Instituut voor dataverzameling en onderzoek - Het CentERpanel
Instituut voor dataverzameling en onderzoek - Het CentERpanel
Instituut voor dataverzameling en onderzoek - Het CentERpanel
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
C<strong>en</strong>tERpanel<br />
jaargang 21, nummer 2 - 2011<br />
Vrag<strong>en</strong>lijst<br />
Evaluatie C<strong>en</strong>tERpanel 2011<br />
Diervri<strong>en</strong>delijk stemm<strong>en</strong><br />
Dank<br />
<strong>Het</strong> KOPPEL-<strong>onderzoek</strong><br />
<strong>Instituut</strong> <strong>voor</strong> <strong>dataverzameling</strong> <strong>en</strong> <strong>onderzoek</strong>
2<br />
Evaluatie C<strong>en</strong>tERpanel 2011<br />
In het C<strong>en</strong>tERpanel is e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> met als doel<br />
het evaluer<strong>en</strong> van o.a. de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> van C<strong>en</strong>tERdata<br />
De vrag<strong>en</strong>lijst is in augustus <strong>voor</strong>gelegd aan in totaal 2886<br />
panelled<strong>en</strong> van 16 jaar <strong>en</strong> ouder.<br />
Uiteindelijk hebb<strong>en</strong> 1810 panelled<strong>en</strong> de vrag<strong>en</strong>lijst volledig<br />
ingevuld. E<strong>en</strong> respons van 62%.<br />
De vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
De meeste m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> actualiteit<strong>en</strong>vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> het leukst<br />
<strong>en</strong> interessantst om in te vull<strong>en</strong>. Vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> economische<br />
inslag word<strong>en</strong> over het algeme<strong>en</strong> het vervel<strong>en</strong>dst<br />
gevond<strong>en</strong>, gevolgd door vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>schappelijk<br />
experim<strong>en</strong>t.<br />
Welk soort vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> vindt u het om in te vull<strong>en</strong>?<br />
vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong>: waarin de<br />
actualiteit<br />
c<strong>en</strong>traal<br />
staat<br />
met e<strong>en</strong><br />
economische<br />
inslag<br />
over sociale<br />
thema’s<br />
met wet<strong>en</strong>schappelijke<br />
experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
leukst 55% 6% 26% 13%<br />
interessantst 39% 11% 27% 23%<br />
vervel<strong>en</strong>dst 4% 51% 13% 32%<br />
Leuk<br />
• Panelled<strong>en</strong> van 55 jaar <strong>en</strong> ouder vind<strong>en</strong> actualiteit<strong>en</strong>vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
vaker leuk dan jonger<strong>en</strong> onder de 35 jaar<br />
• Jonger<strong>en</strong> onder de 35 jaar gev<strong>en</strong> vaker dan panelled<strong>en</strong><br />
van 55 jaar <strong>en</strong> ouder aan vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> sociaal<br />
thema leuk te vind<strong>en</strong><br />
• 15 t/m 44-jarig<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> vaker aan wet<strong>en</strong>schappelijke<br />
experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> leuk te vind<strong>en</strong> dan panelled<strong>en</strong> van 45 jaar<br />
<strong>en</strong> ouder<br />
• Mann<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> vaker aan vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> over actualiteit<strong>en</strong><br />
leuk te vind<strong>en</strong><br />
• Vrouw<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> vaker aan vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> sociaal<br />
thema leuk te vind<strong>en</strong><br />
Interessant<br />
• Panelled<strong>en</strong> van 35 jaar <strong>en</strong> ouder vind<strong>en</strong> vaker actualiteit<strong>en</strong>vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
interessant<br />
• Panelled<strong>en</strong> jonger dan 45 jaar vind<strong>en</strong> vaker wet<strong>en</strong>schappelijke<br />
experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> interessant<br />
• Lager opgeleid<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vaker actualiteit<strong>en</strong>vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
interessant<br />
• Hoger opgeleid<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vaker vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />
economische inslag interessant<br />
• Mann<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> economische inslag<br />
interessanter<br />
• Vrouw<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> over sociale thema’s interessanter<br />
Vervel<strong>en</strong>d<br />
• Panelled<strong>en</strong> jonger dan 45 jaar vind<strong>en</strong> vaker vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
met e<strong>en</strong> economische inslag het vervel<strong>en</strong>dst om in te<br />
vull<strong>en</strong><br />
• Panelled<strong>en</strong> van 45 jaar <strong>en</strong> ouder vind<strong>en</strong> vaker wet<strong>en</strong>schappelijke<br />
experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> vervel<strong>en</strong>d om in te vull<strong>en</strong><br />
• Panelled<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> lage opleiding vind<strong>en</strong> wet<strong>en</strong>schappelijke<br />
experim<strong>en</strong>t<strong>en</strong> vervel<strong>en</strong>d om in te vull<strong>en</strong><br />
• Mann<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met sociale thema’s vaker<br />
vervel<strong>en</strong>d om in te vull<strong>en</strong><br />
• Vrouw<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> met economische thema’s<br />
vaker vervel<strong>en</strong>d om in te vull<strong>en</strong><br />
De meest<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> de vrag<strong>en</strong> niet erg ingewikkeld. Ook<br />
hebb<strong>en</strong> weinig panelled<strong>en</strong> moeite met het bedi<strong>en</strong><strong>en</strong> van de<br />
toets<strong>en</strong> om de vrag<strong>en</strong> te beantwoord<strong>en</strong>. Ongeveer de helft<br />
3
4<br />
van de panelled<strong>en</strong> heeft e<strong>en</strong> hekel aan informatie opzoek<strong>en</strong><br />
om de vrag<strong>en</strong> te kunn<strong>en</strong> beantwoord<strong>en</strong>. Panelled<strong>en</strong> jonger<br />
dan 55 jaar vind<strong>en</strong> het vaker vervel<strong>en</strong>d om informatie op te<br />
zoek<strong>en</strong> dan ouder<strong>en</strong>.<br />
Uitsprak<strong>en</strong> over vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
Ik vind de vrag<strong>en</strong> vaak erg ingewikkeld<br />
Ik heb moeite met het bedi<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
van de toets<strong>en</strong> die moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
gebruikt om te antwoord<strong>en</strong><br />
Ik heb er e<strong>en</strong> hekel aan als ik informatie<br />
moet opzoek<strong>en</strong> om de vrag<strong>en</strong><br />
te kunn<strong>en</strong> beantwoord<strong>en</strong><br />
Ik moet vaak lang nad<strong>en</strong>k<strong>en</strong> over de<br />
antwoord<strong>en</strong><br />
mee e<strong>en</strong>s niet mee<br />
e<strong>en</strong>s<br />
of one<strong>en</strong>s<br />
mee<br />
one<strong>en</strong>s<br />
6% 20% 74%<br />
3% 4% 93%<br />
52% 22% 26%<br />
6% 25% 69%<br />
Panelled<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> aan gemiddeld 17,5 minut<strong>en</strong> per week te<br />
bested<strong>en</strong> aan het invull<strong>en</strong> van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong>. Elf proc<strong>en</strong>t<br />
vindt de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> vaak lang. 84% geeft aan dat de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
afwissel<strong>en</strong>d lang <strong>en</strong> kort zijn.<br />
Wat vindt u van de l<strong>en</strong>gte van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong>?<br />
De meeste vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> zijn erg lang<br />
%<br />
2<br />
Meer dan de helft van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> is erg lang 9<br />
De vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> zijn afwissel<strong>en</strong>d lang <strong>en</strong> kort 84<br />
Meer dan de helft van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> is kort 5<br />
De meeste vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> zijn erg kort 0<br />
totaal 100<br />
De panelled<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> de achtergrondkleur van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
prettig (77%). Dit geldt ook meer <strong>voor</strong> panelled<strong>en</strong> van<br />
35 jaar <strong>en</strong> ouder.<br />
Ook het lettertype valt in de smaak (77%), de hoeveelheid<br />
tekst op het scherm wordt niet als te vol ervar<strong>en</strong>. Panelled<strong>en</strong><br />
jonger dan 45 jaar gev<strong>en</strong> vaker aan liever meer scherm<strong>en</strong> met<br />
vrag<strong>en</strong> te krijg<strong>en</strong> dan meer vrag<strong>en</strong> op één scherm. Hoe langer<br />
panelled<strong>en</strong> in het panel zitt<strong>en</strong>, hoe prettiger zij de gro<strong>en</strong>e<br />
achtergrondkleur vind<strong>en</strong>.<br />
Uitsprak<strong>en</strong> over de lay-out van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
mee e<strong>en</strong>s niet mee mee<br />
e<strong>en</strong>s one<strong>en</strong>s<br />
<strong>Het</strong> lettertype dat <strong>voor</strong> de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
wordt gebruikt is goed te lez<strong>en</strong><br />
92%<br />
of one<strong>en</strong>s<br />
6% 2%<br />
Liever meer scherm<strong>en</strong> met vrag<strong>en</strong><br />
dan meer vrag<strong>en</strong> op één scherm<br />
35% 46% 19%<br />
De gro<strong>en</strong>e achtergrondkleur is<br />
prettig<br />
77% 19% 4%<br />
De scherm<strong>en</strong> staan vaak erg vol 8% 30% 62%<br />
De panelled<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> van C<strong>en</strong>tERdata gemiddeld<br />
e<strong>en</strong> 7,6 als rapportcijfer.<br />
De apparatuur / de techniek<br />
Wat vindt u van de snelheid waarmee u tijd<strong>en</strong>s het invull<strong>en</strong> de<br />
vrag<strong>en</strong> op het scherm krijgt?<br />
Dat gaat erg snel 56<br />
Dat gaat redelijk snel 40<br />
Dat gaat redelijk langzaam 3<br />
Dat gaat erg langzaam 1<br />
totaal 100<br />
Panelled<strong>en</strong> jonger dan 45 jaar gev<strong>en</strong> vaker aan dat de vrag<strong>en</strong><br />
erg snel op het scherm verschijn<strong>en</strong> dan de panelled<strong>en</strong> die<br />
ouder zijn.<br />
Hoe vaak kon u het laatste half jaar door e<strong>en</strong> storing niet start<strong>en</strong><br />
met het invull<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst, terwijl u dat wel wilde?<br />
%<br />
Nooit 69<br />
E<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele keer 28<br />
Gemiddeld één of twee keer per maand 3<br />
(Bijna) Elke week 0<br />
totaal 100<br />
%<br />
Hoe vaak kon u het laatste half jaar door e<strong>en</strong> storing niet verder<br />
met het invull<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst, terwijl u dat wel wilde?<br />
%<br />
Nooit 66<br />
E<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele keer 33<br />
Gemiddeld één of twee keer per maand 3<br />
(Bijna) Elke week 0<br />
totaal 100<br />
Contact tuss<strong>en</strong> panelled<strong>en</strong> <strong>en</strong> C<strong>en</strong>tERdata<br />
Als panellid kunt u op verschill<strong>en</strong>de manier<strong>en</strong> contact onem<strong>en</strong><br />
met de helpdesk van C<strong>en</strong>tERdata. Dit kan door e<strong>en</strong> opmerking<br />
te plaats<strong>en</strong> via het hoofdscherm op de vrag<strong>en</strong>lijst-pagina, via<br />
e-mail of per telefoon.<br />
<strong>Het</strong> mer<strong>en</strong>deel van de panelled<strong>en</strong> (96%) heeft het laatste halfjaar<br />
de helpdesk niet gebeld. Van de panelled<strong>en</strong> die wel gebeld<br />
hebb<strong>en</strong>, geeft 60% aan dit gedur<strong>en</strong>de werkdag<strong>en</strong> te do<strong>en</strong>.<br />
18% neemt contact op tijd<strong>en</strong>s het weekeinde, <strong>en</strong> 22% geeft<br />
aan dit in het weekeinde én op werkdag<strong>en</strong> te do<strong>en</strong>.<br />
De 4% van de panelled<strong>en</strong> die de helpdesk belt, doet dit vanwege<br />
technische problem<strong>en</strong> met de computer of internetverbinding<br />
(32%), omdat ze hun inloggegev<strong>en</strong>s kwijt zijn (26%),<br />
of omdat ze tijd<strong>en</strong>s het invull<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst niet verder<br />
kunn<strong>en</strong> (25%).<br />
In 68% van de gevall<strong>en</strong> word<strong>en</strong> de panelled<strong>en</strong> direct geholp<strong>en</strong>,<br />
28% wordt teruggebeld <strong>en</strong> 12% geeft aan niet te zijn geholp<strong>en</strong>.<br />
Zo’n 94% van de panelled<strong>en</strong> die wel e<strong>en</strong>s gebeld heeft, geeft<br />
aan dat ze vri<strong>en</strong>delijk te woord zijn gestaan door de helpdesk-<br />
medewerkers.<br />
5
6<br />
B<strong>en</strong>t u het e<strong>en</strong>s of one<strong>en</strong>s met onderstaande uitsprak<strong>en</strong> over de<br />
helpdesk van C<strong>en</strong>tERdata?<br />
1 = beslist wel, 5 = beslist niet<br />
1 2 3 4 5 Totaal<br />
%<br />
Medewerkers van de helpdesk<br />
staan mij vri<strong>en</strong>delijk te woord<br />
80 14 1 0 5 100<br />
Problem<strong>en</strong> of vrag<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
snel opgelost<br />
66 19 6 6 3 100<br />
De oplossing van problem<strong>en</strong><br />
of het antwoord op vrag<strong>en</strong> is<br />
over het algeme<strong>en</strong> goed<br />
66 22 12 0 0 100<br />
De helpdesk is goed bereikbaar<br />
57 29 9 3 2 100<br />
Over het algeme<strong>en</strong> zijn de panelled<strong>en</strong> tevred<strong>en</strong> met de helpdesk<br />
van C<strong>en</strong>tERdata. Dit blijkt ook uit het rapportcijfer dat u<br />
de helpdesk geeft: e<strong>en</strong> 8,2<br />
Panelled<strong>en</strong> mak<strong>en</strong> meer gebruik van de knop “opmerking<br />
mak<strong>en</strong>” dan van de helpdesk.<br />
Zo’n 27% van de panelled<strong>en</strong> geeft aan dit te hebb<strong>en</strong> gedaan.<br />
Voor 41% van deze groep ging het om het doorgev<strong>en</strong> dat e<strong>en</strong><br />
vrag<strong>en</strong>lijst niet ingevuld kon word<strong>en</strong>, respectievelijk 14% <strong>en</strong><br />
13% gaf aan dat m<strong>en</strong> bij het invull<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst niet<br />
verder kon, of e<strong>en</strong> vraag uit de vrag<strong>en</strong>lijst niet begreep. 46%<br />
geeft aan om andere red<strong>en</strong><strong>en</strong> e<strong>en</strong> opmerking te hebb<strong>en</strong><br />
gemaakt. <strong>Het</strong> ging dan <strong>voor</strong>namelijk om het miss<strong>en</strong> van<br />
antwoordcategorieën bij e<strong>en</strong> vraag of om e<strong>en</strong> toelichting bij<br />
e<strong>en</strong> bepaalde vraag.<br />
De panelled<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> dus het meest contact op door e<strong>en</strong><br />
opmerking te mak<strong>en</strong> via het hoofdscherm van de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
(27%), via het stur<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> e-mail (10%), gevolgd door het<br />
bell<strong>en</strong> van de helpdesk (4%).<br />
Waar<strong>voor</strong> hebt u C<strong>en</strong>tERdata e<strong>en</strong> e-mail gestuurd?<br />
Om door te gev<strong>en</strong> wanneer ik ge<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> kon invull<strong>en</strong><br />
%<br />
18<br />
Omdat er technische problem<strong>en</strong> war<strong>en</strong> met mijn computer of simPC 4<br />
Omdat ik tijd<strong>en</strong>s het invull<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst niet verder kon 4<br />
Omdat ik e<strong>en</strong> vraag uit e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst niet begreep 2<br />
Om e<strong>en</strong> verhuizing door te gev<strong>en</strong> of e<strong>en</strong> gewijzigd e-mailadres 2<br />
Om e<strong>en</strong> vraag te stell<strong>en</strong> over e<strong>en</strong> vergoeding 2<br />
Om door te gev<strong>en</strong> dat e<strong>en</strong> lid van het huishoud<strong>en</strong> uit huis is 1<br />
Omdat ik mijn inloggegev<strong>en</strong>s kwijt was 6<br />
Erg<strong>en</strong>s anders <strong>voor</strong> 69<br />
De red<strong>en</strong><strong>en</strong> die onder “erg<strong>en</strong>s anders” werd<strong>en</strong> g<strong>en</strong>oemd<br />
varieerd<strong>en</strong> van huishoudnummer <strong>en</strong> wachtwoord opgevraagd,<br />
e<strong>en</strong> huisg<strong>en</strong>oot die e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst niet invulde, tot het niet<br />
hebb<strong>en</strong> ontvang<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> uitnodigingse-mail.<br />
Wat vindt u over het algeme<strong>en</strong> van de reactie die u van C<strong>en</strong>tERdata<br />
op uw opmerking <strong>en</strong>/of e-mail hebt gehad?<br />
1 = beslist wel, 5 = beslist niet<br />
1 2 3 4 5 Totaal<br />
%<br />
De reactie is vri<strong>en</strong>delijk 41 20 37 0 2 100<br />
Er wordt snel gereageerd op<br />
e<strong>en</strong> opmerking of e-mail<br />
De <strong>voor</strong>gestelde oplossing<br />
<strong>voor</strong> problem<strong>en</strong> of het<br />
antwoord op vrag<strong>en</strong> is over<br />
het algeme<strong>en</strong> goed<br />
34 22 40 1 3 100<br />
33 21 42 1 3 100<br />
Wat vindt u van de uitnodigingse--mail?<br />
%<br />
Ik hoef niet zo nodig via e<strong>en</strong> e-mail herinnerd te word<strong>en</strong><br />
dat ik de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> kan invull<strong>en</strong> 22<br />
Ik vind het prettig om via e<strong>en</strong> e-mail eraan herinnerd<br />
te word<strong>en</strong> dat ik de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> kan invull<strong>en</strong> 72<br />
Ik heb nog nooit zo’n e-mail gehad 6<br />
Totaal 100<br />
Wat vindt u van de herinneringse-mail?<br />
%<br />
Ik vind het vervel<strong>en</strong>d omdat ik altijd pas op dinsdag de<br />
vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> invul 1<br />
Ik hoef niet zo nodig via e<strong>en</strong> e-mail herinnerd te word<strong>en</strong><br />
dat ik de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> nog moet invull<strong>en</strong> 19<br />
Ik vind het prettig om via e<strong>en</strong> e-mail eraan herinnerd te word<strong>en</strong><br />
dat ik de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> nog moet invull<strong>en</strong> 70<br />
Ik heb nog nooit zo’n e-mail gehad 10<br />
Totaal 100<br />
Op welke manier wordt u het liefst herinnerd om de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong><br />
in te vull<strong>en</strong>?<br />
Telefonisch<br />
%<br />
2<br />
Via e<strong>en</strong> kaartje 4<br />
Via e<strong>en</strong> brief 1<br />
Via e-mail 81<br />
Ik hoef niet herinnerd te word<strong>en</strong> om de vrag<strong>en</strong>lijst<strong>en</strong> in te vull<strong>en</strong> 20<br />
Wat vindt u van het panelblad de C<strong>en</strong>tERpanel?<br />
%<br />
Ik lees de C<strong>en</strong>tERpanel bijna helemaal <strong>en</strong> vind het leuk om op die<br />
manier op de hoogte te word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> 45<br />
Ik lees de C<strong>en</strong>tERpanel maar half, ik blader er doorhe<strong>en</strong> 45<br />
Ik lees de C<strong>en</strong>tERpanel nooit 10<br />
Totaal 100<br />
Waar zou u meer over will<strong>en</strong> lez<strong>en</strong> in de C<strong>en</strong>tERpanel?<br />
%<br />
Meer algem<strong>en</strong>e informatie <strong>voor</strong> panelled<strong>en</strong> 37<br />
Meer <strong>onderzoek</strong>sresultat<strong>en</strong> 72<br />
Andere onderwerp<strong>en</strong> 7<br />
Wat vindt u van de website www.c<strong>en</strong>terpanel.nl?<br />
Ik vind wat ik zoek op de website<br />
%<br />
9<br />
Ik heb de website nog nooit bezocht 41<br />
Ik mis informatie op de website 0<br />
Ik wist niet dat deze website er was 50<br />
Totaal 100<br />
De website <strong>voor</strong> panelled<strong>en</strong> is sinds maart van dit jaar in de<br />
lucht. In de vorige C<strong>en</strong>tERpanel werd hier al <strong>en</strong>ige aandacht<br />
aan geschonk<strong>en</strong>. De helft van de panelled<strong>en</strong> wist niet dat de<br />
website er was <strong>en</strong> 41% heeft de website nog nooit bezocht.<br />
Daar ligt e<strong>en</strong> mooie uitdaging <strong>voor</strong> Panelbeheer! We zull<strong>en</strong><br />
prober<strong>en</strong> daar ook meer <strong>onderzoek</strong>sresultat<strong>en</strong> te publicer<strong>en</strong>.<br />
Dat vindt immers 72% van de panelled<strong>en</strong> leuk om te lez<strong>en</strong>.<br />
7
8<br />
Diervri<strong>en</strong>delijk stemm<strong>en</strong> Dank!<br />
Dat verkiezing<strong>en</strong> belangrijk zijn is e<strong>en</strong> op<strong>en</strong> deur, maar wat<br />
niet iedere<strong>en</strong> zich realiseert is dat <strong>voor</strong> veel dier<strong>en</strong> de uitkomst<br />
vaak letterlijk e<strong>en</strong> kwestie van lev<strong>en</strong> of dood is. Wordt<br />
de plezierjac ht ruim baan gegev<strong>en</strong> of aan band<strong>en</strong> gelegd?<br />
Mag de bontfokkerij blijv<strong>en</strong> uitbreid<strong>en</strong> of moet ze stopp<strong>en</strong>?<br />
Krijgt handhaving van dier<strong>en</strong>beschermingswetgeving prioriteit<br />
of niet? Voorafgaand aan de landelijke verkiezing<strong>en</strong> op<br />
9 juni 2010 liet WSPA door C<strong>en</strong>tERdata e<strong>en</strong> peiling houd<strong>en</strong><br />
over de mate waarin Nederlanders dier<strong>en</strong>welzijn liet<strong>en</strong> meeweg<strong>en</strong><br />
in hun stem.<br />
Hypotheekr<strong>en</strong>te, miljard<strong>en</strong>bezuiniging<strong>en</strong>, verhoging van de<br />
aow-leeftijd. De verkiezing<strong>en</strong> 2010 wekt<strong>en</strong> de indruk dat de<br />
(eig<strong>en</strong>) economische situatie <strong>voor</strong>al bepal<strong>en</strong>d was bij het<br />
uitbr<strong>en</strong>g<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> stem. Toch gaf ruim e<strong>en</strong> op de vijf respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
aan dat zij dier<strong>en</strong>welzijn serieus liet<strong>en</strong> meeweg<strong>en</strong><br />
in hun stem–van ‘redelijk’ (16,8%) tot erg/heel erg (4,5%) tot<br />
zelfs helemaal (1,1%). Daarnaast was er nog e<strong>en</strong> grote groep,<br />
45%, die zei dier<strong>en</strong>welzijn e<strong>en</strong> (klein) beetje mee te weg<strong>en</strong>.<br />
Voor bijna e<strong>en</strong> derde van de kiezers was dier<strong>en</strong>welzijn bij het<br />
stemm<strong>en</strong> echter ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele overweging. Opvall<strong>en</strong>d was dat<br />
in deze laatste categorie bijna anderhalf keer zoveel mann<strong>en</strong><br />
zitt<strong>en</strong> als vrouw<strong>en</strong>.<br />
Erg tevred<strong>en</strong> over het dier<strong>en</strong>welzijnsbeleid blek<strong>en</strong> Nederlanders<br />
niet te zijn. <strong>Het</strong> kabinet Balk<strong>en</strong><strong>en</strong>de IV scoorde gemiddeld<br />
e<strong>en</strong> magere 5,5 als rapportcijfer. Afgaand op wat de Nederlandse<br />
burger vindt, moet het kabinet Rutte met name e<strong>en</strong><br />
einde mak<strong>en</strong> aan de langeafstandstransport<strong>en</strong> van vee, de<br />
consumptie van foie gras verbied<strong>en</strong>, dierproev<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>gaan<br />
<strong>en</strong> de nerts<strong>en</strong>fokkerij stopp<strong>en</strong>. Ook mak<strong>en</strong> burgers zich zorg<strong>en</strong><br />
over de vee-industrie <strong>en</strong> de mishandeling of verwaarlozing van<br />
dier<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> kleine minderheid (15%) was van m<strong>en</strong>ing dat het (geheel<br />
of <strong>en</strong>igszins) geoorloofd is dat de bezuiniging<strong>en</strong> e<strong>en</strong> verslechtering<br />
van dier<strong>en</strong>welzijn tot gevolg hebb<strong>en</strong>. 45% vond dat dit<br />
juist niet geoorloofd is. De rest was neutraal. Ook hier trad<strong>en</strong><br />
duidelijke verschill<strong>en</strong> op tuss<strong>en</strong> mann<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrouw<strong>en</strong>. Bijna<br />
twee keer zoveel mann<strong>en</strong> als vrouw<strong>en</strong> vond<strong>en</strong> het geoorloofd<br />
dat bezuiniging<strong>en</strong> het welzijn van dier<strong>en</strong> do<strong>en</strong> verslechter<strong>en</strong>.<br />
Weinig verrass<strong>en</strong>d vond<strong>en</strong> de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> dat dier<strong>en</strong>welzijn<br />
<strong>voor</strong> de Partij <strong>voor</strong> de Dier<strong>en</strong> het belangrijkste partijpolitieke<br />
onderwerp is. Als partij waar<strong>voor</strong> dier<strong>en</strong>welzijn het minst<br />
belangrijk is kwam Trots op Nederland uit de bus. Ge<strong>en</strong> gekke<br />
inschatting: Rita Verdonk is mom<strong>en</strong>teel lobbyist <strong>voor</strong> de bontindustrie.<br />
Voor WSPA was de peiling niet alle<strong>en</strong> van belang om meer<br />
inzicht te krijg<strong>en</strong> in de waarde die aan dier<strong>en</strong>welzijn wordt<br />
gehecht, maar ook om meer aandacht <strong>voor</strong> het onderwerp te<br />
vrag<strong>en</strong>. Zo gaf de peiling red<strong>en</strong> <strong>voor</strong> het radioprogramma<br />
Atlas om e<strong>en</strong> verkiezingsdebat te organiser<strong>en</strong> over dier<strong>en</strong>welzijn.<br />
Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> kwam<strong>en</strong> de resultat<strong>en</strong> van pas bij e<strong>en</strong><br />
<strong>voor</strong>lichtingscampagne van WSPA om m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> er bewust van<br />
te mak<strong>en</strong> hoe belangrijk hun stem is <strong>voor</strong> die dier<strong>en</strong>.<br />
door Dirk-Jan Verdonk - WSPA<br />
Over WSPA<br />
WSPA (World Society for the Protection of Animals) is e<strong>en</strong> internationale dier<strong>en</strong>beschermingsorganisatie<br />
die zich sterk <strong>voor</strong> dier<strong>en</strong>-welzijn inzet <strong>en</strong> streeft ernaar<br />
wereldwijd dier<strong>en</strong>leed te beëindig<strong>en</strong>. WSPA biedt noodhulp aan dier<strong>en</strong> bij<br />
(natuur)ramp<strong>en</strong> <strong>en</strong> strijdt teg<strong>en</strong> het grootschalige afmak<strong>en</strong> van zwerfhond<strong>en</strong>.<br />
Daarnaast zet WSPA zich in <strong>voor</strong> e<strong>en</strong> duurzame, diervri<strong>en</strong>delijke veehouderij <strong>en</strong><br />
de strijd teg<strong>en</strong> de wrede exploitatie van ber<strong>en</strong>. Naast e<strong>en</strong> hoofdkantoor in<br />
Lond<strong>en</strong> heeft WSPA veerti<strong>en</strong> regiokantor<strong>en</strong>, waaronder e<strong>en</strong> in D<strong>en</strong> Haag. <strong>Het</strong> is<br />
bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> de grootste alliantie van dier<strong>en</strong>welzijnsorganisaties ter wereld met<br />
meer dan duiz<strong>en</strong>d lidorganisaties in meer dan 150 land<strong>en</strong>. www.wspa.nl<br />
Verhuis- <strong>en</strong> beterschapkaartjes, opmerking<strong>en</strong>, nabell<strong>en</strong>,<br />
inloggegev<strong>en</strong>s <strong>en</strong> de helpdesk: begripp<strong>en</strong> die ik niet snel<br />
meer zal verget<strong>en</strong>. In november 2007 b<strong>en</strong> ik, gelijktijdig<br />
met de start van mijn studie aan de Universiteit van Tilburg,<br />
begonn<strong>en</strong> met werk<strong>en</strong> bij de afdeling Panelbeheer van<br />
C<strong>en</strong>tERdata. Nu, bijna vier jaar later, is het de tijd om<br />
afscheid te nem<strong>en</strong>.<br />
Tijd<strong>en</strong>s mijn eerste jar<strong>en</strong> bij de afdeling panelbeheer bestond<strong>en</strong><br />
mijn werkzaamhed<strong>en</strong> <strong>voor</strong>namelijk uit het beantwoord<strong>en</strong><br />
van de opmerking<strong>en</strong> <strong>en</strong> e-mails. Dit gebeurde meestal tuss<strong>en</strong><br />
de colleges door, waar<strong>voor</strong> de vestiging van C<strong>en</strong>tERdata op de<br />
campus van de universiteit natuurlijk ideaal is. M<strong>en</strong>ig medestud<strong>en</strong>t<br />
is nog altijd jaloers op mijn leuke bijbaan. Langzamerhand<br />
zijn mijn werkzaamhed<strong>en</strong> uitgebreid <strong>en</strong> heb ik het<br />
afgelop<strong>en</strong> halfj aar zelfs de kans gekreg<strong>en</strong> wat ‘vaster’ bij<br />
C<strong>en</strong>tERdata te kom<strong>en</strong> werk<strong>en</strong>. In deze periode heb ik me nog<br />
meer in het C<strong>en</strong>tERpanel kunn<strong>en</strong> verdiep<strong>en</strong>. U zult mijn naam<br />
110224_c<strong>en</strong>terpanel_kaart.indd 1 10-5-11 13:31<br />
dan vast ook wel e<strong>en</strong>s zijn teg<strong>en</strong>gekom<strong>en</strong> onder e<strong>en</strong> brief of<br />
e-mail.<br />
E<strong>en</strong> van de aspect<strong>en</strong> die het werk leuk, afwissel<strong>en</strong>d <strong>en</strong> leerzaam<br />
maakt, is het hebb<strong>en</strong> van contact met jullie: de panelled<strong>en</strong>. Je<br />
weet nooit met welke vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> problem<strong>en</strong> panelled<strong>en</strong> <strong>voor</strong><br />
de dag gaan kom<strong>en</strong>. <strong>Het</strong> geeft voldo<strong>en</strong>ing om m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> te<br />
kunn<strong>en</strong> help<strong>en</strong> <strong>en</strong> adviser<strong>en</strong>. Ook het stimuler<strong>en</strong> van panelled<strong>en</strong><br />
om te blijv<strong>en</strong> deelnem<strong>en</strong> aan het panel is altijd e<strong>en</strong><br />
mooie uitdaging geweest. De afdeling Panelbeheer is e<strong>en</strong> fi jne,<br />
kleinschalige afdeling om te werk<strong>en</strong>. De betrokk<strong>en</strong>heid bij het<br />
werk is groot <strong>en</strong> de sfeer is relaxed.<br />
Na vier jaar C<strong>en</strong>tERdata is het dus tijd om afscheid te nem<strong>en</strong>.<br />
U zult ge<strong>en</strong> briev<strong>en</strong>, kaartjes, opmerking<strong>en</strong>, telefoontjes <strong>en</strong><br />
e-mails meer van mij ontvang<strong>en</strong>. Ik wil u hartelijk dank<strong>en</strong> <strong>voor</strong><br />
de fi jne sam<strong>en</strong>werking.<br />
Lisanne Stoop<br />
Ik b<strong>en</strong> André Heyms <strong>en</strong> sinds februari de nieuwe technische di<strong>en</strong>st medewerker bij C<strong>en</strong>tERdata. Joris Mulder heeft deze functie<br />
overgedrag<strong>en</strong> omdat hij nu fulltime werkzaam is op kantoor. Ik studeer nog <strong>en</strong> heb deze functie als bijbaan op zaterdag. <strong>Het</strong> is<br />
de bedoeling om door het gehele land technische ondersteuning aan de panelled<strong>en</strong> te bied<strong>en</strong>. Ik geef uitleg over bepaalde<br />
technische zak<strong>en</strong>, plaats nieuwe apparatuur <strong>en</strong> verhelp technische problem<strong>en</strong> (d<strong>en</strong>k hierbij aan computer problem<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of<br />
internet problem<strong>en</strong>).<br />
Ik studeer Bedrijfskundige informatica aan de Fontys in Eindhov<strong>en</strong>. De studie is e<strong>en</strong> mix van de bedrijfskundige kant <strong>en</strong> de<br />
IT kant. Voordat ik aan deze opleiding begon heb ik de opleiding ICT beheer gevolgd op het ROC in Eindhov<strong>en</strong>. Hierdoor<br />
heb ik voldo<strong>en</strong>de technische k<strong>en</strong>nis om deze functie in te vull<strong>en</strong>. Ik hoop binn<strong>en</strong>kort aan mijn afstudeerstage te kunn<strong>en</strong><br />
beginn<strong>en</strong> <strong>en</strong> mijn diploma te behal<strong>en</strong>.<br />
Ik vind het leuk om deze functie in te vull<strong>en</strong> <strong>voor</strong> C<strong>en</strong>tERdata. <strong>Het</strong> is lekker afwissel<strong>en</strong>d <strong>en</strong> het is leuk om het hele land door<br />
te mog<strong>en</strong>. U kunt met uw technische problem<strong>en</strong> <strong>en</strong> vrag<strong>en</strong> bij mij terecht <strong>en</strong> wie weet kom ik bij u langs.<br />
André Heyms<br />
9
10<br />
<strong>Het</strong> KOPPEL-<strong>onderzoek</strong><br />
. K<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> opvatting<strong>en</strong> van publiek <strong>en</strong> professionals over<br />
medische besluitvorming <strong>en</strong> behandeling rond het einde van<br />
het lev<strong>en</strong><br />
<strong>Het</strong> KOPPEL-<strong>onderzoek</strong> is uitgevoerd door de drie academische<br />
c<strong>en</strong>tra uit Rotterdam, Utrecht <strong>en</strong> Groning<strong>en</strong>. Onderdeel van deze<br />
studie was e<strong>en</strong> vrag<strong>en</strong>lijst over medische zorg in de laatste lev<strong>en</strong>sfase,<br />
die werd <strong>voor</strong>gelegd aan het C<strong>en</strong>tERpanel. De vrag<strong>en</strong>lijst<br />
bestond uit drie onderdel<strong>en</strong>: ervaring<strong>en</strong>, k<strong>en</strong>nis <strong>en</strong> opvatting<strong>en</strong>.<br />
Hieronder leest u e<strong>en</strong> aantal resultat<strong>en</strong>.<br />
Ervaring<strong>en</strong><br />
Ruim e<strong>en</strong> vijfde deel van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> is in de afgelop<strong>en</strong><br />
vijf jaar met euthanasie of met palliatieve sedatie in aanraking<br />
gekom<strong>en</strong>. De meerderheid van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> heeft wel<br />
e<strong>en</strong>s nagedacht over zorg <strong>en</strong> medische behandeling in de laatste<br />
lev<strong>en</strong>sfase; e<strong>en</strong> kleine minderheid van 7% van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
is in het bezit van e<strong>en</strong> schriftelijke wilsverklaring. <strong>Het</strong><br />
aantal m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> schriftelijke wilsverklaring lijkt gelijk te<br />
zijn geblev<strong>en</strong> in vergelijking met eerder <strong>onderzoek</strong> uit 2002.<br />
M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> sprek<strong>en</strong> vaker met naast<strong>en</strong> dan met arts<strong>en</strong> over zorg<br />
<strong>en</strong> medische behandeling in hun laatste lev<strong>en</strong>sfase; 17% van<br />
de burgers weet hoe de eig<strong>en</strong> huisarts teg<strong>en</strong>over euthanasie<br />
staat. De meerderheid van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> heeft vertrouw<strong>en</strong><br />
in de arts als het gaat om medische zorg <strong>en</strong> behandeling rond<br />
het lev<strong>en</strong>seinde. In vergelijking met eerder <strong>onderzoek</strong> uit 2002<br />
is dit vertrouw<strong>en</strong> toeg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, van 57% naar 70%.<br />
K<strong>en</strong>nis<br />
95% van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> was op de hoogte van de euthanasiewet<br />
(Wet toetsing lev<strong>en</strong>sbeëindiging op verzoek <strong>en</strong> hulp bij<br />
zelfdoding). Verder k<strong>en</strong>t bijna iedere<strong>en</strong> het begrip euthanasie,<br />
maar niet altijd volg<strong>en</strong>s de definitie van de euthanasiewet. Ook<br />
andere handeling<strong>en</strong> word<strong>en</strong> ‘euthanasie’ g<strong>en</strong>oemd.<br />
Bij<strong>voor</strong>beeld het in diepe slaap br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>, al dan niet op verzoek<br />
van de familie.<br />
E<strong>en</strong> meerderheid (80%) van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> geeft correct aan<br />
dat er in Nederland ge<strong>en</strong> recht op euthanasie bestaat <strong>en</strong> dat<br />
het verzoek van de patiënt e<strong>en</strong> vereiste is (83%). Daar<strong>en</strong>teg<strong>en</strong><br />
d<strong>en</strong>kt 41% van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> t<strong>en</strong> onrechte dat euthanasie<br />
alle<strong>en</strong> is toegestaan als de patiënt nog maar <strong>en</strong>kele wek<strong>en</strong><br />
te lev<strong>en</strong> heeft. Ook bestaat er onduidelijkheid rondom het<br />
begrip ‘ondraaglijk lijd<strong>en</strong>’ binn<strong>en</strong> de euthanasiewet. Zo d<strong>en</strong>kt<br />
de meerderheid dat hulp bij zelfdoding niet is toegestaan bij<br />
ondraaglijk psychisch lijd<strong>en</strong>, ook als het e<strong>en</strong> medisch classificeerbare<br />
aando<strong>en</strong>ing betreft.<br />
Palliatieve zorg is e<strong>en</strong> b<strong>en</strong>adering<br />
die de kwaliteit van het lev<strong>en</strong> verbetert van<br />
patiënt<strong>en</strong> <strong>en</strong> hun naast<strong>en</strong> die te mak<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong><br />
met e<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>sbedreig<strong>en</strong>de aando<strong>en</strong>ing, door het<br />
<strong>voor</strong>kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> verlicht<strong>en</strong> van lijd<strong>en</strong>, door middel van<br />
vroegtijdige signalering <strong>en</strong> zorgvuldige beoordeling <strong>en</strong><br />
behandeling van pijn <strong>en</strong> andere problem<strong>en</strong> van lichamelijke,<br />
psycho-sociale <strong>en</strong> spirituele aard.<br />
Palliatieve sedatie is het opzettelijk verlag<strong>en</strong> van het<br />
bewustzijn van e<strong>en</strong> patiënt in de laatste lev<strong>en</strong>sfase. <strong>Het</strong><br />
doel hiervan is het verlicht<strong>en</strong> van het lijd<strong>en</strong> van de<br />
patiënt, <strong>en</strong> niet het verkort<strong>en</strong> van het lev<strong>en</strong>.<br />
Palliatieve zorg <strong>en</strong> palliatieve sedatie zijn als begripp<strong>en</strong> duidelijk<br />
minder bek<strong>en</strong>d bij het Nederlandse publiek. De meerderheid<br />
weet dat palliatieve sedatie in Nederland is toegestaan,<br />
maar veel m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zijn zich niet bewust van de <strong>voor</strong>waard<strong>en</strong>.<br />
Ook herk<strong>en</strong>t slechts e<strong>en</strong> minderheid van de respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
het begrip ‘palliatieve sedatie’ als het omschrev<strong>en</strong> staat in e<strong>en</strong><br />
<strong>voor</strong>beeld.<br />
Opvatting<strong>en</strong><br />
In vergelijking met eerdere <strong>onderzoek</strong><strong>en</strong> lijkt de publieke<br />
opinie over medisch handel<strong>en</strong> rond het lev<strong>en</strong>seinde redelijk<br />
stabiel. Zo wordt het toestaan van euthanasie nog steeds door<br />
e<strong>en</strong> grote meerderheid ondersteund. <strong>Het</strong> perc<strong>en</strong>tage teg<strong>en</strong>standers<br />
lijkt af te nem<strong>en</strong>, van 12% in 1995 naar 5% in 2010. In<br />
vergelijking met het publieks<strong>onderzoek</strong> in 2002 lijk<strong>en</strong> minder<br />
respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> van m<strong>en</strong>ing te zijn dat m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> het recht hebb<strong>en</strong><br />
om te beschikk<strong>en</strong> over eig<strong>en</strong> lev<strong>en</strong> <strong>en</strong> dood (van 68% naar<br />
53%). <strong>Het</strong> aantal respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> dat vindt dat hoogbejaard<strong>en</strong><br />
medicijn<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> krijg<strong>en</strong> waarmee zij – indi<strong>en</strong><br />
gew<strong>en</strong>st – e<strong>en</strong> einde aan hun lev<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>, lijkt ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s<br />
iets te zijn afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> (van 45% naar 36%). Verschill<strong>en</strong>de<br />
aspect<strong>en</strong> van de euthanasiewet, zoals verzoek <strong>en</strong> lijd<strong>en</strong>,<br />
word<strong>en</strong> door de meerderheid ondersteund. Zo vindt 64%<br />
euthanasie alle<strong>en</strong> toegestaan als e<strong>en</strong> persoon daar zelf om<br />
vraagt. Verder vindt 52% het lijd<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> ernstige ziekte e<strong>en</strong><br />
<strong>voor</strong>waarde <strong>voor</strong> euthanasie. Anderzijds vindt 16% het verzoek<br />
van de patiënt niet altijd nodig <strong>en</strong> 21% vindt euthanasie ook<br />
toegestaan bij person<strong>en</strong> die niet meer verder will<strong>en</strong> lev<strong>en</strong>,<br />
zonder dat zij lijd<strong>en</strong> aan e<strong>en</strong> ernstige ziekte.<br />
Veel respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> vind<strong>en</strong> de rol van de familie belangrijk.<br />
Dat blijkt uit hun beoordeling van verschill<strong>en</strong>de verhaaltjes<br />
over medisch handel<strong>en</strong> rond het lev<strong>en</strong>seinde. <strong>Het</strong> belang van<br />
de familie blijkt ev<strong>en</strong>e<strong>en</strong>s uit het feit dat burgers vaker met<br />
naast<strong>en</strong> dan met arts<strong>en</strong> sprek<strong>en</strong> over hun w<strong>en</strong>s<strong>en</strong> rond het<br />
lev<strong>en</strong>seinde. Verder speelt de m<strong>en</strong>ing van de familie e<strong>en</strong> rol bij<br />
e<strong>en</strong> schriftelijke euthanasieverklaring van e<strong>en</strong> persoon met<br />
dem<strong>en</strong>tie. Als de familie het niet e<strong>en</strong>s is met e<strong>en</strong> dergelijke<br />
euthanasieverklaring, vind<strong>en</strong> burgers vaker dat de arts deze<br />
niet zou moet<strong>en</strong> opvolg<strong>en</strong>. Anderzijds zitt<strong>en</strong> er <strong>voor</strong> burgers<br />
ook gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> aan de rol van de familie. Zo vindt de meerderheid<br />
het niet juist dat de familie om lev<strong>en</strong>sbeëindiging van e<strong>en</strong><br />
patiënt kan vrag<strong>en</strong> <strong>en</strong> speelt de m<strong>en</strong>ing van de familie <strong>voor</strong><br />
burgers ge<strong>en</strong> rol bij het opvolg<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> schriftelijke behandelweigering<br />
van e<strong>en</strong> persoon met dem<strong>en</strong>tie.<br />
M<strong>en</strong>s<strong>en</strong> zijn eerder g<strong>en</strong>eigd om hulp bij zelfdoding goed te<br />
keur<strong>en</strong> bij lichamelijke (pijn)klacht<strong>en</strong> dan bij psychische<br />
klacht<strong>en</strong> (lev<strong>en</strong>smoe, depressie <strong>en</strong> beginn<strong>en</strong>de dem<strong>en</strong>tie).<br />
Veel burgers vind<strong>en</strong> hulp bij zelfdoding in geval van geestelijk<br />
lijd<strong>en</strong> niet toegestaan. De respond<strong>en</strong>t<strong>en</strong> lijk<strong>en</strong> de wetgeving<br />
in Nederland op sommige punt<strong>en</strong> dus strikter te interpreter<strong>en</strong><br />
dan in de wetstekst beschrev<strong>en</strong> staat.<br />
Ter informatie<br />
De <strong>onderzoek</strong>ers hebb<strong>en</strong> de resultat<strong>en</strong> van dit <strong>onderzoek</strong> onlangs<br />
aangebod<strong>en</strong> aan het ministerie van VWS <strong>en</strong> de Tweede<br />
Kamer. <strong>Het</strong> volledige rapport kunt u download<strong>en</strong> via<br />
http://www.zonmw.nl/nl/publicaties.<br />
door Natasja Raijmakers - Erasmus MC<br />
11
12<br />
www.c<strong>en</strong>terdata.nl<br />
Antwoordnummer 60685, 5000 WB Tilburg<br />
T: 0800 023 1415, E: c<strong>en</strong>terdata@uvt.nl