat.”
Marleen: “Maar als je bepaalde taken uitbesteedt,
hoe houd je dan daarover de regie? Laat ik een
voorbeeld geven. Een budgethouder met een psychische
beperking heeft het beheer en de administratie
uitbesteedt aan een bureau. Dat bureau
levert ook een zorgverlener die hem begeleidt in
zijn dagelijkse activiteiten. Nu verdenkt de budgethouder
het bureau ervan dat het de administratie
niet goed doet, maar durft dat niet aan te kaarten.
Hij is bang dat hij dan moeilijkheden krijgt met zijn
zorgverlener, over wie hij wel tevreden is. Ook is hij
bang dat het bureau zijn commentaar af zal doen
met: ‘Dat ligt aan uw stoornis dat u ons bureau niet
vertrouwt’. Deze budgethouder voelt zich in een
afhankelijke positie en durft niet de touwtjes in
handen te nemen. Dat botst toch met het principe
eigen regie?”
Els: “Maar dit soort situaties kom je overal in het leven
tegen, dat is niet iets specifieks voor het pgb. Als ik een
aannemer inhuur om mijn badkamer te verbouwen en hij
verprutst de boel, dan kan ik ook niet zomaar een ander
inhuren. Dan zal ik toch met die aannemer de discussie
aan moeten gaan zodat hij alles in orde gaat maken. Een
oplossing is om niet twee diensten bij een bedrijf neer te
leggen, maar ja, dat is natuurlijk wel gemakkelijk. Het is
lastig, want eigenlijk moeten dit soort bureaus gewoon
hun werk goed doen.”
Henri: “Ik denk dat je thuissituatie heel belangrijk is. Als
je alleenstaand bent, sta je overal alleen voor. Als je een
man of vrouw hebt, dan heb je altijd een gesprekspartner,
die met je meedenkt en mee wikt en weegt. Misschien
moet je als alleenstaande je laten bijstaan door een
familielid of een goede vriend. Maar een bureau zou je
gewoon niet nodig moeten hebben. Want als je het zelf
[ nr 4 | 09 ]
13

niet kunt, dan is het ook lastig om de regie te houden en
zicht te houden op wat het bureau voor je doet.”
Marleen: U vindt dat niet iedereen geschikt is voor
een pgb. Maar wie beslist dat eigenlijk?
Henri: “Primair moeten mensen zelf beslissen of ze
geschikt zijn voor een pgb. Daar is ook een prima hulpmiddel
voor beschikbaar namelijk de zelftest op jullie
website. Mede hierdoor kom je tot inzicht of je geschikt
bent voor een pgb of dat zorg in natura voor jou een
betere oplossing is.”
Els: “Tuurlijk moet iemand dat zelf beslissen. Uiteindelijk
is iedereen verantwoordelijk voor zijn eigen keuzes.”
Loeke: “Maar je mag best hulp nodig hebben bij je pgb.
Je hoeft niet alles meteen zelf te kunnen, je mag ook de
tijd nemen om vaardigheden aan te leren.”
Denkt u mee?
[ EIGENWIJS EIGEN REGIE ]
De vakantie zit er weer op. Ik heb heerlijk een paar weken met mijn gezin doorgebracht; tijd genomen om
even andere dingen te doen. Het mooie is dat je dan echt los komt van de praktijk van alledag; je gedachten
krijgen de kans om met meer afstand te kijken naar die waan van de dag. Volgend jaar bestaat Per Saldo 15
jaar en daarmee ook het pgb. Zitten we op de goede koers met het pgb? Ondersteunen we u op een goede
manier? Krijgen we de neuzen van de beleidsmakers in de juiste richting? Ik kijk tevreden terug op de afgelopen
14,5 jaar, maar ook realiseerde ik me op die berg in Oostenrijk, dat we ons de laatste tijd erg richten op
de techniek van het pgb: Hoe willen we dat de regeling in elkaar zit? Hoe leggen we aan de telefoon uit wat
je wel mag met een pgb en wat niet? Heel belangrijke kwesties en die moeten we ook vooral goed blijven
doen, maar toen we Per Saldo oprichtten, deden we dat vanuit een bepaalde visie die de afgelopen tijd een
beetje ondergesneeuwd is geraakt: Hoe kunnen we ervoor zorgen dat chronisch zieken en mensen met
een beperking volwaardig mee kunnen doen in de samenleving? U wilt net als iedereen uw rollen kunnen
vervullen zoals u ze graag wilt invullen, denk aan: moeder van, vrijwilliger, collega, lid van een koor, oom,
partner van etc. Het pgb maakt dit mogelijk; hiedoor kunnen ook mensen met een beperking volwaardig en gelijkwaardig hun
leven leiden. Maar biedt het pgb u wel voldoende mogelijkheden om deze rollen in te vullen, om de eigen regie te houden, de
eigen regie te pakken? En dat bracht mij op de vraag: Wat houdt eigen regie precies in en ondersteunen wij u daar voldoende bij?
Dat ben ik na mijn vakantie hier op het bureau van Per Saldo eens gaan vragen aan de medewerkers. En ik kreeg allerlei verschillende
antwoorden. Daarom gaan we de komende tijd binnen de vereniging discussiëren wat wij als budgethouders vinden dat
eigen regie precies inhoudt. Zodat we onze koers als Per Saldo nog scherper kunnnen neerzetten en weten hoe we u nog beter
kunnen toerusten om de eigen regie in handen te krijgen en té houden. Empowerment en zeggenschap zijn hierbij belangrijke
uitgangspunten. Op de pagina’s hiervoor zijn we gestart met de discussie. Die gaat op meerdere plekken een vervolg krijgen.
Misschien vindt u het leuk om met ons mee te denken? Uw visie is van harte welkom op emailadres eigenwijs@pgb.nl.
Ps. Aansluitend op mijn vakantie ben ik op werkbezoek geweest bij de Noorse Per Saldo. Daar werken ze op een heel
andere manier. Het heeft me erg geïnspireerd en ik ben boordevol ideeën teruggekomen. Binnenkort ga ik ook kijken in
Vlaanderen en Zweden. Over wat ik daar ga zien en ga leren, kunt u meer lezen in de volgende EigenWijs.
Aline Saers, directeur
De belangenbehartigers van Per Saldo werken er elke dag
aan om de pgb-regelingen verder te verbeteren en te vereenvoudigen
voor budgethouders. Basisidee is en blijft eigen
regie. Binnen onze vereniging zijn we gestart om helder te
krijgen wat wij, budgethouders, onder eigen regie verstaan.
Op de Algemene Ledenvergadering van 6 juni zijn we deze
discussie gestart die zich niet alleen beperkt tot de vraag:
wat is eigen regie? De discussie reikt verder en gaat ook over
hoe budgethouders ondersteund willen worden en waar
zorgvragers behoefte aan hebben als ze moeten kiezen tussen
een pgb en zorg in natura. Kortom: binnen de vereniging
zijn we nog niet uitgediscussieerd. Wilt u meepraten? Dat
kan op de ALV van 26 september (kijk voor meer info op
pagina 28) of op ons forum op www.pgb.nl. Daar vindt u
ook onze notitie ‘Op weg naar een solide pgb’, waarin de
visie staat van Per Saldo hoe we het pgb solide willen maken,
klaar voor een mooie toekomst.
Aline Saers
[ nr 4 | 09 ]
15

[ EIGENWIJS DE NIEUWE AWBZ ]
staatssecretaris ziet
geen onrust over de
strengere regels AWBZ
18 [ nr 4 | 09 ]
Per Saldo:
“Bezuiniging
AWBZ is geen
kans voor
mensen, het is
een voldongen
feit”
Dit voorjaar maakte Per Saldo, samen met
de andere organisatoren van de Meldactie
AWBZ, een voorzichtige analyse van de eer-
ste ingevulde vragenlijsten. Hieruit blijkt
dat een kwart van de mensen die nu nog
begeleiding hebben dit gaan verliezen.
En als hiervoor wel een indicatie wordt
gekregen, in een aantal gevallen het aantal
uren vermindert. Toch constateerde staats-
secretaris Bussemaker in een brief aan de
Tweede Kamer dat er over de bezuinigin-
gen weinig onrust is ontstaan.
Het kabinet heeft vorig jaar besloten te
bezuinigen en de uitgaven voor de AWBZ
met 1,1 miljard te verminderen. Het verdwijnen
van de functies ondersteunende
(OB) en activerende begeleiding (AB) is
de grootste wijziging. Het kabinet wil
namelijk dat vanaf 2010 niemand meer
een indicatie heeft met deze functies.
Hiervoor in de plaats komt de functie
begeleiding, waarvoor strikte toegangsregels
zijn. Daarom krijgt iedereen met
een lopende indicatie met de functies
AB en/of OB, die formeel eindigt in 2010
of later, een herindicatie met eventueel
de nieuwe functie begeleiding. In deze
nieuwe rubriek ‘De nieuwe AWBZ’ volgen
we de veranderingen op de voet. U vindt
hier ervaringen en het laatste nieuws.
[ Auteur: Stans Damen en Frans van der Pas ]
Hierin schrijft ze zelfs dat de maatregel mensen kansen
biedt: “… kansen om zelf het heft in handen te nemen en
vorm te geven aan het eigen leven”. Met andere woorden:
zorg maar voor jezelf, dat is best goed voor je. Per
Saldo wijst er met nadruk op dat veel mensen pas een
kans op eigen regie krijgen, als ze mogelijkheden en middelen
in handen hebben, zoals een persoonsgebonden
budget voor zorg of ondersteuning. Marleen Okma, collectieve
belangenbehartiger bij Per Saldo: “Kiezen voor
eigen regie en zelf de zorg regelen is het fundament van
het pgb. Met een pgb neem je het heft in eigen hand,
met een pgb krijg en neem je die kans. Ik vind dan ook
dat de staatssecretaris veel te ver gaat door in haar brief
de bezuinigingsmaatregelen te benoemen als een kans
voor mensen om zo vorm te geven aan hun eigen leven.
Mensen die vanaf dit jaar geen of minder aanspraak
kunnen maken op de functie begeleiding moeten op

zoek naar andere wegen om hun hulp te regelen. Dat is
gewoon een feit waar deze mensen voor komen te staan
en voor velen is dat lastig. Dit is geen kans voor mensen,
ze moeten leren leven met de bezuinigingsmaatregel.”
Gemeenten hebben geen plan
Ook vindt Okma het niet te begrijpen dat Bussemaker
constateert dat er weinig onrust is over de nieuwe regels
aangaande de AWBZ. Uit de cliëntenmonitor blijkt dat
een kwart van de mensen hun begeleiding gaat verliezen
en een oplossing moeten zoeken in hun omgeving of bij
de gemeente. Veel mensen die de vragenlijst invulden
geven aan daar moeite mee te hebben en daar onzeker
over te zijn. En dat is terecht, want veel gemeenten hebben
nog niets geregeld voor deze groep en zijn ook niet
van plan dit te doen. Uit onderzoek van bureau Hoeksma,
Homans & Menting (HHM), uitgevoerd in opdracht van
het ministerie van VWS, blijkt namelijk dat zeventig procent
van de gemeenten niet van plan is om het huidige
aanbod van voorzieningen aan te gaan passen. Vooral
gezinnen met kinderen worden hiervan de dupe. “In haar
brief schrijft Bussemaker hierover alleen dat ze ons en
andere cliëntenorganisaties heeft gevraagd gemeenten
met elkaar te vergelijken. Waarschijnlijk hoopt ze dat
gemeenten de goede voorbeelden als prikkel zullen
ervaren. Dat vind ik wel een heel magere oplossing voor
een probleem dat op korte termijn steeds groter gaat
worden. Steeds meer mensen worden nu geherïndiceerd,
dus de groep die een beroep gaat doen op de gemeente
wordt elke maand groter.”
Weg naar MEE onvindbaar
In principe kunnen mensen die hun begeleiding verliezen
dit jaar ook aankloppen bij MEE. Tot en met april hebben
circa vijftig mensen zich hier gemeld. Een gering aantal.
“Het feit dat mensen zich niet melden, wil niet zeggen
dat er geen behoefte is aan zorg en ondersteuning of dat
zich daar geen grote problemen voordoen. Er moet goed
gekeken worden naar de toegankelijkheid en de inhoud
van de ondersteuning die MEE mensen zou moeten bieden.
Uit de cliëntenmonitor blijkt dat veel mensen het
denken zelf op te moeten lossen.” De ondersteuning van
MEE was aanvankelijk alleen bedoeld voor mensen die
hun begeleiding helemaal kwijtraken. De staatssecretaris
heeft nu besloten de ondersteuning van MEE ook
in te gaan zetten voor mensen die wel recht houden op
begeleiding maar er in uren fors achteruit gaan.
[ EIGENWIJS DE NIEUWE AWBZ ]
laat weten hoe uw
herindicatie uitpakt
Per Saldo roept iedereen op de ervaringen met
de herindicatie voor AWBZ-zorg te melden.
Het is belangrijk om ons te vertellen welke
indicatie u voorheen had en wat u nu krijgt
na de herindicatie. Want alles wat u ons
vertelt, melden wij aan staatssecretaris
Bussemaker én de Tweede Kamer. Wij kunnen
ons goed voorstellen dat u een beetje
murw bent geworden van al die veranderingen
waardoor u het misschien niet de moeite
waard vindt het te melden als uw uren
bij de herindicatie hetzelfde zijn gebleven of
maar een beetje omlaag zijn gegaan.
Maar toch wil Per Saldo u vragen dat wel
te doen. Ook als u bij uw herindicatie méér
uren krijgt, trouwens. We willen graag
een reëel beeld krijgen van wat de nieuwe
maatregelen hebben bereikt. Zodat we de
mensen in Den Haag goed kunnen
informeren. Ga daarom naar
www.pgb.nl en vul de vragen
in. Heeft u geen internet, dan
kunt u ons ook bellen op de
ledenlijn.
Nieuwe
indicatie?
Laat weten hoe
het uitpakt!
knelpunten
blootleggen bij
zorgzwaartepakketten
Dit najaar gaat Per Saldo een onderzoek doen
naar de ervaringen van budgethouders met
het zorgzwaartepakket. Op deze manier willen
we knelpunten inzichtelijk maken zodat
we deze nog dit jaar kunnen bespreken met
de minister en de staatssecretaris.
Daarom zijn wij op zoek naar budgethouders
met een indicatie in een zzp. Die willen wij
vragen ons te helpen door een onlinevragenlijst
in te vullen of door mee te werken aan
een diepte-interview. Heeft u een zzp en een
pgb en wilt u meewerken?
Email dan naar: info@pgb.nl met als onderwerp
vragenlijst zzp.
[ nr 4 | 09 ]
19

[ EIGENWIJS THUISZORG ]
Door de bril van Jorissen
Sara belooft thuiszorg+
Een particulier thuiszorgbureau
Iets simpels als een hulp in de
huishouding zoeken, één die
weet hoe zij/hij een vaatdoek
uitwringt (daar kun je namelijk
veel uit opmaken), kan
een dagtaak zijn. Vermoeiend,
frustrerend, maar ook amusant
voor wie het zorgaanbod
in kaart wil brengen. Mevrouw
met de Bril ondernam de
afgelopen weken daartoe
een poging in de regio
Amsterdam. Ze plaatste een
advertentie op ZoekPgbZorg,
Nederlands grootste thuiszorg
website waar zorgaanbieders
en pgb-houders hun vraag en
aanbod kunnen plaatsen.
Het werd dagelijks aanbiedingen kijken
in de mailbox. Omdat ik vooral
geïnteresseerd was in reacties van
thuiszorgbureautjes onderwierp ik
die aan een kritische blik. Ze zijn er te
kust en te keur, bureautjes die allerhande
hand- en spandiensten aanbieden
voor de zorg- of hulpbehoevende
mens. Aan de manier waarop ze zich
presenteren kun je heel wat aflezen.
Neem bijvoorbeeld MG-Thuiszorg,
bureau voor administratie en dienstverlening.
Dat presenteert zich als
volgt: ‘Een 24-uurs zorginstelling, dat
20 [ nr 4 | 09 ]
ondersteuning en persoonlijke zorg
bied aan pgb’ers. Wij kunnen u meteen
van dienst zijn doordat wij niet
over wachtlijsten beschikken. Ons
zorgteam bestaat uit mêleert gediplomeerde
en klantvriendelijke zorgverleners.’
Het krukkige taalgebruik maakt
nieuwsgierig. Want wat is een pgb’er?
Hoe ziet een mêleerte zorgverlener
eruit? Bruin met witte strepen? Dat
ze geen wachtlijsten hebben, verwondert
me niks. Je moet er toch niet aan
denken om alleen al je administratie
uit te besteden aan zo’n bureautje.
Bezoekadressen vermelden de
bureautjes niet. Je mag al blij zijn met
een 06-nummer, het merendeel heeft
alleen een e-mailadres.
Ik stuitte op www.sarazorg.nl, de
site van een thuiszorgbureau in de
Amsterdamse Jordaan, gerund door
enthousiaste Sara’s, ofwel vijftigplusvrouwen.
Volgens de informatie zijn
ze zeer flexibel en staan ze garant
voor professionele hulp. Een informatieve,
overzichtelijke site waarop
in één oogopslag het aanbod te zien
is: verzorging, verpleging en hulp in
de huishouding. Ook het adres en de
openingstijden zijn duidelijk vermeld.
Het plattegrondje biedt extra service.
Onder het blokje ‘Links’ lees ik op de
valreep dat Thuiszorg Sara wekelijks
een inloopspreekuur heeft waarop
vragen over het pgb gesteld kunnen
worden. Dit aanbod past mijn inziens
beter onder het blokje ‘Producten
en Diensten’. Maar de website biedt
genoeg vertrouwen om de Sara’s
nader te gaan bekijken.Ik maak een
afspraak voor een intake gesprek.
Al bij de voordeur blijkt het bureau,
een oud winkelpandje, weinig rolstoeltoegankelijk.
De drempel is veel
te hoog. Een van de Sara’s, die achter
de balie een man te woord staat,
schiet samen met een toevallige passant
te hulp. Eenmaal binnen kan ik
geen kant uit en moet ik vóór de balie
blijven staan, het doorgangetje naar
de ruimtes erachter is te nauw. Het
is sober en blauw bij Sara Thuiszorg.
Koel Zuid-Amerikaans blauw. Vloer en
wanden hebben dezelfde kleur. In de
ruimte achter de balie werken twee
Sara’s, een aan de computer, de ander
aan de telefoon. Af en toe flitst er een
man door de werkruimte achter de
balie. Te oordelen naar zijn uiterlijk
heeft hij Abraham nog niet gezien.
Intakedame Yolanthe, zorgmanager
en verpleegkundige volgens haar
kaartje, is zo’n rolstoelende zorgconsument
duidelijk niet gewend. “Nou,
eh, wij gaan meestal naar de mensen
thuis”, zegt ze achter de balie vandaan
komend. Tijdens het gesprek
blijft ze, in het begin wat onwennig
met de armen over elkaar, voor de
balie staan. Ik leg haar mijn vraag,
een hulp in de huishouding, voor
en probeer ondertussen zoveel

langs de meetlat
mogelijk van de organisatie te weten
te komen.
“Wij werken met ervaren Sara’s.
Vrouwen die nadat ze gestopt zijn
met hun baan, nog graag op een
andere manier actief zijn. Vrouwen
die meestal zowel ervaring in het
managen van een huishouding hebben
als ervaring in een betaalde baan.
Ze merken dingen op. Bijvoorbeeld
als het niet goed gaat met de cliënt.
Dan kunnen we flexibel zijn. Doen we
iets extra’s of iets anders, net wat op
dat moment nodig is. Daarin zijn we
flexibeler en bieden wij meer dan de
gewone thuiszorg”, aldus Yolanthe.
De Sara’s werken op een nul-urencontract.
Het streven is cliënten steeds
dezelfde dienstverlener(s) te bieden.
Liefst één die zowel verzorgende als
huishoudelijke taken uitvoert. Sara
zoekt de dienstverlener(s) en ver-
Klachten, overeenkomsten en offertes lijken
zorgvuldig geregeld.
Sara hecht veel waarde aan ervaring van
medewerkers.
Een en dezelfde persoon voor verschillende
taken is plezierig.
Sara verzorgt regelmatig bijscholing en evaluatiebijeenkomsten
voor medewerkers.
Hoog uurtarief voor huishoudelijke hulp.
zorgt zelf de match. “Gaat
altijd goed”, zegt Yolanthe
als ik een bedenkelijk gezicht
trek. “Afspraken met klanten worden
vastgelegd in een zorgovereenkomst.
Het bureau is aangesloten bij
brancheorganisatie Samenwerkende
Professionele Organisaties Thuiszorg,
wat kwalitatief hoogwaardige thuisen
kraamzorg garandeert. Sara vraagt
geen bijdrage voor administratie,
advies- en bemiddeling rondom een
zorgverlener”, zegt zorgmanager
Yolanthe. De administratie uitbesteden
aan het bureau kan ook, maar dat
is niet gratis. Een klachtenreglement
en klachtenfunctionaris zijn er ook.
Dan komen de tarieven aan bod. Dat is
schrikken. Een uur huishoudelijke hulp
kost maar liefst € 25 voor mensen met
een pgb. Anderen betalen ook nog 19 %
BTW. Waarom dat tarief zo hoog zo is?
plussen en minnen
[ EIGENWIJS THUISZORG ]
De zorgmanager herhaalt haar verhaal
over de ervaren krachten die net
wat meer zorg en aandacht bieden
dan de meeste zorgverleners. Sara zou
erg flexibel zijn en continuïteit garanderen.
Nee, er gaat geen gedeelte van
het uurtarief naar de organisatie zelf.
Als ik een paar dagen later nog eens
over de tarieven bel, vertelt een andere
Sara dat er weliswaar geen bemiddelingskosten
gerekend worden, maar
dat Sara wel een vast bedrag per uur
incasseert. Hoe groot dat bedrag is,
kan ze me niet vertellen.
Mijn indruk van Sara Thuiszorg is
gemengd. Eerst maar eens de proef
op de som nemen en kijken of mijn
Sara de vaatdoek goed uitwringt.
De tarieven voor zorg, verpleging en huishoudelijke
hulp staan nergens vermeld.
Kantoor is fysiek ontoegankelijk voor rolstoelers.
Pgb-klanten hebben weinig inspraak in de
keuze van hun dienstverlener.
Het maakt uit of je een klant als patiënt of
als zorgconsument beschouwt. Een zorgconsument
wil zoveel mogelijk zelf kiezen, kijken en
vergelijken. Wordt toch moeilijk bij Sara.
[ nr 4 | 09 ]
21

[ EIGENWIJS GEWOON LEVEN ]
EEN GEWOON LEVEN DANKZIJ MIJN PERSONEEL
Anna kan wel
Anna is spastisch geworden nadat ze drie dagen na haar geboorte een hersenbloeding
kreeg. Over haar vroeg jeugd praat ze liever niet. De mytylschool en het internaat waren
haar redding. Daar leerde ze mens te zijn. In een huis voor gehandicapte mensen voelde
ze zich niet thuis. Ze ging op zichzelf wonen en dat lukt tot nu toe fantastisch. Dankzij
haar personeel dat ze betaalt vanuit het persoonsgebonden budget. Anna is een expressieve
vrouw. Ze wil dat iedereen weet, hoe belangrijk het is dat ze gewoon kan leven.
Daarom maakte ze een prachtig boek. Kort en bondig, met fascinerende illustraties.
[ Auteur: Martha Vlastuin | Illustraties: Mark Groeneveld ]
Anna (52) woont in Wageningen, niet ver van het centrum.
Eén hoog, laatste op de galerij, in een plezierig
aandoend flatgebouw. Marjanne laat me binnen. Zij
werkt sinds kort ‘voor vast’ bij Anna; ze helpt haar ‘s ochtends
uit bed en in de kleren. We lopen direct door naar
de keuken, naar later blijkt het zenuwcentrum van de
woning. Anna kookt graag. Ze is er elke maandag in de
weer om te koken voor haar eetclubje. Ze maakt er haar
wenskaarten en ze heeft haar boek aan de keukentafel
geschreven. “Aan deze tafel gebeurt veel, er wordt aan
gelachen en gehuild, maar vooral veel gelachen”, benadrukt
Anna met een stralende glimlach. Vrolijk gaat ze
door het leven.
Jeugd
Haar vroege jeugd was te belabberd om erover te praten.
Dat houdt ze liever voor zichzelf. Een heftige therapie
heeft haar erdoorheen geholpen. Anna leerde dat ze er
mocht zijn zoals ze is. Lang schaamde ze zich voor haar
handicap. Toen ze op haar zevende op de mytylschool
kwam, was ze er niet best aan toe. Haar mondmotoriek
was slecht. “Ik kwijlde nog erger dan een bulldog.” Ze
blijft er tot haar vijftiende. Een geschikte school voor
voortgezet onderwijs was er toen niet voor haar. Vanuit
het internaat werd ze opgenomen in een tehuis, waar
de strenge verpleging haar rebelse gedrag aanwakkerde.
Daar was ze de oproerkraaier, die vaak straf kreeg. Ze
22 [ nr 4 | 09 ]
verhuisde naar een wooncentrum in Harmelen waar ze
haar latere echtgenoot ontmoette. Samen kregen ze een
zoon, Jasper (27).
Vocht en overwon
Begin jaren negentig maakte Anna een moeilijke tijd
door. Ze woonde inmiddels zelfstandig in Wageningen
en was gescheiden. Getekend door haar jeugd liep ze
vast. Naast haar persoonlijke problemen waren er de
zorgen rondom zoon Jasper, die in die tijd op de basisschool
zat. “Ik maakte het hem niet makkelijk. Hij werd
nooit gevraagd om te spelen, omdat ze mij maar een
vreemde moeder vonden. Ik heb toen in een stukje in
de schoolkrant geschreven, dat ik ‘alleen maar’ een
lichamelijke handicap heb en verder een gewoon mens
ben. Later werd ik lid van de MR en zagen ze dat ik kon
denken.” Het waren moeilijke tijden, die Anna overleefde
met hulp van een raadsman, die ze dag en nacht kon
bellen, wat inderdaad ook gebeurde. Anna: “Samen met
mijn humor en gezond verstand zorgde Joost ervoor dat
ik niet te diep ben gevallen. Maar daar ga ik nog wel een
ander boek over schrijven. Joost is nu nog altijd één van
mijn personeelsleden.”
Bijdrage aan de maatschappij
Anna heeft geen werk. “Op kantoor kom ik niet aan de
slag, daar heb ik de concentratie niet voor. Maar ik wil
wel iets doen wat mijn leven en dat van anderen verrijkt.
Ik droom ervan ooit iets te gaan verdienen met schrijven.

dansen!
Dit boek is één van mijn bijdragen aan de maatschappij.
Ik wil dat iedereen weet hoe het is om een gehandicapt
lichaam te hebben, maar je niet gehandicapt te voelen.
Ik ben Anna, een uniek mens met een eigen karakter. Ik
ben niet ‘een gehandicapte’.”
In het hoofdstuk ‘Eenzaamheid’ laat ze zien dat haar
gedachten en belevingswereld veel verder gaan dan
haar jolige houding doet vermoeden. “Het is moeilijk uit
te leggen”, zegt ze, “maar de eenzaamheid is het gevolg
van de handicap. Ik voel me iemand anders dan ik zo op
het oog lijk. Ik wil als mens benaderd worden, niet als
gehandicapte. Ik wil mezelf kunnen ontwikkelen.”
Een tweede bijdrage wil Anna leveren met haar toneelspel.
Daar heeft ze altijd al iets mee gehad. “Met Kerst
was ik op het internaat meestal Maria.” Ze heeft tot nu
toe twee voorstellingen gegeven, waarvan één op haar
vijftigste verjaardag. “Toen ben ik op het toneel opnieuw
geboren, dat was wel heftig. Mijn begeleidster vroeg me
of ik alsjeblieft iets minder vaak wilde huilen.” De tweede
voorstelling was vorig jaar zomer. De inhoud daarvan
[ EIGENWIJS GEWOON LEVEN ]
is te vergelijken met het boek, met dit verschil dat de
toeschouwer er niet aan ontkomt dat hij op indringende
wijze wordt meegesleept in Anna’s wereld. Een leven
met angsten, humor en uitdagingen. Maar vooral met veel
liefde voor haar personeel en de mensen om haar heen.
Eigen personeel
Het pgb stelt Anna in staat gewoon te leven, zoals zij
dat wil. In haar boek vertelt ze wie haar personeelsleden
zijn en wat ze voor haar betekenen. “Het pgb betekent
dat ik mijn eigen mensen kan uitzoeken. Zoals Marjanne
bijvoorbeeld, een studente op de Landbouw Universiteit.
Via een andere hulp heb ik haar leren kennen. Ze
bevalt goed, dus heb ik haar nu voor vast aangenomen.”
Marjanne is er nog steeds en staat inmiddels op het punt
om weg te gaan, maar wil nog wel wat vertellen over
haar werk. Of ze het als 22-jarige niet moeilijk vindt en of
ze het kan combineren met haar studie? “Ik ben aan het
afstuderen, dus kan ik mijn eigen tijd indelen. Moeilijk?
Nee, ik kom uit een groot gezin, heb al eens eerder ver-
zorgend werk gedaan. Bovendien vertelt Anna me pre-
>>
[ nr 4 | 09 ]
23

cies wat ik moet doen, dus
dat is heel duidelijk.” “Dat is
nou zo mooi”, vult Anna aan.
”De thuiszorg doet het volgens
het boekje. Ik ben een mens die aangeeft hoe ik het
wil. Als er iemand komt die in de jaren zestig is opgeleid
en die zegt dat ik geen rode sokken bij mijn paarse broek
aan kan, dat accepteer ik niet. Ik doe wat ik wil. Dat klinkt
misschien wat eigengereid, maar zo bedoel ik het niet.
Op deze manier kan ik in dit huis leven. Dat kan niet zonder
pgb. Dan zou ik moeten worden opgenomen.”
Oproep
Met het boek wil Anna een oproep doen aan regering en
beleidsmakers. “Stop met korten op het pgb. Opname is
veel duurder en bovendien komt een deel van het pgb
weer terug via de belastingdienst. Ik heb het heus niet
breed, maar ik ben gelukkig zo. Extra dingen zitten er
voor mij niet in. Ik heb een potje klaarstaan, waar iedereen
die hier komt wel eens iets in doneert. Daar doe ik
dan iets leuks mee. En ik heb een hele strenge boekhouder
die mijn financiën in de hand houdt.”
Anna is stadgenoot van D’66 voorman Pechtold. Ze heeft
hem vijf van haar boekjes gebracht – “dat mocht onder
de voorwaarde dat ze zijn adres niet verklapte” – met het
verzoek er een uit te reiken aan Bussemaker, Bos, Plasterk
en Halsema.
“Ik hoop dat mijn boek hen positief beïnvloedt als ze
besluiten moeten nemen over het pgb. Misschien hoor
ik nog wat van ze!”
Creatief proces
Anna weet het zeker: “Het boek was zonder illustraties
minder geslaagd geweest.” Samen met Mark maakte
ze een creatief proces door, dat ze beiden heel bijzonder
noemen. Soms was de illustratie er al eerder dan
de tekst. Mark (33): “Voor mij is schilderen een vrije
tijdsbesteding, naast mijn werk bij het ministerie van
Landbouw. Ik schilder met hand en kwast, met verf die ze
ook op de kleuterschool gebruiken. Aanvankelijk maakte
ik veel foto’s, onder andere van het personeel. Maar daar
was ik niet tevreden mee. Uit de gesprekken die ik met
Anna voerde kreeg ik altijd wel een beeld voor ogen.
Dát ging ik schilderen en zo zijn de illustraties tot stand
24 [ nr 4 | 09 ]
ik kan wel dansen!
Door Anna de Jongh, met illustraties van Mark Groeneveld | 2009, 1e druk
uitgebracht in eigen beheer | 2e druk door Victorius | ISBN 9789079935093 |
€ 12,95. Bestellen via www.victoriusbookshop.nl of in de boekhandel.
gekomen. Voor mij betekent dit veel. Als ik bij Anna ben,
realiseer ik me waar het werkelijk om draait.”
Anna wilde per se haar teksten aan de keukentafel schrijven.
Met pen. Hoeveel inspanning haar dat kostte is af te
lezen aan haar handschrift, dat hier en daar in het boek
opduikt.
Kort en bondig
De teksten zijn kort en bondig en daardoor aantrekkelijk
voor een groot publiek, ook voor degenen die zich ‘niet
zo’n lezer’ noemen. Aan de andere kant roept Anna daardoor
wel veel vragen op. Antwoorden kunnen soms in de
illustraties worden gevonden.
De cover bijvoorbeeld laat zien wat Anna tijdens de
fysiotherapie doet. Daar oefent ze vaak met een bal.
Haar droom is dat ze kan dansen en springen.
De illustratie bij ‘Toneel’ is veelzeggend. Door een aansprekend
lied lukt het Anna zonder hulpmiddel de boom
op de heuvel te bereiken. Dit betekende veel voor haar:
een mijlpaal!
Winkelwagen
Bij de tekst over Tom vertelt de illustratie het verhaal van
de winkelwagen en de rollator. Een gevoelig punt voor
Anna. Ze heeft jarenlang de winkelwagen van Hoogvliet
als hulpmiddel gebruikt. De wagen staat nog altijd in
haar huis, naast de rollator, die er pas in januari dit jaar is
gekomen. Voor Anna symboliseert de winkelwagen haar
niet-gehandicapt voelen. Ze gebruikt hem als een veelzijdig
hulpmiddel. Ze gaat er niet alleen mee winkelen
in alle winkels, dus ook de boekenzaak. De winkelwagen
doet dienst bij het koken: ze haalt er de pannen mee uit
de koelkast, brengt ze ermee naar het fornuis en naar de
tafel. De winkelwagen gaat mee naar haar slaapkamer
om haar kleren en mobiel in te leggen en als het moet
gaat hij mee onder de douche, zeker als Anna er een taart
in heeft laten vallen…
Haar personeel vond het zo langzamerhand welletjes en
heeft haar ervan overtuigd dat ze meer opvalt met winkelwagen
dan met rollator. Eenmaal aangeschaft moest
ze er nog even aan wennen. Op de illustratie laat Tom
haar zien hoe het staat, zo rondlopen met een rollator.
Anna heeft hij aan een lantaarnpaal gezet, waar ze de
tranen staat te lachen, terwijl hij rondjes loopt. ■■

vraag en antwoord
Pgb-consulente Lenusya Isabella beantwoordt
vragen die vaak gesteld worden aan haar en
haar collega’s van de telefonische informatie-
en advieslijn van Per Saldo.
Vraag Mijn man is zijn baan kwijtgeraakt met als gevolg
dat we momenteel een behoorlijke schuld hebben opgebouwd.
Kunnen schuldeisers aan mijn pgb komen, waarmee
ik zorgverleners moet betalen voor persoonlijke
verzorging en verpleging?
Antwoord
Ondanks het feit dat uw pgb geen inkomen is, maar
bestemd voor het inkopen van zorg, is de realiteit dat het
gewoon geld is dat op uw rekening staat. Schuldeisers
kunnen het bedrag dan ook opeisen. Echter, als u in
een schuldsaneringtraject zit, weet de schuldsaneerder
wellicht maatregelen te treffen die ertoe leiden
dat u, ondanks uw schuldproblemen, toch gewoon uw
pgb kunt blijven gebruiken voor het inkopen van zorg.
Daarvoor kan echter geen algemene garantie worden
gegeven. Veel zal afhangen van de aard en de omvang
van uw schulden en de opstelling van de schuldeisers.
Niettemin is het verstandig om zo snel mogelijk contact
op te nemen met de Sociale Dienst van uw gemeente.
Zij kunnen u verwijzen naar een schuldsaneerder. Kijk
ook op www.wsnp.rvr.org/.
•
•
NB
Wanneer het zou gaan om het pgb van uw kind, dan
is hetzelfde antwoord van toepassing.
Als er sprake zou zijn van een faillissement, uitgesproken
door de rechter, dan wordt het pgb als vrij te
laten bedrag buiten de boedel gehouden. ■■
Vraag In juli van dit jaar ontving ik een bedrag ter
hoogte van € 725,00 bovenop mijn reguliere budget van
het zorgkantoor. Bij navraag bleek het te gaan om een
nabetaling over het jaar 2008, naar aanleiding van de
definitieve vaststelling van de hoogte van mijn eigen
bijdrage. Ik heb al verantwoording afgelegd over het
jaar 2008 en mijn zorgverleners hebben al aangifte van
hun inkomsten uit 2008 gedaan bij de Belastingdienst.
Daardoor zou ik het bedrag graag dit jaar inzetten voor
het inkopen van extra zorg. Kan dat?
Antwoord
Het is heel vervelend, maar helaas mag u de nabetaling
van € 725,00 dit jaar niet besteden. Het bedrag is alleen
voor het jaar 2008 bedoeld. Als u zorgverleners heeft
die vorig jaar te weinig of wellicht helemaal niet zijn
uitbetaald, mag u ze alsnog (extra) belonen. In dat geval
dient u uw pgb-administratie van die periode wel aan te
passen en een gecorrigeerd verantwoordingsformulier
in te dienen bij uw zorgkantoor. Voor wat betreft het
afdragen van inkomstenbelasting of loonheffing, vormt
een eventuele nabetaling aan uw zorgverleners geen
obstakel, gezien het feit dat de Belastingdienst naar
het moment van uitbetaling kijkt (genietingsmoment).
De Belastingdienst zal deze inkomsten dus tot het jaar
2009 rekenen. ■■
Vraag Mijn vader heeft in april van dit jaar, naar aanleiding
van een herindicatie, voor het eerst een zorgzwaartepakket
(zzp) geïndiceerd gekregen. Hij woont
momenteel thuis met behulp van een pgb. Klopt het dat
hij huishoudelijke hulp voortaan vanuit dit pgb moet
inkopen en dat het niet meer door de gemeente wordt
verstrekt?
Antwoord
[ EIGENWIJS VRAGEND WIJS ]
Ja, vanaf 1 januari 2009 geldt dat huishoudelijke hulp
bij een zzp is inbegrepen. Budgethouders die vanaf
deze datum een zzp indicatie hebben gekregen, dienen
huishoudelijke hulp vanuit hun pgb-AWBZ in te kopen.
Uw vader kan dus inderdaad niet meer bij de gemeente
aankloppen voor huishoudelijke hulp.
Budgethouders met een zzp-indicatie, die vóór 2009 is
afgegeven, kunnen nog wel via de gemeente huishoudelijke
hulp (blijven) ontvangen. ■■
[ nr 4 | 09 ] 25

| nieuws | nieuws | nieuws | nieuws | nieu
Knelpunten bij eigen bijdrage
Per Saldo krijgt veel klachten van budgethouders over de
verrekening van de eigen bijdrage. Vooral als mensen zowel
een pgb-AWBZ als een pgb-Wmo hebben, loopt het vaak
mis. De ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
(VWS) en Binnenlandse Zaken (BZK) doen daarom onderzoek
naar een manier waarop de verrekening van de eigen
bijdrage beter kan verlopen. Onderzocht wordt of een netto
pgb-Wmo daaraan kan bijdragen.
33% korting
Dit jaar komt er een extra complicatie bij: de 33% korting
op de eigen bijdrage vanwege de Wet Tegemoetkoming
Chronisch zieken en Gehandicapten. Per Saldo informeerde
de Tweede Kamer over de door haar gesignaleerde
knelpunten. Staatssecretaris Bussemaker heeft
inmiddels de zorgkantoren opdracht gegeven de Wtcgkorting
voor budgethouders met een pgb-AWBZ per
1 juli 2009 door te voeren. De zorgkantoren voeren deze
regeling momenteel uit, door een nieuwe beschikking te
sturen aan budgethouders, waarin de korting is verwerkt.
Het CAK zal de korting op de eigen bijdrage voor mensen
met een pgb-Wmo over 2009 begin 2010 in één keer uitbetalen
en met ingang van die datum de korting direct
verrekenen in de toekenning. nn
Knelpunten bij
zorgzwaartepakketten
De staatssecretaris heeft bekend gemaakt dat zij de tijdelijke
regeling voor een pgb van zorgzwaartepakketten
opnieuw met twee jaar verlengt. Daarmee is de pgbbudgetgarantie
voor budgethouders met een lopende
indicatie in elk geval met twee jaar zeker gesteld.
Vervolgens is in juli de door VWS toegezegde werkgroep
pgb-zzp van start gegaan. De werkgroep is begonnen met
een werkbezoek aan een lid van Per Saldo die in de problemen
dreigt te raken door het toegekende zzp. De knelpuntenlijst
van Per Saldo is uitgangspunt. De zzp’s zijn ontwikkeld
voor mensen die zijn opgenomen in een instelling
en niet voor budgethouders die thuis verblijven of in een
particuliere woonvorm. Daardoor is met bepaalde kosten
– zoals vervoer naar dagbesteding, of therapie, niet gericht
op genezing - geen rekening gehouden. Ook huishoudelijke
26 [ nr 4 | 09 ]
hulp is een knelpunt: hiervoor wordt geen indicatie gegeven
in de AWBZ, maar mensen met een zzp mogen hun
huishoudelijke hulp wel betalen uit het zzp-pgb. Sterker
nog, met een zzp is een indicatie voor huishoudelijke hulp
in de Wmo niet meer mogelijk. Zie voor de volledige knelpunten
www.pgb.nl > Wmo. nn
Gedragscode en keurmerk
bemiddelingsbureaus
Al eerder hebben wij u geïnformeerd over de gedragscode
en het keurmerk voor pgb-bemiddelingsbureaus die Per
Saldo ontwikkelt in samenwerking met de Stichting De
Ombudsman. Aline Saers, directeur van Per Saldo, overhandigde
op 16 juni jl. de kersverse gedragscode voor pgbbureaus
aan staatssecretaris Bussemaker. Daarmee komt
een keurmerk voor pgb-bureaus steeds dichterbij.
Per Saldo helpt u om op dit moment al een pgb-bureau
te toetsen. In de flyer ‘Zo beoordeelt u zelf de kwaliteit
van een pgb-bureau’ zijn de elf
belangrijkste regels uit de gedragscode
op een rij gezet. Zo kunt u
met de gedragscode in de hand zelf
een pgb-bureau beoordelen.Kijk op
www.pgb.nl > downloads of bestel
via de webwinkel. Ook kunt u hier-
voor de ledenservice bellen. nn
8 randvoorwaarden
voor een solide pgb
Per Saldo bracht voor de zomer haar
visie op de toekomst
van het pgb
uit in de notitie ‘Op weg naar een
solide pgb’. Deze was onderwerp
van gesprek in de ledenvergadering
van Per Saldo op 6 juni. De basisge-
dachte van het pgb is en blijft, dat
budgethouders bewust kiezen voor
een pgb om daarmee zélf hun zorg
te organiseren en zélf de verantwoordelijkheid te nemen
voor het inkopen van kwalitatief goede zorg en ondersteuning.
Om te voorkomen dat de fundamenten van
het pgb worden aangetast, heeft Per Saldo acht randvoorwaarden
vastgesteld, die voorwaarde zijn voor een

ws | nieuws | nieuws | nieuws | nieuws |
solide pgb. De kernwoorden hierbij zijn: weloverwogen
kunnen kiezen, eenvoudige aanvraagprocedures en
onafhankelijke indicatiestelling, toerusten op ondersteunen,
wettelijke verankering van het pgb, kwaliteit,
bestedingsmogelijkheden, eenvoudiger verantwoorden
en kostenloze ondersteuning, onbedoeld en ongewenst
pgb-gebruik tegengaan. Kijk voor de volledige
tekst op www.pgb.nl, downloads. ■■
Betere voorlichting en meer aandacht
voor jongeren in de Wmo
Voor het eerst is er nu enig inzicht in het aantal mensen
dat voor een pgb in de Wmo kiest, uitgesplitst
naar een pgb voor huishoudelijke hulp en een pgb
voor overige individuele voorzieningen. Dit blijkt uit
een onderzoek door het Sociaal Cultureel Planbureau.
Een op de acht Wmo-aanvragers die hulp of een voorziening
hebben toegekend gekregen (13%), heeft bij de
laatste aanvraag gekozen voor een pgb. Voor hulp bij
het huishouden koos 15% voor een pgb. 10% koos voor
een pgb voor andere individuele voorzieningen, zoals
"Zorgstudent"
De buddy voor uw Kind!
Hij/Zij
begeleidt,
kletst, coacht,
sport, speelt en lacht
met uw zoon of dochter !
“Zorgstudent” koppelt buddy's aan gezinnen die wat extra hulp kunnen gebruiken. De buddy’s zijn meestal studenten die
een pedagogisch/zorg verwante studie volgen. Deze “zorgstudenten” krijgen tijdens hun studie niet vaak de kans om
relevante werkervaring op te doen. Dankzij het project “Zorgstudent” van Jobs4Care komt hier verandering in!
Bent u benieuwd wat het project “Zorgstudent” voor u en uw kind kan betekenen? Neem dan contact op met Jacqueline
van der Bend, T.06-28835525, www.jobs4care.nl
[ ADVERTENTIE ]
een rolstoel of een tillift. Opvallend gegeven uit het
onderzoek is dat met name jonge (0-54 jarigen), hoogopgeleide
aanvragers en aanvragers met een ernstige
lichamelijke beperking gebruikmaken van een pgb.
Voor Per Saldo laten deze aantallen zien, dat de mogelijkheid
om te kiezen voor een pgb in de Wmo een
belangrijke verrijking is van deze wet en dat eigen
regie voor jongeren leeft.
Twee derde van alle aanvragers zegt overigens dat de
mogelijkheid van een pgb niet met hen is besproken.
Het zijn met name jonge en hoogopgeleide aanvragers
die zich storen aan de afwezige voorlichting. Deze jongeren
(18-54-jarigen) ervaren meer belemmeringen bij de
deelname in de samenleving dan oudere aanvragers. Zij
vinden vaker dat ze onvoldoende mogelijkheden hebben
tot het doen van activiteiten dan 75-plussers.
13% vindt de eigen bijdrage zo hoog dat ze daardoor
moeite hebben om rond te komen. Mensen tot 55 jaar
vinden dit laatste vaker dan anderen.
Per Saldo heeft de staatssecretaris gevraagd extra aandacht
te gaan geven aan de positie van jongeren in de
Wmo en de gemeenten te vragen hun voorlichting te
verbeteren. ■■
Jeugdzorginstelling art4everybody.com
a) Kunst & Cultuur Logeerweekends.
b) Thuisbegeleiding
c) Activiteitendagen
d) Zomerkampen,
Voor- en Najaarskampen
e) Logeerweekend Disneyland® Paris
i www.art4everybody.com
e info@art4everybody.com
t 040-842 53 55 / 06-447 825 76
[ nr 4 | 09 ]
Tekening 13 jarig meisje met autisme
27

| nieuws | nieuws | nieuws | nieuws | nieu
28 [ nr 4 | 09 ]
Ledendag op 26 september 2009
Help, ik krijg een herindicatie, hoe bereid ik me voor?
De nieuwe functie begeleiding, wat mag ik nog wel inkopen en wat niet?
Ik heb problemen met mijn hulpverlener, hoe los ik ze op?
Zo beoordeelt u zélf de kwaliteit van een pgb-bureau.
Deze vragen worden beantwoord in vier workshops op
de Algemene Ledenvergadering van Per Saldo op zaterdag
26 september. Komt u ook?
De workshops staan op het middagprogramma. U kunt
deelnemen aan 2 workshops. Wilt u een workshop bijwonen?
Vul dan op het aanmeldformulier in aan welke
workshop u mee wilt doen.
Tussen de workshops door is er koffie en thee, en heeft u
de gelegenheid om met collega-budgethouders ervaringen
uit te wisselen.
De begroting en de plannen voor 2010 staan op het ochtendprogramma.
Het bestuur heeft in samenwerking
met het bureau 12 speerpunten benoemd: onderwerpen
waar we, naast onze gewone dienstverlening, extra
aandacht aan zullen gaan besteden. Die gaan uitgebreid
toegelicht worden, samen met hoe we al onze
activiteiten gaan financieren. Daarnaast wordt Beer
Boneschansker voorgedragen om toe te treden tot het
bestuur; de leden gaan hierover beslissen.
Programma 26 september
9.30 uur ontvangst
9.30 - 10.30 uur Pgb-consulenten van Per Saldo staan
klaar om uw vragen over het pgb te
beantwoorden. Als u hiervan gebruik
wilt maken, moet u dat aangeven op
het aanmeldingsformulier
10.30 - 12.30 uur de Algemene Ledenvergadering
Voornaamste agendapunt is de bespreking
van het jaarplan en de begroting
van Per Saldo voor het jaar 2010.
12.30 - 13.30 uur lunch (hiervoor wordt een bijdrage
gevraagd, zie aanmeldingsformulier)
Ook tijdens deze pauze zijn er pgbconsulenten
beschikbaar voor het
beantwoorden van uw vragen
13.30 - 14.30 uur workshop ronde 1
14.30 - 15.00 uur pauze
15.00 - 16.00 uur workshop ronde 2
16.00 uur de ALV wordt afgesloten
Locatie
De ledendag begint om 9.30 uur en duurt tot ongeveer
16.30 uur. Locatie: Jaarbeurs, het Beatrixgebouw op de 2e
etage, Jaarbeursplein in Utrecht. Het gebouw is rolstoeltoegankelijk
en gemakkelijk te bereiken per auto of per
openbaar vervoer. Deze ALV is alleen toegankelijk voor
leden en niet voor abonnees.
Aanmeldformulier
Als u wilt deelnemen aan de ledendag meldt u dan zo
spoedig mogelijk aan door het aanmeldformulier in te
vullen op www.pgb.nl. Beschikt u niet over internet, dan
kunt u de strook op de pagina hiernaast insturen.

ws | nieuws | nieuws | nieuws | nieuws |
Naam ..................................................................................................
Lidnummer .......................................................................................
Adres ...................................................................................................
Postcode .......................... Woonplaats........................................
E-mailadres ......................................................................................
Ik kom naar de ledendag van 10.30 tot 16.00 uur
met .......... personen.
Ik kom niet op zaterdag 26 september, maar ik
ontvang graag de agendastukken.
Hierbij machtig ik Per Saldo om éénmalig de bijdrage
voor de lunch (€ 10,- per persoon) af te schrijven van
rekeningnummer: ..........................................................................
Deze rekening staat op naam van: ...........................................
Woonplaats: ....................................................................................
Aanmelden spreekuur
Ik wil me aanmelden voor het spreekuur met een
pgb-consulent tussen 9.30 en 10.30 uur
Ik wil me aanmelden voor het spreekuur met een
pgb-consulent tussen 12.30 en 13.30 uur
Ik maak gebruik van een rolstoel
Ik maak graag gebruik van ADL-assistentie
Agendastukken
Ik ontvang de agendastukken graag per post
Ik ontvang de agendastukken graag in grootletterdruk
per post
Ik ontvang de agendastukken graag per e-mail
Workshops
(a.u.b. twee workshops van uw keuze aankruisen)
Ik wil deelnemen aan de workshop: Help, ik krijg een
herindicatie, hoe bereid ik me voor?
In deze workshop veel aandacht waar een indicatiesteller
op let en welke vragen u kunt verwachten.
Maar vooral veel tips om goed voorbereid de herindicatie
in te gaan.
Aanmeldformulier
Ik wil deelnemen aan de workshop: De nieuwe functie
begeleiding, wat mag ik nog wel inkopen en wat niet?
U hebt een indicatie gekregen voor begeleiding in
de AWBZ. Het pgb besteedt u aan de begeleiding
die u nodig hebt. Maar het is voor u niet altijd even
duidelijk welke zorg u nu wel en welke u niet mag
inkopen. Graag zouden we u een concrete opsomming
geven, maar zo eenvoudig ligt het helaas niet.
Er is namelijk geen pasklaar antwoord mogelijk. In
deze workshop leidt Per Saldo u door het woud van
verboden en niet-verboden.
Ik wil deelnemen aan de workshop: Ik heb problemen
met mijn hulpverlener. Hoe los ik ze op?
Budgethouders zijn ook werkgevers en dat is niet altijd
een gemakkelijke rol. Zeker als het niet goed gaat tussen
u en uw zorgverlener. In deze workshop staan we stil bij
hoe u grote problemen tussen u en uw zorgverlener kunt
voorkomen. Met veel tips over hoe u een functioneringsgesprek
kunt voeren, hoe u zich kunt voorbereiden op een
’zwaar-weer-gesprek’ en wat de verschillende mogelijkheden
zijn als de problemen te groot zijn geworden.
Ik wil deelnemen aan de workshop: Zo beoordeelt u
zélf de kwaliteit van een pgb-bureau
Hebt u moeite met het vinden van goede zorgverleners?
Of vindt u het lastig om zelf de pgb-administratie
te doen? Dan zit u misschien te overwegen
om een pgb-bureau in de arm te nemen. Maar door
de berichten in de media over malafide bureaus
aarzelt u en twijfelt u aan het bureau dat u op het
oog heeft. Daarom werkt Per Saldo aan een keurmerk
waardoor u in één oogopslag kunt zien of een
bureau goed is. De gedragscode, de basis voor een
dergelijk keurmerk, is nu klaar. Hopelijk volgt het
keurmerk binnen een jaar en kan onafhankelijk
getoetst worden of een bureau op de juiste manier
werkt. Maar met de gedragscode in de hand kunt u
al wel zelf een oordeel vormen over een pgb-bureau.
In deze workshop de uitleg hoe u dat kunt doen.
Terugsturen graag zo spoedig mogelijk naar:
Per Saldo, Postbus 19161, 3501 DD Utrecht
[ nr 4 | 09 ]
29

| nieuws | nieuws
Specialistische verpleging
moet mogelijk blijven in AWBZ
Verpleegkundige zorg die wordt gegeven ter ondersteuning
van een behandeling door een medisch specialist
– de zogenoemde ziekenhuisverplaatste zorg - komt
sinds de invoering van de Zorgverzekeringswet voor
rekening van de zorgverzekeraar. In de praktijk bestaat
hierover veel onduidelijkheid. Geïndiceerde budgethouders
kregen deze zorg nog tot en met dit jaar via
een pgb-AWBZ. Dit jaar zijn de regels aangescherpt: het
Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) schrapt in 2009
alle verpleging, die voldoet aan het criterium ‘onder
verantwoordelijkheid van een specialist’, uit de indicatiebesluiten.
Budgethouders worden doorverwezen naar
hun eigen zorgverzekeraar. Per Saldo krijgt veel klachten
van budgethouders die in de problemen komen,
want de zorgverzekeraars weten zich geen raad met
de verzoeken om het vervallen deel van het pgb via de
zorgverzekering uitbetaald te krijgen. De zorgverzekeraar
staat alleen nog verpleging toe via gecontracteerde
aanbieders, dat wil zeggen, via een organisatie of instelling
waar de zorgverzekeraar een overeenkomst mee
heeft. Maar dat willen veel budgethouders niet, omdat
deze aanbieders niet de zorg op maat kunnen leveren
die budgethouders zelf hebben georganiseerd. Ook veel
ouders van kleine, ernstig zieke en gehandicapte kinderen
zien hun zelf geregelde zorg thuis uit elkaar vallen
door het wegvallen van de verpleegkundig deel in hun
pgb. Per Saldo overlegt nu met het ministerie van VWS
en de zorgverzekeraars om een oplossing te vinden voor
dit jaar, voor 2010 en verder. Verder heeft Per Saldo de
vaste Kamercommissie van Volksgezondheid schriftelijk
geïnformeerd. Deze commissie heeft er in een overleg
met de staatssecretaris van VWS op aangedrongen,
een oplossing te vinden voor de bestaande problemen.
Staatssecretaris Bussemaker liet weten de problemen
zeer serieus te nemen en ermee bezig te zijn. ■■
30 [ nr 4 | 09 ]
MIJN WIJS Marja Morskieft
De geest van tante Riet
“Ik ga nu op vakantie met mijn gezin en probeer het achter
me te laten”, vertelde een jonge vrouw mij met MS. “De
zoveelste her-her-herindicatie, ik moet er niet aan denken,
komt in september weer. Ik zal de strijd moeten aangaan
om te houden wat ik heb. Ik lig er wakker van, omdat het
zeker weer minder zorg zal betekenen. Omdat ik, reken
maar, overstuur zal zijn.”
Drie jaar na de geboorte van haar kind had ze haar leven
weer redelijk in balans. Tot haar verdriet moest ze haar
werk opgeven. Maar zorgen voor haar kindje lukte met veel
steun van haar familie en ‘een engel’ van een pgb-hulp.
Dagelijkse klussen die Miep Doorsnee tussendoor doet –
boodschappen doen, peuter naar de crèche - kosten haar
veel moeite. Maar ze geniet er intens van. “Want dat lukt
me toch maar!”
Mét al die ondersteuning, dat wel. Maar een topsporter
heeft ook een team verzorgers om zich heen. En een minister
een club ambtenaren plus een personal shopper.
Bij de vorige indicatie had de indicatiemevrouw opgemerkt:
‘Had je maar niet voor een kind moeten kiezen!’
Ziek? Dan maar geen kind, geen verjaardagsbezoek, niet
winkelen, vond de CIZ- centenverdeler.
Ik moest denken aan tante Riet. Een beruchte wijkverpleegster
uit mijn jeugd. Zij heeft het bemoeien, controleren en
bestraffen achter de voordeur uitgevonden. Mijn moeder
en haar zussen waren als de dood dat na een bevalling
tante Riet thuis de boel kwam bestieren. Op Dorische zuilen,
gestoken in gezonde schoenen, stampte ze door het
huis, becommentarieerde de onpraktische inrichting, de
overbodige huishoudelijke apparaten en joeg iedereen de
stuipen op het lijf met haar bulderende bevelen.
Tante Riet - allang in de wijkverpleegsterhemel opgenomen
waar ze alle weke engelen voor zich uit blaft - waart
nog rond in de geest van sommige indicatiestellers. Ik was
even stil na het verhaal. Deze vrouw heeft haar gezondheid,
haar baan en haar toekomstperspectief verloren. Nu wordt
haar verweten dat ze zorg consumeert. Ze wordt gestraft
voor haar ziek zijn.
Veel mensen die van AWBZ-zorg afhankelijk zijn, leven in
angstige bezorgdheid over hoe het verder zal gaan met
hun pgb–uren. Of ze een empatische competente indicatiesteller
over de vloer krijgen, of een op macht beluste
tante Riet.
Dat ze wakker liggen vanwege herindicaties, onbegrip, veroordeling
en incompetentie, is diep treurig.

Twee opmerkelijke vrouwen, Frida en
Marjo. De één voorheen begeleidster in
een instelling, de ander leerkracht in
het speciaal onderwijs. Beiden zijn ze
getrouwd met een boer en runnen ze op
bezielende wijze op hun eigen boerderij
een zorginstelling met het kwaliteitskeurmerk
van de Stichting Verenigde
Zorgboeren. Beiden volgen de veranderingen
in de AWBZ met argusogen. Frida
ondervindt inmiddels problemen bij
deelnemers, die zijn geïndiceerd in een
zorgzwaartepakket aan wie nu minder
dagdelen voor dagbesteding zijn toegekend.
Marjo heeft een brede doelgroep,
waarvan deelnemers na herindicatie in
de categorie ‘lichte begeleiding’ of ‘participatie’
kunnen gaan vallen. Hoe denken
de zorgboerinnen toekomstige problemen
op te kunnen vangen? Hun verhaal
over wat hen beweegt, wat ze doen en
wat ze nodig hebben om goede zorg te
kunnen blijven geven.
[ EIGENWIJS ZORGBOERINNEN]
ZORGEN OVER VOORTBESTAAN
DOOR VERANDERINGEN IN DE AWBZ
Zorgboerinnen
met zorgen
Frida Janssen van de Witte Hoeve (li.)
Marjo Boonman van de Akkerwinde (re.)
[ nr 4 | 09 ]
31

[ EIGENWIJS ZORGBOERINNEN]
ZORGBOERIN FRIDA JANSSEN:
“In de zzp’s minder dagbesteding.
Dat verontrust me”
[ Auteur: Martha Vlastuin | Fotografi e: Peter Damen ]
De Witte Hoeve
De boerderij ligt een paar kilometer buiten het bijna tweeduizend
zielen tellende dorpje Oploo, in Oost-Brabant, bijna
Limburg. Dertig hectare akkerbouw, waaronder aardappels,
bieten, grasland, plus vierhonderd mestvarkens en een
aantal paarden. De Witte Hoeve vangt mensen op met een
zware verstandelijke beperking, waaronder ook met een
vorm van autisme en/of gedragsproblemen. De meesten
begrijpen wel wat er gezegd wordt, maar kunnen niet of
nauwelijks praten. Communiceren gaat op een aangepaste
manier, waar Frida (33) haar eigen weg in heeft gevonden.
Start
Frida Janssen is het prototype van een gedreven boerin. Ze
werkte als begeleider in een zorginstelling en vond dat wat
ze daar aan dagbesteding deden, zij zelf wel beter kon. Om te
beginnen nam ze elke week één dag een aantal cliënten uit
de instelling mee naar huis. Veiligheid in en om de boerderij
stond in eerste instantie centraal. Toen echtgenoot Noud (41)
zag wat ze deed en haar plannen ging steunen, zijn ze die
serieus gaan uitwerken. De kantine werd gebouwd en varkensschuren
werden opgeknapt voor kleinvee.
Erkend zorgbedrijf
Frida begon met zes deelnemers. Zakelijke gezien was dat
geen vetpot. De dagvergoeding per deelnemer was toen
15 gulden. Daarnaast ging “ons pap” ze voor een kleine
reiskostenvergoeding ophalen met het eigen busje. De
Witte Hoeve is in de bijna tien jaar dat de zorgboerderij
nu draait, uitgegroeid tot een volwassen zorgbedrijf met
vier personeelsleden (totaal 3 full-time functies). In mei
2008 is het kwaliteitskeurmerk verstrekt en in juni 2009
heeft de zorgboerderij AWBZ-erkenning gekregen. De doelgroep
is bijzonder: voor deze groep met een laag niveau zijn
de mogelijkheden voor dagbesteding nog altijd klein.
Werkzaamheden
De zorgboerderij functioneert los van het productiegerichte
boerenbedrijf. Niet productie, maar beleving van de
32 [ nr 4 | 09 ]
deelnemers staat voorop. Om dit mogelijk te maken biedt de
Witte Hoeve veel structuur. Als om negen uur de busjes aankomen,
doen de deelnemers hun werkkleding aan en gaan
ze de dieren voeren. Na de koffie mesten ze de stallen uit en
maken ze schoon. 's Middags kunnen er allerlei activiteiten
zijn. Frida: “Het ligt er maar aan wat er nog moeten gebeuren,
welk weer het is en hoe de stemming is. Op de boerderij zijn
ze veel buiten en hebben ze de ruimte. Ik ben ervan overtuigd
dat werken op de boerderij een belangrijke positieve invloed
heeft op het algemeen functioneren van de deelnemers. Het
versterkt hun zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde. De
positieve invloed is duidelijk zichtbaar bij deelnemers die storend
gedrag vertonen. Dit verdwijnt vaak op de boerderij.
Werkmethode
Zoals gezegd, de belevingswereld van de deelnemers
staat voorop, niet de productiviteit. Door prikkeling van
zintuigen probeert de boerin iedereen zo zelfstandig
mogelijk te laten werken. Frida werkt met een clubje

dat iets meer kan en een clubje dat iets minder kan. Om
hen aan het werk te krijgen, kijkt ze welke zintuigen bij
een deelnemer het meest prikkelgevoelig zijn. Daar sluit
ze een werkmethode op aan. “Een jongen kregen we
eerst niet aan het werk”, vertelt Frida. “Hij deed niets. Per
toeval ontdekten we waardoor hij geprikkeld raakt. Dat
kwam door het speelgoed van mijn eigen kinderen. Hun
rammelspeelgoed sprak hem erg aan. Door dat gegeven
te gebruiken, geeft hij nu de koe zelfstandig te eten. Deze
methode met een ‘verwijzer’ staat in powerpoint op onze
website www.zbdewittehoeve.nl. Wij hoeven nu alleen
nog tegen hem te zeggen: breng het balletje maar weg.
Het is er één met een rammeltje en ligt in een speciaal
daarvoor gemaakt kastje. We hebben hem geleerd dat hij
ermee naar de stal gaat, de bal in een kastje legt, waaronder
een voerschep ligt. Daar gaat hij zelfstandig mee aan
de slag. Als hij klaar is pakt hij de bal, loopt terug naar de
plek waar hij de bal kreeg en legt deze terug in het kastje.
Hij is dan direct bij de kantine waar hij koffie gaat drinken.”
knelpunt
De meeste deelnemers op de Witte Hoeve hebben een
indicatie voor negen dagdelen. Het budget dat daarvoor
staat, wordt verdeeld over tien dagdelen, zodat
zij vijf dagen kunnen komen. Een verontrustende ontwikkeling
vindt boerin Frida dat dit jaar aan deelnemers
die in aanmerking komen voor een zorgzwaartepakket
(zzp), minder dagdelen dagbesteding worden toegekend.
In elk zorgzwaartepakket staat een gemiddeld aantal
uren per week voor verblijf- en woonzorg en dagbesteding.
Binnen het pakket kan worden geschoven met de
uren voor de verschillende onderdelen, bijvoorbeeld iets
minder voor wonen en iets meer voor dagbesteding, of
andersom. Voor mensen die in een instelling wonen,
levert dit tot nu toe problemen op, omdat instellingen
zich willen houden aan het aantal dagdelen dagbesteding
dat op de toekenning staat aangegeven. Mensen
met een pgb beslissen zelf hoe ze hun zzp besteden.
Frida: “Vergoeding voor gebruik van de ruimte, maaltijdvergoeding
of overheadkosten krijg ik niet. Wij leveren
inclusief.” Om haar bedrijf gezond te houden gaat Frida
uitbreiden: in het najaar van 2009 opent de Witte Hoeve
een woonvorm, waar mensen met een verstandelijke
beperking, al dan niet mobiel, zeven dagen per week
worden opgevangen.
Door in te spelen op de mogelijkheden van de deelnemers
ziet Frida ze groeien. Het vooraf gestelde doel wordt heel
vaak gehaald. Deze manier van werken vraagt wel om een
dagelijks gedegen voorbereiding. Voordat de deelnemers
komen, moet alles worden klaargelegd. Er mag niets ontbreken,
anders kan een deelnemer niet verder.
Bedrijfsvoering
Met een hbo-opleiding en jarenlange ervaring kan Frida
zich inmiddels een specialist noemen in de opvang van
zwaar verstandelijk gehandicapte mensen op haar boerderij.
Daarnaast heeft zij een zorgmanagementopleiding
gevolgd en blijft ze zich focussen op mogelijke bijscholingscursussen.
Frida zal nooit bezuinigen op haar personeel. “Het moeten
goed opgeleide mensen zijn die bekend zijn met de
problematiek van de doelgroep en ter plekke weten te
handelen. Als leiding niet goed reageert, kan de deelnemer
door de foute aanpak de dupe worden.”
>>
[ nr 4 | 09 ]
33

[ EIGENWIJS ZORGBOERINNEN]
ZORGBOERIN MARJO BOONMAN:
“We maken ons wel ongerust”
De Akkerwinde
Een ongekende rust valt over je heen als je de stille provinciale
weg naar Goes (Zeeland) verlaat en de nog stillere
binnenweg naar de Akkerwinde volgt. Boerin Marjo komt
me tegemoet. Ze draagt een opvallend turquoisekleurige
ketting en armband. “Mooi hè, maken we zelf en verkopen
we in de winkel!” Marjo Boonman werkte als leerkracht
op een ZMLK in Middelburg. “Ongeveer tien jaar geleden
ben ik me samen met echtgenoot Wilfried gaan oriënteren
op de mogelijkheid iets toe te voegen aan ons bedrijf
met veertig hectare grond, dat aardappels, suikerbieten
en tarwe produceert. Een werkbezoek aan een zorgboerderij
in de herfst van 1998 maakte ons zo enthousiast, dat
ik in de kerstvakantie een ondernemingsplan ben gaan
schrijven. De boekhouder en de bank vonden het een goed
plan. We hebben een paar schuren verbouwd en de tuinen
aangelegd, speciaal voor dit doel. Ik ben begonnen met stageplekken
voor leerlingen van mijn school. De Akkerwinde
heeft zich gaandeweg de jaren ontwikkeld tot de werkleerboerderij
die het nu is.”
34 [ nr 4 | 09 ]
Doelgroep en werkzaamheden
Op de boerderij werken doordeweeks (jong)volwassenen met
een verstandelijke beperking en/of een aandoening in het
spectrum van de autistische stoornissen. Dit kan zijn in het
kader van dagbesteding, stage of een werkervaringsplaats. De
Akkerwinde biedt ook zaterdagopvang. Daar maken in totaal
veertig kinderen en jongeren gebruik van. Zij komen om de
veertien dagen. Elke zaterdag is er dus een groep van twintig
mensen op de boerderij aanwezig. De Akkerwinde biedt gevarieerde
werkzaamheden. In de tuinen met groenten, bloemen,
kruiden en fruit. Het kleinvee dat verzorgd moet worden.
Natuurlijk doen de deelnemers ook de huishouding, zoals
schoonmaken, de was verzorgen en koken. Daarnaast heeft
de boerderij een atelier waar producten worden gemaakt, die
naast de tuinproducten in de winkel worden verkocht. Er zijn
ook speciale slecht-weer-activiteiten: werken in de kas, het
atelier, de winkel en de huishoudelijke werkzaamheden op
de zorgboerderij. Met de activiteitenkalender leven de deelnemers
het hele jaar door wel naar iets toe: carnaval, zaaien,
lentefeest, zomerfeest, potchrysanten, vakantie, winterfeest
en kerstpakketten maken.

knelpunt
Tot nu toe heeft Marjo nog niet daadwerkelijke gevolgen
van de nieuwe maatregelen in de AWBZ ondervonden.
“We maken ons wel ongerust. Op papier zitten er in
onze groep misschien wel mensen die door de indicatiesteller
als ‘licht’ worden beoordeeld. Maar we hebben
echt niet de gemakkelijkste doelgroep. Het lijkt
misschien wel alsof er weinig begeleiding nodig is bij
sommige deelnemers, maar dat komt vooral omdat wij
zoveel structuur bieden. Daar moeten we vroeg voor
opstaan en hard voor werken.” Het is inderdaad de vraag
hoe de indicatiesteller gaat beoordelen: hebben sommige
deelnemers een lichte begeleidingsvraag of gaat het
alleen om deelname aan activiteiten in de samenleving?
Zal de gemeente dan een rol moeten gaan spelen?
Marjo doet al het mogelijke om negatieve ontwikkelingen
voor te zijn: als voorzitter van de Stichting
Werkmethode
Elke deelnemer heeft een werk-leerplan gebaseerd op zijn
interesses en mogelijkheden. Marjo: “Als je niets meer leert,
dan zak je in. Ze moeten allemaal aan een doelstelling
werken.” De voorbereiding om de deelnemers zelfstandig
te laten werken, is erg belangrijk. Marjo werkt met een
werkoverzichten en werkinstructies. Bij wie het kan in
geschreven taal, voor anderen in picto’s. Op een groot planbord
staat welke werkzaamheden elke deelnemer die dag
Zorgboerderijen Zeeland stelt ze zich voortdurend op de
hoogte en organiseert ze bijeenkomsten:
• op een informatieavond werden ouders/vertegenwoordigers
door een medewerker van Per Saldo geïnformeerd
over mogelijke gevolgen van de nieuwe
functie begeleiding en het zorgzwaartepakket
• de stichting heeft zich op het provinciehuis aan alle
wethouders als collectief belangenbehartiger gepresenteerd,
zodat de gemeenten niet meer om hen
heenkunnen
• ze houdt contact met de wethouder zorg/Wmo in
haar eigen gemeente
• ze boort nieuwe mogelijkheden aan door het huis
van de buren te kopen en er een regulier kinderdagverblijf
te gaan starten, met de bedoeling er
arbeidsplaatsen voor mensen met een verstandelijke
beperking te creëren
gaat doen. Kastenvol werkinstructies geven de deelnemers
houvast. Iedereen moet ook vervelende taken verrichten
zoals wc schoonmaken en onkruid wieden. “We laten onze
deelnemers juist geen vaste taken doen. Dan blijven ze
flexibeler. De dag begint steevast met een werkbespreking.
Die heeft een vaste structuur, waarbij bijvoorbeeld
altijd de dag, datum, het weer en de dagschema’s aan de
orde komen. Afhankelijk van de omstandigheden worden
bepaalde boerderijregels weer eens opgefrist."
Bedrijfsvoering
Marjo werkt met één professionele begeleider per dag. “Dat
ben ik of mijn collega. Daarnaast hebben we vaste vrijwilligers,
waarvan er altijd één of twee aanwezig zijn. Om de
begeleiding rond te krijgen, maken we gebruik van twee stagiaires.
Met deze bezetting lukt het goed de ploeg draaiende
te houden. De stagiaires worden begeleid door mijn collega
en de vrijwilligers begeleid ik zelf.”
“Zorgboer zijn is een manier van leven geworden”, zegt Marjo.
“Je bent er altijd mee bezig. Naast de agrarische tak van het
bedrijf, is het zorgbedrijf even belangrijk. Wij zijn klein begonnen,
zodat we er langzaam in konden groeien. Dat is een groot
voordeel geweest want zo kon ik ervaren wat er allemaal bij
komt kijken, welke taken ik zelf wilde doen, welke taken ik
beter aan een ander kon overlaten en wat we beter konden
uitbesteden. Zo hebben we inmiddels een accountant met
de juiste kennis van zaken. En we vonden het belangrijk een
representatieve website te maken. Die hebben we niet zelf in
elkaar gefröbeld, maar door een professioneel communicatiebureau
laten maken. Een website die aanspreekt – www.
de-akkerwinde.nl - is erg belangrijk om je kenbaar te maken
bij nieuwe klanten. Dat merken we!” ■■
zorgboeren per provincie
www.zorgboeren.nl: Op deze website vindt u per provincie alle zorgboer-
derijen die zich bij de Stichting Verenigde Zorgboeren [ hebben nr 4 | 09 aangesloten.
] 35
100 daarvan hebben het keurmerk, 75 zijn gecertificeerd.

[ EIGENWIJS ZORGBOERDERIJ]
ZORGBOERDERIJ HEEFT ZIJN
WAARDE BEWEZEN
Werken aan
duurzaam
voortbestaan
[ Auteur: Martha Vlastuin | Fotografi e: Peter Damen ]
Zorgboeren delen hun leefwereld midden in de natuur
graag samen met mensen die het hard nodig hebben.
Naast het leveren van professionele zorg, realiseren
zorgboeren zich tegenwoordig meer en meer
dat goed ondernemerschap steeds belangrijker wordt.
Hun hart voor de zaak moet hen niet gaan opbreken,
vinden ook land- en tuinbouworganisaties.
keurmerk
Van de 1000 zorgboerderijen in Nederland is ongeveer 10% voorzien
van een keurmerk en 7,5% heeft een certificaat. Deze kwaliteitswaarborg
is in samenwerking met de Stichting Verenigde
Zorgboeren tot stand gekomen. Het is een erkend keurmerk, dat
alle zorgboeren op den duur zouden moeten verwerven, zeggen
zowel Taskforce als de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO).
Marianne van der Heijden van LTO: “Boeren moeten gaan voor
professionaliteit en kwaliteit. Daarvoor moeten zij investeren
zowel in zichzelf als in hun bedrijfsvoering. Het keurmerk is
geen bureaucratische zaak, maar stelt geheel voor de hand liggende
eisen aan een goed lopende zorgboerderij. In een controle
wordt nagegaan of de boer aan de gestelde eisen voldoet. Het
komt erop neer dat de boer zijn zaakjes op orde moet hebben.
De achtergrond van het personeel wordt gecontroleerd, gekeken
wordt naar de veiligheid, naar het calamiteitenplan, naar de
klachtenprocedure. Allemaal zaken die bijna als vanzelfsprekend
goed geregeld moeten zijn.”
36 [ nr 4 | 09 ]
Door de grote vraag naar zorg op het
platteland heeft de zorgboer zijn waarde
inmiddels bewezen. Of het pgb daarbij
als katalysator heeft gewerkt is voor velen
geen vraag, maar een feit. Budgethouders
kopen massaal hun zorg in bij de boer.
Nu is het tijd voor de sector om verder
te professionaliseren. Werken aan een
duurzaam voortbestaan.
Inmiddels hebben vele doelgroepen de weg naar het
platteland gevonden: kinderen en volwassenen met
een psychiatrische achtergrond, met een verstandelijke
of lichamelijke beperking, probleemjongeren, demente
bejaarden, oudere allochtonen, reguliere kinderopvang,
aanleunwoningen voor ouderen. Het aanbod is divers:
dagopvang, 7x24 uurs zorg, weekendopvang. Er ontstaan
steeds meer zogenoemde product-markt-combinaties
(pmc’s). De nieuwste vorm is het aanbod voor mensen
met een (dreigende) burnout. Tot nu toe zijn er ongeveer
duizend zorgboerderijen geregistreerd en komen er ieder
jaar zeventig tot tachtig bij. Jaarlijks gaat er 45 miljoen
euro om in deze bedrijfstak.
Taskforce Multifunctionele Landbouw
De Taskforce Multifunctionele Landbouw is één van de
partijen die werkt aan de toekomst van de zorglandbouw
in Nederland. Programmaleider Maarten Fischer
heeft een uitgesproken visie op het bestaan en de
ontwikkeling van zorgboerderijen: “De plek waar ze
wonen delen met anderen, zit boeren in het bloed.
Naast zorg voor plant en dier is zorg voor de medemens
voor velen van hen een vanzelfsprekendheid. Sinds jaar
en dag vindt immers een familielid, buur of dorpsgenoot
die het moeilijk heeft wel een plekje bij de boer.
Vanuit hun bezieling werken zorgboeren soms voor een
appel en een ei. Ze zijn maatschappelijk ondernemers in
hart en nieren, focussen zich op welzijn van hun deelnemers
en bewijzen daarmee hun meerwaarde in de zorg.
Daardoor worden andere zorgkosten bespaard. Die com

inatie van mens, zorg en natuur levert resultaat op. Er
worden prachtige ideeën ontwikkeld op het platteland,
alleen is het soms onduidelijk wie het moet betalen.
Bijvoorbeeld als het gaat om jongeren die niet meer op
school zitten, maar via de zorgboer naar arbeid worden
toegeleid.”
Uniek in Europa dankzij pgb
In de Europese landen waar Fischer komt, is het fenomeen
‘zorgboerderij’ nog onvoldoende van de grond
gekomen. “Maar dankzij het pgb in Nederland wel”,
denkt hij. “Het pgb is een prachtig middel voor mensen
die hun eigen keuzes willen maken. Hiermee wordt meer
vrijheid gecreëerd. Budgethouders kopen de zorg in die
ze willen.
De Taskforce wil de branche van agrarische ondernemers
versterken, op een manier die maatschappelijk de beste
resultaten oplevert. De vraag is waar zorgvragers naar
op zoek zijn en wat boeren kunnen bieden. Daar wordt
stichting verenigde
zorgboeren
Dienstverlenende organisatie voor zorgboeren, die
naast de website www.zorgboeren.nl, het keurmerk
‘kwaliteitswaarborg zorgboerderijen’ exploiteert.
Stimuleert, promoot en ondersteunt perspectiefvolle
initiatieven op het gebied van landbouw en zorg.
I www.landbouwzorg.nl
E verenigdezorgboeren@landbouwzorg.nl
T 0342 450364
[ EIGENWIJS ZORGBOERDERIJ]
ervaringen op de zorgboerderij
Nathascha kreeg een verkeersongeval en raakte verlamd. Karina werd door haar ziekte
gehandicapt en kan niet meer praten. Simon is hyperactief. Samen met nog negen andere
deelnemers en daarnaast een aantal zorgboeren, ouders, groepsleiders en artsen vertellen
zij in het boek Een ploeg van goud over hun ervaringen op de zorgboerderij. Over het werk zelf, over de samenwerking
met de boer en andere deelnemers, over de uitwerking op hun persoonlijk functioneren.
Een ploeg van goud is een uitgave met hartverwarmende verhalen. Als het doel van dit rijk geïllustreerde boek is
te laten zien welke belangrijke betekenis de zorgboer voor mensen heeft gekregen, dan is men daar ruimschoots
in geslaagd. Een ploeg van goud | 2005 | auteur: Jeannet van Ganzewinkel | ISBN 978-90-75280-71-5 | 96 pagina’s
en 100 illustraties | € 22,50 | bestellen via I www.roodbont.nl of T 0575 545688
nu onderzoek naar gedaan. “Professioneel ondernemerschap
en marketing zijn daarbij belangrijke aspecten.
Net als deelname aan kwaliteitssystemen die professionele
zorg waarborgen.”
Land- en tuinbouworganisatie
Deze organisatie verleent steun aan de zorgboerderijen.
Marianne van der Heijden werkt als specialist Landbouw
& Zorg/Educatie bij de zuidelijke LTO en doet de belangenbehartiging
op centrale thema’s voor LTO Nederland.
“Wij hebben onder andere de opleidingsbehoefte van
zorgboeren en hun personeel geïnventariseerd. We zijn
met onderwijspartijen bezig beroepsopleidingen op
maat te maken. Hierbij staat zorgverlening voorop,
naast strategisch leren handelen vanuit de situatie van
een cliënt. Maar bekendheid met plant en dier is ook
belangrijk.
"Wat de zorgboer als ondernemer betreft: die moet blijven
innoveren en ontwikkelen, want de markt staat niet
stil. Hij moet bijvoorbeeld leren omgaan met een onderhandelingssituatie
met zorginstellingen en gemeenten.
De boer spreekt vaak niet dezelfde taal als de ambtenaren.
Daar moet hij zich niet door uit het veld laten slaan.
Zorgboeren behoren inmiddels tot een zeer serieuze
branche, waar rekening mee gehouden moet worden."
Om op den duur het hoofd boven water te kunnen houden
en om in elke streek een centraal aanspreekpunt
te hebben, moeten zorgboeren zich in de eerste plaats
verenigen, denkt Van der Heijden. De Stichting Verenigde
Zorgboeren en de (Z)LTO behartigen collectief hun belangen.
Het is voor elke individuele boer een ondoenlijke
zaak om voor zijn eigen belang op te komen. “Ze kunnen
bij ons terecht voor onder meer vragen over opleiding,
marketing, juiste boekhouding, belastingzaken. Op dit
moment doen wij onderzoek naar de gevolgen van de
maatregelen in de AWBZ op de zorgboerderijen. De resultaten,
zijn dit najaar bekend.” ■■
[ nr 4 | 09 ] 37

[ EIGENWIJS DE KIEK ]
“Als hij naar de boer mag, verschijnt er een brede glimlach”
Eén dag in de week gaat Menno (14) naar zorgboerderij de Witte Hoeve in Oploo (zie ook pagina 31). Hij heeft het syndroom
van Dravet, waardoor hij regelmatig zware epilepsieaanvallen krijgt. Daarnaast heeft hij een verstandelijke
beperking en een aan autisme verwante stoornis. Door zijn handicap spreekt Menno nauwelijks en functioneert hij
op het niveau van een kind van 1,5 jaar. Leren is moeilijk voor hem. Hij gaat naar een dagcentrum voor kinderen met
een ontwikkelingsachterstand. Om hem wat meer variatie aan te bieden en hem meer ervaringen op te laten doen
op weg naar volwassenheid, gingen zijn ouders op zoek naar een aanvullende vorm van dagopvang. Zorgboerderij De
Witte Hoeve sprong eruit omdat dit geen productieboerderij is. De beleving van de deelnemers staat voorop. “Als ik
hem vrijdag ’s ochtends zeg dat hij naar de boer mag, komt er een brede glimlach op zijn gezicht”, vertelt zijn moeder.
“Ik kan aan zijn reacties zien dat hij het heel leuk vindt. Frida komt hem met de bus halen. Zij of haar medewerker
Yvonne werken één-op-één met hem. Ze geven hem een foto, waardoor hij weet dat ze de kippen gaan voeren of een
kruiwagen hooi naar de beesten gaan brengen. Verder wandelen ze anderhalf uur met hem, wat ik heel fijn voor
hem vindt. Menno houdt van buiten lopen. Op het dagverblijf gebeurt dat heel weinig. We hebben speciaal voor de
zorgboerderij een pgb aangevraagd en gebruiken het nu ook voor andere begeleiding thuis. Wij zijn erg blij met het
pgb. Het geeft ons veel meer vrijheid en het stelt ons in staat onze eigen keuzes te maken voor Menno.”
Wilt u een filmpje zien met Menno, zijn vader en zijn zusje Manon, kijk op www.briz.nl/take-care/afleveringen/7harry-en-manon.html.
OPROEP
[ Fotograaf: Peter Damen ]
Bent u ook trots op uw hulpverlener(s)? Laat het ons dan weten. Bel, Mail of schrijf naar EigenWijs. Misschien komt
de fotograaf dan ook bij u op bezoek. Per Saldo, Postbus 19161, 3501 DD Utrecht, t.a.v. Redactie EigenWijs. Tel: 030-
2304066. E-mail: eigenwijs@pgb.nl
[ nr 4 | 09 ]
39

[ EIGENWIJS PER SALDO ]
PerSaldo cursussen
Cursussen Per Saldo helpen
bij het maken van keuzes
Op de cursussen van Per Saldo
komen steeds meer mensen af.
Dat is niet zo verwonderlijk, want
het levert u veel op. Niet alleen
relevante kennis, maar vooral ook
vaardigheden hoe u zelf met het
pgb aan de slag kunt gaan, waar u
de antwoorden op uw vragen kunt
vinden, hoe u informatie moet
interpreteren en dat kunt betrekken
op uw eigen specifieke situatie.
Maak kennis met onze cursusleiders
Det Schuurmans en
Alwine Hardus.
“Je moet niet denken dat Per Saldo
vertelt hoe je het moet doen of sterker
nog, hoe je een zo hoog mogelijk budget
kunt krijgen.” Daar is Alwine heel
stellig in. “Het gaat ons erom de deelnemers
in te laten zien hoe ze zo goed
mogelijk de hulp kunnen organiseren
die zij nodig hebben. Ze hebben daar
kennis voor nodig om goed voor hun
eigen belangen op te kunnen komen.
40 [ nr 4 | 09 ]
Die noodzakelijke kennis geven we in
de cursussen. Hoe zij daar verder mee
omgaan of dat verder invullen, dat
hoeft niemand hen te vertellen, die
keuze is aan henzelf. Dat is juist ook
de basisgedachte van het pgb: eigen
regie over je eigen zorg, afgestemd op
je eigen behoefte.”
Meerwaarde van een cursus
De meerwaarde van deze manier van
overdracht en uitwisseling bewijst zich
elke cursus opnieuw. Det: “Cursisten
van Per Saldo gaan eigenlijk altijd erg
tevreden naar huis. Zij weten dat ze
met het pgb een bepaalde verantwoordelijkheid
dragen, waar ze goed
mee om willen gaan. Niemand wil iets
fout doen. Mensen willen vragen kunnen
stellen, over hun eigen situatie, ze
willen horen hoe anderen handelen.
Ze beseffen dat zij het ook zo zouden
doen of juist niet. Het maakt hen
daardoor bewust van hun handelen,
het helpt ze keuzes te maken in hun
Opgave: bij voorkeur via www.pgb.nl (>
Per Saldo > cursussen of bijeenkomsten)
of via de telefonische ledenservice.
eigen situatie. Daar komt nog bij dat
zij in onze cursussen de meest actuele
informatie krijgen en wij bovendien de
hoofd- en bijzaken van elkaar onderscheiden.
Budgethouders leren wat
werkelijk belangrijk is.”
Indianenverhalen
De praktijk leert dat er nog veel indianenverhalen
de ronde doen. Die
worden in de cursus ontkracht, vaak
tot grote opluchting van de cursisten.
Zonder veel specifieke voorbeelden te
noemen gaat het bij de indianenverhalen
meestal over de vraag: wat mag
wel en wat mag niet? Eén van de hardnekkigste
is wel, dat als je het pgb niet
volledig opmaakt, je het jaar daarop
gekort wordt. Alwine: “Hoe vaak ik al
uitgelegd heb dat de hoogte afhankelijk
is van de indicatie, die geldt voor
een vastgesteld aantal jaren. Als je het
hele bedrag niet nodig hebt, geef je
het gewoon terug, zonder verdere consequenties.
Cursisten horen op deze
Alwine Hardus (li) is iemand van het eerste pgb-uur. Zij
heeft een visuele handicap, waar ze zich in haar werk totaal
niet door laat hinderen. Alwine behoort tot de top vijf van
pgb-specialisten in Nederland. Over zichzelf wil ze niet veel
kwijt: “Dat is niet belangrijk. Dat ik goede cursussen geef
aan budgethouders en professionals, daar gaat het om.”
Die uitspraak tekent haar als mens: ze staat voor haar werk.
Sinds een half jaar werkt ze samen met een nieuwe collega,
Det Schuurmans (re), waar ze erg blij mee is. Ondanks de
complexiteit van de materie rondom het pgb, weet Det haar
mannetje te staan. Mede door haar goede leermeester is ze
inmiddels uitstekend op de hoogte.

PerSaldo cursussen
manier uit de eerste hand wat wel en
niet waar is. Dat stelt hen gerust.”
Geen lotgenotencontact,
wel gezellig
Alwine en Det wijzen mensen er graag
op dat als ze zich opgeven voor een
Cursussen op maat
Doelgroepen
Aan de bestaande cursussen doen budgethouders
met allerlei achtergronden
mee. De programma’s zijn daarom
afgestemd op een breed publiek. Om
beter op de specifieke omstandigheden
van budgethouders in te kunnen gaan,
geeft Per Saldo nu ook zogenaamde
doelgroepgerichte cursussen. Deze cursussen
zijn toegesneden op een groep
mensen met dezelfde achtergrond. De
eerste cursus op maat wordt gegeven
aan budgethouders uit de geestelijke
gezondheidszorg (ggz). Kijkt u voor data
in de activiteitenkalender op pagina 43.
Deze cursus is overigens nadrukkelijk
niet voor ouders van kinderen met een
pgb, daar is al een ander aanbod voor
(zie activiteitenkalender).
Basiscursus
U leert in één dag alles wat u moet weten over het pgb.
Ook leert u waar u de informatie kunt vinden, die voor u
belangrijk is.
Cursus herindicatie
U leert hoe een indicatiesteller te werk gaat en welke bijdrage
u kunt leveren aan een goed verloop van de herindicatie.
Cursus administratie en overeenkomsten
U leert wat belangrijk is bij uw pgb-administratie.
U leert welke zorgovereenkomst geschikt is voor uw
zorgverlener.
cursus, ze zich moeten realiseren dat
dit geen lotgenotencontact is. Praten
over de eigen beperkingen en problemen
gebeurt in het officiële gedeelte
alleen wanneer het relevant is. Maar al
is het hoofddoel van de cursussen niet
het delen van de eigen ervaringen, in
Thema’s
Er is een cursus ontwikkeld met als
thema ‘Op zoek naar hulp’. Uit ervaring
weten we dat veel budgethouders
zich afvragen hoe zij aan een goede,
geschikte en betrouwbare zorgverlener
kunnen komen. In deze cursus
leert u zien hoe u dat aan kunt pakken.
De behoefte aan deze cursus is heel
wisselend en staat daarom niet ingepland.
Mocht u belangstelling hebben
voor deze cursus, laat het weten, dan
plannen we hem in!
Bij u in de buurt
Het lijkt op een populaire slogan, maar
Per Saldo komt voortaan ook naar u
toe. De cursussen werden tot voor kort
in Utrecht gehouden, maar dat is voor
Welke cursussen geeft Per Saldo?
[ EIGENWIJS PER SALDO ]
de koffiepauzes en tijdens de lunch
is hier ruimschoots gelegenheid voor.
En reken maar niet dat het dan alleen
kommer en kwel is: er wordt veel gelachen
en het is meestal erg gezellig. ■■
sommige budgethouders niet haalbaar.
De locaties in de regio’s zijn gekozen
op toegankelijkheid en zullen het
hele land gaan bestrijken. De eerste
cursussen op locatie vinden plaats in
verre uithoeken. Houdt u de activiteitenkalender
in EigenWijs in de gaten
of kijk op www.pgb.nl > Per Saldo >
cursussen voor budgethouders.
Oproep
Behoort u tot een bepaalde doelgroep
en wilt u graag een cursus met een
bepaald thema of een bepaalde cursus
bij u in de buurt: bel naar de ledenservice
of stuur een email naar info@pgb.
nl, dan kijken we of we aan uw wens
tegemoet kunnen komen.
Cursus voor ouders van een kind met een pgb
U leert hoe u het pgb van uw kind zo effectief mogelijk
kunt inzetten.
Cursus voor professionals*
Basiscursus voor mensen die werken voor budgethouders.
Vervolgcursus voor professionals*
Voor mensen die werken met budgethouders en verder
op de materie in willen gaan.
* Vanwege de verschillende belangen en interesses kunnen professionals niet deelnemen aan
cursussen voor budgethouders.
[ nr 4 | 09 ]
41

[ EIGENWIJS PER SALDO ]
PerSaldo activiteitenkalender
Cursus Datum Locatie Tijdstip Voor wie
Basiscursus
budgethouders
Cursus ‘Ouders, kind
en pgb’
Cursus ‘Voorbereiding
op de (her) indicatie’
Cursus ‘Overeenkomsten
en administratie’
Basiscursus
voor professionals
Bijeenkomsten
voor volwassenen:
‘De nieuwe regels
in de AWBZ’
Bijeenkomsten
voor volwassenen:
‘De nieuwe regels
in de AWBZ’
Instructiebijeenkomsten
voor beginnende budgethouders
42 [ nr 4 | 09 ]
Do. 24 september
Di. 6 oktober
Do. 15 oktober
Di. 27 oktober
Ma. 9 november
Ma. 12 oktober
Ma. 16 november
Ma. 14 december
Di. 1 oktober
Di. 20 oktober
Do. 5 november
Di. 29 september
Di. 17 november
Di. 22 september
Di. 10 november
Do. 26 november
Di. 22 september
Di. 29 september
Zat. 3 oktober
Wo. 7 oktober
Zat. 10 oktober
Zat. 17 oktober
Di. 27 oktober
Di. 3 november
Do. 5 november
Zat. 7 november
Di. 10 november
Di. 22 september
Di. 29 september
Zat. 3 oktober
Wo. 7 oktober
Zat. 10 oktober
Zat. 17 oktober
Di. 27 oktober
Di. 3 november
Do. 5 november
Zat. 7 november
Di. 10 november
Di. 22 september
Di. 29 september
Do. 1 oktober
Di. 6 oktober
Do. 15 oktober
Di. 20 oktober
Di. 27 oktober
Di. 27 oktober
Di. 3 november
Do. 5 november
Do. 12 november
Per Saldo Utrecht
Heinikenszand
Per Saldo Utrecht
10.00 tot 16.00 uur Beginnende budgethouders
Per Saldo Utrecht 10.00 tot 16.00 uur Ouders
Per Saldo Utrecht 10.00 tot 16.00 uur Zowel beginnende als ervaren
budgethouders
Per Saldo Utrecht 10.00 tot 16.00 uur Vervolg op basiscursus pgb
Per Saldo Utrecht 10.00 tot 16.00 uur Startende organisaties en zorg-/
dienstverleners die voor budgethouders
gaan werken.
Reuver
Terneuzen
Den Helder
Alkmaar
Houten
Heinkenszand
Breda
Den Bosch
Eindhoven
Den Haag
Nieuw-Vennep
Nijkerk
Beilen
Utrecht
Reuver
Terneuzen
Den Helder
Alkmaar
Houten
Heinkenszand
Breda
Den Bosch
Eindhoven
Den Haag
Nieuw-Vennep
Nijkerk
Beilen
Utrecht
Nieuw-Vennep
Groningen
Tilburg
Utrecht
Heinkenszand
Enschede
Apeldoorn
Breda
Lelystad
Terneuzen
Den Bosch
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
9.30 tot 12.00 uur
14.30 tot 17.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
9.30 tot 12.00 uur
14.30 tot 17.00 uur
9.30 tot 12.00 uur
14.30 tot 17.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
14.30 tot 17.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
9.30 tot 12.00 uur
14.30 tot 17.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
9.30 tot 12.00 uur
14.30 tot 17.00 uur
9.30 tot 12.00 uur
14.30 tot 17.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
14.30 tot 17.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
19.30 tot 22.00 uur
Volwassenen
Volwassenen
Volwassenen
Beginnende budgethouders