Geluid - Systemair

Ventilatoren | Compacte WTW-units | Modulaire luchtbehandelingskasten | Luchtverdelingsproducten & Brandbeveiliging
Geluidsberekening
voor ventilatoren

2
Inhoudsopgave
Gegevens voor een geluidsberekening 3
Formule van Beranek 3
Correctie voor de octaafband-middenfrequentie 3
Rendement van een ventilator 3
Geluidsdemping in luchtkanalen 4
Demping in bochten 4
Demping in een aftakking 5
Eindreflectie 6
Ruimtedemping 7
Aanbevolen criteria voor luchttechnische installaties 8
Waarderingsnormen 9
Normen-buiten 9
Theorie 10
Geluid 10
Frequentie 11
Voortplantingssnelheid (m/s) 11
Golflengte (lambda) in m of in cm 11
Geluidsdruk 11
Geluidsvermogen 12
Octaafbanden 13
Beoordeling 14
Beoordelingsmaten 14
NR-curven 14
dB(A)-waardering 16
Het meten van geluid 18
Hoe wordt geluid gemeten? 18
Principe van een geluidsberekening 18
Doel 18
Geluidsproductie van ventilatoren 19
Schoepfrequentie 19
Bepalen van het geluidsvermogen van een ventilator 20
A: Door meting 20
B: Door berekening 20
Demping in luchtkanalen 22
Rechte kanaalstukken 22
Bochten 22
Aftakkingen en splitsingen 22
Eindreflecties van roosters, etc. 23
Voorbeeld 24
Geluidsuitbreiding in het vrije veld 25
Oplossing 26
Spiegelbronnen 26
Normen 26
Geluid in besloten ruimten 27

Gegevens voor een geluidsberekening
Geluidsberekening
Formule van Beranek
Als het geluidsvermogenniveau van een ventilator niet wordt opgegeven kan dit bij benadering worden bepaald met de
formule van Beranek:
L w = 40 + 10 log Q + 20 log p t in dB
Q = luchthoeveelheid in m 3 /s.
p t = totale opvoerhoogte in Pa
L w = geluidsvermogenniveau in dB
Correctie voor de octaafband-middenfrequentie
axiaal ventilatoren
Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
dB -9 -8 -7 -7 -8 -10 -14 -18
centrifugaal ventilatoren met voorovergebogen schoepvorm
Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
dB -2 -7 -12 -17 -22 -27 -32 -34
centrifugaal ventilatoren met achterovergebogen schoepvorm
Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
dB -9 -8 -7 -12 -17 -22 -27 -31
Rendement van een ventilator
De formule van Beranek geldt bij ventilatoren met een rendement van tenminste 70%. Voor elke 10% rendementsvermindering
4 dB bijtellen (in alle frequenties).
V x p t
η = in %
36.000 x N
V = luchthoeveelheid in m 3 /h
p t = totale opvoerhoogte in Pa
N = asvermogen in kW
3

4
Geluidsdemping in luchtkanalen
Rechthoekige kanalen, onbekleed
grootste kanaalafm. in mm
demping in dB/m
63 125 250 500 1000 2000 4000 Hz
75-200 0,6 0,6 0,4 0,3 0,3 0,3 0,3
200-400 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,2 0,2
400-800 0,5 0,4 0,3 0,1 0,1 0,1 0,1
800-1600 0,4 0,3 0,1 0,1 0,05 0,05 0,05
Ronde kanalen, onbekleed
demping in dB/m
diameter in mm
63 125 250 500 1000 2000 4000 Hz
75-200 0,1 0,1 0,1 0,1 0,3 0,3 0,3
200-400 0,05 0,1 0,1 0,1 0,2 0,2 0,2
400-800 0,03 0,06 0,06 0,1 0,1 0,1 0,1
800-1600 0,03 0,03 0,03 0,05 0,05 0,05 0,05
Beklede kanalen (rechthoekig)
demping in dB/m
63 125 250 500 1000 2000 4000 Hz
300x300 mm ½”glaswol 1,31 1,31 1,05 0,85 0,26 0,79 0,39
300x300 mm 1”glaswol 2,16 2,16 1,64 0,26 0,26 0,79 0,39
300x600 mm ½”glaswol 1,25 1,44 0,72 0,33 0,39 0,39 0,39
300x600 mm 1”glaswol 3,41 1,84 0,92 0,52 0,39 0,39 0,39
Demping in bochten
Onbeklede bochten 90° in ronde kanalen, respectievelijk rechthoekige kanalen met leidschoepen
demping in dB/m
diameter of BxH in mm
63 125 250 500 1000 2000 4000 Hz
75-200 0 0 0 0 1 2 3
200-400 0 0 0 1 2 3 3
400-800 0 0 1 2 3 3 3
800-1600 0 1 2 3 3 3 0,05
Onbeklede bochten 90° in rechthoekige kanalen zonder leidschoepen
demping in dB/m
diameter of BxH in mm
63 125 250 500 1000 2000 4000 Hz
75-200 0 0 0 1 5 7 5
200-400 0 0 1 5 7 5 5
400-800 0 1 5 7 5 3 3
800-1600 1 5 7 5 3 3 3

Beklede bochten 90° in rechthoekige kanalen zonder leidschoepen
diameter of BxH in mm
demping in dB/m
63 125 250 500 1000 2000 4000 Hz
75-200 0 0 0 1 6 11 10
200-400 0 0 1 6 11 10 10
400-800 0 1 6 11 10 10 10
800-1600 1 6 11 10 10 10 10
Geluidsberekening
De waarden in de tabel zijn gebaseerd op een lengte van de bekleding van minstens 2 x B, terwijl de dikte van de
bekleding minimaal 10% van B moet bedragen.Voor beklede rechthoekige bochten met korte leidschoepen kunnen de
gemiddelde waarden worden gebruikt, welke liggen tussen die van een beklede bocht en die van een onbeklede bocht
met leidschoepen.
Demping in een aftakking
demping in aftakking
dB
15
10
5
0,01 0,05 0,1 0,5 1
S1
S1+S2
S1
Oppervlakteverhouding =
S1 + S2
Deze demping is niet frequentie-afhankelijk.
Bij het berekenen van bovenstaande waarden moet er rekening mee worden gehouden dat de tabel slechts ten dele
geldt ten opzichte van de demping voor het doorgaande kanaal S2. Indien dit doorgaande kanaal niet of slechts heel
weinig verloopt, dat wil zeggen als S2 groter blijft dan 80% van het voorgaande kanaal, dan mag hiervoor geen demping
berekend worden gebracht. In die gevallen waarin de aftakking loodrecht staat op het hoofdkanaal kan worden
gerekend met een extra demping, gelijk aan die van een bocht van 90°.
5

6
Eindreflectie
a: Q = 1
b: Q = 2
c: Q = 4
d: Q = 8
opp. van het rooster in m 2 demping door eindreflectie
30
20
15
10
8
6
5
4
3
2
1
0,8
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0,05
c
b
a
31,5
d
63
125
d c b a
250
500
1000
2000
4000
8000

L W -L P
ruimte-absorptie A (m 2 Sabine)
Ruimtedemping
Q
0
5
10
15
20
c
b
a
8
4
2
1
0,25 1 3
1000
500
300
200
100
50
30
20
10
5
100
200
d
a: Q = 1
b: Q = 2
c: Q = 4
d: Q = 8
5 10 15
r = afstand tot rooster in m
Wandabsorptie α ± 0,4
0,25
0,15
normale ruimte ± 0,10
0,05 (Halruimte)
A = 5 m 2
10
20
50
100
200
500
ruimte-inhoud in m3 500 1000 5000 10000
Geluidsberekening
7

8
Aanbevolen criteria voor luchttechnische installaties
Normen-binnen NR-waarde
Groep 1 Studio’s en auditoria:
• Geluidsomroep (drama) 15
• Geluidsomroep (algemeen), televisie (algemeen) opname-studio 20
• Televisie (studio met publiek) 25
• Concertzaal, schouwburg 20-25
• Collegezaal, bioscoop 25-30
Groep 2 Ziekenhuizen:
• Audiometrische kamer 0-25
• Operatiekamer, ziekenkamer 30-35
• Gang, laboratorium 35-40
• Wasvertrek, toilet, keuken 35-45
• Personeelskamer, recreatiezaal 30-40
Groep 3 Hotels:
• Individuele kamer, suite 20-30
• Balzaal, eetzaal 30-35
• Keuken, wasserij 40-45
Groep 4 Restaurants, winkels en warenhuizen:
• Restauratie, warenhuis (bovenverdieping) 35-40
• Nachtclub, kroeg, cafetaria, kantine, winkel 40-45
Groep 5 Kantoren:
• Directiekamer, conferentiezaal 25-30
• Conferentiekamer, directeursbureau, receptiekamer, kantoor 30-35
• Tekenzaal, computerkamer 35-45
Groep 6 Openbare gebouwen:
• Gerechtszaal 25-30
• Vergaderzaal 24-35
• Bibliotheek, bank, museum 30-35
• Wasvertrek, toilet 35-45
• Zwembad, sportzaal 40-50
• Garage, parkeergarage 55
Groep 7 Kerk en onderwijsinrichtingen:
• Kerk 25-30
• Klaslokaal, collegezaal 25-35
• Gang, gymnastiekzaal 35-45
Groep 8 Industrieruimten:
• Pakhuis, magazijn, garage 45-50
• Werkplaats (lichte industrie) 45-55
• Werkplaats (zware industrie) 50-65
Groep 9 Woningen (in de stad):
• Slaapkamer 25
• Woonkamer 30-35

Waarderingsnormen
correctie dB (A-weging)
Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
dB -26 -16 -9 -3 0 +1 +1 -1
waarderingsnorm dB
10
0
-10
-20
-30
C
B
A
63 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Hz
octaaf middenfrequenties
Geluidsberekening
Normen-buiten
Op 16 februari 1979 is de Wet Geluidshinder van kracht geworden.De diverse regelingen van deze wet zullen gefaseerd
in werking treden. Het Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne heeft een circulaire uitgegeven, die in de fasen
van uitwerking van de Wet tot leidraad bij de beoordeling van de geluidshinder kan dienen. Deze circulaire is genaamd
‘Industrielawaai’.
Op pagina 12 van deze circulaire staat de volgende tabel:
Aanbevolen streefwaarden in de woonomgeving dB(A)
Aard van de woonomgeving
dag avond nacht
1. Landelijke omgeving (herstellingsoorden,
stille recreatie)
40 35 30
2. Rustige woonwijk, weinig verkeer 45 40 35
3. Woonwijk in de stad 50 45 40
Aangegeven zijn streefwaarden voor de gevel van de woningen.
Binnen de woningen gelden streefwaarden die 15 dB(A) lager liggen dan de waarden in de tabel.
9

10
Theorie
Geluid
Geluid is de samenvattende naam voor alles wat door ons gehoor wordt waargenomen. Muziek, ritselen, fluiten, enz.
noemen we geluid. Als er geluid wordt waargenomen is er steeds sprake van geluidsbronnen. De lucht die deze bron
omringt wordt in trilling gebracht. Er ontstaan elkaar snel opvolgende verdichtingen en verdunningen in de lucht.
Natuurkundig gezien betekent dat, dat de luchtdruk om de barometerstand steeds positieve en negatieve waarden
inneemt. Hij is nu hoger dan de barometerstand, dan lager. Ons oor zet deze drukverschillen om in signalen die in onze
hersenen een gewaarwording van geluid tot stand brengen.
De manier waarop de luchtdruk zich wijzigt, is bepalend voor de indruk die we van een geluid krijgen. In de onderstaande
tekeningzijn twee ‘geluiden’ in beeld gebracht.
k
u
r
d
Zuivere toon
Normaal geluid
tijd
barometerstand
De druk kan snel of langzaam, regelmatig of onregelmatig en veel of weinig veranderen. En het zijn deze factoren die
uitmaken of een geluid mooi, hard, zacht of lelijk is, of we met lawaai of muziek te maken hebben en of een geluid
hinderlijk of niet hinderlijk is. Wijzigt de druk zich regelmatig, dan spreken we van een toon. Wijzigt de druk zich snel,
dan is de toon hoog; langzaam dan is de toon laag. Een onregelmatige drukwisseling wordt als ruis ervaren. Een grote
drukwisseling is luid en een kleine drukwisseling klinkt zacht.Wat is nu snel of onregelmatig? De wetenschap heeft om
deze subjectieve begrippen een aantal grootheden ingevoerd, die objectief beoordelen van een geluid mogelijk maken
en hiervan bovendien een aantal begrippen afleidt, waarmee rekening kan worden gehouden in de lawaaibestrijdingstechniek.

Geluidsberekening
Frequentie
Pas als de veranderingen in de atmosferische druk snel verlopen (vanaf 16x per seconde) kan ons oor ze waarnemen.
Men noemt het aantal drukwisselingen dat per seconde optreedt, de frequentie. Frequentie wordt uitgedrukt in Herz
(Hz). Bij een trilling van 30 Hz wisselt de druk dus 30x per seconde.Het aantal trillingen bepaalt de hoogte van een toon.
De toon ‘a’ die voor het stemmen van een orkest wordt gebruikt, heeft 440 Hz. Het menselijk oor neemt trillingen waar
van 16 - 20.000 Hz. Hoog-frequent geluid wordt ervaren als piepen of fluiten. Laag-frequent als brommen.
Voortplantingssnelheid (m/s)
Onder normale omstandigheden zal een geluid zich met een snelheid van 340 m/s door de lucht voortplanten.
Golflengte (lambda) in m of in cm
Uit onderstaande figuur blijkt duidelijk wat onder golflengte wordt verstaan. Bij een geluidsbron met een frequentie van
20 Hz (nog juist hoorbaar) ontstaan per seconde 20 van deze ‘golflengtes’. Bij een voortplantingssnelheid van 340 m/s
is de golflengte van een 20 Hz bron derhalve 17 m.
golflengte
p eff p max
Geluidsdruk
Een andere belangrijke grootheid is de geluidsdruk. Beschouwen we op een willekeurig punt de luchtdruk dan blijkt dat
deze zich onder invloed van een geluidsbron zeer snel wijzigt. Ze neemt ten opzichte van de barometerstand positieve
en negatieve waarden in. Het gemiddelde drukverschil is 0. Met een eenvoudige formule is een zogenaamd effectief
drukverschil te berekenen waarmee in het algemeen wordt gewerkt. Dit effectieve drukverschil wordt kortweg geluidsdruk
genoemd. Het menselijk oor neemt een geluidsdruk van 0,000002 mmwk (20 µPa) nog waar. Deze geluidsdruk
noemen we de gehoordrempel. Deze drukverandering van 20 µPa is zo klein, dat het trommelvlies van het oor slechts
een uitwijking ondergaat die niet groter is dan de diameter van een waterstofatoom.
11

12
Het sterkste geluid dat gedurende de kortste tijd zonder gehoorbeschadiging kan worden verdragen, heeft een geluidsdruk
van 20 mmWk (200 Pa) en wordt pijngrens genoemd.
Tussen beide grenzen ligt de factor 10 7 (van 0,0000002 tot 200 Pa). Het rekenen met een sterkteschaal waarvan de
waarden zover uiteenlopen is lastig. Men heeft daarom een begrip ingevoerd waarmee gemakkelijk gewerkt kan worden.
Men neemt de geluidsdruk van de gehoordrempel als maatstaf en meet daarmee alle andere geluidsdrukken af, volgens
onderstaande formule:
p
L p = 20 log in dB
p o
De gevonden waarde (Lp) wordt het geluidsdrukniveau genoemd en uitgedrukt in decibels (dB). p = de willekeurige
geluidsdruk en p o = de geluidsdruk van de gehoordrempel. Grofweg gezegd is het geluidsdrukniveau dus het aantal
malen dat een willekeurig geluid luider is dan de gehoordrempel. Het geluidsdrukniveau Lp wordt in de Engelse literatuur
‘SPL’ genoemd (Sound Pressure Level). De Duitse uitdrukking is ‘Schalldruckpegel’. Het geluidsdrukniveau van de
gehoordrempel zal dus 0 dB bedragen, dat van de pijngrens blijkt 140 dB te zijn. Overigens is het geluidsdrukniveau
een logaritmische rekeneenheid en moet dus ook in overeenstemming met regels die voor logaritmen gelden worden
behandeld.
Geluidsvermogen
Een veel voorkomend begrip dat voor het beschrijven van een geluidsbron is ingevoerd, is het geluidsvermogen. Als
we een puntvormige geluidsbron in de vrije natuur opstellen en we beschouwen een luchtdeeltje op een willekeurige
afstand van de geluidsbron, dan blijkt dat dit deeltje door die bron in beweging is gebracht. Ze wordt niet weggeslingerd
maar maakt als het ware een pas op de plaats. Hoe klein ook, op het deeltje moet een kracht zijn uitgeoefend onder
invloed waarvan het haar weg aflegt. Omdat kracht x weg gelijk is aan arbeid, volgt hieruit dat de geluidsbron een hoeveelheid
arbeid verricht. Deze arbeid wordt verricht op alle deeltjes die op een willekeurig boloppervlak rondom de bol
liggen. De geluidsbron verricht dus een zekere hoeveelheid arbeid. Ze doet dit vele malen per seconde. Een geluidsbron
heeft dus een zeker vermogen (arbeid per tijdseenheid = vermogen). We noemen dit geluidsvermogen.
Het geluidsvermogen is een theoretische grootheid en kan niet worden gemeten, maar kan worden berekend mede uit
de gemeten geluidsdruk. Ook het geluidsvermogen kan worden uitgedrukt in dB.
De definitie voor het geluidsvermogenniveau is:
w
L w = 10 log in dB
w
0
waarin: w o = 10 -12 Watt en w = geluidsvermogen van de onderhavige geluidsbron.
In de Engelse literatuur wordt L w , PWL (Powerlevel) genoemd en in de Duitse taal ‘Schallleistungspegel’. Het verschil
tussen geluidsdrukniveau en geluidsvermogenniveau kan met het volgende voorbeeld worden verduidelijkt: In een
concertzaal speelt een pianist. Wat we horen zijn de wijzigingen in de luchtdruk; we ervaren de wijzigingen in het
geluidsdrukniveau. Naarmate we ons van de piano verwijderen wordt het geluidsdrukniveau lager. Om dit geluid te
produceren moet de pianist een zekere arbeid verrichten en dat gedurende enige tijd. Er is een zeker vermogen nodig
om de geluidsdrukgolven op te wekken. Het zal dus duidelijk zijn dat dit vermogen gelijk blijft, ook al verwijderen we
ons van de piano.

Geluidsberekening
Octaafbanden
Hoorbaar geluid ligt in het frequentiegebied van 16-20.000 Hz. Bekijken we de gehoordrempel (0-niveau), dan blijkt dat
deze gehoordrempel sterk afhankelijk is van de frequentie (zie figuur). Het menselijk oor is niet bij alle frequenties even
gevoelig. Een geluidsbron met een frequentie van 50 Hz moet een sterkte van 50 dB hebben om hoorbaar te zijn; een
geluidsbron met een frequentie van 200 Hz is reeds bij een geluidsdruk van 20 dB hoorbaar.
dB
In de techniek komt een geluidsbron met één frequentie praktisch niet voor. Er is veel vaker sprake van geluid dat is
opgebouwd uit een aantal geluiden met alle hoorbare frequenties. Men spreekt van breedbandig geluid (ruis). De I.S.O.
(International Organisation for Standardisation) beveelt aan bij de beoordeling van de hinderlijkheid van een dergelijke
geluidsbron uit te gaan van een zogenaamde octaafbandanalyse. Bij afspraak is in de techniek van de lawaaibestrijding
het meest gebruikte frequentie-gebied in 8 banden, zogenaamde octaafbanden verdeeld.
Deze banden zijn:
octaafband nr. middenfrequentie Hz frequentie Hz
1 63 45 - 90
2 125 90 - 180
3 250 180 - 355
4 500 355 - 710
5 1000 710 - 1400
6 2000 1400 - 2800
7 4000 2800 - 5600
8 8000 5600-11200
Men meet nu het geluidsdrukniveau in deze banden, aangeduid door hun middenfrequenties en beoordeelt daarmede
het geluid.
Hz
13

14
Beoordeling
Het menselijke oor onderscheidt niet alleen hard en zacht, hoog en laag, maar ook hinderlijk en niet-hinderlijk. Of een
geluid al dan niet hinderlijk is, hangt behalve van de luidheid ook af van de frequentie. Een geluidsbron met een frequentie
van 125 Hz en een sterkte van 40 dB blijkt minder hinderlijk te zijn dan een geluidsbron van 1000 Hz met een
sterkte van 30 dB.
Beoordelingsmaten
Om geluiden met elkaar te kunnen vergelijken voor wat betreft hun luidheidsindruk of hun hinderlijkheid, is het gewenst
over een maat te beschikken, die met de luidheid cq. hinderlijkheid samenhangt. Dat wil zeggen dat als verschillende
geluiden, in deze maat uitgedrukt gelijke waarden geven, de subjectief ondervonden luidheid ook gelijk moet zijn. In de
loop der tijd zijn diverse maten voorgesteld, bijvoorbeeld de NC-curven, de NV-curven, DIN-phon, dB(A), dB(C), die met
elkaar gemeen hebben dat de frequentie-afhankelijke gevoeligheid van het oor erin betrokken is. Wij beperken ons hier
tot de tegenwoordig meestal gebruikte dB(A) en NR-curven. Het voornaamste verschil tussen beiden is, dat de NRwaarde
slechts via octaaf-analyse van het geluid kan worden bepaald, terwijl de bepaling van de dB(A)-waarde direct
plaatsvindt.
NR-curven
De NR-curven (figuur 4) zijn zogenaamde grenswaarden van gelijkstoorniveau. Het is uit vele proefnemingen gebleken
dat bijvoorbeeld een geluidsbron met een frequentie van 1000 Hz en een sterkte van 20 dB even storend werd ervaren
als een bron van 250 Hz en 30 dB. Beide punten liggen derhalve op een kromme (de NR-20 curve). NR-20 is voorts
veel minder hinderlijk dan NR-40. Het is mogelijk met deze NR-curven als maatstaf eisen op te stellen voor het maximale
geluidsdrukniveau dat in besloten ruimten of in het vrije veld op bepaalde plaatsen mag heersen.
u
a
e
v
i
n
d
i
u
l
e
g
octaaf-middenfrequenties

Voorbeeld
Op een plaats zijn de volgende geluidsdrukken gemeten:
Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
dB 72 51 53 49 48 42 39 51
Geluidsberekening
Hoe moet dit geluid worden beoordeeld?
Volgens de NR-waardering zetten we de gemeten geluidsdruk-niveaus direct uit in de NR-curven-grafiek.
Het punt 8 in de 8000 Hz-band is hier bepalend voor de NR-waarde. In dit geval heeft het geluid dus een waarde van
NR 57.
u
a
e
v
i
n
d
i
u
l
e
g
octaaf-middenfrequenties
Opmerking
We zien dat de 72 dB van de 63 Hz-band in veel mindere mate een rol speelt dan de 51 dB van de 8000 Hz-band. De
gevoeligheid van ons gehoor speelt de doorslaggevende rol (bij lage frequenties minder gevoelig dan bij hoge).
15

16
dB(A)-waardering
Bij de dB(A)-waardering (en ook de B- en C-waardering) vermindert men de gemeten waarden met genormaliseerde
waarden, rekening houdend met de gevoeligheid van ons gehoor.
In figuur 14 zijn deze waarden aangegeven.
m
r
o
n
s
g
n
i
r
e
d
r
a
a
w
octaaf-middenfrequenties
Voor ons is alleen de dB(A) van belang. De dB(B) wordt niet meergebruikt, de dB(C) wordt in de industrie bij geluidsdrukniveaus
boven130 dB nog toegepast.
In ons voorbeeld geldt dus:
Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
dB 72 51 53 49 48 42 39 44
A-weging -26 -16 -9 -3 0 +1 +1 -1
dBA 46 35 44 46 48 43 40 43

Geluidsberekening
Het blijkt dat de optelsom van de berekende waarden van de verschillende middenfrequentiebanden een maat is voor
de hinderlijkheid van de geluidsbron.
Omdat het geluidsdrukniveau een logaritmische waarde is, moet dit optellen geschieden volgens de rekenregels die
voor logaritmen gelden.
Twee geluidsbronnen, elk met een geluidsdrukniveau van 50 dB, geven opgeteld niet 100 dB, doch 53 dB. Dit optellen
kan geschieden met een wetenschappelijke calculator, maar het is mogelijk deze optelling voldoende nauwkeurig uit te
voeren volgens de volgende methode:
dB L1 - L2 0 - 1 2 - 3 4 - 9 >10
dB ∆L +3 +2 +1 0
Het verschil van de geluidsdrukniveaus die men bij elkaar op wil tellen bepaalt L.
Deze L telt men bij het hoogste niveau op. Optelling van meerdere niveaus krijgt men door het tussenresultaat van 2
niveaus op te tellen bij het volgende niveau, enz.
Voorbeeld (1) (2)
L1 = 50 dB L1-L2 = 2 dB L3-(L1+L2) = 53-52 = 1 dB
L2 = 48 dB ∆L = 2 dB ∆L = 3 dB
L3 = 53 dB L1+2 = 50+2 = 52 dB Ltot = 53+3 = 56 dB
Wat is nu de dB(A)-waarde van ons eerdergenoemde voorbeeld?
Gemeten en daarna ‘gewogen’ volgens de A-waardering heeft de geluidssbron de volgende niveaus.
Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
dB (A) 46 35 44 46 48 43 40 51
Verschil = 11 ΔL = 0 46
Verschil = 2 ΔL = 2 48
Verschil = 2 ΔL = 2 50
Verschil = 2 ΔL = 2 52
Verschil = 9 ΔL = 1 53
Verschil = 13 ΔL = 0 53
Verschil = 2 ΔL = 2 55
Opmerking
In het algemeen kan worden gezegd dat de NR-waarde van een geluid ca. 5 dB lager ligt dan de dB(A)-waarde.
NR 40 = 45 dB(A).
17

18
Het meten van geluid
Hoe wordt geluid gemeten?
In ons bedrijf beschikken wij over een precisie geluidsniveau-meter van het fabrikaat Bruel en Kjaer, type 2236 met een
kalibrator, type 4231.
Hiermede kunnen de volgende metingen worden uitgevoerd:
1. geluidsdrukniveaus in de octaaf middenfrequenties van 31.5 tot 16.000 Hz (in dB);
2. geluidsdrukniveaus in de octaaf middenfrequenties van 31.5 tot 16.000 Hz waarbij het meetinstrument de
aftrekwaarden van de dB(A)-waardering in rekening brengt;
3. het totaal geluidsdrukniveau; de logaritmische optelsom van de geluidsdrukniveaus in alle middenfrequenties
(van 31.5 tot 16.000 Hz) (in dB);
4. als 3, maar dan worden de waarden van de A-waardering in mindering gebracht (in dB(A));
5. idem van de dB(C)-waardering.
De waarde genoemd onder punt 4, wordt gebruikt in de brochures; als totaal geluidsdrukniveau van een dakafzuigventilator
gemeten in het vrije veld op 4 meter afstand van het middelpunt van de ventilator. Deze waarde is vergelijkbaar
met de NR-waardering.
Opmerking
Het achtergrondgeluid moet in het algemeen 10 dB lager zijn dan het te meten geluid, anders is van beïnvloeding
sprake.
Principe van een geluidsberekening
Doel
Het doel van een geluidsberekening is vast te stellen wat het geluidsdrukniveau op een willekeurige plaats in een besloten
ruimte of in het vrije veld zal zijn als gevolg van een ventilator in een ventilatiesysteem. Het berekende niveau kan
worden vergeleken met het gewenste niveau en er kan worden bepaald wat moet worden gedaan om het gewenste
niveau te bereiken.
1. Een ventilator straalt een hoeveelheid geluid-energie het kanaalsysteem in. De ventilatorfabrikant dient deze
hoeveelheid energie, het geluidsvermogenniveau en de verdeling van deze energie in de verschillende
middenfrequentiebanden op te geven. Zie hoofdstuk 5.
2. In het kanaalsysteem zal door allerlei oorzaken een gedeelte van de geluid-energie worden geabsorbeerd. De
dempingswaarden van aftakkingen, bochten, verloopstukken etc. worden in hoofdstuk 6 besproken.
3. De resterende geluidsenergie zal op een gegeven moment door rooster- of kanaalopening het kanaalsysteem
verlaten en op een bepaalde plaats een geluidsdrukniveau veroorzaken.Hier wordt dus het geluidsvermogen
omgerekend naar geluidsdruk.
Geluidsuitbreiding in het vrije veld (zie hoofdstuk 7).
Geluidsuitbreiding in besloten ruimten (zie hoofdstuk 8).

Geluidsproductie van ventilatoren
Geluidsberekening
Het geluid dat door ventilatoren wordt voortgebracht is ten dele van mechanische oorsprong (motoren, lagers, trillende
onderdelen etc.) en ten dele van aerodynamische oorsprong. Bij goed geconstrueerde ventilatoren blijft het geluidsniveau
van mechanische oorsprong gering, zodat het aerodynamisch opgewekt geluid overheerst. Wij beperken ons
daarom tot het aerodynamische geluid. Als de lucht door kanalen wordt gevoerd, blijft het aerodynamisch geluid voor
een belangrijk deel binnen de kanalen. Het aerodynamische geluid van ventilatoren heeft verschillende oorzaken:
Schoepfrequentie
1. De schoepfrequentie (blade-passage-frequency, ‘Drehklang’), doet zich voor als een zuivere toon en wordt.
veroorzaakt doordat het drukveld rond elke ventilatorschoep éénmaal per omwenteling langs een
oneffenheid in het ventilatorhuis wordt gevoerd (b.v. de tong bij een centrifugaalventilator of de leidschoepen
van een axiaalventilator).
Deze piek is in het algemeen duidelijker naarmate de ventilator, om een bepaalde druk te behalen, een hoger
toerental heeft. Voorts is de schoepfrequentie duidelijker waarneembaar naarmate het aantal schoepen
geringer is en de afstand tussen de schoepen en vaste delen van het huis, zoals de tong, kleiner is. Tenslotte
kan worden opgemerkt dat bij het opvoeren van het toerental van een ventilator de schoepfrequentie
sneller in sterkte toeneemt dan de aerodynamische ruis, zodat de kans op een duidelijke schoepfrequentie
groter is naarmate de druk groter is. Bij axiaalventilatoren is vaak een uitgesproken schoepfrequentie waar te
nemen. Hoe groter de afstand tussen de schoepen en deze onregelmatigheid is, vergeleken met de afstand
tussen de schoepen onderling, des te minder uitgesproken is de schoepfrequentie die steeds kan worden
bepaald uit het aantal schoepen x het aantal omwentelingen per seconde.
Voorbeeld:
toerental ventilator: 1410 o/m
aantal schoepen: 53 stuks
1410 x 53
schoepfrequentie: = 1245,5 Hz
60
2. Het ‘afschudden’ van wervels door de schoepen (Engels: vortex-shedding).
Deze wervels worden met de luchtstroom meegevoerd en vertegenwoordigen sterke luchtdrukvariaties, dat
wil zeggen akoestische bronnen. Deze wervels bepalen grotendeels de breedbandige geluidsproductie van
ventilatoren. Het vermogen dat zij in de vorm van geluid afgeven, neemt evenredig met de 5e macht (lage
frequenties) tot de 7e macht (vrij hoge frequenties) van de topsnelheid van de schoepen toe.
3. Het geluid dat door de turbulentie van de luchtstroom wordt veroorzaakt.
Geluid van deze oorsprong, dat bijvoorbeeld ook ten gevolge van hoge luchtsnelheden in kanalen optreedt,
heeft een ruis-karakter. Voor alle drie soorten ventilatorgeluid geldt dat dit zowel via de aanzuigopening als via
de perszijde wordt uitgestraald.
Ook als de ventilator geheel in een leidingsysteem is ingebouwd, zal een deel van het in de ventilator
opgewekte geluid via de wanden van het huis worden afgestraald in de ruimte waarin de ventilator is
opgesteld en ook door de kier van de asdoorvoering naar buiten treden. Voorts zal de elektromotor geluid
afgeven; dit geluid is van mechanische oorsprong (lagers en eventueel overbrenging) en van elektrische
oorsprong (koelwaaier van de elektromotor). Het kan van veel belang zijn ook over deze gegevens te
beschikken.
19

20
Bepalen van het geluidsvermogen van een ventilator
Het geluidsvermogen van een ventilator is een uitgangsgegeven van een geluidstechnische berekening in een bepaald
ventilatiesysteem. Het geluidsvermogen van een ventilator is een vaste grootheid en niet afhankelijk van de plaats waar
gemeten is, of de afstand tot de geluidbron.
Geluidsdruk is wel afhankelijk van afstand en van de meetplaats (akoestische eigenschappen).
Een opgave van het geluidsdrukniveau zonder verdere vermelding is dan ook zinloos.
Om een geluidstechnische berekening te kunnen maken, is het gewenst het geluidsvermogenniveau van een ventilator
te kennen en wel het geluidsvermogenniveau in de verschillende middenfrequenties. Dit kan op twee manieren worden
verkregen:
A: Door meting:
Opgaven van de fabrikant na het zijnerzijds uitvoeren van metingen. Zie handboeken van Rucon.
Voorbeeld
Een enkelzijdig zuigende ventilator, type RER 15-400, verplaatst 6000 m 3 lucht per uur bij een opvoerhoogte van 2000
Pa. Het totale geluidsvermogenniveau van deze ventilator bedraagt 90 dB(A). Met behulp van de tabel op pagina 8 kan
het geluid-vermogenniveau in de verschillende frequenties worden gevonden.
In ons geval:
Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
Lw 90 90 90 90 90 90 90 90
correctie 10 5 3 -2 -7 -13 -17 -25
Lw, rel 100 95 93 88 83 76 73 65
Met deze waarden kan een berekening worden opgezet.
B: Door berekening:
Reeds in het begin van deze eeuw heeft Allen Beranek een formule opgesteld waarmee de geluidsproduktie van elke
ventilator kan worden berekend.
Deze luidt:
L = 40 + 20 log p + 10 log Q
w tot
L w = totaal geluidsvermogenniveau
p tot = totaal drukverschil over de ventilator in Pa
Q = totale luchtverplaatsing in m 3 /s
Vorenstaande formule geldt alleen als de ventilator een rendement heeft van 70% of meer en een marge heeft van
ca. 4 dB. Bij een lager rendement moet per 10% rendementsverslechtering 4 dB worden opgeteld.
Ons voorbeeld
L = 40 + 20 log p + 10 log Q
w tot
L = 40 + 20 log 2000 + 10 log 1,666
w
L = 40 + 20 x 3,301 + 10 x 0,2216 = 108 dB
w

Geluidsberekening
Om het geluidsvermogenniveau te bepalen in de verschillende middenfrequenties mogen de waarden in de volgende
tabel van het berekende vermogen worden afgetrokken.
In ons geval:
Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
Lw 108 108 108 108 108 108 108 108
correctie -9 -8 -7 -12 -17 -22 -27 -32
Lw, rel 99 100 101 96 91 86 81 76
octaafband midden
frequentie
centrifugaalventilator axiaalventilator
voorover geb. schoep achterover geb. schoep
63 -2 -9 -9
125 -7 -8 -8
250 -12 -7 -7
500 -17 -12 -7
1000 -22 -17 -8
2000 -27 -22 -10
4000 -32 -27 -14
8000 -37 -32 -18
21

22
Demping in luchtkanalen
In de regel zal ventilatorgeluid via een kanaalsysteem worden voortgeplant naar de te ventileren ruimten.
In het kanaalsysteem worden deze geluiden echter verzwakt door demping van de diverse delen van het systeem.
Hierbij kan onderscheid gemaakt worden tussen de eigen demping van het kanalensysteem (natuurlijke demping) en de
eventueel extra aan te brengen demping (om aan de te stellen eisen in de geventileerde ruimten te kunnen voldoen).
De natuurlijke demping van de verschillende elementen van het kanalensysteem zal hierna nader worden besproken:
• rechte kanaalstukken;
• bochten;
• aftakkingen en splitsingen;
• eindreflectie door uitstroomopeningen.
Blijkt de natuurlijke demping in een luchtkanalensysteem niet voldoende, dan zal een extra demping in het luchtkanalensysteem
moeten worden ingebouwd. Uiteraard moet dan rekening worden gehouden met het feit dat de natuurlijke
demping kan zijn verminderd.
De extra demping kan worden bereikt door:
• inwendige bekleding met akoestisch absorberend materiaal van de luchtkanalen;
• inwendige bekleding met akoestisch absorberend materiaal van de bochten;
• het inbouwen van geluidsdempers in het luchtkanalensysteem in diverse vormen.
Rechte kanaalstukken
De demping van geluid in luchtkanalen wordt door verschillende factoren bepaald, waarvan kunnen worden genoemd:
• de kanaalafmeting en de vorm;
• het materiaal en de wanddikte hiervan;
• de stijfheid van het kanaal en de wijze van ophanging.
De invloed van al deze factoren wordt in het algemeen niet afzonderlijk berekend en daarom wordt meestal volstaan
met praktijkwaarden (zie hoofdstuk 1).
Bochten
Een plotselinge richtingsverandering in een luchtkanaal zal een gedeelte van het geluid terugkaatsen, respectievelijk
verstrooien. De mate waarin dit geschiedt, hangt af van de afmetingen en vormgeving van de bocht en of er zich geleidingsschoepen
of airturns in bevinden.
Ook hier wordt met praktijkwaarden gewerkt (zie hoofdstuk 1).
Aftakkingen en splitsingen
Hoewel theoretisch niet geheel juist, gaat men er in de praktijk meestal van uit dat bij aftakkingen en splitsingen in
luchtkanalen de geluids-energie zich evenredig verdeelt met de doorsnede van de aftakking of de splitsing. Hierbij
wordt uitgegaan van de volgende formule voor demping:
S1
D = 10 log ( )
S1 + S2
Hierin is S1 het doorsnede oppervlak van de aftakking (m 2 ) en S2 het doorsnede oppervlak van de andere aftakking
(m 2 ). Bovenstaande formule leidt tot het volgende diagram, waarin de demping kan worden afgelezen als functie van
de verhouding in kanaaldiameters.

demping in aftakking
Deze demping is niet frequentie-afhankelijk.
Geluidsberekening
Bij het in rekening brengen van bovenstaande waarden moet er rekening worden gehouden dat de tabel slechts ten
dele geldt ten opzichte van de demping voor het doorgaande kanaal S2. Indien dit doorgaande kanaal niet of slechts
heel weinig verloopt, dat wil zeggen als S2 groter blijft dan 80% van het voorgaande kanaal, dan mag hiervoor geen
demping in rekening worden gebracht.
In die gevallen waarin de aftakking loodrecht staat op het hoofdkanaal kan worden gerekend met een extra demping,
gelijk aan die van een bocht van 90°.
Eindreflecties van roosters, etc.
Daar waar een ventilatiekanaal met een opening of rooster in de wand eindigt, treedt een reflectie van het geluid op.
‘De golf wordt door het open kanaaleinde teruggekaatst’.
Deze zogenaamde eindreflectie of mondingsreflectie is afhankelijk van de frequentie, de kanaal- of roosterafmetingen
en de plaats van de opening ten opzichte van de wand.
In het algemeen kan worden gesteld, dat hoe lager de frequentie en hoe kleiner de opening is, hoe meer geluidsvermogen
wordt gereflecteerd.
Met behulp van de grafiek op de volgende pagina kan de demping worden bepaald.
c
b
a
d
23

24
opp. van het rooster in m 2 demping door eindreflectie
30
20
15
10
8
6
5
4
3
2
1
0,8
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0,05
31,5
Voorbeeld
Roosterafmeting is 30 x 15 cm (opp. = 0,2 m 2 ).
63
125
d c b a
Eindreflectie bij rooster positie b
Hz 63 125 250 500
dB 13 8 5 2
250
500
1000
2000
4000
8000

Geluidsuitbreiding in het vrije veld
Geluidsberekening
Als een geluidsbron in het vrije veld wordt geplaatst zal het geluid zich ongehinderd naar alle zijden kunnen verplaatsen.
Van een bron met een gegeven geluidsvermogenniveau kan het geluidsdrukniveau op afstand r met de volgende formule
worden bepaald:
4π r2 L = L - 10 log ( )
p w
Q
L p = totaal geluidsdrukniveau (in dB)
L w = totaal geluidsvermogenniveau (in dB)
r = afstand van meet- of waarnemingspunt (in m)
Q = richtingscoëfficiënt
Opmerking 1
We zien dat het geluidsdrukniveau afhankelijk is van de afstand.
Dit komt met onze waarneming overeen. Hoe verder we van een geluidsbron zijn verwijderd, hoe zwakker de geluidsdruk.
Opmerking 2
Als het geluid zich bolvormig kan uitbreiden, is de richtingscoëfficiënt 1 (schoorsteen).
Als het geluid zich half bolvormig kan verplaatsen, is de richtingscoëfficiënt 2 (dakventilator).
In de praktijk waar we overwegend te maken hebben met dakafzuigventilatoren en roosters kan de formule als volgt
omgevormd worden:
L = L - 10 log (2π r p w 2 )
Een ventilator geeft via een buitenluchtrooster het volgende geluidsvermogen af:
Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
dB 98 93 94 88 84 82 77 73
Met behulp van bovenstaande formule kan het geluidsdrukniveau worden bepaald dat zal heersen op bijvoorbeeld 30
m afstand.
L = L - 10 log (2π r p w 2 )
= L - 10 log (2π 302) = L - 37,5 dB
w w
In de verschillende frequenties zal de geluidsdruk met dit niveau bedragen:
Hz 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
dB 98 93 94 88 84 82 77 73
Correctie -37,5 -37,5 -37,5 -37,5 -37,5 -37,5 -37,5 -37,5
60,5 55,5 56,5 50,5 45,5 43,5 39,5 35,5
Bij dakventilatoren wordt in veel gevallen het geluidsdrukniveau in dB(A) opgegeven dat zal heersen op 4 m afstand
van het middelpunt van de ventilator, gemeten in het vrije veld. Met deze waarde kan op zeer eenvoudige wijze het
dB(A)-niveau op een willekeurige afstand van de ventilator in het vrije veld worden bepaald.
De vermindering van het geluidsdrukniveau in het vrije veld bedraagt per afstandsverdubbeling 6 dB.
25

26
Een dakventilator type RDA 21 3535-6E zuigt 1250 m 3 lucht per uur af bij een opvoerhoogte van 50 Pascal. Volgens de
brochure RDA, bladzijde 12 zal de geluidsproduktie op 4 m afstand 47 dB(A) bedragen.
Welk geluidsdrukniveau mag op een afstand van 32 m worden verwacht?
Oplossing
Per afstandsverdubbeling 6 dB aftrekken: 47 - 18 = 29 dB(A)
Spiegelbronnen
Indien in de nabijheid van de geluidsbron of de ontvanger een sterk geluidreflecterend oppervlak aanwezig is, bestaat
de mogelijkheid dat de geluidsbron in dit vlak ten opzichte van de ontvanger wordt gespiegeld. De zo ontstane virtuele
geluidsbron kan dan bijdragen aan het geluidsniveau op het meetpunt bij de ontvanger.
De verhoging bedraagt maximaal 3 dB per spiegelbron. In geval van evenwijdig reflecterende vlakken, bijvoorbeeld in
smalle stegen en straten, treden meerdere reflecties op. Een verhoging van 10 dB is dan mogelijk.
Normen
Op 16 februari 1979 is de Wet Geluidshinder van kracht geworden. De diverse regelingen van de Wet zullen gefaseerd
in werking treden. Het Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne heeft een circulaire uitgegeven die in de fasen
van uitwerking van de wet tot leidraad bij de beoordeling van geluidshinder kan dienen.
Deze circulaire is genaamd ‘Industrie-lawaai’.
Op pagina 12 van deze circulaire staat de volgende tabel:
Aanbevolen streefwaarden in de woonomgeving dB(A)
Aard van de woonomgeving
dag avond nacht
1. Landelijke omgeving (herstellingsoorden,
stille recreatie)
40 35 30
2. Rustige woonwijk, weinig verkeer 45 40 35
3. Woonwijk in de stad 50 45 40
Aangegeven zijn streefwaarden voor de gevel van de woningen. Binnen de woningen gelden streefwaarden die 15
dB(A) lager liggen dan de waarden in de tabel.

Geluid in besloten ruimten
Geluidsberekening
In het vrije veld zal het geluid zich ongestoord naar alle richtingen vrij kunnen uitbreiden. We hebben gezien dat met de
eenvoudige formule:
4π r2 L = L - 10 log ( )
p w
Q
het geluidsdrukniveau van een gegeven geluidsbron kan worden berekend. Met het toenemen van de afstand wordt
het geluidsdrukniveau lager.
In een ruimte is dat niet zo. De geluidsbron (een rooster bijvoorbeeld) brengt ook hier een hoeveelheid geluid naar binnen,
maar op een bepaalde plaats in de ruimte wordt naast het geluid dat direct afkomstig is van de geluidsbron ook
geluid waargenomen dat van de wanden wordt gereflecteerd.
De mate waarin wordt gereflecteerd hangt af van het absorberende vermogen van de wanden in het vertrek en de
voorwerpen die zich erin bevinden. De mate waarin het opvallende geluid wordt geabsorbeerd wordt voorgesteld door
de absorptie-coëfficiënt
α = geluidsvermogen door de wand geabsorbeerd geluidsvermogen dat op de wand valt;
α = 0: akoestisch hard oppervlak. Al het invallende geluid wordt gereflecteerd;
α = 1: echoloze of dode ruimte. Al het invallende geluid wordt geabsorbeerd.
Elk materiaal heeft een specifieke absorptie-coëfficiënt, die uit een tabel kan worden afgelezen en waarmee een
absorptie-oppervlak kan worden uitgerekend. Zodoende kan in elke ruimte de totale absorptie worden bepaald.
Zij wordt uitgedrukt in Sabine (of m2 open raam) en voorgesteld met de letter ‘A’.
Het geluidsdrukniveau dat op een bepaald punt in een ruimte zal heersen, kan worden berekend met:
Q 4
L = L + 10 log ( + )
p w
4π r2 A
Vlak bij het rooster zal de term 4/A geen grote rol spelen in de bovenstaande formule.
Naarmate we verder van het rooster verwijderd raken, zal deze term juist een grote rol gaan spelen en wordt de eerste
term Q/4π r2 onbelangrijk.
In onderstaande figuur is dit in beeld gebracht.
ruimte-absorptie A (m 2 Sabine)
1000
500
300
200
100
50
30
20
10
5
100
200
Wandabsorptie α ± 0,4
0,25
0,15
normale ruimte ± 0,10
0,05 (Halruimte)
ruimte-inhoud in m3 500 1000 5000 10000
Lw
dB t.o.v.
10 -12 W
geluiddrukniveau in de ruimte Lp t.o.v. 20 μPa
nabij
geluidbron
afname
als in
vrije veld
invloed van
ruimte (galmveld)
niveauhoogte
afhankelijk van
ruimte-absorptie
27

28
De formule
Q 4
L = L + 10 log ( + )
p w
4π r2 A
is in onderstaande figuur in beeld gebracht.
Zij stelt de afname van het geluidsdrukniveau in een gesloten ruimte voor.
Wij rekenen hier dus om, van geluidsvermógen naar geluidsdrúk.
De afname van het geluidsdrukniveau is afhankelijk van:
• wijze van uitblazen (zie figuur 13);
• afstand van de waarnemer of microfoon tot de geluidsbron in m;
• de A-waarde in m 2 open raam of Sabine van de bepaalde ruimte (zie figuur onder).
L W -L P
0
5
10
15
20
Q
8
4
2
1
0,25 1 3 5 10 15
r = afstand tot rooster in m
Geluidsvermogenniveau bij rooster: 80 dB
Afstand microfoon tot rooster: 2 m
Rooster opgesteld volgens b: Q = 2
Normale ruimte van 1000 m 3 : A = 50 m 2 open raam
Het geluidsdrukniveau in de ruimte op het aangegeven punt is 9 dB lager (zie grafiek)
dan het geluidsniveau zal zijn = 71 dB.
Voorbeeld
A = 5 m 2
10
20
50
100
200
500
a: Q = 1
b: Q = 2
c: Q = 4
d: Q = 8
Een kantine met een inhoud van 224 m 3 (l x b x h = 8 x 10 x 2,8) moet worden geventileerd.
Men besluit deze ruimte 7 x per uur te verversen. Derhalve moet per uur 7 x 224 = 1568 m 3 lucht worden afgezogen.
Gekozen wordt een Gebhardt dakventilator type RDA-21 3535-6E.
Bij een luchthoeveelheid van 1568 m 3 /h heeft deze ventilator een opvoerhoogte van 60 Pa, hetgeen voor het eenvoudige
kanaalsysteem (zie figuur volgende bladzijde) ruim voldoende is.
Vraag 1
Wat zal het geluidsniveau in de kantine zijn, uitgedrukt in dB(A) of NR, en is dit niveau toelaatbaar?
Vraag 2
Wat zal het geluidsniveau zijn als direct onder de ventilator een geluidsdemper RSD wordt geplaatst?
b
c
a
d

Voorbeeld
verlaagd plafond
meetpunt
dakdoorvoerkoker - geluiddemp.
rooster (50x50)
KANTINE
8 x 10 x 2,8 = 224 m 2
Geluidsberekening
De fabrikant geeft op dat het geluidsdrukniveau op 4 m afstand van de ventilator in het vrije veld gemeten 43 dB(A) bedraagt.
Voor een geluidsberekening moet echter het geluidsvermogenniveau in alle middenfrequentiebanden berekend
zijn.
Regel 1 + 2 (zie berekeningsformulier op pag. 30)
Met behulp van de correctiewaarden uit de brochure ‘RDA dakafvoerventilatoren’ zijn deze waarden te bepalen.
Opgemerkt zij dat ook de A-waardering hierin is verwerkt. Het verkregen geluidsvermogen-niveau is dus in dB en niet in
dB(A).
Regel 3
In het berekeningsformulier is een en ander in de regels 1, 2 en 3 weergegeven.
Regel 4 + 9
Uit de schets van het systeem blijkt dat er van demping in het afzuigsysteem als gevolg van kanaal, bocht of aftakking,
geen sprake kan zijn.
Regel 10
Het geluid wordt dus ongehinderd het rooster uitgestoten. Als aangegeven op pagina 6 zal een deel van het geluid door
de plotselinge verwijding na het rooster als het ware moeite hebben het rooster te verlaten.
Het roosteroppervlak bedraagt 0,25 m 2 (0,5 x 0,5 m). Op pagina 6 is dan ook af te lezen dat bij een dergelijke roosterafmeting
en plaatsing (b) met de volgende ‘dempingswaarde’ rekening mag worden gehouden:
Deze waarden zijn op het berekeningsformulier vermeld.
Regel 11
De ruimte zelf dempt ook nog een gedeelte van het geluid. Deze demping hangt af van de inhoud van de ruimte en de
afwerking van de wanden, plafond en vloer. Op pagina 7 is een methode aangegeven om de dempingswaarde van de
ruimte te bepalen. Afhankelijk van de ruimte-inhoud kan een A-waarde (m2 open raam of Sabine) worden bepaald.
In ons geval: 30 m2 . Met deze 30 m2 , de richtingsfactor Q=2 (inblaas-situatie) en de afstand r, tussen het rooster en het
meetpunt, kan in de grafiek de dempingswaarde van de ruimte worden bepaald.
In ons geval: A = 30 m2 R = 2
Q = 2
Uit de tabel blijkt een ruimte-absorptie van 6,5 dB, welke geldt voor alle middenfrequenties.
Opmerking: Hier wordt van een geluidsvermogen naar een geluidsdruk omgerekend.
Regel 12
In deze regel zijn de dempingswaarden van de geluidsdemper RSD 315 ingevuld (zie brochure ‘Toebehoren dakventilatoren’).
Door het geluidsvermogenniveau (I) te verminderen met de systeemdemping (II) vinden we dus het geluidsdrukniveau
in de ruimte op 2 m afstand van het rooster (III).
Door deze waarden in een NR-curven grafiek in te tekenen, kan dus het stoorniveau worden bepaald.
29

30
Voorbeeld
Geluidsberekening met en zonder geluidsdemper
Project: kantine
Ventilatortype: RDA 31-3535-6E
Luchthoeveelheid m 3 /h: 1568
Totale tegendruk Pa: 45
Geluidsproduktie: 66 dB(A)
middenfrequenties Hz Pag. 63 125 250 500 1000 2000 4000 8000
totaal geluidsvermogen 66 66 66 66 66 66 66 66
correctie waarden 13 11 1 -2 -11 -16 -21 -27
rel. geluidvermogenniveau (I) 79 77 65 64 55 50 45 39
systeemdemping (II)
kanaal: afm. (4) -
kanaal: afm. (4) -
bocht: afm. (4/5) -
bocht: afm. (4/5) -
aftakking: afm. (5) -
aftakking: afm. (5) -
eindreflectie: afm. (6) 7 4 1,8 0 0 0 0
ruimte-absorptie A = 50, r = 2, Q = 2 (7) 6,5 6,5 6,5 6,5 6,5 6,5 6,5 6,5
geplande demper RSD 1 2,1 6,4 13 25,6 35,4 21,5 14,2
totaal II 14,5 12,6 14,7 19,5 32,1 41,9 28 20,7
geluidsdrukniveau op meetpunt (I - II) 64,5 64,4 50,3 44,5 22,9 8,1 17 18,3
gewenst NR (15)
dB(A) waardering (16) -26 -16 -9 -3 0 1 1 -1
resteert zonder demper dB(A) 39,5 50,5 47,7 54,5 48,5 44,5 39,5 31,5
resteert met demper dB(A) 38,5 48,4 41,3 41,5 22,9 9,1 18 17,3

RUCON SYSTEMAIR,
A POWERFUL COMBINATION
Rucon Systemair heeft een voor Europa ongekend
breed assortiment van luchtbehandelingskasten,
warmteterugwinsystemen, ventilatoren en acces-
soires.
Als zodanig biedt Rucon Systemair perfecte oplos-
singen voor de Utiliteitsbouw, Industrie, Woning-
bouw, Infra en Parkeergarages. Veel van onze
producten zijn op voorraad en daarmee vanuit ons
doordachte distributiesysteem snel leverbaar. Kennis
en ervaring delen wij met onze afnemers om vanuit
gezamenlijk denken te komen tot de juiste product-
keuze en optimale toepassingen.
Daarnaast is er de zekerheid van garantie en een
hoge servicegraad. Maar onze kracht ontstaat toch
vooral door samenwerking. Zo staan wij bijvoor-
beeld voor innovaties met name op het gebied van
energiebesparing, geluidsreductie en duurzaamheid.
Ook daar werken wij voortdurend aan, samen met u.

Rucon Systemair B.V.
Van Leeuwenhoekstraat 2
3846 CB Harderwijk
Postbus 263, 3840 AG Harderwijk
Tel. +31 (0) 341 439100
Fax +31 (0) 341 439190
info@ruconsystemair.nl
www.ruconsystemair.nl
Rucon Systemair – 11/2011 / Rucongeluid