Modi - Centrum Persoonlijkheidsstoornissen Jelgersma

Nieuwe onderzoek
schemagerichte
therapie
Jill Lobbestael
Universiteit Maastricht

Overzicht
Therapie-effect studies
Mode assessment
Modi bij persoonlijkheidsstoornissen
- borderline
- antisociaal: patient + therapeut
- afhankelijk
Stemmingsinductie
- misbruik
- woede

Therapie effect
studies

Afgeronde studies
Giesen-Bloo et al (2006):
- RCT: SFT vs TFP
- N= 88 BPS
- SFT superieur BPS- en algemene pathologie, QOL, kosten, dropout
Nordahl (2005):
- Single case serie
- N=6 BPS
- 5/6 klinische verbetering, 3/6 niet langer BPS
Farell et al (2009):
- RCT: SFT vs TAU
- N= 32 BPS, groepstherapie
- SFT superieur in recovery en drop-out

Lopende studies
Bamelis & Arntz:
- Cl C (afkl) ea: niet-bps
- SFT vs CCT vs TAU
- eerste indicatie: even effectief
Bernstein et al:
- forensisch
- SFT vs TAU
- eerste indicatie: SFT superieur
Arntz et al:
- groepstherapie BPS, internationaal
- pas in opzet

Mode assessment

Toestandsbeelden
State
Switch
Modi
Gedachten, emoties, gedrag
soorten: kind, ouder, coping, gezond

SMI 1
Schema Mode Inventory
124 items
Frequentie: 6-punten
14 modus schalen

Kinder modi
kwetsbaarheid
woede
gebrek discipline
geluk
Kwetsbare kind
Woedende kind
Razende kind
Impulsieve kind
Ongedisciplineerde kind
Blije kind

Coping modi
overgave
vermijding
overcompensatie
Willoze inschikkelijke
Onthechte beschermer
Onthechte zelfzusser
Zelfverheerlijker
Pest-aanval

Ouder modi
Straffende ouder
Veeleisende ouder

Gezonde volwassene

Voorbeeld items
Kwetsbare kind:
`Ik voel me verloren`
Razende kind:
`Ik heb woede uitbarstingen`
Onthechte beschermer:
`Ik voel me onverschillig`
Gezonde volwassene:
`Ik ben in staat voor mezelf te zorgen`

Psychometrie SMI 1
Factor analyse: 14 factoren
Interne betrbh schalen: goed
Matige-sterke correlaties modi
Lineaire trend: gezond - as 1 – as 2
Goede test-hertest

Psychometrie SMI 1
Factor analyse: 14 factoren
Interne betrbh schalen: goed
Matige-sterke correlaties modi
Lineaire trend: gezond - as 1 – as 2
Goede test-hertest
psychometrie = goed!

SMI 1 vs SMI 2
SMI 2 (Bamelis & Arntz):
- cluster-C, paranoïde, narcistische, theatrale Pst
- nieuw: Afhankelijke kind, Vermijdende beschermer,
Perfectionistische overcontroleerder, Wantrouwende
overcontroleerder, Aandachts/bevestigings-zoeker
SMI 1 beschikbaar
SMI 2 wordt niet vrijgegeven
SMI 3 in ontwikkeling!

Modi persoonlijkheids-
stoornissen

GEZONDE
VOLWASSENE
ONTHECHTE
BESCHERMER
STRAFFENDE
OUDER
KWETSBARE KIND
WOEDENDE KIND
RAZENDE KIND
IMPULSIEVE KIND
BORDERLINE

Patiënt versus therapeut
doel = bepalen overeenkomst
deelnemers: 96 ptn, 96 therapeuten
3 groepen ptn: APS, BPS, Cl C
patiënten en hun therapeuten vullen SMI in

Resultaten
APS-patiënten en hun therapeuten oneens
APS-therapeuten meer negatieve modi
dan APS-patiënten
mogelijk ontkennen de APS-patiënten de
sterkte van hun negatieve modi

GEZONDE
VOLWASSENE
WILLOZE
INSCHIKKELIJKE
STRAFFENDE
OUDER
(straft
autonomie)
AFHANKELIJKE
KIND
&
MISBRUIKT/VERLATEN
KIND
AFHANKELIJK

Klinische aanpak modi afhankelijke
Pst.
Pak Straffende Ouder aan:
Benadruk belang ontwikkelen autonomie
Benadruk recht fouten maken
Empatische Confrontatie Willoze Inschikkelijke:
Empathiseer met overlevingsfunctie
Confronteer met nadelen en overbodigheid nu
Trauma verwerking verlaten/misbruikte kind
Push afhankelijke kind:
Ontwikkelen autonomie
Uiten van boosheid, opstandigheid
Limited Reparenting gericht pushen autonomie (angst
en frustratie leren doorstaan)

Stemmingsinducties

Waarom inducties?
Test mode-switch
State-assessment
Ecologische validiteit
Assessment verschillende niveaus mogelijk
Specifieke emoties:
- misbruik
- woede

Misbruik-gerelateerde inductie
neutraal
Modi
Emoties
Fysiologie
Impliciete cognities
MISBRUIK
positief
Modi
Emoties
Fysiologie
Impliciete cognities

Methode
N=148
- borderline, antisociaal, cluster C, gezonden
- Ambulant, klinisch, forensisch
Misbruik-gerelateerde emoties: film
Impliciete cognities
- SC-IAT computertaak
- `ik` en `misbruikt`

links rechts

Anne
links rechts

misbruikt
links rechts

geliefd
links rechts

links rechts

Anne
links rechts

geliefd
links rechts

misbruikt
links rechts

Doel ST-IAT
Snelheid vergelijken deel 1 en 2
Als sneller `misbruikt` + `ik`
Impliciet zelfbeeld misbruik-gerelateerd

Resultaten misbruik-gerelateerde
inductie

Modi:
*onthechte beschermer
*verlaten/misbruikt kind
*straffende ouder
neutraal misbruik

Modi
Emoties
Fysiologie
Impliciete Cognitie
neutraal misbruik

Besluit misbruik stimuli
Misbruik stimuli verhogen specifieke modi
Alle ppn vertonen stijging alle niveaus
Borderline ptn reageren sterkst op misbruik
stimuli op alle niveaus

Woede inductie
neutraal
Modi
Emoties
Fysiologie
Impliciete cognities
WOEDE
positief
Modi
Emoties
Fysiologie
Impliciete cognities

Methode
N=148
- borderline, antisociaal, cluster C, gezonden
- Ambulant, klinisch, forensisch
Woede-inductie: woede-interview
Impliciete cognitie:
- SC-IAT computertaak
- `ik` en `woede`

kwaad
links rechts

kalm
links rechts

Modi:
*woedende kind
*razende kind
*pest-aanval
neutraal woede

Borderline
Cluster C
Niet-patient
neutraal woede

Antisociaal
neutraal woede

Antisociaal
neutraal woede
fysiologie

Antisociaal
neutraal woede
fysiologie

Besluit woede stimuli
Zelfrapportages normaal
Daling fysiologie
Sterkere stijging impliciete cognities
Voorbereidingsfase aanval

Besluit woede stimuli
Zelfrapportages normaal
Daling fysiologie
Sterkere stijging impliciete cognities
Voorbereidingsfase aanval

Besluit woede inducties
Woede verhoogd specifieke woede-modi
Antisocialen rapporteren normale stijging
woede modi na woede inductie
MAAR: impliciet wel sterkere stijging!
zou voorbereidingsfase aanval kunnen
maskeren!

Klinische implicatie inducties
Mode-switch bewijs
Bij meeste groepen komt expliciet en impliciet
overeen
Niet bij antisocialen
- Liegen
- Gebrek inzicht
Vooral antisociaal impliciet beter beeld
complexiteit
Impliciete maten als effectmaten therapie

Take-home message
SFT goede therapie-resultaten BPS,
lopend onderzoek
SMI goede psychometrie
BPS: veel modi
APS: alternatieve assessment nodig
Stemmingsinducties verhogen modi

Vragen?