verslag 2009 - Seneca Congres

“Goede informatie
ontbreekt nagenoeg”
Cowboys. Zo wordt een aantal ex-zorgbestuurders wel
genoemd. “Als bestuurders, en dus ook commissarissen,
de metafoor cowboy oproepen, zijn zij dan ook persoonlijk
te blamen?”, vraagt Cathy van Beek zich hardop af. “Soms
wel,” stelde ze, “maar het zal niet vaker gebeuren dan
elders. Disfunctioneren komt immers in de beste branches
voor.” Toch staan zorgbestuurders volgens Van Beek meer
in het spotlicht dan bestuurders in andere sectoren. “Het is
ook gecompliceerder. Door de omvang en de aard van instellingen,
maar ook omdat er veel en snel veranderd is.
Bovendien is de zorg een groot publiek goed.“ Bestuurders
hebben te maken met de grillige politiek en verwarring over
veranderende regulering. Er zijn megaconcerns ontstaan
door een toets van de fusies, die niet gericht was op wat er
zou gebeuren als de betreffende instelling financieel zou
falen. Als die too big to fail zou zijn.” Volgens de bestuursvoorzitter
is er door alle stelselwijzigingen meer vrijheid in
de sector gekomen. “Maar dat betekent ook: meer risico en
helaas ook meer ruimte voor misbruik van de geboden vrijheid.
De vraag is of de governance in de zorg zich tijdig daaraan
heeft aangepast? En is het systeem van checks and
balances op orde en past het bij de soort veranderingen?
De vraag stellen, is hem beantwoorden.”
Zondebok
Naast de eerder genoemde ‘cowboys’ is er nog een zondebok:
marktwerking. Van Beek: “Het is een containerbegrip
geworden waarin alle negatieve ervaringen in de zorg klakkeloos
worden gedumpt. Maar recente problemen in de zorg
hebben vaak helemaal niets te maken met de marktwerking.
Marktwerking is pas van recente datum en gaat maar op voor
een beperkt deel van de zorg. Wij zien marktwerking bovendien
als een middel en geen doel. Het is wel degelijk effectief
als middel om daartoe geselecteerde deelmarkten toekomstbestendig
te maken!” Volgens Van Beek heeft de verandering
van aanbod naar vraagsturing positieve gevolgen gehad. “Er
waren lange wachtlijsten, kwaliteits problemen, de kosten
explodeerden. Efficiënt was het niet en trans parant al helemaal
niet. En er waren weinig prikkels om te ondernemen.”
Van Beek begrijpt dat alle veranderingen soms moeilijk zijn te
volgen voor de consumenten, zorgmedewerkers, de media
en de politiek. “En voor consumenten is er nog altijd te weinig
inzicht in kwaliteit en in de uitkomsten van de geleverde
zorg. Daarop wordt nog nauwelijks geconcurreerd. De consument
wil gewoon weten waar hij het beste af is voor een
nieuwe knie of een verpleeghuis. Maar goede informatie ontbreekt
grotendeels. Onlangs heeft de NZa de consumentenorganisaties
een transparantiedocument overhandigd.
Zij hebben terecht dringend gevraagd om optreden van de
NZa. Om de transparantiebevoegdheid die de NZa heeft ook
inderdaad te gebruiken. En terecht. Zij willen niet nog langer
wachten op de beschikbaarheid van keuze-informatie! Nu wij
in het document onze visie op transparantie hebben beschreven
gaan we daar in ons Werkprogramma 2010 ook prioriteit
aan geven. Ook de zorgverzekeraars praten bij onderhandelingen
in toenemende mate over kwaliteit. Maar praatjes
alleen vullen geen gaatjes; er moet daadwerkelijk onderhandeld
worden over kwaliteit.”
Duidelijkheid
Gereguleerde markt is volgens Van Beek beslist niet hetzelfde
als het Wilde Westen. Op de gereguleerde markt zijn
namelijk heldere spelregels, zodat duidelijk is wanneer je
kunt toetreden, wanneer je mag samenwerken en wanneer
je mag fuseren.
“Wanneer je het systeem fundamenteel verandert, geeft dat
potentiële risico’s. En die risico’s moeten in de transitiefase
nauwgezet beheerst worden. Daarom kan het zo zijn dat
het nodig is tijdelijk af te wijken van een eerder uitgestippeld
pad. Dat is geen vertragingstactiek, maar bittere noodzaak.
Als we de DBC’s en de ZZP’s met een big bang hadden geïntroduceerd,
waren veel instellingen in acute geldnood geraakt.
De fasering en de snelheid waarmee we dit soort systeemwijzigingen
invoeren, geschiedt altijd op basis van een grondige
risico-inschatting en een navenante transitiefase.”
Zij vindt de introductie van DOT (DBC’s op weg naar transparantie)
overigens een zeer goede stap. “DOT biedt een
meer heldere onderhandelingstaal tussen zorgverzekeraars
en aanbieders. En biedt minder ruimte voor verkeerde
declaraties. Maar ook DOT vraagt om goed intern inzicht.
6 seneca verslag 2009 Seneca wordt gefaciliteerd door PGGM, IZZ, PinkRoccade Healthcare, Univé-VGZ-IZA-Trias, Ernst & Young en Springer Uitgeverij