"VITA-studie", Kim de Haan, Erasmus MC, afdeling I.C., Rotterdam

VITA-studie
Een onderzoek naar de prevalentie van vitamine D deficiëntie
bij de volwassen IC patient met AKI.
Kim de Haan
Renal Practitioner i.o
Erasmus MC Rotterdam
26-10-2011

Introductie EMC IC Volwassenen
Niveau 3 IC
4 units
58 bedden
2010 aantal opnames ICCU: 1550
Aantal patienten (C)RRT: 40
2

Agenda
Aanleiding voor onderzoek
Probleemstelling
Doelstelling
Vraagstelling
Onderzoeksmethodiek
Resultaten
Conclusies
Discussie
Aanbevelingen
Rol Renal Practitoner
Literatuur

Aanleiding voor onderzoek
Hoge mortaliteit onder IC patiënten in de eerste dagen na starten
nierfunctievervangende therapie.
Actualiteit.
Een vitamine D deficiëntie en de relatie met hart- en vaatziekten.
4

Probleemstelling
Het is niet duidelijk of er een vitamine D deficiëntie voorkomt en in
welke mate.
Zou een vitamine D deficiëntie leiden tot een hogere mortaliteit?
Zou vitamine D uitgefilterd worden tijdens de nierfunctievervangende
therapie?
Kortom: Nog veel onduidelijkheid!!
5

Doelstelling
1. Vaststelling mogelijke vitamine D deficiëntie.
Hoe ernstig is de vitamine D deficiëntie ?
Vaststellen wat de invloed van vitamine D deficiëntie heeft op mortaliteit
6

Vraagstelling
Hoe vaak komt een vitamine D deficiëntie voor bij de patiënten met een
AKI die CVVH als therapie ontvangen op de IC’ s van de
centrumlocatie van het Erasmus MC?
Deelvraagstelling:
Bestaat er een associatie tussen patiëntenkarakteristieken, reden van
opname, medicatie gebruik en een vitamine D deficiëntie?
Heeft vitamine D deficiëntie een effect op de mortaliteit in deze
patiëntenpopulatie.
7

Een stukje geschiedenis
et
• In het begin de van 19 e eeuw waren er veel
kinderen met rachitis.
• In het begin van de 20 e eeuw werd vitamine D
ontdekt als geneesmiddel voor rachitis.
• Na WO lichtkuren en vakantiekolonies
• 1961 Het Margarinebesluit.
• Gezondheidsraad 2008:
Vitamine D level 30-50 nmol/l is adequaat.
5 mcg vitamine D als ADH.
8

Gevolgen vitamine D deficiëntie
Immuunsysteem
Neuro-vasculair
Spieren en Botten
Longen
Kanker
Hart- en vaatziekten
(artherosclerose, calcificaties, myocardinfarct,
cardiomyopathie, trombose, plotse hartdood)

Vitamine D metabolisme
Hydroxylatie
Actief Geactiveerd
(Plantaardig)
(Dierlijk)
Thacher, Clarke, Mayo Clin Proc. 2011;86(1):50-60

Vitamine D deficiëntie onder een groot
percentage van de Nederlandse bevolking.
Gezondheidsraad. Naar een toereikende inname van vitamine D. Den Haag: Gezondheidsraad, 2008: publicatienr.
2008/15.
11

Vitamine D deficiëntie onder de IC
populatie
Prevalence of Vitamin D deficiency and correlation with outcome in intensive care patients in winter and summer.
JJ Weenink , HTKH Yap , PHJ van der Voort , EH Slaats , HM Oudemans-van Straaten
30%
12

Gezonde populatie versus IC populatie.
Vitamin D deficiency in the intensive care unit: an invisible accomplice to morbidity and mortality?
Paul Lee, Priya Nair, John A. Eisman, Jacqueline R. Center, Intensive Care Med (2009) 35:2028–2032 13

Vitamine D transport eiwit
Vitamine D
transport eiwit
52-59 kDa
Continue
aanmaak per
dag, geen
seizoensvariatie
Vitamine D bindt
zich voor 80%
aan dit eiwit,
voor 10-15%
aan albumine en
5% is vrij.
Cut-off van de CVVH filter is 55-56 kDa
→
α2-globuline

Onderzoeksmethodiek
Observationele prospectieve studie
Bepaling van 1,25 OH (D) en 25 OH (D) volgens de RIA-methode met
immuno extractie
Bloedafname op uniforme wijze via arterielijn
Periode= Maart 2011 – Augustus 2011
Tijdstip afname= Overdag
15

Inclusie- en Exclusiecriteria
Inclusie
Alle patiënten op de IC’s van de centrumlocatie met een AKI aan de
CVVH tijdens de periode Maart-Augustus 2011.
Exclusie
Patiënten die reeds vitamine D suppletie krijgen.
Patiënten met chronisch, RIFLE Loss of End stage, nierinsufficiëntie.
16

Indeling 25 OH (D) en 1,25 OH (D)
25 OH D werd onderverdeeld in 3 groepen:
> 50 nmol/l voldoende
30-50 nmol/l milde deficiëntie
< 30 nmol/l ernstige deficiëntie
1,25 OH D werd onderverdeeld in 3 groepen:
< 38 pmol/l
38-183 pmol/l
> 183 pmol/l
17

Data analyse
We gaan continue variabelen beschrijven als gemiddelde ± SD.
De discrete variabelen beschrijven we als percentages.
De variabelen gaan we vergelijken tussen de twee groepen aan de hand van
een Chi-kwadraat test of logistische regressie test.
De software die gebruikt zal worden is SPSS 17.0. Alle statistische testen
zullen 2-zijdig zijn. Een p-waarde van 0.05 of kleiner zal als statistisch
significant worden beschouwd.
18

Resultaten
Tabel 1
Patiëntenkarakteristieken
Man
Vrouw
Leeftijd
Reden van Opname
Respiratoire insufficiëntie
Sepsis
OHCA
Leverfalen
Post thoracale chirurgie
Trauma
Overig
Aantal
N (%) 33
25 (76)
8 (24)
12 (36)
9 (27)
2 (6)
2 (6)
4 (12)
1 (3)
3 (9)
Mortaliteit 15 (46)
Medicatie
(negatief effect)
25 OH(D)
50 nmol/l
1,25 OH(D)
183 pmol/l
14 (43)
25 (76)
7 (21)
1 (3)
17 (51)
15 (46)
1 (3)
Mean
SD
58 15
18-80
25 11
8-65
54 52
8-257
19

Resultaten 2
Tabel 2: CI 95%, * Chi kwadraat test
25 OH(D)
Overlijden p-waarde
Aantal (%)
50 nmol/l (n=1) 1 (100%)
1,25 OH(D)
183 (n=1) 1 (100%)
0,017*
20

Vraagstelling
Hoe vaak komt een vitamine D deficiëntie voor bij de patiënten met een
AKI die CVVH als therapie ontvangen op de IC’ s van de
centrumlocatie van het Erasmus MC?
Deelvraagstelling:
Bestaat er een associatie tussen patiëntenkarakteristieken, reden van
opname, medicatie gebruik en een vitamine D deficiëntie?
Heeft vitamine D deficiëntie een effect op de mortaliteit in deze
patiëntenpopulatie.
21

Conclusies
Slechts 1 patiënt, 3%, heeft een adequate 25 OH (D) spiegel.
76% heeft een ernstige vitamine D deficiëntie, 21% heeft een milde
deficiëntie
Er is een significant, p 0.017, hogere mortaliteit in de ernstig deficiëntie
groep.
Er is geen associatie tussen patiëntenkarakteristieken (geslacht en
leeftijd), reden van opname, medicatie en een vitamine D deficiëntie.
22

Discussie
Eenmalige afname Medicatie
APACHEscore/BMI
Kleine populatie
BIAS
Calcium en PTH
Geen controle groep
23

Aanbevelingen
Voeding en vitamines niet als ondergeschoven “kindjes” zien.
Grotere pilot studie met controle groep.
Dosis vitamine D suppletie vaststellen (dose-finding studie)
Interventiestudie opzetten (mogelijk multicenter/CBO doorbraak studie).
Suppletierichtlijn vitamine D opstellen waarin ook spoorelementen,
mineralen, elektrolyten en andere vitamines in op worden genomen.
24

Rol Renal Practitioner
Vraagbaak zijn voor collega’s.
Scholing geven (multidisciplinair).
Up to date zijn mbt nieuwe ontwikkelingen op het gebied van
nierfunctievervangende therapie middels het lezen van vakliteratuur en
het bezoeken van congressen/symposia.
Intermediair en aanspreekpunt zijn in de contacten met de firma’s.
Implementatie innovatieprojecten en onderzoek. (CBO doorbraakstudie)
25

Bedankt voor uw aandacht!
26

Literatuur
Vitamin D deficiency is associated with sudden cardiac death, combined cardiovascular events, and
mortality in haemodialysis patients, C. Drechsler, S. Pilz e.a: European Heart Journal (2010), 31,
2253-2261.
Role of vitamin D in cardiovasculaire disease. G.Verhave, C.E.H Siegert: The Netherlands Journal of
Medicine (2010), vol. 68 , no 3.
Incidence and risk factors of vitamin D deficiency in critically ill patients. O. Lucidarme, E. Messai, T.
Mazzoni e.a: Intensive Care Medicine (2010), 36: 1609-1611.
Vitamine D: waar liggen de grenzen van deficiëntie, adequate status en toxiteit?. F.A.J. Muskiet en E.
van der Veer, Nederlands tijdschrift Klinisch Chemisch Laboratoriumgeneeskunde (2007), 32: 150-
158.
Vitamin D Deficiency
Michael F. Holick, M.D., Ph.D.: New England Journal of Medicine (2007), 357, 266-81.
Vitamin D Insufficiency
Tom D. Thacher, MD, and Bart L. Clarke, MD: Mayo Clinic Proceedings (2011), 86(1), 50-60.
The urgent need to recommend an intake of vitamin D that is effective. Vieth R, Bischoff-Ferrari H,
Boucher BJ, et al: American Journal Clinical Nutrion (2007), 85, 649-650.
Vitamin D deficiency in the intensive care unit: an invisible accomplice to morbidity and mortality?.
Paul Lee, Priya Nair, John A. Eisman, Jacqueline R. Center: Intensive Care Medicine (2009) , 35,
2028–2032.
27