onderzoek - Belvedere

5.5 Een nieuw dorps woonmilieu
Niet alleen het ruimtelijke effect van het buiten bouwen is onderzocht, maar ook wat de relatie zou kunnen zijn
tussen de nieuwe woningbouw en het landschap. De conclusie van het maximale laadvermogen onderzoek is
dat er eigenlijk nog vrij veel woningbouw landschappelijk in te passen is. Maar willen we dit wel doen als het
niet ook wat oplevert?
Een manier om woningbouw en landschap te koppelen is doormiddel van financiële constructies zoals de
‘rood voor groen/blauw regeling’ waarbij er voor elke woning ook een deel natuur en water moet worden
gerealiseerd. De woningen betalen zo voor groene ontwikkelingen. Maar woningbouw en landschap zouden
ook op een directere manier aan elkaar gekoppeld kunnen worden. In dit verband is onderstand citaat van
Paul Roncken interessant.
“Is een woonvorm die slechts uitkijkt op land en horizon een zegen voor het platteland als de huizenbezitters
hun handen niet uit de mouwen steken om het land te onderhouden en de oogst binnen te halen?”
[Hartog, 2006]
Gezien het feit dat de melkveehouderij de komende jaren een minder grote rol zal gaan spelen en dat
daarmee de natuurlijke beheerder van het platteland weg valt wordt dit nog relevanter. Andere functies zoals
recreatie, natuur en wonen gaan belangrijker worden en de vraag is dan wie de beheerder gaat worden van
dit nieuwe landschap. Net zoals de boeren van de toekomst in bepaalde gevallen ook activiteiten buiten het
landbouwbedrijf kunnen hebben, is het eveneens mogelijk dat anderen van buiten de landbouw zich gaan
bezighouden met het beheer van het cultuurlandschap. Dit verschijnsel tekent zich nu al af en neemt verschillende
vormen aan: van een totale overname van bedrijf en beheer, zoals dat bijvoorbeeld nu soms gebeurt door
Natuurmonumenten, tot de inschakeling van vrijwilligers op het boerenbedrijf, onder meer via de provinciale
stichtingen Landschapsbeheer.
Particulier platteland
Een andere manier om dit vorm te geven is doormiddel van de uitgifte van landschapsaandelen. De nieuwe
bewoners kopen dan naast een huis ook een aandeel in het landschap en zijn vervolgens zelf verantwoordelijk
voor het beheer daarvan. Grote landschappelijke ingrepen zullen niet op deze manier bekostigd en beheerd
kunnen worden. Hierin zullen provincies en organen als Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer een rol moeten
spelen. Op een kleinere schaal, bijvoorbeeld voor de directe omgeving van het dorp, is dit wel mogelijk.
Er zijn mensen die graag buiten willen wonen en op het land willen zijn. De maatschappij verandert immers, is
aan het verlangzamen. Ontspanning wordt steeds belangrijker. Naast de groep mensen die spanning met nog
meer spanning compenseren, groeit de groep die juist minder wil werken en meer vrij wil zijn, minder stress wil
en meer stilte. De nieuwe bewoners zouden het beheer van het landschap over kunnen nemen en zo een directe
relatie kunnen krijgen met het landschap waarop zij wonen. In hun vrije tijd kunnen ze dan op hun eigen land
vertoeven en dit onderhouden.
Vrijkomende kavel
Opdeling in landschapsaandelen
Het landschapsaandeel
Elk jaar stoppen er tientallen boeren. Hiermee valt de
natuurlijke beheerder van het landschap weg. Voor
het overgrote deel wordt het land nu verpacht aan
een andere boer. Een deel van dit land zou echter ook
ontwikkeld kunnen worden tot woonlandschap.
Het land dat vrijkomt wordt dan uitgegeven aan particulieren
in de vorm van landschapsaandelen. Samen
met de koop van een woning koop je dan een aandeel
in het landschap. De bewoners worden zelf verantwoordelijk
voor het beheer van het land waarop ze
wonen.
50 Over Boeren en Buren, ontwikkelingsvisie voor de Venen