december 2009 - Sportcommissie

Colofon
De Zandloper is een uitgave van en voor
de LO/Sportorganisatie KL.
Jaargang 16 - Nummer 5 - december 2009
Kopij-Redactieadres
Aooi Richard Wichhart
LO/Sportorganisatie
Redactie Zandloper
Bernhardkazerne
MPC 53 B
Postbus 3003
3800 DA Amersfoort
Tel: PTT 033-4661213
MDTN *06-500-61213
Mob: 06-22412928
E-mail internet (werk): rem.wichhart@mindef.nl
E-mail internet (privé): richardwichhart@hotmail.com
Kopij/brieven volgende uitgave dienen uiterlijk
25 januari 20 0 bij het kopijadres te zijn.
Vormgeving & lay-out
Grafisch Bedrijf/AVDD, Frederikkazerne Den Haag
Druk
OBT B.V. Schiedam, oplage 800 stuks
Redactieraad
Hoofdredacteur C-LO/Sportorganisatie
Eindredacteur Stoff Ost / EC
Redacteur CS / Plv C
Redacteur C-Regio M-NL
Redacteur C-Regio N-NL
Redacteur C-Regio Z-NL
Redacteur H-BO&TO
Redacteur Hfd Kenniscentrum
Redacteur Hfd Sie Ost
Redacteur Hfd Sportcommissie
Redacteur C-LO/Sportschool
Redacteur Stafadjudant
Redacteur Medezeggenschapscommissie
De inhoud van dit blad weerspiegelt niet noodzakelijk de
mening van de C-LO/Sportorganisatie. De redactie behoudt
zich het recht voor ingediende kopij niet of gedeeltelijk te
plaatsen. De inhoud van ingezonden brieven en artikelen
blijft voor rekening van de schrijver. Artikelen uit dit blad
mogen overgenomen worden, mits de bron wordt vermeld.
Om in de toekomst nog beter gebruik te kunnen maken
van jullie schrijverstalent wil de hoofd-/eindredacteur dat er
meer duidelijkheid komt over het schrijven van artikelen en
de criteria die we hanteren. Deze zijn te vinden op Intranet:
http://Intranet.mindef.nl/kl.lo_sport/actueel/defensie_
bladen/Zandloper mei 2008
Incidenteel is personeel, maar eveneens de achterblijvers bedreigd via post en internet. Defensie heeft redacteuren verzocht foto’s
en (e-mail)adressen niet meer te vermelden. Wij betreuren dit, maar zijn uiteraard van oordeel dat veiligheid van onze collega’s en
gezinsleden boven alles gaat. Onderstaande informatie maakt het mogelijk om via de buddy aan zijn of haar e-mailadres te komen.
Bovendien is deze informatie ook bekend bij de redactie van de Zandloper.
Uitgezonden personeel
Lkol Ab
(buddy dhr. Anton Koteris)
Lelystad, M 06-30415906
Smi Rob
(buddy kap Johan Bouman)
Amersfoort, MDTN *06-500-61223
Sgt Edgar
(buddy smi Oscar Prins)
Steenwijk, MDTN *06-531-048160
Sgt Jeroen
(buddy smi André Wijnberger)
Munster, MDTN *06-568-84419
Sgt Wijnand
(buddy kap Henri van der Linde)
Amersfoort, MDTN *06-500-61245
Sgt Lars
(buddy sgt1 Arnoud Hagen)
Ermelo, MDTN *06-533-77146
Laat eens iets van je horen!
ZANDLOPER informatiebulletin van en voor de sportorganisatie 5 - 09
Fit for Action
Rhino Challenge
Bezielend leidinggeven
Competentiegericht opleiden
ZANDLOPER ZANDLOPER
Koninklijke Landmacht

Foto omslag:
Speedmars, een onderdeel van Rhino
Challenge
verder in dit
nummer...
Inhoud december 09
Van uw commandant 3
LO/Sportgroep KvOK 4
Gastcolumn 6
Personeelsaangelegenheden 7
Medezeggenschapscommissie 8
Stipnotering 8
Oriëntering 9
Nieuwe huisstijl voor Defensie 9
Hogere Defensie Vorming 0
Berichten uit het uitzendgebied
Sportkalender 20 0 22
Afsluiting sportcompetitie 2009 23
Interview met Erica Terpstra 24
Eric Verboven opnieuw NMK-kampioen 28
Open Huis 30
Landmachtduo zet unieke prestatie neer 3
Staal Verhaal 34
Opleiding Veiligheid en Vakmanschap 36
Traditiekamer 40
Waar hebben we het in 2009 over gehad in de Zandloper? 42
18 Rhino Challenge 2009
20 Competentiegericht
opleiden
32 Bezielend
leidinggeven
Van uw commandant
Als de Zandloper op de deurmat valt is het jaar 2009 bijna
voorbij. Onwillekeurig denk ik aan een andere “zandloper”.
De zandloper van de tijd, die onafwendbaar voorbij glijdt.
Het eerste lustrum van het Dienstvak LO/Sport zit er op.
Mijn laatste lustrum als werknemer van het Dienstvak LO/
Sport is wellicht aangebroken, denk ik bij mezelf. Het maakt
je soms wat melancholiek. Als commandant word je er ook
nadrukkelijker mee geconfronteerd. Je neemt afscheid van
“LO/Sporters” die met FLO gaan, speld gouden medailles op
bij 36 jaar trouwe dienst en komt vaker in gesprek met oudgedienden
van respectabele leeftijd. Bij al die gelegenheden
horen verhalen uit de oude doos.
Ook bij de opening van onze Traditiezaal is dat het geval. Op
3 december j.l. is de “Luitenant-kolonel K.F de Wijk zaal”
officieel geopend door de familie De Wijk. Een gedenkwaardig
moment. Door de Adviesgroep (Luc van der Wee, Rob
Zimmermann, Frits Oldenburger, Ruud Kuitems en Hans
Wedel) en de Projectgroep Traditiezaal (lkol Ronald Hagenus,
kap Sjors Rottger, kap Fred de Ruijter, kap Johan Bouman,
aooi Richard Wichhart, aooi Theo Hunck, Bas Bovee en Roy
Tamaela) is veel werk verricht om nog dit jaar de inrichting op
acceptabele wijze te realiseren. Mijn complimenten en welgemeende
dank! Het resultaat mag er zijn. Op 8 december
hebben in een tweede sessie vele oud-gedienden de Traditiezaal
kunnen bewonderen.
Bijeenkomsten
Inmiddels hebben we een aantal waardevolle bijeenkomsten
gehad. Het Periodiek Beraad begin november. Een voor mij
bruikbare tweedaagse om de visie te herijken en de speerpunten
voor de komende vijf jaar te (her)formuleren. Op de
Managementdag van 3 december is dit door mij verder voor
het voetlicht gebracht. In een volgende Zandloper zal hier
meer aandacht aan worden besteed.
Daarnaast zijn enkele van ons getuige geweest van
de CLAS-infodagen op 24 en 25 november.
C-LAS heeft zijn speerpunten voor 2010 toegelicht:
• Uitvoering geven aan de missies is prio 1
• Investeren in het project loopbaanlint
• Aanpakken van het tekort aan onderofficieren.
Vooruitblikkend naar 2010 vinden we op 19, 20 en 21 januari
de O&Tdagen van OTCo met als onderwerpen onder andere:
lange termijn visie, loopbaanlint, O&T-huis in de toekomst.
Personeel
Een aantal personeelsleden gaat de LO/Sportorganisatie, al
dan niet tijdelijk, binnenkort verlaten. Het meest in het oog
springend zijn maj Marien van den Eijnden (HDV), kap Ab
Agterbos (functie als loopbaanbegeleider), aooi Jan Joosen
(stafaoo KMS) en aooi Jack Wouters (NLDA). Daarnaast verwelkomen
we onder andere lkol Jan van den Dool (terug uit
Bosnië), maj Pieter van der Peet (NLDA) en wellicht in de loop
van 2010 de maj Johan Groen (BIMS), alsmede VTO-KMS en
VTO-KMA geslaagden. Een en ander zal gepaard gaan met
de nodige functiewisselingen waarbij de uitgangspunten van
onze richtlijn IDU van invloed kan zijn bij de toewijzing van
functies.
Hier word ik “getriggerd” door het interview met onze staatssecretaris
Jack de Vries in het blad Landmacht. Hij stelt:
’Defensie moet een modernere werkgever worden om
mensen ook in de toekomst te blijven aanspreken. Voor elke
militair is er loopbaanplanning, waarin de blik al naar toekomstige
functies wordt gericht. We moeten meer kijken naar het
individu en de starheid van het oude systeem durven loslaten.
We moeten meer flexibel durven zijn’. Het IDU LO/Sportorganisatie
wordt ook tegen die achtergrond nader bestudeerd
(speerpunt 2010).
Enkele ontwikkelingen
Het project IOKL wordt voortgezet, naar verwachting in de
huidige vorm tot 2014. De functietermijnen zijn op voorhand
verlengd tot 31 december 2010. Tot nader order blijven de
functies (6) in de OTAS LO/Sport.
Begin januari 2010 gaan een aantal officieren van staf
LO/Sportorganisatie, CLAS en CZSK naar Bad Reichenall
(BR). Het doel is vooral beeldvorming aangaande GVA/AT
(doelstellingen, uitvoering en effecten) en de mogelijkheden
van de locatie BR. Verder worden de mogelijkheden voor
“verplaatsingen te voet in geaccidenteerd terrein” en arctic
survival courses” besproken. Tevens intensiveren we de
samenwerking met de Mariniers (KCMOX) en KCT op het
gebied van Rotsklimmen/WOH.
Wij zijn nauw betrokken bij de ontwikkeling van een ‘doorlopende
fysieke leerlijn’ bij het project loopbaanlint (Veiligheid
en Vakmanschap). De proefneming met 1060 deelnemers is
gestart. Het project richt zich op een betere vulling van de
Defensieorganisatie.
Feestdagen en jaarwisseling
Het niet in huiselijke kring en met eigen familie kunnen doorbrengen
van de feestdagen en/of jaarwisseling is een aparte
gewaarwording. Ik heb dat aan den lijve ondervonden
gedurende mijn uitzending. Aandacht voor de uitgezonden
militair en zijn/haar thuisfront is daarbij zeer belangrijk.
Terugblikkend op 2009 kan ik stellen dat we op een aantal
fronten vernieuwend zijn, nieuwe wegen inslaan om onze
producten nog beter te maken. Een prima ontwikkeling waar
we met trots op kunnen terugkijken. Bij de uitreiking van de
CLAS-bokaal memoreerde C-LAS, lgen Bertholee, de waarde
van de sport en roemde de LO/Sportorganisatie (Sportcommissie
en LO/Sportgroepen) voor de professionele uitvoering,
een belangrijke opsteker. Ik ben ervan overtuigd dat de
LO/Sportorganisatie in 2010 dezelfde professionele bijdrage
levert aan de fysieke en mentale fitheid van militairen.
Ik wens jullie allen fijne feestdagen toe en een voorspoedig,
sportief en gezond 2010.
Kol Henk Stuut
3

LO/Sportgroep KvOK
Het IDGO (Instituut Defensie Genees-
kundige Opleidingen, voorheen OCMGD)
is nog steeds gelegerd op de Korporaal
van Oudheusdenkazerne aan de rand
van Hilversum. Na de reorganisatie is de
kazerne echter een onderdeel van CDC.
Als LO/Sportgroep maken wij nog wel deel
uit van de Landmacht, maar gebruiken wij
dus de CDC-locatie. De cursisten die hier
hun opleiding volgen zijn zowel van de
Landmacht, Marine, Luchtmacht als Marechaussee.
We hebben hier dus een echte
‘paarse‘ klant met diverse geneeskundige
opleidingen die variëren in lengte van
vijf weken (CLS) tot drie en een half jaar
(AMV).
Herschreven
De CLS-opleiding (Combat Life Saver) is
medio vorig jaar herschreven. Aanleiding
hiervoor was dat de aan te leren kennis en
vaardigheden niet meer strookten met het
hedendaags optreden. De veranderingen
kwamen voort uit de ervaringen vanuit
het uitzendgebied, de welbekende Lessons
Learned.
Praktijkgericht
Voor de LO/Sportgroep betekende dit,
dat er een nieuwe lessenreeks geschreven
moest worden, waarbij de insteek is om
ZANDLOPER 5-2009
de leerlingen meer op te leiden. Essentiële
lessen als hindernisbaan met ‘lompe mate-
rialen’, terreinwerk met het accent op
“heffen-tillen-dragen” en “taakspecifieke
krachttraining”. Op deze manier willen wij
de cursisten voorbereiden op hun laatste
opleidingsweek die geheel in het teken
staat van praktijktoetsen.
Casustrainingen
Daarbij moet worden gedacht aan casustrainingen
op verschillende locaties op de
kazerne, waarbij de cursist diverse medi-
sche handelingen moet laten zien met
meenemen van zijn persoonlijke uitrusting.
Een veelgehoorde term is TCCC, wat staat
voor Tactical Combat Casualty Care.
Het verlenen van zorg bij operaties onder
tactische omstandigheden, met een hoge
fysieke en mentale druk (bijvoorbeeld een
eenheid die onder vuur ligt).
Zelfstandig
De SF Medic is een Special Force opleiding
voor, zoals de naam al aangeeft, de elite
eenheden van onze krijgsmacht. Hierbij
moet worden gedacht aan commando’s,
mariniers, luchtmobiele jongens en sinds
kort ook verkenners. De opleiding duurt
13 weken waarbij de cursisten worden
opgeleid om traumazorg toe te passen in
de voorste linies. Zij moeten in staat zijn
om een slachtoffer 72 uur na gewond
raken zelfstandig te ondersteunen, totdat
verdere medische zorg voor handen is.
Inspanning
Tijdens deze opleiding wordt er een
aantal handelingen getoetst tijdens een
zogenaamd inspanningscarrousel, waarbij
de samenwerking tussen eenheidskader
en LO/Sport optimaal is. De carrousel
duurt vier uur en is opgebouwd uit drie
“fysieke” onderdelen: MZV, hindernisbaan
en klimtoren. Hier worden de cursisten
fysiek geprikkeld, om vervolgens een casus
uit te voeren waarin een bepaalde mate
van medisch handelen wordt gevraagd.
De casussen variëren van het zetten van
een infuus, tot het volledig doorlopen
van een protocol en het afvoeren van een
slachtoffer. Alles staat in het teken van
medisch handelen na fysieke inspanning.
Kan een cursist ook een infuus zetten, als
hij net fysiek aan de bak is geweest en zelf
een Hf van 160 slagen per minuut heeft?
Verhuisd
Voorheen werd op het Oefen en Rampen
Terrein in Bussum de cursus basis reddingstechnieken
voor de AMV’er (BRT-AMV)
gegeven. Door de sluiting van het ORT
is er een aantal essentiële zaken verhuisd
naar het IDGO.
De vaardigheidsbaan is hier een voorbeeld
van; het is een baan met diverse obstakels
/ hindernissen die helemaal gericht is op
het “gedragen gewondenvervoer”. Aan
de hand van diverse LTV (Leren, Trainen
en Vormen) opdrachten worden de obstakels
genomen door een groep met een
draagbaar met daarop een ingebonden
slachtoffer.
Integratie
Naast het fysieke aspect wordt er tijdens
de evaluatie ook gekeken naar de mentale
component. Sinds kort is deze baan
geopend en inmiddels heeft een aantal
cursisten en kader, onder leiding van de
LO/Sport, er al dienstbaar gebruik van
kunnen maken. Medio 2010 zal er op
het IDGO ook een oefenhuis komen te
staan. Net zoals op het ORT kan er in het
huis worden geoefend in het vervoeren
van een slachtoffer door, in en uit een
huis waarbij gebruik wordt gemaakt van
diverse reddingtechnieken. Doordat wij
als LO/Sportgroep deze mogelijkheden in
de toekomst in onze “achtertuin” hebben
staan, krijgen we de mogelijkheid om de
aangeleerde technieken vaker te herhalen.
“Schoenmaker blijf bij je leest”
Nu steeds meer opleidingen worden
herschreven en aangepast, krijgen wij als
LO/Sportgroep steeds meer invloed bij het
realiseren van de (fysieke) doelstellingen.
De sportlessen zijn in de loop der tijd
steeds specifieker van aard geworden. Een
voorbeeld hiervan is een terreinwerk les
waarbij heffen, tillen en dragen centraal
staat. Deze LO-les staat in het verlengde
van de les tillen / dragen (A3 methode,
rugzakgreep, shoulderdrag enzovoort) die
tijdens de reguliere lessen van het een-
heidskader wordt behandeld.
Belangrijke stelregel in de lessen blijft wel:
“schoenmaker blijf bij je leest”. Wij kunnen
perfect aangeven welke fysieke aspecten
er om de hoek komen kijken als je met
een draagbaar moet verplaatsen, maar
gaan niet in op het medisch inhoudelijke.
Uit de evaluaties van de lessen blijkt dat
de cursisten enthousiast raken als ze de
link kunnen leggen naar hun vakgebied en
daarmee aan de slag gaan. We hopen dan
ook dat elke cursist hier na de opleiding
met een goed gevulde rugzak de poort uit
gaat.
LO/Sportgroep KvOK
5

Gastcolumn
ZANDLOPER 5-2009
FitnessFlash
1. Deel je dag slim in. Een werkdag is vaak acht uur.
Maak daar vier blokken van twee uur van. Gun je
lichaam, maar vooral je geest na twee uur zeker een
korte pauze.
Voor veel mensen is werken soms: stress, korte tijd om te eten, verkeerd zitten,
teveel koffie drinken en verkeerde snacks. Om optimaal te presteren en te
‘genieten’ van je werkdag zul je andere keuzes moeten maken. Tien tips om na
je werk fit thuis te komen.
2. Sla nooit een lunchpauze over. Het vergroot de kans
op geestelijke vermoeidheid en burn out. Een pauze
zal de productiviteit verhogen. Een stukje lopen zal de
doorbloeding naar al je weefsels stimuleren waardoor je
accu weer oplaadt voor de tweede helft van de werkdag.
3. Drink meer water en minder koffie! Zet een flesje water
op je bureau. Bij dehydratie ontstaan eerder moeheid en
concentratieproblemen. Zeker wanneer er airco is, heb je
veel water nodig. Beperk koffie. Teveel koffie leidt tot
nervositeit en slaapproblemen. Drink in de middag één
of twee koppen thee. Groene thee bevat minder cafeïne
en meer beschermende stoffen (antioxidanten).
Pak regelmatig
je rust!
4. Ruim je bureau op en leg alleen de zaken in zicht waar-
aan je op dit moment werkt. Op deze manier is er over
zicht. Plaats een leuke foto op je bureau.
5. Geen snoep op je bureau, maar een koolhydraatrijk
gezond tussendoortje zoals een appel.
6. Beweeg regelmatig. Zit niet langer dan dertig minuten
stil. Rek je regelmatig lekker uit en maak elk uur even
een kleine wandeling.
7. Zit actief! Door in elkaar gezakt achter je bureau te
zitten klem je je bloedvaten en zenuwen af. Hierdoor
presteer je minder, ben je eerder moe en verhoog je
de kans op RSI-klachten. Probeer regelmatig te zitten
met een actief holle onderrug, los van de rugleuning
(dit is al training van de lage rug). Houd je schouders
hierbij laag.
8. ‘Geef je ogen regelmatig rust. Lezen en kijken op je
beeldscherm vraagt veel van je oogspiertjes. Door regel-
matig even weg te kijken geef je je oogspieren rust.
Ook knipperen met je ogen, ze ontspannen dicht te
houden en daarna juist enkele seconden zeer wijd open
houden, doet wonderen.
9. Doe af en toe ademhalingsoefeningen. Door de werk-
zaamheden en de druk die het werk met zich mee-
brengt, verhoogt ongemerkt je bloeddruk. Stress ver-
krampt ook je middenrifspier, waardoor je oppervlak-
kiger gaat ademen. Kies daarom zoveel mogelijk voor
de buikademhaling (bij inademen een bolle buik maken.
Neus in, mond uit). Dit zal ontspannen en de bloeddruk
weer verlagen.
10. Doe je werk met plezier. Je brengt een groot gedeelte
van de dag op je werk door. Als je echt geen plezier
hebt in je werk dat je doet, start dan vandaag met
het zoeken naar ander werk! Kies je toch om door te
gaan, begin de dag sowieso met een positieve instelling.
Leontien Lobbe
personeels
aangelegenheden
Bevorderingen
Elnt Christiaan Bakhuizen m.i.v. 1 nov. 2009 tot kapitein functie Kootkazerne
Smi Anthony de Miranda m.i.v. 1 mei 2009 tot adjudant functie Stoo OTO
Functioneel Leeftijdsontslag
Kap Frans Bultink op 28 oktober 2009
Ambtsjubileum
Aooi Ruud Woord op 25 november 2009 Gouden medaille
Aooi Teun Vis op 19 november 2009 Gouden medaille
sgt1 Michiel Twigt op 20 november 2009 Bronzen medaille
Eervol ontslag
Sgt Donald Berner m.i.v. 12 november 2009
Burger Maik van Nierop m.i.v. 30 november 2009 Toelating KMS
Terug van uitzending
Lkol Jan van den Dool
Kap Arjan Kreeft
Sgt1 Raimond van der Boom
Sgt1 Jasper de Jong
Sgt Bjorn Swart
Overplaatsing
Lkol Jan van den Dool op1 november 2009 functie Hoofd OTK (TTW)
Maj Marien van den Eijnden op 20 januari 2010 functie HDV
Maj Pieter van de Peet op 1 januari 2010 functie Hoofd KC
Maj Jan Maree op 1 januari 2010 functie RegioC Midden
Aooi Humpfrey Broos op 1 november 2009 functie Banenwinkel Rotterdam
Aooi Jack Wouters op 1 december 2009 functie HI NLDA
Sgt1 Rob Moors op 1 november 2009 functie IOKL
Geboren
Bij Henri, Martine en dochtertje Annelie van der Linde is op 25 augustus 2009 dochter Manou geboren.
Op 15 oktober 2009 is Dewi geboren, dochter van Ilona en Patrick Hermans.
Wij wensen ze alsnog veel geluk en gezondheid toe.
Stafadjudant
Op 3 november 2009 heeft aooi Jan Joosen te horen gekregen dat hij te zijner tijd Stafadjudant wordt. Hij
wordt dan de opvolger van aooi Nico Spierenburg, nu nog Pelotonscommandant op de KMS. Jan zal 15 april
2010 op de KMS beginnen.
Officierskruis
Op dinsdag 8 december heeft C-LO/Sportorganisatie, kol Henk Stuut het Officierskruis voor
15 jaar Officiersschap uitgereikt aan maj Marien van den Eijnden.
Teun Vis met zijn
gouden medaille
7

MEDEZEGGENSCHAPS-
COMMISSIE
notering
Alweer de laatste Zandloper van 2009, het lijkt wel of de
tijd steeds sneller gaat. Het is voor onze organisatie weer
een jaar geweest waarin heel veel is gebeurd en waarin de
uitzenddruk een grote invloed heeft gehad op de Staf. Ik
hoop dat 20 0 een stuk rustiger gaat worden, maar dat er
weer grote veranderingen gaan komen, staat nu al vast.
Bijvoorbeeld de verhuizing van de staf naar Utrecht, die
consequenties zal hebben, niet in het minst voor enkele
burgermedewerkers die op zoek moeten naar een andere
baan. Bij deze heel veel succes toegewenst.
Management development
De ervaringsopbouw LO/Sportpersoneel, die voorgesteld is
door de LO/Sportorganisatie, is goedgekeurd en wordt in
de uitvoeringsrichtlijnen opgenomen. Binnenkort wordt de
jaarlijkse selectie voor dit traject opnieuw opgestart. Door
toedoen van de Detectie en advies commissie onderofficieren
(Daco), worden nieuwe kandidaten aangeboden voor het
Management development (MD) traject voor de onderofficieren.
Invloed
Het is voor de LO/Sportorganisatie erg belangrijk dat onze
“High Potentials” vertegenwoordigd zijn in dit MD-traject
voor onderofficieren. In de toekomst zal de Stafadjudant
LO/Sportorganisatie uit deze categorie worden benoemd.
De Medezeggenschapscommissie is op 20 oktober voor de eerste maal
met de nieuwe Commandant LO/Sportorganisatie bijeengekomen.
Op 17 en 18 november heeft de MC een ‘teamtraining maatwerk MC’
ondergaan, waarbij ook de kol Henk Stuut een gedeelte aanwezig was.
Daarbij zijn goede afspraken gemaakt voor de toekomst.
Verhuizing
Momenteel houdt de MC zich bezig met de eventuele aanstaande verhuizing
van de Staf LO/Sportorganisatie naar Utrecht. Hierover is nog veel
onduidelijk. De TRMC (Tijdelijke Reorganisatie Medezeggenschapscommissie)
PPS (Publiek Private Samenwerking) Kromhoutkazerne, dat een
coördinerende rol heeft, heeft tot op heden geen overeenstemming bereikt.
We blijven dit nauwlettend volgen.
Nieuw lid
Binnenkort gaat de MC een jaarplan maken, met als doel om in 2010
gestructureerd en pro-actief overleg te kunnen plegen. Sgt Eric Noorlander
(zie foto) is per 1 november verwelkomd als nieuw lid. De MC is en blijft
op zoek naar nieuwe leden. Indien u graag iets meer wilt weten, benader
dan een MC-lid om informatie te krijgen. De LO/Sportorganisatie kan uw
inbreng goed gebruiken.
De gehele MC wenst u allen fijne feestdagen en een sportief en gezond
2010 toe.
Aooi Kees Jaket, Voorzitter MC LO/Sportorganisatie
De invloed van de eigen organisatie op het aanmaken van de
Stafadjudant wordt daardoor een stuk minder.
Piramide
Aooi Jan Joosen heeft het selectiegesprek, om opgenomen te
kunnen worden in de Stafadjudanten piramide, op 22 oktober
al gehad en gaat Nico Spierenburg als pelotonscommandant
opvolgen op de KMS. Dit is de startfunctie van de Stafadjudant
LO/Sportorganisatie.
Opsteker
Als laatste wil ik iedereen oproepen om onze collega’s op
uitzending en hun thuisfront niet te vergeten tijdens de feestdagen.
Het is voor hen echt een opsteker om vanuit de eigen
organisatie aandacht te krijgen tijdens deze dagen, die iedereen
graag bij zijn familie zou willen doorbrengen.
Prettige feestdagen en een sportief en vooral gezond 2010
toegewenst, mogen alle wensen uitkomen!
Aooi Theo Hunck
Oriëntering
Op 7 oktober was het NMK Oriëntering en zoals jullie je
misschien nog kunnen herinneren was het stralend weer.
Regenstralen wel te verstaan, net als vorig jaar bleef er geen
stofje droog.
Desondanks hadden zich 58 deelnemers ingeschreven bij
het LO/Sportbureau. In de sporthal hadden we een gedeelte
van de zaal afgeschermd zodat je je kon omkleden en in het
resterende deel kon je onder het genot van koffie en cake je
alvast inleven in het oriënteren.
Pendeldienst
Vanaf het LO/Sportbureau had de organisatie ervoor gezorgd
dat er een pendeldienst was richting de startlocatie. Daar
aangekomen konden de lopers zich gaan klaarmaken voor de
wedstrijd. Gelukkig stond er een aantal partytenten, zodat de
deelnemers zich droog konden omkleden en voorbereiden.
Hoogteverschillen
Het terrein was voor dit jaar opnieuw uitgetekend; veel
hoogteverschillen, moeilijk (nieuw) gebied, veel korte benen
en door het weer was het voor de deelnemers dan ook extra
zwaar! Tijdens het parcours liepen de senioren en veteranen
dezelfde omloop, van bijna 7000 meter, maar kwamen wel
in hun eigen categorie in aanmerking voor de prijzen.
Uitgeput
De dames liepen een kortere omloop van bijna 5000 meter.
Tevens was er halverwege het parcours een bevoorradingspunt,
zodat men met extra energie de uitputtingsslag kon
voortzetten. Na de finish was er het bekende stukje fruit waar
men gretig naar uitzag, want elk gezicht zag er uitgeput uit.
Prijsuitreiking
Ondanks het weer en dankzij de aankleding was iedereen
na de finish erg te spreken over het kampioenschap. Na de
wedstrijd konden de deelnemers genieten van een heerlijke
rijstmaaltijd in het restaurant, waarna de prijsuitreiking
plaatsvond.
Geslaagd
Al met al kunnen we spreken van een geslaagd kampioenschap.
Mede door de goede organisatie en het aantal deelnemers
is alles erg goed gegaan. Namens de organisatie
iedereen bedankt voor de inzet en tot 11 februari 2010 te
Weert (Eerste oefenoriëntering)
ZANDLOPER 5-2009 9
Uitslag:
Dames
Lkol M.P. Groeneveld KL 0:57:06
Sgt1 C. de Geus KL 1:10:42
Veteranen
Sm M. Smulders KL 0:50:53
Bgr G. Mooiman DMO 0:52:18
Aoo A.A. van Opstal KL 1:00:00
Senioren
Elnt M.M.C. van Dongen KL 1:00:30
Sgt1 P. van de Nouwelant KL 1:01:03
Kplmarnalg W.R.S. Ceelie KM 1:30:58
Sgt Hans Feenstra, LO/Sportgroep JPK Steenwijk
De nieuwe huisstijl voor Defensie
Begin 2008 heeft Minister-President Balkenende het nieuwe Rijkslogo gepresenteerd. Dit nieuwe logo geeft de gehele overheid
één gezicht en maakt de overheid meer herkenbaar, toegankelijk en eenduidig.
Het logo voor de rijksoverheid is een samenstelling van een woord en een beeldmerk. In beginsel nemen ongeveer 175 organisaties
van de rijksoverheid deel aan de operatie. Op 1 januari 2011 moet het nieuwe logo met bijbehorende huisstijl rijksbreed ingevoerd
zijn, waaronder het Ministerie van Defensie.
Leeuw voor de landmacht
De Nederlandse krijgsmacht gaat met een aangepast logo mee in de nieuwe Rijkshuisstijl. In plaats van het blauwe logo met het
gestileerde rijkswapen krijgen de krijgsmachtdelen een oranje logo met daarin hun klassieke wapentekens: het anker voor de marine,
de leeuw voor de landmacht, de adelaar voor de luchtmacht en de granaat voor de marechaussee. De reden dat de krijgsmacht
een uitzonderingspositie krijgt, is haar bijzondere status: het is de enige dienst die bij de Grondwet is ingesteld.
Implementatie
Na de implementatie is het ook belangrijk dat het beheer en onderhoud van de nieuwe huisstijl wordt geregeld. Grafische Vormgevers,
Verwervers, communicatiefunctionarissen enzovoort worden op dit moment voorgelicht. De richtlijnen worden vastgelegd.
Dit alles kunt u bekijken en volgen via Intranet: htpp://intranet.mindef.nl/portaal/bedrijfsvoering/projecten/nieuwe_huisstijl_defensie/defensie_en_de_rijkshuisstijl.aspx
en op Internet: rijkshuisstijl.communicatieplein.nl/defensie.
Aooi Richard Wichhart

Hogere
Defensie Vorming
”Sinds in een van de nieuwsbrieven stond dat ik
de Hogere Defensie Vorming (HDV) ga volgen,
heb ik daar vele vragen over gehad. Vragen uit
alle delen van de LO/Sportorganisatie. Vandaar
bij deze iets meer uitleg over wat de HDV nu
eigenlijk inhoudt en wat het betekent voor de
LO/Sportorganisatie.”
Na de secundaire vorming voor officieren (de Stafdienst /
Middelbare Defensie Vorming = MDV) is er een mogelijkheid
om te solliciteren voor de HDV. Dit is een Hogere Staf-opleiding
van anderhalf jaar die bestaat uit een landmachtdeel
half jaar OTCOpn en een ‘paars’ deel van een jaar op het
Instituut Defensie Leergangen te Rijswijk.
Gebrevetteerd
Na afstuderen aan de HDV kom je in het zogenaamde gebrevetteerde
bestand waarbij je functies kunt gaan vervullen
binnen de gehele krijgsmacht: van een OTC tot een brigade
en van een bestuursstaffunctie tot aan een buitenlandplaat-
sing (buitenlandse staf als liaison, VN, NAVO).
Getriggerd
Om toegelaten te worden tot de HDV gaat een lang traject
aan vooraf van beoordelingen, resultaat van de MDV,
uitzending, assessment en sollicitatiegesprek. In dit traject
wordt een aantal competenties in kaart gebracht dat je nodig
hebt om functies binnen dit bestand te kunnen vervullen.
Ook de HDV zelf en het traject daarna staat in het kader
van competenties. De ene keer krijg je een functie binnen
een competentiegebied waar je sterke kanten liggen terwijl
juist de andere keer je een functie kunt krijgen waarin een
onderbelichte competentie extra getriggerd zal worden.
(Denk bijvoorbeeld aan een functie op een brigadestaf. Dit
echte operationele werk is toch niet iets wat wij van huis uit
meegekregen hebben). Het grote verschil met het reguliere
sollicitatietraject is nu dat je gevolgd en gestuurd gaat worden
vanuit het bureau Management Development van Persco.
Het zelf kunnen solliciteren naar functies is dan niet altijd
meer aan de orde.
Wat betekent dit voor de LO/Sportorganisatie?
Op dit moment heeft de LO/Sportorganisatie steeds haar
commandant mogen leveren vanuit de eigen organisatie.
De druk vanuit Persco wordt echter steeds groter om als
commandant (met rang kolonel) een gebrevetteerde officier
te hebben. Vandaar ook dat de kol Nico Spreij in november
2008 (als toenmalig C-LO/Sportorganisatie) de richtlijn
“In-door-en uitstroom en loopbaantrajecten bij het DV
(Dienstvak) LO/Sport” heeft geschreven.
Richtlijn
Deze richtlijn is door Persco vervolgens vastgesteld. Daarin
staat onder andere verwoord dat de organisatie ernaar streeft
ZANDLOPER 5-2009
om de functie van C-LO/Sportorganisatie te laten vervullen
door een HDV opgeleide officier van het DV LO/Sport. Hier
staat als laatste deel van de zin heel duidelijk in “... officier
van het DV LO/Sport”. Met ander woorden, indien we geen
gebrevetteerde officier hebben, gaat de voorkeur nog steeds
uit naar een officier van ons eigen DV ten opzichte van een
gebrevetteerde buitenstaander.
Nadeel korte termijn:
De consequentie voor de organisatie is dat ik voor langere tijd
buiten de LO/Sportorganisatie werkzaam zal zijn. Aangezien
ik de eerste LO/Sportofficier ben die dit traject gaat volgen, is
het nog koffiedik kijken wanneer ik terugkeer. Natuurlijk heeft
het de voorkeur om in diverse rangen een functie buiten en
binnen de LO/Sportorganisatie te vervullen. Of dit uiteindelijk
ook zo gaat lopen moet dus nog blijken. De visie vanuit Den
Haag neigt toch een beetje naar het vervullen van meerdere
functies buiten de LO/Sportorganisatie en mogelijk ooit pas
terugkeren als commandant.
Voordeel lange termijn:
Met het bekende ‘schaap over de dam’ hoop ik dat meer
collega’s zien welke mogelijkheden dit traject biedt. Uiteraard
zal ook het overleg met Persco intensiveren waardoor meer
duidelijk wordt welk loopbaanspoor voorhanden ligt. Indien
we straks meer collega’s in dit traject krijgen, hebben we ook
steeds meer collega’s op invloedrijke functies waar netwerken
een grote kracht zal zijn. Dit biedt nog meer kansen voor het
verankeren van de fysieke vormingsgedachte en daarmee
een organisatie die voor de borging daarvan noodzakelijk is.
‘Houdoe’
Ik start de opleiding in januari 2010 en zal tot juli 2011 ‘onder
de pannen’ zijn. Daarna is het dus onduidelijk wanneer ik
weer binnen onze organisatie een functie mag gaan bekleden.
Dit blijft nog steeds een vreemde gedachte na twintig
jaar met enorm veel plezier in deze organisatie te hebben
gewerkt. Tevens wil ik graag van de gelegenheid gebruik
maken om een ieder datgene te wensen dat hij/zij voor zichzelf
voor ogen heeft. Het gaat jullie allen goed en ‘houdoe’.
Maj Marien van den Eijnden
*
* *
* *
*
Berichten
uit het
uitzendgebied
Kaboel
Kamp Holland
Afghanistan
Bosnië
Camp Hadrian,
Deh Rawod
Sudan
In de komende Zandloper wordt gekozen
voor korte verhalen van collega’s uit
verschillende uitzendgebieden. Zo kunt
u in deze Zandloper zes dagelijkse werkzaamheden
lezen, ondersteund met foto’s.
Via de Zandloper houden zij u op de
hoogte en via Intranet (homepage LO/
Sport/bereikbaarheid LO/Sportorganisatie/
postadres uitzending) is het mogelijk om
met hen in contact te komen.

Kamp Holland
Heerlijk om alleen te werken! Niemand waar je verantwoording
aan hoeft af te leggen en doen wat je zelf leuk en
belangrijk vindt. Ik kan hier m’n eigen toko draaien en de
mensen het naar hun zin maken.
Goed om te zien dat veel mensen sporten om agressie kwijt
te kunnen, even de gedachten ergens anders te hebben, af te
willen vallen, fit te blijven of juist fit te worden.
Activiteiten
Je zorgt voor randvoorwaarden, bent facilitair en alles wat je
organiseert is goed. Mensen komen vroeg hun bed uit op hun
vrije dag om te gaan sporten. Dan doet het je goed als er op
een ochtend tweehonderd man aan de start verschijnen voor
de Baserun! En wat een t-shirt met mensen doet om deel te
nemen aan een activiteit.
Medewerking
Kamp Holland is groot genoeg om je niet opgesloten te
voelen. Je komt overal en je doet zaken met veel mensen.
Zodoende ken je er ook veel en rondlopen in je blauwe
sportpak zorgt af en toe voor weinig rust omdat iedereen je
herkent. Maar wat een draak van een pak om er hier in te
ZANDLOPER 5-2009
werken! Gelukkig krijg ik veel medewerking van mensen met
herstellen van apparatuur, verbeteren van accommodaties,
organisaties en alles kan en alles mag. Daar waar je in
Nederland om moet zeuren of lang op moet wachten, is hier
allemaal zo geregeld.
Beperkt
Groot nadeel van dit land is de hitte en het stof. Het is dus
ook niet raar dat de nationale bevolking niet oud wordt. Je
moet je beperken met sportlessen tot de ochtend of in de
avond bij verlichting. Verder zijn lessen in de fitness te doen
bij de airco’s. Dit beperkt je met het geven van lessen, maar
geeft je weer voldoende ruimte om andere activiteiten te
ontplooien.
Ervaring
Contact houden met thuis, met de maten en de collega’s is
prima geregeld door de goede verbindingen met telefoon,
internet en post. Ik heb het prima naar m’n zin en ben weer
een ervaring rijker!
Sgt Jasper de Jong, Cmd LO/Sportgroep TK
Camp Hadrian, Deh Rawod
Hier een verslag vanuit Camp Hadrian, Deh Rawod. Als
LO/Sportinstructeur ben ik hier verantwoordelijk voor de
sport- en ontspanningsactiviteiten. Ik heb een vast rooster
met daarin verschillende activiteiten.
Driemaal per week is er in de ochtend PT of looptraining,
verder is er de gelegenheid om te voetballen of te volleyballen.
Eénmaal per week, geef ik in de avond een vechtsportles,
waarin jiu jitsu, aikido, karate enzovoort wordt
aangeboden.
Dit in samenwerking met een aantal specialisten hier op het
kamp. Op zaterdag is er meestal een volleybal- of voetbal-
toernooi en op zondagochtend jeu de boules. Elke avond
organiseer ik in de Blue Burka Bar een activiteit, bestaande uit
pokeren, darten, tafelvoetballen, filmavond, klaverjassen en
schaken. 5 september heb ik het eerste feest georganiseerd
met als vermaak het spel: kopspijkers. Hierbij waren ook onze
Franse en Slowaakse collega´s aanwezig. Het is mooi om ze
Kopspijkers: De winnaars van de
Jack Spijkerman- Award
steeds meer te zien tijdens activiteiten. Dit contact verloopt
dus ook erg soepel.
Tevens heb ik hier de Core Stability Street geïntroduceerd.
Nu nog geïmproviseerd met touwen en ik kijk uit naar de
officiële koorden. Het slaat erg aan en veel personen willen er
in Nederland ook mee aan de slag (wellicht een hint voor alle
LO/Sportgroepen).
Ondanks de berichten van afgelopen weken, gaat het met mij
erg goed hier. Ik vermaak me elke dag en heb voldoende om
te organiseren. De dagen vliegen voorbij. Iedereen de hartelijke
groeten en tot in januari 2010, wanneer ik weer op de
LO/Sportgroep RVS in Oirschot te vinden ben.
Sgt Bjorn Swart
Hieronder een aantal impressiefoto’s van wat activiteiten.
Pétanque: met Nederlands, Franse en Slowaakse collega’s en
uiteraard met drinken en Franse kaas
Core-Stability-Street
3

Kaboel
Op zondag 3 september was de Marathon van Münster.
In overleg met de organisatie in Münster hebben we met
teams van vier personen officieel deelgenomen aan
deze Marathon. Ondanks het grote aandeel Nederlandse
en Duitse college`s was het toch ook een internationaal
loopfestijn.
Zo deden er Amerikanen, Fransen, Engelsen, Australiërs en
een Sloveen mee. We startten op dezelfde tijd als in Münster,
ruim twee uur later weliswaar in verband met het tijdsverschil.
Met de beelden van vorig jaar waarbij het startschot werd
gegeven, werden de loopbanden in werking gesteld.
Eindklassering
We hebben de keus gemaakt om de marathon binnen te
lopen omdat het anders, op het heetst van de dag en met al
die stof buiten, het lichamelijk niet gezond is. Het inschrijfgeld
werd betaald door 1 (GE/NL) Corps, daarbij kregen we
een t-shirt voor de deelname en werden we officieel in de
eindklassering opgenomen.
ZANDLOPER 5-2009
Inschrijfgeld
Er werd hardgelopen door sommige teams, twee teams
plaatsten zich zelfs in de Top 20 van de 840 teams. Omdat
we het inschrijfgeld niet zelf hoefden te betalen heb ik er
een charity-race aan gekoppeld. Een non-profit organisatie
(PARSA) die hier in Kaboel een weeshuis en revalidatiecentrum
heeft.
Weeskinderen
Op woensdag 16 september zijn we naar deze organisatie
toe geweest om een bedrag van ongeveer 800 euro te overhandigen.
De mensen waren ontzettend blij met het geld en
het wordt absoluut goed besteed voor de weeskinderen hier
in Kaboel.
Sgt Jeroen van der Top
Bosnië
De LO/Sportorganisatie heeft met (toen nog) lkol Henk
Stuut en lkol Jan van den Dool twee keer de C-RRC
geleverd voor de missie in Bosnië. Deze werkzaamheden
zijn in het kader van de EUFOR-missie “Althea”.
Binnen Bosnië zijn er 38 LOT-huizen met Liaison and Observation
Teams (LOT). Deze LOT-huizen zijn verdeeld over
vijf RCC’s. De staf van een RCC zorgt voor de directe aansturing
van de LOT-huizen in hun gebied.
Hoofdkwartier
Nederland is “lead nation” in RCC1, met andere woorden
RCC1 staat onder leiding van Nederlanders. Het hoofdkwartier
van RCC1 zit in Banja Luka en de Nederlandse
C-RCC 1 heeft de leiding over een staf van in totaal 11 militairen
en 9 burgers (Bosniërs). Daarnaast stuurt hij 11 LOT-
huizen aan met in totaal zo’n 100 militairen (Nederlanders,
Zwitsers, Bulgaren, Roemenen en Chilenen) en zo’n 90
burgers.
Rapporteren
De teams van 8-9 militairen wonen en werken vanuit hun
LOT-huis ergens in Bosnië en hun eerste taak is om de “sfeer”
in het land te rapporteren en (mogelijke) incidenten te moni-
toren. Dat doen zij door overleg met allerlei “notabelen”
(burgemeesters, politiecommissarissen, schoolhoofden enzo-
RCC1 gebied (oranje)
met LOT-huizen.
Onder: Speech tijdens de
Medalparade van de Chilenen
en Bulgaren
voort) in hun gebied en door het dagelijks rijden van patrouil-
les door het gebied.
Aanwezigheid
Hierbij vragen ze ook regelmatig de mening van de mensen
op straat. Zij zijn hierdoor de “ogen en oren” van EUFOR.
Ze rapporteren dagelijks hun bevindingen via Regionale
Coördinatie Centra (RCC) aan het hoofdkwartier in Sarajevo.
De tweede taak is het “showing the flag”, door hun aanwezigheid
geven deze militairen de bevolking ook een gevoel
van veiligheid.
Lkol Jan van den Dool
5

Afghanistan
Even een kleine opsomming van mijn belevenissen de afgelopen
maanden in Afghanistan, waar ik een goede tijd heb
gehad en waar ik in een team van de Provinciaal
Reconstructie Team (PRT) in TK heb gefunctioneerd.
Ik heb veel leuke collega’s ontmoet en genoten van het heerlijke
weer. Door mijn functie heb ik veel patrouilles mogen
lopen, ook met Afghaanse militairen waarbij we onder andere
overnachtten in quala’s. Tijdens deze patrouille heb ik heel
veel contact gehad met de lokale bevolking.
Projecten
Ik heb mogen helpen om projecten op te zetten, contracten
af te sluiten, Afghanis betalen, maar heb ook goodies
uitgedeeld aan kinderen en vrouwen, en nog veel meer...
maar vooral ook genoten van die super mooie omgeving
daar en gelukkig ook nog de tijd gehad om te sporten.
(@(#&%!$&%)
‘s Morgens om zes uur gaan hardlopen met uitzicht op de
bergen, wakker worden tijdens een patrouille wanneer de zon
op komt! Echt zonde dat zo’n mooi land met zijn vriendelijke
bevolking wordt geterroriseerd door een kleine groep extremisten
(@(#&%!$&%).
Waterpompen
Gelukkig hebben we veel vrouwen blij kunnen maken met
“sewing projects”, solar panels in dorpen laten bouwen, veel
waterpompen aanleggen, tafels en stoelen voor een school
aangeschaffen, geld betalen om wegen te laten repareren,
een old bazar met nu weer veertien nieuwe shops opstarten
en een ziekenhuis bouwen, dat helaas nog niet in gebruik is...
en nog veel meer!
Cadeaus
Bij het afscheid heb ik veel kledingstukken gekregen van
contractors, afkomstig uit een sewing project, en ook lelijke
gouden horloges en ringen gekregen; nuttig voor in de
verkleed kist. Al die cadeaus zijn toch een teken, dat veel
Afghanen onze aanwezigheid en ons werk erg waarderen.
Privacy
Maar Ik heb ook minder fijne dingen meegemaakt, …maar
ik wist van tevoren dat dat erbij hoorde. Daarom is het
goed dat we na ruim zes maanden weer naar huis kunnen
gaan. Nu is het heerlijk om weer thuis te zijn en te genieten
van mijn verlof en van alle kleine dingen die je daar mist.
Zoals lekker douchen zonder slippers en eindelijk privacy!
Sgt Kim van Waversveld
Sudan
Sinds 2 mei was ik actief als VN-waarnemer in de United
Nations Mission in Sudan (UNMIS). De belangrijkste taak
van UNMIS is, toezien op de naleving van het vredesakkoord
van 9 januari 2005 (Comprehensive Peace Agreement).
Zomaar wat momentopnames: Op dinsdag hebben Jaap en
ik onze wekelijkse voetpatrouille naar het centrum van Yei
gemaakt. Deze voetpatrouille, genaamd Mamba 4, wordt
alleen door ons uitgevoerd. Alle andere UNMO’s nemen
liever de Nissan Patrol. In het centrum was er een en al
bedrijvigheid.
Antitankmijn
Met grote bulldozers en grayders waren de wegwerkers
bezig de wegen te egaliseren. Gezien de heftige gevechten,
die tijdens de burgeroorlog in en rondom Yei zijn gehouden,
niet zonder gevaar. Dat bleek ook al snel. Er was namelijk
een UXO (Unexploded Ordenance) gevonden. Een van de
grayders had namelijk een antitankmijn naar boven gehaald.
Het deminingteam van de VN heeft het projectiel ter plekke
onschadelijk gemaakt.
Melding
Terug op de teamsite heb ik hier melding van gemaakt en het
eerste wat ze vroegen, of ik ook een foto van de antitankmijn
had gemaakt. Alsof ik bij het onschadelijk maken van de mijn
geholpen had.
Hooligans
Donderdag weer met de Nissan Patrol op pad geweest. Doel:
showing de UN-flag. Na een kilometer of twintig gereden
te hebben, stuitte de patrouille op een opstootje tussen een
vrachtwagenchauffeur en 50 schoolkinderen. Deze kinderen
probeerden de vrachtwagen vakkundig met stokken enzovoort
te slopen. Wat was het geval: de chauffeur had de
kinderen geen ruimte gegeven tijdens het hardlopen. Dat
moet je dus niet doen. De kinderen, in leeftijd variërend van
8-12 jaar, waren net een stel hooligans. Na bemiddeling door
de national monitors en de tolk stopten de kinderen met
slopen en kon de aangeslagen chauffeur zijn weg weer vervolgen.
Kap Arjan Kreeft, teamsite Yei (Soedan)
ZANDLOPER 5-2009 7

verrassend naar 13 hrstcie (stst/log/tk)
Na een maandenlange voorbereiding
was het oktober dan zover: de derde
editie van de Rhino Challenge. Dit is van
oudsher de sportdag van de 3e Brigade,
dit jaar uitgebreid met Schoolbat Zuid,
OTCRij en het RMC-Zuid. Voor het eerst
heeft ook het 30 Natresbataljon meegedaan,
zij horen vanaf begin dit jaar
officieel bij de 3e brigade.
De dag begon met een Brigade-appèl waar
ruime aandacht was voor onze eenheden
die op dit moment nog in het uitzend-
gebied opereren en voor de collega’s die
ons in de afgelopen jaren zijn ontvallen.
Aan het einde van het appèl werd op
ludieke wijze de wisselbeker ingeleverd
door de winnaars van 2008: 17 Painfbat
A-cie.
Bidon
Met een Half-track, nog gebruikt in de
Tweede Wereldoorlog, kwam de inmiddels
92 jarige, oud Commandant van het 17e,
de wisselbeker overhandigen. Pas écht
ludiek werd het, toen dit museumstuk niet
meer wilde wegrijden! Na het appèl kreeg
een ieder een aandenken in de vorm van
een bidon. Hiermee kon men zich, bij de
waterwagens, de gehele dag voorzien van
het nodige vocht. Resultaat: een blijvend
aandenken en geen plastic afvalbergen van
waterflessen.
Demo’s en clinic’s
De sportdag zelf bestond naast de ‘blauwe’
onderdelen zoals ludieke spelen, voetbal-,
volleybal-, tennis-, zwemmen- en een ATB-
wedstrijd; ook uit “groene” onderdelen
zoals Parcoursmilitair, Schieten, Speedmars,
Oriënteringsestafette en Highlandgames
/ Sterkste man. Nieuw dit jaar waren de
demo’s en clinic’s van de Defensie Topsport
Selectie; bestaande uit Taekwondo onder
leiding van sgt1 Dennis Bekkers en Boksen
onder leiding van wmr1 Hüsnü Kocabas die
geassisteerd werd door kpl1 Ohran Uzturk.
Enthousiaste
Bij de schiettent van elnt Dick Bosman kon
men luchtdruk schieten op Biathlon-
schijven. De verrassende winnaar daar was
een soldaat van het Schoolbat Zuid, ‘al’
drie weken in dienst en nog nooit met een
wapen geschoten! Verder kon men zich
ook uitleven in de Gameroom waar een
ZANDLOPER 5-2009
speciaal spel Virtual Batttle Space II: Armed
Assault was opgestart. Ook hier een hele
grote groep enthousiaste deelnemers. De
computers hebben nog drie dagen nodig
gehad om af te koelen.
Prijzen
Omstreeks vier uur was het sportgedeelte
ten einde en werd het avondprogramma
ingeluid door een optreden van de Bereden
Wapens XL. Aansluitend de band Fragment
waarna de prijsuitreiking plaatsvond. Er
waren prijzen voor de nummers één van
alle onderdelen, maar waar het uiteindelijk
echt om ging was de Rhino Cup! Deze
wisselbeker is voor de winnaar van het
overallklassement; dit jaar ging deze
verrassend naar: 13 Hrstcie (Stst/Log/Tk)
Rhino Challenge
Optreden
Het vervolg van de avond werd eerst opgeluisterd
door de Corona’s, waarbij het
publiek via een telefoon in de zaal een
nummer kon aanvragen. Het “spetterende”
en zeeeeer korte Kwalitatief Uiterst
Teleurstellende optreden van Jeroen van de
Boom, werd gelukkig rap opgevolgd door
DJ Jackie. Daarna kwam het sluitstuk van
de avond: Rowwen Hèze. Zij wisten wel
met de spettertjes om te gaan en hebben
er een geweldige show van gemaakt.
Smi Esther Wijffels, LO/Sportgroep
RvS Oirschot
9

Competentiegericht opleiden,
en dan…
Door het IVO (Individuele Vorming Onderofficier) onderwijs
heeft er op de KMS een accentverschuiving plaatsgevonden
als het gaat over fysieke belasting en belastbaarheid.
De Wii-generatie kent een ander fysiek aanvangsniveau en
vraagt dus ook om een andere opbouw. Aooi Nico Spieren-
burg heeft hier in het verleden een impuls aan gegeven door
het IVO-onderwijs in de steigers te zetten. Daar is hij ook
onlangs voor gewaardeerd: citaat van onze voormalige
commandant Kol Nico Spreij zet deze opmerking kracht bij:
“U bent vanuit de LO/Sport als Pelotonscommandant op
de KMS tewerkgesteld. In die functie buiten de LO/Sport
bent u een voortrekker bij het ontwikkelen en toepassen van
vorming in het algemeen en competentiegericht onderwijs bij
de IVO op de KMS”
Militair vermogen
Het vertrekpunt van integraal opleiden is dat er sprake moet
zijn van leerretentie en de juiste leerprikkels op de juiste
momenten toedienen. Een doorlopende leerlijn creëren. Deze
bewustwording is al geland op alle niveaus. Als vertrekpunt
nemen we militair vermogen:
Militair Vermogen
ZANDLOPER 5-2009
Mentale
component
Goede motivatie
Effectief leiderschap
Verantwoord organiseren
van de
inzet
Conceptuele
component
Grondbeginselen
Doctrine
Procedures
Fysieke
component
Operationele
capaciteit van:
• Personeel
• Materieel
(Gevechtskracht)
Waarneembaar gedrag
Het Kennen (Conceptueel), Kunnen (Fysiek) en Willen/
Durven (Mentaal) bepalen uiteindelijk het waarneembaar
gedrag van de Aspirant Onderofficier. De fysieke beginsituatie
is duidelijk anders dan een aantal jaren geleden; bij opkomst
is de huidige generatie minder belastbaar dan in het verleden.
Hierdoor is er op de KMS veel uitval geweest. Door nu een
andere leerlijn te hanteren die gelijkmatiger is opgebouwd, is
de uitval op de KMS teruggedrongen, het Remedial peloton is
veel minder gevuld. Dit is een feitelijk gegeven.
Minder uitval
Goed op elkaar afgestemde LO- en FT programma’s dragen
meer bij tot het vergroten van het Militair Vermogen; de
huidige militaire training heeft een beperkt rendement. Dit
wordt deels veroorzaakt door ‘fouten’ in de planning en
uitvoering. (bron: Handboek Fysiek en Mentale Vorming)
Afstemmen
Vanuit de belastbaarheid wordt de belasting daarop afgestemd.
De verhouding belasting en belastbaarheid moet op
alle lagen binnen een opleidingstraject gevolgd en bekeken
worden. Daarom is er binnen het IVO-onderwijs voor een
meer geleidelijke fysieke opbouw gekozen (zie tabel op de
volgende pagina).
Trainingswetmatigheden
Door met een aantal trainingswetmatigheden zoals duur/
omvang, frequentie en intensiteit rekening te houden en dit
meer geleidelijk in de tijd en ruimte weg te zetten, ontstaat
er minder uitval tijdens de KMS-periode. Daarnaast zit er
Fysiek
Opleiding
niveau
Aanvangsniveau
“Fysiek Gat”
in de opleiding KMS een cursus TSF onderdeelkader zodat
elke Aspirant Onderofficier wordt opgevoed met deze wetmatigheden.
Dit om ze uiteindelijk ook zelf te kunnen moni-
toren en toe te passen in het werkveld. Deze inhoud zit in de
modules IVO 1-2 en 3. Nu zitten de belangrijkste items in
module 1, zodat de leerwinst van deze materie tijdens
de andere modules kan worden geborgd bij de Aspirant
Onder-officier. Dit gebeurt tijdens de LO-lessen.
Uitval
Door de ‘nieuwe- en oude leerlijn’ tegen elkaar weg te zetten,
zie je een ‘gat’ tussen beide leerlijnen na afronding van de
KMS-periode. Door dit “fysieke gat”, vindt er nu (onnodig)
uitval plaats tijdens of vlak na de overstap naar de VTO1 van
de Aspirant Onderofficier.
Positieve ontwikkelingen
• Nu alle modules een fysieke lessenreeks die past bij de
leertaken IVO;
• Opbouw is gelijkmatiger, minder uitval;
• TGTF bekijkt nu de belasting en belastbaarheid om nog
meer te individualiseren tijdens de opleiding (hartslag
koppelen aan belasting/belastbaarheid);
• Ook de opleidingen OLK (Opleiding Leidinggevende
Korporaals), van Werk naar werk, en VeVa3 (Veiligheid
en Vakmanschap) worden op deze manier ontwikkeld.
Einde IVO/
Aanvang
VTO 1
CP Fit 2/3
“Oude leerlijn”
Tijd
Knelpunten
• Aanvangsniveau is anders (Wii-generatie);
• Module 4 (weinig sport en door inhaalmomenten toetsen
en PVB (Proeven van Bekwaamheid) wil de sport nog wel
eens komen te vervallen, dit is niet wenselijk);
• Afstemmen FT/VTV (Verplaatsing te Voet) en LO (dit
wordt nu bekeken en geïntegreerd in het opleidingsplan);
• Afstemmen KMS-opleiding en VTO’en (fysiek);
• Wachtklikkers blijven tijdens wachtklik niet voldoende fit,
trainen te weinig.
“Van onbewust bekwaam naar
bewust bekwaam!”
Onlangs heb ik op de KMS tijdens een bijeenkomst van alle
VTO’n over deze materie gesproken, waar het verzoek was
om deze ontwikkelingen te delen met de achterban; een
mooier instrument als de Zandloper kon ik niet bedenken.
We doen de dingen die we doen, vaak onbewust bekwaam,
door nu een stapje terug te gaan in de leerkwadranten van
onbewust bekwaam naar bewust bekwaam!
Onszelf te profileren als vakman, met als doel draagvlak
te krijgen bij de diverse opleidingscentra, met als insteek
hetzelfde fysieke eindniveau te halen als in het verleden
maar met minder uitval, een uitdaging? Jazeker!, maar…
“uitdagingen en knelpunten worden kansen als de
juiste mensen elkaar ontmoeten”.
Smi Herold Dat (HI-Bravo Cie KMS)
“Nieuwe leerlijn”
2

KL en NMK SPORTKALENDER 20 0
KL en NMK SPORTKALENDER 2010
Cat Cat Cat Cat LOCATIE
Datum KL Open NMK KAMPIOENSCHAP S V1 V2 D PLAATS
20-jan X CROSS-COUNTRY (Lang + kort) X X X X LBO - OLDEBROEK KL
10-feb X SCHAATSEN (20 KM + 40 KM) X X FLEVONICE BIDDINGHUIZEN KL
17-feb X ZAALVOETBAL S X VALKENHUIZEN-ARNHEM KL
19-feb X ZAALVOETBAL D X HANZEHAL - ZUTPHEN KL
24-feb X VOLLEYBAL X X HANZEHAL - ZUTPHEN KL
17-mrt X ZAALVOETBAL X SELECTIE X DEN HELDER KM
23-mrt X SCHERMEN X X KIM DEN HELDER KM
24-mrt X INDOORKLIMMEN X X X EINDHOVEN KLU
31-mrt X VOLLEYBAL X SELECTIE X HANZEHAL - ZUTPHEN KMAR
07-apr X BASKETBAL (HEREN) X SELECTIE DEN HELDER KM
21-apr X GOLF HCP 1 en 2 X volgt KL
28-apr X JUDO X X APELDOORN KMAR
04-mei X STRANDLOOP X X X X DEN HAAG KMAR
07-mei X RUGBY X NAT. RUGBY CENTRUM-A'DAM KL
12-mei X ZWEMMEN X X BREDA KLU
19-mei X ODL SCHIETEN GEWEER+PISTOOL X X HARSKAMP KL
20-mei X GEWEER- EN PISTOOLSCHIETEN X HARSKAMP KL
26-mei X ATLETIEK X UDEN KLU
27-28-mei X ZEILEN X DEN HELDER KM
02-jun X X TRIATLON O.D. - 1/8 - TRI - RBR X X X FLEVONICE BIDDINGHUIZEN KL
7-11-jun X ZWEEFVLIEGEN X MALDEN KLU
09-jun X ORIENTERING ODL TEAMS X X X WEZEP KL
11-jun X SPEEDMARS X X NLDA - BREDA KL
11-jun X RUITERSPORT (dressuur en springen) X AMERSFOORT MRV te paard
15-jun X SPORTSCHIETEN X ROTTERDAM KLU
16-17-jun X TENNIS X X AMSTERDAM KM
18-jun X SPORTSCHIETEN PISTOOL (CRAMER) X NIJMEGEN KLU
23-jun X MOUNTAINBIKE X X X X AOCS NM KLU
30-jun/1-jul X MILITAIRE VIJFKAMP X X X X OIRSCHOT KL
27-aug X WIELRENNEN X X X AMERSFOORT VLASAKKERS KL
01-sep X BEACHVOLLEYBAL 4:4 X SCHEVENINGEN KM
8-9-sep X HONDENBIATLON X WOENSDRECHT KLU
15-sep X SURVIVAL IND/KOPPEL X X X JWF ASSEN KL
29-sep X HALVE MARATHON X X X X DEN HELDER KM
06-okt X ORIENTEREN - INDIVIDUEEL X X X ERMELO KL
13-okt X VELDVOETBAL X HARDERWIJK KL
15-okt X KLEIN TERREIN VOETBAL "V" & "D" X X LBO 'T HARDE KL
10-nov X BADMINTON (HE,HD,DE,MIX) X X LTK 'T HARDE KMAR
17-nov X VELDVOETBAL (DAMES 7:7) X SELECTIE X SPAKENBURG KLU
18-nov X CROSS-ESTAFETTE X X X GARDEREN KL
03-dec X ZAALVOETBAL X VALKENHUIZEN-ARNHEM KL
08-dec X VOLLEYBAL X WIJCHEN KL
Sportkalender KL 2010 Fit For Action
ORG
AFSLUITING SPORTCOMPETITIE 2009
Op donderdag 26 november werd op traditionele
wijze de Sportcompetitie 2009 afgesloten met de
Crossestafette en de uitreiking van de fel begeerde
CLAS-bokaal. Het evenement werd georganiseerd
door de LO/Sportgroep van de Generaal Spoorkazerne
en de Sportcommissie.
De voorbereiding startte al op 6 maart met de eerste bespreking
en verliep verder in goede samenwerking met de
LO/Sportgroep en de inmiddels ervaren wedstrijdleider smi
Eric Hoek.
Zwaar parcours
Bij de meeste evenementen, georganiseerd door de Sportcommissie,
was het in 2009 overwegend zonnig. Bij dit crossevenement
kletterde de regen er flink op los, ook tijdens de
wedstrijd en was het een pittig crossparcours wat de atleten
eerder in de grond zoog dan dat er licht en verend op gelopen
kon worden.
Uitgebalanceerd
Ook was er een uitgebalanceerd team van de staf LO/Sportorganisatie
aanwezig met als teamcaptain, de C-LO/Sportorganisatie
kol Henk Stuut. Verantwoordelijk voor het ontwikkelde
trainingsplan was H-BOTO (maj Hans van der Kaaden)
die het in een computerprogramma heeft laten verwerken
door onze IV-medewerker (Paul Lindeboom). Verder werd het
team logistiek ondersteund door maj Arie Slok.
CLAS-bokaal
Dat de CLAS-bokaal leeft onder de eenheden bewijst wel het
aantal deelnemende teams van de eenheden die ook in de
competitie actief zijn geweest. In totaal waren er 61 teams
die hadden ingeschreven voor de crossestafette en stonden
er uiteindelijk 59 (totaal 236 deelnemers) aan de start. Dit
jaar waren er dertien teams meer dan vorig jaar en opvallend
was ook dat er tien damesteams aan de start verschenen.
Promotie
De dames hebben dit jaar voor het eerst gestreden om de
CLAS-bokaal, waarbij men met zeven onderdelen mee
konden doen en waarvan de hoogste vier scores telden.
Kortom, een goede promotie voor de sport en vooral ook
het grote aantal soldaten en korporaals die hieraan hebben
deelgenomen.
Pleidooi
Voor de wedstrijd was de spanning om de CLAS-bokaal om
te snijden. Voorafgaand aan de uitreiking hield de C-LAS
(Luitenant-generaal Bertholee) een warm pleidooi voor de
sportdeelname door met name soldaten en korporaals.
Uitslag
Uiteindelijk werd de CLAS-bokaal 2009 uitgereikt door de
C-LAS, bij de dames aan de ZE GSK uit Ermelo en bij de heren
aan het 44 Painfbat uit Havelte. De All-Over sportcompetitie
werd bij de dames gewonnen door de ZE GSK en bij de heren
door 45 Painfbat uit Ermelo.
Receptie
Na de maaltijd en de prijsuitreiking werd er voor alle deelnemers
en gasten een receptie gehouden. Dit om iets te
drinken op weer een geslaagd sportjaar met mooie winnaars.
Ook volgend jaar hopen we weer een hele spannende strijd
te krijgen net als dit jaar, met nog meer deelnemers.
Aooi Hans van Leeuwen, Stoo Sportcommissie KL
Uitslagen Heren All-Over klassement CLAS-Bokaal 2009
1 45 Painfbat 1005 pntn
2 11 Luchtmobiel 994 pntn
3 44 Painfbat 917 pntn
Uitslagen Dames All-Over klassement CLAS-Bokaal 2009
1 ZE GSK 544 pntn
2 ZE LTK 434 pntn
3 ZE JPK 356 pntn
Uitslagen Heren CLAS-Bokaal 2009
1 44 Painfbat 565 pntn
2 11 Luchtmobiel 562 pntn
3 KMA 562 pntn
Uitslagen Dames CLAS-Bokaal 2009
1 ZE GSK 380 pntn
2 ZE JPK 352 pntn
3 ZE LTK 356 pntn
ZANDLOPER 5-2009 23

Op een geleende dienstfiets ben ik van de LO/Sportgroep
Den Haag op weg naar het tien minuten
verderop gelegen Kurhaus in Scheveningen en overdenk
de informatie die ik eerder deze ochtend op
internet heb gevonden over Erica Terpstra. Voordat
het gesprek begonnen is, ben ik al tot de conclusie
gekomen dat ik bewondering voor haar imposante
carrière heb.
Interview met
Erica Terpstra
Een paar highlights: lerares Nederlands; sportjournaliste;
staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (in
het kabinet Kok) en Ontwikkelingssamenwerking; panellid in
Wie van de Drie, sinds oktober 2003 voorzitter van NOC/NSF
en recent bleek zij ook nog bestsellerschrijfster van het boek
“Help ik val af “ (waarin zij haar ervaringen opschreef over
veertig kilo afvallen in zes maanden tijd). Er zijn gouden
handdrukken uitgedeeld voor mindere prestaties…
Zwemcarrière
Van de 67-jarige Erica Terpstra, aan wie de commotie over
de ophoging van de AOW-leeftijd vermoedelijk voorbij gaat,
wordt echter vaak vergeten dat zij in het begin van de jaren
zestig topsport bedreven heeft als zwemster. In tegenstelling
tot de huidige zwemgodinnen, die de topsport vaak als een
vak uitoefenen, was Erica Terpstra daarnaast ook nog gewoon
student.
Kwaliteitstrainingen
Gevraagd naar haar trainingsuren uit die tijd, geeft ze dan
ook aan dat ze in “gym 5” zat (de vijfde klas van het Gymnasium,
red.) en elke dag slechts één uur aan zwemmen
besteedde. “Ik had echter het geluk dat ik snel in conditie
wist te komen, daarnaast trainde ik met mijn koppie. Ik mocht
van mijn ouders wel energie steken in een zwemcarrière maar
als ik slechte resultaten op school zou boeken, moest ik van
zwemmen af. Ik had dus maar een uurtje tijd om te trainen
maar dat waren wel allemaal kwaliteitstrainingen. Gelukkig
had ik ook een trainster die daar continue op hamerde. Ik ben
overigens niet jaloers op de huidige generatie want ik zou
mijn sport nooit fulltime bedreven kunnen hebben, ik moet er
iets naast doen.”
Topsportklimaat
“In de maanden september tot en met januari deed ik alles
wat mijn trainster en God verboden, en mijn concurrenten
dachten dan ook zeker te weten geen last van mij te hebben
want ik had aan het begin van het seizoen een conditie als
een dweil. Maar zodra de belangrijke wedstrijden er aankwamen,
was ik dan door mijn manier van trainen toch
weer op tijd in vorm. Ja, dat is tegenwoordig wel anders met
zo’n negen ontwikkelde CTO’n (Centrum voor Topsport en
Onderwijs) waar tussen alle schoollessen door ruimte is
gemaakt om twee keer per dag te trainen. Dit lijkt inderdaad
een beetje op het idee van de Amerikaanse High School, maar
ons concept van het creëren van een topsportklimaat is
gebaseerd op de ideeën van sportland Australië.” Waarmee
de eerste zijstap naar haar werk bij NOC/NSF gemaakt is, een
fenomeen wat tijdens het interview vaker zou gebeuren, net
als dat zij over nieuwe in gang gezette ontwikkelingen nooit
in de ik-vorm praat maar altijd de term “samen” gebruikt.
Spanning
Het onder controle krijgen van wedstrijdspanning ontstond
ook tijdens haar gym-5-periode. Een levensles waarvoor zij
de rest van haar leven dankbaar is geweest, kreeg zij van haar
toenmalige rector. Op school dreigde zij te blijven zitten én
haar basisplaats in het estafetteteam kwijt te raken. Voor de
belangrijkste kwalificatiewedstrijd voor de Olympische Spelen
van 1960 in Rome wilde hij zijn nek wel uitsteken om het
voor elkaar te krijgen de schoolagenda aan te passen en dan
wel te blijven zitten, maar de unieke kans om naar de Spelen
te gaan te grijpen. Terpstra stond vanwege het belang van
de wedstrijd stijf van de spanning en was één brok zenuwen.
Haar trainster gaf haar het advies om de spanning om te zetten
in een vorm van genieten van de spanning. Door het leren
omzetten van die knop viel alle spanning van haar af. Een
tweede levensles waar zij later veel profijt van zou trekken.
Uitslover
Waar zij nooit last van had, was hoe de buitenwereld tegen
haar aankeek. Begin jaren zestig stond de emancipatie nog in
de kinderschoenen en een vrouw die niet achter het aanrecht
stond, was nog niet echt geaccepteerd. “Nee, waar ik het
meest last van had was de “zesjes-cultuur”. Vooral niet je kop
boven het maaiveld uitsteken. Als je je ambities uitsprak naar
de Spelen te willen, was je een uitslover. In die tijd liep ik ook
wel eens hard en altijd kreeg je opmerkingen nageroepen:
“ze hebben ‘m al….”
Rolstoel
Het interview komt vanwege de opmerking over het hardlopen
even op een zijspoor, want gezeten in het luxueuze
Kurhaus is het de redacteur opgevallen dat Erica niet alleen
in spijkerbroek zit, maar daaronder een paar Asics gestoken
heeft. Het sporten is weer opgepakt met de veertig kilo
reductie tot gevolg, maar er is meer. “Het leuke is, het lijkt
wel of je lichaam een soort herinneringsstructuur heeft. Ik heb
decennia lang niets, maar dan ook helemaal niets uitgevoerd.
Toen ik dan ook moest beginnen, sleepte ik mij werkelijk naar
die sportschool. Maar grappig is dat binnen de kortste keren
je het weer oppakte, alsof je lichaam het nog van vroeger
herkende.” Spiergeheugen blijkt dus zelfs na bijna vijftig jaar
ZANDLOPER 5-2009 25

Nederland behaalde bij de OS vab Tokio 1964 brons op de 4x100
vrij met als slotzwemster Erica terpstra (rechts). Naast haar v.r.n.l.
Winny van Weerdenburg, Toos Beumer en Pauline van der Wildt.
Foto Swimjos Archief
nog te werken! En Erica heeft inmiddels weer heel veel zin in
sporten, verklaart zichzelf tot stom dat ze het zo lang heeft
laten versloffen. “Ik wil wel honderd jaar oud worden, maar
niet in een rolstoel en daar dreigde het wel naar uit te zien.”
Zakgeld
Terug naar de emancipatie. Er was dus geen last van vooroordelen,
wat mede te danken was aan de traditie van
succesvolle dames estafetteploegen. Zowel de mannen als de
vrouwen kregen in die tijd geen tegemoetkomingen. Sterker,
ten tijde van de voorbereiding op de Spelen van 1964 in
Tokio kregen zij allen voor deelname aan een interland een
trainingspak in bruikleen. In die tijd kregen zij wel voor het
eerst zakgeld, ook het gewone geheugen blijkt jaren na dato
goed te werken want ook nu nog weet zij dat het exact 1,10
gulden per dag was. “En je kon er in Tokio nog geen flesje
Cola van betalen…”
Internationaal
De Spelen zijn overigens haar mooiste ervaringen. In Rome
werden de Spelen gehouden ten tijde van de Koude Oorlog
en was het Olympische dorp zelfs nog gescheiden in een
apart mannen- en vrouwendorp, met daar omheen een groot
hek met een politieagent er voor. ‘Ik was 17 jaar en naar
het buitenland gaan was absoluut nog niet gewoon. En dan
bevind je je ineens in een internationaal gezelschap tussen
mensen met alle verschillende kleuren van de regenboog,
verschillen in cultuur, geloof en taal en desondanks was
er toch iets saamhorigs, iets wat bijna voelbaar was.”
Wereldburger
“Het was bijna voelbaar dat iedereen een droom had en had
moeten knokken om hier naar toe te gaan, knokken tegen
jezelf, tegen je twijfels. Ik vond het zo prachtig, zo groots, zo
machtig en ik voelde mij echt een wereldburger. Ik wilde dit
zo graag nog een keer meemaken dat ik besloot door te gaan
tot Tokio.” In Rome veroverde Terpstra net geen medaille.
Met het estafetteteam op de 4x100 meter wisselslag werd zij
vierde. Solo werd zij zesde op de 100 meter vrije slag in een
tijd van 1:04.3.
Succesvol
De Spelen van Tokio waren de meest succesvolle. Met het
estafetteteam een zilveren (wisselslag) en een bronzen
medaille (vrije slag) behaald. Solo tot net naast het podium
gereikt, de 100 meter in 1:01.8 betekende een vierde plek,
slechts een fractie langzamer dan haar Nederlandse record
(1:01.6) en kort achter icoon Dawn Fraser, de Australische
topzwemster die drie Spelen achtereen goud veroverde.
Ontwikkelingssamenwerking
“Een andere mooie ervaring vormde onze trip naar Zuid-Afrika
in 1962. Dat was voor die tijd echt enorm bijzonder, onze
internationale wedstrijden reikten niet veel verder dan Aken.
Ons estafetteteam was op dat moment echt top of the world,
vandaar de uitnodiging. Zuid-Afrika was prachtig; prachtig,
maar toch niet te vergelijken met de Spelen. Ik denk wel dat
hier mijn passie voor reizen naar verre oorden is ontstaan. In
de tijd dat ik bij Ontwikkelingssamenwerking werkzaam was,
heb ik eveneens onwaarschijnlijk mooie reizen gemaakt.”
De estafetteteams betekenden veel voor Erica. Ze zijn nog
steeds echte vriendinnen van elkaar en elk jaar hebben ze
nog een lang weekend samen. Zwemmen in teamverband
zorgde wel voor extra druk, want als laatste zwemster had
ze het gevoel extra te moeten presteren vanwege de teamprestatie.
Een vorm van druk die solo niet gevoeld werd.
Tijdens de laatst gehouden Spelen van Peking wist het
damesteam (met onder andere Marleen Veldhuis) wederom
goud te halen. Geen wonder, want een vijfde teamlid zat
op de tribune en moedigde dermate fanatiek aan dat goud
bijna een logisch gevolg was. Tijdens het maken van deze
laatste opmerking waant Erica zich weer helemaal terug in de
tijd, met gebalde vuisten en een woeste blik in de ogen…
NOC*NSF
Toen Terpstra zes jaar geleden aantrad als voorzitter, had
zij een aantal doelstellingen: de sport hoger op de politieke
agenda zetten en de sport een maatschappelijke betekenis
geven. Terpstra vindt dat deze doelen wel bereikt zijn, maar
de sportvrouw in haar toont zich: “het kan altijd beter.” Sport
in Nederland is onder Terpstra verworden tot een niet meer
weg te denken fenomeen. Sociale integratie, bestrijden van
hart- en vaatziekten, obesitas en diabetes onder kinderen en
“sport moet kleurenblind zijn”, zijn een paar pijlers tijdens
haar beleid.
“Natte gym”
Goede resultaten worden langzaam zichtbaar, in Rotterdam
draait inmiddels een pilot-project (vanuit een overeenkomst
met de staatssecretaris van OVW) om vijf uur per week sportles
te geven op een aantal basisscholen. “Natte gym” wil zij
ook herinvoeren, zie de relatie met haar zwemverleden, maar
de politiek is nog niet zover. Schoolbesturen mogen hierin
nog steeds zelfstandig beslissingen nemen. En dat er nog
meer hindernissen te nemen zijn, blijkt wel uit dat heel veel
scholen de sporthal hebben omgebouwd tot computerlokaal.
Topsporter
De pilot bij Defensie met de aanstelling van topsporters
heeft al wel tot succes geleid. Bij de politie is net als bij DTS
(Defensie Topsport Selectie) al een aantal sporters onder
contract gesteld. Andere ministeries zullen ook gaan volgen.
Het mooiste voorbeeld van de te behalen winst is Mark
Huizinga, die na zijn tijd als topsporter bij de Luchtmacht
werkzaam is gebleven. Na garantie voor een medaille nu ook
op maatschappelijke zekerheid…
Oranje baret
Voor de DTS, waar Erica reuze trots op is, heeft zij nog een
hele grote wens. De militaire supporters van de BIMS zijn
niet als zodanig herkenbaar, want zouden aangezien kunnen
worden als geüniformeerde leden van de beveiliging.
Erica zou het toejuichen als er middels een Koninklijk
Besluit afgekondigd wordt dat een militair op enige manier
herkenbaar is als supporter van een atleet van Nederland.
Zouden we na de commotie over de groene baret wellicht
een oranje baret wel juichend binnen halen? “Ik
ben benieuwd wie dat oppakt,” zegt Erica uitdagend.
Sport verbroedert
De Wereldspelen in Hyderabad vond Terpstra een geweldige
ervaring. Nergens zo mooi in beeld te brengen dat sport
verbroedert terwijl op het slagveld op elkaar geschoten
wordt. De mooie sporten als een oriënteringsloop en survivalrun
moeten echter maar wel als typische militaire sporten
getypeerd blijven. Ook de “stormbaan” en het precisie para
springen worden met name genoemd. ‘Fantastische sporten’.
De vrijdag na het interview, donderdag 8 oktober, zal zeer
waarschijnlijk golf wel als nieuwe Olympische sport gekozen
worden, iets wat voor haar nu ook niet direct gehoeven had.
Ik was in mijn voorwoord al begonnen met Erica Terpstra te
prijzen, na die opmerking kan zij helemaal niet meer stuk.
Spontaniteit
Terug op de Alexanderkazerne spreek ik nog even met aooi
Rik van Trigt, commandant van de LO/Sportgroep Den
Haag. Rik kwam met Erica Terpstra in contact vanwege zijn
bemoeienis met de organisatie van de halve triathlon van
Nieuwkoop en begeleidde Terpstra tijdens dat evenement. Rik
verhaalde over zijn pogingen om tijdens een rondgang over
het parcours Terpstra wat over de organisatie te vertellen,
maar dat strandde herhaaldelijk omdat Terpstra telkens keer
op keer afdwaalde richting een parcoursbewaker, sponzenverstrekker
en andere vrijwilligers om hun op hartverwarmende
en spontane wijze te vertellen over haar bewondering voor
hun activiteiten. Hoe echt spontaan kan een Bekende Nederlander
zijn terwijl er niet eens een camera in de buurt is….
Paul Lindeboom, LO/Sportorganisatie (sectie Ost)
ZANDLOPER 5-2009 27

Eric Verboven
opnieuw
Nederlands
kampioen
Vrijdag 28 augustus was het weer zo ver. Op de Vlasakkers
in Amersfoort werd wederom het NMK op de
weg gereden. Ik moest dit jaar mijn titel verdedigen
en de zenuwen begonnen een paar uur voor de start
toch op te spelen.
Onderweg naar Amersfoort regende het behoorlijk maar rond
tien uur begon het weer enigszins op te klaren. Er hingen nog
wel de nodige donkere wolken maar het was droog en er
stond een stevige wind. Vlak voor de start merkte ik dat het
schakelen niet zo soepel ging, dus begon ik gelijk maar te
sleutelen aan mijn achterpad. Je zult altijd zien: tijdens de
trainingen is er niks aan de hand en op de dag zelf voelt het
dan toch niet goed aan.
Achtervolging
Even uitproberen, nee nog niet goed, weer sleutelen en uitproberen
en ja, het moest dan uiteindelijk maar zo want het
was echt tijd om naar de start te gaan. De eerste ronde was
geneutraliseerd. Er was een flink startveld. In totaal stonden
er 94 renners aan de start. Al meteen na de start sprongen
er drie renners weg en zij bouwden hun voorsprong aardig
uit. Na een rondje of vier vond het peloton dat de koplopers
ver genoeg waren uitgelopen, dit resulteerde in een fikse
achtervolging.
Adrenaline
Dit leverde een breuk in het peloton op waardoor er een
groep van ongeveer 15 renners weg was gereden. Op dat
moment zat ik nog niet in de kopgroep, toen de kopgroep
was uitgelopen tot ongeveer twintig seconden borrelde de
adrenaline in mijn lichaam. De kopgroep zou wegblijven, ik
moest het gat dichtrijden anders waren mijn kansen verkeken.
In het korte klimmetje achterop het parcours reed ik daadwerkelijk
weg en een halve ronde later kon ik de aansluiting met
de kopgroep maken.
Kopgroep
Een paar rondes later werd in het peloton het tempo ook flink
opgevoerd. Een groep van zes renners wist zich los te maken
van het peloton en zette de achtervolging in. In de kopgroep
zaten naast mij nog drie renners van de militaire selectie en in
de achtervolgende groep zaten ook nog twee collega’s van de
selectie. Hiermee zou toch iemand van de selectie de gouden
medaille moeten kunnen pakken. Twee ronden voor het einde
miste de jury bij de finish mij in de kopgroep; na zo’n halve
minuut kwam ik in mijn uppie langs gereden, ik had lek
gereden en kreeg van de neutrale wagen een ander wiel
gestoken.
Aansluiting
Met mijn tanden op het stuur vastgebeten, moest ik in de
slotkilometers van de wedstrijd nog een gat van dertig seconden
dichtrijden. Gelukkig lukte het me om zes kilometer voor
het einde de aansluiting weer te maken met de kopgroep.
Tot de laatste kilometer zat de hele groep bij elkaar; er waren
wel verschillende pogingen geweest van verschillende renners
om weg te rijden bij de groep maar niemand kreeg echt de
ruimte. Het zou dus een sprint gaan worden.
Sprint
Nog niet helemaal hersteld, ging ik de laatste honderden
meters in. Een zware sprint omdat de laatste 400 meters,
zoals altijd, vals plat omhoog blijft gaan tot voorbij de streep.
Vierde uit de laatste bocht, twee ploegmaten van de selectie
op kop die de sprint aangingen, dan iemand van de marine
en daarna ik. De sprint werd al snel overgenomen door de
marine; ik werd eigenlijk verrast, ik had geen idee dat hij nog
zo’n goeie sprint in de benen had.
Spannend
Hij pakt twee tot vijf meter en dat op zo’n tachtig meter voor
de finish, ik schakelde nog een tandje zwaarder en moest
alles geven om terug in zijn wiel te komen. Veertig meter
voor de finish zit ik in zijn wiel, minder dan 3 seconden en
we finishen… Op 20 meter voor de finish stak hij z’n handen
in de lucht, nietsvermoedend dat ik nog in volle sprint was;
ik kom uiteindelijk naast hem te rijden op tien meter voor de
finish en bij de laatste twee meter drukte ik mijn voorband net
iets eerder voorbij de finishstreep dan hij. Een erg spannende
sprint en ook voor beiden nog wel even spannend omdat we
allebei overtuigd waren de eerste te zijn.
Finishfoto
Op de finishfoto was uiteindelijk snel duidelijk dat ik opnieuw
Nederlands Kampioen was geworden. Met een brede smile
beklom ik de bovenste trede van het podium en mocht ik
mijn nieuwe kampioenstrui en gouden medaille in ontvangst
nemen. De tweede plek ging naar Arend Polak, de derde was
voor Maarten Boonen (Mlitaireselectie), de vierde naar Joost
de Jong (LO/S OK), de elfde naar Roel Hessing (LO/S) en de
36e naar Jan Joosen (Staf LO/S).
Kampioenstrui
Daarbovenop kwam ook nog het goede nieuws van de
KNWU-jury dat ik de kampioenstrui in alle wedstrijden mag
dragen. Tot augustus 2010 zal ik mijn trui dus regelmatig
laten zien in klassiekers en criteriums.
Sgt Eric Verboven, LO/Sportgroep BRK Vught
ZANDLOPER 5-2009 29

Luchtmachtbasis De Peel bestaat uit twee verschillende onderdelen; de COLUA (KL) en de GGW (KLu). Momenteel werkt men
nog minimaal samen, maar dit zal in de toekomst gaan veranderen omdat de CDS de uitspraak heeft gedaan dat De Peel moet
gaan opereren als één commando grondgebonden luchtverdediging onder de bezielende leiding van de CLAS. Dit houdt in de
praktijk in dat op De Peel zowel KLu als KL militairen zullen blijven werken die samen het product grondgebonden luchtverdediging
zal gaan leveren.
Het sportbureau op LMB De Peel werkt in de praktijk al wel samen en opereert nu al als een ‘paars’ bureau. Het sportbureau
wordt geleid door de kap Twan Relou (KLu) die zowel werknemers van de KL als van de KLu onder zich heeft. Voor de KL werken
op De Peel; smi Roel Cuppen, sgt1 Rob van de Sluis, sgt Almar Laurijssens, sgt Richard Broeren en Eline Lindeman (burger).
Voor de KLu werken op De Peel; smi Arnold de Jonge, smi Hanneke Hilferink, sgt Martijn Merken, Marc Gerritsen (logistiek medewerker)
en Tonny Melgers (logistiek medewerker). Bij de KL bestaat er nog een vacature op het niveau van luitenant en bij de KLu
op het niveau van sergeant.
Open huis
Zaterdag 19 september opende Luchtmachtbasis De
Peel haar deuren voor het derde lustrum. Op deze
prachtige dag, waar het zonnetje zich van de goede
kant liet zien, kwamen zeker negenduizend mensen
op af. Familie, vrienden, buurtgenoten en andere
belangstellenden konden zich vanaf tien uur prima
vermaken op de vliegstrip. Alle squadrons en eenheden
hadden hun eigen materieel tentoongesteld.
De sport had ook zijn eigen plekje. Zo stond er een mobiele
klimwand, waar veel enthousiaste kinderen voor in de rij
stonden. De nodige klimbroekjes zijn die dag dan ook aan-
en uitgedaan.
Hindernissen
Zodra de kinderen klaar waren met de klimtoren, konden ze
naar het volgende sportonderdeel. Een prachtige ‘groene’
hindernisbaan met negen hindernissen. Zo is er veel geklust
om originele hindernissen na te bootsen. Met stammen,
paaltjes, touwen en ander materiaal is dit zeker een geslaagde
hindernisbaan geworden. Op de foto’s zie je het Zweedse
rek en de hoog/laag hindernis, maar er waren ook andere
hindernissen, zoals kruipdraden, rioolbuizen, de doorwaadbare
plaats, evenwichtsbalk, loopdraden, enzovoort.
‘Core Stability’
Verder stonden er vier cardio-apparaten, waar zowel jong
als oud plezier van had. Van kinderen die wedstrijden deden
wie het snelste was tot een opa van 72 die tien minuten op
ieder apparaat bezig is geweest. Als laatste had bureau Sport
ook nog gezorgd voor een testsituatie. Dit testje duurde maar
enkele minuten, mensen hoefden zich niet in het zweet te
werken en kregen toch prachtige resultaten over hun ‘Core
Stability’. Core stability training is het trainen van de stabiliteit
van de kern (core) van het lichaam.
Stabiliteit
Zo gingen de belangstellenden op een ronde schijf staan en
probeerden ze het evenwicht te behouden. Dit hielden ze
twee keer dertig seconden vol. Daarna berekende de computer
de stabiliteit, de sensomotoriek en de symmetrie. Bij de
stabiliteit werd er gekeken naar het rechthouden van de schijf,
bij de sensomotoriek naar het herstellen van de bewegingen
en de symmetrie keek of het lichaam in balans was. Zo waren
er in een korte tijd met weinig inspanning, leuke resultaten te
behalen.
Demonstratie
Tijdens de open dag werden er ook de nodige shows gegeven.
Een prachtige vliegshow en de demonstratie van de
hondensectie zorgden voor een spektakel. Ook het optreden
van zangeres Do werd goed bezocht. De demonstratie van
aanhouding- en zelfverdediging kon natuurlijk niet achterblijven.
De nodige armklemmen, aanvallen en arrestaties
werden gedemonstreerd en het eindigde met het optreden
van een agressieve man uit het publiek, waarbij de instructeurs
de technieken in werkelijkheid moesten toepassen. Al
met al was het een mooie dag, waar De Peel heeft laten zien
wat het allemaal in huis heeft.
Kap Twan Relou, Hoofd Bureau Militaire Sport LMB De Peel
landmachtduo zet unieke prestatie neer in de alpen
“Elke dag kapot,
maar elke dag beter”
“Een unieke prestatie en een onvergetelijke ervaring.”
Sergeanten1 Michel (Korps Commando Troepen)
en collega Chris (LO/Sportgroep OK) hebben vorige
maand de loodzware Transalpinerun gelopen. In een
ijzersterk deelnemersveld finishten de mannen overall
op plaats 35 en in hun categorie als zeventiende.
Transalpinerun wil zeggen acht dagen (hard)lopen en daarin
238 kilometer afleggen en 15.000 hoogtemeters overbruggen
door vier verschillende landen. De deelnemers, die de tocht
per koppel aflegden en zo ook moesten finishen, gingen van
start in de Duitse skiplaats Obersdorf.
Nationaliteiten
De run eindigde na verschillende plaatsen in Oostenrijk en
Zwitserland aangedaan te hebben, in het Italiaanse bergdorp
Latsch. Bij de 250 teams met 27 verschillende nationaliteiten,
zat ook een vertegenwoordiging van de Nederlandse
krijgsmacht, Michel en LO/Sportinstructeur Chris.
Militair
“Ik kende verhalen van collega’s die vorig jaar hebben meegedaan”,
vertelt Michel. “Ik had niet verwacht hun prestatie
te evenaren of zelfs te verbeteren. Maar het ging echt boven
verwachting goed. Natuurlijk, je gaat elke dag kapot, maar
waar anderen inzakten naar mate de tour vorderde, werden
wij steeds beter. Op één dag lieten we zelfs een heel goed
Nederlands survivalduo achter ons en finishten als eerste
Nederlanders. “Jullie bezitten een gouden knop”, werd naar
ons geroepen, doelend op de momenten dat je eigenlijk niet
meer kunt. Wie weet komt dat doordat we militairen zijn.”
Duinen
De Zeeuwse commando had zelf vooral last van de hoogte en
de acclimatisatie. “Ik heb flink getraind –ruim 1600 kilometer
gelopen– maar de Zeeuwse duinen waren zo ongeveer de
hoogste. Dan zijn de Alpen wel even wat anders. Toch zijn we
geen moment ingestort en hebben we er zelfs geen spierpijn
of blessures aan overgehouden. Komt door het professionele
team dat we mee hadden, met onder meer een fysiotherapeut.
Drie weken later liep ik alweer de kustmarathon van
Zeeland.”
Hoogtes
De ook uit Zeeland afkomstige Chris had eigenlijk helemaal
nergens last van. Momenteel geeft hij trainingen in de bergen
aan landmachteenheden, dus hoogtes is hij wel gewend. “Het
ging mij heel goed af. Zaterdag was de finish en maandag
ging ik alweer de bergen op. “Het samenlopen met een
commando beviel Chris uitstekend. “Hét bewijs dat groen en
rood prima samengaan. Samen zweten, samen bijtanken.”
ZANDLOPER 5-2009 3

Bezielend
leidinggeven
Op Geestelijk Vormingscentrum Beukbergen kun je
vele interessante trainingen volgen. Deze trainingen
zijn beschikbaar voor defensiepersoneel (gratis, met
maximaal twee dagen BV-regeling).
Een aantal voorbeelden: druk, druk, druk! Training omgaan
met werkstress, Duel versus dialoog, Kennismaking NLP:
Neuro Linguïstisch Programmeren, Ken uzelf en begrijp de
ander, Respectvol Samenwerken, Training Communiceren en
waarderen, Training: Bezielend Leidinggeven en Communiceren
en waarderen. voor meer informatie zie:
http://www.beukbergen.nl
Voorbereidingsopdracht
De commandanten LO/Sportgroep van de Regio Midden
hebben eind oktober 2009 de training “Bezielend Leiding-
geven” gevolgd. Een paar weken voorafgaande aan deze
training werd door de aalmoezenier Vermeulen een intro
gegeven en kregen we een voorbereidingsopdracht verstrekt.
Denk na over:
• Wat zijn (kern)kwaliteiten, ontwikkelpunten, allergie en
valkuilen;
• Waar let je op bij je medewerkers;
• Zou je feedback willen over je non-verbale uitstraling;
• Wanneer heb je geschitterd als leidinggevende.
Tijdens deze training werden we geconfronteerd met:
• Onze kernkwaliteiten en valkuilen;
• De eigen bronnen van bezieling (leiding geven van
binnenuit);
• Allergische reacties en hoe deze doorwerken in weerstand
en irritaties met bepaalde medewerkers;
• Kwaliteiten die ontwikkeld kunnen worden;
• Hoe het kernkwadrant uitwerkt in communicatieprocessen;
• Enkele systemische principes van leiderschap.
Korte impressie
Aan de slag met “onze” kernkwadranten. Onder leiding van
drs Vermeulen een ontdekkingstocht naar die ene kern-
kwaliteit, die iedereen in je herkent, waar je onbewust mee
“scoort”. Hieronder een voorbeeld van een kernkwadrant
die je inzicht geeft in jezelf en waar je je aandacht op zou
moeten/kunnen richten (van wie zou dit zijn?) .
Nog een paar aardige opmerkingen die de revue passeerden:
• Alles wat je aandacht geeft, gaat leven, aandacht voedt;
• De hardnekkigheid van een gewoonte;
• Belangrijk voor ieder mens is erkenning;
• Mensen gunnen om te stralen;
• Wat zou je willen wat mensen zeggen als ze op je begrafe-
nis zijn. (een beetje luguber maar wel richtinggevend);
• Talent : word je mee geboren . Ambitie / streven: komt
voort uit het talent. Nieuwsgierigheid: is de “wortel” van
ontwikkeling;
• Hoe belangrijk is geloofwaardigheid en vertrouwen: een
mooie uitspraak hierover: “Vertrouwen komt te voet en
gaat te paard”;
• Voor hoeveel procent ben je voor je medewerkers (echt)
beschikbaar?
Gedrag
De vraag “waarom kijk je zo raar?” en het antwoord “zo zit
mijn gezicht lekker” leverde een welkom lachsalvo op.
Na deze ontdekkingstocht zijn we aan de slag gegaan met
systemische principes. Dynamieken die niet rechtstreeks waarneembaar
zijn en zich meestal buiten het bewustzijn van de
mensen in de organisatie afspelen. Deze dynamieken beïnvloeden
het gevoel en het gedrag van mensen.
Vertrouwen
Deze principes zijn besproken en er werd inzicht gegeven in
hoe je hier als leidinggevende mee moet “handballen”. Het
volgende onderwerp was het “collegiale advies”. Op gestructureerde
wijze praktijkvragen behandelen / bespreekbaar
maken. Dit pakte anders uit dan verwacht, er kwamen zeer
persoonlijke privésituaties aan de orde die de gehele groep
diep raakte. Ik ga hier verder niet op in maar het was wel een
bewijs van het onderling vertrouwen wat was ontstaan tijdens
deze tweedaagse.
Ontdekkingstocht
Geen powerpoint met kennisoverdracht maar een gezamenlijke
ontdekkingstocht naar datgene wat je bezielt. Op een
zolder samen aan de slag, veel lol en natuurlijk verhalen
tijdens het eten en het biertje. Samen wandelen en genieten
van de uitstraling van het landgoed Beukbergen. Met een
voldaan gevoel weer naar huis, ik heb er van genoten, denk
er nog vaak aan terug.
Bevorderd
Na afloop van de training hebben we Christiaan Bakhuizen
bevorderd tot kapitein. Chris, C-LO/Sportgroep GMK werd
ritueel bevorderd door aooi Rik van Trigt en kap Leo Sannen.
Kap Leo Sannen
ZANDLOPER 5-2009 33
IK
Kern Q
Initiatief/
stuurman
Passiviteit/
gezapigheid
Allergie, een
hekel aan.
Je leermeester
Teveel van:
Aan werken
Reactie
Teveel van:
Valkuil
voorkomen
Bemoeizuchtig
Rustig/
geduldig
Uitdaging. Hier
ligt de ‘groei’
Drammerig
Dominant aanwezig
‘druk op de ketel’
Positief
tegenovergestelde
Na een goed
‘startschot’ is alleen
aanwezig zijn
vaak voldoende

STAAL VERHAAL
Mijn naam is Nick Obma, ik ben 23 jaar en werkzaam
als Burgersportinstructeur op de LO/Sportgroep PMK
te Wezep. Ik ben aangenomen voor het opzetten van
een Staalprogramma, voornamelijk bedoeld voor de
binnenslapers op de kazerne.
Bij ons Staalprogramma moet u voornamelijk denken aan:
ontspanningsactiviteiten zoals; skiën (Snowworld), Outdoor
Lasergame, zwemmen en schaatsen op FlevOnice en clinics
als boogschieten, geweer/pistool schieten, Chien Chi Tao
(vechtsport) en schermen.
Zwembad
Deze activiteiten vinden met name in de avonduren plaats en
al dan niet onder begeleiding van een LO/Sportinstructeur
van onze LO/Sportgroep. Natuurlijk houden we het skiën zelf
onder onze hoede. Zwemkaartjes kunnen ze ophalen op het
LO/Sportbureau om in de avonduren in het tropische zwembad
terecht te kunnen.
IJsmachines
De activiteiten Outdoor lasergame, Boogschieten en Chien
Chi Tao, geweerschieten en schermen gebeurt middels inhuur
van burgerbedrijven. Allen vinden zij plaats in de omgeving
van Wezep. Daarnaast zijn het opzetten van evenementen
zoals de Alternatieve Elfstedentocht zaken die jaarlijks terug
komen op de PMK en nu zelfs regionaal gaan. Onlangs
hadden we 85 inschrijvingen en niet alleen van de kazernepopulatie
hier in Wezep (NB. Helaas ging deze niet door,
omdat de ijsmachines het hadden begeven in FlevOnice maar
de herkansing volgt begin volgend jaar).
Kennismaking
In september 2008 kreeg ik de kans om als Burgersportinstructeur
te solliciteren bij Defensie. Deze kans leek mij een
enorme uitdaging en ik heb deze aangegrepen. Na enkele
goede gesprekken ben ik op 1 oktober begonnen.
Indribbelen
De eerste weken was het rustig indribbelen en maakte ik
kennis met de gang van zaken hier op de kazerne. De Staal-
activiteiten waren nog niet gelijk aan de orde maar ik vond
het even prima om zo te beginnen. Na een berg aan informatie
rijker te zijn over het reilen en zeilen op de kazerne heb
ik langzaam de taken opgepakt die te maken hadden met
Staalactiviteiten.
Doelgroep(en)
Staal is zoals ik hiervoor vermeldde, voornamelijk bedoeld
voor de binnenslapers op de PMK. De mogelijkheid om in
de avonduren te sporten (ontspannen) is altijd al aanwezig
geweest, maar nog nooit op de manier waarop Defensie daar
aan wilde gaan werken. Een van mijn taken als Burgersportinstructeur
is dat er een gevarieerd en uitdagend aanbod
komt wat betreft de sportactiviteiten in de avonduren.
Hiervoor zijn de binnenslapers van enorm belang. Daarnaast
is het ook mogelijk om als niet binnenslaper deel te nemen
aan dit Staalprogramma. Iedereen werkzaam hier op de
kazerne is welkom om aan de activiteiten deel te nemen.
Activiteiten
Deze activiteiten variëren per kazerne en van aanbod. Deze
zijn van veel dingen afhankelijk. De behoeften van de doelgroep
is één van de bepalende factoren. Daarnaast dient de
instructeur rekening te houden met de afstand die gereden
dient te worden en de kosten die er worden gemaakt.
Enkele voorbeelden van activiteiten die ik u kan geven zijn:
Snowworld, FlevOnice, Outdoor Lasergame, Boogschieten,
Schermen, Chien Chi Tao, waterskiën, duiken, toernooien op
de kazerne, pokeravonden, dartavonden, regio evenementen
zoals De Alternatieve Elfstedentocht te Biddinghuizen, paintballen,
klimmen enzovoort.
Resultaten 2009
Procenten en cijfers over de resultaten van 2009 hebben we
niet. Wel kan ik zeggen dat dit per kazerne verschilt. De aan-
tallen hier op de PMK zijn nog niet constant genoeg en er
zijn ups en downs. De opkomst kan nog beter, maar voor
een eerste jaar is dit een goed begin. De zomermaanden zijn
dit jaar de maanden die het productiefst zijn geweest. De
maanden na de zomer viel tegen wat betreft animo. Veel
eenheden waren echter ook druk met allerlei andere zaken.
Wel is opgevallen dat ‘ontspanning’ de voorkeur heeft boven
de sportclinics die worden aangeboden.
Verbeterpunten
Inspelen op de behoeften van de doelgroep is essentieel.
Het bereiken van de binnenslapers is lastig. Wie is wie en wie
zit waar? Uit de resultaten van het afgelopen jaar zijn veel
verbeterpunten naar voren gekomen die ik uitgebreid heb
uitgewerkt. Zo kan het gemakkelijk zijn als er hulp is van de
Spoco’s (sportcoördinatoren). Deze kunnen de activiteiten
doorspelen naar de eenheid en dus de binnenslapers. Dit jaar
wil ik de Spoco’s persoonlijk spreken over het aanbod en
kunnen zij eventueel een datum reserveren. Dan is het de
verantwoording van hen om deze datum ook daadwerkelijk
vol te krijgen.
Enquête
We gaan dit jaar ook kijken wat het effect is van een enquête.
De huismeester heeft een lijst ter beschikking gesteld met
daarop alle binnenslapers op de kazerne. Deze lijst bevat de
namen en de eenheid van deze binnenslapers zodat we na de
les gericht deze enquête aan de doelgroep kunnen uitdelen.
Afstemming
Ook zijn de collega Burgersportinstructeurs erg belangrijk. Het
uitwisselen van ervaring en uitwerkingen kan bijdragen aan
een positieve ontwikkeling in het landelijke Staalprogramma.
Er bestaat al een algemene Staalmap op de regionale schijf in
noord Nederland waarin deze uitwisseling van toepassing is.
Uiteindelijk zullen er in de toekomst ook meerdere persoonlijke
afspraken komen tussen collega’s onderling om tot enige
afstemming te komen en te leren van elkaar.
Bestaansrecht
Met alle vertrouwen werken we naar het jaar 2010 toe. De
voorbereidingen zijn al in volle gang. Uiteindelijk zal het bestaan
van deze Staalactiviteiten afhangen van het verloop er
van. De financiële handelingen die worden gedaan, moeten
teruggekoppeld en gerelateerd worden naar een “voldoende”
aantal deelnemers. Mochten die resultaten tegenvallen dan
moeten we helaas afstand nemen van een unieke, sportieve
mogelijkheid om in de avonduren te ontspannen.
Nick Obma, Burgersportinstructeur LO/Sportgroep PMK
ZANDLOPER 5-2009 35

Fysieke vorming bij de opleiding
Veiligheid en Vakmanschap
Veiligheid en Vakmanschap (VE&VA) is een competentiegerichte ROC-opleiding
die voorbereidt op een verkorte initiële opleiding bij Defensie en deel uitmaakt
van het project ‘Loopbaanlint’.
Dit project is in de loop van 2007 ontstaan door een nauwe
samenwerking tussen de overheid en defensie en is gericht op
het verbeteren van de werkgelegenheid voor schoolverlaters
en het terugdringen van voortijdig schoolverlaten. In augustus
2009 is de ‘nieuwe’ opleiding VE&VA van start gegaan bij
zeven ROC’a: Friese Poort (Leeuwarden), Deltion (Zwolle),
Midden Nederland (Nieuwegein), Eindhoven (Eindhoven),
Vitalis (Breda), Zadkine (Rotterdam) en Kop van Noord-
Holland (Den Helder).
Project
De KL kent sinds midden jaren negentig de zogenaamde
‘Instroomopleidingen KL‘ (IOKL). Het ‘Oriëntatiejaar KL’ en
Vrede & Veiligheid maken hiervan deel uit. Deze opleidingsrichtingen
faseren uit en maken plaats voor een ‘Paarse’
variant: ‘Veiligheid en Vakmanschap’ waaraan de Koninklijke
Marine, de Koninklijke Luchtmacht en de Koninklijke Landmacht
deelnemen. De verwachting is dat voor het schooljaar
2010 – 2011 het aantal leerlingen zich verdubbelt naar ruim
2500 leerlingen. Er zullen dus meer ROC’a gaan deelnemen
aan het project en zich aansluiten bij de huidige zeven ROC’a.
Veiligheid versus Vakmanschap
Het loopbaanlint is een nieuwe aanpak van de instroom en
het carrièreverloop van jonge manschappen en sergeanten.
De essentie: scholieren met een VMBO-diploma en de wens
om militair te worden, gaan op hun zestiende een civiel
erkende MBO-opleiding volgen bij een Regionaal Opleiding
Centrum (ROC) op niveau 2 (soldaten / korporaals) en 3
(onderofficieren).
Gedurende de opleiding kunnen ze vast wennen aan de
militaire context, de cultuur en de fysieke eisen. Op termijn
zal ook een niveau 4 (officieren) opleiding ontwikkeld gaan
worden. Bovendien ronden ze een vakinhoudelijke opleiding
af, waar ze in maatschappelijk opzicht later ook iets aan
hebben.
Een belangrijk verschil tussen VE&VA 2 en VE&VA 3 is de
aandacht die besteed wordt aan het aanleren en toepassen
van leidinggevende vaardigheden en daarbij behorende
houdingsaspecten. Dit wordt vooral duidelijk door het verschil
in benodigde opleidingstijd: VE&VA 2 omvat gemiddeld
18 maanden en VE&VA 3 duurt gemiddeld 30 maanden.
De (militaire) basis van de opleiding is gericht op ‘Veiligheid’
en wordt gevormd door algemene ontwikkeling vanuit een
militaire context, lichamelijke oefening en fysieke training,
militaire basisvorming (niveau 2) en algemene kadervorming
(niveau 3). Het ‘Vakmanschap’ wordt aangeleerd binnen de
verschillende te onderkennen ‘Vakrichtingen’: Grondoptreden
(manoeuvre), Techniek en Logistiek en Maritiem ( voor potentieel
vlootpersoneel). Na afronding van de opleiding VE&VA
bestaat nog steeds de keuze: militair worden of een civiele
baan gaan zoeken.
Doorlopende fysieke leerlijn
De LO/Sportorganisatie (BOTO) heeft voor de opleiding
VE&VA de regie naar zich toegetrokken voor de ontwikkeling
van de fysieke vorming in het traject dat ligt voor de (eventuele)
instroom bij defensie. De doorlopende fysieke leerlijn
is bedoeld voor alle ‘Vakrichtingen’ waarbij de sportdocenten
op het ROC maar ook het LO/Sportpersoneel van de deelnemende
krijgsmachtdelen tijdens de Beroepspraktijkvorming
zich dienen te houden aan het ontwikkelde programma
(onder andere Grofontwerp) door BOTO.
Bij de huidige instroomopleidingen blijkt dat er veel verschillen
zitten in de samenstelling –en uitvoering van de fysieke
vorming. Om eenheid van opvatting te verkrijgen voor wat
betreft invulling en uitvoering van de fysieke vorming tijdens
de ROC opleiding, is een ‘Brondocument’ LOFT ontwikkeld.
Het doel van dit document is om uiteindelijk een optimale
aansluiting van de fysieke (en mentale) vorming te bereiken
bij de overgang van ROC naar defensie.
De aspirant militairen dienen bij aanvang van het voor hen
resterende deel van de AMO (OCIO) of IVO (KMS) een
beginsituatie te hebben die hierbij aansluit. Over de exacte
verkorting die verkregen wordt met de opleiding VEVA op
de AMO / IVO moet nog een besluit worden genomen. Het
uitgangspunt is dat zoveel mogelijk (militaire) vakken worden
overgedragen naar het ROC met uitzondering van die vaardigheden
die alleen uitgevoerd mogen worden als men de
status van militair heeft (o.a. bedienen van een vuurwapen).
ZANDLOPER 5-2009 37

Het ‘Brondocument’ LOFT
Het ontwikkelde ‘Brondocument’ LOFT dient o.a. als ondersteuning
bij de invulling en uitvoering van de fysieke vorming
tijdens de ROC opleiding. Dit geldt voor zowel de ‘binnenschoolse’
periode (alles wat op het ROC plaatsvindt) als ook
de ‘buitenschoolse’ periode (het programma tijdens de BPV
dat plaats vindt op de kazerne (in de militaire context).
Het ‘Brondocument’ LOFT bevat onder andere:
• Algemeen ondersteunende info (Trainen Fysieke Fitheid);
• Visie op Opleiden & Trainen LO/Sportorganisatie en
‘Vaardig bewegen’;
• Achtergrond informatie met betrekking tot ‘Vorming’;
• Bijlagen met o.a.: GROF ontwerp – programma’s VTV
voor uitstroomrichtingen – zwemeisen krijgsmachtdelen
– beoordelingsformulier beroepshouding etc.
Om op eenvoudige wijze gebruik te maken van de genoemde
ondersteunende documentatie is een zo genaamd ‘Web-
dossier werkgroep LOFT’ aangemaakt. Personen die zitting
hebben in de werkgroep LOFT (VE&VA) en personeel dat
betrokkenen is bij de invulling en uitvoering van de doorlopende
fysieke leerlijn VE&VA kan hiervan gebruik maken.
Een gebruiker kan met behulp van een ‘U account’ en op
voorwaarde van de daaraan gekoppelde machtiging (in overleg
met BOTO en de heer Paul lindeboom) via intranet de
documenten benaderen.
Het ‘Grof ontwerp’
Het ontwikkelde ‘Grof ontwerp’ dient als basis voor de verdere
invulling van het te volgen fysieke programma door de
sportdocent van het ROC / LO/Sportinstructeur van de BPV
locatie. Voor iedere ‘Vakrichting’ en elk niveau (2 en 3) is een
apart (fysiek) programma gemaakt. Planningstechnisch zijn de
te onderscheiden ‘Grof ontwerpen’ verder verschillend omdat
er binnen Nederland met drie verschillende regio’s wordt
gewerkt. Hierbij is de volgorde van het programma globaal
wel gelijk maar zijn onder andere de BPV’s wat verschoven.
Per ‘Vakrichting’ zijn er vooraf vaste fysieke doelen gesteld,
afgeleid van de bij CLAS bekende fysieke functiecluster
indeling (FIT): Maritiem fysiek functiecluster 1 – Techniek /
Logistiek 2 en Grondoptreden 3. Hieraan is uiteindelijk
een minimaal aantal uren fysieke vorming (LO en FT) per
week gekoppeld gedurende de gehele opleiding. Wordt de
opleiding langer dan komen er voor iedere week dus extra
uren LO bij (onder andere regelmaat en continuïteit). Dit
heeft geresulteerd in: MAR (4 uren per week) – TECH/LOG
(6 uren per week) – GROP (8 uren per week). In basis dus
een redelijk uitgangspunt om, afgezet tegen de duur van
de opleiding, de beoogde fysieke doelen te behalen.
Communicatie
De ontwikkeling van een doorlopende fysieke leerlijn valt
of staat bij de toepassing ervan. Door BOTO is daarom ook
veel tijd besteed aan het ‘onder de aandacht brengen’ van
het ‘Brondocument’ LOFT. De drie management D’s spelen
hierbij een voorname rol: Dialoog – Deelgenoot – Draagvlak.
Om zo effectief mogelijk dit project aan te lopen is
de werkgroep LOFT ingesteld onder leiding van HBOTO
LO/Sportorganisatie. De werkgroep LOFT bestaat uit:
• vertegenwoordigende sportdocenten van de deelnemende
ROC’a;
• collega’s uit de LO/Sportorganisatie van de locaties waar
AMO / IVO plaats vindt (in verband met BPV tot januari
2010);
• vertegenwoordiger(s) Instructiegroep IOKL;
• collega LO/Sportinstructeurs van KM en KLu die betrok -
ken zijn bij de invulling van de BPV’s.
Tijdens de voorbereiding is een aantal bijeenkomsten georganiseerd.
Hierbij is onderscheid gemaakt in bijeenkomsten die
in teken stonden van informatie overdracht (Groot overleg)
en bijeenkomsten in kleiner verband met meer de insteek van
‘brainstorm’ sessies. De laatste genoemde sessies waren vooral
gericht op het bundelen van goede ideeën en het verzame-
len van materiaal dat al gebruikt wordt bij de lopende
instroomopleidingen en z’n waarde bewezen heeft.
Het uiteindelijk resultaat was dat voor de fysieke vorming
iedereen die het betreft goed voorbereid aan het nieuwe
school jaar kon beginnen. Inmiddels heeft na aanvang van
het schooljaar (augustus 2009) een tweetal terugkoppelingsbijeenkomsten
plaats gevonden waaruit gebleken is dat men
erg tevreden is over de geboden regie en ondersteuning.
Onderling overleg en regelmatige terugkoppeling over het
verloop van het proces wordt door alle deelnemers gezien als
een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle inrichting en
uitvoering van de doorlopende fysieke leerlijn.
Vakmanschap
De afgelopen jaren zijn er veel zaken met betrekking tot de
fysieke vorming gedurende de ontwikkeling van de ‘Instroom
Opleidingen KL’ opgezet - ontwikkeld en toegepast. Hier
heeft de Instructiegroep IOKL een vooral intermediaire rol
bij ingevuld tussen de ROC’a en de militaire locaties waar de
BPV plaats vond. Daarnaast is vooral ook de kwaliteit van de
gebruikte fysieke programma’s geborgd door de aanwezigheid
van een aanzienlijk aantal ex-LO/Sportcollega’s die in
de afgelopen jaren onze LO/Sportorganisatie verruild hebben
voor een baan als sportdocent op verschillende ROC’a. Voor
velen spreken de volgende namen boekdelen: Marc Bakker,
Martijn Merx, Ferry Holierhoek, Rene van Berlo, Michiel des
Bouvrie, Frank van de Broek, Martijn van de Velde, Eric
Raterink enzovoort.
Voor een belangrijk deel hebben zij de basis gelegd waar nu
op wordt verder gegaan. Wat zij missen is de stimulans die
binnen de LO/Sportorganisatie altijd aanwezig was om ‘Beter
te worden’ want “Wie stopt met beter worden houdt op met
goed zijn”. Om de kwaliteit van de collega sportdocenten te
borgen, biedt de LO/Sportorganisatie de mogelijkheid om, op
basis van aangegeven behoefte, Workshops te organiseren
die inspelen op de aangegeven behoefte aan opfrissing voor
bepaalde vakgebieden.
Een eerste aanzet hiertoe vindt al in december 2009 plaats.
Op 1 december vindt een Workshop ‘MZV’ plaats en op 16
december een Workshop ‘Kracht en Romp stabiliteit’ . De
Workshops worden verzorgd door de LOSS. In 2010 krijgt dit
een vervolg.
Tot slot
Het ‘loopbaanlint’ is een ambitieus project. In korte tijd is er
door heel veel enthousiaste docenten en militairen gewerkt
aan een nieuw product: de opleiding VEVA. Er gaat veel goed
maar er zijn tegelijkertijd ook veel zaken die absoluut beter
moeten! Daar wordt intern veel aandacht aan besteed. Het is
vooral lastig om steeds opnieuw in te spelen op de vele veranderingen
en onvoorziene obstakels die dit ‘jonge’ project op
haar weg vindt. Een van die zaken is de Beroepspraktijk Vorming
die een vast onderdeel uitmaakt van de opleiding VEVA.
Tot januari 2009 vindt de BPV plaats bij de scholen Noord,
Zuid, Luchtmobiel en de KMS. Vanaf januari 2010 gaan
ook de brigades participeren in de uitvoering van de BPV’s.
Aangezien ook de fysieke vorming deel uitmaakt van het
BPV programma zullen de LO/Sportgroepen op deze locaties
ook betrokken worden bij de invulling van de geplande
fysieke vorming tijdens de BPV. Het lastige in deze is dat nog
geen duidelijkheid bestaat welke exacte locaties het betreft.
Hierdoor wordt de voorbereidingstijd steeds krapper voor
iedereen die bij de uitvoering van de BPV betrokken is.
BOTO probeert de betreffende LO/Sportgroepen zo spoedig
mogelijk te informeren zodra duidelijkheid is welke locaties
het precies betreft. Voorlopig betreft het de navolgende
kazernes: Havelte, Schaarsbergen, Ermelo, De Peel, Garderen,
Oirschot, Amersfoort, ’t Harde en Vught. Op 16 december zal
in Amersfoort een speciale voorlichting worden georganiseerd
voor de LO/Sportcollega’s die op de ‘nieuwe’ BPV locaties’
te maken krijgen met de fysieke vorming binnen de BPV van
de opleiding VE&VA. Hiermee kunnen zij ook een goede
start maken met de bijdrage die van hen gevraagd wordt.
Maj Hans van der Kaaden, Hoofd bureau O&TO LO/Sport
ZANDLOPER 5-2009 39

TradiTiezaal
Donderdag 3 december was het dan zover en werd een lang gekoesterde wens realiteit.
Op die dag opende Mirjam de Wijk, dochter van de grondlegger van de LO/Sportorganisatie,
luitenant-kolonel Karel de Wijk, de Traditiezaal van het Dienstvak LO/Sport in gebouw Y van
de Bernhardkazerne in Amersfoort.
ZANDLOPER 5-2009
Mirjam de Wijk opende deze ruimte, onder toeziend oog
van onze commandant kol Henk Stuut en genodigden, door
een lint door te slaan met de sabel van haar vader. Sporters
zijn doeners. Die kijken vooruit en nauwelijks terug. In
december 2000, naar aanleiding van het 25-jarig bestaan,
is ons geschiedenisboek geschreven en al snel ontstond de
wens, maar ook de toezegging, om de naam Karel de Wijk
te verbinden met iets tastbaars van de LO/Sportorganisatie.
Realiseren
Met de verbintenis van zijn naam aan onze Traditiezaal
heeft deze afspraak aan onszelf gestalte gekregen. Vanuit de
mogelijkheid om als Dienstvak je traditie te mogen borgen
is de afgelopen jaren op vele manieren geprobeerd. Dit door
onder andere het realiseren van een Traditiezaal. Afgelopen
3 december was het zo ver.
Verlangens
Traditie kun je niet kopen. Traditie moet je zoeken, je in het
verleden verdiepen is dan noodzakelijk want naast geschreven
stukken wil je ook graag voorwerpen uit het verleden laten
zien. Het geluk moet je dan hebben dat iemand, in dit geval
Gerard van Dongen, die de aan hem door lkol De Wijk
geschonken sabel wilde afstaan, iets aan het “museum” wil
schenken. Natuurlijk is er meer door onze huidige en oud
collega`s geschonken waardoor we al een aardige collectie
hebben. Toch hoopt de projectgroep op meer materialen op
welke manier dan ook. Lkol bd Harry Kok vulde deze direct
aan door het inbrengen van ons nu oudste stuk: een boekje
over militair schermen uit 1904.
Projectgroep
De projectgroep Traditiezaal had de eer en de uitdaging om
deze Traditiezaal uiteindelijk op zeer korte termijn te realiseren.
Zij is zich er maar al te goed van bewust dat deze nooit af
zal zijn maar er is zeker een fraaie en degelijke basis neergezet
en het is de moeite waard om deze uit te bouwen. Want:
ook deze tijd zal eens “de goede ouwe tijd” worden. Iets wat
zeker aandacht gaat krijgen door een verdere investering in
de Traditiezaal. De projectgroep hoopt met haar eigen en uw
ideeën en mogelijke giften te mogen stoeien. Als voorbeeld
is er al een idee om thema`s te laten wisselen en ook in de
opleiding van onze aanstaande collega`s (VTO 1) aandacht
aan het verleden te geven want soms is er vanuit het verleden
iets te leren.
De kinderen van lkol Karel de Wijk
Vele LO/Sportvergaderingen zullen in de Traditiezaal plaatsvinden.
Daarnaast straalt de zaal door de tekstborden en
kastvulling direct historie uit. Niet LO/Sporthistorisch maar
zeker onder de ouderen is de ‘nieuwe’ “SMLO”-bel bekend
die zo`n bijzondere rol in het verleden had dat wij een replica
in onze ruimte hebben. De heer Frits Oldenburger kon helaas
de bel nog niet laten luiden, een handeling waar hij wat ons
betreft het meeste recht op heeft (wat na te lezen is in het
geschiedenisboek).
Bezichtigen
Verder zijn onze mediamiddelen interessant omdat wij alles
digitaal willen gaan borgen. Films, foto`s en teksten zijn
door eenvoudige handelingen snel te vinden zodat de lezer
meer over een onderwerp kan lezen of bekijken. Onze oud
collega`s kunnen na afspraak met de beheerder, Roy Tamaela,
de Traditiezaal bezoeken. Op de Dienstvakdag in 2010 krijgt
u natuurlijk de gelegenheid tot het bezichtigen van deze
mooie ruimte.
Gastenboek
De “Luitenant-kolonel K.F de Wijk zaal” is nu een feit. De
dag werd door de familie afgesloten door een korte indruk in
het gastenboek achter te laten.
3- 2-2009
Wij zijn zeer onder de indruk van deze prachtige zaal, een
waardig eerbetoon aan onze vader en een mooi overzicht
van de geschiedenis van de LO en Sport.
We willen graag een ieder zeer bedanken voor alle moeite
en inzet om dit voor elkaar te krijgen. Onze welgemeende
complimenten. Het vervult ons ook met trots.
Veel dank,
Familie De Wijk
Aooi Richard Wichhart
Oudgedienden van de LO/Sportorganisatie
Openingstoost op de Traditiekamer
4

WAAR HEBBEN WE HET IN 2009
OVER GEHAD IN DE ZANDLOPER
Inhoud Zandloper 1
Blz 3 Van uw Commandant
Blz 4 NK Baanwielrennen
Blz 6 Medezeggenschapscommissie
Blz 8 LO/Sport kort
Blz 9 Personeelsaangelegenheden
Blz 0 Opleiding tot officier
Blz 2 Salam uit Kabul
Blz 4 Sportkalender 2009
Blz 5 LO/Sport kort
Blz 6 Verplaatsen in de sneeuw
Blz 20 Een dag niet gezweet is een dag niet geleefd!
Blz 22 Defensie aan het schaatsen
Blz 26 LO/Sport kort
Op Intranet kunt u de digitale exemplaren nog bekijken:
http://intranet.mindef.nl/kl/lo_sport/actueel/defensie_bladen/index.aspx
ZANDLO PER
informatiebulletin van en voor de sportorganisatie 1 - 09
Fit for Action
Verplaatsen in de sneeuw
Vrouwen voetbalclinic in Kabul
Primeur voor Defensie: Schaatsen!
ZANDLOPER 5-2009
ZANDLOPER
Koninklijke Landmacht
Inhoud Zandloper 2
Blz 3 Van uw Commandant
Blz 4 Stipnotering
Blz 5 Tussentijdse MC-verkiezingen
Blz 6 Werken aan fitheid en gezondheid
Blz 7 De boze buizerd
Blz 8 Defensie aan de slag
Blz 9 Personeelsaangelegenheden
Blz 0 Aooi Rik van Trigt ontvangt J.C. Maassen-prijs
Blz 2 Sportflitsen
Blz 4 Burger LO/Sportinstructeur
Blz 6 LO/Sport steunt Kenia
Blz 8 Een geslaagde missie
Blz 22 Bergtoerleider
Blz 26 Sportflitsen
Blz 28 CIOS proeft aan KCT
Blz 3 Marathon in Uruzgan
ZANDLO PER
informatiebulletin van en voor de sportorganisatie 2 - 09
Fit for Action
Burger LO/Sportinstructeur
Van Knoop- naar Alpinespecialist
LO/Sport steunt Kenia in Eindhoven
ZANDLOPER
Koninklijke Landmacht
Inhoud Zandloper 3
Blz 3 Van uw Commandant
Blz 4 FitnessFlash
Blz 4 Ontbinding redactieraad Zandloper
Blz 5 Doorstart MC LO/Sportorganisatie
Blz 6 Nieuws van de administrateur
Blz 7 Personeelsaangelegenheden
Blz 8 Luitenant Tonnetkazerne goes Spinning
Blz 0 Regiocontactdag
Blz 2 Sportflitsen
Blz 3 Opening New Dutch Camp 2
Blz 4 Engineer Advanced Recce and Search
Blz 6 European Cup Meeting Military Pentathlon
Blz 8 Gedragscode e-mail en internet
Blz 8 Linke soep
Blz 9 Speedmars
Blz 20 De veldtest voor IOKL-leerlingen
Blz 22 Marathon Amersfoort
Blz 26 Sportflitsen
ZANDLO PER
informatiebulletin van en voor de sportorganisatie 4 - 09
Fit for Action
Commando-overdracht
Regeling Defensie Conditieproef
Van Soedan via Rio naar Amersfoort
ZANDLOPER
Koninklijke Landmacht
Inhoud Zandloper 4
Blz 3 Waar is de MC mee bezig?
Blz 3 Stipnotering
Blz 4 Even voorstellen… Kol Henk Stuut
Blz 6 Gastcolumn
Blz 6 Bon Dia
Blz 7 Personeelsaangelegenheden
Blz 8 Van Soedan via Rio naar Amersfoort
Blz 2 Internationale Militaire Survivalrun
Blz 4 Commando-overdracht
Blz 8 Regeling Defensie Conditieproef
Blz 20 Uitzending “Ab”
Blz 22 Sportflitsen
Blz 23 Cursus instructeur ATB
Blz 24 Uitgezonden…
ZANDLO PER
informatiebulletin van en voor de sportorganisatie 4 - 09
Fit for Action
Commando-overdracht
Regeling Defensie Conditieproef
Van Soedan via Rio naar Amersfoort
De redactie
wenst u
fijne feestdagen
en een
sprankelend 2010
ZANDLOPER
Koninklijke Landmacht
43