18.09.2013 Views

Nota Bodemonderzoek bij werken aan kabels en leidingen

Nota Bodemonderzoek bij werken aan kabels en leidingen

Nota Bodemonderzoek bij werken aan kabels en leidingen

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> geme<strong>en</strong>telijke<br />

<strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>aan</strong> ondergrondse infrastructuur<br />

Handreiking voor het uitvoer<strong>en</strong> van milieutechnisch<br />

bodemonderzoek <strong>bij</strong> geme<strong>en</strong>telijke <strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>aan</strong> <strong>kabels</strong>, leiding<strong>en</strong>,<br />

riolering <strong>en</strong> drainage<br />

Werkgroep Bodembeleid<br />

Bernd van d<strong>en</strong> Berg, Milieudi<strong>en</strong>st Midd<strong>en</strong>-Holland<br />

Odri van B<strong>en</strong>nekom, geme<strong>en</strong>te Schoonhov<strong>en</strong><br />

Reg Bilardie, geme<strong>en</strong>te Nederlek<br />

Erik Mol<strong>en</strong>aar, geme<strong>en</strong>te Zev<strong>en</strong>huiz<strong>en</strong>-Moerkapelle<br />

Brigit Val<strong>en</strong>tijn, geme<strong>en</strong>te Oudewater<br />

Ferry Warnaar, geme<strong>en</strong>te Nieuwerkerk <strong>aan</strong> d<strong>en</strong> IJssel<br />

Ri<strong>en</strong> van der Meer, geme<strong>en</strong>te Gouda<br />

Gouda, 13 augustus 2004


Inhoudsopgave<br />

1 Inleiding....................................................................................................................... 1<br />

1.1 Doel <strong>en</strong> <strong>aan</strong>leiding .................................................................................................. 1<br />

1.2 Wettelijk kader........................................................................................................ 1<br />

1.3 Reikwijdte .............................................................................................................. 2<br />

2 Werkwijze bodemonderzoek.......................................................................................... 3<br />

2.1 Inleiding................................................................................................................. 3<br />

2.2 Onderzoek zonder hergebruik van vrijkom<strong>en</strong>de grond.............................................. 3<br />

2.3 Onderzoek inclusief hergebruik vrijkom<strong>en</strong>de grond conform MVG............................. 6<br />

2.3.1 Onverdachte tracé s........................................................................................... 6<br />

2.3.2 Verdachte locaties............................................................................................. 6<br />

2.4 Hergebruik volg<strong>en</strong>s het Bouwstoff<strong>en</strong>besluit of afvoer<strong>en</strong>............................................ 7<br />

2.5 Resume .................................................................................................................. 9<br />

2.6 Bijzondere omstandighed<strong>en</strong> ...................................................................................10<br />

2.7 BIS-toets <strong>bij</strong> vergunning<strong>aan</strong>vraag nutsbedrijv<strong>en</strong>.......................................................10<br />

3 Sam<strong>en</strong>loop <strong>en</strong> gerelateerde onderwerp<strong>en</strong>......................................................................11<br />

3.1 ISV ........................................................................................................................11<br />

3.2 Wbb-locaties..........................................................................................................11<br />

3.3 Reconstructies .......................................................................................................11<br />

3.4 Grondwateronttrekking ..........................................................................................11<br />

Literatuur<br />

Bijlag<strong>en</strong>:<br />

Bijlage 1: BIS-toets


1 Inleiding<br />

1.1 Doel <strong>en</strong> <strong>aan</strong>leiding<br />

Bij werkzaamhed<strong>en</strong> <strong>aan</strong> <strong>kabels</strong>, leiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> riolering is het van belang vooraf inzicht te hebb<strong>en</strong><br />

in de milieutechnische bodemkwaliteit. Enerzijds vanwege de m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die in <strong>aan</strong>raking kom<strong>en</strong><br />

met grond. Bij contact met verontreinigde grond kunn<strong>en</strong> zich immers risico’s voor de<br />

gezondheid voordo<strong>en</strong>. Anderzijds moet <strong>bij</strong> de afvoer van overtollige grond de bestemming van<br />

de grond word<strong>en</strong> bepaald. Daarnaast is het van belang dat <strong>bij</strong> infrastructurele project<strong>en</strong> ge<strong>en</strong><br />

stagnatie optreedt door onverwachte bodemverontreiniging (opgebrok<strong>en</strong> weg<strong>en</strong>, overlast e.d.).<br />

Vooraf goed inzicht hebb<strong>en</strong> in de bodemkwaliteit is daarom van groot belang.<br />

Deze nota beschrijft welke bodemonderzoekstrategie gevolgd kan word<strong>en</strong> <strong>bij</strong> het uitvoer<strong>en</strong> van<br />

werkzaamhed<strong>en</strong> <strong>aan</strong> <strong>kabels</strong>, leiding<strong>en</strong>, riolering <strong>en</strong> drainage.<br />

1.2 Wettelijk kader<br />

Iedere<strong>en</strong> die voornem<strong>en</strong>s is e<strong>en</strong> ernstig geval van bodemverontreiniging te saner<strong>en</strong> of<br />

handeling<strong>en</strong> te verricht<strong>en</strong> waar<strong>bij</strong> de ernstige bodemverontreiniging wordt verminderd of<br />

verplaatst moet dit meld<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de provincie (artikel 28 Wet bodembescherming, [1]). Impliciet<br />

betek<strong>en</strong>t dit dat <strong>bij</strong> werkzaamhed<strong>en</strong> in de bodem bek<strong>en</strong>d moet zijn of er sprake is van e<strong>en</strong><br />

ernstig geval van bodemverontreiniging of e<strong>en</strong> mogelijk ernstig geval. Alle bek<strong>en</strong>de ernstige<br />

gevall<strong>en</strong> van bodemverontreiniging zijn bek<strong>en</strong>d <strong>bij</strong> de provincie, maar ook op te vrag<strong>en</strong> in het<br />

Bodem Informatie Systeem NAZCA van de geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland (Wbb-locaties).<br />

Locaties waar in het verled<strong>en</strong> bodembedreig<strong>en</strong>de bedrijfsactiviteit<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> plaatsgevond<strong>en</strong>,<br />

kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong> als locaties waar e<strong>en</strong> mogelijk ernstig geval van bodemverontreiniging<br />

<strong>aan</strong>wezig is. Alle voormalige bedrijfsactiviteit<strong>en</strong> zijn middels e<strong>en</strong> kaartlaag Bio-b in het BIS<br />

inzichtelijk. Aan elke bedrijfsactiviteit is e<strong>en</strong> zog<strong>en</strong>aamde nsx-score gekoppeld. Deze score zegt<br />

iets over de kans dat e<strong>en</strong> bedrijf e<strong>en</strong> bodemverontreiniging heeft veroorzaakt. De nsx-score is<br />

e<strong>en</strong> getal tuss<strong>en</strong> de 0 <strong>en</strong> 1000. Er wordt onderscheid gemaakt in verschill<strong>en</strong>de klass<strong>en</strong>, waar<strong>bij</strong><br />

e<strong>en</strong> nsx-score van kleiner dan 100 betek<strong>en</strong>t dat de locatie pot<strong>en</strong>tieel verontreinigd is <strong>en</strong> groter<br />

dan 100 pot<strong>en</strong>tieel ernstig verontreinigd is. Locaties met e<strong>en</strong> nsx-score van kleiner dan 100 zijn<br />

dus ge<strong>en</strong> vermoedelijke ernstige gevall<strong>en</strong> van bodemverontreiniging. Deze behor<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>min tot<br />

de werkvoorraad om onderzocht te word<strong>en</strong>. Dit gegev<strong>en</strong> zal gebruikt word<strong>en</strong> voor het bepal<strong>en</strong><br />

van de onderzoeksinspanning (hoofdstuk 2). De nsx-scores met <strong>bij</strong>behor<strong>en</strong>de stoff<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> opgezocht in het digitale UBI-model, dat door het Ministerie van VROM wordt verstrekt.<br />

Voor het ontgrav<strong>en</strong> <strong>en</strong> afvoer<strong>en</strong> van licht verontreinigde grond is er ge<strong>en</strong><br />

onderzoeksverplichting. Wel is <strong>bij</strong> het transport van grond de Provinciale Milieu Verord<strong>en</strong>ing<br />

(PMV) van toepassing, wat betek<strong>en</strong>t dat er begeleidingsbriev<strong>en</strong> <strong>en</strong> e<strong>en</strong> afvalstroomnummer<br />

b<strong>en</strong>odigd zijn.<br />

Het Bouwstoff<strong>en</strong>besluit [2] is van toepassing op het toepass<strong>en</strong> van bouwstoff<strong>en</strong> in <strong>werk<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong><br />

niet op het ontgrav<strong>en</strong> van grond. Als grond uit hetzelfde werk tijdelijk wordt uitg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />

zonder bewerking wordt toegepast in hetzelfde werk, dan is het Bouwstoff<strong>en</strong>besluit ev<strong>en</strong>min<br />

van toepassing. Volg<strong>en</strong>s de toelichting op het Bouwstoff<strong>en</strong>besluit is dit het geval <strong>bij</strong> het<br />

uitnem<strong>en</strong> van grond voor het legg<strong>en</strong> van <strong>kabels</strong> <strong>en</strong> leiding<strong>en</strong> <strong>en</strong> riolering<strong>en</strong>. Ook de Wet<br />

bodembescherming voorziet in het tijdelijk uitnem<strong>en</strong> <strong>en</strong> terugplaats<strong>en</strong> van niet-verontreinigde<br />

grond (Artikel 28, lid 3). Dit betek<strong>en</strong>t dat er voor het tijdelijk uitnem<strong>en</strong> <strong>en</strong> terugplaats<strong>en</strong> ge<strong>en</strong><br />

onderzoeksverplichting bestaat. Dit ontslaat deg<strong>en</strong>e er niet van de handeling<strong>en</strong> te meld<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de<br />

provincie.<br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 1


Indi<strong>en</strong> de vrijkom<strong>en</strong>de grond elders wordt toegepast, di<strong>en</strong>t de kwaliteit van de grond wel bek<strong>en</strong>d<br />

te zijn. Indi<strong>en</strong> de grond wordt toegepast in e<strong>en</strong> werk is het Bouwstoff<strong>en</strong>besluit van toepassing.<br />

In de regio Midd<strong>en</strong>-Holland wordt er echter naar gestreefd zoveel mogelijk grond her te<br />

gebruik<strong>en</strong> als bodem conform de Ministeriële Vrijstellingsregeling Grondverzet [3]. Hiertoe zijn<br />

bodemkwaliteitskaart<strong>en</strong> <strong>en</strong> geme<strong>en</strong>telijke bodembeheerplann<strong>en</strong> opgesteld. Op deze plaats wordt<br />

verwez<strong>en</strong> naar deze docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>.<br />

De Arbeidsomstandighed<strong>en</strong>wet (Arbowet) heeft betrekking op veiligheid, gezondheid <strong>en</strong> welzijn<br />

in verband met de arbeid. De Arbowet vormt het algeme<strong>en</strong> wettelijk kader, terwijl veel materiële<br />

bepaling<strong>en</strong> zijn opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in het Arbobesluit. Het Arbo-Informatieblad ‘Werk<strong>en</strong> met<br />

verontreinigde grond <strong>en</strong> verontreinigd grondwater’ (AI-blad 22, [6]) geeft <strong>aan</strong>wijzing<strong>en</strong> voor het<br />

<strong>werk<strong>en</strong></strong> met grond <strong>en</strong> grondwater <strong>bij</strong> bodemsanering<strong>en</strong>, grav<strong>en</strong> van putt<strong>en</strong> <strong>en</strong> sleuv<strong>en</strong>, het<br />

herschikk<strong>en</strong> van grond <strong>en</strong> het lad<strong>en</strong> <strong>en</strong> loss<strong>en</strong> van verontreinigde grond. De in het<br />

informatieblad beschrev<strong>en</strong> methodiek di<strong>en</strong>t altijd te word<strong>en</strong> nageleefd <strong>en</strong> heeft voorrang bov<strong>en</strong><br />

de onderhavige nota.<br />

1.3 Reikwijdte<br />

Het uitvoer<strong>en</strong> van bodemonderzoek voorafg<strong>aan</strong>d <strong>aan</strong> werkzaamhed<strong>en</strong> is op zichzelf ge<strong>en</strong><br />

verplichting, maar wel verstandig <strong>en</strong> in lijn met e<strong>en</strong> verantwoordelijke overheid. Deze nota is<br />

daarom ge<strong>en</strong> voorschrift, maar moet word<strong>en</strong> gezi<strong>en</strong> als e<strong>en</strong> richtsnoer of handreiking. Het heeft<br />

betrekking op werkzaamhed<strong>en</strong> <strong>aan</strong> <strong>kabels</strong>, leiding<strong>en</strong>, riolering<strong>en</strong> <strong>en</strong> drainage waar<strong>bij</strong> de<br />

geme<strong>en</strong>te zelf opdrachtgever is of de werkzaamhed<strong>en</strong> zelf uitvoert. Werkzaamhed<strong>en</strong> die door<br />

nutsbedrijv<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitgevoerd vall<strong>en</strong> niet onder de verantwoordelijkheid van de geme<strong>en</strong>te.<br />

Nutsbedrijv<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> hierin e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> verantwoordelijkheid naar de medewerkers die met<br />

grond in contact kom<strong>en</strong>. Wel zal in de nota word<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong> hoe de geme<strong>en</strong>te de<br />

nutsbedrijv<strong>en</strong> zo goed mogelijk kan informer<strong>en</strong>.<br />

Voor het grav<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> ernstig geval van bodemverontreiniging (Wbb-locatie) geld<strong>en</strong> andere<br />

regels <strong>en</strong> is de provincie bevoegd gezag. Dit wordt beschrev<strong>en</strong> in paragraaf 3.2.<br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 2


2 Werkwijze bodemonderzoek<br />

2.1 Inleiding<br />

Het uitvoer<strong>en</strong> van milieutechnisch bodemonderzoek <strong>bij</strong> werkzaamhed<strong>en</strong> <strong>aan</strong> <strong>kabels</strong>, leiding<strong>en</strong>,<br />

riolering <strong>en</strong> drainage komt voort uit:<br />

1. Arbo: veiligheid voor de medewerkers die met de graafwerkzaamhed<strong>en</strong> zijn belast;<br />

2. Hergebruik van vrijkom<strong>en</strong>de grond: bepal<strong>en</strong> van de kwaliteit <strong>en</strong><br />

bestemmingsmogelijkhed<strong>en</strong> van partij<strong>en</strong> grond;<br />

Behalve bov<strong>en</strong>st<strong>aan</strong>de punt<strong>en</strong> wordt met het uitvoer<strong>en</strong> van (voor-)onderzoek ook voorkom<strong>en</strong> dat<br />

zonder melding <strong>aan</strong> provincie wordt gegrav<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> ernstig geval van bodemverontreiniging.<br />

Omdat niet <strong>bij</strong> alle werkzaamhed<strong>en</strong> grond vrij zal kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> de eis<strong>en</strong> <strong>aan</strong> onderzoek <strong>bij</strong><br />

hergebruik verschill<strong>en</strong>d zijn, zijn twee variant<strong>en</strong> uitgewerkt.<br />

Paragraaf 2.2 gaat in op onderzoek zonder dat vrijkom<strong>en</strong>de grond wordt hergebruikt volg<strong>en</strong>s<br />

de Ministeriële Vrijstellingsregeling Grondverzet. Deze optie kan ook word<strong>en</strong> gebruikt als er voor<br />

wordt gekoz<strong>en</strong> om vrijkom<strong>en</strong>de grond volg<strong>en</strong>s het Bouwstoff<strong>en</strong>besluit te keur<strong>en</strong> (paragraaf 2.4<br />

gaat hier dieper op in).<br />

Paragraaf 2.3 gaat in op onderzoek waar<strong>bij</strong> de vrijkom<strong>en</strong>de grond voorafg<strong>aan</strong>d <strong>aan</strong> de<br />

werkzaamhed<strong>en</strong> in-situ gekeurd wordt <strong>en</strong> hergebruikt gaat word<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s de regels<br />

Ministeriële Vrijstellingsregeling Grondverzet <strong>en</strong> het Bodembeheerplan.<br />

2.2 Onderzoek zonder hergebruik van vrijkom<strong>en</strong>de grond<br />

Dit onderzoek richt zich alle<strong>en</strong> op het voorkom<strong>en</strong> van stagnatie door onverwachte<br />

bodemverontreiniging <strong>en</strong> het voorkom<strong>en</strong> dat er actuele risico’s ontst<strong>aan</strong> voor m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die met de<br />

graafwerkzaamhed<strong>en</strong> zijn belast. De in deze paragraaf beschrev<strong>en</strong> werkwijze ontslaat de<br />

<strong>aan</strong>nemer van het werk niet te voldo<strong>en</strong> <strong>aan</strong> alle veiligheidsvoorschrift<strong>en</strong> zoals g<strong>en</strong>oemd in Arbo-<br />

Informatieblad AI-22 [6]. Wetgeving op het gebied van Arbo <strong>en</strong> veiligheid blijft leid<strong>en</strong>d.<br />

Stap 1: BIS-toets<br />

In eerste instantie wordt de BIS-toets uitgevoerd. De BIS-toets is e<strong>en</strong> controle op <strong>en</strong>kele<br />

ess<strong>en</strong>tiële gegev<strong>en</strong>s in het Bodem Informatie Systeem. De BIS-toets wordt uitgevoerd door de<br />

geme<strong>en</strong>te (milieucoördinator of e<strong>en</strong> ambt<strong>en</strong>aar van op<strong>en</strong>bare <strong>werk<strong>en</strong></strong>). Hier<strong>bij</strong> wordt de volg<strong>en</strong>de<br />

informatie geraadpleegd:<br />

1. voormalige bedrijv<strong>en</strong> (Bio-b-bestand van de provincie);<br />

2. gedempte slot<strong>en</strong> (Bio-s-bestand van de provincie);<br />

3. ondergrondse tanks (bestand uit het milieuvergunning<strong>en</strong>systeem BBM);<br />

4. huidige bedrijv<strong>en</strong> (bestand uit het milieuvergunning<strong>en</strong>systeem BBM);<br />

5. Wbb-locaties (bestand van de provincie);<br />

6. best<strong>aan</strong>de bodemonderzoek<strong>en</strong> (BIS);<br />

Indi<strong>en</strong> uit de BIS-toets blijkt dat er op of langs het tracé ge<strong>en</strong> bodembedreig<strong>en</strong>de activiteit<br />

<strong>aan</strong>wezig is of <strong>aan</strong>wezig is geweest (onverdacht) zal ge<strong>en</strong> verder onderzoek word<strong>en</strong><br />

uitgevoerd naar de bodemgesteldheid. Dit geldt ook voor alle bedrijfsactiviteit<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> nsxscore<br />

kleiner dan 100. Aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong> wordt dat er ge<strong>en</strong> risico’s best<strong>aan</strong> voor het <strong>werk<strong>en</strong></strong> in <strong>en</strong><br />

met grond <strong>en</strong> grondwater.<br />

Indi<strong>en</strong> uit de BIS-toets blijkt dat er op de onderzoekslocatie reeds e<strong>en</strong> bodemonderzoek is<br />

uitgevoerd, dan kan nieuw onderzoek mogelijk achterwege word<strong>en</strong> gelat<strong>en</strong>. Dit is ter<br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 3


eoordeling <strong>aan</strong> de Milieudi<strong>en</strong>st. Ook is het mogelijk dat er tijd<strong>en</strong>s het eerder uitgevoerde<br />

bodemonderzoek verontreiniging<strong>en</strong> <strong>aan</strong> het licht zijn gekom<strong>en</strong> of dat e<strong>en</strong> verontreiniging nog<br />

di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> afgeperkt.<br />

Indi<strong>en</strong> uit de BIS-toets blijkt dat het leiding<strong>en</strong>- of riooltracé is geleg<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> Wbb-locatie<br />

(ernstig geval van bodemverontreiniging), di<strong>en</strong>t afstemming plaats te vind<strong>en</strong> met de provincie.<br />

Het ontgrav<strong>en</strong> wordt door de provincie, wanneer het e<strong>en</strong> ernstig geval van<br />

bodemverontreiniging betreft die omvangrijker is dan het tracé , als deelsanering gezi<strong>en</strong>. Er zal<br />

e<strong>en</strong> saneringsplan di<strong>en</strong><strong>en</strong> te word<strong>en</strong> opgesteld, waarop de provincie e<strong>en</strong> beschikking afgeeft.<br />

Stap 2: BIS + -toets<br />

Indi<strong>en</strong> uit de BIS-toets blijkt dat er wel e<strong>en</strong> bodembedreig<strong>en</strong>de activiteit <strong>aan</strong>wezig is of was (nsxscore<br />

groter dan 100 op of langs het tracé ), dan wordt vastgesteld of het <strong>aan</strong>nemelijk is dat de<br />

activiteit heeft kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> bodemverontreiniging. Dit gebeurt door de gegev<strong>en</strong>s uit<br />

het BIS <strong>aan</strong> e<strong>en</strong> nadere beschouwing te onderwerp<strong>en</strong>: de BIS + -toets. Hier<strong>bij</strong> wordt de<br />

betreff<strong>en</strong>de hinderwet- of Wm-vergunning bestudeerd op verdachte activiteit<strong>en</strong>. Indi<strong>en</strong> uit het<br />

dossier niet duidelijk wordt waar de bronn<strong>en</strong> zich hebb<strong>en</strong> bevond<strong>en</strong> of kan niet e<strong>en</strong>duidig<br />

word<strong>en</strong> vastgesteld of de activiteit<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> tot bodemverontreiniging, dan kan<br />

<strong>aan</strong> de hand van interviews met oud-eig<strong>en</strong>ar<strong>en</strong> of omwon<strong>en</strong>d<strong>en</strong> meer informatie word<strong>en</strong><br />

betrokk<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de beoordeling. Beoordel<strong>en</strong> of activiteit<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> leid<strong>en</strong> tot<br />

bodemverontreiniging kan alle<strong>en</strong> door ervar<strong>en</strong> deskundig<strong>en</strong>. Het heeft de voorkeur deze<br />

werkzaamhed<strong>en</strong> dan ook te lat<strong>en</strong> uitvoer<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> deskundig bodem- of historisch<br />

adviesbureau. De Milieudi<strong>en</strong>st zal de conclusies van het adviesbureau beoordel<strong>en</strong> op juistheid.<br />

De BIS + -toets richt zich alle<strong>en</strong> op de in het Bodem Informatie Systeem <strong>aan</strong>wezige informatie.<br />

Indi<strong>en</strong> uit de BIS-toets blijkt dat er op e<strong>en</strong> <strong>aan</strong>gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong>de locatie alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> particuliere tank<br />

<strong>aan</strong>wezig is, kan mogelijk in eerste instantie word<strong>en</strong> volst<strong>aan</strong> met het raadpleg<strong>en</strong> van het<br />

dossier. Indi<strong>en</strong> de ligging van de tank duidelijk is af te leid<strong>en</strong> of door middel van navraag<br />

e<strong>en</strong>duidig kan word<strong>en</strong> achterhaald, is het inschakel<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> deskundig bodem- of historisch<br />

adviesbureau niet nodig. Dit is ter beoordeling <strong>aan</strong> de Milieudi<strong>en</strong>st.<br />

Indi<strong>en</strong> uit de BIS + -toets blijkt dat het niet <strong>aan</strong>nemelijk is dat bodembedreig<strong>en</strong>de activiteit<strong>en</strong><br />

hebb<strong>en</strong> geleid tot bodemverontreiniging van het tracé (<strong>bij</strong>voorbeeld indi<strong>en</strong> de activiteit niet<br />

int<strong>en</strong>sief is beoef<strong>en</strong>d of dat de afstand van <strong>bij</strong>voorbeeld e<strong>en</strong> tank tot het tracé groot is), hoeft<br />

ge<strong>en</strong> bodemonderzoek te word<strong>en</strong> uitgevoerd.<br />

Stap 3: <strong>Bodemonderzoek</strong><br />

Indi<strong>en</strong> uit de BIS + -toets blijkt dat het wel <strong>aan</strong>nemelijk is dat bodembedreig<strong>en</strong>de activiteit<strong>en</strong><br />

hebb<strong>en</strong> geleid tot bodemverontreiniging van het tracé zal e<strong>en</strong> bodemonderzoek word<strong>en</strong><br />

uitgevoerd om de verontreinigingsituatie vast te legg<strong>en</strong>. Het onderzoek richt zich alle<strong>en</strong> op de<br />

<strong>aan</strong>wezige bronn<strong>en</strong> <strong>en</strong> de te verwacht<strong>en</strong> stoff<strong>en</strong> <strong>en</strong> is maatwerk.<br />

Alternatief voor stap 2: direct bodemonderzoek uitvoer<strong>en</strong><br />

De initiatiefnemer van het werk kan er voor kiez<strong>en</strong> na de BIS-toets de BIS + -toets over te sl<strong>aan</strong> <strong>en</strong><br />

direct bodemonderzoek uit te voer<strong>en</strong>. Het onderzoek zal dan minder doelgericht kunn<strong>en</strong> zijn op<br />

de verdachte locaties <strong>en</strong> bronn<strong>en</strong> <strong>en</strong>, omdat er ge<strong>en</strong> BIS + -toets wordt uitgevoerd, vall<strong>en</strong> er ook<br />

ge<strong>en</strong> locaties af. Bij dit alternatief zijn er dus meer verdachte locaties te onderzoek<strong>en</strong>. Daar staat<br />

teg<strong>en</strong>over dat het tijdbespar<strong>en</strong>d kan zijn.<br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 4


De volg<strong>en</strong>de situaties word<strong>en</strong> onderscheid<strong>en</strong>:<br />

?? Tracé loopt langs e<strong>en</strong> verdacht perceel. Er wordt alle<strong>en</strong> bodemonderzoek uitgevoerd indi<strong>en</strong><br />

het perceel verdacht is voor mobiele <strong>en</strong>/of vluchtige stoff<strong>en</strong> (minerale olie, vluchtige<br />

aromat<strong>en</strong>, gechloreerde koolwaterstoff<strong>en</strong>).<br />

?? Tracé loopt door e<strong>en</strong> verdacht perceel (<strong>bij</strong>voorbeeld <strong>bij</strong> het realiser<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />

huis<strong>aan</strong>sluiting). Ongeacht het type stof (mobiel of immobiel) wordt verk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>d<br />

bodemonderzoek uitgevoerd. Het uitvoer<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> BIS + -toets is <strong>bij</strong> immobiele<br />

verontreiniging<strong>en</strong> minder zinvol.<br />

De perceelsgr<strong>en</strong>s <strong>bij</strong> het tracé wordt gezi<strong>en</strong> als lijnbron. De NEN 5740 voorziet niet in e<strong>en</strong><br />

dergelijke bemonsteringsstrategie. Het beleid van de Milieudi<strong>en</strong>st is dat per 10 meter verdachte<br />

perceelgr<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> boring moet word<strong>en</strong> geplaatst tot t<strong>en</strong>minste de ontgravingsdiepte. Er word<strong>en</strong><br />

dus ge<strong>en</strong> boring<strong>en</strong> op het verdachte perceel geplaatst 1 .<br />

In het geval van e<strong>en</strong> tracé langs e<strong>en</strong> verdacht perceel, wordt in eerste instantie volst<strong>aan</strong> met e<strong>en</strong><br />

zintuiglijk onderzoek. Indi<strong>en</strong> er ge<strong>en</strong> afwijking<strong>en</strong> word<strong>en</strong> geconstateerd die sam<strong>en</strong>hang<strong>en</strong> met<br />

mobiele <strong>en</strong>/of vluchtige stoff<strong>en</strong>, kan e<strong>en</strong> analytisch onderzoek achterwege word<strong>en</strong> gelat<strong>en</strong>.<br />

Indi<strong>en</strong> de verwachting is dat er in de natte wordt ontgrav<strong>en</strong>/gewerkt di<strong>en</strong>t de boring afgewerkt<br />

te word<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> peilbuis. De bemonsteringsint<strong>en</strong>siteit van het grondwater is minder int<strong>en</strong>sief<br />

dan de grond (1 peilbuis per 20 meter).<br />

Er hoeft alle<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> onderzocht op de verdachte stoff<strong>en</strong>. Het UBI-model geldt hier<strong>bij</strong> als<br />

richtsnoer. De onderzoeksstrategie is afgebeeld in onderst<strong>aan</strong>de figuur.<br />

20 m<br />

B<strong>en</strong>zine service<br />

¦ = peilbuis<br />

Zinkfabriek<br />

station HBO-tank<br />

.= boring<br />

. ¦<br />

Tracé<br />

10 m<br />

De hierbov<strong>en</strong> beschrev<strong>en</strong> situaties zijn sam<strong>en</strong>gevat in het onderst<strong>aan</strong>de schema.<br />

Nsx-score: < 100 > 100<br />

Stoff<strong>en</strong>: Niet relevant Mobiel Immobiel<br />

Tracé: Niet relevant Door verdacht<br />

perceel<br />

¦<br />

Langs verdacht<br />

perceel<br />

Door verdacht<br />

perceel<br />

Langs verdacht<br />

perceel<br />

Onderzoek: Ge<strong>en</strong> Ja Ja 2 Ja 3 Nee<br />

1 Bij werkzaamhed<strong>en</strong> <strong>aan</strong> huis<strong>aan</strong>sluiting<strong>en</strong> zal wel op het perceel moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> geboord.<br />

2 Omdat het in deze paragraaf gaat om werkzaamhed<strong>en</strong> zonder vrijkom<strong>en</strong>de grond <strong>en</strong> e<strong>en</strong><br />

kwaliteitsbepaling van partij<strong>en</strong> grond dus niet <strong>aan</strong> de orde is, kan in eerste instantie word<strong>en</strong> volst<strong>aan</strong><br />

met zintuiglijk onderzoek. Bij zintuiglijke afwijking<strong>en</strong> word<strong>en</strong> monsters geanalyseerd.<br />

3 E<strong>en</strong> BIS + -toets zal <strong>bij</strong> immobiele verontreiniging<strong>en</strong> in veel gevall<strong>en</strong> niet leid<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>duidig<br />

beeld van de verontreinigingsbronn<strong>en</strong>. In deze situatie is het raadzaam direct e<strong>en</strong> bodemonderzoek<br />

uit te voer<strong>en</strong>.<br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 5


2.3 Onderzoek inclusief hergebruik vrijkom<strong>en</strong>de grond conform MVG<br />

Indi<strong>en</strong> de verwachting is dat er in het werk e<strong>en</strong> grondoverschot is <strong>en</strong> er dus grond zal moet<strong>en</strong><br />

word<strong>en</strong> afgevoerd, wordt ernaar gestreefd de grond her te gebruik<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> de geme<strong>en</strong>te of de<br />

regio. Voor dit hergebruik geld<strong>en</strong> de regels uit het geme<strong>en</strong>telijke bodembeheerplan. Veel van<br />

onderst<strong>aan</strong>de is dan ook overg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> uit het geme<strong>en</strong>telijke bodembeheerplan. Dit betek<strong>en</strong>t dat<br />

er –net als in de vorige paragraaf– eerst e<strong>en</strong> BIS-toets wordt uitgevoerd.<br />

De in deze paragraaf beschrev<strong>en</strong> werkwijze ontslaat de <strong>aan</strong>nemer van het werk niet te voldo<strong>en</strong><br />

<strong>aan</strong> alle veiligheidsvoorschrift<strong>en</strong> zoals g<strong>en</strong>oemd in Arbo-Informatieblad AI-22 [6]. Wetgeving op<br />

het gebied van Arbo <strong>en</strong> veiligheid blijft leid<strong>en</strong>d.<br />

2.3.1 Onverdachte tracé s<br />

Indi<strong>en</strong> uit de BIS-toets blijkt dat er op of langs het tracé ge<strong>en</strong> bodembedreig<strong>en</strong>de activiteit<br />

<strong>aan</strong>wezig is of <strong>aan</strong>wezig is geweest (onverdacht) kan direct de grondstrom<strong>en</strong>matrix word<strong>en</strong><br />

geraadpleegd voor het bepal<strong>en</strong> van de hergebruiksmogelijkhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel onderzoek op<br />

kritische stoff<strong>en</strong>. Aang<strong>en</strong>om<strong>en</strong> wordt dat de diffuse bodemkwaliteit in het tracé niet afwijkt van<br />

de zonekwaliteit. Er zijn twee mogelijkhed<strong>en</strong>:<br />

?? Vrij grondverzet<br />

?? Onderzoek naar kritische stoff<strong>en</strong>. Hiervoor kan de B14-strategie uit de NEN 5740 [5] te<br />

word<strong>en</strong> gehanteerd. Dit betek<strong>en</strong>t dat er per 1250 m 3 2 x 50 grep<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />

g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Het is van belang dat er e<strong>en</strong> goede inschatting wordt gemaakt van de<br />

hoeveelheid vrijkom<strong>en</strong>de grond. In de bemonstering hoeft ge<strong>en</strong> onderscheid te word<strong>en</strong><br />

gemaakt in bov<strong>en</strong>- <strong>en</strong> ondergrond. Wel di<strong>en</strong><strong>en</strong> dan alle kritische stoff<strong>en</strong> (van bov<strong>en</strong>- <strong>en</strong><br />

ondergrond ) te word<strong>en</strong> geanalyseerd. Afhankelijk van de zone kan het kost<strong>en</strong>effectief<br />

zijn om toch de bov<strong>en</strong>- <strong>en</strong> ondergrond apart te ontgrav<strong>en</strong>.<br />

Voorbeeld: <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> rioolsleuf van 2 meter diep <strong>en</strong> 2 meter breed bedraagt de maximaal te<br />

bemonster<strong>en</strong> l<strong>en</strong>gte 312,5 meter (1250m 3 /(2x2m)) <strong>en</strong> zull<strong>en</strong> 25 boring<strong>en</strong> noodzakelijk<br />

zijn om het <strong>aan</strong>tal 100 stek<strong>en</strong> te hal<strong>en</strong> (2 meter diep zijn 4 stek<strong>en</strong>).<br />

Indi<strong>en</strong> er sprake is van e<strong>en</strong> niet-doordringbare verhardingslaag mag het <strong>aan</strong>tal te nem<strong>en</strong> grep<strong>en</strong><br />

van de hieronder ligg<strong>en</strong>de bodem word<strong>en</strong> beperkt tot 2 x 6. Ook kan m<strong>en</strong> er voor kiez<strong>en</strong> om de<br />

overtollige grond in depot te zett<strong>en</strong> <strong>en</strong> conform de daarvoor bestemde protocoll<strong>en</strong> te keur<strong>en</strong>.<br />

Raadpleeg hiervoor het Handboek Bouwstoff<strong>en</strong>besluit [7].<br />

2.3.2 Verdachte locaties<br />

T<strong>en</strong> behoeve van het bepal<strong>en</strong> van de hergebruikmogelijkhed<strong>en</strong> van vrijkom<strong>en</strong>de grond wordt<br />

ge<strong>en</strong> onderscheid gemaakt in nsx-scores, omdat ook <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> lagere nsx-score (kleiner dan 100)<br />

e<strong>en</strong> afwijk<strong>en</strong>de bodemkwaliteit kan word<strong>en</strong> verwacht ter plaatse van e<strong>en</strong> verdacht perceel. Bij<br />

hergebruik zijn immers niet alle<strong>en</strong> risico’s van belang, maar ook het garander<strong>en</strong> van het standstill-principe<br />

op de toepassingslocatie.<br />

Of e<strong>en</strong> BIS + -toets moet word<strong>en</strong> uitgevoerd, hangt af van het feit of de locatie verdacht is voor<br />

mobiele of immobiele stoff<strong>en</strong> (UBI-model) <strong>en</strong> of het tracé langs of door de locatie loopt.<br />

Onderst<strong>aan</strong>de schema wordt gebruikt voor de afweging.<br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 6


Nsx-score: > 0<br />

Stoff<strong>en</strong>: Mobiel Immobiel<br />

Tracé: Door verdacht<br />

perceel<br />

Langs verdacht<br />

perceel<br />

Door verdacht<br />

perceel<br />

Onderzoek: Ja Ja Ja 4 Nee<br />

Langs verdacht<br />

perceel<br />

De BIS + -toets wordt uitgevoerd door e<strong>en</strong> deskundig adviesbureau. Ook hier geldt dat de BIS + -<br />

toets zich alle<strong>en</strong> op de in het Bodem Informatie Systeem <strong>aan</strong>wezige informatie richt.<br />

De Milieudi<strong>en</strong>st zal de conclusies van het adviesbureau beoordel<strong>en</strong> op juistheid. Is het<br />

<strong>aan</strong>nemelijk dat de verdachte activiteit heeft geleid tot e<strong>en</strong> bodemverontreiniging in het tracé,<br />

dan wordt het tracé ter plaatse van het perceel beschouwd als verdachte locatie.<br />

Voor de onderzoeksstrategie wordt verwez<strong>en</strong> naar paragraaf 2.2 (é én boring per 10 meter<br />

verdacht tracé ). Het bodemonderzoek zal moet<strong>en</strong> uitwijz<strong>en</strong> of de grond kan word<strong>en</strong> beschouwd<br />

als gebiedseig<strong>en</strong>. Dit gebeurt door de analyseresultat<strong>en</strong> (gemiddeld<strong>en</strong> of perc<strong>en</strong>tielwaarde <strong>bij</strong><br />

meer dan 10 waarneming<strong>en</strong>) te toets<strong>en</strong> <strong>aan</strong> achtergrondgehalt<strong>en</strong> of <strong>aan</strong> de streefwaard<strong>en</strong>, als er<br />

ge<strong>en</strong> achtergrondgehalt<strong>en</strong> zijn vastgesteld. Indi<strong>en</strong> de grond voldoet <strong>aan</strong> de achtergrondgehalt<strong>en</strong>,<br />

dan kan deze sam<strong>en</strong> met andere vrijkom<strong>en</strong>de grond (van het onverdachte tracé ) word<strong>en</strong><br />

behandeld.<br />

Indi<strong>en</strong> de onderzochte stoff<strong>en</strong> verhoogd (t<strong>en</strong> opzichte van de achtergrondgehalt<strong>en</strong> of<br />

streefwaard<strong>en</strong>) word<strong>en</strong> gemet<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>t de partij binn<strong>en</strong> de verdachte e<strong>en</strong>heid (locatie, tracé deel)<br />

te word<strong>en</strong> hergebruikt of apart te word<strong>en</strong> afgevoerd (al dan niet met e<strong>en</strong> Bsb-partijkeuring).<br />

2.4 Hergebruik volg<strong>en</strong>s het Bouwstoff<strong>en</strong>besluit of afvoer<strong>en</strong><br />

Er zijn verschill<strong>en</strong>de situaties d<strong>en</strong>kbaar waar<strong>bij</strong> vrijkom<strong>en</strong>de grond niet conform de Ministeriële<br />

Vrijstellingsregeling Grondverzet (MVG) kan word<strong>en</strong> hergebruikt of in-situ onderzoek<br />

voorafg<strong>aan</strong>d <strong>aan</strong> de werkzaamhed<strong>en</strong> niet efficiënt is:<br />

?? er zijn ge<strong>en</strong> hergebruiklocaties beschikbaar, omdat <strong>bij</strong>voorbeeld de fysische kwaliteit niet<br />

voldo<strong>en</strong>de is;<br />

?? het tracé ligt niet in e<strong>en</strong> BKK-zone;<br />

?? het tracé ligt in e<strong>en</strong> gebied met veel verdachte locaties (af te leid<strong>en</strong> uit het BIS, veelal het<br />

geval <strong>bij</strong> lintbebouwing of wijk<strong>en</strong> van voor 1900). Er zou onev<strong>en</strong>redig veel onderzoek<br />

uitgevoerd moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> om te bepal<strong>en</strong> of de bodemkwaliteit gebiedseig<strong>en</strong> is, waar<strong>bij</strong> er<br />

e<strong>en</strong> grote kans bestaat dat de grond alsnog niet hergebruikt kan word<strong>en</strong>.<br />

In bov<strong>en</strong>st<strong>aan</strong>de gevall<strong>en</strong> kan word<strong>en</strong> afgewog<strong>en</strong> om het onderzoek in eerste instantie alle<strong>en</strong> te<br />

richt<strong>en</strong> op inzicht in risico’s van bodemverontreiniging (paragraaf 2.2) <strong>en</strong> de vrijkom<strong>en</strong>de grond<br />

na afloop van de werkzaamhed<strong>en</strong> af te voer<strong>en</strong> naar:<br />

?? e<strong>en</strong> depot. Voor e<strong>en</strong> tijdelijk depot di<strong>en</strong>t <strong>bij</strong>lage 11 Handboek Bouwstoff<strong>en</strong>besluit [7] te<br />

word<strong>en</strong> ingevuld <strong>en</strong> ingedi<strong>en</strong>d <strong>bij</strong> de Milieudi<strong>en</strong>st. Het depot kan per 1250 m 3 word<strong>en</strong><br />

uitgekeurd. Aan de hand van de resultat<strong>en</strong> kan de partij word<strong>en</strong> hergebruikt conform het<br />

Bsb of alsnog conform de MVG. Hergebruik conform de MVG heeft altijd de voorkeur.<br />

4 E<strong>en</strong> BIS + -toets zal <strong>bij</strong> immobiele verontreiniging<strong>en</strong> in veel gevall<strong>en</strong> niet leid<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>duidig<br />

beeld van de verontreinigingsbronn<strong>en</strong>. In deze situatie is het raadzaam direct e<strong>en</strong> bodemonderzoek<br />

uit te voer<strong>en</strong>.<br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 7


?? e<strong>en</strong> erk<strong>en</strong>de be-/verwerker. Raadpleeg hiervoor het Handboek Bouwstoff<strong>en</strong>besluit [7].<br />

Er wordt altijd naar gestreefd om zoveel mogelijk hergebruik plaats te lat<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> conform de<br />

MVG <strong>en</strong> het bodembeheerplan, omdat de grond in dat geval weer onderdeel wordt van de<br />

bodem <strong>en</strong> de ecologische kringloop. In gebied<strong>en</strong> met weinig of ge<strong>en</strong> verdachte locaties heeft dit<br />

strev<strong>en</strong> de grootste kans van slag<strong>en</strong>.<br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 8


2.5 Resume<br />

In onderst<strong>aan</strong>d schema zijn de stapp<strong>en</strong> van voorg<strong>aan</strong>de paragraf<strong>en</strong> sam<strong>en</strong>gevat. Voorafg<strong>aan</strong>d<br />

<strong>aan</strong> alle werkzaamhed<strong>en</strong> <strong>aan</strong> ondergrondse infrastructuur wordt e<strong>en</strong> BIS-toets uitgevoerd.<br />

Kom<strong>en</strong> hieruit ge<strong>en</strong> verdachte locaties naar vor<strong>en</strong> <strong>en</strong> hoeft er (vooralsnog) ge<strong>en</strong> grond te word<strong>en</strong><br />

afgevoerd, dan is er ge<strong>en</strong> bodemonderzoek nodig. De onderzoeksinspanning is dus sterk<br />

afhankelijk van het feit of er grond vrij gaat kom<strong>en</strong>. <strong>Bodemonderzoek</strong> is echter altijd<br />

noodzakelijk indi<strong>en</strong> er e<strong>en</strong> verdachte locatie is <strong>en</strong> uit de BIS + -toets blijkt dat verontreiniging van<br />

het tracé <strong>aan</strong>nemelijk is. Ev<strong>en</strong>tueel kan de BIS + -toets word<strong>en</strong> overgeslag<strong>en</strong> door direct door te<br />

g<strong>aan</strong> naar het bodemonderzoek (stippellijn).<br />

Onverdacht<br />

Arbo: ge<strong>en</strong> onderzoek<br />

Hergebruik: grondstrom<strong>en</strong>matrix<br />

Ge<strong>en</strong><br />

bodemonderzoek<br />

Onderzoek<br />

Kritische stoff<strong>en</strong><br />

Werkzaamhed<strong>en</strong> <strong>aan</strong> <strong>kabels</strong>,<br />

leiding<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of riolering<br />

BIS-toets<br />

Verontreiniging<br />

trace niet<br />

<strong>aan</strong>nemelijk<br />

Hergebruik<br />

Gehalte(n) <<br />

achtergrondgehalte<br />

Gehalte(n) ><br />

achtergrondgehalte,<br />

maar ge<strong>en</strong> ernstig<br />

geval<br />

Ernstig geval van<br />

bodemverontreiniging<br />

Verdacht<br />

BIS + -toets<br />

Verontreiniging<br />

trace <strong>aan</strong>nemelijk<br />

<strong>Bodemonderzoek</strong><br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 9<br />

Bsb<br />

Wbb<br />

Arbo<br />

toets<strong>en</strong> <strong>aan</strong><br />

risico’s <strong>en</strong> veiligheid [6]


2.6 Bijzondere omstandighed<strong>en</strong><br />

Ook tijd<strong>en</strong>s werkzaamhed<strong>en</strong> op onverdachte locaties kan m<strong>en</strong> onverwacht word<strong>en</strong><br />

geconfronteerd met e<strong>en</strong> vreemde geur, verkleuring van de grond of andere signal<strong>en</strong>, die kunn<strong>en</strong><br />

duid<strong>en</strong> op verontreinigde grond. Het is raadzaam dat de werkzaamhed<strong>en</strong> word<strong>en</strong> stilgelegd. In<br />

overleg tuss<strong>en</strong> opdrachtgever, opdrachtnemer <strong>en</strong> Milieudi<strong>en</strong>st zal het vervolg word<strong>en</strong> bepaald.<br />

Als funderingmateriaal onder weg<strong>en</strong> komt m<strong>en</strong> altijd puinverharding<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>. Bodemmateriaal<br />

met meer dan 20% puin is ge<strong>en</strong> bodem <strong>en</strong> mag niet word<strong>en</strong> hergebruikt conform de Ministeriële<br />

Vrijstellingsregeling Grondverzet. Dergelijke funderingslag<strong>en</strong> di<strong>en</strong><strong>en</strong> apart te word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> bemonsterd danwel afgevoerd. Hergebruik binn<strong>en</strong> het werk is wel mogelijk. Vaak leidt de<br />

definitie van e<strong>en</strong> werk tot discussie. Vooralsnog wordt dit per werk beoordeeld door de<br />

Milieudi<strong>en</strong>st.<br />

2.7 BIS-toets <strong>bij</strong> vergunning<strong>aan</strong>vraag nutsbedrijv<strong>en</strong><br />

Nutsbedrijv<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> eig<strong>en</strong> verantwoordelijkheid voor hun medewerkers om zorg te drag<strong>en</strong><br />

voor e<strong>en</strong> veilige werkplek. De geme<strong>en</strong>te stelt ge<strong>en</strong> eis<strong>en</strong> <strong>aan</strong> bodemonderzoek <strong>bij</strong><br />

werkzaamhed<strong>en</strong> door nutsbedrijv<strong>en</strong>. Het is dus <strong>aan</strong> de nutsbedrijv<strong>en</strong> om al dan niet<br />

bodemonderzoek uit te voer<strong>en</strong>. Wel zal de geme<strong>en</strong>te de nutsbedrijv<strong>en</strong> zo goed mogelijk<br />

informer<strong>en</strong> over bek<strong>en</strong>de bodemverontreiniging<strong>en</strong> <strong>en</strong> verdachte locaties. Hiertoe zal de<br />

geme<strong>en</strong>te <strong>bij</strong> elke vergunning<strong>aan</strong>vraag e<strong>en</strong> BIS-toets uitvoer<strong>en</strong> <strong>en</strong> het nutsbedrijf op de hoogte<br />

stell<strong>en</strong> van de in paragraaf 2.2 g<strong>en</strong>oemde gegev<strong>en</strong>s.<br />

Geheel vrijblijv<strong>en</strong>d is de informatie uit de BIS-toets echter niet: blijkt dat het werk wordt<br />

<strong>aan</strong>gelegd in e<strong>en</strong> Wbb-locatie, dan is het bedrijf conform artikel 28 van de Wet<br />

bodembescherming verplicht e<strong>en</strong> melding te do<strong>en</strong> <strong>aan</strong> de provincie (zie ook paragraaf 3.2).<br />

Daarnaast kunn<strong>en</strong> – als de milieuhygiënische situatie daar <strong>aan</strong>leiding toe geeft- <strong>aan</strong>vull<strong>en</strong>de<br />

eis<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de vergunning. Bijvoorbeeld wanneer grondwater wordt onttrokk<strong>en</strong><br />

na<strong>bij</strong> e<strong>en</strong> mobiele grondwaterverontreiniging.<br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 10


3 Sam<strong>en</strong>loop <strong>en</strong> gerelateerde onderwerp<strong>en</strong><br />

3.1 ISV<br />

Bij stedelijke vernieuwing zal de herinrichting van het op<strong>en</strong>baar gebied gepaard g<strong>aan</strong> met<br />

grondverzet. Het ligt voor de hand om onderzoek naar verdachte locaties af te stemm<strong>en</strong> met<br />

reconstructie van het riool of de <strong>aan</strong>leg van <strong>kabels</strong> <strong>en</strong> leiding<strong>en</strong>. Voorkom<strong>en</strong> moet word<strong>en</strong> dat er<br />

twee maal bodemonderzoek moet word<strong>en</strong> uitgevoerd. Aanbevol<strong>en</strong> wordt om in het kader van<br />

het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing (ISV) ook e<strong>en</strong> bodemmodule op te nem<strong>en</strong>, waarin<br />

sam<strong>en</strong> met alle verdachte locaties ook de (riool-)tracé s word<strong>en</strong> onderzocht.<br />

3.2 Wbb-locaties<br />

Alle graafwerkzaamhed<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> Wbb-locatie (locatie waar sprake is van e<strong>en</strong> ernstig geval<br />

van bodemverontreiniging) moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gemeld <strong>bij</strong> het bevoegd gezag, namelijk de<br />

provincie. Op grond van artikel 28 Wet bodembescherming is m<strong>en</strong> namelijk "handeling<strong>en</strong> <strong>aan</strong> het<br />

verricht<strong>en</strong> t<strong>en</strong> gevolge waarvan de verontreiniging wordt verminderd of verplaatst". Deze<br />

melding geldt ook voor handeling<strong>en</strong> waar<strong>bij</strong> de grond tijdelijk wordt verplaatst <strong>en</strong> na<br />

verplaatsing wordt teruggebracht. De melding moet vergezeld g<strong>aan</strong> van e<strong>en</strong> saneringsplan. Het<br />

saneringsplan di<strong>en</strong>t (in viervoud) <strong>bij</strong> de provincie te word<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> ingedi<strong>en</strong>d, sam<strong>en</strong> met het<br />

Wbb-meldingsformulier. De provincie heeft 6 wek<strong>en</strong> de tijd om e<strong>en</strong> ontwerp-beschikking op te<br />

stell<strong>en</strong>. De ontwerp-beschikking wordt vervolg<strong>en</strong>s gepubliceerd in lokale nieuwsblad<strong>en</strong>, zodat<br />

belanghebb<strong>en</strong>d<strong>en</strong> bezwaar kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>. Na 6 wek<strong>en</strong> ter inzage te hebb<strong>en</strong> geleg<strong>en</strong>, stelt de<br />

provincie e<strong>en</strong> definitieve beschikking op. Nadat de beschikking is afgegev<strong>en</strong>, kunn<strong>en</strong> de<br />

werkzaamhed<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gestart (met inachtneming van het saneringsplan).<br />

Na de werkzaamhed<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> evaluatierapport te word<strong>en</strong> opgesteld. Dit rapport wordt naar<br />

de provincie gestuurd. Op het evaluatierapport volgt ge<strong>en</strong> beschikking.<br />

Gezi<strong>en</strong> de duur van de procedure is het dus <strong>aan</strong> te rad<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> vroeg stadium in het Bodem<br />

Informatie Systeem te controler<strong>en</strong> of de werkzaamhed<strong>en</strong> plaatsvind<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> ernstig geval<br />

van bodemverontreiniging.<br />

3.3 Reconstructies<br />

Vaak vindt tegelijkertijd met de <strong>aan</strong>leg van e<strong>en</strong> nieuwe riolering e<strong>en</strong> reconstructie van het gehele<br />

wegvak plaats. In de zettingsgevoelige regio Midd<strong>en</strong>-Holland betek<strong>en</strong>t dit dat er vaak <strong>aan</strong>voer<br />

van grond di<strong>en</strong>t plaats te vind<strong>en</strong>. Deze grond di<strong>en</strong>t vergezeld te g<strong>aan</strong> van e<strong>en</strong> geldige<br />

kwaliteitsverklaring. Vervolg<strong>en</strong>s kan de grond word<strong>en</strong> toegepast onder het regime van het<br />

Bouwstoff<strong>en</strong>besluit of de Ministeriële Vrijstellingsregeling Grondverzet. Het toepass<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te<br />

word<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> gemeld <strong>bij</strong> de Milieudi<strong>en</strong>st.<br />

3.4 Grondwateronttrekking<br />

Vanwege de relatief hoge grondwaterstand<strong>en</strong> in de regio g<strong>aan</strong> werkzaamhed<strong>en</strong> dikwijls gepaard<br />

met grondwateronttrekking. Indi<strong>en</strong> het onttrekkingsdebiet groter is dan 5 m 3 per uur, 50.000 m 3<br />

per m<strong>aan</strong>d of langer dan 6 m<strong>aan</strong>d<strong>en</strong> of als in de periode van 6 m<strong>aan</strong>d<strong>en</strong> meer dan 200.000 m 3<br />

wordt onttrokk<strong>en</strong> is e<strong>en</strong> vergunning van de provincie vereist.<br />

Het onttrokk<strong>en</strong> grondwater zal moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong> geloosd. Hiervoor geldt de volg<strong>en</strong>de<br />

voorkeursvolgorde:<br />

1. In eerste instantie gaat de voorkeur uit naar e<strong>en</strong> retourbemaling. Mocht dit, om wat<br />

voor red<strong>en</strong> niet mogelijk zijn, dan kan er, indi<strong>en</strong> de lozingsnorm<strong>en</strong> word<strong>en</strong> gehaald, op<br />

oppervlaktewater word<strong>en</strong> geloosd.<br />

2. Loz<strong>en</strong> op het oppervlaktewater. Dit valt onder de reikwijdte van de Wet<br />

verontreiniging oppervlaktewater<strong>en</strong> (Wvo). Hiervoor di<strong>en</strong>t e<strong>en</strong> vergunning te word<strong>en</strong><br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 11


<strong>aan</strong>gevraagd <strong>bij</strong> de waterkwaliteitsbeheerder. Als de lozingsnorm<strong>en</strong> van het te loz<strong>en</strong><br />

water niet word<strong>en</strong> gehaald kan lozing op de geme<strong>en</strong>telijke riolering word<strong>en</strong> overwog<strong>en</strong>.<br />

3. Loz<strong>en</strong> op het op het geme<strong>en</strong>telijk riool. Voor zowel de kwaliteit van het water als voor<br />

de kwantiteit moet de geme<strong>en</strong>te toestemming gev<strong>en</strong>. Hier<strong>bij</strong> moet de geme<strong>en</strong>te bekijk<strong>en</strong><br />

of deze lozing hydraulisch te ver<strong>werk<strong>en</strong></strong> is. Uiteraard mag de lozing nooit lijd<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong><br />

overstort. Omdat de hydraulische verwerking afhangt van de dim<strong>en</strong>sionering van het<br />

stelsel ter plaatse kan op voorhand niet word<strong>en</strong> <strong>aan</strong>gev<strong>en</strong> hoeveel water er geloosd mag<br />

word<strong>en</strong>. Omdat de waterkwaliteitsbeheerder het water uiteindelijk moet g<strong>aan</strong> zuiver<strong>en</strong><br />

moet ook <strong>bij</strong> lozing<strong>en</strong> op het riool contact met h<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> (middels het<br />

meldingsformulier Lozing Bemalingswater).<br />

Bij bepaalde bodemsanering<strong>en</strong> geldt het lozing<strong>en</strong>besluit Wvo bodemsanering <strong>en</strong><br />

proefbronnering. De reikwijdte van het besluit is afhankelijk van de categorie bodemsanering,<br />

duur van de lozing <strong>en</strong> het te loz<strong>en</strong> debiet.<br />

In bov<strong>en</strong>st<strong>aan</strong>de situaties is het w<strong>en</strong>selijk te beschikk<strong>en</strong> over kwaliteitsgegev<strong>en</strong>s van het<br />

grondwater. De eis<strong>en</strong> die hier<strong>aan</strong> gesteld word<strong>en</strong>, word<strong>en</strong> overgelat<strong>en</strong> <strong>aan</strong> de<br />

vergunningverl<strong>en</strong><strong>en</strong>de instantie. De waterkwaliteitsbeheerder zal veelal vrag<strong>en</strong> om de volg<strong>en</strong>de<br />

gegev<strong>en</strong>s: <strong>aan</strong>vang / beëndiging van de lozing, het debiet (per etmaal / week / totaal), CZV<br />

<strong>en</strong> Kjeldahl stikstof.<br />

De BIS-toets speelt ook e<strong>en</strong> rol <strong>bij</strong> e<strong>en</strong> grondwateronttrekking. Zo di<strong>en</strong><strong>en</strong> ook best<strong>aan</strong>de<br />

bodemverontreiniging<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> betrokk<strong>en</strong> <strong>bij</strong> de BIS-toets. Bij grondwateronttrekking kunn<strong>en</strong><br />

immers best<strong>aan</strong>de verontreinigingsituaties word<strong>en</strong> beïnvloed. Het is niet w<strong>en</strong>selijk dat als gevolg<br />

van onttrekking<strong>en</strong> verontreiniging<strong>en</strong> zich g<strong>aan</strong> verspreid<strong>en</strong>. Omdat hier<strong>bij</strong> specialistische k<strong>en</strong>nis<br />

vereist is, di<strong>en</strong>t <strong>bij</strong> best<strong>aan</strong>de mobiele verontreiniging<strong>en</strong> in de na<strong>bij</strong>e omgeving van het werk<br />

contact te word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> met de Milieudi<strong>en</strong>st.<br />

<strong>Bodemonderzoek</strong> <strong>bij</strong> infrastructurele <strong>werk<strong>en</strong></strong> in de regio Midd<strong>en</strong>-Holland 12


Literatuurlijst<br />

1 Wet bodembescherming, 3 juli 1986, Staatsblad 331, 1994.<br />

2 Bouwstoff<strong>en</strong>besluit bodem- <strong>en</strong> oppervlaktewaterbescherming, Staatsblad 1995-567,<br />

Bijlag<strong>en</strong><br />

november 1995.<br />

3 Ministeriële Vrijstellingsregeling Grondverzet, Ministerie van VROM, Staatscourant nr.<br />

180, 20 september 1999.<br />

4 NVN 5725 Leidraad <strong>bij</strong> het uitvoer<strong>en</strong> van vooronderzoek <strong>bij</strong> verk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>d, oriënter<strong>en</strong>d<br />

<strong>en</strong> nader onderzoek. Nederlands Normalisatie Instituut, oktober 1999.<br />

5 NEN 5740 Onderzoeksstrategie <strong>bij</strong> verk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>d onderzoek. Nederlands Normalisatie<br />

Instituut, oktober 1999.<br />

6 Werk<strong>en</strong> met verontreinigde grond <strong>en</strong> verontreinigd grondwater (Arbo Informatie, AI-<br />

22). Ministerie van Sociale Zak<strong>en</strong> <strong>en</strong> Werkgeleg<strong>en</strong>heid. Sdu Uitgevers, D<strong>en</strong> Haag<br />

2001.<br />

7 Handboek Bouwstoff<strong>en</strong>besluit. Werkgroep Bouwstoff<strong>en</strong>besluit Milieudi<strong>en</strong>st Midd<strong>en</strong>-<br />

Holland, Gouda, januari 2001.


Bijlage 1<br />

Bijlag<strong>en</strong>


Bodeminformatie<br />

Aanvraag betreft:<br />

Adres:<br />

Geme<strong>en</strong>te:<br />

Bijlag<strong>en</strong><br />

1 Intergeme<strong>en</strong>telijk<br />

Voormalige bedrijfsactiviteit<br />

(Bio-b)<br />

Gedempte sloot<br />

(Bio-s)<br />

Reeds uitgevoerde<br />

bodemonderzoek<strong>en</strong><br />

Locatie waarvoor de provincie<br />

bevoegd gezag is (Wbb-locatie)<br />

Brandstoftanks<br />

Niet bek<strong>en</strong>d<br />

Wel <strong>aan</strong>wezig, activiteit:<br />

Niet bek<strong>en</strong>d<br />

Wel <strong>aan</strong>wezig, dempingsmateriaal:<br />

Niet bek<strong>en</strong>d<br />

Wel <strong>aan</strong>wezig:<br />

Rapportnummer(s):<br />

Datum:<br />

Ge<strong>en</strong> Wbb-locatie (of: niet-ernstig)<br />

Wel e<strong>en</strong> Wbb-locatie (ernstig). Wbb-code:<br />

Niet bek<strong>en</strong>d<br />

Tank nog <strong>aan</strong>wezig<br />

Huidig bedrijf/activiteit Niet bek<strong>en</strong>d<br />

Overige informatie van de<br />

locatie of omgeving<br />

Tank gesaneerd met KIWA-certificaat<br />

Tank verwijderd zonder KIWA-certificaat<br />

Wel <strong>aan</strong>wezig, aard:<br />

Ondertek<strong>en</strong>ing medewerker geme<strong>en</strong>te/milieudi<strong>en</strong>st:<br />

Datum:<br />

Naam:<br />

Handtek<strong>en</strong>ing:<br />

Dossiernr.:<br />

Noot: De verstrekte informatie heeft betrekking op de <strong>bij</strong> de geme<strong>en</strong>te <strong>en</strong> Milieudi<strong>en</strong>st <strong>aan</strong>wezige gegev<strong>en</strong>s. De<br />

geme<strong>en</strong>te <strong>en</strong> milieudi<strong>en</strong>st kunn<strong>en</strong> niet garander<strong>en</strong> dat deze gegev<strong>en</strong>s volledig zijn.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!