De toekomst van de Amsterdamse kantorenmarkt ... - Rooilijn

Rooilijn
Jg. 41 / Nr. 3 / 2008
gelden. Dit verschijnsel kan opnieuw met een voorbeeld
worden verduidelijkt uit empirisch materiaal dat in de
afgelopen jaren is verzameld.
Sureuro, Pegasus en Enjoy
De Europese Commissie en sommige nationale
overheden hebben met belangstelling voor kennisuitwisseling
door Communities of Practice diverse
internationale projecten gefinancierd waarin experts en
vertegenwoordigers van verschillende Europese landen
en steden deelnemen. Een eerste voorbeeld hiervan
is Sureuro, waarin Nederlandse, Franse en Duitse
beleidsmakers en experts op het terrein van duurzame
volkshuisvesting en stadsvernieuwing met elkaar van
gedachten wisselden en instrumenten ter verbetering
van hun beleidsaanpak deelden (Van Bueren e.a., 2002).
Een tweede is Pegasus waarbij experts en betrokkenen
uit Oslo, Malmö, Birmingham, Rotterdam, Wenen,
Genova en Sevilla regelmatig workshops organiseerden
in de participerende steden en waar de recente ontwikkelingen
of in uitvoering zijnde plannen met de andere
steden werden besproken (De Jong & Edelenbos,
2007). Ten derde is er het project Enjoy dat gefinancierd
werd door het Duitse Umwelt Bundesamt en waar de
bestuursstructuur van Duitse Verkehrverbände en
de organisatie van het openbaar vervoer in steden als
Karlsruhe en Bremen als voorbeeld werd genomen voor
Wroclaw in Polen, Riga in Letland en Tirana in Albanië
(Stead e.a., 2008).
Bij elk van deze projecten bleek duidelijk dat het
niet ten voorbeeld stellen van maar één land of stad
enorme voordelen had. Daardoor horizontaliseerden
de discussies tussen de diverse deelnemers, hetgeen
een bevrijdende werking had voor de aanvankelijk als
minder succesvol ingeschatte onder hen en juist de
grote druk bij de leiders wegnam. Ook wees dit de weg
naar het opdoen van leermomenten voor allen omdat
de ervaringen van elk van de deelnemers van waarde
konden zijn. Het succes bleek soms af te hangen van
toevalsfactoren in plaats van beter presteren. Uit deze
Europese projecten kwam daarnaast in hoge mate de
relativiteit of zelfs onbruikbaarheid van het omarmen
Buitenlandse beleidsmodellen voor binnenlands gebruik
P. 162
van universele best practices naar voren (Radaelli,
2004). Verschillende landen en steden hebben immers
verschillende geografische contexten, preferenties,
praktische en financiële mogelijkheden om hun beleidsaanpak
te verbeteren. Het Pegasus-project bijvoorbeeld
liet zien dat verschillende steden de mate en wijze
van democratische inspraak in relatie tot efficiënte
bedrijfsvoering anders inschatten. Objectieve niveaus
van geluidhinder werden door vertegenwoordigers van
de ene stad sneller als onaanvaardbaar ervaren dan door
deelnemers van de andere. Bovendien werd vooral in
het Enjoy-project duidelijk dat beleidsmakers uit Polen,
Letland, Tsjechië en Albanië zich weliswaar lieten inspireren
door algemene ideeën uit West-Europa maar bij
de implementatie ervan nadrukkelijker van hun eigen
mogelijkheden uit zouden moeten gaan. De financiële
middelen zijn er voor het opzetten van hoogwaardig
openbaar vervoer veel geringer dan in Nederland of
Duitsland. Ze worden gedwongen hun ambitieniveau
bij te stellen, moeten rekening houden met preferenties
van hun eigen bevolking (die het belang van collectief
personenvervoer minder hoog waardeert) en vooral
ook bij elkaar op werkbezoek gaan, om in te kunnen
schatten wat realistisch is.
Bestuurlijke inpasbaarheid
Landen en andere bestuurlijke lichamen verschillen
soms aanzienlijk van elkaar qua rechtssysteem,
politiek-bestuurlijke structuur en cultuur, bedrijfscultuur
en historische tradities. Hoewel het op zich
aannemelijk is dat effectief beleid dat in het ene land
is uitgevonden ook in het andere land kan aanslaan,
mag daar nooit automatisch van worden uitgegaan.
Invoering dient altijd afgestemd te worden op de
omgeving waarin het beleid zal worden overgenomen.
Met andere woorden: het zal moeten worden gecontextualiseerd
(Radaelli, 2004). Een eerste benadering
om de haalbaarheid van transplantatie in te schatten is
te kijken naar de relatieve overeenstemming die bestaat
tussen landen op wereldschaal. Zo wordt in het vergelijkend
recht gewerkt met zogenaamde landenfamilies
(Zweigert & Kotz, 1998). Dit idee is ook toegepast op
vergelijkbaarheid van bestuursstelsels en beleidsomge-