Download - Trimbos-instituut

Drs. Denise van Kesteren
Drs. Aukje Sannen
Sanne Woudstra, MSc
Alcoholmatiging op tentfeesten en
evenementen in gemeente Hardenberg
Een verkenning van de kansen voor preventie en
maatregelen
Trimbos-instituut, Utrecht, juni 2011

Colofon
Projectuitvoering
Denise van Kesteren
Aukje Sannen
Sanne Woudstra
Redactie
Sanne Woudstra,
Omslagontwerp
Ladenius communicatie
Beeld
www.istockphoto.com
Personen afgebeeld op de omslag van deze uitgave zijn modellen en hebben geen relatie tot het onderwerp
van deze uitgave of ieder onderwerp binnen het onderzoeksdomein van Trimbos-instituut.
Deze uitgave is te downloaden via www.trimbos.nl/webwinkel met artikelnummer AF1070
Trimbos-instituut
Da Costakade 45
Postbus 725
3500 AS Utrecht
T: 030-297 11 00
F: 030-297 11 11
© 2011, Trimbos-instituut, Utrecht.
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar
gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande toestemming van het
Trimbos-instituut.

Inhoud
Voorwoord 7
Inleiding 9
1 Huidige gang van zaken 11
1.1 Afgifte vergunningen 11
1.2 Middelengebruik op feesten en evenementen 11
1.3 Houding ten opzichte van alcoholmatiging 12
1.4 Overlast, gewelds- en gezondheidsincidenten 12
1.5 Handhaving 13
1.6 Verantwoordelijkheid 13
1.7 Vertrouwen 13
2 Kansen voor preventie 15
2.1 Kansen voor preventie bij de gemeente 15
2.2 Kansen voor preventie bij organisatoren van evenementen 16
2.3 Overige kansen voor preventie 17
3 Draagvlak voor maatregelen 19
4 Conclusies en aanbevelingen 21
Bijlage 23
TRIMBOS-INSTITUUT 5

Voorwoord
Dit rapport beschrijft het resultaat van het adviestraject over kansen voor alcoholmatiging
op tentfeesten en evenementen in de gemeente Hardenberg. De eerste versie van
het rapport is eind maart 2011 verschenen en is door de gemeente (projectleider alcoholmatiging)
besproken met de betrokken organisatoren van evenementen. De organisatoren
konden zich goed vinden in het conceptrapport en onderschreven grotendeels de
gedane aanbevelingen. Inmiddels is het rapport ook besproken in de gemeenteraad. Het
rapport dient als basis voor het maken van concrete afspraken tussen de gemeente en
de organisatoren over alcoholmatiging, handhaving en de evaluatie van de tentfeesten en
evenementen.
Het team Uitgaan, Alcohol en Drugs van het Trimbos-instituut kijkt terug op een plezierig
adviestraject. Met name de openheid en gedrevenheid van de gesprekspartners raakte
ons. Dat leverde leuke en interessante gesprekken op. De passie waarmee de ondernemers
en organisatoren jaarlijks de vele evenementen in de gemeente Hardenberg organiseren
is tekenend voor een grote betrokkenheid bij de lokale gemeenschap.
We willen dan ook graag alle gesprekspartners bedanken voor het delen van hun ervaringen
en visie en wensen de organisatoren, de gemeente Hardenberg en het project Fris
over Drank een mooi evenementenseizoen toe.
TRIMBOS-INSTITUUT 7

Inleiding
Aanleiding
Het project Uitgaan, Alcohol en Drugs (UAD) van het Trimbos-instituut draagt bij aan het
verminderen van riskant alcohol- en drugsgebruik in het uitgaanscircuit en de gezondheids-
en veiligheidsproblemen die daarmee samenhangen. UAD bood de gemeente Hardenberg
in samenspraak met ZonMw twee dagen ondersteuning aan voor het project Fris
over Drank. ZonMw ondersteunt in het kader van het project Gezonde Slagkracht gemeenten
bij een integrale aanpak van overgewicht, alcohol, roken en drugs. Hardenberg
is een van de gemeenten waarvan een aanvraag op het gebied van alcoholmatiging gehonoreerd
was. De gemeente kon de ondersteuningsvraag aan UAD naar wens vormgeven,
op voorwaarde dat de activiteiten niet al door Gezonde Slagkracht gefinancierd zouden
worden en dat ze gericht zouden zijn op de uitgaanssetting, in relatie tot middelengebruik
onder 16+-jeugd. Het ministerie van VWS dat UAD financiert, laat ontwikkelingen
op genoemd thema door het Trimbos-instituut aanjagen.
Het karakteristieke uitgaan in een plattelandsgemeente als Hardenberg vindt plaats in
hokken en keten en bij (tent)feesten en evenementen. In overleg tussen het Trimbosinstituut
en Geeske Roos, de projectleider van Fris over Drank, is vastgesteld de ondersteuning
in te vullen met een verkennend onderzoek onder commerciële organisatoren
en uitbaters van (tent)feesten en evenementen. Het doel hiervan is een globaal beeld te
krijgen van hun motivatie voor alcoholmatiging en tegelijkertijd een indruk te krijgen van
het draagvlak voor maatregelen.
Resultaat
Het onderzoek is verkennend van aard en brengt de opvattingen van een aantal uitbaters
op tentfeesten en evenementen over alcoholgebruik onder jongeren in beeld. Het onderzoek
levert suggesties en aanbevelingen op:
Voor gemeentelijke alcoholmatigingsmaatregelen op het vlak van vergunningverlening,
controle en toezicht op feesten en evenementen
voor een plan van aanpak voor alcoholmatiging op tentfeesten en evenementen
Werkwijze
Om in een beperkte tijd toch een goed beeld te krijgen van de kansen voor alcoholmatiging
op feesten en evenementen in de gemeente Hardenberg, is er gekozen voor kwalitatief
onderzoek: het afnemen van interviews. De projectleider van Fris over Drank, Geeske
Roos, heeft zes organisatoren/uitbaters van evenementen en (tent)feesten uitgenodigd
om op 15 januari 2011 met het Trimbos-instituut in gesprek te gaan in het gemeentehuis
van Hardenberg. Ook was er die dag een gesprek gepland met de vergunningverlener.
Overzicht gesprekspartners:
- Arnold Schumacher, vergunningverlening gemeente Hardenberg
- Henry Vos, Vosverhuur, tent- en partyverhuur
- Habo Events, André Eggengoor
- Bert Bos en Allart Bruning, Stichting Slobberfeest, Hardenberg
TRIMBOS-INSTITUUT 9

- Bert Viskaal, Het Station, Gramsberger Feestweek
- Wim en Brigitte Haverkort, Café Haverkort, Slagharen
- Erik Wenker, Bouwvakfeest Ane
Op 23 februari is er aanvullend een telefonisch interview afgenomen met de politiechef
van de gemeente, Gonda Bruns.
Aan de hand van de opdrachtformulering zijn van te voren vragen opgesteld die richting
gaven aan de gesprekken. De gespreksduur varieerde van 30 tot 60 minuten. Alle gesprekken
zijn genotuleerd en vormen de basis voor dit adviesrapport.
Verslag
De uitkomst van de gesprekken en het advies aan de gemeente Hardenberg wordt in dit
verslag beschreven. Naast een beschrijving van de resultaten volgen concrete conclusies
en aanbevelingen.
10
TRIMBOS-INSTITUUT

1 Huidige gang van zaken
1.1 Afgifte vergunningen
Wie in de gemeente Hardenberg een (tent)feest of evenement wil organiseren, moet
daarvoor een vergunning aanvragen bij de gemeente, met een ontheffing voor het
schenken van alcoholische dranken en het produceren van geluid. In de vergunningsaanvraag
wordt aandacht besteed aan alcoholmatiging. Er moet gezorgd worden voor leeftijdscontrole,
regels moeten zichtbaar worden opgehangen en er mogen geen promotie
acties plaatsvinden voor drank. Ook krijgen de aanvragers informatie opgestuurd over
Fris over Drank en wordt ze de mogelijkheid geboden om gratis polsbandjes af te nemen.
Na leeftijdscontrole krijgen jongeren boven de 16 jaar oud een polsbandje zodat voor de
barmedewerkers op een evenement duidelijk is aan wie ze wel of geen alcohol mogen
verstrekken. Fris over Drank vraagt dan als tegenprestatie voor het leveren van de polsbandjes
dat er op de website van het evenement een banner van het project komt te
staan.
In principe worden alle aanvragen besproken met de brandweer, politie en het GHOR.
Wanneer er een aanvraag wordt ingediend door een onbekende ondernemer, wordt nog
weleens een onderzoek naar de achtergrond hiervan ingesteld. Om rompslomp te vermijden,
verloopt de vergunningenaanvraag soms per mail.
De grote evenementen worden na afloop geëvalueerd door de gemeente, ondernemer(s),
politie en brandweer. Tactus, de regionale instelling voor verslavingszorg en preventie
sluit hierbij alleen aan wanneer er een gezondheidsincident heeft plaatsgevonden. Kleinere
evenementen worden vaak niet geëvalueerd. Ook blijkt dat de ondernemers niet altijd
bij de evaluatie worden betrokken. "We krijgen nooit terugkoppeling. We bellen zelf na
afloop na het politiebureau om te vragen of er nog bijzonderheden zijn."
De indruk ontstaat bij de gesprekspartners dat er door grote bureaucratische rompslomp
en tijdgebrek soms snel vergunningen worden afgegeven aan aanvragers voor eenmalige,
kleinere evenementen. Hierop is de controle moeilijker uit te voeren: de aanvrager is
vaak onbekend en omdat het om een klein bezoekersaantal gaat gelden niet altijd de
regels die voor grotere evenementen gelden. De organisatoren van grotere evenementen
vinden het niet motiverend dat zij zelf aan veel regels en eisen moeten voldoen, terwijl
deze kleinere evenementen vaak meer uit de hand lopen en waarbij de controle vanuit de
gemeente gering is. Ook de vergunningverlener geeft aan graag meer tijd te hebben om
dit soort aanvragen zorgvuldiger te behandelen. "Als er een 'wildvreemde' verantwoordelijk
is voor de alcoholverstrekking dan wordt er nog weleens een antecedentenonderzoek
ingesteld. Daar zou ik graag meer tijd aan willen besteden als ik dat had"
1.2 Middelengebruik op feesten en evenementen
Volgens de ondernemers wordt er vaak stevig gedronken tijdens de evenementen, maar
leidt dit zelden tot gezondheidsincidenten waarbij de EHBO post of een ambulance moet
worden ingeschakeld. Drugsgebruik wordt bijna niet gerapporteerd door de gesprekspartners.
Ook de politiechef geeft aan dat ze geen signalen heeft dat het drugsgebruik
toeneemt of dat dit een grote rol speelt op evenementen en feesten in de gemeente Hardenberg.
TRIMBOS-INSTITUUT 11

1.3 Houding ten opzichte van alcoholmatiging
Er wordt door alle ondernemers die zijn geïnterviewd aan leeftijdscontrole gedaan door
middel van polsbandjes of door middel van een ID check aan de bar bij twijfel over de
leeftijd. Over het algemeen geven de organisatoren aan dat hiermee niet kan worden
voorkomen dat anderen (ouders, vrienden) wel drank halen voor minderjarigen. De heersende
norm onder de bezoekers is vaak dat een biertje voor jongeren onder de 16 best
moet kunnen. Hier zeggen de organisatoren weinig aan te kunnen doen, behalve zich aan
de regels houden met betrekking tot de leeftijdsgrenzen, reclame voor alcoholische dranken
en promotieacties.
Doorschenken aan bezoekers die zichtbaar teveel alcohol hebben gedronken komt wel
eens voor. Nee verkopen is soms lastig, omdat men bang is voor een agressieve reactie
of omdat men de omzet van de drank hard nodig heeft. "Je komt er niet achter wanneer
mensen drank doorgeven aan minderjarigen. Hier kan niet op worden gecontroleerd,
daar is het terrein te groot voor"
De sociale controle is met name bij de evenementen waar vooral buurtbewoners op afkomen
erg groot. De meeste ondernemers zien hierin een voordeel: mensen die je kent
durf je aan te spreken op hun gedrag. Ook weet je vaak hoe oud klanten zijn en hoe je
het beste met ze om kunt gaan. "De meeste bezoekers van Trefpop komen uit de buurt,
die kennen we allemaal. Dat maakt het makkelijker om ze aan te spreken, je kent vaak
de leeftijd van jongeren en kan gerust zeggen dat ze naar huis moeten als ze teveel hebben
gedronken". Een enkele ondernemer ziet het juist als een handicap: als je weet dat
iemand bijvoorbeeld van zijn ouders alcohol mag drinken, wie ben jij dan om te zeggen
dat het niet mag? Dat sta je dan soms maar oogluikend toe.
1.4 Overlast, gewelds- en gezondheidsincidenten
Op de (tent)feesten en evenementen waarvan de organisatoren zijn geïnterviewd vinden
niet veel incidenten plaats. Omdat de bezoekers elkaar vaak kennen hangt er een gemoedelijke
sfeer. Bij kleine opstootjes probeert de ondernemer dit vaak zelf te sussen.
"Hoe later het op de avond wordt, hoe vaker er kleine opstootjes zijn. Ik ga er het liefst
zelf op af om het te sussen en stuur niet gelijk de security er op af. Dat werkt vaak beter."
De politiechef rapporteert ook geen toename aan ongeregeldheden of vernielingen tijdens
of na evenementen: "Er zijn tijdens evenementen niet veel meldingen van geweld
of overlast. Niet veel meer dan tijdens een normale uitgaansnacht."
Op grotere evenementen is er via de vergunning verplicht gestelde security aanwezig.
Wanneer er een opstootje plaatsvindt dat niet door omstanders kan worden gesust,
wordt deze ingeschakeld. De betrokkenen worden dan met zachte hand van het terrein
verwijderd. Dit levert zelden grote problemen op.
12
TRIMBOS-INSTITUUT

1.5 Handhaving
De handhaving van de regels met betrekking tot alcoholmatiging die worden gesteld in
de vergunningaanvraag worden niet consequent nageleefd. De vergunningverlener stelt
dat het niet duidelijk is welke consequenties er zijn wanneer een organisator van een
evenement of festival zich niet aan de regels houdt. Eén van de geïnterviewden denkt dat
dit juist het probleem is: "Het vrijblijvende om aan alcoholmatiging te doen mag er wel
af. Als er een restrictie op komt te staan, bijvoorbeeld dat er volgend jaar geen tentfeest
meer komt wanneer het niet goed is geregeld, dan is er voor de organisatie ook minder
lust om er niet aan te voldoen"
De VWA controleert wel af en toe, maar er bestaat de indruk dat dit vooral gebeurt op de
grotere feesten. "De VWA komt wel controleren, maar ze zijn onzichtbaar. Soms hoor je
achteraf dat ze zijn geweest". De kleinere (buurt)feesten waarvan de gesprekspartners
het vermoeden hebben dat daar vaak regels niet worden nageleefd blijven zo buiten
schot.
1.6 Verantwoordelijkheid
De ondernemers voelen zich verantwoordelijk om te zorgen dat jongeren onder de 16
niet drinken. Ze vinden het vanzelfsprekend om aan leeftijdscontrole te doen, al is het
uitdelen van polsbandjes soms logistiek niet goed uitvoerbaar."Wij doen wel aan ID controle
achter de bar, maar niet aan polsbandjes. Dat is niet te doen omdat er teveel ingangen
zijn. Als er op meerdere plekken bandjes moeten worden uitgedeeld is dat veel
te duur". De verantwoordelijkheid over het alcoholgebruik van jongeren ouder dan 16 of
volwassenen reikt minder ver: de ondernemers wijzen dan vaak naar de eigen verantwoordelijkheid
van deze bezoekers.
Wat opvalt, is dat de organisatoren veelal niet het gevoel hebben dat ze zelf bij machte
zijn om alcoholgebruik onder de 16 te voorkomen. Alle ondernemers spreken over de
heersende norm in de gemeente onder ouders en andere bezoekers. Vaak wordt het door
de bezoekers normaal gevonden dat jongeren alcohol drinken, en dan voelt het snel als
vechten tegen de bierkaai als je hier als ondernemer wat aan probeert te veranderen.
Ook spelen oplopende kosten een rol: het organiseren van evenementen is vaak een
hobby, het maken van grote winst is niet belangrijk. Door sommige opgelegde maatregelen
van de gemeente, zoals het verplicht stellen van een bepaald aantal beveiligers (security)
gerelateerd aan het aantal bezoekers, lopen aardig in de kosten, evenals de logistiek
rond het verstrekken van de polsbandjes.
1.7 Vertrouwen
Een reden voor organisatoren om minder open te zijn over incidenten of eigen genomen
maatregelen naar de gemeente, is een gevoel van wantrouwen. Zo zijn er organisatoren
die ooit aan de bel hebben getrokken toen zich bij een andere gelegenheid een situatie
voordeed die niet door de beugel kon. De mensen die melding hebben gemaakt zijn vervolgens
met naam en toenaam genoemd toen de gemeente op deze klacht actie ondernam.
In de kleine dorpsgemeenschap werd dat niet gewaardeerd en de klokkenluiders
werden hier op aangekeken.
TRIMBOS-INSTITUUT 13

Een ander voorbeeld is dat organisatoren melding maakten van een incident tijdens hun
festival: namelijk het dealen van drugs in een hoek van het terrein. Het jaar er op ondervonden
ze nadelen van deze melding, de gemeente stelde hen verplicht extra preventieve
maatregelen te nemen die een grote kostenpost met zich mee brachten. Deze was
volledig voor de rekening van de organisatie. "Je organiseert zo'n evenement als hobby,
het is geen vetpot. Het was de wens van de gemeente om meer leven in de brouwerij te
brengen, maar als je teveel moet regelen en daar kosten voor moet maken is het niet
meer interessant om een evenement neer te zetten".
Het is een wens van de organisatoren om meer contact te hebben met de gemeente en
met elkaar om ervaringen uit te wisselen en afspraken te maken. De bereidheid om samen
te werken aan alcoholmatiging tijdens evenementen en festivals is aanwezig indien
er ook vanuit het oogpunt van de organisatoren wordt gekeken naar haalbaarheid en
kosten van de voorgestelde of opgelegde maatregelen. "Ik zou wel meer met andere ondernemers
willen bespreken. Met name wat we met z'n allen kunnen doen tegen de 14
en 15 jarigen die alcohol drinken. Dan kunnen we samen afspreken ons keihard aan de
regels te houden, ook met de gemeente".
14
TRIMBOS-INSTITUUT

2 Kansen voor preventie
Uit de gesprekken met de vergunningverlener, organisatoren van evenementen en feesten,
de politiechef en horeca eigenaren zijn een aantal verbeterpunten te filteren. In dit
hoofdstuk worden de punten genoemd die door de meeste gesprekspartners worden gedragen.
2.1 Kansen voor preventie bij de gemeente
Aanscherpen vergunningbeleid voor onbekende aanvragers. Beter nagaan wat de
achtergrond is van de aanvrager, om zo problemen en misbruik van vergunningen
te voorkomen. Wat zijn precies de plannen? Van wie is de vergunning? Wat is de
horeca ervaring van deze persoon?
Meer in gesprek treden met de organisatoren en ondernemers. Transparantere
communicatie, een betere evaluatie na afloop en een terugkoppeling na het evenement
zijn wenselijk. Dit om het vertrouwen van de organisatoren in de gemeente
te versterken, en om een klimaat te creëren waarin er openlijk en vertrouwelijk
over plannen en problemen kan worden gesproken. Om ook de ondernemers
meer te begrijpen wordt door gesprekspartners geopperd om de gemeente
een keer uit te nodigen op een feest, een dag mee te laten lopen om te zien
hoe het er aan toe gaat.
De gemeente kan wellicht de mogelijkheid verkennen om de eisen die aan een evenement
worden gesteld te typeren naar het soort evenement. Wanneer er van te
voren een risicoanalyse wordt gemaakt naar aantal bezoekers, type bezoekers en
bijvoorbeeld ervaringen in voorgaande jaren kunnen er per evenement gerichte
eisen worden gesteld aan bijvoorbeeld beveiliging en alcoholmatiging.
Meedenken met de organisatoren over logistieke problemen en financiering voor
nieuwe maatregelen ten behoeve van veiligheid en/of alcoholmatiging. Wanneer
de gemeente de rekening en verantwoordelijkheid van nieuwe maatregelen puur
bij de organisatoren legt daalt de bereidwilligheid om mee te werken en het vertrouwen
in de gemeente. Door in elk geval mee te denken en wellicht maatregelen
deels zelf te bekostigen wordt het draagvlak voor nieuwe maatregelen vergroot.
Nog meer inzetten op normverandering ten aanzien van alcoholgebruik in de hele
gemeente. De gesprekspartners hebben het gevoel dat hun invloed op alcoholmatiging
niet ver reikt, omdat het in de samenleving de norm is dat alcohol er bij
hoort en (grote hoeveelheden) alcohol drinken gezellig is.
Het project Fris over Drank kan meer bekendheid genereren voor interventies en
maatregelen die ze in andere settings inzetten, om zo te laten zien dat de maatregelen
voor de horecaondernemers en organisatoren een onderdeel vormen van
een integraal alcoholmatigingsbeleid. Horecaondernemers zijn niet allemaal bekend
met de activiteiten van het project.
Gerichter controles uit laten voeren door de VWA of BOA's. De controleurs wellicht
op de meer risicovolle feesten zetten in plaats van op de feesten waar het jaar
in/jaar uit goed is geregeld.
Bij de afgifte van vergunningen kan er nog meer nadruk op alcoholbeperkende
maatregelen worden gelegd. Momenteel staat het wel in vergunningsaanvraag,
maar is de uitvoering er van nog erg vrijblijvend. Wanneer er bepaalde sancties
TRIMBOS-INSTITUUT 15

16
op overtredingen komen te staan, worden de aanvragers meer gemotiveerd om
zich aan de regels te houden.
Het sluitingstijdenbeleid van de gemeente nog eens nader bekijken. De uitzonderingspositie
van discotheek Crazy Horse die als enige langer open mag blijven
geeft soms scheve ogen. De ondernemers hebben de wens geuit om de sluitingstijden
in de regio zo veel mogelijk gelijk te trekken of in elk geval op elkaar af te
stemmen, met ruimte voor een cooling down om zo overlast te beperken op
straat. De politiechef pleitte overigens voor verschil in sluitingstijden, zodat er een
rustige leegloop is. Wellicht kan met alle partijen om tafel worden gezeten om zo
te kijken naar een werkbare sluitingstijd waar meer draagvlak voor is dan het
huidige sluitingstijdenbeleid.
2.2 Kansen voor preventie bij organisatoren van evenementen
Een groot verbeterpunt waar het gaat om alcoholmatiging is het voorkomen van
doorschenken aan bezoekers die al onder invloed zijn. Uit de gesprekken blijkt dat
hier lastig zicht op is te houden tijdens grote evenementen of dat er door sociale
controle een sfeer ontstaat waardoor een drankje schenken lastig te weigeren is.
Het is van belang om de regels over doorschenken zichtbaar te maken voor de
bezoekers. De organisatoren zouden het personeel ook meer handvatten kunnen
bieden om doortappen aan beschonken personen te weigeren. Dit zou kunnen in
de vorm van een training of uitgebreidere instructie, of door het invoeren van een
handig systeem zoals het lampjes systeem dat één van de geïnterviewden gebruikt:
"Bij problemen kunnen barmedewerkers met een lampje een signaal geven.
De bedrijfsleider komt dan meteen te hulp. Het groene lampje is bijvoorbeeld
voor bezoekers onder invloed die het niet eens zijn met het weigeren van drank,
het rode lampje voor grotere problemen zoals agressiviteit."
Organisatoren en horecaondernemers kunnen naast het invoeren van een polsbandjessysteem
ook het toezicht op het doorgeven van drank aan minderjarigen
verbeteren. Uit de gesprekken bleek dat er regelmatig jongeren zonder polsbandje
worden gesignaleerd met een biertje in de hand. De gesprekspartners gaven
aan dat het heel lastig is om hier toezicht op te houden, omdat het zich uit het
zicht van de bar afspeelt. Toch zou er over nagedacht kunnen worden of er een
manier is om dit tegen te gaan, zoals een persoon de taak geven om er op te letten
en jongeren aan te spreken die alcohol drinken zonder polsbandje.
Zich meer bewust worden van de bijdrage die zij zelf kunnen leveren aan alcoholmatiging
voor jongeren. Vaak wordt gedacht dat de eigen invloed gering is vanwege
de geldende norm, maar de beschikbaarheid van alcohol en daarmee de
verstrekker speelt juist een grote rol in de alcoholconsumptie van jongeren. Ondernemers
kunnen zelf bijdragen aan normverandering, door duidelijk te zijn over
wat ze zelf acceptabel vinden en daarop te handhaven.
Programmering van feesten en evenementen zo aanpassen, dat er aparte avonden
of terreinen zijn voor jongeren en voor volwassenen. Zo kan er doelmatiger worden
ingezet op alcoholmatiging voor jongeren en het voorkomen van alcoholverstrekking
aan jongeren onder de 16. Bij sommige evenementen is de ervaring dat
de programmering gericht is op de doelgroep 20+, terwijl hier toch veel jongeren
op af komen. Wellicht is het een idee om op zo'n avond een aparte tent in te richten
met muziek voor deze doelgroep.
TRIMBOS-INSTITUUT

2.3 Overige kansen voor preventie
Meer samenwerken met Tactus. Deze instelling voor verslavingszorg kan trainingen
verzorgen om ondernemers en barpersoneel handvatten te geven om jongeren of
personen onder invloed alcohol te weigeren. De meeste ondernemers die we hebben
gesproken staan open voor dit soort trainingen.
In bestaande overlegstructuren ruimte inbouwen om het expliciet over evenementen
te hebben; evaluaties, vergunningenbeleid, en overige ervaringen uitwisselen
in een open en vertrouwelijke sfeer. Het is ook een idee om Tactus te laten aanschuiven
bij bestaande horecaoverleggen, naast de politie en de gemeente. Zo
kan er gericht alcoholmatigingsadvies worden gegeven.
Voor een betere en veilige doorstroom van bezoekers naar huis na afloop van de
evenementen zijn er voldoende taxi's nodig. Meerdere organisatoren merkten op
dat er na hun evenement altijd veel bezoekers erg lang moeten wachten op een
taxi. Een mogelijkheid is misschien om van te voren betere afspraken te maken
met taxi maatschappijen uit de regio.
TRIMBOS-INSTITUUT 17

3 Draagvlak voor maatregelen
Tijdens de gesprekken zijn er verschillende alcoholmatigingsmaatregelen voorgelegd aan
de organisatoren en horecaondernemers. Dit hoofdstuk biedt een overzicht van de geopperde
maatregelen en het draagvlak wat hiervoor aanwezig is bij de gesprekspartners
Maatregel
Zoete alcoholische drankjes en
shooters die aantrekkelijk zijn voor
jongeren (zoals flugel of voorgemixte
mixjes in blik) uit assortiment
halen
Aanscherpen toegangscontrole door
bijvoorbeeld de inzet van blaastesten.
Inzet van evenementenbier (bier
met een lager alcoholpercentage)
Training voor barpersoneel zodat ze
verantwoord leren schenken en 'nee'
durven zeggen als dat nodig is
Met elkaar en met de gemeente afspraken
maken over alcoholmatiging.
Eventueel d.m.v. een convenant
* Zie bijlage 1
Draagvlak Onderbouwing
++ Veel ondernemers vonden dit een
goed idee, mits het collectief wordt
afgesproken. Anderen vonden het
op zijn minst een goed idee om
geen promotie voor deze dranken te
maken.
--
-
Deze maatregel vergt veel logistiek
en is niet goed voor de doorstroom
van bezoekers. Daarnaast hebben
de meeste evenementen meerdere
ingangen, waardoor het veel werk
oplevert. Deze maatregel zou mogelijk
een negatieve invloed op de
sfeer hebben.
De organisatoren waaraan deze
maatregel is voorgelegd vonden dit
afbreuk doen aan hun evenement,
omdat bier (en wijn) er bij hoort.
++ Hier stonden ondernemers voor
open. Het trainingsaanbod van Tactus
is hen niet bekend. Sommigen
instrueren barpersoneel zelf, maar
zo'n training (IVA, Barcode*) kan
barpersoneel meer handvatten geven
om alcohol te weigeren aan
jongeren en dronken bezoekers.
+ Wanneer maatregelen voor alle ondernemers
gelden, de concurrentiepositie
hierdoor niet in het gedrang
komt en de gemeente meedenkt
met de invoering van gestelde
maatregelen is men bereid om onderling
en met de gemeente afspraken
te maken en deze na te leven.
TRIMBOS-INSTITUUT 19

4 Conclusies en aanbevelingen
In de voorgaande hoofdstukken zijn al een aantal verbeterpunten en aanknopingspunten
genoemd die uit de gesprekken naar voren kwamen. In dit hoofdstuk worden concrete
aanbevelingen gedaan ten behoeve van alcoholmatiging op het vlak van vergunningverlening,
controle en toezicht op feesten en evenementen in gemeente Hardenberg.
Aanscherpen alcoholmatiging in vergunningsaanvraag
Een aanbeveling is om de eisen aan alcoholmatiging in de vergunningsaanvraag minder
vrijblijvend te maken. Dit kan door het opleggen van sancties bij overtreding van de regels.
Dit motiveert alle aanvragers nog meer om zich aan de regels te houden. De gemeente
moet deze regels bekrachtigen door te handhaven, en af en toe op willekeurige
evenementen te controleren. Om dit te bewerkstelligen is een goede samenwerking met
de cluster handhaving binnen de gemeente een voorwaarde.
Toezicht op wederverstrekking
Ondernemers blijken vaak niet de mogelijkheid te hebben om zelf toezicht te houden op
wederverstrekking van alcohol door volwassenen aan jongeren. Toch wordt dit veel gesignaleerd.
Er zijn elders in het land voorbeelden van evenementen waarop er een speciaal
team wordt ingehuurd die jongeren die geen polsbandje dragen en toch alcohol drinken
hierop aan te spreken. Dit zijn dan bijvoorbeeld oud-VWA controleurs die bekend zijn
met de setting en de regels. Wellicht kan de gemeente in samenspraak met de organisatoren
nadenken over een manier waarop er tijdens evenementen in de gemeente Hardenberg
ook toezicht kan worden gehouden op wederverstrekking.
Onderzoek naar achtergrond vergunningsaanvrager
Vaak blijkt tijdgebrek de reden om niet bij alle vergunningverleningen de aanvrager
zorgvuldig na te trekken. Door hier meer middelen voor te reserveren kan worden voorkomen
dat er onder de vlag van een evenement buurtfeesten worden georganiseerd met
weinig bezoekers en daarmee weinig eisen voor alcoholmatiging en toezicht.
Aandacht voor normsetting in de hele gemeente
Het valt de ondernemers op dat de jeugd op steeds jongere leeftijd uitgaat, dat ouders
het vaak goedkeuren wanneer jongeren (ook 16-) alcohol drinken en dat ouders geregeld
veel drinken in het bijzijn van kinderen. De gemeente of het project Fris over Drank zou
na kunnen denken op welke manier deze norm over alcoholgebruik kan worden veranderd.
Dit vergt echter een lange adem, maar biedt wel een klimaat waarin er meer respect
en begrip komt voor alcoholmatigingsmaatregelen. Horecaondernemers en organisatoren
moeten zich ook bewust zijn van de rol die zij er in spelen en niet alleen wijzen
naar opvoeders: wanneer zij een duidelijke norm uitdragen door geen alcohol te verstrekken
aan jongeren en niet te schenken aan dronken bezoekers kunnen zij een bijdrage
leveren aan deze normverandering.
Meedenken met de horeca en organisatoren
Tijdens de gesprekken is gebleken dat de bedrijfscultuur van de horeca en die van de
gemeente erg verschillen. Ter bevordering van het wederzijdse begrip en vertrouwen kan
de gemeente misschien een keer een werkbezoek brengen aan een evenement. Door
zicht te hebben op de praktijk en daarmee rekening te houden met logistiek en kosten
TRIMBOS-INSTITUUT 21

kunnen maatregelen pragmatischer worden ingezet. Ook het draagvlak van gemeentelijke
maatregelen onder organisatoren kan op deze manier worden vergroot.
Bekendheid verbeteren project Fris over Drank, KVU en ondersteuningsmogelijkheden
Tactus
Horecaondernemers hebben veelal het gevoel dat de verantwoordelijkheid voor alcoholmatiging
met name bij hen wordt neergelegd. Door de ondernemers te informeren over
de integrale aanpak van het project Fris over Drank, kan worden getoond dat het project
zich ook richt op de jongeren zelf, de ouders, scholen en de paracommerciële horeca.
Aansluitend hierop is bij de ondernemers weinig bekend over de Kwaliteitsmeter Veilig
Uitgaan (zie: bijlage 1) en ondersteuningsmogelijkheden die Tactus verslavingszorg kan
bieden. Fris over Drank zou met bereidwillige horecaondernemers zich bij dit soort initiatieven
kunnen aansluiten.
Convenant afsluiten
Over het algemeen zijn de organisatoren en horecaondernemers zeker bereid hun verantwoordelijkheid
te nemen op het gebied van alcoholmatiging. Draagvlak voor maatregelen
wordt vergroot wanneer ze zien dat er afspraken met alle ondernemers en organisatoren
worden gemaakt en de gemeente meedenkt over de (kosten van de) invoering
van de afgesproken maatregelen. Ook wordt gepleit voor maatregelen op maat. Voor de
volgende afspraken die al dan niet binnen een convenant kunnen worden gemaakt lijkt er
voldoende draagvlak te zijn:
22
Het invoeren van polsbandjes om zo leeftijdsgrenzen goed te kunnen handhaven.
Gemeente zou polsbandjes kunnen blijven verstrekken en kunnen meedenken
over logistieke gevolgen.
Stoppen met de verkoop en/of promotie van zoete mixdrankjes gericht op jongeren,
zoals Flugel.
Het regelen van deelnemers voor trainingen voor barpersoneel zoals Barcode en
IVA. De gemeente of Tactus Verslavingszorg zou de trainingen kunnen faciliteren.
TRIMBOS-INSTITUUT

Bijlage: Nuttige bronnen voor voorbeelden en handvatten
voor alcoholmatigingsbeleid op feesten en
evenementen
Model aanpak evenementenbeleid. Dit is een handreiking voor gemeenten om overmatig
alcoholgebruik door jongeren onder de zestien op evenementen zoveel mogelijk te
voorkomen. Het model bestaat uit drie pijlers: voorlichting, regelgeving en handhaving.
Zie voor meer informatie: http://www.veiligengezonduitgaan.nl/article/Model-
Evenementenbeleid.html
Cursus Barcode. Barcode biedt horecapersoneel handvatten om beter om te gaan met
alcohol en drugsgebruik in de horeca. Tactus verslavingszorg kan deze training verzorgen.
Zie voor meer informatie: http://www.trimbos.nl/onderwerpen/preventie/uitgaanalcohol-en-drugs/tools/barcode
Bureau Nuchter. Bureau Nuchter, kenniscentrum voor leeftijdsgrenzen, kan toezichthouders
op wederverstrekking leveren die op evenementen jongeren zonder polsbandje
aanspreken wanneer ze toch alcohol drinken. Ook heeft dit bureau kennis en middelen
om het invoeren van het polsbandjessysteem makkelijk te maken. Zie voor meer informatie:
http://www.leeftijdsgrenzen.nl/home
Voorbeeldconvenant. In Hilversum hebben de gemeente, politie, horecaondernemers,
het openbaar ministerie en de brandweer een convenant Veilig en Gezond Uitgaan ondertekend.
Hierin zijn afspraken vastgelegd ter bevordering van een gezond en veilig uitgaansleven.
Dit kan als voorbeeld dienen voor een convenant gericht op veilige en gezonde
feesten en evenementen in de gemeente Hardenberg. Zie voor meer informatie:
http://www.hilversum.nl/dsresource?type=pdf&objectid=gured4:153440&versionid=&su
bobjectname=
Handreiking evenementenbeleid. Deze Handreiking die wordt ontwikkeld door het
projectteam Evenement en Veiligheid is nog in de maak, maar binnenkort is hier veel
informatie te vinden:
http://www.infopuntveiligheid.nl/Publicatie/DossierItem/69/853/Literatuur_–
_informatie_evenementen_per_16-12-10.html
Webdossiers Evenementen. Voor kennis, beschikbare instrumenten en praktijkvoorbeelden
over een veilig en gezond evenementenbeleid kan men terecht in het webdossier
evenementen van het Centrum Veilig en Gezond Uitgaan (CVGU). Zie voor meer informatie:
http://www.veiligengezonduitgaan.nl/categories/Evenementen-/
Het CCV heeft eveneens een webdossier evenementen. Zie voor meer informatie:
http://www.hetccv.nl/dossiers/evenementenbeleid/index
Happy Drinks: Als alternatief voor het schenken van alcohol heeft tv-kok Pierre Wind in
samenwerking met het Trimbos-instituut een aanbod aan spannende alcoholvrije cocktails
ontwikkeld die een kick geven. Zie voor meer informatie: www.happydrinks.nl
Infosheet Bier schenken tijdens evenementen. Deze is hier te downloaden:
http://www.veiligengezonduitgaan.nl/article/Infosheet-Bier-schenken-tijdensevenementen.html
TRIMBOS-INSTITUUT 23