Import Export Architecture - Vlaams Bouwmeester

GRENSVERKENNINGEN
ONZE GRENS
import.export ARCHITECTURE vof (Antwerpen)
analyse, vragen en ideeën voor de toekomst van de Vlaamse grensposten
BXL 12052009

Eén verslag van een eerder ontwerpend onderzoek door 4 architectenbureau’s genaamd:
“De toekomst van de inkompoorten aan de grenzen van Vlaanderen? ”
uitgevoerd en gepresenteerd tussen oktober 2008 –februari 2009
Oswald Devisch, Antwerpen import.export ARCHITECTURE, Antwerpen
- de grenspost typologie bestaat niet
- 2 antwoorden hierop:
- afwezigheid aanvaarden
- nieuwe typologie ontwikkelen
Löhmann’s Architecture, Amsterdam
- de grensovergang als Europese zone
- de enscenering van het binnenkomen
- de nulificatie van de plek
- de economische ontwikkelingswaarde
- typologie grens en grenspost
- de Vlaamse grenspostenkaart
- methodiek van de vertraging
- behandeling van het landschap en artefact
UR architects, Antwerpen - Brussel
-infrastructuur versus context
-3 min. schets
-betekenis grens - poort
-decompositie van de grenspost

deel import.export ARCHITECTURE
01 / POORTEN
02 / ANALYSE GRENS: TYPE, PLEK, OMGEVING
03 / ANALYSE Vlaamse grens
04 -05 / VGK Vlaamse Grensposten Kaart
06 -07 / VGK Icoon & Logo 1
08 / VGK Baken & grenspaal
09 / BEHANDELING ‘ARTEFACT’
10 / BEHANDELING ‘LANDSCHAP’
11 / VERTRAGING: verdraaiing van beleving
12 / VERTRAGING Soorten & Wijzen
13 / RONDGANG: snelwegprogramma (sp) - leegteprogramma (lp)
14 / PROGRAMMA : Vlaamse Poortparkenkaart (parking-park-poort)
15 / CASES Schaal
16 / CASES Vertraging
17 / CASES Postel

01 / POORTEN
Still uit ‘Funny Games’ (M.Haneke) Pravcicka, Brana
Uit: Kuifje (©Hergé) ‘The Gates’ (Christo en Jeanne-Claude)
‘L’origine du monde’ (G. Courbet) Grenspost Cambodja
Een ‘poort’ is een doorgang
doorheen een scheiding
(muur / omwalling / gebouw /
grens …)
Een poort leidt van het ene
naar het andere (dus
minimaal 2 ruimten )
Er treedt een vertraging op
als men er doorheen gaat;
De poort maakt deel uit van
de scheiding maar
onderscheidt er zich ook van
(ziet er anders uit dan de rest
van de scheiding);
De poort is een kruispunt van
weg en scheiding;
De poort kan verbinden of
scheiden (verwelkomen,
controleren, representeren,
handel en sociale activiteiten
genereren, ……);
Een poort is een
betekenisvolle plek

02 / ANALYSE GRENS: TYPE, PLEK, OMGEVING
Schema: grensplek
Schema: relatie weg-grensplek-weefsel

03 / ANALYSE Vlaamse grens: van grenspaal over borden naar
grensgebouwen
grenspaal
borden
Ordening van borden
grensovergang
Rekkem

04 / VGK Vlaamse Grensposten Kaart
Vlaanderen, toegangswegen
Grenzen, landsdelen Dimensies Autosnelwegen
Markering grensposten

05 / VGK Vlaamse Grensposten Kaart
DETAIL GRENSPOSTENKAART
Autosnelweg
Internationale verbindingsweg
Interregionale verbindingsweg
Lokale weg
Waterweg
Staatsgrens
Luchthaven
Vliegveld
Case study
AANTAL, TYPE EN VERDELING GRENSPOSTEN
grens in km # overgangen #
overgangen/k
m
1 GRENSOVERGANG 796 / 5 178 KM, EXCLUSIEF LAND 0.22 - EN VELDWEGEN

06 / VGK Icoon & Logo
Suggesties voor Vlaamse logo’s op basis van de kaart
Vlaanderen
Toros ‘Osborne’, Spanje‘Horizon Project’, © West 8
Neonsign, Las Vegas Strip

08 / VGK Baken & grenspaal
Windturbines (bakens) Grenspaal B/NL, historisch Grenspaal VL/NL, concept Grensbaken Vlaanderen, concept
Grenspaal, Moelingen

09 / BEHANDELING ‘ARTEFACT’
WAARDERINGSPARAMETERS:
uniciteit / bouwfysisch / constructief / afbraakkost /erfgoed
/…
BEHANDELINGSMETHO
DE:
Inversie / verstening /
Verbronzing
Ruïnificatie (proces)
Conservatie (stolp)
Restauratie (waarde)
Renovatie
(herbestemming)
Projectie (footprint)
…
“Wat is er nu mooier dan het vereeuwigen van uw dierbaarste herinnering?”
VERBRONZING
INVERSIE - House, Rachel Whiteread VERSTENING - Grande Cretto, Alberto Burri
HERBESTEMMING
vb. grenspost Kinrooi
CONSERVATIE
vb. museum Bokrijk
RUÏNIFICATIE

10 / BEHANDELING ‘LANDSCHAP’ ifv vertraging en grens-eigen maken
Type afrastering
Type markering
Type verlichting
Type verharding

11 / VERTRAGING: verdraaiing van beleving
Schema:
richtings verandering van loodrecht op de grens naar parallel
met de grens;
Van weggebruiker-perspectief naar grens-ervaarder
Van grens-kruising naar grens-rondgang;
Van weg-grensbeleving naar landschappelijke-grensbeleving;
Grensovergangen: van verbinding door wegennetwerk naar verbinding door
groene gordel

12 / VERTRAGING: soorten & wijzen

13 / RONDGANG: snelwegprogramma (sp) leegteprogramma
(lp)
Snelwegprogramma
Schema ‘concept rondgang’
Schema nr. X: introductie van rondgang en leegteprogramma
Leegteprogramma

14 / PROGRAMMA : Vlaamse Poortparkenkaart
Vlaamse Poortparkenkaart, ontwerp
(parking-park-poort)

15 / CASES Schaal
Rekkem Boorsem Moelingen Postel
Koning Boudewijn stadion, Bxl.

16 / CASES: vertraging
BOORSEM
REKKEM
POSTEL

17 / CASES: Postel
Bestaande toestand / luchtfoto google
LANDSCHAP: bebossing doortrekken / leegte voor artefact
VERTRAGING: creëren van een rondgang op de snelweg
ARTEFACT: verbronzing / plaatsing in de leegte / brugobject als poort
PROGRAMMA: ‘groene’ parking / rustplek / grensmemoriaal
Impressie, concept nieuwe toestand

18 / CASES: Postel
Grensovergang postel / foto iea

19 / CASES: Rekkem
Bestaande toestand / luchtfoto google Impressie, concept nieuwe toestand
LANDSCHAP: introductie van 3D rimpeling en kunstmatig verbindingslandschap
VERTRAGING: door visuele en fysische patronen over de gehele site
ARTEFACT: camouflage, duizelverving, neutralisering door unificatie van alle objecten
PROGRAMMA: ‘groene’ parking / eetplek / grensmemoriaal

19 bis / CASES: Rekkem
impressie parking

20 / GRENSPOORT
Een grenspoort is een verzameling van grens-eigen elementen,
aan elkaar gerelateerd en gelegen op (of nabij) het kruispunt van een weg en een territoriale grens (de grensplek)
verzameling van grens-eigen elementen:
- zijn al eigen aan de grens door een historisch verloop, ze zijn reeds aanwezig (te valideren en te behandelen – restaureren / mummificeren / verwijderen / ruineren / conserveren /ordenen….)
- ze zijn aanwezig maar niet eigen aan de grens en worden grenseigen gemaakt door een ingreep, interventie, ontwerp, ….
- ze zijn nieuw toegevoegd of worden grens-eigen ontworpen
de grens-eigen elementen bewerkstelligen:
- een vertraging in de beweging van de weggebruiker (fysiek)
- een emotie (van angst – naar blijdschap)
- een andere ruimtelijke beleving, bewustwording en verwondering van het landschap
- een signaal i.v.m. overgang van territorium (praktisch, symbolisch, representatief,.. )
- grensactiviteiten : verwelkomen, uitzwaaien
- bijkomende activiteiten: controleren, handel en sociale activiteiten, rust, leegte, contemplatie, stockage, …….
deze grens-eigen elementen zijn te relateren door:
- een duurzaam masterplan dat een harmonieus en samenhangend geheel beoogt, dat een diversiteit aan programma toelaat, waarbij er een evenwicht heerst tussen economische, toeristische en
landschappelijke kwaliteiten, en dat de historische waarde van de plek respecteert:
- een gemeenschappelijkheid van richting, schikking, kleur, materiaal, hoogte, vorm of vormentaal, opschrift en logo, ruimtelijk verbindend element, plaatsing, ritme en afstand, sequens, licht, thema,
programma, structuur, beeldkwaliteit, drager, ………
Condities: grenspoorten…
- kunnen verschillen in schaal (van slagboom tot landschap, van lijn tot zone)
- maken deel uit van een regionaal, landelijk en internationaal netwerk of Grens Poorten Systeem
- ze behoren altijd tot het wegsysteem, soms ook tot het lokaal ruimtelijk weefsel
- de grenspoort is daardoor ook en grensplek; zij creëert een grenservaring, biedt grensinformatie, biedt een grensmarkering
- het is weg én plek, dus doorgang én een halte tegelijkertijd, gaat van - niet-plek naar plek, krijgt betekenis, en wordt poort)
- kan om het even welk programma herbergen, behalve wanneer dit de grenskwaliteit (het beoogde grenssignaal (identiteit), betekenis, schoonheid, veiligheid, milieu,….) hindert.