20.09.2013 Views

Instituut voor dataverzameling en onderzoek - Het CentERpanel

Instituut voor dataverzameling en onderzoek - Het CentERpanel

Instituut voor dataverzameling en onderzoek - Het CentERpanel

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

C<strong>en</strong>tERpanel<br />

jaargang 21, nummer 2 - 2011<br />

Vrag<strong>en</strong>lijst<br />

Evaluatie C<strong>en</strong>tERpanel 2011<br />

Diervri<strong>en</strong>delijk stemm<strong>en</strong><br />

Dank<br />

<strong>Het</strong> KOPPEL-<strong>onderzoek</strong><br />

<strong>Instituut</strong> <strong>voor</strong> <strong>dataverzameling</strong> <strong>en</strong> <strong>onderzoek</strong>


2<br />

Evaluatie C<strong>en</strong>tERpanel 2011<br />

In het C<strong>en</strong>tERpanel is e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> met als doel<br />

het evaluer<strong>en</strong> van o.a. de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> van C<strong>en</strong>tERdata<br />

De vrag<strong>en</strong>lijst is in augustus <strong>voor</strong>gelegd aan in totaal 2886<br />

panelled<strong>en</strong> van 16 jaar <strong>en</strong> ouder.<br />

Uiteindelijk hebb<strong>en</strong> 1810 panelled<strong>en</strong> de vrag<strong>en</strong>lijst volledig<br />

ingevuld. E<strong>en</strong> respons van 62%.<br />

De vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

De meeste m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> actualiteit<strong>en</strong>vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> het leukst<br />

<strong>en</strong> interessantst om in te vull<strong>en</strong>. Vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> economische<br />

inslag word<strong>en</strong> over het algeme<strong>en</strong> het vervel<strong>en</strong>dst<br />

gevond<strong>en</strong>, gevolgd door vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>schappelijk<br />

experim<strong>en</strong>t.<br />

Welk soort vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> vindt u het om in te vull<strong>en</strong>?<br />

vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong>: waarin de<br />

actualiteit<br />

c<strong>en</strong>traal<br />

staat<br />

met e<strong>en</strong><br />

economische<br />

inslag<br />

over sociale<br />

thema’s<br />

met wet<strong>en</strong>schappelijke<br />

experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

leukst 55% 6% 26% 13%<br />

interessantst 39% 11% 27% 23%<br />

vervel<strong>en</strong>dst 4% 51% 13% 32%<br />

Leuk<br />

• Panelled<strong>en</strong> van 55 jaar <strong>en</strong> ouder vind<strong>en</strong> actualiteit<strong>en</strong>vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

vaker leuk dan jonger<strong>en</strong> onder de 35 jaar<br />

• Jonger<strong>en</strong> onder de 35 jaar gev<strong>en</strong> vaker dan panelled<strong>en</strong><br />

van 55 jaar <strong>en</strong> ouder aan vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> sociaal<br />

thema leuk te vind<strong>en</strong><br />

• 15 t/m 44-jarig<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> vaker aan wet<strong>en</strong>schappelijke<br />

experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> leuk te vind<strong>en</strong> dan panelled<strong>en</strong> van 45 jaar<br />

<strong>en</strong> ouder<br />

• Mann<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> vaker aan vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> over actualiteit<strong>en</strong><br />

leuk te vind<strong>en</strong><br />

• Vrouw<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> vaker aan vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> sociaal<br />

thema leuk te vind<strong>en</strong><br />

Interessant<br />

• Panelled<strong>en</strong> van 35 jaar <strong>en</strong> ouder vind<strong>en</strong> vaker actualiteit<strong>en</strong>vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

interessant<br />

• Panelled<strong>en</strong> jonger dan 45 jaar vind<strong>en</strong> vaker wet<strong>en</strong>schappelijke<br />

experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> interessant<br />

• Lager opgeleid<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vaker actualiteit<strong>en</strong>vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

interessant<br />

• Hoger opgeleid<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vaker vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />

economische inslag interessant<br />

• Mann<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> economische inslag<br />

interessanter<br />

• Vrouw<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> over sociale thema’s interessanter<br />

Vervel<strong>en</strong>d<br />

• Panelled<strong>en</strong> jonger dan 45 jaar vind<strong>en</strong> vaker vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

met e<strong>en</strong> economische inslag het vervel<strong>en</strong>dst om in te<br />

vull<strong>en</strong><br />

• Panelled<strong>en</strong> van 45 jaar <strong>en</strong> ouder vind<strong>en</strong> vaker wet<strong>en</strong>schappelijke<br />

experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> vervel<strong>en</strong>d om in te vull<strong>en</strong><br />

• Panelled<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> lage opleiding vind<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>schappelijke<br />

experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> vervel<strong>en</strong>d om in te vull<strong>en</strong><br />

• Mann<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met sociale thema’s vaker<br />

vervel<strong>en</strong>d om in te vull<strong>en</strong><br />

• Vrouw<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met economische thema’s<br />

vaker vervel<strong>en</strong>d om in te vull<strong>en</strong><br />

De meest<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> de vrag<strong>en</strong> niet erg ingewikkeld. Ook<br />

hebb<strong>en</strong> weinig panelled<strong>en</strong> moeite met het bedi<strong>en</strong><strong>en</strong> van de<br />

toets<strong>en</strong> om de vrag<strong>en</strong> te beantwoord<strong>en</strong>. Ongeveer de helft<br />

3


4<br />

van de panelled<strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> hekel aan informatie opzoek<strong>en</strong><br />

om de vrag<strong>en</strong> te kunn<strong>en</strong> beantwoord<strong>en</strong>. Panelled<strong>en</strong> jonger<br />

dan 55 jaar vind<strong>en</strong> het vaker vervel<strong>en</strong>d om informatie op te<br />

zoek<strong>en</strong> dan ouder<strong>en</strong>.<br />

Uitsprak<strong>en</strong> over vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

Ik vind de vrag<strong>en</strong> vaak erg ingewikkeld<br />

Ik heb moeite met het bedi<strong>en</strong><strong>en</strong><br />

van de toets<strong>en</strong> die moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />

gebruikt om te antwoord<strong>en</strong><br />

Ik heb er e<strong>en</strong> hekel aan als ik informatie<br />

moet opzoek<strong>en</strong> om de vrag<strong>en</strong><br />

te kunn<strong>en</strong> beantwoord<strong>en</strong><br />

Ik moet vaak lang nad<strong>en</strong>k<strong>en</strong> over de<br />

antwoord<strong>en</strong><br />

mee e<strong>en</strong>s niet mee<br />

e<strong>en</strong>s<br />

of one<strong>en</strong>s<br />

mee<br />

one<strong>en</strong>s<br />

6% 20% 74%<br />

3% 4% 93%<br />

52% 22% 26%<br />

6% 25% 69%<br />

Panelled<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> aan gemiddeld 17,5 minut<strong>en</strong> per week te<br />

bested<strong>en</strong> aan het invull<strong>en</strong> van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong>. Elf proc<strong>en</strong>t<br />

vindt de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> vaak lang. 84% geeft aan dat de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

afwissel<strong>en</strong>d lang <strong>en</strong> kort zijn.<br />

Wat vindt u van de l<strong>en</strong>gte van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong>?<br />

De meeste vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> zijn erg lang<br />

%<br />

2<br />

Meer dan de helft van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> is erg lang 9<br />

De vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> zijn afwissel<strong>en</strong>d lang <strong>en</strong> kort 84<br />

Meer dan de helft van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> is kort 5<br />

De meeste vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> zijn erg kort 0<br />

totaal 100<br />

De panelled<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> de achtergrondkleur van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

prettig (77%). Dit geldt ook meer <strong>voor</strong> panelled<strong>en</strong> van<br />

35 jaar <strong>en</strong> ouder.<br />

Ook het lettertype valt in de smaak (77%), de hoeveelheid<br />

tekst op het scherm wordt niet als te vol ervar<strong>en</strong>. Panelled<strong>en</strong><br />

jonger dan 45 jaar gev<strong>en</strong> vaker aan liever meer scherm<strong>en</strong> met<br />

vrag<strong>en</strong> te krijg<strong>en</strong> dan meer vrag<strong>en</strong> op één scherm. Hoe langer<br />

panelled<strong>en</strong> in het panel zitt<strong>en</strong>, hoe prettiger zij de gro<strong>en</strong>e<br />

achtergrondkleur vind<strong>en</strong>.<br />

Uitsprak<strong>en</strong> over de lay-out van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

mee e<strong>en</strong>s niet mee mee<br />

e<strong>en</strong>s one<strong>en</strong>s<br />

<strong>Het</strong> lettertype dat <strong>voor</strong> de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

wordt gebruikt is goed te lez<strong>en</strong><br />

92%<br />

of one<strong>en</strong>s<br />

6% 2%<br />

Liever meer scherm<strong>en</strong> met vrag<strong>en</strong><br />

dan meer vrag<strong>en</strong> op één scherm<br />

35% 46% 19%<br />

De gro<strong>en</strong>e achtergrondkleur is<br />

prettig<br />

77% 19% 4%<br />

De scherm<strong>en</strong> staan vaak erg vol 8% 30% 62%<br />

De panelled<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> van C<strong>en</strong>tERdata gemiddeld<br />

e<strong>en</strong> 7,6 als rapportcijfer.<br />

De apparatuur / de techniek<br />

Wat vindt u van de snelheid waarmee u tijd<strong>en</strong>s het invull<strong>en</strong> de<br />

vrag<strong>en</strong> op het scherm krijgt?<br />

Dat gaat erg snel 56<br />

Dat gaat redelijk snel 40<br />

Dat gaat redelijk langzaam 3<br />

Dat gaat erg langzaam 1<br />

totaal 100<br />

Panelled<strong>en</strong> jonger dan 45 jaar gev<strong>en</strong> vaker aan dat de vrag<strong>en</strong><br />

erg snel op het scherm verschijn<strong>en</strong> dan de panelled<strong>en</strong> die<br />

ouder zijn.<br />

Hoe vaak kon u het laatste half jaar door e<strong>en</strong> storing niet start<strong>en</strong><br />

met het invull<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst, terwijl u dat wel wilde?<br />

%<br />

Nooit 69<br />

E<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele keer 28<br />

Gemiddeld één of twee keer per maand 3<br />

(Bijna) Elke week 0<br />

totaal 100<br />

%<br />

Hoe vaak kon u het laatste half jaar door e<strong>en</strong> storing niet verder<br />

met het invull<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst, terwijl u dat wel wilde?<br />

%<br />

Nooit 66<br />

E<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele keer 33<br />

Gemiddeld één of twee keer per maand 3<br />

(Bijna) Elke week 0<br />

totaal 100<br />

Contact tuss<strong>en</strong> panelled<strong>en</strong> <strong>en</strong> C<strong>en</strong>tERdata<br />

Als panellid kunt u op verschill<strong>en</strong>de manier<strong>en</strong> contact onem<strong>en</strong><br />

met de helpdesk van C<strong>en</strong>tERdata. Dit kan door e<strong>en</strong> opmerking<br />

te plaats<strong>en</strong> via het hoofdscherm op de vrag<strong>en</strong>lijst-pagina, via<br />

e-mail of per telefoon.<br />

<strong>Het</strong> mer<strong>en</strong>deel van de panelled<strong>en</strong> (96%) heeft het laatste halfjaar<br />

de helpdesk niet gebeld. Van de panelled<strong>en</strong> die wel gebeld<br />

hebb<strong>en</strong>, geeft 60% aan dit gedur<strong>en</strong>de werkdag<strong>en</strong> te do<strong>en</strong>.<br />

18% neemt contact op tijd<strong>en</strong>s het weekeinde, <strong>en</strong> 22% geeft<br />

aan dit in het weekeinde én op werkdag<strong>en</strong> te do<strong>en</strong>.<br />

De 4% van de panelled<strong>en</strong> die de helpdesk belt, doet dit vanwege<br />

technische problem<strong>en</strong> met de computer of internetverbinding<br />

(32%), omdat ze hun inloggegev<strong>en</strong>s kwijt zijn (26%),<br />

of omdat ze tijd<strong>en</strong>s het invull<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst niet verder<br />

kunn<strong>en</strong> (25%).<br />

In 68% van de gevall<strong>en</strong> word<strong>en</strong> de panelled<strong>en</strong> direct geholp<strong>en</strong>,<br />

28% wordt teruggebeld <strong>en</strong> 12% geeft aan niet te zijn geholp<strong>en</strong>.<br />

Zo’n 94% van de panelled<strong>en</strong> die wel e<strong>en</strong>s gebeld heeft, geeft<br />

aan dat ze vri<strong>en</strong>delijk te woord zijn gestaan door de helpdesk-<br />

medewerkers.<br />

5


6<br />

B<strong>en</strong>t u het e<strong>en</strong>s of one<strong>en</strong>s met onderstaande uitsprak<strong>en</strong> over de<br />

helpdesk van C<strong>en</strong>tERdata?<br />

1 = beslist wel, 5 = beslist niet<br />

1 2 3 4 5 Totaal<br />

%<br />

Medewerkers van de helpdesk<br />

staan mij vri<strong>en</strong>delijk te woord<br />

80 14 1 0 5 100<br />

Problem<strong>en</strong> of vrag<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />

snel opgelost<br />

66 19 6 6 3 100<br />

De oplossing van problem<strong>en</strong><br />

of het antwoord op vrag<strong>en</strong> is<br />

over het algeme<strong>en</strong> goed<br />

66 22 12 0 0 100<br />

De helpdesk is goed bereikbaar<br />

57 29 9 3 2 100<br />

Over het algeme<strong>en</strong> zijn de panelled<strong>en</strong> tevred<strong>en</strong> met de helpdesk<br />

van C<strong>en</strong>tERdata. Dit blijkt ook uit het rapportcijfer dat u<br />

de helpdesk geeft: e<strong>en</strong> 8,2<br />

Panelled<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> meer gebruik van de knop “opmerking<br />

mak<strong>en</strong>” dan van de helpdesk.<br />

Zo’n 27% van de panelled<strong>en</strong> geeft aan dit te hebb<strong>en</strong> gedaan.<br />

Voor 41% van deze groep ging het om het doorgev<strong>en</strong> dat e<strong>en</strong><br />

vrag<strong>en</strong>lijst niet ingevuld kon word<strong>en</strong>, respectievelijk 14% <strong>en</strong><br />

13% gaf aan dat m<strong>en</strong> bij het invull<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst niet<br />

verder kon, of e<strong>en</strong> vraag uit de vrag<strong>en</strong>lijst niet begreep. 46%<br />

geeft aan om andere red<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> opmerking te hebb<strong>en</strong><br />

gemaakt. <strong>Het</strong> ging dan <strong>voor</strong>namelijk om het miss<strong>en</strong> van<br />

antwoordcategorieën bij e<strong>en</strong> vraag of om e<strong>en</strong> toelichting bij<br />

e<strong>en</strong> bepaalde vraag.<br />

De panelled<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> dus het meest contact op door e<strong>en</strong><br />

opmerking te mak<strong>en</strong> via het hoofdscherm van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

(27%), via het stur<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> e-mail (10%), gevolgd door het<br />

bell<strong>en</strong> van de helpdesk (4%).<br />

Waar<strong>voor</strong> hebt u C<strong>en</strong>tERdata e<strong>en</strong> e-mail gestuurd?<br />

Om door te gev<strong>en</strong> wanneer ik ge<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> kon invull<strong>en</strong><br />

%<br />

18<br />

Omdat er technische problem<strong>en</strong> war<strong>en</strong> met mijn computer of simPC 4<br />

Omdat ik tijd<strong>en</strong>s het invull<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst niet verder kon 4<br />

Omdat ik e<strong>en</strong> vraag uit e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst niet begreep 2<br />

Om e<strong>en</strong> verhuizing door te gev<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> gewijzigd e-mailadres 2<br />

Om e<strong>en</strong> vraag te stell<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> vergoeding 2<br />

Om door te gev<strong>en</strong> dat e<strong>en</strong> lid van het huishoud<strong>en</strong> uit huis is 1<br />

Omdat ik mijn inloggegev<strong>en</strong>s kwijt was 6<br />

Erg<strong>en</strong>s anders <strong>voor</strong> 69<br />

De red<strong>en</strong><strong>en</strong> die onder “erg<strong>en</strong>s anders” werd<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd<br />

varieerd<strong>en</strong> van huishoudnummer <strong>en</strong> wachtwoord opgevraagd,<br />

e<strong>en</strong> huisg<strong>en</strong>oot die e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst niet invulde, tot het niet<br />

hebb<strong>en</strong> ontvang<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> uitnodigingse-mail.<br />

Wat vindt u over het algeme<strong>en</strong> van de reactie die u van C<strong>en</strong>tERdata<br />

op uw opmerking <strong>en</strong>/of e-mail hebt gehad?<br />

1 = beslist wel, 5 = beslist niet<br />

1 2 3 4 5 Totaal<br />

%<br />

De reactie is vri<strong>en</strong>delijk 41 20 37 0 2 100<br />

Er wordt snel gereageerd op<br />

e<strong>en</strong> opmerking of e-mail<br />

De <strong>voor</strong>gestelde oplossing<br />

<strong>voor</strong> problem<strong>en</strong> of het<br />

antwoord op vrag<strong>en</strong> is over<br />

het algeme<strong>en</strong> goed<br />

34 22 40 1 3 100<br />

33 21 42 1 3 100<br />

Wat vindt u van de uitnodigingse--mail?<br />

%<br />

Ik hoef niet zo nodig via e<strong>en</strong> e-mail herinnerd te word<strong>en</strong><br />

dat ik de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> kan invull<strong>en</strong> 22<br />

Ik vind het prettig om via e<strong>en</strong> e-mail eraan herinnerd<br />

te word<strong>en</strong> dat ik de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> kan invull<strong>en</strong> 72<br />

Ik heb nog nooit zo’n e-mail gehad 6<br />

Totaal 100<br />

Wat vindt u van de herinneringse-mail?<br />

%<br />

Ik vind het vervel<strong>en</strong>d omdat ik altijd pas op dinsdag de<br />

vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> invul 1<br />

Ik hoef niet zo nodig via e<strong>en</strong> e-mail herinnerd te word<strong>en</strong><br />

dat ik de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> nog moet invull<strong>en</strong> 19<br />

Ik vind het prettig om via e<strong>en</strong> e-mail eraan herinnerd te word<strong>en</strong><br />

dat ik de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> nog moet invull<strong>en</strong> 70<br />

Ik heb nog nooit zo’n e-mail gehad 10<br />

Totaal 100<br />

Op welke manier wordt u het liefst herinnerd om de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />

in te vull<strong>en</strong>?<br />

Telefonisch<br />

%<br />

2<br />

Via e<strong>en</strong> kaartje 4<br />

Via e<strong>en</strong> brief 1<br />

Via e-mail 81<br />

Ik hoef niet herinnerd te word<strong>en</strong> om de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> in te vull<strong>en</strong> 20<br />

Wat vindt u van het panelblad de C<strong>en</strong>tERpanel?<br />

%<br />

Ik lees de C<strong>en</strong>tERpanel bijna helemaal <strong>en</strong> vind het leuk om op die<br />

manier op de hoogte te word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> 45<br />

Ik lees de C<strong>en</strong>tERpanel maar half, ik blader er doorhe<strong>en</strong> 45<br />

Ik lees de C<strong>en</strong>tERpanel nooit 10<br />

Totaal 100<br />

Waar zou u meer over will<strong>en</strong> lez<strong>en</strong> in de C<strong>en</strong>tERpanel?<br />

%<br />

Meer algem<strong>en</strong>e informatie <strong>voor</strong> panelled<strong>en</strong> 37<br />

Meer <strong>onderzoek</strong>sresultat<strong>en</strong> 72<br />

Andere onderwerp<strong>en</strong> 7<br />

Wat vindt u van de website www.c<strong>en</strong>terpanel.nl?<br />

Ik vind wat ik zoek op de website<br />

%<br />

9<br />

Ik heb de website nog nooit bezocht 41<br />

Ik mis informatie op de website 0<br />

Ik wist niet dat deze website er was 50<br />

Totaal 100<br />

De website <strong>voor</strong> panelled<strong>en</strong> is sinds maart van dit jaar in de<br />

lucht. In de vorige C<strong>en</strong>tERpanel werd hier al <strong>en</strong>ige aandacht<br />

aan geschonk<strong>en</strong>. De helft van de panelled<strong>en</strong> wist niet dat de<br />

website er was <strong>en</strong> 41% heeft de website nog nooit bezocht.<br />

Daar ligt e<strong>en</strong> mooie uitdaging <strong>voor</strong> Panelbeheer! We zull<strong>en</strong><br />

prober<strong>en</strong> daar ook meer <strong>onderzoek</strong>sresultat<strong>en</strong> te publicer<strong>en</strong>.<br />

Dat vindt immers 72% van de panelled<strong>en</strong> leuk om te lez<strong>en</strong>.<br />

7


8<br />

Diervri<strong>en</strong>delijk stemm<strong>en</strong> Dank!<br />

Dat verkiezing<strong>en</strong> belangrijk zijn is e<strong>en</strong> op<strong>en</strong> deur, maar wat<br />

niet iedere<strong>en</strong> zich realiseert is dat <strong>voor</strong> veel dier<strong>en</strong> de uitkomst<br />

vaak letterlijk e<strong>en</strong> kwestie van lev<strong>en</strong> of dood is. Wordt<br />

de plezierjac ht ruim baan gegev<strong>en</strong> of aan band<strong>en</strong> gelegd?<br />

Mag de bontfokkerij blijv<strong>en</strong> uitbreid<strong>en</strong> of moet ze stopp<strong>en</strong>?<br />

Krijgt handhaving van dier<strong>en</strong>beschermingswetgeving prioriteit<br />

of niet? Voorafgaand aan de landelijke verkiezing<strong>en</strong> op<br />

9 juni 2010 liet WSPA door C<strong>en</strong>tERdata e<strong>en</strong> peiling houd<strong>en</strong><br />

over de mate waarin Nederlanders dier<strong>en</strong>welzijn liet<strong>en</strong> meeweg<strong>en</strong><br />

in hun stem.<br />

Hypotheekr<strong>en</strong>te, miljard<strong>en</strong>bezuiniging<strong>en</strong>, verhoging van de<br />

aow-leeftijd. De verkiezing<strong>en</strong> 2010 wekt<strong>en</strong> de indruk dat de<br />

(eig<strong>en</strong>) economische situatie <strong>voor</strong>al bepal<strong>en</strong>d was bij het<br />

uitbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> stem. Toch gaf ruim e<strong>en</strong> op de vijf respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

aan dat zij dier<strong>en</strong>welzijn serieus liet<strong>en</strong> meeweg<strong>en</strong><br />

in hun stem–van ‘redelijk’ (16,8%) tot erg/heel erg (4,5%) tot<br />

zelfs helemaal (1,1%). Daarnaast was er nog e<strong>en</strong> grote groep,<br />

45%, die zei dier<strong>en</strong>welzijn e<strong>en</strong> (klein) beetje mee te weg<strong>en</strong>.<br />

Voor bijna e<strong>en</strong> derde van de kiezers was dier<strong>en</strong>welzijn bij het<br />

stemm<strong>en</strong> echter ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele overweging. Opvall<strong>en</strong>d was dat<br />

in deze laatste categorie bijna anderhalf keer zoveel mann<strong>en</strong><br />

zitt<strong>en</strong> als vrouw<strong>en</strong>.<br />

Erg tevred<strong>en</strong> over het dier<strong>en</strong>welzijnsbeleid blek<strong>en</strong> Nederlanders<br />

niet te zijn. <strong>Het</strong> kabinet Balk<strong>en</strong><strong>en</strong>de IV scoorde gemiddeld<br />

e<strong>en</strong> magere 5,5 als rapportcijfer. Afgaand op wat de Nederlandse<br />

burger vindt, moet het kabinet Rutte met name e<strong>en</strong><br />

einde mak<strong>en</strong> aan de langeafstandstransport<strong>en</strong> van vee, de<br />

consumptie van foie gras verbied<strong>en</strong>, dierproev<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>gaan<br />

<strong>en</strong> de nerts<strong>en</strong>fokkerij stopp<strong>en</strong>. Ook mak<strong>en</strong> burgers zich zorg<strong>en</strong><br />

over de vee-industrie <strong>en</strong> de mishandeling of verwaarlozing van<br />

dier<strong>en</strong>.<br />

E<strong>en</strong> kleine minderheid (15%) was van m<strong>en</strong>ing dat het (geheel<br />

of <strong>en</strong>igszins) geoorloofd is dat de bezuiniging<strong>en</strong> e<strong>en</strong> verslechtering<br />

van dier<strong>en</strong>welzijn tot gevolg hebb<strong>en</strong>. 45% vond dat dit<br />

juist niet geoorloofd is. De rest was neutraal. Ook hier trad<strong>en</strong><br />

duidelijke verschill<strong>en</strong> op tuss<strong>en</strong> mann<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrouw<strong>en</strong>. Bijna<br />

twee keer zoveel mann<strong>en</strong> als vrouw<strong>en</strong> vond<strong>en</strong> het geoorloofd<br />

dat bezuiniging<strong>en</strong> het welzijn van dier<strong>en</strong> do<strong>en</strong> verslechter<strong>en</strong>.<br />

Weinig verrass<strong>en</strong>d vond<strong>en</strong> de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> dat dier<strong>en</strong>welzijn<br />

<strong>voor</strong> de Partij <strong>voor</strong> de Dier<strong>en</strong> het belangrijkste partijpolitieke<br />

onderwerp is. Als partij waar<strong>voor</strong> dier<strong>en</strong>welzijn het minst<br />

belangrijk is kwam Trots op Nederland uit de bus. Ge<strong>en</strong> gekke<br />

inschatting: Rita Verdonk is mom<strong>en</strong>teel lobbyist <strong>voor</strong> de bontindustrie.<br />

Voor WSPA was de peiling niet alle<strong>en</strong> van belang om meer<br />

inzicht te krijg<strong>en</strong> in de waarde die aan dier<strong>en</strong>welzijn wordt<br />

gehecht, maar ook om meer aandacht <strong>voor</strong> het onderwerp te<br />

vrag<strong>en</strong>. Zo gaf de peiling red<strong>en</strong> <strong>voor</strong> het radioprogramma<br />

Atlas om e<strong>en</strong> verkiezingsdebat te organiser<strong>en</strong> over dier<strong>en</strong>welzijn.<br />

Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> kwam<strong>en</strong> de resultat<strong>en</strong> van pas bij e<strong>en</strong><br />

<strong>voor</strong>lichtingscampagne van WSPA om m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> er bewust van<br />

te mak<strong>en</strong> hoe belangrijk hun stem is <strong>voor</strong> die dier<strong>en</strong>.<br />

door Dirk-Jan Verdonk - WSPA<br />

Over WSPA<br />

WSPA (World Society for the Protection of Animals) is e<strong>en</strong> internationale dier<strong>en</strong>beschermingsorganisatie<br />

die zich sterk <strong>voor</strong> dier<strong>en</strong>-welzijn inzet <strong>en</strong> streeft ernaar<br />

wereldwijd dier<strong>en</strong>leed te beëindig<strong>en</strong>. WSPA biedt noodhulp aan dier<strong>en</strong> bij<br />

(natuur)ramp<strong>en</strong> <strong>en</strong> strijdt teg<strong>en</strong> het grootschalige afmak<strong>en</strong> van zwerfhond<strong>en</strong>.<br />

Daarnaast zet WSPA zich in <strong>voor</strong> e<strong>en</strong> duurzame, diervri<strong>en</strong>delijke veehouderij <strong>en</strong><br />

de strijd teg<strong>en</strong> de wrede exploitatie van ber<strong>en</strong>. Naast e<strong>en</strong> hoofdkantoor in<br />

Lond<strong>en</strong> heeft WSPA veerti<strong>en</strong> regiokantor<strong>en</strong>, waaronder e<strong>en</strong> in D<strong>en</strong> Haag. <strong>Het</strong> is<br />

bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> de grootste alliantie van dier<strong>en</strong>welzijnsorganisaties ter wereld met<br />

meer dan duiz<strong>en</strong>d lidorganisaties in meer dan 150 land<strong>en</strong>. www.wspa.nl<br />

Verhuis- <strong>en</strong> beterschapkaartjes, opmerking<strong>en</strong>, nabell<strong>en</strong>,<br />

inloggegev<strong>en</strong>s <strong>en</strong> de helpdesk: begripp<strong>en</strong> die ik niet snel<br />

meer zal verget<strong>en</strong>. In november 2007 b<strong>en</strong> ik, gelijktijdig<br />

met de start van mijn studie aan de Universiteit van Tilburg,<br />

begonn<strong>en</strong> met werk<strong>en</strong> bij de afdeling Panelbeheer van<br />

C<strong>en</strong>tERdata. Nu, bijna vier jaar later, is het de tijd om<br />

afscheid te nem<strong>en</strong>.<br />

Tijd<strong>en</strong>s mijn eerste jar<strong>en</strong> bij de afdeling panelbeheer bestond<strong>en</strong><br />

mijn werkzaamhed<strong>en</strong> <strong>voor</strong>namelijk uit het beantwoord<strong>en</strong><br />

van de opmerking<strong>en</strong> <strong>en</strong> e-mails. Dit gebeurde meestal tuss<strong>en</strong><br />

de colleges door, waar<strong>voor</strong> de vestiging van C<strong>en</strong>tERdata op de<br />

campus van de universiteit natuurlijk ideaal is. M<strong>en</strong>ig medestud<strong>en</strong>t<br />

is nog altijd jaloers op mijn leuke bijbaan. Langzamerhand<br />

zijn mijn werkzaamhed<strong>en</strong> uitgebreid <strong>en</strong> heb ik het<br />

afgelop<strong>en</strong> halfj aar zelfs de kans gekreg<strong>en</strong> wat ‘vaster’ bij<br />

C<strong>en</strong>tERdata te kom<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>. In deze periode heb ik me nog<br />

meer in het C<strong>en</strong>tERpanel kunn<strong>en</strong> verdiep<strong>en</strong>. U zult mijn naam<br />

110224_c<strong>en</strong>terpanel_kaart.indd 1 10-5-11 13:31<br />

dan vast ook wel e<strong>en</strong>s zijn teg<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong> onder e<strong>en</strong> brief of<br />

e-mail.<br />

E<strong>en</strong> van de aspect<strong>en</strong> die het werk leuk, afwissel<strong>en</strong>d <strong>en</strong> leerzaam<br />

maakt, is het hebb<strong>en</strong> van contact met jullie: de panelled<strong>en</strong>. Je<br />

weet nooit met welke vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> problem<strong>en</strong> panelled<strong>en</strong> <strong>voor</strong><br />

de dag gaan kom<strong>en</strong>. <strong>Het</strong> geeft voldo<strong>en</strong>ing om m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> te<br />

kunn<strong>en</strong> help<strong>en</strong> <strong>en</strong> adviser<strong>en</strong>. Ook het stimuler<strong>en</strong> van panelled<strong>en</strong><br />

om te blijv<strong>en</strong> deelnem<strong>en</strong> aan het panel is altijd e<strong>en</strong><br />

mooie uitdaging geweest. De afdeling Panelbeheer is e<strong>en</strong> fi jne,<br />

kleinschalige afdeling om te werk<strong>en</strong>. De betrokk<strong>en</strong>heid bij het<br />

werk is groot <strong>en</strong> de sfeer is relaxed.<br />

Na vier jaar C<strong>en</strong>tERdata is het dus tijd om afscheid te nem<strong>en</strong>.<br />

U zult ge<strong>en</strong> briev<strong>en</strong>, kaartjes, opmerking<strong>en</strong>, telefoontjes <strong>en</strong><br />

e-mails meer van mij ontvang<strong>en</strong>. Ik wil u hartelijk dank<strong>en</strong> <strong>voor</strong><br />

de fi jne sam<strong>en</strong>werking.<br />

Lisanne Stoop<br />

Ik b<strong>en</strong> André Heyms <strong>en</strong> sinds februari de nieuwe technische di<strong>en</strong>st medewerker bij C<strong>en</strong>tERdata. Joris Mulder heeft deze functie<br />

overgedrag<strong>en</strong> omdat hij nu fulltime werkzaam is op kantoor. Ik studeer nog <strong>en</strong> heb deze functie als bijbaan op zaterdag. <strong>Het</strong> is<br />

de bedoeling om door het gehele land technische ondersteuning aan de panelled<strong>en</strong> te bied<strong>en</strong>. Ik geef uitleg over bepaalde<br />

technische zak<strong>en</strong>, plaats nieuwe apparatuur <strong>en</strong> verhelp technische problem<strong>en</strong> (d<strong>en</strong>k hierbij aan computer problem<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of<br />

internet problem<strong>en</strong>).<br />

Ik studeer Bedrijfskundige informatica aan de Fontys in Eindhov<strong>en</strong>. De studie is e<strong>en</strong> mix van de bedrijfskundige kant <strong>en</strong> de<br />

IT kant. Voordat ik aan deze opleiding begon heb ik de opleiding ICT beheer gevolgd op het ROC in Eindhov<strong>en</strong>. Hierdoor<br />

heb ik voldo<strong>en</strong>de technische k<strong>en</strong>nis om deze functie in te vull<strong>en</strong>. Ik hoop binn<strong>en</strong>kort aan mijn afstudeerstage te kunn<strong>en</strong><br />

beginn<strong>en</strong> <strong>en</strong> mijn diploma te behal<strong>en</strong>.<br />

Ik vind het leuk om deze functie in te vull<strong>en</strong> <strong>voor</strong> C<strong>en</strong>tERdata. <strong>Het</strong> is lekker afwissel<strong>en</strong>d <strong>en</strong> het is leuk om het hele land door<br />

te mog<strong>en</strong>. U kunt met uw technische problem<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> bij mij terecht <strong>en</strong> wie weet kom ik bij u langs.<br />

André Heyms<br />

9


10<br />

<strong>Het</strong> KOPPEL-<strong>onderzoek</strong><br />

. K<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> opvatting<strong>en</strong> van publiek <strong>en</strong> professionals over<br />

medische besluitvorming <strong>en</strong> behandeling rond het einde van<br />

het lev<strong>en</strong><br />

<strong>Het</strong> KOPPEL-<strong>onderzoek</strong> is uitgevoerd door de drie academische<br />

c<strong>en</strong>tra uit Rotterdam, Utrecht <strong>en</strong> Groning<strong>en</strong>. Onderdeel van deze<br />

studie was e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst over medische zorg in de laatste lev<strong>en</strong>sfase,<br />

die werd <strong>voor</strong>gelegd aan het C<strong>en</strong>tERpanel. De vrag<strong>en</strong>lijst<br />

bestond uit drie onderdel<strong>en</strong>: ervaring<strong>en</strong>, k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> opvatting<strong>en</strong>.<br />

Hieronder leest u e<strong>en</strong> aantal resultat<strong>en</strong>.<br />

Ervaring<strong>en</strong><br />

Ruim e<strong>en</strong> vijfde deel van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> is in de afgelop<strong>en</strong><br />

vijf jaar met euthanasie of met palliatieve sedatie in aanraking<br />

gekom<strong>en</strong>. De meerderheid van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> heeft wel<br />

e<strong>en</strong>s nagedacht over zorg <strong>en</strong> medische behandeling in de laatste<br />

lev<strong>en</strong>sfase; e<strong>en</strong> kleine minderheid van 7% van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

is in het bezit van e<strong>en</strong> schriftelijke wilsverklaring. <strong>Het</strong><br />

aantal m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> schriftelijke wilsverklaring lijkt gelijk te<br />

zijn geblev<strong>en</strong> in vergelijking met eerder <strong>onderzoek</strong> uit 2002.<br />

M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> sprek<strong>en</strong> vaker met naast<strong>en</strong> dan met arts<strong>en</strong> over zorg<br />

<strong>en</strong> medische behandeling in hun laatste lev<strong>en</strong>sfase; 17% van<br />

de burgers weet hoe de eig<strong>en</strong> huisarts teg<strong>en</strong>over euthanasie<br />

staat. De meerderheid van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> heeft vertrouw<strong>en</strong><br />

in de arts als het gaat om medische zorg <strong>en</strong> behandeling rond<br />

het lev<strong>en</strong>seinde. In vergelijking met eerder <strong>onderzoek</strong> uit 2002<br />

is dit vertrouw<strong>en</strong> toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, van 57% naar 70%.<br />

K<strong>en</strong>nis<br />

95% van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> was op de hoogte van de euthanasiewet<br />

(Wet toetsing lev<strong>en</strong>sbeëindiging op verzoek <strong>en</strong> hulp bij<br />

zelfdoding). Verder k<strong>en</strong>t bijna iedere<strong>en</strong> het begrip euthanasie,<br />

maar niet altijd volg<strong>en</strong>s de definitie van de euthanasiewet. Ook<br />

andere handeling<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ‘euthanasie’ g<strong>en</strong>oemd.<br />

Bij<strong>voor</strong>beeld het in diepe slaap br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, al dan niet op verzoek<br />

van de familie.<br />

E<strong>en</strong> meerderheid (80%) van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> geeft correct aan<br />

dat er in Nederland ge<strong>en</strong> recht op euthanasie bestaat <strong>en</strong> dat<br />

het verzoek van de patiënt e<strong>en</strong> vereiste is (83%). Daar<strong>en</strong>teg<strong>en</strong><br />

d<strong>en</strong>kt 41% van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> t<strong>en</strong> onrechte dat euthanasie<br />

alle<strong>en</strong> is toegestaan als de patiënt nog maar <strong>en</strong>kele wek<strong>en</strong><br />

te lev<strong>en</strong> heeft. Ook bestaat er onduidelijkheid rondom het<br />

begrip ‘ondraaglijk lijd<strong>en</strong>’ binn<strong>en</strong> de euthanasiewet. Zo d<strong>en</strong>kt<br />

de meerderheid dat hulp bij zelfdoding niet is toegestaan bij<br />

ondraaglijk psychisch lijd<strong>en</strong>, ook als het e<strong>en</strong> medisch classificeerbare<br />

aando<strong>en</strong>ing betreft.<br />

Palliatieve zorg is e<strong>en</strong> b<strong>en</strong>adering<br />

die de kwaliteit van het lev<strong>en</strong> verbetert van<br />

patiënt<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun naast<strong>en</strong> die te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong><br />

met e<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>sbedreig<strong>en</strong>de aando<strong>en</strong>ing, door het<br />

<strong>voor</strong>kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> verlicht<strong>en</strong> van lijd<strong>en</strong>, door middel van<br />

vroegtijdige signalering <strong>en</strong> zorgvuldige beoordeling <strong>en</strong><br />

behandeling van pijn <strong>en</strong> andere problem<strong>en</strong> van lichamelijke,<br />

psycho-sociale <strong>en</strong> spirituele aard.<br />

Palliatieve sedatie is het opzettelijk verlag<strong>en</strong> van het<br />

bewustzijn van e<strong>en</strong> patiënt in de laatste lev<strong>en</strong>sfase. <strong>Het</strong><br />

doel hiervan is het verlicht<strong>en</strong> van het lijd<strong>en</strong> van de<br />

patiënt, <strong>en</strong> niet het verkort<strong>en</strong> van het lev<strong>en</strong>.<br />

Palliatieve zorg <strong>en</strong> palliatieve sedatie zijn als begripp<strong>en</strong> duidelijk<br />

minder bek<strong>en</strong>d bij het Nederlandse publiek. De meerderheid<br />

weet dat palliatieve sedatie in Nederland is toegestaan,<br />

maar veel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zijn zich niet bewust van de <strong>voor</strong>waard<strong>en</strong>.<br />

Ook herk<strong>en</strong>t slechts e<strong>en</strong> minderheid van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />

het begrip ‘palliatieve sedatie’ als het omschrev<strong>en</strong> staat in e<strong>en</strong><br />

<strong>voor</strong>beeld.<br />

Opvatting<strong>en</strong><br />

In vergelijking met eerdere <strong>onderzoek</strong><strong>en</strong> lijkt de publieke<br />

opinie over medisch handel<strong>en</strong> rond het lev<strong>en</strong>seinde redelijk<br />

stabiel. Zo wordt het toestaan van euthanasie nog steeds door<br />

e<strong>en</strong> grote meerderheid ondersteund. <strong>Het</strong> perc<strong>en</strong>tage teg<strong>en</strong>standers<br />

lijkt af te nem<strong>en</strong>, van 12% in 1995 naar 5% in 2010. In<br />

vergelijking met het publieks<strong>onderzoek</strong> in 2002 lijk<strong>en</strong> minder<br />

respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van m<strong>en</strong>ing te zijn dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> het recht hebb<strong>en</strong><br />

om te beschikk<strong>en</strong> over eig<strong>en</strong> lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> dood (van 68% naar<br />

53%). <strong>Het</strong> aantal respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> dat vindt dat hoogbejaard<strong>en</strong><br />

medicijn<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> waarmee zij – indi<strong>en</strong><br />

gew<strong>en</strong>st – e<strong>en</strong> einde aan hun lev<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>, lijkt ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s<br />

iets te zijn afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> (van 45% naar 36%). Verschill<strong>en</strong>de<br />

aspect<strong>en</strong> van de euthanasiewet, zoals verzoek <strong>en</strong> lijd<strong>en</strong>,<br />

word<strong>en</strong> door de meerderheid ondersteund. Zo vindt 64%<br />

euthanasie alle<strong>en</strong> toegestaan als e<strong>en</strong> persoon daar zelf om<br />

vraagt. Verder vindt 52% het lijd<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> ernstige ziekte e<strong>en</strong><br />

<strong>voor</strong>waarde <strong>voor</strong> euthanasie. Anderzijds vindt 16% het verzoek<br />

van de patiënt niet altijd nodig <strong>en</strong> 21% vindt euthanasie ook<br />

toegestaan bij person<strong>en</strong> die niet meer verder will<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>,<br />

zonder dat zij lijd<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> ernstige ziekte.<br />

Veel respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> de rol van de familie belangrijk.<br />

Dat blijkt uit hun beoordeling van verschill<strong>en</strong>de verhaaltjes<br />

over medisch handel<strong>en</strong> rond het lev<strong>en</strong>seinde. <strong>Het</strong> belang van<br />

de familie blijkt ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s uit het feit dat burgers vaker met<br />

naast<strong>en</strong> dan met arts<strong>en</strong> sprek<strong>en</strong> over hun w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> rond het<br />

lev<strong>en</strong>seinde. Verder speelt de m<strong>en</strong>ing van de familie e<strong>en</strong> rol bij<br />

e<strong>en</strong> schriftelijke euthanasieverklaring van e<strong>en</strong> persoon met<br />

dem<strong>en</strong>tie. Als de familie het niet e<strong>en</strong>s is met e<strong>en</strong> dergelijke<br />

euthanasieverklaring, vind<strong>en</strong> burgers vaker dat de arts deze<br />

niet zou moet<strong>en</strong> opvolg<strong>en</strong>. Anderzijds zitt<strong>en</strong> er <strong>voor</strong> burgers<br />

ook gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> aan de rol van de familie. Zo vindt de meerderheid<br />

het niet juist dat de familie om lev<strong>en</strong>sbeëindiging van e<strong>en</strong><br />

patiënt kan vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> speelt de m<strong>en</strong>ing van de familie <strong>voor</strong><br />

burgers ge<strong>en</strong> rol bij het opvolg<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> schriftelijke behandelweigering<br />

van e<strong>en</strong> persoon met dem<strong>en</strong>tie.<br />

M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zijn eerder g<strong>en</strong>eigd om hulp bij zelfdoding goed te<br />

keur<strong>en</strong> bij lichamelijke (pijn)klacht<strong>en</strong> dan bij psychische<br />

klacht<strong>en</strong> (lev<strong>en</strong>smoe, depressie <strong>en</strong> beginn<strong>en</strong>de dem<strong>en</strong>tie).<br />

Veel burgers vind<strong>en</strong> hulp bij zelfdoding in geval van geestelijk<br />

lijd<strong>en</strong> niet toegestaan. De respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> lijk<strong>en</strong> de wetgeving<br />

in Nederland op sommige punt<strong>en</strong> dus strikter te interpreter<strong>en</strong><br />

dan in de wetstekst beschrev<strong>en</strong> staat.<br />

Ter informatie<br />

De <strong>onderzoek</strong>ers hebb<strong>en</strong> de resultat<strong>en</strong> van dit <strong>onderzoek</strong> onlangs<br />

aangebod<strong>en</strong> aan het ministerie van VWS <strong>en</strong> de Tweede<br />

Kamer. <strong>Het</strong> volledige rapport kunt u download<strong>en</strong> via<br />

http://www.zonmw.nl/nl/publicaties.<br />

door Natasja Raijmakers - Erasmus MC<br />

11


12<br />

www.c<strong>en</strong>terdata.nl<br />

Antwoordnummer 60685, 5000 WB Tilburg<br />

T: 0800 023 1415, E: c<strong>en</strong>terdata@uvt.nl

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!