Landelijk Basisprogramma Eetstoornissen - GGZ-richtlijnen

In dit basisprogramma is getracht de inhoud een brede basis te geven door ook preventie van eetstoornissen
en hulpverlening in de eerste lijn te beschrijven. Daarmee zijn personen die nog niet aan alle DSM-IV criteria
voldoen, maar wel een serieus risico lopen een eetstoornis te ontwikkelen aan de doelgroep toegevoegd.
Zowel in de DSM-IV als in de ICD-10 is het gemeenschappelijke kenmerk van de doelgroep mensen met
eetstoornissen: een obsessieve preoccupatie met gewicht, uiterlijk en eten. Er is sprake van:
■ een verstoord eetpatroon,
■ een vertekend lichaamsbeeld of lichaamsbeleving,
■ zelfwaardering die in te sterke mate beïnvloed wordt door opvattingen over het eigen lichaam en
■ een intense angst om in gewicht toe te nemen of dik te worden.
DSM-IV criteria
De DSM-IV beschrijft de criteria van de psychiatrische eetstoornissen van de puberteit, adolescentie en volwassenheid,
te weten anorexia nervosa (AN), boulimia nervosa (BN), eetbuistoornis (Binge Eating Disorder of
BED) en eetstoornissen niet anderszins omschreven (eetstoornis NAO).
Anorexia nervosa
Er is sprake van anorexia nervosa als aan de volgende DSM-IV criteria wordt voldaan:
A. Weigering het lichaamsgewicht te handhaven op of boven een voor de leeftijd en lengte minimaal normaal
gewicht (bijvoorbeeld gewichtsverlies dat leidt tot het handhaven van het lichaamsgewicht op
minder dan 85% van het te verwachten gewicht; of het in de periode van groei niet bereiken van het te
verwachten gewicht, hetgeen leidt tot een lichaamsgewicht van minder dan 85% van het te verwachten
gewicht).
B. Intense angst in gewicht toe te nemen of dik te worden, terwijl er juist sprake is van ondergewicht.
C. Stoornis in de manier waarop iemand zijn of haar lichaamsgewicht of lichaamsvorm beleeft, onevenredige
grote invloed van het lichaamsgewicht, of lichaamsvorm op het oordeel over zichzelf of ontkenning van
de ernst van het huidige lage lichaamsgewicht.
D. Bij meisjes, na de menarche, amenorrhoe, dat wil zeggen de afwezigheid van tenminste drie
achtereenvolgende menstruele cycli. Een vrouw wordt geacht een amenorrhoe te hebben als de
menstruatie alleen volgt na toediening van hormonen (bijvoorbeeld oestrogenen).
Beperkende type: tijdens de huidige episode van anorexia nervosa is betrokkene niet geregeld bezig met
vreetbuien 3 of laxeren (dat wil zeggen zelfopgewekt braken of mis bruik van laxantia, diuretica
(plasmiddelen of klysma’s).
Vreetbuien/purgerende type: tijdens de huidige episode van anorexia nervosa is betrokkene geregeld bezig
met vreetbuien of purgerende maatregelen (dat wil zeggen zelfopgewekt braken of misbruik laxantia,
diuretica of klysma’s).
Boulimia nervosa
Er is sprake van anorexia nervosa als aan de volgende DSM-IV criteria wordt voldaan:
A. Recidiverende episodes van vreetbuien. Een episode wordt gekarak teriseerd door beide volgende:
1. het binnen een beperkte tijd (bijvoorbeeld twee uur) eten van een hoeveel heid voedsel die be slist groter
is dan wat de meeste mensen in eenzelfde periode en onder dezelfde omstandig heden zouden eten.
2. een gevoel de beheersing over het eten tijdens de episode kwijt te zijn (bijvoor beeld het gevoel dat
men niet kan stoppen met eten of zelf kan bepalen wat of hoeveel men eet).
3
In het basisprogramma zal verder gesproken worden over ‘eetbuien’ en ‘eetbuistoornis’. Dit met uitzondering van de DSM-IV criteria, omdat de
DSM-IV de vertaling ‘vreetbuien’ en ‘vreetbuistoornis’ hanteert.
12 Landelijk Basisprogramma Eetstoornissen