regio zonder grenzen magazine 2012-2013 - Ontdek 't verschil
regio zonder grenzen magazine 2012-2013 - Ontdek 't verschil
regio zonder grenzen magazine 2012-2013 - Ontdek 't verschil
Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!
Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.
MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:<br />
www.deutschland-nederland.eu<br />
<br />
<br />
Het <strong>magazine</strong> voor gegarandeerd vakantieplezier in de REGIO ZONDER GRENZEN<br />
<br />
HANDIG<br />
POCKETBOEKJE<br />
MET VAKANTIETIPS!<br />
<br />
• Streekproducten: proef het <strong>verschil</strong>!<br />
• Grenzeloos fietsen<br />
• Voetbalfans over de grens<br />
• Familie-uitstapjes<br />
• Het terrein na de Floriade<br />
NIJMEGEN<br />
ROERMOND<br />
DÜSSELDORF ><br />
GRATIS<br />
MAGAZINE<br />
<strong>2012</strong> | <strong>2013</strong><br />
GRENZELOOS<br />
VAKANTIEPLEZIER
Hartelijk welkom<br />
in de REGIO ZONDER GRENZEN.<br />
Gegarandeerd grenzeloos vakantieplezier!<br />
De Nederrijners en Noord-Limburgers heten u van harte welkom in het Duits-Nederlandse vakantiegebied<br />
REGIO ZONDER GRENZEN: een grensgebied waarin natuur, cultuur en geschiedenis samenkomen. U kunt hier<br />
twee culturen beleven, die hun eigen verrassende bij<strong>zonder</strong>heden hebben behouden. De grens vormt al lang<br />
geen belemmering meer. Waarom zouden we dus niet het land en de mensen aan beide kanten leren kennen?<br />
We kijken uit naar uw bezoek.<br />
<br />
Welkom in de Duits-Nederlandse<br />
REGIO ZONDER GRENZEN<br />
<strong>Ontdek</strong> deze ontzettend veelzijdige <strong>regio</strong>.<br />
Het landschap en de cultuur zijn zeker<br />
het ontdekken waard! Historische kastelen,<br />
liefdevol aangelegde tuinen, charmante<br />
dorpjes, indrukwekkende natuurgebieden,<br />
een uitgebreid cultureel aanbod, afwisselende recreatiemogelijkheden<br />
en een divers winkelaanbod. Als je denkt dat je alles gezien<br />
hebt, kom je in deze <strong>regio</strong> voor verrassingen te staan. Elk stukje in<br />
het grensgebied is een belevenis.<br />
Wilma Delissen-van Tongerlo<br />
Waarnemend voorzitter Regio Venlo (burgemeester Peel en Maas)<br />
Beste bezoekers van onze REGIO ZONDER GRENZEN<br />
‘<strong>Ontdek</strong> het <strong>verschil</strong>’ - onder dit motto wil ik u van harte uitnodigen<br />
om met ons mee te gaan op ontdekkingsreis in Niederrhein en<br />
Noord-Limburg. Ons grensgebied heeft veel met elkaar gemeen<br />
en veel te bieden, bijvoorbeeld onze grensoverschrijdende wandel-<br />
en fietsroutes. Een bij<strong>zonder</strong>e charme van onze <strong>regio</strong> is ook het feit<br />
dat er veel kleine en subtiele <strong>verschil</strong>len tussen de Duitse en de<br />
Nederlandse <strong>regio</strong> bestaan. Laat u verrassen. Ik wens u “Viel Spaß!“<br />
Christian Wagner<br />
Burgemeester Stad Nettetal<br />
DE REGIO<br />
4. Kaart van de <strong>regio</strong><br />
6. Groene landstreek<br />
8. Geschiedenis<br />
KUNST &<br />
CULTUUR<br />
HIGH<br />
LIGHTS<br />
NATUUR<br />
& ACTIEF<br />
FAMILIE<br />
& KIDS<br />
INHOUD<br />
GENOT &<br />
RECREATIE<br />
VANAF PAG 4 VANAF PAG 10<br />
VANAF PAG 20<br />
30. Kastelen & Burchten<br />
32. Cultuur grens<strong>regio</strong><br />
34. Feesten & Festivals<br />
VANAF PAG 30<br />
Een handig pocketboekje met highlights<br />
en informatie voor een korte vakantie in<br />
de REGIO ZONDER GRENZEN.<br />
10. Natuurparken<br />
12. Voetbalfans over de grens<br />
14. Fietstochten<br />
16. Grensoverschrijdende agro-route<br />
18. Plattelandstoerisme<br />
36. 3 Grenzeloze liefde<br />
38. 3 Familie-uitstapjes<br />
VVANAF<br />
PAG 36<br />
ONTDEK DE REGIO PER FIETS<br />
20. Streekproducten<br />
22. Restaurants met streekproducten<br />
24. Eet<strong>verschil</strong>len<br />
26. Wellness & Ontspanning<br />
28. Shoppen in de grens<strong>regio</strong><br />
FLORIADE<br />
42. Floriade Kids<br />
44. Theater van de natuur<br />
46. Interview Projectmanager Floriade<br />
48. Venlo GreenPark - het terrein<br />
na de Floriade<br />
VVANAF<br />
PAG 42<br />
TIPS<br />
50. Woordenboek<br />
52. Nuttige adressen, n,<br />
toeristeninformatie atie<br />
54. Hoe kunt u ons bereiken bereiken<br />
55. Colofon<br />
VANAF PAG 50<br />
2<br />
ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK NTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
3
NIJMEGEN<br />
1<br />
ROERMOND<br />
4<br />
2<br />
3<br />
6<br />
7<br />
9<br />
5<br />
12<br />
11<br />
17<br />
16<br />
10<br />
15<br />
13<br />
18 19<br />
24<br />
25<br />
21<br />
22<br />
23<br />
14<br />
8<br />
20<br />
DÜSSELDORF ><br />
De REGIO ZONDER GRENZEN omvat het noordelijke gebied van de Nederlandse<br />
provincie Limburg en delen van de aan Duitse zijde aan<strong>grenzen</strong>de<br />
Niederrhein. Samen vormt het grensoverschrijdende gebied de meest<br />
innovatieve en grootste tuinbouw<strong>regio</strong> van Europa. Op deze kaart een overzicht<br />
van alle gemeenten en steden met ieder een kenmerkend icoon.<br />
REGIO VENLO<br />
1. GENNEP<br />
Stadhuis Gennep<br />
2. BERGEN<br />
Roze heide in Nationaal Park<br />
De Maasduinen<br />
3. VENRAY<br />
St. Petrus Bandenkerk<br />
4. HORST AAN DE MAAS<br />
St. Lambertuskerk<br />
5. VENLO<br />
Stadhuis in Venlo<br />
Innovatoren – ingang van de Floriade <strong>2012</strong><br />
6. PEEL EN MAAS<br />
Kasteelruïne de Keverberg Kessel<br />
7. BEESEL<br />
Draak – Kenmerk van de stad<br />
MÖNCHENGLADBACH<br />
8. Mönchengladbacher Münster<br />
KREIS KLEVE<br />
9. WEEZE<br />
Airport Weeze<br />
10. GELDERN<br />
Fontein op de grote markt in Geldern<br />
11. STRAELEN<br />
Groene bank<br />
12. KEVELAER<br />
Mariakapel<br />
13. ISSUM<br />
Heerlijkheidsmolen<br />
14. RHEURDT<br />
Torenmolen<br />
15. KERKEN<br />
Webermarkt<br />
16. WACHTENDONK<br />
Dorpstraat<br />
DE REGIO<br />
KAART VAN DE REGIO<br />
KREIS VIERSEN<br />
17. NETTETAL<br />
Schloss Krickenbeck<br />
18. BRÜGGEN<br />
Burcht Brüggen met molen<br />
19. VIERSEN<br />
Feesthal Viersen<br />
20. WILLICH<br />
Schloss Neersen<br />
21. GREFRATH<br />
Nederrijns openluchtmuseum<br />
22. KEMPEN<br />
Kuhtor<br />
23. TÖNISVORST<br />
Appelstad<br />
24. NIEDERKRÜCHTEN<br />
Jeneverbesheide<br />
25. SCHWALMTAL<br />
Watermolen<br />
STADHUIS VENLO<br />
4 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
5<br />
DRAKENFONTEIN GELDERN<br />
FEESTHAL VIERSEN
Dit tijdschrift geeft u met spannende en<br />
sfeervolle verhalen een authentiek kijkje<br />
in de bij<strong>zonder</strong>heden van deze vakantie<strong>regio</strong>.<br />
U leest meer over alle facetten<br />
van de geschiedenis van dit grenzeloze<br />
gebied. Het is tenslotte de geheel eigen<br />
charme die deze <strong>regio</strong> zo aantrekkelijk<br />
maakt.<br />
In de REGIO ZONDER GRENZEN komen<br />
natuurvrienden en actieve toeristen helemaal<br />
aan hun trekken. Laat u door de vele<br />
uitstapjes en actieve vrijetijdsbestedingen<br />
inspireren. En voor wie ervan houdt het<br />
rustig aan te doen, zijn er ook rustige plekken<br />
waar u onbekommerd kunt relaxen.<br />
Liefhebbers van de <strong>regio</strong>nale keuken kunnen<br />
hun hart ophalen en genieten van de<br />
vele vers geteelde ingrediënten. Cultuur-<br />
liefhebbers wacht een breed scala aan<br />
culturele mogelijkheden. Of het nu gaat<br />
om grote of kleine ontdekkers; families<br />
vinden hier precies de goede ideeën voor<br />
de invulling van hun vrije tijd. Gun uzelf<br />
een time-out van uw dagelijkse leven en<br />
stel uw vakantieprogramma samen volgens<br />
uw smaak en wensen!<br />
<br />
<br />
<br />
Voor onbekommerd vakantieplezier kunt<br />
u ook genieten van de voordelen van een<br />
goed afgestemd arrangement. Zoek naar<br />
een aanbod dat past bij uw wensen op<br />
onze internetsite www.ontdekt<strong>verschil</strong>.eu.<br />
Er is volop keuze aan aantrekkelijke<br />
arrangementen!<br />
<br />
<br />
NOORD-LIMBURG<br />
<br />
<br />
<br />
De REGIO ZONDER GRENZEN ligt aan<br />
de Duits-Nederlandse grens en vormt<br />
de schakel tussen Nederrijn en Noord-<br />
Limburg.<br />
Het kleurrijke vakantiegebied strekt zich uit<br />
van het noordelijke Gennep tot de zuidelijke<br />
punt Mönchengladbach. De twee wateraders<br />
Maas en Niers doorkruisen het gebied<br />
in noord-zuidelijke richting en bieden spannende<br />
vrijetijdsactiviteiten, zowel op het<br />
water als ernaast op de groene oevers. Het<br />
charmante landschap met een afwisselende<br />
mix van velden, weiden, bossen, heiden en<br />
water belooft ultiem wandel- en fietsplezier.<br />
<br />
<br />
Of u nu te voet of over water, met de fiets<br />
of de auto onderweg bent; u komt de talrijke<br />
culturele schatten van de <strong>regio</strong> tijdens uw<br />
reis zeker tegen. Prachtige kastelen en<br />
bij<strong>zonder</strong>e tentoonstellingen, authentieke<br />
dorpskernen en bruisende stadscentra wisselen<br />
elkaar af, levendige festivals nodigen<br />
uit tot meedoen. Duik in de geschiedenis<br />
in een <strong>regio</strong>naal museum of proef van de<br />
talrijke <strong>regio</strong>nale specialiteiten die in het<br />
grensgebied geteeld en vers geserveerd<br />
worden. Wist u dat u zich in de REGIO ZONDER<br />
GRENZEN midden in het grootste aaneengesloten<br />
tuinbouwgebied van Europa bevindt?<br />
Niederrhein en Noord-Limburg zijn daarom<br />
ook bij<strong>zonder</strong> belangrijk als het gaat om<br />
land- en tuinbouw. Laat u verrassen!<br />
KANAAL GRIENDTSVEEN<br />
PEDDELEN OVER DE NIERS<br />
MISSIEHUIS STEYL<br />
DE REGIO<br />
GROENE LANDSTREEK<br />
NIEDERRHEIN<br />
6 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
7<br />
BURCHT BRÜGGEN
TEKST TON HENDRICKS<br />
AL EEUWENLANG<br />
ÉÉN REGIO<br />
<br />
Hoewel de ene streek, Nederrijn, in de Bondsrepubliek Duitsland<br />
ligt en de andere, Noord-Limburg, in het Koninkrijk der Nederlanden,<br />
hebben beide streken meer met elkaar gemeen dan u wellicht op<br />
het eerste oog denkt. Eeuwenlang behoorden de bewoners van<br />
de twee streken bij het Hertogdom Gelre. Pas ‘recentelijk’, vanaf<br />
1815, zijn beide streken van elkaar gescheiden door een landsgrens.<br />
Maar dat is dan ook alles. Taal, familieverwantschap en<br />
onderling verkeer gaat nog net zo gemakkelijk en gemoedelijk als<br />
eeuwen geleden.<br />
<br />
Noord-Limburg kreeg langzamerhand een vast omlijnde vorm in de<br />
11de eeuw, toen het onder het gezag kwam van de graaf van Kessel.<br />
De graven van Kessel werden de bestuurders van deze streek, die<br />
zich uitstrekte van Kessel tot en met Venray en van Sevenum tot<br />
aan de Maas met Kessel als ‘hoofdplaats’. In diezelfde tijd ontstond<br />
het Hertogdom Gelre op de rechter Maasoever. In het begin was<br />
Gelre een lappendeken van kleine gebieden, die de graaf van Gelder<br />
in zijn bezit kreeg. Langzaam groeide een afgebakend gebied. Het<br />
riviertje de Niers was de stroom die dit gebied van de Nederrijn<br />
langzaam tot een graafschap Gelder smeedde met het stadje Geldern<br />
als bestuurscentrum.<br />
<br />
In 1279 kocht de graaf van Gelder het Graafschap Kessel. Vanaf<br />
die tijd vormden de gebieden Gelder en Kessel een bestuurlijke<br />
eenheid, met Geldern als hoofdstad. Hertogdom Gelre groeide en<br />
breidde zich almaar uit.<br />
Het kreeg er het Graafschap Zutphen, de Veluwe en het Rijk van<br />
Nijmegen bij. Het werd zo groot, dat de streken Graafschap Kessel<br />
en het Hertogdom Gelder de naam Overkwartier van Gelre<br />
kregen. In 1541 maakte de machtige Roomse koning Karel V<br />
een einde aan de zelfstandigheid. Het Hertogdom van Gelder<br />
moest toen voor de stadspoort van Venlo een knieval maken voor<br />
Karel V. Het Overkwartier van Gelre – de naam bleef bestaan – werd<br />
een deel van het keizerrijk van Karel V. Tot 1713 behoorden wij<br />
tot de Spaanse Nederlanden, daarna bij Pruisen. Na het Congres<br />
van Wenen scheidden onze wegen zich echter: Nederrijn kwam<br />
bij Duitsland, het Land van Kessel werd bij de provincie Limburg<br />
gevoegd, die toen uit Nederlands en Belgisch Limburg bestond.<br />
Uiteindelijk werden in 1839 ook de twee Limburgen gescheiden in<br />
een Belgisch en een Nederlands Limburg.<br />
<br />
Op de dag van vandaag loopt weliswaar door deze streek de landgrens;<br />
het betekent allerminst dat beide gebieden ook totaal <strong>verschil</strong>lend<br />
zijn. Nee hoor. Wat eeuwenlang met elkaar verbonden is<br />
geweest, scheidt een toevallig getrokken grenslijn niet.<br />
Maar wanneer we de grens over gaan, ontdekken we toch kleine<br />
<strong>verschil</strong>len. Denk bijvoorbeeld aan de taal, de architectuur en de<br />
mentaliteit. Deze kleine <strong>verschil</strong>len zorgen er toch voor dat we<br />
direct een vakantiegevoel krijgen wanneer we de grens over zijn.<br />
Omgekeerd komen onze buren hier volop recreëren aan de Maas,<br />
op campings en natuurgebieden, winkelen in Venlo of zomaar op<br />
bezoek. Kortom, we kunnen elkaar niet missen!<br />
<br />
<br />
DE REGIO<br />
GESCHIEDENIS<br />
<br />
<br />
<br />
De geschiedenis van deze <strong>regio</strong> heeft talloze<br />
monumenten, kastelen, ruïnen en andere<br />
bezienswaardigheden geschapen.<br />
Door een bezoek wordt u direct de geschiedenis<br />
van deze <strong>regio</strong> in getrokken.<br />
Een ervaring die een mooi beeld schept over<br />
het ontstaan van de <strong>regio</strong> vandaag de dag.<br />
<br />
• Venray, Kathedraal van de Peel<br />
• Horst aan de Maas, St. Lambertuskerk<br />
• Maasbree, museum De Brede<br />
• Kessel, Kasteel De Keverberg<br />
• Helden, Streekmuseum ‘t Land van<br />
Peel en Maas<br />
• Meijel, Oudheidkamer<br />
• Blerick, Kazernekwartier<br />
• Kevelaer, pelgrimsstad<br />
• Gemeente Wachtendonk<br />
• Mönchengladbach, Schloss Rheydt,<br />
Sint Vitusabdij<br />
• Geldern, historisch stadskern<br />
• Straelen, oude bloemenstad<br />
• Steyl, kloosterdorp<br />
• Nettetal, Schloss Krickenbeck<br />
8 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
9
TEKST EVA BACHES<br />
<br />
<br />
NATUURPARK MAAS-SCHWALM-NETTE<br />
<br />
Het imposante Nationale Park De Maasduinen dankt zijn naam<br />
aan de opvallende stuifzandruggen, die paraboolduinen worden<br />
genoemd. Ze ontstonden aan het einde van de laatste ijstijd, toen<br />
grote delen van Noord- en Midden-Limburg met een laagje stuifzand<br />
bedekt waren. De wind blies het zand samen tot de huidige<br />
zandruggen en hoefijzervormige duinen.<br />
<br />
Het Nationale Park is de thuisbasis van veel <strong>verschil</strong>lende soorten<br />
dieren. Wees niet verbaasd als u ineens midden tussen het groen<br />
knoflook ruikt. Dat is de knoflookpad die bij gevaar een knoflookachtige<br />
geur afscheidt. Vogels zoals de kraanvogel zijn niet alleen<br />
in het parklogo te vinden, maar voelen zich net zoals de wilde gans<br />
thuis in het park. Ook zoogdieren zoals de marter of de hermelijn<br />
hebben hier hun thuisbasis. Er kan zomaar een kudde runderen,<br />
schapen of geiten voor u over de weg lopen. Plantenliefhebbers<br />
zullen blij zijn met de zandzegge, die vooral voorkomt in zandverstuivingen<br />
en de zeldzame gagelstruik. De Maasduinen zijn bij<strong>zonder</strong><br />
aantrekkelijk in de bloeitijd, als het landschap paars kleurt.<br />
<br />
U kunt het Nationale Park op <strong>verschil</strong>lende manieren verkennen.<br />
Kleurrijke houten palen wijzen wandelaars de weg en op kruispunten<br />
kunnen de <strong>verschil</strong>lende routes gecombineerd worden. Het knooppuntensysteem<br />
vergemakkelijkt de routeplanning van fietsliefhebbers,<br />
en mountainbikers mogen dwars door het heerlijke landschap rijden.<br />
Voor rolstoelgebruikers zijn er drie halfverharde paden door het licht<br />
glooiende landschap. Themawandelingen zoals de verwonderwandeling<br />
voor alle zintuigen, de route ‘draai om de boom’ voor mensen<br />
met een beperking en de lammetjesroute voor kleine ontdekkers<br />
zorgen ervoor dat u zich beslist niet verveelt.<br />
<br />
Het Naturpark Schwalm-Nette loopt langs de Duits-Nederlandse<br />
grens. Het heeft een oppervlak van 435 km2 en omvat de districten<br />
Kleve, Viersen, Heinsberg en de stad Mönchengladbach. Het Naturpark<br />
Schwalm-Nette werd opgericht in 1965 en behoort sinds 1976<br />
ook tot het 789 km2 grote Duits-Nederlandse Grenspark Maas-Swalm-<br />
Nette. Het meest opvallende element van het natuurpark is water.<br />
Zo wordt het landschap niet alleen door moerassen, venen en<br />
meren gekenmerkt, maar ook door de laagvlaktes van de rivieren<br />
de Maas, Roer, Swalm, Nette en Niers die door het park lopen.<br />
NATIONAALPARK DE MAASDUINEN<br />
NATIONAALPARK DE GROOTE PEEL<br />
Aaneengesloten bossen en vrij grote heidevlaktes bepalen het landschap.<br />
Het gebied van de Krickenbecker Meren biedt veel zeldzame<br />
en beschermde vogelsoorten een thuis. In de ‘Secretis’ heeft de<br />
grootste kolonie blauwe reigers van Noordrijn-Westfalen haar<br />
thuisbasis.<br />
<br />
Bij de wedstrijd NRW Landeswettbewerb <strong>2012</strong> behaalde het Naturpark<br />
Schwalm-Nette met Wandervolle Wasserwelt (Wandelrijke<br />
Waterwereld) de eerste plaats. “Met behulp van diverse projecten<br />
willen we de bezoeker dichter bij de waterwereld in het natuurpark<br />
brengen”, legt Michael Puschmann, adjunct-directeur, uit. Zo presenteert<br />
het project Wasser.Blicke (Uitzicht op water) 28 bij<strong>zonder</strong>e<br />
uitzichten op de wateren in het park, die bovendien inzicht geven in<br />
de vele toepassingen van water. De leden van het 15-koppige team<br />
Wasser.Erlebnis.Begleiter (Water.Belevenis.Begeleiders) wijzen<br />
tijdens hun rondleidingen op de bij<strong>zonder</strong>heden van het park en<br />
leggen uit hoe deze met alle zintuigen ervaren kunnen worden.<br />
Vanaf de zomer <strong>2012</strong> leiden ‘Premiumwandelwegen’ u door het<br />
natuurpark. Dit zijn wandelroutes van hoge kwaliteit met bij<strong>zonder</strong>e<br />
recreatieve mogelijkheden.<br />
<br />
NATUUR<br />
& ACTIEF<br />
NATUURPARKEN<br />
De <strong>regio</strong> aan de Rijn en Maas heeft een<br />
rijk gevarieerde natuur. Unieke planten<br />
en dieren hebben hier hun thuisbasis.<br />
Geniet van een ontspannen uitstapje in<br />
de natuur, luister naar de vogels of ontdek<br />
zeldzame planten.<br />
<br />
Het Grenspark Maas-Schwalm-Nette biedt met een uitgebreid en<br />
goed gemarkeerd fietspadennetwerk de ideale omstandigheden<br />
voor fietstochten met prachtige landschappen en autoluwe historische<br />
stadscentra op de route.<br />
<br />
Op de grens tussen de provincie Noord-Limburg en Brabant is<br />
het Nationale Park De Groote Peel te vinden. Het hoogveen, waar<br />
vroeger turf uit gewonnen werd, is intussen in een vogelrijk natuurgebied<br />
van internationale klasse veranderd. Ter bescherming van de<br />
vogels in het broed- en vogeltrekseizoen zijn delen van het gebied<br />
bepaalde periodes van het jaar niet toegankelijk. Wandelaars kunnen<br />
de omgeving via de natuurlijke paden van verende veengrond en via<br />
de ‘knuppelpaden’ verkennen. Dit zijn loopplanken gemaakt van<br />
boomstammen die voorkomen dat u in de modder zakt. Overal zijn<br />
sporen uit het verleden te vinden, uit de tijd dat de arbeiders het<br />
‘zwarte goud van de Peel’ nog staken. Zo gaan de paden ook over<br />
kleine kanalen, de zogenaamde ‘peelbanen’, waarover de turf vroeger<br />
werd weggevoerd. Een avontuurlijke tocht is gegarandeerd!<br />
10 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
11
TONNIE RUTTEN<br />
Tonnie Rutten<br />
met seizoenskaart naar<br />
Borussia Mönchengladbach<br />
TEKST BART EBISCH<br />
30 April 1980. De dag van de inhuldiging van koningin Beatrix<br />
trakteert kastelein Tonnie Rutten zijn stamgasten op een pilsje.<br />
“Lang leve de koningin”, proost de dorpskroeg. De rekening stuurt<br />
Rutten voor de gein naar paleis Soestdijk.<br />
Een allervriendelijkst briefje komt terug. Beatrix heeft de rekening<br />
in goede orde ontvangen en - nog belangrijker - betaald.<br />
De volgende dag pronkt de kastelein met foto en al in De Telegraaf. Het memorabele<br />
krantenknipsel siert jarenlang het voetbalcafé in het centrum van Panningen. Kastelein<br />
is Rutten 32 jaar later nog steeds, met meer momenten voor zichzelf. Zo heeft hij<br />
met zijn compagnon Martijn Horsten de afspraak gemaakt dat hij alle thuiswedstrijden<br />
van Borussia Mönchengladbach kan bezoeken. Soms gaat een hele bus vol vanuit<br />
Panningen, zoals afgelopen seizoen tegen Hoffenheim. Verloren met 1-2. “Echt een<br />
Angstgegner. Van de laatste tien wedstrijden tegen Hoffenheim verloor Gladbach er<br />
acht. We hebben er na afloop echter geen pilsje minder om gedronken.”<br />
Helden<br />
Zijn liefde voor de Bundesligaclub voert terug naar de gloriejaren circa veertig jaar<br />
geleden, met onder andere Günther Netzer, Berti Vogts, Herbert Wimmer, Henning<br />
Jensen en Rainer Bonhof. Samen met wijlen Udo Böhn, zijn Duitse ploeggenoot bij<br />
Panningen, tufte Rutten tweewekelijks naar de Bökelberg om zijn helden te zien. De<br />
finale voor de UEFA-cup tegen FC Twente in 1975 staat hem nog helder voor de geest.<br />
Uitgeweken naar het grotere stadion in Düsseldorf blijft het de eerste wedstrijd 0-0.<br />
Twente rekent zich alvast rijk voor de return in het Diekmanstadion in Enschede.<br />
Rutten, nog nagenietend: “Wat een sof voor Twente. Het werd 1-5. Drie keer Jupp<br />
Heynckes en twee keer Allan Simonsen, waarvan de laatste uit een penalty. Epi Drost<br />
scoorde nog de 1-4.”<br />
Beleving in stadion<br />
Als Oranjefan volgde Rutten het nationaal team<br />
twintig jaar lang op de voet. Wit-Rusland of Orlando,<br />
geen wedstrijd was hem te ver. Tegenwoordig zoekt<br />
hij zijn voetbalplezier vooral in het imposante stadion<br />
van Borussia Mönchengladbach. “De beleving in het stadion is fenomenaal. Je ziet<br />
ouders met kleine kinderen, fans van beide teams die een potje bier drinken en veel<br />
enthousiasme op de tribunes. Behalve wanneer Keulen op bezoek komt. Dan is de<br />
sfeer grimmig.”<br />
Rivaliteit<br />
Zijn liefde voor het Duitse voetbal heeft één grens en dat is wanneer het over die<br />
Mannschaft gaat. Zo extreem als vroeger voelt de rivaliteit echter niet meer. En dat<br />
is vooral de verdienste van Duitsland, zegt Rutten. “Ze zijn niet meer zo arrogant. En<br />
ze spelen beter voetbal. Als Nederland vroeger verloor zou ik er wakker van hebben<br />
gelegen, nu heb ik er vrede mee.”<br />
Borussia Mönchengladbach / Hennes-Weisweiler-Allee 1 / 41179 Mönchengladbach<br />
<br />
DIRK ZOSCHKE<br />
Borussiafan<br />
Dirk Zoschke verpandt<br />
hart aan VVV<br />
Voetbalfan Dirk Zoschke uit Mönchengladbach woonde in Blerick. Het verklaart zijn grote liefde voor VVV en Oranje.<br />
“Maar als Nederland tegen Duitsland speelt, zoals bij het EK, dan ben ik voor Duitsland.”<br />
Dirk Zoschke meldt zich bij stamcafé Hehner Hof, op loopafstand gelegen van het stadion van Borussia Mönchengladbach. Het is de verzamelplek<br />
van de <strong>verschil</strong>lende fanclubs die de Bundesligaclub telt in eigen stad. Na het indrinken lopen de fans door het veld naar het stadion om de zwartwit-groenen<br />
te bejubelen. Maar niet vandaag. Dirk, voorzitter van fanclub FFA Bravehearts, draagt een t-shirt van VVV - “eigen creatie” - en een<br />
geel-zwarte sjaal waarop de naam prijkt van de Venlose club.<br />
‘Het klikte meteen’<br />
Dirk is tevens groot fan van de eredivisieclub.“Een jaar of vijf geleden speelde VVV tegen Borussia Mönchengladbach<br />
tijdens de open dag in Venlo. Voorzitter Hans Huijs van fanclub d’n Twellefde Man nodigde fans van Borussia<br />
uit. Het klikte meteen en we besloten de banden aan te halen. Jaarlijks brengen we twee t-shirts uit. Eentje in<br />
VVV-stijl voor de Venlonaren en eentje in Borussia-stijl voor de Duitse Borussiasupporters. Sommigen hebben beide<br />
shirts, zoals ik.”<br />
<br />
Gecompliceerd voetbalhart<br />
Zijn liefde voor Venlo komt niet zomaar uit de lucht vallen. Geboren in Düsseldorf en op 17-jarige leeftijd verhuisd naar Zwiterland, streek Dirk<br />
in 1983 neer in Blerick, samen met zijn Duitse moeder, zijn Hollandse stiefvader en zijn drie jaar jongere zus. Het Duits-Nederlandse verbond<br />
bracht een gecompliceerd voetbalhart voort. Dirk is groot fan van Oranje, maar als Nederland speelt tegen Duitsland, dan staat hij voor de volle<br />
honderd procent achter die Mannschaft van Bundestrainer Joachim Löw. “Vroeger thuis tijdens Nederland-Duitsland was het ene deel van<br />
de kamer Oranje versierd en in het andere deel prijkte de Duitse vlag. Maar ik kan ook een oranje shirt aantrekken en samen met vrienden<br />
in Venlo genieten van het Nederlands elftal.” Of genieten in De Koel. Het knusse stadion met maximaal 7500 toeschouwers aan de rand van<br />
Venlo bevalt de seizoenskaarthouder. De lange trap voor de spelers naar het speelveld is eenmalig. “Dat zie je nergens meer. En honderd meter<br />
van het stadion de auto kunnen parkeren. Een wereld van <strong>verschil</strong> met het grote, moderne stadion van Borussia waar zo’n 54.000 mensen zitten.”<br />
Mooiste voetbalmomenten<br />
Voor zijn mooiste voetbalmomenten zorgde sterspeler Keisuke Honda, die zo’n beetje in zijn eentje van VVV een middenmotor maakte. Sinds de<br />
miljoenentransfer van de Japanner naar Rusland is het echter knokken voor lijfsbehoud voor de geel-zwarten. Met zijn favoriete VVV-speler Ken<br />
Leemans had het zover niet hoeven komen. De Belg komt vanwege een langslepende blessure niet meer aan spelen toe. “De rooie, een vechter eerste<br />
klas. Daar hou ik van.”<br />
Seacon Stadion - De Koel / Kaldenkerkerweg 182 / 5915 AH Venlo<br />
SPORT &<br />
RECREATIE<br />
VOETBALFANS<br />
OVER DE GRENS<br />
12 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
13
<strong>Ontdek</strong> de linker Rijnoever van Nieder-<br />
rhein en Noord-Limburg eens per fiets.<br />
Het is alsof deze <strong>regio</strong> voor fietsen<br />
is gemaakt: goed onderhouden en<br />
bewegwijzerde fietspaden lopen<br />
door een vlak land. Of u nu langs<br />
de rivier de Maas, Niers of Swalm<br />
of door de bossen en weiden fietst;<br />
overal op uw route komt u bezienswaardigheden<br />
tegen. Stel uw eigen<br />
tocht samen of volg een gemarkeerde<br />
themaroute.<br />
Het Nederlandse knooppuntensysteem is<br />
een uniform fietspadsysteem dat als een<br />
visnet over Nederland ligt. Waar wegen<br />
elkaar kruisen, is er een knooppunt. Elk<br />
knooppunt wordt met een nummer aangegeven.<br />
Aan de hand van de nummers legt u<br />
uw individuele route vast. Op elk knooppunt<br />
staat een overzichtelijk informatiebord,<br />
dat u de <strong>verschil</strong>lende mogelijkheden laat<br />
zien. Zo kunt u uw tocht ook onderweg nog<br />
aanpassen aan waar u zin in hebt. Langs<br />
de route geven kleinere borden met het<br />
knooppuntnummer veranderingen van<br />
richting aan.<br />
<br />
<br />
Anders dan bij de Duitse fietspadborden<br />
fietst u naar cijfers, niet naar plaatsen.<br />
De afstand van knooppunt tot knooppunt<br />
wordt in kilometers aangegeven. Tel de<br />
afstanden op en u hebt de lengte van de<br />
te fietsen route. Het knooppuntensysteem<br />
wijst u weliswaar niet altijd de kortste weg<br />
naar het eindpunt, maar wel de mooiste.<br />
ARCEN<br />
<br />
<br />
Aan de Duitse zijde van de grens komen<br />
meerdere soorten bewegwijzeringen voor.<br />
Witte borden met rode letters en het fietssymbool<br />
wijzen bij veranderingen van richting<br />
de juiste weg. Op deze borden worden verder<br />
weg en dichtbij gelegen plaatsen met<br />
een afstand in kilometers aangegeven. Op<br />
de wegen geven kleinere borden aan welke<br />
kant u op moet. Deze wegwijzers worden<br />
aangevuld met de logo’s van diverse thematochten.<br />
U volgt ofwel een vaste route<br />
of wisselt op kruisingen tussen routes.<br />
De keus is aan u!<br />
TEKST ANNE JANSEN<br />
Langs rivieren,<br />
door bossen en weiden<br />
<br />
<br />
U reist <strong>zonder</strong> eigen fiets of verwacht bezoek<br />
dat geen fiets bij zich heeft? Leen een<br />
groene NiederrheinFiets bij een van de vijftig<br />
uitleenstations in de <strong>regio</strong>.<br />
www.niederrheinrad.de<br />
<br />
• NiederRheinroute<br />
• Niersfietsroute<br />
• Fietsallee langs de Noordervaart<br />
• Maasfietsroute (LF = nationale fietsroute)<br />
Voor meer themaroutes, kijk op:<br />
www.ontdekt<strong>verschil</strong>.eu<br />
<br />
Fietsen met de wind in de rug! Wie met<br />
zijn of haar eigen e-bike in de <strong>regio</strong> onderweg<br />
is, kan tijdens een ontspannen pauze<br />
bij een van de vele e-bike-tankstations de<br />
accu opladen.<br />
<br />
Twee rivieren,<br />
een grens en veel<br />
overeenkomsten <br />
Volg de grensoverschrijdende paden van<br />
onze voorouders en fiets een cultuurhistorische<br />
route! Met wat achtergrondinformatie<br />
begrijpt u plotseling de<br />
herkomst van straatnamen en leert<br />
u dat de heuvel die u ziet een graf uit<br />
oude tijden is.<br />
De cultuurhistorische fietsroute is in totaal<br />
zestig kilometer lang en verdeeld in twee<br />
routes. Een lus leidt u rondom Brüggen,<br />
de andere vertrekt in Beesel. Stel uw eigen<br />
tocht samen en beleef de natuur, historie en<br />
gezellige kleine stadjes.<br />
<br />
Bij de Maas is het gewoonweg prachtig!<br />
De weg voert u langs de oever en door de<br />
bossen en velden rondom Reuver. Dan fietst<br />
u naar de grens. De ‘witte steen’ werd al<br />
op de kaart van landmeter Mulier uit 1662<br />
aangegeven.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
BRÜGGEN<br />
Samen met de ‘witte paal’, die enkele honderden<br />
meters noordelijk staat, markeerde hij<br />
de grens. Tegenwoordig vormt hij een populair<br />
doel voor een uitstapje naar de rand van het<br />
Brachter Wald.<br />
<br />
Wanneer u bij de ‘witte steen’ overstapt op<br />
de Brüggerner-route, trapt u vanaf hier een<br />
beetje bergopwaarts naar de Maasduinen en<br />
het stilgelegde munitiedepot, het grootste van<br />
West-Europa. Daar vormde zich gedurende<br />
vijftig jaar op 12 km2 een uniek braakliggend<br />
heidelandschap. Een ongerept toevluchtsoord<br />
voor dieren en planten.<br />
NATUUR<br />
& ACTIEF<br />
FIETSTOCHTEN<br />
<br />
In de Middeleeuwen was de burcht van<br />
Brüggen de belangrijkste uit de omgeving.<br />
Deze versterkte de grens, sloot de toegang<br />
vanuit het Swalmdal naar het binnenland af<br />
en heerste over de wegen langs de rivier en<br />
de brug. In de oude binnenstad van Brüggen<br />
vindt u veel oude gebouwen, een jacht- en<br />
natuurkundemuseum en gemoedelijke cafés.<br />
<br />
Met een beetje geluk kunt u aan de Swalm<br />
bevers waarnemen, meestal in de buurt<br />
van afgeknaagde of gevallen bomen. Via<br />
de eilanden in de Swalm en langs de bij<br />
hengelaars populaire meren gaat u terug<br />
naar Beesel. Bij de voormalige grensovergang<br />
Swalmen kunt u op de Beeseler-route<br />
overstappen.<br />
<br />
De Prinsendijk, ook wel Koning Karelsweg<br />
genoemd, is een belangrijke verbinding<br />
tussen de beide rondtochten. De huidige<br />
grens in de <strong>regio</strong> loopt precies over deze<br />
oude Romeinse handelsroute Xanten-Heerlen-<br />
Keulen-Tongeren-Aken.<br />
<br />
Kort voor Beesel fietst u de vluchtschans<br />
voorbij. Deze werd in het begin van de<br />
17 e eeuw gebouwd voor de omliggende<br />
dorpen als terugtrekzone in tijden van<br />
nood en lag in een moeilijk toegankelijk,<br />
moerasachtig gebied. Tegenwoordig is hij<br />
gelukkig niet meer nodig en bereikt u<br />
eenvoudig het mooie Beesel.<br />
14 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
15<br />
BEESEL
TEKST ANNE<br />
JANSEN<br />
<br />
<br />
VELDEN<br />
Ga eens op een sportieve ontdekkingstocht: fiets de Agro-route Fossa Eugenia.<br />
Deze voert u door de Nederlandse gemeenten Arcen, Lomm<br />
en Velden en door de Duitse steden Geldern en<br />
Straelen langs de grens. Onderweg zijn er veel<br />
rustpunten op cultureel, culinair of agrarisch<br />
gebied: een ideale mix voor een gezellige dag<br />
erop uit.<br />
LOMM<br />
ARCEN<br />
WALBECK<br />
STRAELEN<br />
HERONGEN<br />
BROEKHUYSEN<br />
GELDERN<br />
KAPELLEN<br />
KAPELL<br />
HARTEFELD<br />
<br />
<br />
<br />
Leer de omgeving, waar zoveel verse groentensoorten<br />
vandaan komen, al fietsende beter<br />
kennen! In het voorjaar vindt u er volop<br />
asperges, in de zomer natuurlijk aardbeien.<br />
En het hele jaar door kunt u er balkon- en<br />
tuinplanten kopen.<br />
De totale lengte van deze agrarisch getinte<br />
route is ongeveer 100 kilometer. Wanneer u<br />
liever kortere stukken fietst, heeft u meer<br />
tijd voor al het moois langs deze route. Stop<br />
eens en tel de paarden in de wei, geniet in<br />
een boerencafé van de heerlijkheden van<br />
de <strong>regio</strong> – vaak ambachtelijk gemaakt met<br />
streekproducten - of bewonder de schijnbaar<br />
eindeloze rijen kassen!<br />
<br />
<br />
Waar u deze route begint, beslist u natuurlijk<br />
zelf. Volg de borden met agro-route van<br />
Straelen via bijvoorbeeld Broekhuysen naar<br />
Herongen. In het landcafe ‘Zur Alten Schmiede’<br />
zult u zich meteen thuis voelen. Het gemoe-<br />
delijke interieur en de vers gezette koffie<br />
met zelfgebakken taart zorgen voor een ontspannen<br />
stop. Na deze pauze, stapt u weer<br />
vol energie op de fiets richting Niederdorf.<br />
Daar passeert u de enige veiling installatie<br />
voor bloemen en potplanten van Duitsland:<br />
Veiling Rhein-Maas. Wanneer u verder fietst,<br />
krijgt u een indruk van de grootte van deze<br />
onderneming.<br />
<br />
<br />
Op naar Velden in Nederland. Kort na de<br />
grens bereikt u de Anna Hoeve: een keurig<br />
melkveebedrijf. Een fotogeniek object is de<br />
uit hout gesneden koe. Net als bij veel andere<br />
bedrijven langs de route geldt: bezichtigingen<br />
zijn meestal alleen mogelijk voor<br />
groepen en op afspraak. Een kop koffie en<br />
zelfgebakken koekjes maken dit echter weer<br />
goed. “Wanneer er kinderen komen en we<br />
hebben tijd, mogen die wel even spontaan<br />
naar de kalfjes komen kijken.”<br />
<br />
<br />
De Steprather (wind)molen in Walbeck ligt<br />
iets buiten Velden. Het is aan u of u de ‘omweg’<br />
langs de heerlijke Maas wilt fietsen of<br />
liever afkort via de rode route. De gerestaureerde<br />
en onder monumentenzorg staande<br />
molen is een bezoek in elk geval waard.<br />
Jarenlang hebben toegewijde burgers<br />
energiek meegeholpen en dat doen zij nog<br />
steeds. Hier wordt graan gemalen en in de<br />
eigen bakkerij tot brood en banket verwerkt.<br />
Wanneer u de bakwaren eenmaal geproefd<br />
heeft, komt u hier vaker terug. En voor de<br />
koffie geldt: een keer betalen en dan mag u<br />
zoveel drinken als u maar wilt.<br />
NATUUR<br />
& ACTIEF<br />
AGRO-ROUTE<br />
<br />
In Walbeck ligt ook de orchideekwekerij<br />
Bremkens waar u de delicate schoonheden<br />
kunt bewonderen. Neem een fietstas of<br />
-mandje mee tijdens deze fietsroute, want<br />
op de terugweg naar Straelen kunt u stoppen<br />
bij de keramische Galerie Herchenhahn.<br />
Van gebruikskeramiek tot kunstzinnige<br />
maskers; er is veel te zien en te koop. Hierna<br />
fietst u weer terug naar uw beginpunt.<br />
Waarschijnlijk heeft u niet alles kunnen zien.<br />
Daarom loont het om terug te komen en<br />
nog meer ‘schatten’ in de REGIO ZONDER<br />
GRENZEN te verkennen.<br />
<br />
<br />
<br />
U kunt uw auto parkeren bij<br />
See Park Hotel in Geldern,<br />
parkeerplaats Ostwall in Straelen of op<br />
parkeerplaats Burgemeester Gubbelsplein<br />
in Arcen. Meer informatie en GPS-gegevens:<br />
<br />
16 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
17
TEKST DAPHNE DOEMGES-ENGELEN<br />
MAUREEN QUIST VOOR DE HOEVE<br />
MET DAGVERSE EIEREN<br />
<br />
<br />
<br />
OP OP HOEVE HOEV CARPE DIEM BELEEF JE<br />
HET HET PLAT PLATTELAND ZELF!<br />
GEZELLIG KLETSEN MET DE GASTEN ASTEN<br />
OP HET TERRAS<br />
HILDEGARD JACOBS OBS<br />
EN HAAR MAN<br />
IN DE TUIN VAN<br />
HET BAUERNCAFÉÉ<br />
De natuur in het grensgebied van Noord-Limburg en Duitsland<br />
heeft veel te bieden. En het plattelandstoerisme floreert.<br />
Want wat is er leuker dan op een mooie, groene locatie actief<br />
bezig zijn, of te genieten van eerlijke producten, die met liefde,<br />
vers zijn bereid? We gingen op bezoek bij Bauerncafé Jacobs in<br />
Straelen en Hoeve Carpe Diem in Heijen.<br />
Noord-Limburg en Niederrhein vormen samen<br />
een van de grootste tuinbouwgebieden van<br />
Europa. Letterlijk en figuurlijk een ideale<br />
bodem om de agrarische activiteiten uit te<br />
breiden richting het toerisme. Herman Mertens<br />
van de Limburgse Land- en Tuinbouwbond<br />
(LLTB) bevestigt dat: “We zien inderdaad<br />
steeds meer de verbrede landbouw, zoals<br />
zorgboerderijen, natuur- en landschapsbeheer<br />
en ook plattelandstoerisme.<br />
Voor diverse ondernemers is dat heel aantrekkelijk.<br />
Hoe ver ze daarin gaan, is heel<br />
<strong>verschil</strong>lend. De een houdt het bij een terras<br />
waar passanten van zelfgemaakt ijs kunnen<br />
genieten en heeft de melkveehouderij als<br />
hoofdtak. De ander schakelt van het agrarische<br />
vlak compleet over naar bijvoorbeeld boerderijzorg<br />
of toerisme. Bij plattelandstoerisme<br />
gaat het vaak om belevingsarrangementen in<br />
de breedste zin van het woord. Bijvoorbeeld<br />
het organiseren van (educatieve) excursies,<br />
boerenlunches, faciliteiten als een kinderboerderij<br />
en overnachtingen op de boerderij.<br />
Vaak ook in combinatie met een boerderijwinkel<br />
met streekproducten.”<br />
<br />
Hoe leuk plattelandstoerisme kan zijn, ervaren<br />
we zelf als we bij Hoeve Carpe Diem in het<br />
Noord-Limburgse Heijen het erf opdraaien.<br />
De varkens Knor en Orky komen al nieuwsgierig<br />
naar de rand van hun verblijf om het<br />
bezoek te bekijken. Als we doorlopen zien we<br />
onder meer kippen, wat koeien, schapen en<br />
vooral veel groen en ruimte. De nostalgische<br />
graanschuur wordt gebruikt als doorgang<br />
naar het erf toe en is de moeite van het<br />
bekijken waard. De hoeve ligt er prachtig<br />
bij; de bloeiende viooltjes, roodwit geblokte<br />
tafelkleedjes en de mand met verse eieren,<br />
passen perfect in het plaatje. Ondernemer van<br />
Hoeve Carpe Diem is Maureen Quist. “Toen ik<br />
hier kwam wonen, dacht ik: hier moet ik iets<br />
mee doen. Ik wil graag een boodschap meegeven<br />
aan de mensen; het teruggaan naar de<br />
basis. Op onze hoeve zie je varkens, koeien,<br />
schapen en kippen.<br />
Gasten zien hoe het varken leeft. Dat het een<br />
schoon, gezellig en intelligent dier is. Ik wil<br />
niet dat mensen alleen denken aan een karbo-<br />
naadje. Respect krijgen en hebben voor de<br />
natuur: dat is mijn doel.”<br />
<br />
Die mooie natuur is op en rondom de hoeve<br />
te bewonderen. Ook in de omgeving is het<br />
heerlijk wandelen en fietsen. Hetzelfde<br />
geldt voor het tweede adres op onze route:<br />
Bauerncafé Jacobs in Straelen, letterlijk op<br />
een steenworp afstand van de Nederlandse<br />
grens. Als we binnenkomen, heerst er een<br />
gezellige bedrijvigheid. De gasten voor het<br />
uitgebreide ontbijt zijn nog maar net weg, of de<br />
eerst fietsers en wandelaars die aanschuiven<br />
voor koffie met Torte lopen al weer binnen.<br />
Het Bauerncafé bestaat dit jaar tien jaar.<br />
Hildegard Jacobs: “2 juni 2002 ben ik met<br />
mijn man officieel van start gegaan. Er komen<br />
hier veel toeristen omdat in de buurt veel<br />
fietsroutes zijn. Je kunt hier ook heel mooi<br />
wandelen. De reden dat toeristen dan juist<br />
ons bedrijf aandoen? Ik denk de grote Torte!<br />
We bakken zelf al ons brood en natuurlijk de<br />
taarten. De Nederlandse bezoekers zijn verrast<br />
door de smaken. We bakken alles nog<br />
volgens grootmoeders recept. En de stukken<br />
taart zijn riant; dat kennen ze in Nederland<br />
niet zo!” Dat ervaren we vervolgens zelf als<br />
we een keuze maken uit het grote en aanlokkelijke<br />
assortiment, zoals onder meer de<br />
traditionele Schwarzwalder Kirsch, rijstevlaai<br />
met verse frambozen of perzikentaart met<br />
een vleugje likeur erin.<br />
De smaken zijn onovertroffen: je proeft dat<br />
de producten eerlijk en vers zijn.<br />
<br />
Bij Bauerncafé Jacobs wordt graag gewerkt met<br />
producten uit de omgeving. “Ook gaan we mee<br />
met de seizoenen; we gebruiken de vruchten<br />
die op dat moment groeien. Hierbij zijn we<br />
trouwens ook grensoverschrijdend bezig. De<br />
aardbeien haal ik bij een boerderij hier vlakbij in<br />
Nederland, daarvan zijn ze het lekkerst!”<br />
NATUUR<br />
& ACTIEF<br />
PLATTELANDSTOERISME<br />
In de zomer kunnen de kinderen zich lekker<br />
uitleven op de speelplaats en de trampoline.<br />
De goedverzorgde tuin met groot terras ligt<br />
heerlijk in de zon. Een ideale tussenstop<br />
tijdens een fiets- of wandeltocht in de mooie<br />
omgeving. Ondertussen roept de plicht,<br />
nieuwe gasten blijven binnenkomen. We laten<br />
Hildegard en haar man weer overgaan tot de<br />
orde van de dag. Wat vooral opvalt, is dat ze<br />
heel gemoedelijk tijd maken voor een praatje<br />
met de gasten. Je ziet dat de gasten, waaronder<br />
veel vaste klanten, dit op prijs stellen. “Dat<br />
geeft ons inderdaad vooral plezier; de leuke,<br />
vriendelijke gesprekken met de gasten.”<br />
<br />
Ook bij Hoeve Carpe Diem in Heijen staat het<br />
plezier in het werk voorop. Maureen Quist<br />
ging in 2010 halverwege het seizoen van start,<br />
in 2011 draaide ze het hele seizoen van april<br />
tot oktober. De hoeve is nu echt in bedrijf<br />
met naast een boerenterras en kamperen<br />
op de hoeve, ook diverse arrangementen.<br />
Bijvoorbeeld een boerenlunch of high tea voor<br />
groepen. “De hoeve laat zich goed combineren<br />
met <strong>verschil</strong>lende activiteiten in de buurt,<br />
zoals een bezoek aan het Nationaal Park<br />
de Maasduinen wat in onze achtertuin ligt.<br />
De gasten, vooral ook uit Duitsland, zijn heel<br />
enthousiast. Door de sfeer, de entourage,<br />
het hele plaatje. Ik bak zoveel mogelijk zelf:<br />
boterkoek, appeltaart, bitterkoekjescake.<br />
De kracht schuilt ‘m vaak in de eenvoud,<br />
authentiek blijven.”<br />
<br />
<br />
<br />
18 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
19
TEKST BART EBISCH<br />
<br />
<br />
Walbeck is beroemd om zijn asperges. Beesel om zijn vergeten groenten.<br />
De gemeenschappelijke noemer: streekeigen producten en gezond!<br />
Franz Allofs viert zijn 60e verjaardag. Dat is echter niet de reden dat<br />
op kantoor veelvuldig de telefoon gaat. Het is hoogseizoen op Spargelhof<br />
Allofs, zoals het familiebedrijf heet. Aan werken op het land komt<br />
Allofs tijdens de drukke aspergemaanden nauwelijks toe. Dan zit hij<br />
meer achter het bureau om zaken te regelen, samen met zijn echtgenote<br />
Erika. “Nu voel ik me meer ondernemer. Na het aspergeseizoen eizoen<br />
ben ik weer boer.” Lachend, met een knipoog: “En kan ik mijn n geld<br />
tellen.” Honderd werknemers bevolken het agrarisch bedrijf, onde onder der<br />
wie zestig Polen. Zij steken de asperges, dagelijks veertig hectare, ct ctare,<br />
en in het hoogseizoen soms wel twee keer per dag. Een andere ploeg<br />
oeg eeg<br />
schilt en sorteert het witte goud. En dan is er nog de verkoopafdeling, li<br />
die de restaurants in de omgeving bedient. Asperges van Allofs worden<br />
zelfs via de post verstuurd!<br />
<br />
Walbecker Spargel is een beschermde naam. Het maakt het witte<br />
goud uit het grensdorp extra speciaal, weet Allofs. De naam lokt drommen<br />
dagjesmensen naar het feestelijk versierde centrum, onder wie<br />
veel Nederlanders. “Streekproducten winnen steeds meer terrein.<br />
Asperges gaan de restaurants hier niet over de grens halen. Wie<br />
weet kan dat in de toekomst wel. Maar dan moeten Duitsland en<br />
Nederland eerst nog meer naar elkaar toe groeien. Zoiets kun je niet<br />
afspreken, dat is een spontaan proces.”<br />
<br />
In juli kwam het familiebedrijf in handen van de vierde generatie Allofs.<br />
Zoon Michael is de nieuwe baas. De overdacht is beklonken met<br />
een noviteit: wilde violette asperges uit Italië van Walbecker bodem.<br />
Alleen in Duitsland verkrijgbaar bij Allofs. “De soort lijkt op groene<br />
asperges. De stengels zijn dunner, de smaak intenser”, legt de pionier<br />
uit. “De zaden hebben we uit Italië geïmporteerd en gezaaid. Dit jaar<br />
oogsten we voor de eerste keer. Waarom een nieuwe aspergesoort?<br />
De consument moet kunnen kiezen.” Opnieuw die brede lach: “De<br />
mensen moeten denken; bij Allofs hebben ze alles!”<br />
FRANZ ALLOFS<br />
<br />
In totaal is het bedrijf honderd hectare groot, inclusief gepachte gronden.<br />
Allofs vermeerdert tevens asperges. De teelt van rettich maakt<br />
het werkjaar rond. Allofs is lid van het Provinzialverband Rheinland<br />
für fü Obst- und Gemüseanbau en sinds 1994 voorzitter van het Walbecker<br />
Spargelbaugenossenschaft. Hoogtepunt<br />
vormt jaarlijks de uitverkiezing van de Spargelprinzessin<br />
tijdens de Walbecker Spargelfestwoche<br />
in mei. Allofs’ echtgenote was prinses in 2000.<br />
<br />
Walbeck en asperges sloten in 1929 een verbond.<br />
Grote roerganger was Dr. Walther Klein-<br />
Walbeck, de grondlegger van het aspergegenootschap,<br />
samen met Alois Allofs, de opa van Franz. Diens zoon<br />
Franz nam het bedrijf in 1949 over. Frans Allofs junior kreeg in 1979<br />
de leiding in handen. “De tijden zijn wel veranderd. Destijds telde<br />
Walbeck 350 tot 400 telers van asperges. Dat zijn er nu nog een kleine<br />
veertig. Het areaal is met 150 hectare gelijk gebleven.”<br />
Wat niet verandert, is de marktwerking. Bij warm weer komen<br />
de stengels massaal boven de grond, met als gevolg lage prijzen.<br />
“Het warme weer moet zich niet vroeg in het seizoen aandienen. Dan<br />
zijn de mensen nog niet in de stemming om asperges te eten.<br />
Laat de lente maar rustig komen...”<br />
<br />
De eerste asperges steken in de lente de kop op. Traditioneel wordt<br />
er geoogst vanaf de tweede donderdag in april tot 24 juni. Natuurlijk<br />
staat de hele <strong>regio</strong> om zijn asperges bekend. Zo zijn er veel initiatieven n<br />
zoals Nette- en Burgi-Spargel en n het<br />
Aspergegilde Peel en Maas.<br />
<br />
Walbeck en asperges zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hetzelfde<br />
geldt voor Beesel en zijn vergeten groenten, fruit en kruiden.<br />
Boerenzoon Jan Nijskens is de stichter van de Historische Groentehof.<br />
Voor zijn inzet, hij teelt meer dan vijfhonderd soorten, werd Nijskens<br />
vijf jaar geleden als eerste Limburger bekroond met de ASG-Jan<br />
Lambin prijs, een initiatief van de Academie voor Streekgebonden<br />
Gastronomie.<br />
Zijn groentehof ligt buiten het pittoreske Maasdorpje, in het buurtschap<br />
Rijkel. Bordjes vertellen de namen van groenten, die menigeen<br />
niets zullen zeggen. Want waar ergens kun je broccoletto, heilige<br />
boontjes, rode spruitjes, crosne, kardoen, winterpostelein, truffelaardappelen,<br />
aardbeispinazie, haverwortel, zeekolen, oerwortels,<br />
Buggenummer Muuskes en knolkervel aanschouwen? Ze staan<br />
niet in blikken in de supermarkt en er wordt ook geen televisiereclame<br />
voor gemaakt.<br />
<br />
Dus haalt Nijskens de mensen naar Beesel toe<br />
voor boeiende rondleidingen en kookworkshops.<br />
De belangstelling neemt fors toe, bespeurt hij.<br />
Gezond is in, zeker in combinatie met streekeigen<br />
producten, in Duitsland nog meer dan in Limburg. rg.<br />
“De verkoop van zaden van vergeten groenten stijgt jgt spectaculair. aculair.<br />
Vrouwen staan er meer voor open dan mannen. Ze willen nieuwe<br />
smaken en variatie. Schorseneren en raapsteeltjes zie je tegenwoordig<br />
zelfs in de supermarkten liggen. Maar ik geef toe; zolang die niet écht<br />
aanhaken, blijft het een nichemarkt. Er is nog een lange missieweg<br />
te gaan.”Dat roept de vraag op waarom de groenten uit de tuinderijen<br />
verdwenen. “Er kwamen nieuwe rassen met hogere opbrengsten die<br />
meer geld opbrachten. Andere gewassen waren te arbeidsintensief<br />
om te telen en te oogsten.”<br />
<br />
Vergeten kunnen de groenten in ieder geval niet meer worden. Ze<br />
zijn vastgelegd in allerhande glossy kookboeken. Het inmiddels<br />
uitverkochte ‘Onvergetelijke Groenten’ geldt als de bijbel met een<br />
groentenoverzicht en recepten van de allerbeste koks. Deel 2 is in de<br />
maak. De receptuur gaat vele malen verder dan varianten op vergeten<br />
bonensoorten of een jam van kweeperen. Want wat te denken van een<br />
chocoladetaart met gele wortelconfiture? Of deze tip van Nijskens<br />
zelf; oerbietjesijs. “Is niet moeilijk om te maken”, zegt hij, “Maar dan<br />
moet je wel de producten hebben.” Zijn advies: “Bezoek boerenmarkten<br />
en biologische winkels.”<br />
<br />
Probeer ook de andere groenten en fruit die hier in de <strong>regio</strong><br />
geteeld worden: champignons, paprika,<br />
tomaten, aardbeien... <br />
OERBIETENSPREAD<br />
INGREDIËNTEN<br />
GENOT &<br />
RECREATIE<br />
STREEKPRODUCTEN<br />
<br />
200 gram gerookte tofu<br />
60 gram oerbieten<br />
4 el walnoot- of betere notenolie<br />
Schil de bietjes en snijd de tofu in blokjes. Doe ze samen in<br />
een kom met een ruime hoeveelheid olie. Mix het geheel<br />
met een staafmixer enkele minuten. Bij een egaal g mengsel<br />
stoppen en koel bewaren. Liefst eten op dezelfde dezelfde dag.<br />
BERMGROENTENPESTO<br />
INGREDIËNTEN<br />
100 gr brandnetel of andere<br />
bermgroenten als zevenblad en zuring ring<br />
40 gr zonnebloemzaden<br />
25 gr Parmezaan geraspte kaas<br />
2 tenen knoflook<br />
100 ml olijfolie<br />
zest en sap van 1 citroen<br />
peper & zout<br />
Pluk brandnetels op een plek waar aar weinig weinig auto’s auto’s langslangskomen. Pluk dan enkel de bovenste nste 5 blaadjes blaadjes met met handhandschoenen aan. Rasp de citroen en pers pers hem. hem. Pel Pel en snijd snijd<br />
de knoflook fijn. Maal dan alles in een een keukenmachine<br />
keukenmachine<br />
of met een vijzel en mortier en voeg voeg langzaam langzaam olie olie toe. toe.<br />
Voeg als laatste olie, citroensap p en peper/zout peper/zout toe. toe. Dek Dek<br />
de pesto af met olie om oxidatie e te voorkomen.<br />
voorkomen.<br />
APPELSNOEPJES<br />
INGREDIËNTEN, VOOR 50 STUKS:<br />
700 gr appels + 300 gr suiker<br />
20 ml citroensap + kaneel<br />
De appels schillen en in stukjes snijden (met citroensap<br />
besprenkelen) en met een bodempje water<br />
(ca. 2 eetlepels) koken tot ze zacht zijn. De appels<br />
fijnstampen en het mengsel wegen; zou ca. 400 g<br />
moeten zijn. De suiker en de kaneel erdoor roeren.<br />
Het appelmengsel in een koekenpan doen en blijven<br />
roeren tot er zich een bal vormt en dan op bakpapier<br />
uitstrijken. Het mengsel laten afkoelen en er balletjes<br />
van vormen en door de suiker rollen. Dit recept kan<br />
ook voor kweepeersnoepjes gebruikt worden.<br />
20 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
21
Streekproducten met respect voor de<br />
seizoenen bereid: zie hier de succesformule<br />
van restaurant Nostalgie Eten & Drinken<br />
in Meijel. Chefkok Mariet en maître Rudy<br />
Gommans: “Uit eten is tegenwoordig meer<br />
dan alleen een avondje uit met een hapje<br />
en een drankje. Gasten zijn op zoek naar<br />
een unieke beleving. ”<br />
Het restaurant midden in het Peeldorp ademt<br />
nostalgie, precies zoals de naam zegt. De voormalige<br />
woning aan de winkelstraat dateert<br />
van 1905 en is daarna enkele keren uitgebreid.<br />
Het resultaat: een knusse lappendeken, verdeeld<br />
in een gezellig bruin café, met daaraan<br />
<strong>grenzen</strong>d een restaurant dat een chique uitstraling<br />
heeft. Tegen de keukenwand begroet<br />
een levensgroot Peeltafereel de tafelaar. Een<br />
turfsteker die zich met een kar een weg door<br />
de Peel baant. Anno toen krijgt alle ruimte bij<br />
restaurant Nostalgie. Oude vergeten groenten<br />
vinden sinds vijf jaar hun weg op de borden,<br />
zoals een zoetig soepje van pastinaak, een<br />
crème van peterseliewortel en een smultoetje<br />
van rabarber met witte chocolademousse en<br />
pistacheijs.<br />
<br />
Chefkok Mariet: “Honderd jaar geleden was<br />
´culinair´ een onbekend woord in de Peel. De<br />
grens van lekker eten hield op bij Maastricht.<br />
De Peel heeft een inhaalslag gemaakt, met de<br />
producten van weleer. Het goede van vroeger.”<br />
Zoveel mogelijk verse groenten, vlees en fruit<br />
komen uit een straal van hooguit twintig kilometer<br />
rondom Meijel. Het ambachtelijke ijs<br />
levert de buurman, een agrariër in het dorp<br />
teelt aardperen en een tuinder in het buitengebied<br />
de dieprode, smaakvolle trostomaten.<br />
Een slager uit Weert bereidt de Livarhammen<br />
en rundvlees. De gevulde bonbon bij de koffie<br />
is een combinatie van twee streekproducten:<br />
chocolade uit Panningen en advocaat uit Helenaveen.<br />
<br />
Natuurlijk ontbreekt asperge van de Meijelse<br />
zandgronden niet op de kaart. Aspergesoep,<br />
gefrituurde asperge, op Limburgse wijze<br />
bereid of opgediend als toetje, dat kan ook.<br />
Maître Rudy: “Een crème brûlée van asperges.<br />
Héérlijk.” De seizoenskaart, met diverse aspergegerechten,<br />
is de dertigste in vijf jaar tijd. Een<br />
uitgebreide kaart met volop aandacht voor<br />
het seizoen en de streek en voor ieder wat<br />
wils.<br />
<br />
Het regelmatig vernieuwen van de kaart heeft<br />
alles te maken met respect voor de seizoenen.<br />
Aardbeien fleuren de zomerkaart op, maar<br />
ontbreken op de herfstkaart. Mariet: “Hetzelfde<br />
geldt voor asperges. Het seizoen loopt<br />
tot 24 juni. En als onze leverancier eerder<br />
stopt met steken, dan hebben wij ze ook niet<br />
meer.” Rudy: “Onze gasten hebben daar begrip<br />
voor. Zij weten waar Nostalgie voor staat.”<br />
Restaurant Nostalgie Eten & Drinken<br />
kookt met (vergeten) streekproducten<br />
MOEDER EN ZOON GOMMANS RUNNEN<br />
NOSTALGIE ETEN & DRINKEN IN MEIJEL<br />
<br />
<br />
www.liefdevoorlimburg.nl<br />
www.2-land-reizen.nl<br />
TEKST BART EBISCH<br />
<br />
<br />
Haute cuisine in Pont<br />
Christopher Kaets tovert als een volleerd gastheer bij de tafel van een gaste uit<br />
Düsseldorf een verrassend toetje uit de koekenpan. Geflambeerde asperge in een<br />
karamelsaus. Suiker gaat in de pan, samen met vanillelikeur en rabarbersap. Even<br />
later pruttelen de stukjes asperges in het ingedikte vocht. Een ferme scheut brandewijn<br />
zorgt voor het feestelijke moment.<br />
De gaste begroet de steekvlam met applaus.<br />
Gisela Kaets, de moeder van Christopher,<br />
staat klaar met een groot porseleinen bord,<br />
dat belegd is met een bolletje aspergeijs en<br />
versierd met blaadjes munt. De warme asperges<br />
in zoetige saus krijgen een plekje<br />
naast het lichtgroene ijs. Voila, het nagerecht<br />
kan geserveerd worden.<br />
De gaste kan het staaltje haute cuisine aan<br />
haar tafel zeer waarderen. Ze komt vaker<br />
bij Zum Lünebörger, vertelt ze. “Wat ze hier<br />
allemaal met streekproducten doen.Aspergeijs<br />
en dan geflambeerd, dit had ik nooit verwacht.<br />
Lekker hoor. Dit verdient vijf sterren!”<br />
<br />
Zum Lünebörger kent een rijk verleden. Het<br />
is een familiebezit en dat al vijfhonderd jaar.<br />
Christopher: “De hertog van Gelre kreeg iets<br />
met de hertogin van Lünebörg. Hier werden<br />
groenten geteeld voor de adelstand.”<br />
De familie heeft de boerderij langzaam afgebouwd.<br />
Sinds de jaren vijftig van de vorige<br />
eeuw staat de lokaliteit, tevens hotel,<br />
CHRISTOPHER KAETS BIJ ZIJN NAGERECHT;<br />
GEFLAMBEERDE ASPERGE IN KARAMELSAUS.<br />
ZIJN MOEDER, GISELA KAETS, KIJKT TOE.<br />
bekend om zijn gastronomiekunsten. Sinds<br />
drie jaar vaart het familierestaurant aan de<br />
doorgaande weg van Straelen naar Geldern<br />
in Pont een nieuwe koers. ‘Fein Rheinisch’<br />
luidt het motto. Alleen nog maar producten<br />
uit eigen streek komen via de keuken op het<br />
bord van de gasten. De lam meren komen uit<br />
Kleve, de asperges uit Wal beck, het rundvlees<br />
uit Kleinholthuysen en het varken uit<br />
het gebied rond Kalkar.<br />
<br />
Alle leveranciers bevinden zich in een straal<br />
van maximaal vijftig kilometer. Op de lijst<br />
prijkt ook een Nederlandse naam; Passie<br />
voor Vis, een palingkwekerij uit Sevenum.<br />
Niet zelden komen de groenten uit eigen tuin.<br />
Van het Gänseblümchen maakt Gisela Kaets<br />
zelf kappertjes. “Mensen kiezen steeds meer<br />
voor eerlijke, gezonde producten, <strong>zonder</strong><br />
zoetstoffen en smaakversterkers. Christopher<br />
vertelt het verhaal bij de gerechten. Het is<br />
niet zomaar even eten. Bij ons gaat het om<br />
de beleving.”<br />
GENOT &<br />
RECREATIE<br />
STREEKPRODUCTEN<br />
Steeds meer Nederlanders weten het familie-<br />
restaurant te vinden sinds de ommezwaai.<br />
“Ik schat dat circa twintig procent van de<br />
gasten Nederlands is”, zegt Christopher.<br />
“We hebben ook enkele Nederlandse gasten<br />
die al vijftig jaar bij ons komen eten.”<br />
<br />
De Regio Venlo (gelegen in Noord Limburg)<br />
is uitgeroepen tot Hoofdstad van de Smaak<br />
<strong>2013</strong>. Al tijdens het jaar van de Floriade<br />
(<strong>2012</strong>) wordt daarvoor de trom geroerd.<br />
Meer informatie: www.<strong>regio</strong>vandesmaak.nl<br />
22 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
23
TEKST ANNE JANSEN<br />
<br />
<br />
Duitsland kent een uitgebreide eetcultuur: er wordt veel en vaak (lekker!) gegeten.<br />
Eten brengt mensen samen. Dat laatste is vooral ook erg belangrijk voor Nederlanders<br />
tijdens hun maaltijd. Een verslag van de eetgewoonten aan beide zijden van de grens,<br />
zodat u er rekening mee kunt houden als u in de <strong>regio</strong> stopt voor lunch, tussendoortje of diner.<br />
<br />
Al bij het ontbijt worden de eerste <strong>verschil</strong>len tussen de eetgewoonten van Nederlanders en Duitsers zichtbaar. Knapperige broodjes en hartig<br />
brood zijn in Nederland meestal alleen bij de bakker verkrijgbaar. In de supermarkt ligt vaak zacht brood, dat op toast lijkt. Het Duitse broodassortiment<br />
is duidelijk veelzijdiger. Van wit en zacht tot stevig en donker. Liever maanzaad, zonnebloem, pompoen of volkoren? Dan wordt<br />
kiezen moeilijk!<br />
<br />
Terwijl de Duitser graag chocoladepasta op zijn brood smeert, grijpt de Nederlander liever naar strooisels. Chocoladehagel puur, wit of melk,<br />
en vruchtenhagel zijn er in vele varianten. Muisjes (met suikerglazuur omhulde anijskorrels) worden tevens traditiegetrouw bij de geboorte van<br />
een kind overhandigd, roze voor meisjes en lichtblauwe voor jongens. Er is nog veel meer broodbeleg in vrolijke kleuren verkrijgbaar. En niet te<br />
vergeten de voor de Duitsers erg belangrijke pindakaas. Daar reden ze vroeger al de grens voor over, want deze was in Duitsland niet verkrijgbaar.<br />
<br />
Ook de lunch wordt aan beide zijden van de grens anders beleefd. De Nederlander eet ‘s middags eerder een snack. Hij luncht meestal met<br />
een wit broodje kaas met wat sla, vleeskroketten of soep, drinkt daarbij limonade of melk, en klaar is kees. Snel en vullend. De warme maaltijd<br />
wordt in de regel ‘s avonds samen met het gezin genuttigd en dan maken we het ook graag ‘lekker gezellig’. Wanneer we samen uit eten gaan,<br />
betaalt meestal één persoon voor iedereen, en niet ieder voor zich.<br />
De Duitsers houden er juist van om ‘s middags warm te eten: een kleine maaltijd uit de kantine of uit de eigen keuken. Ze gaan graag in de<br />
middagpauze met collega’s en zakenmensen uit eten. Dan wordt het gezellig en wisselen ze van gedachten. Geliefd zijn schnitzel en friet. Deze<br />
zijn dan ook in bijna alle restaurants op de menukaart te vinden in vele varianten zoals jägerschnitzel, zigeunerschnitzel en schnitzel met uien.<br />
Voor ‘s avonds staat meestal het klassieke ‘avondbrood’ op het programma.<br />
GENOT &<br />
RECREATIE<br />
EETVERSCHILLEN<br />
<br />
Voor tussendoor of als er iets te vieren is, houden de Limburgers toch wel het meest van hun vlaai; ronde met vruchtencompote gevulde broze<br />
deegbodems. Abrikozen-, kersen- en appelvlaai hebben een raster van deeg, alleen de rijstevlaai wordt met poedersuiker bestrooid. En appeltaart<br />
met slagroom natuurlijk, vaak in een (lunch)café licht warm opgediend. Taarten worden met veel slagroom gevuld. Deze slagroom is veel<br />
zoeter dan die in Duitsland.<br />
Aan de Duitse zijde van de grens is er vaak een grote keuze aan gebakjes en taarten. Deze laatste worden vaak zelf gebakken.<br />
In november ligt er een mannetje van zoet gistdeeg in de bakkerijen, de ‘weckmann’. Wie de Niederrheinische koffietafel niet kent, zal verrast<br />
zijn. In de namiddag wordt rozijnen- of roggebrood geserveerd, dat met bloedworst of iets anders is belegd of met kwark en suikerstroop is<br />
besmeerd. Deze specialiteit kunt u vooral in de landelijke en boerencafés proeven.<br />
<br />
Dat bestaat alleen in Nederland: warme frikadellen, bami- en nasischijven (gepaneerde schijven gevuld met kruidige rijst of noedels) en vleeskroketten<br />
uit een automaat. De vakken erachter worden door de snackbar regelmatig bijgevuld. Werp geld in de automaat en neem dan uit het<br />
bijbehorende vak de snack. Ook typisch zijn de Nederlandse pannenkoekenhuizen, waar de ronde deeggerechten uit de pan in allerlei varianten<br />
verkrijgbaar zijn. Zij kunnen naar smaak zoet en fruitig met aardbeien, appels en rozijnen of voedzaam met salami, kaas of gerookte zalm<br />
worden belegd.<br />
<br />
<br />
<br />
24 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> 25
De grens<strong>regio</strong> heeft genoeg te bieden voor een dagje uit. Wie ultiem wil relaxen, kan zich heerlijk<br />
laten verwennen in een sauna, spa of thermen. REGIO ZONDER GRENZEN <strong>magazine</strong> duikt<br />
zelf de wellnesswereld in en bezoekt Thermaalbad Arcen en sauna Finlantis in Nettetal.<br />
Wie aan wellness in Noord-Limburg denkt, denkt aan Thermaalbad<br />
Arcen. Bij<strong>zonder</strong> aan het complex is dat het gebruik maakt van thermaalmineraalwater<br />
van maar liefst 35 à 36 graden, dat opwelt vanuit<br />
een 892 meter diepe bron. Als we binnenkomen, zien we de stoom<br />
al van het water afkomen. Een heerlijk vooruitzicht om daar straks<br />
lekker in te dobberen. We hebben de keuze uit meerdere baden. Ons<br />
lichaam ontspant niet alleen van de aangename warmte, maar wordt<br />
ook lekker gemasseerd dankzij bubbelbanken, jetstreams en massage-<br />
stralen. Na een half uurtje relaxen in het water is het tijd om even af<br />
te koelen. Er zijn ligstoelen, zowel buiten als in een stilteruimte binnen.<br />
Ook is het mogelijk om volgens de Kneippfilosofie wisselbaden te<br />
nemen. Massagestoelen, kruidenbaden en stoomtempels maken<br />
de wellnesservaring compleet.<br />
<br />
Natuurlijk is er de mogelijkheid om lekker een hapje te eten of te<br />
drinken. Een royale punt Limburgse vlaai maakt het verwenmoment<br />
compleet. Wie zich echt in de watten wil laten leggen, kan ook nog<br />
een beautybehandeling boeken in de moderne schoonheidssalon van<br />
Thermaalbad Arcen. Denk bijvoorbeeld aan de populaire Fish Spa;<br />
kleine Garra Rufa visjes ‘knabbelen’ aan je voeten en halen zo dode<br />
huidcellen weg. Het effect zijn zijdezachte voeten, waardoor je het<br />
gevoel hebt op wolkjes te lopen.<br />
TEKST DAPHNE DOEMGES-ENGELEN<br />
Wellnesscultuur in de grens<strong>regio</strong><br />
<br />
Het thermaalmineraalwater bevat onder meer de mineralen fluoride,<br />
jodide en ijzer. Deze unieke samenstelling schijnt voor een heilzame<br />
werking te zorgen. Na een middag in de thermen kunnen we dat alleen<br />
maar beamen: de spieren ontspannen, het hoofd wordt lekker leeg.<br />
<br />
Ook in Duitsland bestaat natuurlijk een echte ‘kuurcultuur’. De<br />
Niederhein-<strong>regio</strong> telt tal van sauna’s en wellnessgelegenheden. Een<br />
mooie aanwinst is Finlantis in Nettetal, een sauna die anderhalf jaar<br />
geleden haar deuren opende. En dat is te zien: het complex is zeer<br />
modern en fris, geïnspireerd op Finland. Al bij binnenkomst kom je<br />
in een relaxte sfeer, die gedurende het bezoek alleen maar wordt<br />
versterkt. We doen mee met een echte ‘Aufguss’ sessie; de opgieting.<br />
Dankzij aromatische kruiden en biologische geuren die lekker door<br />
de lucht worden verspreid een heuse belevenis! Verse fruitspiesjes<br />
zorgen voor een welkome verfrissing. Na de saunasessie is het zaak<br />
goed af te koelen, en daarna heerlijk even rusten. Daarvoor biedt<br />
Finlantis vele mogelijkheden; los van de ligbedden binnen en buiten<br />
met zicht op de mooie tuin, is er ook een comfortabele stilteruimte<br />
en een relaxte loungeplek in een Finse blokhut. Compleet met knapperend<br />
buitenvuurtje.<br />
FINLANTIS THERMAALBAD ARCEN<br />
<br />
Wie Finlantis bezoekt, dient zeker de tijd te nemen voor een lunch of diner, want de kaart is<br />
origineel en biedt smakelijke gerechten. Met zicht op de tuin is het restaurant een sfeervolle<br />
plek om lekker bij te komen. En dan is het tijd voor saunaronde twee. Bijvoorbeeld in<br />
het stoombad, of in de ´sauna der zintuigen´, waar door licht en een heuse waterval een<br />
bij<strong>zonder</strong> sfeer heerst. Voor optimale ontspanning kan ook een bezoekje worden gebracht<br />
aan de wellnesszone FinSpa voor onder meer een weldadige massage of juist vitaliserende<br />
peelings.<br />
Bij<strong>zonder</strong> aan het saunacomplex is ook dat het grenst aan het gemeentelijke Nettebad. Via<br />
de tuin is het mogelijk om, uiteraard in badkleding, het zwembad te betreden. Ideaal voor<br />
de wat oudere kinderen die liever het zwembad in duiken, terwijl hun ouders tot rust komen<br />
in de sauna. Het publiek in Finlantis is overigens een gezellige mix van jong en oud. Met<br />
allemaal hetzelfde doel: totale ontspanning!<br />
GENOT &<br />
RECREATIE<br />
WELLNESS & ONTSPANNING<br />
<br />
<br />
<br />
Bezoeker aan Thermaalbad Arcen, de 46-jarige<br />
Edith-Marie: “Voorheen woonde ik in Kevelaer,<br />
hier vlakbij, en kwam ik zeker eens in de<br />
twee weken in Thermaalbad Arcen. Nu woon<br />
ik anderhalf uur verderop en kan ik helaas<br />
niet meer zo vaak komen. Het is heerlijk om<br />
hier te ontspannen. In Duitsland zijn ook<br />
genoeg sauna’s, maar het bij<strong>zonder</strong>e van<br />
Thermaalbad Arcen is het warme thermaalwater.”<br />
<br />
<br />
Bezoeker aan Finlantis, de 34-jarige Joost:<br />
“De sauna is zeer mooi en verzorgd. Een<br />
heerlijke manier om na een drukke werkweek<br />
bij te komen. Ik woon in de <strong>regio</strong> Eindhoven<br />
en het loont om naar Finlantis te rijden.<br />
Omdat de sfeer er zo leuk is, en het eten<br />
heerlijk. De prijs is een stuk vriendelijker dan<br />
veel sauna’s in Nederland waar ik ben geweest.<br />
Kortom: alleen maar pluspunten!”<br />
<br />
<br />
www.ontdekt<strong>verschil</strong>.eu<br />
26 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
27
1<br />
4<br />
SHOPPING TIPS<br />
1. Venlo • Binnenstad<br />
2. Mönchengladbach • Friedrichsstrasse<br />
3. Mönchengladbach • mouck<br />
4. Venray • Beste binnenstad<br />
5. Venray • Kaaswinkel<br />
6. Viersen • Chocoladewinkel<br />
7. St. Tönis • 5 Zehen<br />
8. Panningen • winkelcentrum<br />
28 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
2<br />
5<br />
7<br />
3<br />
6<br />
8<br />
TEKST GESA KIESELMANN-FRICKE<br />
<br />
<br />
<br />
De vele winkelmogelijkheden in Niederrhein en Noord-Limburg<br />
nodigen niet alleen uit tot heerlijk shoppen, maar laten ook veel<br />
ruimte voor gemoedelijk slenteren en het ontdekken van <strong>verschil</strong>lende<br />
culinaire hoogstandjes. Naast de grote winkelcentra<br />
in Venlo en Mönchengladbach met bekende merken- en winkelketens,<br />
zijn ook de kleinere winkels populair.<br />
Vooral de oude binnenstad van Venlo, met zijn<br />
oude herenhuizen en draaiorgelspelers, heeft<br />
in de Klaasstraat, Gasthuisstraat, Parade en<br />
Jodenstraat veel mooie speciaalzaken. Deze<br />
historische stadskern geeft u meteen een<br />
vakantiegevoel. Venlo heeft sinds eind 2010<br />
het centrum uitgebreid met de Maasboulevard.<br />
Deze verbindt de oude binnenstad met de<br />
Maas. Op die manier zijn er 25 gloednieuwe<br />
winkels bijgekomen.<br />
<br />
In de stad Mönchengladbach vindt u naast<br />
speciaalzaken nog een breed scala aan<br />
warenhuizen. Het traditionele familiebedrijf<br />
Konditorei Heinemann is ver over de <strong>grenzen</strong><br />
van Mönchengladbach bekend. De winkel<br />
nodigt uit om het shoppen te onderbreken<br />
voor een stuk sappige ‘Baumkuchen’ (gelaagde<br />
cake) of een legendarische ‘Herrentorte’ (chocoladetaart).<br />
In de voormalige kunstgalerie in<br />
de Albertusstr. 4 bevindt zich concept store<br />
‘mouck’, met mode en sieraden onder één<br />
dak. Deze producten worden allemaal ter<br />
plaatse ontwikkeld, geproduceerd, gepresenteerd<br />
en verkocht.<br />
De collecties ‘barike’ van Barbara Schwinges<br />
en de sieradenontwerpster Martina Mischs zijn<br />
helemaal ‘Made in Mönchengladbach’. In de<br />
ernaast gelegen winkel, die via een deur verbonden<br />
is, brandt Ulrike Ohler ijverig koffie.<br />
Zij runt de koffiebranderij Arista en verkoopt<br />
ook wijn, olie en delicatessen. Hier kan men<br />
na het winkelen een bij<strong>zonder</strong> goede kop koffie<br />
drinken.<br />
Het traditionele bedrijf Van Laack, dat sinds<br />
1953 in Mönchengladbach gehuisvest is, staat<br />
voor luxe en draagcomfort. In de in-house<br />
Factory Store biedt Van Laack naast hemden<br />
ook bovenkleding van hoge kwaliteit voor<br />
dames en heren, en dat met aanzienlijke<br />
korting.<br />
<br />
Venray werd in oktober 2011 verkozen tot<br />
‘beste binnenstad’ in de categorie ‘kleine<br />
steden’. Naast de bekende winkelketens<br />
beschikt Venray over vele originele winkels<br />
met een authentiek karakter. Het centrum<br />
van Venray is compact en overzichtelijk met<br />
plekken die uitnodigen om te vertoeven.<br />
Als men aan Nederland denkt, denkt men<br />
vaak aan lekkere kaas. En terecht. Een<br />
bij<strong>zonder</strong> fijne kaaswinkel vindt u aan de<br />
Schoolstraat 3A. In deze specialiteitenzaak<br />
met de naam ‘De Kaaskenner’ lijken de<br />
<strong>verschil</strong>lende kaassoorten u toe te lachen<br />
zodat u ze graag eens uitprobeert. Bij ‘De<br />
Kaaskenner’ vindt u geitenkaas uit Venray,<br />
rauwmelkse kaas en andere kaasspecialiteiten<br />
uit de <strong>regio</strong>.<br />
<br />
De binnenstad van Viersen biedt een verscheidenheid<br />
aan winkels. Liefhebbers van<br />
de fijne keuken kunnen zich in de ‘Oude<br />
Viersener mosterdfabriek’ verheugen op 170<br />
<strong>verschil</strong>lende mosterdsoorten. Ze worden<br />
<strong>zonder</strong> conserveermiddelen en met de hand<br />
in deze fabriek bereid.<br />
GENOT &<br />
RECREATIE<br />
SHOPPEN IN DE GRENSREGIO<br />
Ook zijn er 120 soorten fruitspreads, azijnen<br />
& oliën, pastasauzen - en nog veel meer -<br />
verkrijgbaar bij Dietmar Päpst. “Ik heb verder<br />
geen hobby’s”, zegt Päpst en lacht.<br />
Wie van zoet houdt, slaagt zeker bij Petra<br />
Kitschen-Görtz in Süchteln. Dit familiebedrijf,<br />
dat nu al door de tweede generatie gerund<br />
wordt, biedt u dertig soorten Belgische pralines,<br />
een verscheidenheid aan gemberspecialiteiten,<br />
Franse limonade, Duitse chocoladetruffels<br />
en Valrhona chocolade. Dus alle zoetigheid<br />
die je hartje begeert. Geen wonder dat deze<br />
chocoladewinkel klanten uit de wijde omgeving<br />
trekt.<br />
<br />
In de oude stadskern van St. Tönis zijn maar<br />
weinig winkels die niet door een inwoner<br />
gerund worden en daar zijn de Tönisvorster<br />
trots op. Even buiten Vorst ligt een winkel die<br />
door insiders getipt wordt. ‘5 Zehen’ (5 tenen)<br />
aan de markt in Vorst is een kinderschoenenwinkel<br />
met innovatieve schoenen voor kinderen<br />
en jongeren in de maten 0-41. Hier worden de<br />
voeten nog door inwoonster Nicola Thünemann<br />
zelf gemeten. Zij voert veel trendy merken en<br />
ook Hip, Jochie en Koel4Kid uit Nederland.<br />
Persoonlijk advies staat centraal.<br />
<br />
Op de markt <strong>zonder</strong> <strong>grenzen</strong>, een grensoverschrijdende<br />
weekmarkt in de gemeente<br />
Brüggen, worden geselecteerde levensmiddelen<br />
en specialiteiten aangeboden. Elke<br />
vrijdag van 15.00 tot 20.00 uur tonen in het<br />
centrum van Brüggen circa twintig Nederlandse<br />
en Duitse marktkooplieden een rijk<br />
pallet aan geselecteerde producten uit de<br />
omgeving. Een heerlijke plek om te slenteren,<br />
proeven en te kopen.<br />
ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
29
Kastelen en burchten in de grens<strong>regio</strong> getuigen van een rijke geschiedenis met interessante verhalen.<br />
U gaat al snel over schone jonkvrouwen en dappere ridders op witte paarden dromen... De oude ruïnes<br />
hebben niet alleen historische waarde, maar vormen ook een verbinding met het heden. Zij herbergen<br />
musea en onderwijsinstellingen, zijn een spannend decor voor kleurrijke evenementen of kunnen bezichtigd<br />
worden. In sommige prachtige kamers kunt u zelfs uw burgerlijke hoofd neervlijen!<br />
De kasteelruïne Hertefeld, voor het eerst vermeld in 1317, is de<br />
enige Duitse bewoonbare kasteelruïne aan de oevers van de Niers.<br />
“Kasteelruïne Hertefeld staat voor meer dan 825 jaar familiegeschiedenis,<br />
bijna 700 jaar bouwhistorie en vele interessante gasten<br />
door de eeuwen heen. Kortom, er is altijd wat te doen in en om het<br />
huis”, vat Friedrich Graf zu Eulenburg de bewogen geschiedenis<br />
van het kasteel samen. Wie door de kamers van Hertefeld of het<br />
uitgestrekte park wandelt, voelt dat deze plek bij<strong>zonder</strong> is. Na de<br />
volledige verwoesting door de Duitse troepen in 1945 lag de ruïne<br />
tot 1992 in doornroosjesslaap. In 1995 werd het originele bouwwerk<br />
uitvoerig bestudeerd en vonden een schadebeoordeling en veelomvattend<br />
archeologisch en historisch onderzoek plaats. Vanaf 2004<br />
werden de belangrijkste toren, de middelste vleugel en de rechter-<br />
vleugel van het administratiegebouw, de zogenaamde ‘Rentei’,<br />
herbouwd.<br />
<br />
Vanaf 2005 zijn ook de beide voormalige wachterhuizen Erich en Erika<br />
weer bewoonbaar. Sindsdien kunnen bezoekers van Hertefeld in diverse<br />
gebouwen luxueus slapen en ontbijten. Kijk vanuit de torensuite<br />
vanaf bijna tien meter hoogte over het heerlijke park of werp een blik<br />
op de galerij en geniet van de ruimte en de sfeer. Wat dacht u van een<br />
picknick in het kasteelpark of een ‘high tea’ met huisgemaakte specialiteiten<br />
in het kruisgewelf? Op Hertefeld kunnen verliefde stellen<br />
in bepaalde kamers zelfs voor de wet trouwen.<br />
KASTEENRUÏNE HERTEFELD<br />
<br />
De kasteeltoren herbergt een bij<strong>zonder</strong>e schat. Het genootschap<br />
ter bevordering van de wederopbouw van de Onze Lieve Vrouwekerk<br />
in Dresden schonk de familie zu Eulenburg een originele steen van<br />
de kerk die vervolgens in een muur van de toren werd aangebracht.<br />
De reden hiervoor was de nauwe historische band van de familie zu<br />
Eulenburg met Saksen. In de tsarenkamer kan in de voetsporen getreden<br />
worden van de Russische tsaar Alexander I, die tijdens zijn<br />
reis kort op Hertefeld verbleef.<br />
<br />
De benaming van het historische kasteeldorp Baarlo doet het al vermoeden;<br />
hier zijn zeker vijf kastelen te vinden, die op <strong>verschil</strong>lende<br />
manieren gebruikt worden. Kasteel d’Erp was de thuisbasis van de<br />
burgemeester van Baarlo en is omgeven door een gracht met watermolen<br />
en een mooi park met oude bomen. Huize Roffaert en kasteel<br />
Scheres zijn tegenwoordig privébezit. Kasteel de Berckt dateert uit<br />
de twaalfde eeuw en biedt vandaag de dag een unieke accommodatie<br />
voor groepen en een mooie locatie voor activiteiten. Wilt u eens Tom<br />
Cruise zijn en een ‘Mission Impossible’ vervullen? Het is namelijk<br />
helemaal niet zo gemakkelijk om de juiste locatie <strong>zonder</strong> navigatiesysteem<br />
te vinden als prikkeldraad en moeras de weg versperren. Of<br />
doet u toch liever een spannende speurtocht door de 800 jaar oude<br />
gewelven? Het kasteel is ook bij<strong>zonder</strong> geschikt voor bedrijfsuitjes<br />
en teambuiling. Bij het samendrijven van een kudde schapen zijn immers<br />
communicatie en teamwork vereist. Het kasteelfestival met<br />
oude kracht- en behendigheidsspelletjes of vlotvaren vormen en stimuleren<br />
het team op een sportieve manier.<br />
TEKST EVA BACHES<br />
<br />
Sandton Château de Raay diende eens als<br />
woonplaats voor adellijke families en was<br />
in de 19e eeuw zelfs een nonnenklooster.<br />
Tegenwoordig kunnen gasten in ongeveer<br />
vijftig exclusieve kamers te midden van en<br />
met kunst overnachten. Want in samenwerking<br />
met Art Center de Raay zijn de kamers<br />
voorzien van bij<strong>zonder</strong>e kunstwerken,<br />
gedeeltelijk zelfs van bekende kunstenaars.<br />
Maar ook oude gewelven, originele<br />
trapleuningen, oude houten balken, stijlvolle<br />
ornamenten en mooie stenen vloeren<br />
dragen bij aan de unieke sfeer.<br />
Voor een wellnessmassage hoeven de gasten<br />
niet eens hun kamer te verlaten. Wie op<br />
zoek is naar ontspanning, kan zich in zijn<br />
eigen kamer laten verwennen met een exclusieve<br />
gezichts- of voetbehandeling of een<br />
volledige lichaamsmassage.<br />
<br />
Een buitengewone kans voor teambuiding<br />
biedt het evenement ‘Hotel Your Self’. Hierbij<br />
runt een bedrijf of een groep het hotel met<br />
alles wat daarbij komt kijken: receptie, bediening<br />
en keuken. Zakenrelaties en klanten<br />
zijn dan de gasten.<br />
U ziet: de burchten en kastelen in<br />
de grens<strong>regio</strong> geven u een schat aan<br />
mogelijkheden voor een kort of lang<br />
verblijf met een sprookjesachtig tintje.<br />
KUNST &<br />
CULTUUR<br />
KASTELEN & BURCHTEN<br />
HERTEFELD<br />
SANDTON CHÂTEAU DE RAAY<br />
SANDTON CHÂTEAU DE RAAY<br />
KASTEEL D’ERP BAARLO<br />
30 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
31
1 2 3<br />
4 5<br />
CULTUUR TIPS<br />
1. Venray • Odapark Venray<br />
2. Melderslo • Museum de Locht<br />
3. Nettetal • Textielmuseum Die Scheune<br />
4. Venlo • Limburgs Museum<br />
5. Mönchengladbach • Schloss Rheydt<br />
6. Baarlo • Straattheater<br />
7. Gennep • Keramiekstad<br />
8. Viersen • Städtische Galerie im Park<br />
32 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
7<br />
6<br />
8<br />
TEKST GESA KIESELMANN-FRICKE<br />
<br />
<br />
<br />
Of het nu gaat om theater, musea of festivals; in de grens<strong>regio</strong> is<br />
er voor ieder wat wils. Wandel door smaakvolle galerieën of geniet<br />
in kleine theaters van het werk van oude grootheden of nieuw talent.<br />
Ook voor muziekliefhebbers en historici biedt de <strong>regio</strong> altijd wel<br />
iets te zien en te horen.<br />
Het Odapark Venray is een mooie eigenzinnige<br />
plek die uitnodigt tot nadenken en lachen.<br />
Hier ontmoeten kunst en natuur elkaar in<br />
een totaal negentien hectare groot bebost<br />
gebied. In het beeldenbos zijn zestig beelden<br />
van hedendaagse kunstenaars te vinden<br />
tussen oude bomen, stuifduinen en lanen.<br />
Midden in het park ligt een honderd jaar oud<br />
theehuis met een multifunctionele projectruimte.<br />
Naast de reguliere tentoonstellingen<br />
vinden er <strong>verschil</strong>lende culturele evenementen<br />
plaats. Een ander beeldenpark dat leuk is<br />
om te verkennen ligt in Viersen. Rondom de<br />
Städtische Galerie im Park met wisselende<br />
tentoonstellingen van – klassiek tot modern –<br />
zijn sculpturen uit de hedendaagse beeldende<br />
kunst te zien.<br />
<br />
Meerdere kleine musea laten de bezoeker<br />
met veel charme in de <strong>verschil</strong>lende thema’s<br />
van de <strong>regio</strong> duiken. Museum De Locht in<br />
Melderslo is gehuisvest in een Limburgse<br />
langgevelboerderij en herbergt ook het<br />
nationale Asperge- en Champignonmuseum.<br />
Met veel oog voor detail wordt hier het oude<br />
ambacht met originele gereedschappen tentoongesteld.<br />
In textielmuseum Die Scheune<br />
in Nettetal-Hinsbeck draait alles om het<br />
textielambacht. In de werkplaats worden<br />
workshops aangeboden, waarbij de deelnemers<br />
zelf met de materialen kunnen werken.<br />
<br />
Het Limburgs Museum in Venlo is een echt<br />
doe-museum. In het museum staan de<br />
Limburgse geschiedenis en cultuur centraal.<br />
Kleine en grote bezoekers wandelen hier<br />
door elf <strong>verschil</strong>lende zalen en kunnen zich<br />
versneld door de prehistorie, de Romeinse<br />
bezetting en de Middeleeuwen voortbewegen.<br />
In de historoscoop met een 360 graden panoramabeeldscherm<br />
kunt u de geschiedenis<br />
echt beleven.<br />
<br />
Het Stedelijk Museum van Mönchengladbach<br />
is ondergebracht in een historisch gebouw,<br />
kasteel Rheydt. Dit is het enige volledig bewaard<br />
gebleven complex uit de Renaissance<br />
in Niederrhein. In <strong>verschil</strong>lende delen van<br />
het gebouw zijn verzamelingen en kunst<br />
uit de Renaissance en ook wisselende tentoonstellingen<br />
te bewonderen. Het kasteel<br />
is regelmatig het toneel van grote evenementen,<br />
zoals Sommermusik, Ritterfest en<br />
Gartenwelt. Liefhebbers van moderne kunst<br />
zijn in Museum Abteiberg in goede handen,<br />
want hier is zowel moderne als hedendaagse<br />
kunst in combinatie met buitengewone<br />
architectuur te vinden.<br />
<br />
KUNST &<br />
CULTUUR<br />
CULTUUR GRENSREGIO<br />
<br />
Voor wie geïnteresseerd is in theater, biedt<br />
Venlo, naast het moderne theater de Maaspoort,<br />
veel kleine theaters. Bijvoorbeeld het<br />
theater De Garage, met klassieke of moderne<br />
stukken. In het TIG theater im Gründungshaus<br />
wordt kleinkunst met een hoofdletter<br />
geschreven.<br />
Het straattheater in Baarlo komt heel dicht<br />
bij de mensen. Dit evenement in het centrum<br />
van de stad zorgt op zes locaties voor veel<br />
sensatie.<br />
‘Fiets ontmoet theater’ luidt het motto van<br />
Theater im Grünen. Deze combinatie van een<br />
fietstocht en straattheater waaraan iedereen<br />
mag meedoen, wordt in augustus al voor de<br />
vijfde keer georganiseerd. De deelnemers<br />
weten vooraf net zo weinig over het verloop<br />
van het parcours, als over de evenementen<br />
en verrassingen die hen langs de route te<br />
wachten staan.<br />
<br />
In Gennep, Milsbeek, Tegelen en Bergen<br />
is veel keramiek te bewonderen. Niet voor<br />
niets wordt Gennep ook wel ‘keramiekstad’<br />
genoemd. Hier draait alles om inspiratie en<br />
om de leem uit de Maas en Niers. In <strong>verschil</strong>lende<br />
kleuren en vormen hebben keramische<br />
kunstenaars hun creativiteit de vrije loop<br />
gelaten. Ook Geert Jacobs verkoopt steeds<br />
nieuwe ideeën in zijn 200 m2 grote Potterie<br />
Galerie De Tramhalte, een honderd jaar oud<br />
tramstation in Bergen. Hierin is ook zijn werkplaats<br />
ondergebracht, waar <strong>verschil</strong>lende<br />
workshops worden gegeven. In Tegelen is<br />
het centrum voor hedendaagse keramiek<br />
gehuisvest, namelijk in keramiekcentrum<br />
‘Tiendschuur’.<br />
ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
33
TEKST GESA KIESELMANN-FRICKE<br />
<br />
<br />
EIER MIT SPECK<br />
opent het culturele seizoen in<br />
Venlo. In juni wordt het volledige culturele aanbod bekend gemaakt<br />
met zo’n tweehonderd voorstellingen op vijftien podia in de binnenstad<br />
van Venlo. Tijdens het culinaire festival Lekker Venlo in het Julianapark<br />
kunnen de bezoekers drie dagen lang de smaak van lekker eten<br />
ontdekken. In de openlucht kunt u topproducten van sterrenkoks uit<br />
de <strong>regio</strong> proeven. Naast het lekkere eten is er een net zo veelomvattend<br />
cultureel programma en strijden (hobby)kookclubs in een ‘Kook<br />
Battle’ tegen elkaar. Lekker Venlo is een culinaire ervaring voor een<br />
breed publiek en is uniek in de <strong>regio</strong>. In augustus vindt in dit park het<br />
jaarlijk terugkerend Zomerparkfeest plaats.<br />
<br />
Ieder jaar op de eerste zondag in juli vindt in Niederrhein de grootste<br />
fietsdag van Duitsland plaats. Meer dan zeventig Duitse gemeenten en<br />
aan<strong>grenzen</strong>de Nederlandse gemeenten lokken met de Niederrheinische<br />
Radwandertag 30.000 fietsers naar de <strong>regio</strong>. Er kunnen zestig<br />
gemarkeerde fietsroutes met een lengte van dertig tot zeventig<br />
kilometer gefietst worden. In Nederland is de Fiets4Daagse zeer<br />
populair. Op vier opeenvolgende dagen kunnen fietsers genieten<br />
van het mooie landschap in Arcen, de Peel en Venray.<br />
<br />
Wie zich aangetrokken voelt tot de Middeleeuwen en ze het liefst zelf<br />
eens meemaakt, kan in augustus teruggaan in de tijd bij de ridderspelen<br />
op kasteel Rheydt in Mönchengladbach. Ook is er in juni de historische<br />
middeleeuwse markt met kampement in de waterburcht Dorenburg.<br />
Wie houdt van feeën en tovenaars, zal de Elf Fantasy Fair geweldig<br />
vinden. In september wordt in de prachtige kasteeltuin van Arcen met<br />
rotsachtige bergen, watervallen en een rozentuin uit de 17e eeuw, een<br />
tweedaags muziekfestival gehouden. Compleet met riddertoernooien,<br />
vuur- en paardenshows, parades en schitterende fantasierijke kostuums.<br />
<br />
Gedurende de zomer zijn er veel muziekfestivals in de <strong>regio</strong>. Het<br />
fes tival Venray Muzikaal Totaal wordt bijvoorbeeld in juni gehouden.<br />
Op podia op diverse plaatsen in het centrum van Venray zorgen vijftig<br />
muziekgroepen voor een afwisselend muziekprogramma.<br />
Marcato Mondial is een multicultureel festival in het hart van Blerick.<br />
Het sfeervolle festival brengt diverse culturen samen. Natuurlijk is<br />
ook hier het uitgebreide programma, weer helemaal op z’n Nederlands,<br />
propvol. In september ontvangt het stijlvolle Internationale<br />
Jazzfestival Viersen fans van tijdloze jazz met een goede mix van<br />
nieuwe bands en internationaal bekende sterren. En in juli verenigt<br />
het Eier mit Speck-festival in Viersen opnieuw fans aan beide kanten<br />
van de grens, onder het motto ‘Open Air Rockfestival’.<br />
RIDDERSPELEN<br />
LEKKER VENLO<br />
<br />
Funpop vindt jaarlijks plaats bij ‘De Kasteelse Bossen’ in Horst.<br />
De Nederlanders staan erom bekend dat zij veel opener met gehandicapte<br />
mensen omgaan. Een goed voorbeeld hiervan is het festival<br />
Funpop. Op Funpop vieren mensen met en <strong>zonder</strong> handicap samen<br />
met hun familie en vrienden twee dagen lang feest. Samen hebben<br />
zij plezier en genieten van de sfeer.<br />
<br />
Bij het kasteelfestival Neersen in Willich zijn op de grote openluchtpodia<br />
direct voor het kasteel van de eerste première in juni tot de<br />
laatste voorstelling in augustus, geweldige opvoeringen te zien. Het<br />
kasteelfestival neemt aan het eind van het seizoen afscheid van het<br />
publiek met een opera-en operettegala.<br />
<br />
Het Internationale Straßenmalerwettbewerb in Geldern trekt in<br />
augustus iedere jaar rond de vijfhonderd straatartiesten. Het is het<br />
grootste straatartiestenfestival ter wereld. Het middelpunt van de<br />
bonte drukte zijn natuurlijk de meesterartiesten. Voor de straatmuzikanten<br />
wordt een eigen wedstrijd uitgeschreven en op zaterdagavond<br />
is er een muziekfestival op de markt in Geldern.<br />
Stadsfeesten en festivals aan beide kanten<br />
van de grens betoveren hun bezoekers het<br />
gehele jaar door. Bij deze evenementen kunt<br />
u de <strong>verschil</strong>len tussen de beide culturen<br />
op een aangename wijze leren kennen.<br />
Muziek, dans en theater verbinden mensen<br />
over de <strong>grenzen</strong> heen.<br />
<br />
Tijdens het Rozenfestival in augustus verandert Lottum weer een<br />
weekend lang in het koninkrijk der rozen, een eindeloos grote bloemenzee.<br />
Op en rondom de sfeervolle markt en het schitterende kasteel<br />
De Borggraaf, in de romantische kasteeltuin en langs ngs de oevers<br />
van de Maas draait alles om rozen... In het rozendorp rp Lottum<br />
bevinden zich de mooiste rozentuinen van Noord-Limburg Limburg<br />
en in Lottum wordt 70% van alle Nederlandse rozen en<br />
gekweekt.<br />
<br />
In de kersttijd wordt de sfeer meer ingetogen,<br />
vooral in Duitsland, want in elke grote stad is<br />
een kerstmarkt. In een historische oude binnenstad d<br />
of in een kasteel, vaak ook samen met een middel-<br />
eeuwse markt. Met hun unieke sfeer zorgen de burcht ht BBrüggen, ü<br />
de waterburcht Dorenburg, kasteel Rheydt en kasteel Neersen ervoor<br />
dat een kerstmarkt een ware belevenis wordt.<br />
<br />
KUNST &<br />
CULTUUR<br />
FEE FEESTEN & FESTIVALS<br />
34 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
35
Rozenpaar Gertie en Peter Janssen 35 jaar getrouwd<br />
<br />
Ruim 37 jaar na dato vertelt echtgenote Gertie Janssen lachend de<br />
anekdote aan de keukentafel in de bedrijfswoning bij de tuinderij aan de<br />
rand van Straelen. Zij komt oorspronkelijk uit Blerick. In zaal Custers in<br />
Hout-Blerick ontmoette ze Peter.“Dat was in 1974, in de vastentijd. Vasten<br />
betekende in Duitsland toen nog echt vasten. In de cafés was niks te<br />
doen. Dus trokken jongeren massaal de grens over. Zo heb ik Peter leren<br />
kennen. Inmiddels woon ik 27 jaar in Duitsland.”<br />
<br />
Als ervaringsdeskundige stipt Gertie desgevraagd de <strong>verschil</strong>len aan tussen<br />
beide grensstreken. De ontkerkelijking is bij de oosterburen veel later op<br />
gang gekomen. Hoewel, met Pasen zat de parochiekerk in Straelen nog<br />
bomvol. Het respect voor oude gebouwen in Duitsland is groter. Ze wijst<br />
op het knusse, autovrije centrum van Straelen, met veel horeca rondom het<br />
marktplein. Je kunt er goed en goedkoop eten en voor weinig geld snoepen<br />
van royaal opgediend Italiaans schepijs.<br />
<br />
Gertie heeft een broer in Blerick wonen en enkele vriendinnen en kennissen.<br />
Voor de rest speelt haar sociale leven zich af in Straelen. Ze is bij een<br />
gymclubje en bij de vrouwenbeweging. Ze voelt zich dan ook meer Duitse<br />
dan Nederlandse. De kinderen en kleinkinderen wonen vlakbij. Van de<br />
vier kinderen woont alleen de jongste, Laura, nog thuis. Peter groeide<br />
op vlak bij de Nederlandse grens, die voor hem als jongen helemaal niet<br />
bestond. Hij speelde altijd met jongens uit Velden. “Toen ik voor het eerst<br />
naar school moest, sprak ik geen Duits. Nog steeds niet behoorlijk trouwens.<br />
Ik praat altijd gewoon dialect.”<br />
Dit jaar zijn ze 35 jaar getrouwd. Destijds werkte Peter als bakker bij<br />
Schatorjé, vlakbij het oude ziekenhuis in Venlo. Megabakker En-Pe uit<br />
Sevenum kocht de zaak op. Peter verhuisde niet mee. Hij ging alsnog zijn<br />
vader achterna en werd glastuinder, in Straelen. Sinds 1985 telen hij en<br />
zijn echtgenote rozen.<br />
TEKST BART EBISCH<br />
<br />
Peter Janssen maakt zich echter wel zorgen over de toekomst van hun<br />
tuinbouwbedrijf, maar ondanks alle beslommeringen geniet hij van zijn<br />
bedrijf, van zijn kinderen en kleinkinderen én van de fles bier die hij<br />
samen met een vriend drinkt. “Met 67 kan ik stoppen. Maar wie weet<br />
ga ik gewoon nog een tijdje door.” De goedlachse Gertie: “Ik niet, als dit<br />
zo doorgaat. Dan heb ik geen zin meer om zo vroeg op te staan iedere<br />
dag.” “Ach”, lacht Peter. “We eten en drinken nog altijd goed. Rond het<br />
bedrijf lopen een paar geiten. Desnoods gaan we die melken en er een<br />
kaasboerderij van maken.”<br />
<br />
<br />
FAMILIE<br />
& KIDS<br />
GRENZELOZE LIEFDE<br />
Gekke Maondaag, 1975. Peter Janssen wil het er nog<br />
een keertje inwrijven bij de Veldenaren dat Duitsland<br />
wereldkampioen is geworden na de 2-1 zege op<br />
Nederland. Hij tilt een feestganger omhoog richting<br />
oosten en zegt: “Kijk, daar ligt Duitsland.” Niet alle<br />
carnavalsvierders kunnen de scherts waarderen.<br />
Het vastelaovesfeest eindigt met een tik op zijn<br />
neus, gevolgd door een bezoek aan het ziekenhuis.<br />
GERTIE EN PETER JANSSEN ZIJN AL 35 JAAR<br />
GETROUWD. ZIJ KOMT UIT BLERICK, HIJ UIT STRAELEN<br />
36 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
37
“Vorig jaar is onze school ook naar Toverland<br />
gegaan. Dat beviel zo goed, dat we dit jaar<br />
weer zijn gekomen. Het park is overzichtelijk,<br />
waardoor de kinderen vrij mogen rondlopen.<br />
De kinderen in de basisschoolleeftijd vermaken<br />
zich prima.”<br />
<br />
<br />
“We zitten hier vlakbij op de camping. Eigenlijk<br />
wilden we vandaag gaan fietsen, maar<br />
het waait erg hard. We vinden het leuk om<br />
hier eens lekker rond te lopen. Ik ben er al<br />
eerder geweest met de kleinkinderen, toen<br />
zijn we natuurlijk ook in attracties gegaan.”<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
“Mijn vrouw is al vaker met de oudste hier<br />
geweest. Vooral in deze leeftijd, hij is zes jaar,<br />
is er veel te doen. In Toverland is het voor de<br />
ouders ook leuk. En een groot voordeel: het is<br />
deels overdekt, dus ook ideaal met minder goed<br />
weer.”<br />
<br />
<br />
“We zijn hier in de buurt op vakantie en laten<br />
ons verrassen wat Irrland te bieden heeft. We<br />
hebben het park via internet opgezocht en<br />
denken dat er veel te doen is voor ons zoontje<br />
van drie jaar.”<br />
<br />
“Onze kinderen zijn 1 en 3 jaar en zij hebben een goede leeftijd voor Toverland. Het klimkasteel bijvoorbeeld,<br />
daar kan de oudste actief bezig zijn. We komen uit de <strong>regio</strong> Rotterdam en verblijven een<br />
weekje bij Center Parcs hier in de buurt. Via Center Parcs kregen we voor de prijs van de dagentree,<br />
een weekkaart. Dus we kunnen hier iedere dag wel even binnenlopen. Voor de kinderen is dat erg<br />
leuk.”<br />
In Toverland laat de imposante houten achtbaan al vanaf de parkeerplaats<br />
zien dat het attractiepark inmiddels de status ‘binnenspeeltuin’<br />
is ontgroeid. Gillende kinderen klinken op de achtergrond, de entree<br />
is in duizend-en-een nacht stijl. Vanuit de kassa is de zweefmolen<br />
al in volle actie te zien. Eenmaal binnen blijkt de indertijd opgezette<br />
binnenspeeltuin uit zijn kluiten te zijn gewassen. Er is een heuse<br />
achtbaan, maar ook een klimkasteel en nog veel meer actieve attracties.<br />
En dat alles in een Oosterse sfeer. De overgang naar hal twee<br />
heeft een tovenaarsthema. Ook hier een goede mix van attracties,<br />
horeca en zitjes voor de ouders en begeleiders. Zij kunnen ontspannen<br />
<br />
<br />
toekijken terwijl hun kroost van de ene naar de andere attractie rent.<br />
WWW.ONTDEKTVERSCHIL.EU<br />
<br />
<br />
Bijvoorbeeld de wildwaterbaan, megaglijbanen of bobbaan. Buiten is<br />
“We wonen in Duisburg, dat is zo’n drie <br />
kwartier rijden naar Irrland. Onze dochter is<br />
alles ruim opgezet en aantrekkelijk voor diverse leeftijden. De Booster<br />
“Ik kom zelf uit Weeze, hier vlakbij. Toen ik<br />
twee en een half. Ze heeft net de schapen ge-<br />
jong was, kwamen we hier al. Er is genoeg<br />
Bike bijvoorbeeld, waar je zittend op een motor met 75 km per uur<br />
aaid, dat vindt ze leuk. Dieren hebben toch<br />
te doen voor iedere leeftijd met veel speel-<br />
wordt afgeschoten, is niet alleen leuk voor de kids, maar ook menig<br />
een aantrekkingskracht op kinderen.<br />
mogelijkheden. Zelfs als je, zoals een van<br />
ouder laat zich verleiden tot een ritje. Zo wordt Toverland steeds<br />
Nu zijn we in de binnenspeeltuin.”<br />
ons, op krukken loopt!”<br />
meer voor jong, maar ook oud een echte belevenis.<br />
38 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
TEKST DAPHNE DOEMGES-ENGELEN<br />
GRENZELOOS PLEZIER<br />
VOOR DE KIDS<br />
Een dagje Toverland<br />
en Irrland<br />
FAMILIE<br />
& KIDS<br />
FAMILIE-UITSTAPJES<br />
TOVERLAND IRRLAND<br />
Een attractiepark heeft altijd een magische aantrekkingskracht op kinderen. REGIO ZONDER GRENZEN <strong>magazine</strong><br />
bezocht Irrland in het Duitse Kevelaer en Toverland in Sevenum. Van achtbaan tot tropisch strand, van zweefmolen<br />
tot skelterbaan: de twee parken bieden grenzeloos plezier!<br />
<br />
In het Duitse Kevelaer, net over de grens, ligt boerderij- en belevenisoase<br />
Irrland. Een aantrekkelijke mix van dierenverblijven en speelmogelijkheden<br />
vormt de basis van het zeer ruime park dat is ingedeeld in<br />
diverse themavelden. Zowel binnen als buiten, zijn er in totaal meer<br />
dan tachtig attracties zoals een mega glijbanenpark, een 4-dimensionaal<br />
klim- en speellandschap, een reuzenvulkaan met klimnetten<br />
en een reusachtig labyrint van bamboe. En dat voor een scherpe<br />
toegangsprijs. Dat is volgens de organisatie de kracht van het park,<br />
net als het feit dat er geen mechanische attracties zijn. Alles wordt<br />
aangedreven door te trappen, duwen, pompen of andere manier van<br />
bewegen. Ook zijn er aanlokkelijke waterspeelplaatsen, die in het<br />
hoogseizoen een echte pleisterplaats vormen. De zandpaden en<br />
begroeiing (palmbomen!) maken de sfeer tropisch, wat nog wordt<br />
versterkt door de vele zitjes met barbecue erbij: bezoekers kunnen<br />
hun eigen maaltijd er vers op grillen. Iets dat vooral door de Nederlandse<br />
gasten zeer wordt gewaardeerd. Rennen, glijden, springen,<br />
klimmen, nat worden, dieren aaien, schommelen, bouwen: Irrland<br />
zorgt voor een actieve dag uit!<br />
ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
39
TEKST DAPHNE DOEMGES-ENGELEN<br />
Lekker eten, mooie natuur, winkelen… De grens<strong>regio</strong> Rijn-Maas-Noord heeft veel te bieden.<br />
Ook voor de kinderen zijn er veel verrassende uitstapjes. De beste tips op een rij voor een<br />
uitdagende en actieve dag uit.<br />
<br />
Binnenspeeltuinen, zoals Kinderdrôme in Panningen, zijn bij slecht<br />
weer een geweldige uitkomst. Want op een regenachtige zondag is<br />
het soms lastig om de kids leuk te vermaken. En ook voor kinderfeestjes<br />
is de binnenspeeltuin een leuke bestemming. Het is overigens<br />
een fenomeen wat in Nederland algemeen bekend is, maar<br />
wat net over de grens in Duitsland geen navolging krijgt.<br />
<br />
Nog zo’n familie-uitstapje wat in Nederland heel bekend is; boerengolf.<br />
Het lijkt op het gewone golfspel, met als afwijkende element dat de<br />
boerengolfbal zo’n 16 cm groot is en de club bestaat uit een bezemsteel<br />
met onderaan, hoe kan het ook anders: een klomp. Putten gebeurt<br />
bij een emmer in de grond. Het boerengolfspel speel je in teamverband<br />
op weilanden of akkers, bijvoorbeeld bij Hoeve De Middelt in<br />
Kessel. Let op voor bijbehorende landelijke ‘obstakels’ zoals een<br />
slootje, een koeienvlaai of zelfs een echte koe!<br />
<br />
Voor de dierenliefhebbers biedt vooral het Duitse deel van de<br />
grens<strong>regio</strong> veel vertier. Dierenparken zijn erg geliefd in Duitsland.<br />
Een optie is de natuurpedagogische boerderij ReuBaHo in Geldern.<br />
Daar kunnen jong en oud kennismaken met de natuurlijke dierhouderij<br />
en de landbouw. Laat je verrassen!<br />
<br />
Een ander ‘groen’ en origineel uitje biedt het blotevoetenpad in<br />
Weeze. Dit natuurbelevenispad vormt een mooie uitdaging! Je vindt<br />
het bij dierenpark Weeze, waar inheemse diersoorten te bewonderen<br />
zijn en de kids bij de kinderboerderij dieren kunnen aaien. Ook in<br />
het wildpark op de Süchtelner Höhen is een blotevoetenpad. Maak<br />
een spannende verkenningstocht, volg de sporen van het damwild<br />
en laat al je zintuigen werken!<br />
DIERENPARK WEEZE<br />
ZINTUIGENTOCHT<br />
AARDBEIENLAND<br />
FAMILIE<br />
& KIDS<br />
FAMILIE-UITSTAPJES<br />
<br />
• Binnenspeeltuin: Kinderdrôme Panningen.<br />
www.kinderdrome.nl<br />
• Boerengolf met uitzicht op de Maas:<br />
Boerengolf en Solexverhuur Hoeve<br />
de Middelt, Kessel.<br />
www.boerengolf-limburg.nl<br />
• Openluchtmuseum Grefrath en<br />
het speelgoedmuseum:<br />
www.freilichtmuseum-dorenburg.de<br />
• Natuurpedagogische boerderij<br />
ReuBaHo, Geldern<br />
www.reubaho.de<br />
• Nationaal Park De Groote Peel: ga op<br />
zoek naar het zwarte goud op het Rovers-<br />
pad… (speurtocht), loop het dierenvriend-<br />
jespad of doe de onderste boventocht!<br />
www.nationaal-parkdegrootepeel.nl<br />
• Nationaal Park De Maasduinen: volg<br />
de lammetjesroute rondom de Bergense<br />
schaapskooi of loop de natuureducatieve<br />
route Eddy Eend.<br />
www.np-demaasduinen.nl<br />
• Natuur- en dierenpark Brüggen, met<br />
naast vele diersoorten ook een grote<br />
familiespeeltuin met onder meer zomer-<br />
rodelbaan.<br />
www.natur-und-tierpark-brueggen.de<br />
• Aardbeienland<br />
www.aardbeienland.nl<br />
<br />
<br />
40 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
41
TEKST DAPHNE DOEMGES-ENGELEN<br />
<br />
<br />
5 APRIL TOT<br />
7 OKTOBER<br />
De Floriade is voor kinderen een ontdekkingsreis door de jungle: een vrolijke wereld vol natuurlijke schoonheden. Floriade Kids, het educatieve<br />
kinderprogramma, is ontwikkeld voor en door kinderen tot en met twaalf jaar. Doel is kinderen op een leuke manier bewust te maken van<br />
de waarde van de natuur en de tuinbouw en de invloed hiervan op hun dagelijks leven. Tijdens de Floriade zijn er iedere dag activiteiten voor<br />
kinderen, bijvoorbeeld op het gebied van theater, dans, acrobatiek, zang of muziek. Ook is er een programma voor schoolreizen.<br />
Kijk voor meer informatie op: www.floriadekids.nl<br />
<br />
<br />
<strong>2012</strong> <br />
<br />
Een leuk en actief dagje uit waar je tegelijkertijd<br />
ook iets van opsteekt. Dat was het uitgangspunt<br />
bij het ontwikkelen van het<br />
kinderprogramma voor de Floriade <strong>2012</strong>.<br />
Puck Jonkers: “De Nederlandse Tuinbouwraad<br />
sprak naar ons de wens uit om de Floriade<br />
vooral ook aantrekkelijk te maken voor de<br />
jonge doelgroepen. We ontwikkelden het<br />
speciale programma Floriade Kids, waarbij<br />
we ons voornamelijk richten op kinderen in<br />
de basisschoolleeftijd.”<br />
<br />
<br />
Wat vinden kinderen leuk om te doen? Waar<br />
houden ze van en wat spreekt ze aan? “Om<br />
daar achter te komen hebben we letterlijk<br />
met kinderen om de vergadertafel gezeten.<br />
We hadden zelf het idee van Floriademascottes.<br />
Maar hoe moeten die eruit zien? We<br />
vroegen een groep kinderen hoe hun tuinbouwsuperheld<br />
eruit ziet. Kinderen hebben<br />
een rijke fantasie en in samenspraak met hen<br />
en de illustrator kwamen Flora & Florian tot<br />
leven. Zo bedachten de kinderen dat Florian,<br />
de held van de Floriade, komkommerbenen<br />
en tomatenspierballen zou krijgen.”<br />
<br />
Ook de avontuurlijke expeditie over het Floriadeterrein<br />
- waarbij de kids aan de hand van een<br />
expeditiegids op zoek gaan naar vragen en<br />
opdrachten - kwam tot stand met inbreng<br />
van de kinderen zelf. “Doel was kinderen te<br />
stimuleren om de hele dag actief bezig te zijn.<br />
In de expeditiegids staan alle deelnemers die<br />
activiteiten voor kinderen aanbieden. Aan het<br />
einde van de dag kunnen de kinderen aan de<br />
hand van hun antwoorden een code kraken<br />
en krijgen ze een beloning. Kinderen bleken<br />
voor dit concept de voorkeur te geven aan een<br />
primitieve kaart boven modernere varianten<br />
zoals gps of de mobiele telefoon. Ze willen<br />
met de handen in het zand en lekker speuren<br />
met een echte kaart.”<br />
<br />
De Floriade is ingedeeld in vijf tuinbouw-<br />
werelden. Iedere wereld kent een eigen thema<br />
en heeft sowieso een speelplek. “Denk onder<br />
meer aan een speelschip met klimrotsen, een<br />
klimnet, een blotevoetenpad en een speciale<br />
speelplek met visuele speeltoestellen. Ook zijn<br />
er twee avonturenpaden: langs het vlonderpad<br />
door het bos en langs de vijver bij Floriade<br />
Theatre. Bij ieder speelelement is een horecagelegenheid<br />
waar de ouders lekker kunnen<br />
zitten terwijl de kinderen zich uitleven.”<br />
<br />
<br />
FLORIADE<br />
FLORIADE KIDS<br />
Met eigen mascottes, avontuurlijke speelplekken en een expeditie over het terrein betekent<br />
de Floriade <strong>2012</strong> vooral een uitdagende en leerzame dag uit voor de kids. Medeorganisator<br />
Puck Jonkers: “We hebben met kinderen rond de vergadertafel gezeten om een programma<br />
op te stellen dat hen echt aanspreekt. Het resultaat is een mooie mix van educatief entertainment<br />
met veel verrassende (speel)elementen.”<br />
<br />
Ook voor de jongste bezoekers zijn er diverse<br />
speelplekken. Vooral het speelstrand met<br />
glijbaan is erg geschikt voor de allerkleinsten.<br />
Ook zijn er diverse inzenders die voor de<br />
hele kleintjes activiteiten op het programma<br />
hebben staan. Zoals een plek waar kinderen<br />
in de huid kunnen kruipen van een dier: ze<br />
zien door dierenogen hoe de dieren leven en<br />
kunnen daar spelenderwijs iets over leren.<br />
“Onze focus ligt op de midden- en bovenbouw<br />
van de basisschool, maar ook voor de allerjongsten<br />
is er aanbod. Uiteindelijk willen we<br />
het hele gezin een leerzame en ontspannen<br />
dag uit bieden.”<br />
42 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
43
TEKST DAPHNE DOEMGES-ENGELEN<br />
De Floriade:<br />
werelds uitstapje<br />
voor jong en oud<br />
<br />
Het eerste wat opvalt als je aankomt bij de Floriade, is de moderne<br />
uitstraling. Bijvoorbeeld van de voetgangersbrug over de snelweg en<br />
natuurlijk van de Innovatoren.<br />
Die torent letterlijk boven alles en iedereen uit. Een groots entree.<br />
Al snel zullen we merken dat dit niet het enige is wat groots is:<br />
het hele park is ruim opgezet. De bezoekers verspreiden zich snel,<br />
omdat je vanuit de entree naar diverse ‘werelden’ kunt lopen.<br />
Al bij binnenkomst zit de sfeer er goed in door het straattheater.<br />
Een warm welkom!<br />
<br />
Wat opvalt: het publiek dat de Floriade<br />
bezoekt, is gevarieerd. We zien schoolklassen,<br />
senioren, maar ook jonge koppels en gezinnen. De Floriade is een aantrekkelijk<br />
en gevarieerd dagje uit voor een internationale doelgroep.<br />
Om ons heen horen we niet alleen veel Duits, maar we zien ook<br />
mensen uit China, Japan en het Verenigd Koninkrijk.<br />
<br />
Dat internationale karakter maakt de Floriade een werelds uitstapje.<br />
Want in de landen-paviljoens binnen World Show Stage waan<br />
je je het ene moment in de exotische schoonheid van China, om<br />
vervolgens binnen enkele minuten de kleurrijke wereld van Bulgarije<br />
te betreden. Bij het paviljoen van Turkije staan de – van oorsprong<br />
Turkse – tulpen te stralen en zorgt de klaterende fontein voor een<br />
rustgevende sfeer. Terwijl je in het Indonesië-paviljoen juist wordt<br />
verrast door de vrolijke klanken en felle kleuren van het land.<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Heerlijk, al die contrasten. Die komen overigens ook tot uitdrukking<br />
in het eten: op de Floriade is er letterlijk voor elk wat wils en komt<br />
ook de diversiteit van <strong>verschil</strong>lende landen aan bod. De terrassen liggen<br />
strategisch op prachtige plekken, bijvoorbeeld aan het water, wat<br />
een mooi moment is om bij te komen van de vele indrukken die het<br />
veelzijdige park biedt.<br />
<br />
Het Floriadepark is prachtig aangelegd, en ieder themaveld biedt zijn<br />
eigen hoogtepunten. Door de grootte van het park is het een aardig<br />
eindje lopen, maar de ontwerpers hebben ook hier rekening mee<br />
gehouden. Een heuse kabelbaan brengt bezoekers in stijl van de ene<br />
naar de andere kant van het park. Onderweg heb je een magnifiek<br />
uitzicht en wordt al snel duidelijk dat je - om alles te zien- een volledige<br />
dag moet reserveren. De kinderen kunnen zich lekker uitleven<br />
op de uitdagende speelplekken, de ouders strijken neer op het terras.<br />
En iedereen – groot, klein, jong, oud – laat zich verwonderen door het<br />
theater van de natuur!<br />
BOROBUDUR DIE HIER IN HET KLEIN STAAT,<br />
EEN“DE<br />
DE GROENE GROENE BANK BANK UIT UIT STRAELEN STRAELEN HEEFT HEEFT EEN<br />
AANTREKKINGSKRACHT OP ZOWEL JONG ALS OUD.<br />
IEDEREEN WIL ER EVEN OP ZITTEN.<br />
Frans Giesbers, leerkracht basisschool Kleinerf in De Mortel<br />
“We zijn hier met groep 7 van basisschool Kleinerf. Elke begeleider ontdekt met<br />
een groepje van vier leerlingen het Floriadeterrein. We gaan alle paviljoens bekijken!<br />
Op school zijn de kinderen al veel met de Floriade bezig geweest. Ze hebben zaden<br />
gekregen om plantjes te kweken. En ook na dit bezoek komen we in de lessen terug<br />
op de thema’s van de Floriade.”<br />
Hedi Siewelt uit Vollrathsruhe uit Mecklenburg-Vorpommern, Duitsland<br />
“Ik ben lerares biologie geweest en bloemen en planten spreken me dan ook erg aan:<br />
een mooie reden om de Floriade te bezoeken. We zijn net binnen, dus kunnen er<br />
nog niet veel van zeggen. Ik ga er echter vanuit dat het een leuke dag wordt!”<br />
<br />
5 APRIL TOT<br />
7 OKTOBER<br />
<strong>2012</strong><br />
FLORIADE<br />
THEATER VAN DE NATUUR<br />
De Floriade; een belevenis die zelfs CNN als ‘must<br />
see’ noemt. Dan kun je er eigenlijk niet omheen.<br />
Zeker niet als je in de grens<strong>regio</strong> woont en de Floriade<br />
dus bijna letterlijk in de achtertuin ligt. Makkelijke<br />
schoenen aan, en gaan!<br />
“DE BOROBUDUR DIE HIER IN HET KLEIN STAAT,<br />
KLOPT KLOPT PRECIES! PRECIES! ZOALS ZOALS DE DE STOE STOEPA’S, WAAR WE<br />
ONZE HAND IN STAKEN OM EEN WENS TE DOEN.”<br />
ONZHILGARD HILGARD EN EN MARJOESCHA<br />
MARJOESCHA<br />
Greet Bons en Gerda van Doren uit Valkenswaard<br />
“We zijn vriendinnen en gaan er een keer per maand samen op uit. Meestal bezoeken<br />
we een stad, maar nu besloten we naar de Floriade te gaan. Dit is eens heel wat<br />
anders! Neem bijvoorbeeld de landenpaviljoens. De sfeer in het Indonesiëpaviljoen<br />
is precies zoals het wereldje dat wij daadwerkelijk in Indonesië meemaakten. Ook bij<br />
de paviljoens van bijvoorbeeld Turkije en Bulgarije is alles wat je ziet herkenbaar.”<br />
Hilgard en Marjoescha van Alphen uit Ede<br />
“We hadden een weekendje weg in deze <strong>regio</strong> gepland en besloten ook naar de<br />
Floriade te gaan. We zijn met onze tuin bezig, dus het is leuk om hier inspiratie<br />
op te doen. En als civiel techneut kijk je met een stedenbouwkundige blik naar de<br />
landschappelijke invulling; ook met die bril op is de Floriade interessant.<br />
De Innovatoren vinden we een fantastische landmark, die ervoor zorgt dat je over<br />
twintig jaar nog steeds weet dat hier de Floriade was. De kabelbaan is gaaf, het is<br />
goed doordacht. De <strong>regio</strong> speelt ook goed in op de Floriade, dat merkten we gisteren<br />
al in ons hotel.”<br />
44 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
45
Sinds 2006 is hij projectmanager van de<br />
Floriade in Venlo. Na meer dan vijf jaar<br />
intensieve voorbereiding en de officiële<br />
opening op 5 april <strong>2012</strong>, is het nu tijd voor<br />
enkele brandende vragen aan Sven Stimac.<br />
SVEN STIMAC AC<br />
TEKST GESA KIESELMANN-FRICKE<br />
Hoe is het om te werken aan de andere kant van de grens,<br />
die er eigenlijk niet meer is?<br />
Ik heb nooit een grens waargenomen. Ik werk al meer dan twintig jaar aan <strong>verschil</strong>lende<br />
grote projecten over de hele wereld. Dan neem je <strong>grenzen</strong> niet meer waar.<br />
Wanneer begon de planning van de Floriade?<br />
Ik ben hier op mijn verjaardag begonnen: 3 oktober 2006. Een mooi verjaardagscadeau.<br />
Waar bent u geboren? En waar is op dit moment uw thuis?<br />
Ik ben geboren in Lübeck. Mijn gezin woont nog steeds in Schleswig-Holstein en ik<br />
pendel in de weekenden op en neer tussen Venlo en Schleswig-Holstein. Ik vind het<br />
moeilijk om aan te geven waar mijn thuis is. Gedurende de tijd dat ik hier woon en<br />
werk, ben ik me erg verbonden gaan voelen met deze <strong>regio</strong>, die daardoor ook een<br />
vorm van thuis is geworden.<br />
Hoe was het voor u om Nederlands te leren?<br />
Toen ik hier begon, sprak ik natuurlijk geen woord Nederlands, maar ik kon de taal<br />
relatief snel verstaan. Toen kwam er een overgangsfase van zo’n twee jaar. Mijn collega’s<br />
spraken Nederlands met mij en ik antwoordde nog steeds in het Duits. Op een<br />
gegeven moment ben ik daarmee opgehouden en sprak ik alleen nog Nederlands.<br />
U was als een van de projectmanagers verantwoordelijk voor de Expo<br />
2000 in Hannover. Hoeveel van de Expo 2000 zit in de Floriade <strong>2012</strong>?<br />
Dat is natuurlijk de hele ervaring. Wat ik in Hannover in bijna vijf jaar geleerd heb<br />
en mocht ‘meenemen’, vloeit nu over in de Floriade. Op de eerste plaats natuurlijk<br />
mijn voornemen nooit te stoppen met leren en open te blijven staan voor innovatieve<br />
ideeën.<br />
Is de duurzaamheid van de Floriade ook een belangrijk thema?<br />
Duurzaamheid is natuurlijk een zeer breed begrip. In de eerste plaats<br />
ging het mij om het hergebruik van het terrein. Het voorbereiden van<br />
het toekomstige Business Park (Venlo GreenPark), het ontwikkelen van<br />
de gebouwen, het passend maken van de infrastructuur. Alles om ervoor<br />
te zorgen dat de Floriade zoveel mogelijk hergebruikt kan worden. Deze<br />
duurzaamheid gaat echter veel verder. Gebiedsontwikkeling, dus het totale<br />
park, landschapsontwikkeling, gebruik van het bestaande groen, behoud<br />
van de topografieën, bescherming van het terrein en de cultuurhistorie en<br />
deze een plaats in de toekomst geven; dat zijn de centrale thema’s van de<br />
duurzame Floriade <strong>2012</strong>.<br />
Kunt u ons uw lievelingsplek op de Floriade verklappen?<br />
Voor mij is de tropische kas zeer zeker een persoonlijk hoogtepunt. Dit<br />
idee heb ik uit Thailand meegebracht en is hier in Venlo met zeer veel<br />
moeite ontwikkeld. Ook noemenswaardig zijn de struikentuin achter de<br />
theaterheuvel vanwege de zeer bij<strong>zonder</strong>e sfeer en het gebied rondom de<br />
oude Sint Janskapel. Als verantwoordelijke voor de bouw en het functioneren<br />
van de Floriade voel ik me natuurlijk overal waar ik lachende en<br />
tevreden gezichten van bezoekers zie bij<strong>zonder</strong> goed.<br />
Wat betekent de Floriade voor de grens<strong>regio</strong>?<br />
Een belangrijk thema voor onze <strong>regio</strong> is natuurlijk de relatie met Niederrhein.<br />
In Nordrhein-Westfalen wordt in <strong>2012</strong> geen Landesgartenschau<br />
(Duitse landelijke tuinbouwtentoonstelling) gehouden. Daarom zijn wij<br />
natuurlijk zeer dankbaar dat Nordrhein-Westfalen besloten heeft een grote<br />
bijdrage aan de Floriade te leveren. Zij presenteren zich hier om ervoor te<br />
zorgen dat de <strong>regio</strong> Venlo–Niederrhein zich sterker kan positioneren op de<br />
wereldmarkt.<br />
FLORIADE<br />
INTERVIEW<br />
<br />
5 APRIL TOT<br />
7 OKTOBER<br />
<strong>2012</strong><br />
Het motto van de Floriade <strong>2012</strong> is ‘Be part of the theatre in<br />
nature, get closer to the quality of life – Living Nature’.<br />
Hoe heeft dit concept zich ontwikkeld?<br />
Het concept was natuurlijk de inrichting van de vijf werelden, die elk uit<br />
een park, tentoonstelling, restaurants, gamestations en podium bestaan.<br />
Onze filosofie is dat de tentoonstelling een relatie met de bezoeker moet<br />
ontwikkelen, zodat zij ideeën die zij opdoen bij het zien van de grote<br />
bloemperken hier op de Floriade, <strong>zonder</strong> meer kunnen vertalen naar hun<br />
eigen 10 m2 tuin. Met ons zeer complexe motto ‘theater van de natuur’<br />
proberen we de bezoekers de spanning en de fenomenen die de natuur<br />
te bieden heeft, te laten zien. Ook proberen we hen te stimuleren weer<br />
meer met de natuur in contact te komen. Anders dan in Duitsland zijn<br />
in Nederland vanwege de grote fruit- en groenteproductie van dit land<br />
de thema’s gezondheid, voeding en eten belangrijke onderdelen van een<br />
tuintentoonstelling. Deze maken het beeld van ‘quality of life’ en ‘living<br />
nature’ compleet.<br />
Hoeveel dagen zijn er nodig om<br />
werkelijk alles op de Floriade<br />
te zien?<br />
Om alles te zien kun je het beste<br />
twee tot drie dagen de tijd nemen,<br />
maar ook in slechts een dag kun je<br />
een goede indruk van de Floriade<br />
krijgen. Een heel bij<strong>zonder</strong>e indruk krijg je<br />
door de Floriade drie keer te bezoeken: in het voorjaar, de zomer en<br />
de nazomer.<br />
46 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
47
Het terrein waar tot en met<br />
7 oktober <strong>2012</strong> de Floriade te<br />
bewonderen is, wordt na die<br />
tijd opengesteld voor iedereen.<br />
Om te werken, maar ook om<br />
te recreëren.<br />
Want naast een businesspark<br />
wordt het zogeheten Venlo<br />
GreenPark een oase van groen.<br />
Met onder meer speelplekken,<br />
horeca en een openluchttheater<br />
is het gebied toeristisch gezien<br />
een blijvertje!<br />
“We willen dat de groene investering van de Floriade ook na het evenement<br />
overeind blijft”, begint Jan Linssen, directeur en projectleider<br />
van Venlo GreenPark. “Speciaal voor de Floriade zijn tuinen, water-<br />
partijen en ander groen aangelegd. Iedereen kan hiervan blijven<br />
genieten; we hebben mooie plannen met Venlo GreenPark, dat straks<br />
vrij toegankelijk wordt.”<br />
<br />
In de toekomst verrijst er op Venlo GreenPark een businesspark dat<br />
zich vooral richt op de match tussen kennis, innovatie en business op<br />
het gebied van agrofood en logistiek in de breedste zin van het woord.<br />
“De sterke punten van deze <strong>regio</strong>”, aldus Linssen. “In het ontwikkelveld<br />
van de Innovatoren komen twee assen met ruimte voor bedrijven.<br />
Die assen omarmen het groene hart achter de Innovatoren. Zo creëren<br />
we een gebied wat aantrekkelijk is voor ondernemers, maar tegelijk<br />
ook voor de consument.”<br />
<br />
Diverse faciliteiten van de Floriade blijven straks bestaan, zoals de<br />
speelplekken en het openluchttheater. De recreatieve fiets- en wandel-<br />
paden die door Venlo GreenPark lopen, worden na de Floriade aangesloten<br />
op bestaande cultuurhistorische routes. “De Sint Janskapel, de<br />
boerderij, archeologische routes, <strong>verschil</strong>lende grafheuvels langs de<br />
bosranden: het gebied heeft veel te bieden.”<br />
TEKST DAPHNE DOEMGES-ENGELEN<br />
<br />
De permanente gebouwen die zijn verrezen voor de Floriade, zoals de<br />
Innovatoren en de Villa Flora, blijven natuurlijk ook staan. “Doel is ook<br />
enkele Floriadepaviljoens te behouden. Hierin komt bijvoorbeeld een<br />
educatiecentrum voor basisschoolleerlingen. Verder kunnen mensen<br />
fruit plukken in een speciaal ‘plukbos’. En dan is er de Fooddrome,<br />
die na de Floriade in de Villa Flora komt: een ontwikkeling van twee<br />
Venlose ondernemers die onder meer kookworkshops voor kinderen<br />
gaan aanbieden.”<br />
<br />
Het GreenPark-project geeft volgens Linssen een boost aan de <strong>regio</strong>.<br />
“Hiermee kunnen we business en toerisme met elkaar verbinden; dat<br />
is nog niet vertoond in Nederland. En het project heeft ook een grensoverschrijdend<br />
karakter. De Duitse consument en ondernemers kunnen<br />
er net zoveel van profiteren als de mensen in Noord-Limburg.<br />
De ondernemers die nu investeren in een blijvend activiteitenprogramma<br />
op het terrein rekenen ook op Duitse bezoekers.”<br />
JAN LINSSEN<br />
Meer informatie:<br />
www.venlogreenpark.nl<br />
<br />
FLORIADE<br />
VENLO GREENPARK<br />
OVER VENLO GREENPARK<br />
Venlo GreenPark telt maar liefst 80 hectare.<br />
Hiervan is 20 hectare bos, 40 hectare wordt<br />
ontwikkeld als parklandschap en 20 hectare<br />
als werklandschap. Venlo GreenPark is tot<br />
stand gekomen uit de samenwerking van<br />
de vijf grote <strong>regio</strong>gemeenten in Noord-<br />
Limburg die de Floriade faciliteren en<br />
organiseren.<br />
VENLO GREENPARK<br />
48 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
49
Hoewel de REGIO ZONDER GRENZEN een gezamenlijk verleden heeft,<br />
zijn er vanwege de landgrens meerdere talen ontwikkeld.<br />
Om de communicatie ter plaatse voor u wat makkelijker te maken,<br />
verzamelden we voor u een aantal behulpzame taalfragmenten.<br />
Wees echter gerust: veel bewoners in de grens<strong>regio</strong><br />
spreken ook een beetje van de andere taal.<br />
<br />
<br />
ALGEMEEN ALLGEMEINES<br />
Hallo, Hoi. Hallo.<br />
Dag! Guten Tag.<br />
Tot ziens. Auf Wiedersehen.<br />
Dank u wel. Vielen Dank.<br />
Alstublieft. Bitte.<br />
Hoe heet jij/Hoe heet u? Wie heißt du/Wie heißen Sie?<br />
Mijn naam is… Mein Name ist…<br />
Waar kom je vandaan/Waar komt u vandaan? Woher kommst du/Woher kommen Sie?<br />
Ik kom uit… Ich komme aus…<br />
Wat doe jij hier/Wat doet u hier? Was machst du hier/Was machen Sie hier?<br />
Ik ben op vakantie. Ich bin im Urlaub.<br />
Hoe laat is het? Het is… Wie spät ist es? Es ist…<br />
Waar is de wc? Wo ist die Toilette?<br />
NAAR DE WEG VRAGEN NACH DEM WEG FRAGEN<br />
Pardon meneer/mevrouw! Entschuldigen Sie bitte!<br />
Kunt u mij de weg wijzen naar…? Können Sie mir bitte sagen,<br />
wie ich zu/nach … komme?<br />
U moet rechts/links afslaan. Sie müssen rechts/links rumgehen.<br />
Alsmaar rechtdoor! Immer geradeaus!<br />
Volgende straat links/rechts. Die nächste Straße links/rechts.<br />
De straat oversteken. Die Straße überqueren.<br />
Ga door tot het volgende stoplicht. Gehen Sie bis zur nächsten Ampel.<br />
Waar vind ik een parkeerterrein? Wo finde ich einen Parkplatz?<br />
Ik wil graag een kamer hebben Ich hätte gerne ein Zimmer mit<br />
met ontbijt/halfpension. Frühstück/Halbpension.<br />
IN HET RESTAURANT/CAFÉ IM RESTAURANT/CAFÉ<br />
Kunt u me de menukaart brengen? Können Sie mir die Speisekarte bringen?<br />
Waarmee kan ik u van dienst zijn? Was möchten Sie haben?<br />
Wat wilt/lust u te eten/drinken? Was möchten Sie essen/trinken?<br />
Mag ik nog iets bestellen? Kann ich noch etwas bestellen?<br />
Kunt u de rekening brengen, alstublieft? Können Sie mir bitte die Rechnung bringen?<br />
Ik zou graag … hebben. Ich hätte gerne…<br />
Houdt de rest maar als fooi. Stimmt so/ Behalten Sie den Rest.<br />
SHOPPING/IN WINKELS BEIM SHOPPING/IM GESCHÄFT<br />
Kan ik u helpen? Kann ich Ihnen helfen?<br />
Ik ben op zoek naar… Ich suche nach…<br />
Waar zijn de paskamers? Wo sind die Umkleidekabinen?<br />
Heeft u dit ook in maat… Haben Sie das auch in Größe…<br />
Wat moet ik betalen? Was muss ich bezahlen?<br />
IN NOODGEVALLEN<br />
Noodnummer 112<br />
BEHULPZAME WOORDJES HILFREICHE VOKABELN<br />
Het station der Bahnhof<br />
De bus der Bus<br />
De trein der Zug<br />
De auto das Auto<br />
De fiets das Fahrrad<br />
De fietsenverhuur der Fahrradverleih<br />
De fietsroute die Fahrradroute<br />
De wandelroute die Wanderroute<br />
Het stadhuis, gemeentehuis das Rathaus<br />
Het VVV-kantoor die Touristen-Information<br />
De bezienswaardigheid die Sehenswürdigkeit<br />
Het postkantoor die Post<br />
De supermarkt der Supermarkt<br />
Het hotel das Hotel<br />
Het ziekenhuis das Krankenhaus<br />
De apotheek die Apotheke<br />
Het tankstation/pompstation die Tankstelle<br />
De garage die Werkstatt<br />
Boodschappen doen Einkaufen (gehen)<br />
De eenpersoonskamer das Einzelzimmer<br />
De tweepersoonskamer das Doppelzimmer<br />
Het ontbijt das Frühstück<br />
De lunch das Mittagessen<br />
Het avondeten das Abendessen<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
TIPS<br />
WOORDENBOEK<br />
50 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
51
LIEFDE VOOR<br />
LIMBURG<br />
BEGINT HIER<br />
WWW.LIEFDEVOORLIMBURG.NL<br />
LIEFDE VOOR LIMBURG<br />
St Jansweg 9, 5928 RC Venlo<br />
T. 077 - 473 48 48<br />
www.liefdevoorlimburg.nl<br />
2-LAND REIZEN<br />
Willy-Brandt-Ring 13, 41747 Viersen<br />
T. 077 - 473 30 55<br />
www.2-land-reizen.nl<br />
NIEDERRHEIN TOURISMUS GMBH<br />
Willy-Brandt-Ring 13, 41747 Viersen<br />
T. +49 (0) 21 62 / 81 79 03<br />
www.niederrhein-tourismus.de<br />
Bij onze partne partners is informatiemateriaal verkrijgbaar over de <strong>regio</strong> en<br />
over de af<strong>zonder</strong>lijke steden en gemeentes. Van accommodatielijsten<br />
en evenementenkalenders tot catalogi met recreatieve activiteiten en<br />
wandel- en fietskaarten. Laat u eens adviseren!<br />
REGIO VENLO<br />
www.<strong>regio</strong>venlo.nl<br />
GEMEENTE BERGEN<br />
www.bergen.nl<br />
GEMEENTE BEESEL<br />
www.beesel.nl<br />
GEMEENTE GENNEP<br />
www.gennep.nl<br />
GEMEENTE HORST A/D MAAS<br />
www.horstaandemaas.nl<br />
GEMEENTE PEEL EN MAAS<br />
www.peelenmaas.nl<br />
GEMEENTE VENLO<br />
www.venlo.nl<br />
GEMEENTE VENRAY<br />
www.venray.nl<br />
KREIS KLEVE<br />
www.kreis-kleve.de<br />
STADT GELDERN<br />
www.geldern.de<br />
STADT STRAELEN<br />
www.straelen.de<br />
GEMEINDE WEEZE<br />
www.weeze.de<br />
KREISVIERSEN<br />
GEMEINDE BRÜGGEN<br />
www.brueggen.de<br />
STADT NETTETAL<br />
www.nettetal.de<br />
STADT VIERSEN<br />
www.viersen.de<br />
STADT WILLICH<br />
www.stadt-willich.de<br />
MARKTPLEIN MA MARKTPLE LEIN STRAELEN STRAELEN<br />
TIPS<br />
TOERISTEN INFO<br />
MÖNCHEN-<br />
GLADBACH<br />
STADT MÖNCHENGLADBACH<br />
www.moenchengladbach.de<br />
52 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong><br />
53
Hoe kunt u ons bereiken<br />
Met de Auto kunt u de autowegen A40 en A52 in oostwestelijke<br />
richting nemen. Of u rijdt over de A57 en A61 in<br />
noord-zuidelijke richting. De treinverbindingen van Keulen via<br />
Krefeld richting Kleve (zuid-noord) en vanuit het Ruhrgebied via<br />
Düsseldorf en Neuss naar Venlo (oost-west) brengen u eveneens<br />
in de <strong>regio</strong>. Wanneer u met het vliegtuig gaat, landt u<br />
rechtstreeks op Airport Weeze of in de directe omgeving van<br />
de REGIO ZONDER GRENZEN op de vliegvelden Düsseldorf<br />
of Eindhoven. Natuurlijk leiden ook talrijke fietspaden naar<br />
de streek.<br />
A50<br />
<br />
(mobiele) website, Facebook en Twitter<br />
Op onze internetsite vindt u een schat aan informatie over de<br />
REGIO ZONDER GRENZEN. U leest er onder meer over de talrijke<br />
recreatieve activiteiten, bij<strong>zonder</strong>e bezienswaardigheden en actuele<br />
evenementen. Zo kunt u eenvoudig uw eigen ontdekkingsreis samenstellen.<br />
Of plan een aantrekkelijk arrangement voor uw verblijf in de<br />
<strong>regio</strong>. Breng eens een bezoek aan www.ontdekt<strong>verschil</strong>.eu<br />
<br />
De ‘Fanpagina’ voor de REGIO ZONDER GRENZEN vindt u op Facebook.<br />
Op deze Facebookpagina staan alle wetenswaardigheden<br />
over de grens<strong>regio</strong>: actuele ontwikkelingen, tips voor evenementen<br />
en interessante tentoonstellingen, nieuwtjes van onze partners en<br />
informatie over onze vakantiearrangementen. De Facebookpagina<br />
biedt spannende uitwissel- en discussie-mogelijkheden voor de<br />
vrienden van de REGIO ZONDER GRENZEN. U kunt fan worden op:<br />
www.facebook.com<br />
Maas<br />
A2<br />
A2<br />
A67<br />
A73<br />
A77<br />
Maas<br />
Bergen<br />
Venray<br />
Horst aan de Maas<br />
Peel en Maas<br />
Gennep<br />
Beesel<br />
Brüggen<br />
52<br />
Weeze<br />
46<br />
Venlo<br />
61<br />
Arcen<br />
40<br />
Straelen<br />
Nettetal<br />
Viersen<br />
Geldern<br />
Grefrath<br />
61<br />
44<br />
Rhein<br />
57<br />
Kempen<br />
46<br />
52<br />
57<br />
42<br />
Willich<br />
Mönchengladbach<br />
<br />
Het laatste nieuws in vogelvlucht leest u op Twitter. Hier twitteren<br />
wij interessante nieuwtjes en houden we u op de hoogte<br />
van de laatste stand van zaken. Volg ons via: ontdekt<strong>verschil</strong><br />
<br />
Ook onderweg zijn wij overal via onze mobiele website bereikbaar.<br />
Via uw mobiele telefoon of smartphone kunt u gemakkelijk en<br />
overzichtelijk informatie krijgen over de REGIO ZONDER GRENZEN,<br />
evenementen en onze aantrekkelijke arrangementen. Bezoek ons<br />
op www.ontdekt<strong>verschil</strong>.eu<br />
<br />
3<br />
59<br />
59<br />
57<br />
Rhein<br />
4<br />
52<br />
Düsseldo<br />
3<br />
<br />
De artikelen in dit <strong>magazine</strong> zijn geschreven door Duitse en Nederlandse<br />
tekstschrijvers , die allemaal uit de REGIO ZONDER GRENZEN<br />
komen. Dankzij hen is dit <strong>magazine</strong> een echt ‘grensoverschrijdend<br />
<strong>magazine</strong>’ geworden. Lees de inspirerende interviews met recreatieve<br />
ondernemers, bewoners en toeristen uit de <strong>regio</strong> en ontdek de kleine<br />
cultuur<strong>verschil</strong>len, ervaringen en toeristische mogelijkheden!<br />
Van links naar rechts boven:<br />
Bart Ebisch (Ebisch Media),<br />
Gesa Kieselmann-Fricke (MAG-4),<br />
Ank van Lier (Tekstbureau Ank van Lier)<br />
Van links naar rechts beneden:<br />
Daphne Doemges-Engelen (Textworld),<br />
Anne Jansen (aja reklame-texte),<br />
Eva Baches (PR & Kommunikation Eva Baches)<br />
COLOFON<br />
UITGAVE<br />
• REGIO VENLO<br />
Innovatoren 4A, St. Jansweg 15, 5928 RC Venlo<br />
• Projectbureau REGIO ZONDER GRENZEN<br />
Villa Flora, St. Jansweg 20e, 5928 RC Venlo<br />
TEKSTEN<br />
• Ank van Lier |Tekstbureau Ank van Lier<br />
• Bart Ebisch | Ebisch Media<br />
• Daphne Doemges-Engelen | Textworld<br />
• Gesa Kieselmann-Fricke | MAG-4<br />
• Eva Baches | PR & Kommunikation<br />
Eva Baches<br />
• Anne Jansen | aja reklame-texte<br />
• Ton Hendricks<br />
• Projectbureau REGIO ZONDER GRENZEN<br />
VORMGEVING<br />
• Hannelore Behnke<br />
Ontwerpbureau meneer DE WIT.nl<br />
FOTOGRAFIE<br />
SPNL, Steden en gemeentes van het project<br />
REGIO ZONDER GRENZEN, Naturpark<br />
Schwalm-Nette, MGMG, Bart Ebisch,<br />
Daphne Doemges-Engelen, Gesa Kieselmann-<br />
Fricke, Regio Venlo Floriade <strong>2012</strong> BV, Agentur<br />
Berns, Niederrhein Tourismus, Pemmers.nl,<br />
Katharina Jaeger, Stefan Völker,<br />
Sandton Château De Raay<br />
DRUK<br />
3Hoog Design<br />
OPLAGE<br />
Augustus <strong>2012</strong> / 120.000<br />
<br />
<br />
COPYRIGHT<br />
De inhoud van deze brochure is met de grootst mogelijke<br />
zorg samengesteld. Alle informatie is aan<br />
wijzigingen onderhevig. Aansprakelijkheid t.a.v.<br />
onvolledigheden of wijzigingen kan niet worden<br />
aanvaard.<br />
54 ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> ONTDEK HET VERSCHIL • <strong>2012</strong> / <strong>2013</strong> 55
A2<br />
Maas<br />
A67<br />
Venray<br />
A2<br />
Gennep<br />
A77<br />
Maas<br />
Bergen<br />
A73<br />
Horst aan de Maas<br />
MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:<br />
Peel en Maas<br />
Weeze<br />
Beesel<br />
Brüggen<br />
52<br />
Arcen<br />
Venlo<br />
61<br />
40<br />
46<br />
Rhein<br />
Straelen<br />
57<br />
Geldern<br />
Nettetal<br />
Viersen<br />
Kempen<br />
Grefrath<br />
44<br />
42<br />
46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 46 4<br />
61<br />
3<br />
57<br />
52 52<br />
59<br />
WWillic<br />
Willic Willich ichh<br />
GGGG<br />
ngR<br />
59<br />
Mö Mönchengladbach<br />
önnche che che che he hhe<br />
heeeeenn eengl ngladb ngl ng gla gladb<br />
adb adb ad ad ad ad ad addd add db db d ach a<br />
Wat is er vandaag, morgen en deze week te doen in de <strong>regio</strong>?<br />
Scan deze QR-code met je smartphone en bekijk een actueel overzicht<br />
van evenementen in het grensgebied!<br />
31<br />
40<br />
57<br />
52<br />
4<br />
Düs Düsseld üs üs üs üsss üüü<br />
ENNNNNZZE ELLLLOOOOOOOSSSS<br />
GRENZELOOS<br />
VVVAA<br />
V KKA<br />
R<br />
K NTIEP PLLLEEZIIE EERRR<br />
VAKANTIEPLEZIER<br />
<br />
www.deutschland-nederland.eu<br />
NATUUR<br />
&ACTIEF<br />
Er op uit in de natuur! De groene <strong>regio</strong> kan te voet<br />
worden verkend, op het water, met de fiets of is zelfs<br />
te verkennen vanuit de lucht. De natuurgebieden, tuinen<br />
en parken zijn groene oases waar u <strong>zonder</strong> zorgen<br />
heerlijk kunt genieten. Snel of langzaam - u beslist!<br />
NATUURPARK MAAS-SCHWALM-NETTE<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.npsn.de<br />
www.npsn.de<br />
<br />
<br />
www.grenspark-msn.nl<br />
NATUURBELEVENISGEBIED KRICKENBECKER MEREN<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.bsks.de<br />
Ga op grensoverschrijdende ontdekkingsreis! In deze bijlage vindt u<br />
<strong>verschil</strong>lende tips voor uw verblijf in de REGIO ZONDER GRENZEN.<br />
Actuele informatie en te boeken arrangementen vindt u op onze website<br />
www.ontdekt<strong>verschil</strong>.eu<br />
<br />
ACTIEF ER OP UIT<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.ontdekt<strong>verschil</strong>.eu<br />
www.ontdekt<strong>verschil</strong>.eu<br />
NATIONAAL PARK DE GROOTE PEEL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.nationaal-parkdegrootepeel.nl<br />
NATIONAAL PARK DE MAASDUINEN<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.np-demaasduinen.nl
www.moenchengladbach.de<br />
KASTEELPARK WICKRATH<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ROZENDORP LOTTUM<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.rozendorp.nl<br />
NORDIC WALKING PARK ELMPTER WALD * DE MEINWEG<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.niederkruechten.de<br />
BOERENGOLF OLF<br />
KASTEELTUINEN ARCEN<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.kasteeltuinen.nl<br />
MAASBOOT DE FILIA MOSAE<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.filiamosae.nl<br />
www.maashopper.nl<br />
<br />
www.npsn.de<br />
<br />
www.npsn.de<br />
www.grenspark-msn.nl<br />
www.grenspark-msn.nl<br />
<br />
<br />
<br />
www.hariksee.com<br />
www.buntergarten.de<br />
www.jochumhof.nl<br />
<br />
<br />
www.boerengolf-limburg.nl<br />
<br />
www.campinghammans.de<br />
<br />
www.kesseler-bootsverleih.de<br />
<br />
www.avontuurinarcen.nl<br />
<br />
www.vrije-tijd-<strong>zonder</strong>-<strong>grenzen</strong>.nl<br />
GENOT&<br />
RECREATIE<br />
Laat u verleiden door de frisse en heerlijke streekproducten<br />
en proef het <strong>verschil</strong>. Wie ultiem wil relaxen, kan zich heerlijk<br />
laten verwennen in een sauna, spa of thermen.<br />
Geniet en ontdek!<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.hertogjan.nl<br />
HERTOG JAN BROUWERIJ<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
GRAANBRANDERIJ DE IJSVOGEL<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.ijsvogel.com<br />
FINLANTIS<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.finlantis.de<br />
GENOTREGIO NIEDERRHEIN<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.genuss<strong>regio</strong>n-niederrhein.de<br />
<br />
<br />
www.liefdevoorlimburg.nl, www.2-land-reizen.nl<br />
ASPERGEDORP WALBECK<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.spargelprinzessin.de<br />
AARDBEIENLAND<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.aardbeienland.nl<br />
THERMAALBAD ARCEN<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.thermaalbad.nl
THERAPEUTIC WELLNESS CENTRE<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.therawellness.nl<br />
<br />
<br />
www.kapelkeshof.nl<br />
<br />
www.depaddestoelerij.com<br />
www.passievoorvis.nl<br />
www.nettespargel.de<br />
www.burgi-spargel.de<br />
KUNST&<br />
CULTUUR<br />
Geschiedenis en kunst binnen handbereik.<br />
Musea nemen u terug in de tijd en kunstenaars<br />
presenteren hun bij<strong>zonder</strong>e werken.<br />
Ervaar het met eigen ogen!<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.limburgsmuseum.nl<br />
LIMBURGS MUSEUM<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
SEE PARK SPA GELDERN<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.seepark.de<br />
WIJN WIJN & & GOLFDOMEIN GOLFDOMEIN KAPELKESHOF<br />
KAPELKESHOF<br />
KASTEEL RHEYDT MET STEDELIJK MUSEUM<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.schlossrheydt.de<br />
MUSEUM ABTEIBERG<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.museum-abteiberg.de<br />
<br />
MUSEUM VAN BOMMEL VAN DAM<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.vanbommelvandam.nl<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
ODAPARK VENRAY<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.odapark.nl<br />
MUSEUM DE LOCHT<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.delocht.nl<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.museumpeelenmaas.nl<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
STREEKMUSEUM ’T LAND VAN PEEL & MAAS<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
STEDELIJKE GALERIJ IN PARK<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.viersen.de<br />
BURCHT BRÜGGEN<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.brueggen.de<br />
NEDERRIJNSE OPENLUCHTMUSEUM<br />
MET SPEELGOEDVERZAMELING<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.freilichtmuseum-dorenburg.de<br />
<br />
<br />
www.textilmuseum-die-scheune.de<br />
<br />
www.laarbruch-museum.net<br />
www.kevelaer.de<br />
<br />
www.niederrheinisches-museum-kevelaer.de<br />
www.maaspoort.nl<br />
<br />
www.tiendschuur.net<br />
www.steyl.eu<br />
<br />
www.museumdekantfabriek.nl<br />
www.roepaen.com
FAMILIE<br />
&KIDS<br />
“Wat doen we vandaag?” Met deze tips, hoeft u niet langer na te denken.<br />
angernate denken <br />
<br />
Grote en kleine avonturiers kunnen in de <strong>regio</strong> klimmen, spelen, knabbelen,<br />
<br />
<br />
verkennen, ervaren, ontdekken, bewonderen, spetteren, glijden, graven,<br />
rennen ...<br />
www.irrland.de<br />
TOVERLAND<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.toverland.nl<br />
BALLORIG VENLO<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.ballorig.nl/venlo<br />
IRRLAND BELEVENISOASE<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
BLUE LAGOON<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.blauelagune.de<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.kletterwald.net<br />
WILDPARK WILDPARK VIERSEN VIERSEN<br />
KLIMBOS SÜCHTELNER HOOGTEN<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
SPEELPARK KLEIN ZWITSERLAND<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.klein-zwitserland.nl<br />
ADVENTURE WORLD TAURUS<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.taurusworld.nl<br />
KLIMPARK FUN FOREST<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.funforest.nl/venlo<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
NATUUR- EN DIERENPARK BRÜGGEN<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.natur-und-tierpark-brueggen.de<br />
DIERENPARK WEEZE MET BELEVENISPAD<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.weeze.de<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
www.eisstadion.de<br />
<br />
www.waldfreibad-walbeck.de<br />
www.viersen.de<br />
<br />
www.stadt-willich.de<br />
www.leukermeer.nl<br />
www.platteland.nu<br />
VRIJETIJDSBAD VRIJETIJDSBAD ‘DE ‘DE BÜTT’ BÜTT’ (WILLICH)<br />
(WILLICH)
Change language