De beuk (Fagus sylvatica) is een plant uit de napjesdragersfamilie ...

Beuk
De beuk (Fagus sylvatica) is een plant uit de napjesdragersfamilie (Fagaceae). Het is een van nature in
Europa voorkomende boom. De soortaanduiding sylvatica is afgeleid van 'silva' (= bos).
Kenmerken
De beuk kan tot 46 m hoog worden. De stam is glad en grijs. Het blad is veernervig, licht gegolfd en
licht glanzend.
De plant is eenhuizig; er zijn dus mannelijke en vrouwelijke bloemen aan dezelfde boom. De knoppen
zijn langwerpig en geschubd. De bestuiving vindt plaats door de wind. De beuk kan goed tegen
schaduw en is een climaxsoort.
De beukennootjes worden omsloten door een napje, dat gevormd wordt uit de vruchtbladen en de
schutbladen. In elk napje zitten twee nootjes. Als de nootjes rijp zijn opent het napje in vier delen en
vallen de beukennootjes op de grond. De beukennootjes worden onder andere verspreid door
eekhoorns, die ze als wintervoorraad gebruiken.
De beuk gedijt goed op vochthoudende, goed doorlatende, kalkrijke, leemhoudende bodem. Hij
verdraagt hoge waterstanden of droge zandgronden niet. De boom leeft in symbiose met een schimmel
(mycorrhiza).
Leeftijd
Beuken worden 200 tot 300 jaar oud. In de Middachter Allee bij Kasteel Middachten in De Steeg
stonden tot voor kort enkele van de oudste beuken in Nederland. De dikste was 5 meter in omvang, en
enkele van de bomen waren 44-46 meter hoog. Ze waren in 1776 aangeplant. Omdat twee beuken in de
winter van 2004/2005 spontaan omvielen en meerdere beuken hol en aangetast bleken door de
korsthoutskoolzwam, heeft de eigenaar van Landgoed Middachten ze in november 2005 laten kappen.

Boswilg
De boswilg (Salix caprea) is een boom uit de
wilgenfamilie (Salicaceae). De plant wordt ook wel
waterwilg genoemd. De soort komt algemeen voor in
Europa en Noordoost-Azië en niet uitsluitend op
vochtige plaatsen. De hoogte is 6-14 meter. Het is een
open boom met omhooggaande takken. De boswilg is
tweehuizig.
Mannelijke katjes zijn eivormig en aanvankelijk bedekt met
zilverachtige haartjes. Daarna verschijnen gele meeldraden dicht
opeen. Vrouwelijke katjes zijn slank, bleekgroen met
witachtige, korte stijlen.
De schors is bij jonge bomen glad en grijs met
ruitenvormige verkurkte lenticellen. Naarmate
de boom ouder wordt, wordt de schors grijs tot
zwartbruin en krijgt deze brede groeven.
De jonge twijgen zijn grauwgroen en worden
later diep roodbruin tot zwartachtig van kleur en
zijn aanvankelijk bedekt met lange haren.
Op de twijgen bevinden zich geelbruine tot
rode, eivormige knoppen. Ze zijn puntig en 3-4
mm lang. De knopschubben zijn in het begin
nog kort behaard.
De verspreid staande bladeren van de boswilg
verschijnen na de bloei en zijn meestal eivormig
met een spitse punt en golvende randen. Ze zijn
4-12 x 3-6 cm groot. Het vaak iets glanzende
blad is donkergroen van boven met verzonken
gele nerven en grijs donzig van onderen. De
bladsteel is donkerrood en viltig. De grote
steunblaadjes zijn half hartvormig.
De boswilg heeft katjes, die met lange behaarde
schutbladen bedekt zijn. Ze bloeien in maart en
april.
De vrouwelijke katjes zijn langer dan de mannelijke. Zowel de
mannelijke als de vrouwelijke bloemen hebben één honingklier.
De vrucht is een tweekleppige doosvrucht. De zaden hebben een
haarkuif, waardoor ze door de wind verspreid worden.
Door de vroege bloei is de boswilg een geliefde bijenplant.

Brem
De (gewone) brem (Cytisus scoparius) is een
struik uit de vlinderbloemenfamilie (Leguminosae)
die veel lijkt op de gaspeldoorn, maar geen doorns
heeft. De struik kan een hoogte van 2 m bereiken.
De takken en twijgen zijn vijfkantig en niet
behaard. Wanneer insecten de bloem bezoeken,
wordt het stuifmeel op hen afgeschoten. Brem
komt zeer algemeen voor, vooral op zandgrond,
heidevelden, in duinen en langs spoordijken.
Brem heeft maar weinig bladeren en ze zijn erg
klein. De onderste zijn drietallig handvormig
samengesteld, de bovenste enkelvoudig. De blaadjes vallen gauw af, maar de takken blijven
desalniettemin groen. Brem heeft handvormige samengestelde bladeren
De bloemen zijn goudgeel en ongeveer 2 cm
lang. Ze vormen losse trossen. De bloemstelen
zijn ongeveer 1 cm lang. De stijl is opgerold.
Brem bloeit in mei en juni.
Brem draagt een zwarte peul van 2,5-4 cm lang.
Alleen de randen van de peulen zijn behaard, de
rest is kaal.
Van de twijgen van brem kunnen bezems
gemaakt worden. In het verleden werd de vezel
van de plant in tijden van schaarste gebruikt als
vervanger van jute.

Eenstijlige meidoorn
De eenstijlige meidoorn (Crataegus monogyna) is een
plant uit de rozenfamilie (Rosaceae) die bijna overal in
Europa zeer algemeen voorkomt. De soort staat bekend
als hegplant en als struik, soms als kleine boom. De
eenstijlige meidoorn kan 10 m hoog worden.
De plant vertakt bij de grond: ze heeft een lage kroon.
Vaak zijn er kruisende takken. De schors is
aanvankelijk glad en bruin. Later wordt deze donkerder
en is gebasten tot ribbels. De twijgen zijn donkerrood
of bruin. Ze hebben scherpe, 1-2,5 cm lange doorns
van De knoppen zijn zeer klein, roodachtig zwart en
schubbig.
De bladeren hebben drie tot zeven lobben en grof
dubbelgetande randen. De bladsteel is circa 3,5 cm lang.
Het blad is glanzend donkergroen van boven en donkerroze
van onder. Aan de voet en in de oksels van de nerven zitten
witte haartjes.
De bloemen zijn 0,8-1,5 cm breed. De komvormige
kroonblaadjes overlappen elkaar gedeeltelijk. Er zijn
meeldraden met paarse helmknoppen. Er is maar één stijl,
vandaar de naam
De plant heeft circa 1 cm grote vruchten. Ze zijn eivormig. Rijpend
verkleuren ze van groen tot donkerrood.
Het zware hout van de meidoorn wordt gebruikt voor handvatten
van gereedschappen en voor kleine voorwerpen.

Fladderiep
De fladderiep of steeliep (Ulmus laevis) is een boom die
behoort tot de iepenfamilie (Ulmaceae). De boom komt van
nature voor in Europa tot Bulgarije en de Krim met een niet
aansluitende populatie in de Kaukasus. De boom komt vooral
voor langs de Wolga en de Donau. De boom kan enige tijd
tegen wateroverlast. In Nederland komt in Limburg en bij de
Bethlehemschebeek in Twente nog een autochtone herkomst
voor.
De boom wordt tot 35 m hoog. De boom vormt ter versteviging
plankwortels.
Het 6-12 cm grote omgekeerd eironde tot ovale, toegespitste,
veernervige blad heeft een scheve bladvoet en een
dubbelgezaagde bladrand. De onderzijde van het blad is
behaard. De steunblaadjes vallen af. De slank-kegelvormige
bladknoppen zijn tweekleurig en gewimperd. De knopschubben
hebben een licht- tot roodbruine kleur en een donkere rand. De
schors schilfert al bij jonge bomen af.
De fladderiep bloeit in maart en april voor het verschijnen van
de bladeren met tweeslachtige bloemen, die aan lange stelen
hangen. De helmknoppen zijn rood.
De vrucht is een gevleugeld, eirond, gewimperd nootje, dat in mei van de boom valt.
Plankwortels zijn wortels die stervormig, bovengronds onderaan een boom zitten en deze meer
stevigheid geven. Ze komen vooral voor bij bomen in het tropische regenwoud. Ook de in Europa
voorkomende fladderiep kan plankwortels vormen. De vorm doet enigszins aan de vorm van planken
denken.

Gelderse roos
De Gelderse roos (Viburnum opulus) is een plant uit de muskuskruidfamilie (Adoxaceae). De soort
komt van nature voor in de Benelux.
De plant wordt tot 3 m hoog. De Gelderse roos bloeit in mei en juni met witte bloemetjes die in platte
tuilen voorkomen. De randbloemen zijn steriel, de overige bloemen zijn fertiel (vruchtbaar). De
randbloemen hebben de functie om insecten te lokken. Na de bloei komen er trosjes met hangende
bessen, die lang aan de struik blijven zitten.
De Gelderse roos is in Nederland vooral te vinden in het rivierengebied langs kreken of strangen. De
bloem wordt door insecten bezocht vanwege de honing. De rode giftige vruchten worden door vogels
weinig gewaardeerd, ze blijven lang in de winter hangen.

Haagbeuk
De haagbeuk (Carpinus betulus), steenbeuk,
jukbeuk of wielboom is een 15-25 m hoge boom
uit de berkenfamilie (Betulaceae).
De haagbeuk is eenhuizig: de mannelijke en de
vrouwelijke bloemen komen op één plant voor.
De plant bloeit in april en mei. Het stuifmeel
wordt door de wind verspreid.
Het omhulsel van de vrucht is drie-slippig, waarbij de
middelste slip duidelijk langer is dan de beide andere.
De vrucht bevat een groen tot bruin zaad van 65 mg.
De kale takken zijn grijsachtig. De bladen staan hieraan verspreid. De
elliptische bladeren zijn veernervig en hebben een dubbelgezaagde rand en
een hartvormige voet en toegespitste top. Alle zijnerven van de eerste orde
zijn tot aan de bladrand ongedeeld.
De boom is autochtoon in West-, Midden-, Zuid-Europa en West-Azië.
Plaatselijk is de haagbeuk algemeen in (Nederland): in Limburg (Zuid-
Limburg), delen van Gelderland en delen van Noord-Brabant nl.de
Kempen. Ook het zuiden van West-Vlaanderen kent nog vele natuurlijke
haagbeuken. Elders wordt ze veel aangeplant als laanboom en soms ook in
heggen.
De haagbeuk kan uitstekend gesnoeid worden en is daardoor zeer geschikt als haagplant. Ook de beuk
(Fagus sylvaticus) wordt als haag gebruikt, wat door de Nederlandse naamgeving zeer verwarrend is.
Een beukenhaag is iets anders dan een haagbeukenhaag. De haagbeuk kan veel beter tegen wisselende
waterstanden i.t.t. de beuk. Op de klei is daarom de haagbeuk al gauw een betere keuze. Waar een
gesnoeide beuk 's winters de dode, bruine bladeren laat hangen, is de haagbeuk min of meer kaal. De
haagbeuk loopt echter fraai en weken eerder uit dan de beuk.
Het hout is bijzonder splijtvast. Het wordt gebruikt voor hakblokken, heien en stampers in een
oliemolen, gereedschap en als imitatie-ebben voor piano's. Het hout is hard en taai. Het heeft een fijne
nerf maar werkt veel.

Hazelaar
De hazelaar (Corylus avellana) is een in West-Europa
autochtone heester uit de berkenfamilie (Betulaceae).
De hazelaar is net als de Forsythia een "naaktbloeier": de
plant bloeit als deze nog geen bladeren heeft en is voor de
bestuiving afhankelijk van de wind. Aan de hazelaar zitten
de mannelijke en de vrouwelijke bloeiwijzen apart.
De mannelijke bloemen zitten
in katjes en zijn al in de zomer
aanwezig in de oksels van de
bladeren. Ze gaan pas bloeien
in januari.
De vrouwelijke bloemen zitten met drie tot vier stuks in een
klein knopje bij elkaar.
Tijdens de bloei zijn alleen de rode stijlen met de stempels
te zien.
De bladeren van de hazelaar zijn enkelvoudig. Ook zijn ze
veernervig. De bladrand is dubbel gezaagd en er is geen
bladschijfinsnijding. Ze hebben de vorm van een
omgekeerd ei met een uitsteeksel. De hazelaar wordt tot 6
m hoog en gaat pas na tien jaar vrucht dragen. Er zijn echter
ook geënte struiken verkrijgbaar, die al na drie jaar vrucht
dragen.
De vrucht van een hazelaar heet hazelnoot. Deze is
eetbaar.
De hazelnoten worden door vogels als de Vlaamse
gaai verspreid. De plant komt op aan bosranden.
Verder verspreidt de hazelaar zich via
worteluitlopers. Volgens Frans Vera zou de
hazelaar voor verspreiding een milieu nodig hebben
waar grote grazers een rol in spelen. De hazelaar
gedijt ook op een minder vruchtbare bodem.
Hazelnoten zijn ook geliefd bij muizen.

Hondsroos
De hondsroos (Rosa canina) is een in de Benelux van
nature voorkomende roos. De struik komt van nature voor
in Europa, Noordwest-Afrika en West-Azië. In Noord-
Amerika is de plant geïntroduceerd.
De struik wordt 1 tot 3 meter hoog. De bladeren en takken
zijn groen of soms roodachtig aangelopen en hebben aan de
onderzijde geen klieren.
De stekels zijn grotendeels haakvormig gebogen. Rosa
canina 'Assisiensis' is een cultivar zonder stekels.
De hondsroos bloeit in juni en juli met 4-6
cm grote, witte of roze bloemen. De
kroonbladen zijn veel langer dan de
kelkbladen. De vrucht is een ovale, roodoranje,
1,5-2 cm grote rozenbottel. De
zaden kunnen zich zonder bevruchting
ontwikkelen.
Deze roos komt voor op voedselrijke, niet
te zure, niet te donkere plaatsen, zoals in
de Maasheggen. Door zijn stekels
beschermt hij zichzelf tegen vraat. De
hondsroos komt met name langs
bosranden, in heggen en in struikgewas
voor. De bloemen worden door bijen
bestoven, de bottels worden graag gegeten door allerlei vogels, zoals de koperwiek en de kramsvogel
in de maanden december, januari en februari.
Van de rozenbottels wordt onder andere jam bereid. Deze jam is rijk aan vitamine C. Verder bevat een
rozenbottel ook caroteen, vitamine B1 en vitamine B2.
Op de hondsroos komt de bedeguaargal voor, een woekering veroorzaakt door de galwesp Diplolepis
rosae.

Mispel
De mispel (Mespilus germanica) is een plant
uit de rozenfamilie (Rosaceae). De vrucht is
veel minder algemeen dan vroeger, maar wint
momenteel weer iets aan populariteit. De
mispel zit vol vitamine C, is familie van de
appel en peer en was een zeer belangrijke
vrucht tijdens het Romeinse Keizerrijk en
Middeleeuwen nog voor de introductie van
andere fruitsoorten in West-Europa. De
mispel is goed voor de maag en de
spijsvertering.
Drieduizend jaar geleden werd de mispel al in de omgeving van de Kaspische Zee (Noord-Iran)
aangeplant en kwam 700 v.Chr. naar Griekenland en 200 v.Chr. naar Rome. De mispel is door de
Romeinen verder verspreid. De mispel werd in de Middeleeuwen vooral in Frankrijk en Duitsland
aangeplant en in Nederland in kloostertuinen. De Mispel kwam in Duitsland verwilderd veel voor in de
bossen, waardoor men dacht dat de boom daar autochtoon was, hetgeen in de naam germanica nu nog
tot uitdrukking komt.
De mispel vormt een kleine boom die ongeveer 4,5 m hoog kan worden. De mispel bloeit in West-
Eruopa in mei en juni met circa 4 cm grote, crèmewitte bloemen. De mispel wordt vaak geënt op
meidoorn als onderstam. In Nederland voorkomende rassen zijn Bredase Reus, Westerveld en
Nottingham.
Er worden droge kleine harde goudbruine
vruchten gevormd, die in oktober rijp, maar dan
nog ongenietbaar, melig en wrang, zijn. Na de
eerste nachtvorsten worden ze zacht en bruin,
en dan kunnen ze na een poosje wel gegeten
worden. Aanbevolen wordt ze in oktober of
november na een nachtvorst te plukken en ze
met de bovenkant naar onderen twee tot drie
weken te bewaren op een koele plaats. De
vrucht wordt 'beurs' waarbij de kleur via een
fermentatieproces, het bletten, verandert van
groen/wit naar donker bruin en de smaak zoet
weeïg proeft. Ook is het mogelijk de vruchten
enkele dagen in de diepvriezer te leggen,
waarna ze gegeten kunnen worden. Voor
sommigen is de mispel een lekkernij. Het
gezegde: "Zo rot als een mispel" slaat dus in
feite op een lekkernij. Als de mispel zacht is, is
hij maar een paar dagen te bewaren; hij kan dan
gemakkelijk gaan schimmelen en echt gaan
rotten.
In Nederland duikt de mispel af en toe op, op
markten en bij gespecialiseerde groentezaken.
De loquat (Eriobotrya japonica) of Japanse
mispel is een verwante soort die ook wel als
"mispel" wordt verkocht.

Ruwe berk
De ruwe berk (Betula pendula, synoniem: Betula
verucosa) is een boom uit de berkenfamilie (Betulaceae)
die van nature voorkomt in de Benelux. De soort wordt ook
wel 'zilverberk' genoemd. De ruwe berk en de zachte
berk(Betula pubescens) zijn spontaan met elkaar gaan
hybridekruisen, hierdoor is het moeilijk om zuivere soorten
te vinden. De ruwe berk komt het meeste voor en is in
West-Europa te vinden. De boom wordt tot 20 m hoog.
De oudere
stambasis vertoont
over het algemeen
barsten.
De twijgen zijn meestal overhangend. De bladeren worden 3-7 cm lang, eirond tot ruitvormig, spits en
kaal.
De katjes worden 2-4 cm lang. De berk kan alleen in de herfst of winter gesnoeid worden, omdat hij in
de bloei zeer sterke sapstromingen heeft.

Sleedoorn
De sleedoorn (Prunus spinosa) is een plant uit de rozenfamilie (Rosaceae). De soort komt van nature
voor in de Benelux, waar de plant met name langs bosranden voorkomt. De plant is een heester die
2-6 m hoog wordt.
Er zijn vruchten vanaf augustus, ze zijn pas lekker
nadat de vorst er over heen geweest is. De vruchten
worden verwerkt tot jam, vruchtenmoes, vruchtensap,
likeur (sloe gin of Patxaran), vruchtenwijn en
brandewijn. Het hout is zeer hard.
De plant vermeerdert zich door zaden en door
wortelopslag. De sleedoorn is door zijn doorns redelijk
beschermd tegen de vraat van grote grazers. Wanneer
hij eenmaal aangeslagen is, neemt hij meer en meer
ruimte in. Dit biedt dan tevens de gelegenheid aan
bomen als de eik om tot wasdom te komen.
De bloei is van maart tot april en de bestuiving
vindt plaats door insecten, met name door de
honingbij.
In mei spint de Yponomeutidae (Yponomeuta) zich in en zet eitjes
af. In deze nesten ontwikkelen zich vele jonge rupsen, die de
planten praktisch kaal kunnen vreten.
De sleedoornpage heeft de sleedoorn als waardplant. De vlinder
legt de eitjes in de oksels van takken, waar de eitjes overwinteren.
In het voorjaar komen de eitjes uit en vreten de rupsjes van het
blad.
De rupsen van de pruimenmot eten juist van de vruchten.

Vuilboom = Sporkehout
Sporkehout (Rhamnus frangula syn. Frangula alnus) is een plant uit de wegedoornfamilie
(Rhamnaceae). In Nederland komt de plant vooral voor in het oosten en zuiden en in de duinen.
De plant lijkt een beetje op de wegedoorn
(Rhamnus cathartica). Sporkehout komt in
vele delen van Europa voor in vochtige bossen
en venen. De plant prefereert een zure grond.
De soort groeit als struik of als kleine boom
tot ongeveer 5 meter hoog. De schors is zwart
en heeft bruine poriën. Sporkehout heeft geen
doorns. De bladeren zien er bijna hetzelfde uit
als die van de wegedoorn, maar zijn elliptisch
en gaafrandig.
De bloemen zijn tweeslachtig en hebben vijf
kelk- en vijf kroonbladeren. De bloemen zijn
alleenstaand of in bundels in de oksels. De
bloeitijd loopt van april tot juli. Sporkehout
draagt rode bessen die later zwart worden.
Sporkehout is waardplant voor de dagvlinders
citroenvlinder en boomblauwtje.
Boomachtige struik van ongeveer 6 meter hoog.
Op de schors ziet men talrijke grijswitte lenticellen.
Verder is de schors glad, grijsbruin en glanzend.
Uit de tweeslachtige bloemen die in de bladoksels
staan ontwikkelen zich na de bevruchting vruchten
die eerst groen zijn, maar later rood en in rijpe
toestand blauwzwart worden.
Het zijn steenvruchten.
De bladeren zijn elliptisch, gaafrandig en verspreid.
De bovenzijde is glanzend.
Ook de takken staan verspreid en bezitten geen
doorns.

Wilde appel
De wilde appel (Malus sylvestris) is een plant uit de
rozenfamilie (Rosaceae). De soort komt voor in Europa en
Zuidwest-Azië in heggen en kreupelhoutbosjes. Het is een
kleine boom of struik. De hoogte kan 10 m bedragen, maar
de plant is vaak kleiner. Van de wilde appel stammen de
gekweekte rassen af: Malus domesticus. Soms wordt de
plant nog als onderstam gebruikt, waarop de moderne
rassen worden geënt, maar meestal worden zwakgroeiende
onderstammen gebruikt. Wilde appels worden soms
gekweekt als sierstruik.
De wilde appel heeft een dichte, lage en koepelvormige
kroon met dichte, kronkelende takken. De schors is
grijsachtig bruin of donkerbruin. Vaak is deze gebarsten in
rechthoekige stukjes. De twijgen zijn geribbeld en vaak
gedoornd. De bovenkant is donkerpaars en de onderkant is
bleekbruin. Er zitten kleine knoppen op met een lengte van
4-5 mm. Deze zijn donkerpaars en zijn bedekt met kleine
haartjes.
De wilde appel heeft eivormige bladeren met een afgeronde
of wigvormige voet. De bladeren zijn toegespitste en gekarteld of gezaagd. Het blad is circa 5 x 3 cm
groot. De bladsteel is gegroefd en dicht behaard. Het blad is aan de bovenzijde heldergroen en aan de
onderkant bleek en donzig.
De wilde appel heeft kleine bloemen met vijf witte kroonblaadjes met een roze waas. Er zijn veel gele
meeldraden. De bloeiwijze is een schermvormige tros en zit aan de top van de korte loten.
Bloemen
De vrucht (de appel) is bolvormig en groenachtig
geel met witte spikkels. Soms hebben ze een rood
blosje. De top en basis hebben een indeuking. Wilde
appels zijn zuur, maar smaakvol.

Wilde Lijsterbes
De wilde lijsterbes (Sorbus aucuparia) is een zeer
winterharde boom uit de rozenfamilie (Rosaceae). De
boom wordt vaak aangeplant. De wilde lijsterbes komt
voor in Noord-Europa, op de bergen in Zuid-Europa en
in Zuidwest-Azië. In Engeland en de Scandinavische
landen worden de bessen in het wild geplukt voor
consumptie.
Lijsterbes (Sorbus) is een geslacht van bomen en
heesters uit de rozenfamilie (Rosaceae). Het geslacht
komt van nature voor op het noordelijk halfrond,
vooral in Europa en Azië. Veel soorten uit dit geslacht
worden aangeplant als sierboom. De lijsterbes is een
struik of boom (tot 20 m) met open kroon. Hij bloeit in
mei in brede, witte bloementuilen die sterk en
eigenaardig geuren.
Hij draagt ronde, oranjerode vruchten. De bladeren (5-7 bij 1-1,5 cm groot) zijn ovaal tot langwerpig
en staan in 6-8 jukken. Ze zijn oneven geveerd en hebben een spitse top. De bladrand is behalve het
onderste stukje scherp gezaagd. De bladkleur is bovenaan dof groen, terwijl de onderkant grijsgroen is.
In de herfst kleuren de bladeren geeloranje tot rood.
Het hout van de lijsterbes is tamelijk hard,
buigzaam en elastisch, maar gaat vrij snel kapot.
Het is bruikbaar voor draai- en snijwerk, vaten,
vezelplaten. Schors en loof bevatten een hoog
gehalte aan looistof. Specifiek voor houtproductie
hebben ze over het algemeen te kleine afmetingen
of komen ze in te geringe aantallen voor.
Deskundigen zijn het niet eens over het aantal
soorten in dit geslacht; de aantallen variëren
tussen 100 en 200. De oorzaak van deze
verschillen is gelegen in het feit dat een aantal
lokale soorten apomictisch is, d.w.z. dat zij in
staat zijn zonder bevruchting zaad te zetten. De
resulterende microsoorten worden door de een als
echte soorten gezien, door de ander gegroepeerd in een veel kleiner aantal variabele soorten.
De boom wordt lijsterbes genoemd omdat lijsters en andere vogels dol op de bessen zijn. De plant
zorgt namelijk voor een goede voedselvoorziening voor vogels vanwege de lange periode met bessen.
Verder trekken de bloemen in de zomer veel insecten en vooral veel
wespen aan, die op het menu staan van veel vinken. Bovendien is de
lijsterbes een zeer geschikte plek voor vogels om te broeden
vanwege de dichte boomstructuur. De wetenschappelijke naam
Aucuparia komt van het Latijnse woord aucupor (vogelvangst). Er
werden namelijk veel vogels gevangen bij dat soort bomen.

Wintereik
De wintereik (Quercus petraea) is, naast de zomereik
(Quercus robur), een van de twee eikensoorten die in de
Benelux autochtoon is. De wintereik komt van de twee het
minste voor.
De wintereik kan 25-30 m en onder goede omstandigheden
ruim 40 m hoog worden en bloeit in mei. De bomen zijn
eenhuizig en de bloemen eenslachtig, wat wil zeggen dat de
vrouwelijk en mannelijk bloemen op dezelfde boom
voorkomen.
Het blad van de
wintereik is ondieper en
meer regelmatig gelobd
dan de zomereik en de
bladhelften vormen
elkaars spiegelbeeld. De
grootste breedte van het
blad ligt ongeveer in het
midden. De bladeren
zijn meestal glanzend
donkergroen van kleur
en harder dan die van de zomereik. Ook de plaatsing van de
bladeren van de wintereik is wat regelmatiger verdeeld dan bij
de zomereik. De bladsteel is bij de wintereik meestal veel
langer: 10-29 mm lang tegen 2-8 mm bij de zomereik.
Ook staan de napjes van de eikels van de zomereik op een steeltje en die van de wintereik hebben geen
of een zeer kort steeltje.
De bloemen, en daardoor de eikels, van de wintereik zitten
trosvormig bijeen, hetgeen de Duitse naam 'Traubeneiche'
verklaart. De eikels zijn eivormig en 15-25 mm lang,
gemiddeld iets kleiner dan die van de zomereik.
Daarnaast komen natuurlijke bastaarden (Quercus x rosacea)
van zomer- en wintereik voor.
De wintereik groeit vaak slanker en rechter op dan de
zomereik. Ook is de vertakking meestal minder kronkelig en
hoekig. De kroon maakt een geslotener en regelmatiger indruk.
De schors van de wintereik is gemiddeld minder diep, meer
regelmatig en alleen in de lengterichting gegroefd en
grijsgrauw van kleur.
De wintereik behoort tot napjesdragersfamilie (Fagaceae).
Deze naam is gegeven, omdat de onderkant van de eikel in een
napje zit.
De wintereik groeit in zijn jeugd langzamer dan de zomereik, maar schijnt deze achterstand op latere
leeftijd weer in te halen. Volgens meerdere dendrologen lijkt de wintereik qua grootte vergelijkbaar
met de zomereik. Met name in Engeland en Wales staan zeer oude en dikke wintereiken, waarvan de
leeftijd op 800-1000 jaar wordt geschat. Ook uit Bosnië zijn zeer oude wintereiken bekend.

Zoete kers
De zoete kers (Prunus avium, synoniem: Cerasus avium) is een
plant uit de rozenfamilie (Rosaceae). Het is een tot 20 m hoge
boom die van nature in België en Nederland voorkomt.
Ze is echter veel bekender in aangeplante vorm, als leverancier
van de kers. Deze boom wordt dan ook wel "kers" genoemd,
vooral in België, alwaar de zure kers (Prunus cerasus) ook
bekend is onder de naam "kriek".
Ooit waren kersenboomgaarden een beeldbepalend element
in veel landschappen, maar de bekende
hoogstamboomgaarden zijn aan het verdwijnen. In de tijd
van de hoogstamboomgaarden leverde deze soort ook een
zeer gewaardeerd hout, geschikt voor meubels, maar dit is nu
wel grotendeels van de markt verdwenen.

Zomereik
De zomereik (Quercus robur) is een zeer lang levende,
Europese, hardhout leverende boom. De bladeren van de
zomereik verteren zeer moeilijk wat zijn invloed heeft op
de strooisellaag in het bos.
De eik is historisch een van de dominante soorten in het
West-Europese bos. Je zou verwachten dat, wanneer je een
bos op zijn beloop laat, de eik zijn positie kan bewaren. Dit
blijkt echter niet zo te zijn. Eiken hebben licht nodig om te
ontkiemen en op te groeien tot een boom. In een 'natuurlijk'
bos zonder grote grazers is de concurrentie voor licht in het
nadeel van de eik. Schaduwhoutsoorten als beuk en
haagbeuk zijn beter in staat om die gaten te dichten.
In een natuurlijke wildernis met grote grazers (rund, paard,
herten, eventueel wisent en eland) bestaat een bos uit een
boomgroep omgeven door bosranden van struweel. Dat
struweel, bestaande uit sleedoorn, braam, meidoorn en roos,
is in eerste instantie boomloos. Eiken worden hoofdzakelijk
door de Vlaamse gaai en de bosmuis verspreid. De Vlaamse
gaai zorgt voor transport op lange afstand (tot enkele
kilometers ver), terwijl de bosmuis vooral zorgt voor
verspreiding van de eikels binnen het bos (tot > 50
m). Indien ze beschermd zijn tegen de grazers, kan de
eik er opgroeien tot een boom en is er een begin van
een bos. In dergelijke begraasde gebieden is de eik
door deze hulp en door zijn krachtige wortelstelsel in
het voordeel ten opzichte van andere boomsoorten.
Het blad van de zomereik is onregelmatig gelobd, met
3 - 7 diepe bochtige insnijdingen en heeft een
asymmetrische vorm. Het blad is kaal en heeft zijn
grootste breedte boven het midden. De bladsteel is
kort (1-9 mm); de bladvoet is hartvormig en aan beide
zijden oorvormig teruggebogen. De bladvorm is het
makkelijkst te herkennen onderscheid met de nauw
verwante wintereik. De bladeren zitten voornamelijk in kortloten, in groepjes nabij de toppen van de
twijgen. Hierdoor en doordat de bladeren onregelmatig gericht staan, maakt de kroon een losse en
rommelige indruk.
De eik verliest heel laat zijn blad. Kleine eiken houden vaak doorheen de winter hun verdorde blad
vast.
De knoppen zijn kort en stomp, glanzend lichtbruin en meestal kaal, maar erg variabel.
De zomereik is eenhuizig. De mannelijke en vrouwelijke bloemen komen in aparte bloeiwijzen op de
boom voor.
De 2 - 3 cm lange eikels staan, vaak gepaard, op flinke (5 - 12 cm lange) steeltjes (vandaar de Duitse
naam: "Stieleiche").
De schors van jonge bomen is glad en zwak grauwgroen glanzend, van oudere bomen wordt de schors
diep en vrij onregelmatig gegroefd en grijsgroen van kleur. Naast lengtegroeven zijn er, in tegenstelling
tot bij de wintereik of de tamme kastanje, ook vaak horizontale dwarsgroeven. Zeer oude eiken
vertonen vaak zeer diepe groeven.
Afhankelijk van de standplaats worden vrijstaande eiken 15 tot 25, soms 30 - 35 meter hoog. De kroon
kan zeer breed uitgroeien, tot een koepel van 25 en soms 35 à 40 meter breed. In gesloten bosopstanden
daarentegen vormt de eik een lange rechte stam met een hoog aangezette, relatief kleine kroon. In
bossen bereiken eiken hoogtes van 20 tot 30, in optimale omstandigheden 35 tot 40 meter. Op arme
bodems groeien eiken langzaam en ontwikkelen er meestal spichtige of gedrongen vormen. Op
vruchtbaarder en voldoende vochthoudende bodems groeien ze veel sneller en kunnen er formidabele
afmetingen bereiken. De dikste eik van Nederland, op landgoed Verwolde, Laren - Gelderland, heeft
een stamomtrek van 765 cm bij een hoogte van 25 m. In de omringende landen staan echter vele
dikkere eiken, met stamomtrekken tot 12 à 14 meter. De grootste eik van Europa is vermoedelijk de
grote eik van Ivenack, met een hoogte van 35,5 meter en een stamomtrek op borsthoogte van 11 meter.

Zomerlinde
De grootbladige linde (Tilia platyphyllos) of
zomerlinde is een lindesoort die in Europa in het wild
voorkomt, echter niet zo ver noordelijk als de
kleinbladige linde (Tilia cordata). Tevens wordt de
soort gekweekt als sierboom. De hoogte kan 40 m
bedragen. Lindes zijn populair doordat ze zomers een
aangename geur verspreiden.
De kroon is hoog en kegelvormig. De takken groeien
opwaarts. De twijgen zijn roodachtig groen en behaard.
De bladeren zijn rond of eirond met een toespitsing aan
de top. De bladranden zijn scherpgezaagd. Zoals de naam aangeeft, zijn de bladeren een stuk groter dan
die van de kleinbladige linde: 6-15 cm x 6-15 cm groot. De bladsteel is harig en heeft een lengte van
gemiddeld 3 cm. De blad is aan de bovenzijde donkergroen en behaard; aan de onderzijde is het bleker
en is voorzien van witte haartjes op de nerven.
De bloemen zijn geelachtig wit. Ze hangen in groepjes van drie of vier bij elkaar. Er is een witachtig
groen schutblad van 5-12 cm lang.
De boom draagt ronde vruchten met een doorsnede van 1 cm of iets minder. Elke vrucht heeft drie tot
vijf ribben en is dichtbedekt met haartjes.

Zwarte els
De zwarte els (Alnus glutinosa) is een plant uit de
berkenfamilie (Betulaceae). De soort heeft een zeer
groot verspreidingsgebied, van West-Europa tot in
Japan. De plant groeit op alle gronden, maar verkiest
nattere plaatsen zoals waterkanten. Ze trekken veel
water uit de grond en hebben een vrij oppervlakkig
wortelgestel. De zwarte els kan tot 30 m hoog worden,
maar dat komt zelden voor. De boom is meestal
meerstammig.
De houtige, mannelijke katjes vallen niet uiteen bij
rijpheid zoals bij berken (Betula). De vrouwelijke
vruchtkatjes zijn ovaal, deze zitten met drie tot vijf
stuks samen en zijn gesteeld. De elzenproppen worden
gevormd door de vrouwelijke bloemen. Het zijn de
schutbladeren van deze bloemen die houtig geworden
zijn. In hun oksels zitten de vruchtjes.
Het hout van de zwarte els is zeer bestand tegen
verrotting, op voorwaarde dat het volledig
ondergedompeld blijft.
De schors is zwart-bruin.
De knoppen zijn kaal en staan op een steeltje. De
zwarte els is gemakkelijk te herkennen aan de grote
rond omgekeerde eironde bladeren. De top is
stomp, uitgerand en de randen zijn grof dubbel
gezaagd. De bladeren worden 4-11 cm lang en
hebben vijf of zes nervenparen. De onderzijde is
kaal met uitzondering van de nerfoksels. De jonge
delen zijn kleverig.