Insekten in de duinen
Insekten in de duinen
Insekten in de duinen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Insecten <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en
Onbekend maakt onbem<strong>in</strong>d<br />
• Wat maakt <strong>in</strong>secten bijzon<strong>de</strong>r<br />
– Bouw en levenscyclus<br />
• Levenswijzen van <strong>in</strong>secten<br />
– Leefomgev<strong>in</strong>g<br />
– Eten en gegeten wor<strong>de</strong>n<br />
– Bestuivers<br />
• Diversiteit van <strong>in</strong>secten <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en<br />
– Van libellen tot kevers<br />
• Praktijk<br />
– Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
F<strong>in</strong>i Jänichen: Gelukkige <strong>in</strong>secten
Wat maakt <strong>in</strong>secten bijzon<strong>de</strong>r?<br />
• Soortenrijkdom<br />
8%<br />
5%<br />
Dieren <strong>in</strong> Ne<strong>de</strong>rland<br />
1%<br />
12% 1%1%1%<br />
71%<br />
• Aantallen en biomassa<br />
• Invloed op het ecosysteem<br />
Insecten<br />
Kreeftachtigen<br />
Sp<strong>in</strong>achtigen<br />
Weekdieren<br />
Wormen<br />
Overige ongewervel<strong>de</strong>n<br />
Vogels<br />
Rest gewervel<strong>de</strong>n
Wie hoort bij <strong>de</strong> <strong>in</strong>secten?
Kenmerken van <strong>in</strong>secten
Levenscyclus van <strong>in</strong>secten<br />
• Onvolledige<br />
metamorfose<br />
• Volledige<br />
metamorfose<br />
ei nimfenstadia volwassen <strong>in</strong>sect ei larvenstadia pop volwassen <strong>in</strong>sect
Volledige metamorfose<br />
• Ontwikkel<strong>in</strong>g van <strong>de</strong><br />
Kle<strong>in</strong>e nachtpauwoog<br />
1. Vrouwtje legt eieren<br />
2. Eieren<br />
3. Uit het ei kruipen<strong>de</strong><br />
rupsen<br />
4. Volwassen rups<br />
5. Pop <strong>in</strong> open gemaakt<br />
cocon met ou<strong>de</strong><br />
rupsenhuid<br />
6. Vl<strong>in</strong><strong>de</strong>r (mannetje)
Volledige metamorfose<br />
• Uitkomen van <strong>de</strong><br />
kon<strong>in</strong>g<strong>in</strong>nepage<br />
1. Goudglanzen<strong>de</strong> pop<br />
spr<strong>in</strong>gt open<br />
2. De vl<strong>in</strong><strong>de</strong>r strekt<br />
zich<br />
3. Hij houdt zich met<br />
<strong>de</strong> voorpoten vast<br />
4. Hij zoekt een hogere<br />
plek op<br />
5. Ontvouwen van <strong>de</strong><br />
vleugels<br />
6. Laten drogen van <strong>de</strong><br />
vleugels
Waar leven <strong>in</strong>secten?
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
In het water (als volwassen <strong>in</strong>sect)<br />
Grote sp<strong>in</strong>nen<strong>de</strong> watertor
In het water (als larve)<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Steekmuglarven
Op het water<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Schaatsenrij<strong>de</strong>r
In <strong>de</strong> grond<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
In en op <strong>de</strong> grond<br />
Zwarte wegmier
In en op <strong>de</strong> grond<br />
Zandloopkever<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Enc.Ins
In <strong>de</strong> lucht<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Blauwtjes
Tussen planten<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Zevenstippelig lieveheersbeestje
Op planten<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Rups van <strong>de</strong> witvlakvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r
In planten<br />
Iepensp<strong>in</strong>tkever<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?
Op dieren<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Vlooi
In dieren<br />
Waar leven <strong>in</strong>secten?<br />
Sluipwesprupsen komen uit vl<strong>in</strong><strong>de</strong>rrups
Voedselweb<br />
Bokkever L<br />
Eten en gegeten wor<strong>de</strong>n<br />
meikeverlarve<br />
Mestkever<br />
beuk<br />
Schorskever<br />
snuitkever<br />
Meikever<br />
vl<strong>in</strong><strong>de</strong>rrupsen<br />
Vliegen
S<strong>in</strong>t Jacobsvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r<br />
Vegetariër
Zebrarupsen<br />
Vegetariër
Vegetariër<br />
Stippelmotten op Vogelkers
Vegetariër<br />
Rupsen van <strong>de</strong> stippelmot
Vegetariër<br />
Stippelmot
Vleeseters<br />
Roofvlieg
Vleeseters<br />
Roofwants
Vleeseters<br />
Roofwants
Vleeseters<br />
Libel Larve van Zandloopkever
Insecten als voedsel voor vogels<br />
• De Grauwe klauwier
Bestuivers
Bestuivers
Bestuivers<br />
Soldaatje Sluipvlieg
Goudwesp op schermbloem<br />
Bestuivers<br />
Zij<strong>de</strong>bij op Gele kamille<br />
Zeefvlieg op Parnassia Zweefvlieg op Leeuwentand
Groot gea<strong>de</strong>rd witje op distel<br />
Bestuivers
Penseelkever op bergdistel<br />
Bestuivers<br />
M.Stang
Koekoekshommel op Distel<br />
Bestuivers
Dikkopje op anjer<br />
Bestuivers<br />
M.Stang
Bestuivers<br />
Mannetje van een solitaire bij copuleert met een bijenorchis
Langhoornbij op Lathyrus<br />
Bestuivers
Diversiteit van <strong>in</strong>secten <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en
Diversiteit van <strong>in</strong>secten <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en<br />
~30<br />
~20<br />
~40<br />
Soorten NL<br />
45<br />
69<br />
70<br />
607<br />
3000<br />
772
Spr<strong>in</strong>ghanen en krekels<br />
• Veldspr<strong>in</strong>khaan<br />
• Sabelspr<strong>in</strong>khaan
Spr<strong>in</strong>ghanen en krekels<br />
Boskrekel
Noord-Hollands<br />
Du<strong>in</strong>reservaat<br />
(Kerkhof 2001)<br />
Spr<strong>in</strong>ghanen en krekels
• Libellen<br />
• Waterjuffers<br />
Libellen en waterjuffers<br />
M.Peereboom
Libellen en waterjuffers<br />
• Biotopen van libellen en waterjuffers <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en<br />
Watersnuffel<br />
– Infiltratieplassen (onaantrekkelijk voor veel libellensoorten)<br />
R.Thomson<br />
Gewone oeverlibel
Libellen en waterjuffers<br />
• Biotopen van libellen en waterjuffers <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en<br />
– Kwelplassen (vooral pioniersoorten)<br />
Platbuik
Libellen en waterjuffers<br />
• Biotopen van libellen en waterjuffers <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en<br />
– Vochtige du<strong>in</strong>valleien<br />
Zwerven<strong>de</strong> pantserjuffer
Wantsen en Cica<strong>de</strong>n (Snavel<strong>in</strong>secten)
Wantsen en Cica<strong>de</strong>n<br />
Bootsmannetje (Waterwants)
Dagvl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs en nachtvl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs<br />
Dagvl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs: 70<br />
soorten <strong>in</strong> NL<br />
Nachtvl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs:<br />
> 2000 soorten<br />
<strong>in</strong> NL
• Diversiteit van<br />
vl<strong>in</strong><strong>de</strong>reieren<br />
1. Eikeblad, Sp<strong>in</strong>ner<br />
(Gastropacha quercifolia) op<br />
Sleedoorn, Appel, Pruim<br />
2. Oranjetip, Witjes (Anthocharis<br />
cardam<strong>in</strong>es) op P<strong>in</strong>ksterbloem<br />
en Look- zon<strong>de</strong>r-look<br />
3. R<strong>in</strong>gelrupsvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r, Sp<strong>in</strong>ner<br />
(Malacosoma neustria) op<br />
meidoorn, sleedoorn<br />
4. Grote beervl<strong>in</strong><strong>de</strong>r,<br />
Beervl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs (Arctia caja)<br />
5. Landkaartje, Schoenlappers,<br />
(Araschnia levana) op<br />
Brandnetel<br />
6. Sp<strong>in</strong>ner (Dasychira abietis) op<br />
Fijnspar
• Diversiteit van<br />
vl<strong>in</strong><strong>de</strong>rrupsen<br />
1. Meriansborstel, Schaadsp<strong>in</strong>ner,<br />
(Dasychira pudibunda)<br />
op bladverliezen<strong>de</strong> bomen<br />
2. Hermelijnvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r, Tandsp<strong>in</strong>ner<br />
(Cerura v<strong>in</strong>ula) op wilg<br />
en populier<br />
3. Wolfsmelkpijlstaart,<br />
Pijlstaarten (Hyles euphorbiae)<br />
op Wolfsmelksoorten<br />
4. Grote Schildmot, Schildmotten<br />
(Apoda limaco<strong>de</strong>s) op eik,<br />
beuk e.a.<br />
5. Eekhoorn, Tandsp<strong>in</strong>ner<br />
(Stauropus fagi) op beuk<br />
6. Spanner, Geometridae
• Diversiteit van<br />
vl<strong>in</strong><strong>de</strong>rpoppen<br />
1. Anthocharis cardam<strong>in</strong>es<br />
2. Aporia crataegi<br />
3. Limenitis camilla<br />
4. Apaturis iris
Tweevleugelige<br />
Zweefvlieg (320 soorten <strong>in</strong> NL)
• Muggen<br />
• Vliegen<br />
Tweevleugelige
Tweevleugelige<br />
Maartse vlieg<br />
(Haarmug)
Vliesvleugelige<br />
• Mieren (53 soorten <strong>in</strong><br />
NL, 39 <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en)<br />
Ro<strong>de</strong> bosmier
Vliesvleugelige<br />
• Wespen (200 soorten <strong>in</strong> <strong>de</strong> du<strong>in</strong>en)<br />
Hornaar
•Wespen<br />
Vliesvleugelige<br />
Goudwesp<br />
Graafwesp<br />
Appelgalwesp<br />
Houtwesp
Vliesvleugelige<br />
• Bijen (96 soorten <strong>in</strong> Meijen<strong>de</strong>l)<br />
Hon<strong>in</strong>gbij
• Bijen<br />
Vliesvleugelige<br />
Zandbij Bloedbij<br />
Kegelbij<br />
Pluimvoetbij
M.Peereboom<br />
Kevers<br />
• Snuitkevers<br />
• Loopkevers<br />
• Bladsprietkevers<br />
• Bladhaantjes
Kevers<br />
• Snuitkevers (200 soorten <strong>in</strong><br />
<strong>de</strong> du<strong>in</strong>en)
• Snuitkevers op reigersbek,<br />
~ tot het du<strong>in</strong>gebied<br />
beperkt. Larven<br />
zijn ver<strong>de</strong>eld<br />
In <strong>de</strong> bloemknoppen:<br />
Limobius borealis<br />
Limobius mixtus<br />
On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> bla<strong>de</strong>ren:<br />
Hypera dauci<br />
In <strong>de</strong> wortel:<br />
Lixus vilis<br />
Kevers
Herkennen van <strong>in</strong>secten
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Vleugels (aantal, vorm, a<strong>de</strong>ren)<br />
• Vliezig en twee: vliegen en muggen<br />
• Kleurrijk met schubben: vl<strong>in</strong><strong>de</strong>rs<br />
• Voorvleugels leerachtig: kevers en wantsen
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Hoofd (on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>len)
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Antennes (vorm, grootte)
• Mond<strong>de</strong>len<br />
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
malen-kraken steken-zuigen zuigen-likken zuigen
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
– Poten (vorm, aanpass<strong>in</strong>gen)<br />
vangen graven spr<strong>in</strong>gen<br />
glij<strong>de</strong>n lopen zwemmen
Herkennen van spr<strong>in</strong>khanen
Herkennen van spr<strong>in</strong>khanen
Herkennen van spr<strong>in</strong>khanen
Libel of waterjuffer?
Wants, cica<strong>de</strong> of kever?
Wants, cica<strong>de</strong> of kever?
Wants, cica<strong>de</strong> of kever?
Dagvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r of nachtvl<strong>in</strong><strong>de</strong>r?
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Mimicry: Vl<strong>in</strong><strong>de</strong>r, kever, zweefvlieg of wesp ?
Herkennen van hommels
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Vlieg of hommel?
Herkennen van <strong>in</strong>secten<br />
• Vlieg of hommel?
• Vlieg of bij?<br />
Herkennen van <strong>in</strong>secten
Change language